________________
ચૌદમું :
• ૩૩ :
પાપના પ્રવાહ
મદિર બંધાવે અને તેનુ' તળિયું હજાર મનહુરસ્ત ભાવર્ડ સુશાભિત બનાવે અને બીજો મનુષ્ય તપ અને સંયમમાં પ્રવૃત્ત થાય તા ખીજા પુરુષને અધિક ફળ મળે છે. તાત્પર્ય કે વાસ્તવિક ધર્મની ઉત્પત્તિ ઇચ્છાનિધરૂપ તપ અને અહિંસાદિ ગુણાવાળા સંયમવડે જ થાય છે, પણુ દ્રવ્યના ઉપયેગ માત્રથી થતી નથી. બીજી રીતે કહીએ તે વિદ્યમાન દ્રશ્યને દાનાદિ ક્ષેત્રમાં ઉપચાગ કરવા ઇષ્ટ છે, પણ વધારે મેળવીને દાન કરવાના વિચાર ઈષ્ટ નથી; કારણ કે પરિગ્રહ મેળવવા માટે આરંભ–સમાર ભા કરવા પડે છે અને તે પાપના પ્રવાહને વેગવંતા બનાવે છે.
પરિગ્રહ સચિત્ત અને અચિત્ત એમ બંને પ્રકારના હાય છે. તેમાં સચિત્ત-પરિગ્રહમાં ઢોર-ઢાંખર, નાકર-ચાકર, કુલફળ તથા ધાન્ય વગેરેના સમાવેશ થાય છે અને અચિત્ત પરિગ્રહમાં રોકડ નાણું, સાનું–રૂપ, ઝવેરાત તથા રાચરચીલાં વગેરેના સમાવેશ થાય છે. અથવા પરિગ્રહ બાહ્ય અને અભ્યંતર એમ એ પ્રકારના છે. તેમાં બાહ્ય પરિગ્રહમાં ધન, ધાન્ય વગેરે તમામ વસ્તુઓ અને અંતર પરિગ્રહમાં મિથ્યાત્વ, ત્રણ પ્રકારના વેઢ, હાસ્યાદિક છ વૃત્તિઓ અને ચાર કષાયેની ગણના થાય છે. વધારે સંક્ષેપમાં કહીએ તે વસ્તુ પરના મૂર્છાભાવ એ જ વાસ્તવિક પરિગ્રહ છે.
न सो परिग्गहो बुत्तों, नायपुत्त्रेण ताइणा । मुच्छा परिग्गहो वृत्तो, इइ वृत्तं महेसिणा ॥ १ ॥
