________________
ચૌદ :
: ૬૫ :
પાપને પ્રવાહ ખરે કે નહિ? મારું અનુમાને છેટું નથી એની મેં પૂરી ખાતરી કરી લીધી છે?
(૨) આ દેષની હકીકત મેં બીજા પાસેથી સાંભળી છે, તે બીજાએ તે વાત સત્ય હવાની પૂરેપૂરી ખાતરી કર્યાનું જાણવામાં છે ખરું? અથવા તેણે આ વાત જાણીબૂઝીને કે બદઈરાદાથી તે નથી કહી? કેટલીક વાર ઓછી અક્કલથી પણ માણસે બીનપાયાદાર વાત ફેલાવે છે, તે સત્ય નથી શું?
(૩) સામાને જે દેષ હું જાહેર કરવા ઈચ્છું છું, તેથી તેનું હિત થવાનો સંભવ છે ખરો?
અતિવાચાળતાથી આ દેષને ઘણી વાર ઉત્તેજન મળે છે, તેથી મનુષ્ય જે કંઈ બોલવું તે વિચારીને બોલવું ઘટે છે. કપકણું સાંભળેલી વાતને સાચી માની લઈને તેને પ્રચાર કરો કે તેના આધારે બીજાને દોષિત માની લેવા એના જેવી મૂર્ખતા કે એના જેવું પાપ આ જગતમાં બીજું કોઈ પણ નથી.
મધ્યસ્થ દૃષ્ટિવાળે મનુષ્ય કદિ કેઈ પર બેટું દષારેપણ કરતા નથી.
(૧૪) પશુન્ય સત્ય અને અસત્ય દેને છૂપી રીતે પ્રકટ કરવા તેને પૈશુન્ય કહેવાય છે. વિશુરવાર્ય છ વરદોષવિમવનY” લૌકિક ભાષામાં તેને ચાડચુગલી કે ભંભેરણી કહેવામાં આવે છે, તેનાં પરિણમે કેવા ભયંકર છે તે જણાવવાની જરૂર છે ખરી? મંથરાદાસીએ કૈકેયીના કાન ભંભેર્યા, તેનું પરિણામ શું
