________________
દએધ ગ્રંથમાળા
: E :
આવે છે. તેનાથી ગુણગ્રાહકતાને નાશ થાય છે પતન અનિવાર્ય બને છે, તેથી તેની ગણુના સાળમા ઉગમસ્થાન તરીકે કરવામાં આવી છે. ન્યાય અને નીતિમાં વિચક્ષણ પુરુષોએ કહ્યું છે કે: स्वश्लाघा परनिन्दा च, मत्सरो महतां गुणे । असंबद्धप्रलापित्वमात्मानं पातयत्यधः ॥ १ ॥ ॥ પેાતાનાં વખાણ, પારકાની નિંદા, મેટાનાં ગુણુની ઇર્ષ્યા અને અસંબદ્ધ પ્રલાપ કરવાની ટેવ આત્માનુ અધઃપતન કરે છે. गुणदोषसमाहारे, गुणानं गृह्णन्ति साधवः । ક્ષીરનીરસમાહારે, હંસા: શ્રીમિત્રામમ્ ॥ ૨॥
ક્ષીર અને નીર (દૂધ અને પાણી) ભેગાં થયા હાય તા હુસા નિલ ક્ષીરને જ ગ્રહણ કરે છે તેમ સાધુપુરુષો ગુણુ અને દોષના સમૂહમાંથી ગુણ્ણાને જ ગ્રહણ કરે છે.
: પુષ્પ
અને અધઃપાપપ્રવાહના
स्वगुणं परदोषं वा, वक्तुं याचयितुं परम् । अर्थिनं च निराकर्त्तु, सतां जिह्वा जडावते ॥ १ ॥
પેાતાનાં મુખે જ પેાતાનાં વખાણ કરતાં કે પારકાનાં દાષા કહેતાં, ખીજાની પાસે કાઈ પણ વસ્તુની યાચના કરતાં, તેમજ કાઈ જરૂરવાળા પેાતાની પાસે આવ્યે તે તેને જાકારા દેતાં સત્પુરુષાની જીભ ઉપડતી નથી. તાત્પર્યં કે, સત્પુરુષા પાતાનાં મુખથી કાઇની નિંદા કરતા નથી.
परवादे दशवदनः परदोषनिरीक्षणे सहस्राक्षः । सद्वृतवित्तहरणे बाहुसहस्रार्जुनो नीचः ॥ १ ॥
