Kavyakalpalatavrutti

Author(s): Amarchand Maharaj, R S Betai, Jitendra B Shah
Publisher: L D Indology Ahmedabad

Page 434

काव्यकल्पलतावृत्तिः -परिशिष्ट
१३७
प्रपाप्रपा: पुरन्ध्रीणां पान्थेष प्रेमविभ्रमा: । समुद्रवृद्धिः कृपाम्बुस्त्रीवक्षोजेषु शीतता ।। कामिनीनां चन्दनाक्तभक्तालंकारधारणं । सोऽयं प्रगेषु मार्गेषु संचारो जलकेलयः ।। लोलजिह्वा मृगीपंकाभ्यक्ता: कोलेभसेरिभाः । सरभाणां करभाणां रासभाणां मदोद्भवाः । करवीरकरीरेषु पुष्पिता: स्थलभमयः । पक्वपीलुफलश्रेणीचारीणां निनदा वने । उदभ्रांतता नदाम्बूनां मन्यद कुरोग्दमः । भवत्यनियतिदिक्को नैऋतो वात्र मारुतः ॥
यथा च
वात्या चक्रकचुम्विताम्बरभुवः स्थला रजोदण्डका:
संग्रथनंति भविष्यदभ्रपटलसूणाविटंक नभः । किञ्चान्यन्मगतष्णिकाम्बुविसरैः पात्राणि वाताणसां
__ साधूनामिह सूचयन्ति दिवसेष्वागामिनां सम्पदम् ।।९८।।
तथा च--
सोऽयं करैस्तपति वह्निमयरिवार्कः । साङ्गरविस्तरमयेन धरा समग्रा । वायः कुकलमिव वर्षति नैऋतश्च । काशैनवैरिव शरैर्मदनश्च हन्ति ।।
ऋतुश्चतुर्विधः सन्धि ल्यप्रौढयनुवृत्तितः । ऋतुद्वयान्तरं सन्धिः शैशवं प्रथमोदगमः ।। प्रौढिः प्रकर्षः पूर्वर्तुलिङ्गं यदनुवर्तते । पुष्पादिलिङ्गानुवृत्तिः सा ज्ञेवा काव्यलोकतः ।।
शिशिरवसन्तयोः सन्धिर्यथा--
च्युतसुमनसः कुन्दाः पुष्पीदगमेष्वलसा द्रमा मनसि च गिरं ग्रथ्नन्तीमे किरंति न कोकिलाः । अथ च सवितु सीतोल्लासं लनन्ति मरीचयो नवजरठतामालम्बंते क्लमोदयवायिनी ।।
वन्सतशैशवं यथा--
गर्भग्रन्थिषु वीरुधां सुमनासो मध्येकुरं पल्लवावांछामात्रपरिग्रहः पिकवधूकण्ठोदरे पञ्चमः ।