Kavyakalpalatavrutti

Author(s): Amarchand Maharaj, R S Betai, Jitendra B Shah
Publisher: L D Indology Ahmedabad

Page 338

काव्यकल्पलतावृत्तिः परिशिष्ट
एवमागमान्त रेष्वपि - अपौरुषेयवचः श्रुतिः । तथा उर्वशीहाप्सराः पुरुषमैडं चकमे
तत्कौशलं यथा-
चन्द्राद्बुधः समभवत् भगवान्नरेन्द्रमाद्यं पुरूरवसमैडमसौ असूत । तं चाप्सराः स्मरवती चकमे कमन्यदत्राशी स्मितवशीकृतशक्रचेताः ।।
श्रुत्यर्थस्मरणात् स्मृतिर्यथा-
कौशलं यथा-
हंस प्रयच्छ मे कान्तां गतिः त्वस्याः त्वया हता । सम्भावितैकदेशेन देयं यदभियुज्यते ।।
वेदोपाख्यानोपनिबन्ध्यप्रायं पुराणं यथा-हिरण्यकशिपुर्दे त्यो यां यो स्मित्वाऽप्युदैक्ष्यत । भयभ्रान्तैः सुरैश्चक्रे तस्थं तस्य दिशै नमः ॥
तत्कौशलं यथा-
भयुक्तेन सर्वत्र व्यपलापिता । सम्भावितकदेशेन देयं यदभियुज्यते ॥
सञ्चरिष्णुर्भुवनत्रयेऽपि यां यदृच्छया शिश्रवदाश्रयः श्रियाम् । अकारि तस्य मुकुटोपलस्खलत्कारस्त्रिसन्ध्यं त्रिदशेश ते नमः ॥
पुराणप्रतिप्रद एवेतिहासः । यथा-
तत्कौशलं यथा-
मदं नवैश्वर्यलवेन लम्भितं विसृज्य पूर्वः समयो विमृश्यताम् । जगज्जयत्सातुरकण्ठपद्धतिर्नवालिनवाहिततप्ति रन्तकः ।।
आयुर्वेदशास्त्रकौशलं यथा-
न स संकुचितः पन्था येन वाजी हतो गतः । समये तिष्ठ सुग्रीव मा वालपथमन्वगाः ॥
अङ्गे चन्दनपंकपंकजविशच्छेदावलीनां महुः । तापः शाप इवैष शोषणपटुः कम्पः सखीकम्पनः ।
श्वासाः संवृतता रहा ररुचयः सम्भिन्नचीनांशुका जातः प्रागतिदानवेदनमहारम्भः स तस्या ज्वरः ॥
ज्योतिःशास्त्रकौशलं यथा
द्यामालोकयतां कलयतां छायाः समचिन्वतां । क्लेशः केवलमङ्ग ुलीगणयतां मौहूर्तिकानामयम् । धन्या सा रजनी तदेव सुदिनं पुण्यः स एव क्षणो यत्राज्ञातचरः प्रियानयनयोः स (सं.) मानमेति प्रियः ॥
8.
( विक्रम. ४. )
(विक्रम. ४.
४.)