________________
ધર્મબોધ-ચંથમાળા : ૬૨ :
= પુષ્પ તે એના બાપ દીધી હશે પણ તમે લોકોએ મને ગાળ દીધી છે, એ નિશ્ચિત છે, માટે તમને શિક્ષા કર્યા વિના નહિ રહું.”
આટલું બેલી તે વરુએ બકરીનાં બચ્ચાને પકડીને મારી નાખ્યું.
કલહને કેઈએ નાને સમજ જ નહિ. શરૂઆતમાં તે રાઈના દાણા જે નાનું હોય છે, પણ જોતજોતામાં પહાડ જેવો બની જાય છે. સામાન્ય બેલાચાલીમાંથી હુંકારા-તુંકારા થાય છે; હંકારા-તુંકારામાંથી ગાળાગાળી જમે છે; અને ગાળાગાળીમાંથી એક બીજા પર અણછાજતા આક્ષેપ મૂકવાની શરૂઆત થાય છે. પછી લાકડીઓ ઉચકાય છે, હથિયારો લેવાય છે અને એક બીજાનાં માથાં ભંગાય છે કે ગળાં રેસાય છે. એટલે કલહનું આખરી પરિણામ ભયંકર દુર્દશામાં જ આવે છે.
કલહને ઉત્તેજન આપવું એ પણ ભયંકર પાપ છે, કારણ કે એથી કલહ કરનારા બેવડા જેરમાં આવી જાય છે અને પિતાને સર્વનાશ થાય ત્યાં સુધી લડે છે. કેર્ટ-કચેરીમાં ચાલી રહેલા કેસ જુઓ એટલે એ વાતની વધારે પ્રતીતિ થશે. જે ઘર, જમીન કે ખેતર માટે કજિયે ચાલતું હોય તે ઘર, જમીન, ખેતરની કિંમત જેટલા પૈસા માત્ર વકીલની ફીના થઈ જાય, છતાં ટટે ઊભું રહે છે. તેથી જ કહેવાયું છે કે-વારે લહ સ્વભાવે સંત- જે પુરુષે ઉત્તમ પ્રકૃતિને હોય છે, તે કલહને ઉત્તેજન ન આપતાં તેનું શમન થાય તેવા ઉપાય કરે છે. કલહ શું નથી કરતે? એ પિતા અને પુત્રના સંબંધે છેડાવે છે, ગુરુ અને શિષ્યના ધર્મો ભૂલાવે છે, પતિ અને પત્નીના નેહને વિસરાવે છે, ભાઈ–ભાઈ વરચે અબોલા લેવડાવે છે
