________________
શૌદમું :
: ૫૩ :
પાપનો પ્રવાહ - ક્રોધ પ્રીતિ કે સદુભાવને નાશ કરે છે, માન વિનયને નાશ કરે છે, માયા મિત્રને એટલે વિશ્વાસને નાશ કરે છે, પરંતુ લેભ તે સર્વને નાશ કરે છે.
લેભને સર્વનાશક કહેવાને હેતુ એ છે કે-લેભી મનુષ્ય લભવશાત્ જૂ ડું બેલે છે, અણદીધેલી વસ્તુ ઉપાડી લે છે, પરિગ્રહમાં વધારો કર્યા કરે છે અને હિંસા પણ કરે છે. કહ્યું છે કેઃ
स्वामिगुरुबन्धुवृद्धानबलान् जीर्णदीनादीन् । व्यापाद्य विगतशंको, लोभानॊ वित्तमायत्ते ॥१॥
લોભને વશ થયેલે પુરુષ પિતાના માલીક, ગુરુ, બન્યું, વૃદ્ધ, સ્ત્રી, બાળક, દુર્બલ અને અનાથને પણ નિઃશંક મારી નાખીને ધન ગ્રહણ કરે છે.
લેભી મનુષ્ય પોતાની ઈચ્છા પૂરી ન થતાં ક્રોધે ભરાય છે, અથવા કંઈક પ્રાપ્તિ થાય છે તે અભિમાન કરે છે, વિવિધ પ્રકારના છલ-કપટે કે માયાને આશ્રય લે છે અને તે મિત્રે કે મુરબ્બીઓ સાથે પણ લડે છે. આ રીતે લેભની સર્વનાશકતા જોઈને જ સંતોએ કહ્યું છે કે अर्थमनर्थ भावय नित्यं, नास्ति ततः सुखलेशः सत्यम् । पुत्रादपि धनभाजां भीतिः, सर्वत्रैषा विहिता रीतिः ॥१॥
હે મુમુક્ષુ! તું ધનને નિરંતર અનર્થરૂપ માન. સત્ય હકીકત એ છે કે–તેનાથી સુખને અંશ પણ પ્રાપ્ત થતું નથી. જે ઘણે ધનવાળ હોય છે, તેને (બીજાને ભય તે હેય છે
