Kavyakalpalatavrutti

Author(s): Amarchand Maharaj, R S Betai, Jitendra B Shah
Publisher: L D Indology Ahmedabad

Page 427

१३०
यथा-
यादांसि
चरत सङ्गतगात्रं तव पूर्वेण चन्दनगिरेरुत परिमेन नोचेनिरन्तरधराधर (ज) सेतु पूतिमाकल्पमेष न विरंस्यति वा वियोग ॥ः ॥
दक्षिणोत्तरी यथा
कान्त्या पुरो दक्षिणदिग्विभागे तथोत्तरस्यां दिशि वारिराशेः ।
कर्णान्तचकीकृतपुपत्रापे-
रत्या समं साधु वसत्यनङ्गः ।।
उत्तरादवप्युत्तरदिगभिधानमनुत्तर दावप्युत्तरदिगभिधोनं च तयोः प्रथमं ---
तत्रागारं धनपतिगृहादुत्तरेणास्मदीयं दूराल्लक्ष्यं सुरपतिधनुश्चारुणा तोरणेन ।
यस्योद्याने कृतकतनयः कान्तया वृद्वितो मे हस्तप्राप्यस्तवकविनतो बालमन्दारवृक्षः ।। ( मेघदूते )
द्वितीयं --
सह्याद्रेतरे भाने यत्र गोदावरी पृथिव्या हिमकृत्स्नायां स प्रदेशो
नदी ।
मनोरमः ॥
एवं दिगन्तरेव्वपि दिग्देशानविद्यादीनां यः मतं तव चा निवडनीयात्, साधारणं तूभयत्र प्रकल्पयेत् । लोकप्रसिद्धित: प्राध्यादिकानि वर्णनिश्चयः ।
पाश्चात्येषु पाण्डुत्वं यथा-
तत्र प्राच्येषु श्यामत्वं दक्षिणा दिष् कृष्णता -- श्यामेवगेषु गौडीनां सूत्रही र कहारिषु । चीकृत्य धनुः पौष्पमाभङ्गो वल्गुवल्गतिः ॥
दक्षिणादिषु कृष्णता यथा-इदं भासां भर्तुर्हुतकन कगोलप्रतिकृतिः । क्रमान्मन्दज्योतिर्गलति नभसो बिम्बवलयम् । अथैष प्राचीतः सरति मुरली गण्डमलिन - स्तरुच्छाया वस्तव कित इव ध्वान्तविसरः ॥
काव्यकल्पलतावृत्तिः परिशिष्ट
शारवामेरुं मधुकवलनाकेलिलोलेक्षणानां
भृङ्गस्त्रीणां बकुलमुकुलं कुन्तीभावमेति । किञ्चेदानीं यवनतरुणी पाण्ड गण्डस्थलीभ्यः
कान्तिस्तोकं रचयति पदं नागवल्लीदलेषु ॥