Page Text
________________
१९४
दीघनिकाये पाथिकवग्गटीका
(१०.३०७-३०७)
कायिकचेतसिकवीरियं पवत्तेति। चित्तं उपत्थम्भेतीति तेनेव सहजातवीरियेन चित्तं उक्खिपति। पदहतीति पधानं वीरियं करोति। पटिपाटिया पनेतानि पदानि उप्पादनासेवनाभावनाबहुलीकम्मसातच्चकिरियाहि योजेतब्बानि | वित्थारं परिहरन्तो "अयमेत्थ सङ्घपो"तिआदिमाह।
छन्दं निस्सायाति “छन्दवतो चेतोसमाधि होति, मय्हं एवं होती"ति एवं छन्दं निस्साय छन्दं धुरं जेट्टकं पुब्बङ्गमं कत्वा पवत्तो समाधि छन्दसमाधि । पधानभूताति पधानजाता, पधानभावं वा पत्ता । सङ्घाराति चतुकिच्चसाधकं सम्मप्पधानवीरियं वदति । तेहि धम्मेहीति यथावुत्तसमाधिवीरियेहि उपेतं सम्पयुत्तं। इद्धिया पादन्ति निप्फत्तिपरियायेन इज्झनटेन, इज्झन्ति एताय सत्ता इद्धा वुद्धा उक्कंसगता होन्तीति इमिना वा परियायेन "इद्धी''ति सङ्ख्यं गतानं उपचारज्झानादिकुसलचित्तसम्पयुत्तानं छन्दसमाधिपधानसङ्खारानं अधिट्ठानटेन पादभूतं । यस्मा पुरिमा इद्धि पच्छिमाय इद्धिया पादो पादकं पदट्ठानं होति, तस्मा “इद्धिभूतं वा पाद"न्ति च वुत्तं । सेसेसुपीति दुतियइद्धिपादादीसु | कामज्वेत्थ जनवसभसुत्तेपि इद्धिपादविचारो आगतो, सोपि सङ्खपतो एवाति आह "वित्थारो पन...पे०... दीपितो"ति ।
३०७. दिवधम्मो वुच्चति पच्चक्खभूतो अत्तभावोति आह "इमस्मिंयेव अत्तभावे'ति । सुखविहारत्थायाति निक्किलेसताय निरामिसेन सुखेन विहरणत्थाय । फलसमापत्तिझानानीति चत्तारिपि फलसमापत्तिझानानि । अपरभागेति आसवक्खयाधिगमतो अपरभागे। निब्बत्तितज्झानानीति अधिगतरूपारूपज्झानानि ।
सूरियचन्दपज्जोतमणिआदीनन्ति पज्जोतग्गहणेन पदीपं वदति। आदि-सद्देन उक्काविज्जुलतादीनं सङ्गहो। आलोकोति मनसि करोतीति सूरियचन्दालोकादिं दिवा, रत्तिञ्च उपलद्धं यथालद्धवसेनेव मनसि करोति चित्ते ठपेति । तथाव नं मनसि करोति, यथास्स सुभावितालोककसिणस्स विय कसिणालोको यदिच्छकं यावदिच्छकं । सो आलोको रत्तियं उपतिद्वति, येन तत्थ दिवासचं ठपेति दिवा विय विगतथिनमिद्धो होति । तेनाह “यथा दिवा तथा रत्ति"न्ति । यथा रत्तिं आलोको दिट्ठोति यथा रत्तिया चन्दालोकादिआलोको दिट्ठो उपलद्धो । एवमेव दिवा मनसि करोतीति रत्तिं दिट्ठाकारेनेव दिवा तं आलोकं मनसि करोति चित्ते ठपेति । अपिहितेनाति थिनमिद्धपिधानेन न पिहितेन । अनद्धेनाति असञ्छादितेन। सओभासन्ति सजाणोभासं ।
194
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009984 |
| Book Title | Pathikvagga Tika |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publisher | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 338 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Interfaith & Buddhism |
| File Size | 12 MB |