________________
ધર્મબોધ-વ્યથમાળા
જાતિ, લાભ, કુલ, એશ્વર્ય, બલ, રૂ૫, તપ અને કૃતને મદ કરનાર મનુષ્ય તે તે વસ્તુઓ હીન પ્રકારની પામે છે. અર્થાત જે મનુષ્ય એવો મદ કરે છે કે “હું ઉત્તમ જાતિમાં જમ્યો છું માટે ઉત્તમ છું, મારા જે ઉત્તમ બીજે કેણ છે?” તે બીજા ભવમાં ચાંડાળ, પારધિ વગેરે અધમ જાતિમાં ઉત્પન્ન થાય છે. જે મનુષ્ય ધંધા, રોજગાર, વ્યવસાય કે અધિકાર અંગે થતા લાભને મદ કરે છે કે “મારા જે લાભ બીજા કેઈને થતું નથી, માટે હું પરમ ભાગ્યશાળી છું ! બીજા બિચારા નસીબના ‘ફટા” હશે !' તે તેને ભવિષ્યમાં લાભાંતરાય થાય છે, એટલે કે તેને કઈ પણ કામમાં મેટે લાભ થતો નથી. જે મનુષ્ય કુલનું અભિમાન કરે છે કે “હું તે અમુક કુલને, મારી શી વાત? હું કંઈ જે તે નથી!” તે ભવાંતરમાં હલકા કુલમાં જન્મે છે. શ્રી મહાવીર પ્રભુએ મરીચિના ભવમાં કુલને મદ કર્યો કે “અહો! હું કેવા ઉત્તમ કુલને છું? મારા દાદા પ્રથમ તીર્થકર, મારા પિતા પ્રથમ ચક્રવતી અને હું છેલ્લે તીર્થકર થઈશ! અહા મારું કુલ અહા મારી ઉત્તમતા! ” એ કુલમદના પરિણામે તેમને તીર્થકરના ભાવમાં પણ ભિક્ષુક કુલમાં અવતરવું પડયું કે જ્યારે અવશ્ય ઊંચા કુળમાં જન્મ થાય છે. એ જ સ્થિતિ સર્વે કુલમરવાળાએ સમજી લેવાની છે. જે મનુષ્ય પિતાને પ્રાપ્ત થયેલા ઐશ્વર્યનો મદ કરે છે કે “અહમારો મહેલ કે સુંદર છે? મારા બગીચાની શી વાત? મારી પાસે જેવા હાથી છે, જેવા ઘેડા છે, તેવા બીજા કોઈને નથી! વળી મારી પાસે જેવું ઝવેરાત , જેવા આભૂષણે છે, તેવાં બીજા પાસે
