________________
કલ્યાણઃ નવેમ્બર, ૧૯૬૦ : ૬૬૭
યુવરાજ તરત પિતાના આસન પર બેસી ગયો. રાજા કોઈ પણ ગુનેગારને મુક્તિ વડે ક્ષમા પણ કશું બોલ્યો નહિ. એના વદન પર એક પ્રકારની આપી શકે છે અને ભયંકર મૃત્યુદંડ પણ કરી નિરાશાની છાયા આવી પડી હતી.
મહારાજાએ રાજના ન્યાયાચાર્યો તરફ જોઈને યુવરાજને ચહેરે વધારે શ્યામ બની ગયે. કહ્યું: “ભારા માનનીય પંડિતો ! રાજપરિવારની એક સમગ્ર રાજસભાની નજર મહારાજા તરફ ગઈ. વ્યક્તિ આ કાર્યમાં સંડોવાયેલ છે એમ સમજીને મહારાજાએ શેડી પળે મૌનમાં વિતાવીને ઉભા નાયદેવતાનું જરાય અપમાન થાય એવું ન કરશો. થતાં કહ્યું: “વ્યાય, નીતિ અને ધર્મની રક્ષા એ આ સમગ્ર હકિકત આપે બરાબર સાંભળી છે. યુવ- રાજ્યનો આદર્શ છે અને રાજાએ એ આદર્શનું રાણીને એકરાર માત્ર એટલો જ છે કે પોતે કશું
પાલન કરવા જતાં પોતાને ગમે તેવો આઘાત લાગે જાણતી નથી. અને હકિકત એને દેષિત સાબિત તે પણ સહી લેવો જોઈએ. ન્યાયની પવિત્રતા જળકરે છે. આપ સહુ આ પ્રશ્નને ઉકેલ સત્વર લા વાઈ રહે એટલા ખાતર અને ગુનેગારને બરાબર એમ રાજસભા ઇચ્છે છે! કહી મહારાજા સિંહાસન દંડ મળે એ દૃષ્ટિએ હું આજ્ઞા કરું છું કે વનવાપર બેસી ગયા.
ને ધાર વનમાં લઈ જવી અને - થોડી પળે ગંભીર મૌન વચ્ચે પસાર થઈ. ત્યારે ત્યાં તેને વધ કરો.” પછી ન્યાયના પંડિતાએ અંદરોઅંદર કંઈક મસલત રાજસભાએ હર્ષ ભર્યા સ્વરે મહારાજાને જયકરી અને એક પંડિતે ઉભા થઈ કહ્યું: “મહારાજા- નાદ બોલાવ્યો. ધિરાજને જ્ય થાઓ. આવી નૃશંસ હત્યા કરનારને અને રાજના મહાબલાધિકૃત સામે જોઈને મહાપ્રાણુદંડ સિવાયની અન્ય કોઈ હળવી શિક્ષા ન હોય
રાજા હેમરથે આજ્ઞા કરી: “આપ સવર યુવરાજના એ ન્યાયને નિર્ણય છે. અહીં જે હકિકત રજુ થઈ
ભવનમાં જાઓ અને યુવરાજ્ઞીને આજ રાત્રિના પ્રથમ છે તે પરથી યુવરાજ્ઞોશ્રી નિર્દોષ હોવાનો કોઈ પુરાવો
પ્રહર પહેલાં જ ઘોર વનમાં લઈ જવાનો પ્રબંધ મળતો નથી. એ નિર્દોષ હોય એવા સંશયનું એક
કરો. એમની સાથે બે નિર્દય અને, કર્તવ્યનિષ્ઠ જ નાનું કારણ મળે છે અને તે યુવરાણી પિતે આ
મારાએાને મોકલજે અને એ મારાઓને જણાવજો બાબતથી અજાણ છે એમ દૃઢતાપૂર્વક જણાવે છે,
કે રાજા હેમરથના એકના એક પુત્રનો આ પ્રિય પરંતુ ઘણીવાર એમ પણ બને છે કે ગુનેગાર વધારે
પત્ની છે માટે સત્ય ન બને.” ચાલાક અને કુશળ હોય તો પોતાના ગુનાને આબાદ રીતે છૂપાવી શકે છે....નિર્દોષ લોકોની ક્રૂરતા પૂર્વક
મહાબલાધિકૃત મસ્તક નમાવી રાજાજ્ઞાને સ્વીકારી. - હત્યા થઈ છે એ વિગત ક્ષમ્ય કરી શકાય નહિં રાજસભા પુરી થઈ.,
અને હત્યા પાછળનો હેતુ માત્ર માનવરફતની પિપાસા યુવરાજ રડતા હદ તરત પોતાના ભવન તરફ સિવાય બીજો કોઈ સંભવ નથી, તેમ આ રીતે જવા વિદાય થયે. યુવરાજ્ઞીને સંડોવવાનું કોઈ ૫૭ વ્યકિતને કારણ હોય એવું માની શકાતું નથી...એટલે આ
અને સ્ત્રી સમુદાયમાં બેસીને પરમ આનંદ અનુ
ભયંકર કૃત્યની જવાબદારીથી યુવરાત્રીશ્રી મુકત હોય એમ ભવતી અને સ્થંકર પા૫કાર્યમાં સદાયે મગ્ન રહેતા માની શકતું નથી, અ૫રાધ અને અપરાધી બંને
યોગિની સુલસા પોતાની દાસી સાથે ઉડીને અતિથિતરફ નજર કરતાં અમને લાગે છે કે મહારાજાધિરાજે ગૃહ તરફ ગઈ. આ અંગે પિતાને અંતિમ નિર્ણય આપવો જોઈએ. અતિથિગૃહમાં પહેચ્યા પછી તેણે મહારાજને રાજાને પ્રાપ્ત થયેલા વિશિષ્ટ અધિકારોની દષ્ટિએ આશીવાદ મોકલાવ્યા અને વિદાય માગી.
