________________
ચૌદમું :
: ૫૭ : . પાપને પ્રવાહ રૂપની આસક્તિવાળું પતંગિયું દીવાની તમાં ઝંપલાવે છે અને પ્રાણુનાશને નેતરી લે છે. રસની આસક્તિવાળું માછલું સ્વાદિષ્ટ માંસને ટુકડે ખાવા જતાં ગલના કાંટાથી વીંધાય છે અને મૃત્યુ પામે છે. ગંધની આસક્તિવાળે ભમરો કમલમાં બીડાય છે અને કાળને કળિયે બની જાય છે. સ્પર્શ સુખની આસકિતવાળે હાથી સ્પર્શસુખને અનુભવ લેવા જતાં ખાડામાં પડી જાય છે અને કાયમને ગુલામ બને છે. જ્યાં એક એક વિષયની આસક્તિ આવે અનર્થ ઉપજાવતી હોય ત્યાં પાંચ વિષયની આસક્તિનું કહેવું જ શું? શબ્દની લાલસાએ અનેકનાં સાનભાન ભૂલાવ્યાં છે અને તેમને પાયમાલ કર્યા છે. રૂપની લાલસાએ અનેક નરબંકાઓ રણમાં રોળાયા છે અને અમૂલ્ય માનવજીવન હારી ગયા છે. ગંધની લાલસા પણ એટલી જ અનર્થકારી છે. રસની લાલસાએ ખડતલ મનુષ્યને કાયમના રોગી બનાવી દીધા છે અને તેમની અમૂલ્ય જીવનસંપત્તિ હરી લીધી છે. સ્પર્શની લાલસાએ પણ મનુષ્યના અનેક સદ્દગુણોને નાશ કર્યો છે અને તેને લગભગ પશુકટિમાં મૂકી દીધો છે. એટલે કામરાગ મનુષ્યને મેટામાં મોટે શત્રુ છે અને તેને નાશ કર્યો જ છૂટકે. કુટુંબીજનો કે મિત્ર વગેરે પર નેહ રાખ એ નેહરાગ કહેવાય છે. આ રાગના પરિણામે પણ મનુષ્ય અનેક પ્રકારની પાપમય પ્રવૃત્તિ કરવાને પ્રેરાય છે એટલે તેની ખતવણી પણ પાપસ્થાનકમાં કરવામાં આવી છે.
અહીં એટલું સ્પષ્ટીકરણ કરવાની જરૂર છે કે કુટુંબી જને કે મિત્રો વગેરે પર નેહ ન રાખે પણ સદ્દભાવ
