Book Title: Pathikvagga Tika
Author(s): Vipassana Research Institute Igatpuri
Publisher: Vipassana Research Institute Igatpuri
View full book text
________________
१९४
दीघनिकाये पाथिकवग्गटीका
(१०.३०७-३०७)
कायिकचेतसिकवीरियं पवत्तेति। चित्तं उपत्थम्भेतीति तेनेव सहजातवीरियेन चित्तं उक्खिपति। पदहतीति पधानं वीरियं करोति। पटिपाटिया पनेतानि पदानि उप्पादनासेवनाभावनाबहुलीकम्मसातच्चकिरियाहि योजेतब्बानि | वित्थारं परिहरन्तो "अयमेत्थ सङ्घपो"तिआदिमाह।
छन्दं निस्सायाति “छन्दवतो चेतोसमाधि होति, मय्हं एवं होती"ति एवं छन्दं निस्साय छन्दं धुरं जेट्टकं पुब्बङ्गमं कत्वा पवत्तो समाधि छन्दसमाधि । पधानभूताति पधानजाता, पधानभावं वा पत्ता । सङ्घाराति चतुकिच्चसाधकं सम्मप्पधानवीरियं वदति । तेहि धम्मेहीति यथावुत्तसमाधिवीरियेहि उपेतं सम्पयुत्तं। इद्धिया पादन्ति निप्फत्तिपरियायेन इज्झनटेन, इज्झन्ति एताय सत्ता इद्धा वुद्धा उक्कंसगता होन्तीति इमिना वा परियायेन "इद्धी''ति सङ्ख्यं गतानं उपचारज्झानादिकुसलचित्तसम्पयुत्तानं छन्दसमाधिपधानसङ्खारानं अधिट्ठानटेन पादभूतं । यस्मा पुरिमा इद्धि पच्छिमाय इद्धिया पादो पादकं पदट्ठानं होति, तस्मा “इद्धिभूतं वा पाद"न्ति च वुत्तं । सेसेसुपीति दुतियइद्धिपादादीसु | कामज्वेत्थ जनवसभसुत्तेपि इद्धिपादविचारो आगतो, सोपि सङ्खपतो एवाति आह "वित्थारो पन...पे०... दीपितो"ति ।
३०७. दिवधम्मो वुच्चति पच्चक्खभूतो अत्तभावोति आह "इमस्मिंयेव अत्तभावे'ति । सुखविहारत्थायाति निक्किलेसताय निरामिसेन सुखेन विहरणत्थाय । फलसमापत्तिझानानीति चत्तारिपि फलसमापत्तिझानानि । अपरभागेति आसवक्खयाधिगमतो अपरभागे। निब्बत्तितज्झानानीति अधिगतरूपारूपज्झानानि ।
सूरियचन्दपज्जोतमणिआदीनन्ति पज्जोतग्गहणेन पदीपं वदति। आदि-सद्देन उक्काविज्जुलतादीनं सङ्गहो। आलोकोति मनसि करोतीति सूरियचन्दालोकादिं दिवा, रत्तिञ्च उपलद्धं यथालद्धवसेनेव मनसि करोति चित्ते ठपेति । तथाव नं मनसि करोति, यथास्स सुभावितालोककसिणस्स विय कसिणालोको यदिच्छकं यावदिच्छकं । सो आलोको रत्तियं उपतिद्वति, येन तत्थ दिवासचं ठपेति दिवा विय विगतथिनमिद्धो होति । तेनाह “यथा दिवा तथा रत्ति"न्ति । यथा रत्तिं आलोको दिट्ठोति यथा रत्तिया चन्दालोकादिआलोको दिट्ठो उपलद्धो । एवमेव दिवा मनसि करोतीति रत्तिं दिट्ठाकारेनेव दिवा तं आलोकं मनसि करोति चित्ते ठपेति । अपिहितेनाति थिनमिद्धपिधानेन न पिहितेन । अनद्धेनाति असञ्छादितेन। सओभासन्ति सजाणोभासं ।
194
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org

Page Navigation
1 ... 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338