________________
૬૯૪ ઃ કુલ દીપક છે. તેમજ કીતિ અને આશીર્વચનેને લાભ યેગીએ કહ્યું: “જ્યાં ભાવના વિશુધ્ધપણે થાય છે. માનવતાનાં લક્ષણ પિકી આ એક ઉત્તમ વહેતી હોય ત્યાં નિઃશંકપણે ઉત્સાહથી પગમાં લક્ષણ છે.”
ગતિ આવે છે. રાજામાં જે રાજલક્ષણ હોય તે
વિના આમંત્રણે મન ગમન કરવા રાયમાન યેગીનું પ્રવચન પૂરું થયું ત્યાં તે બુદ્ધિસાગર મહામંત્રી રાજઆદેશને માન્ય કરી છેડા
થાય છે. રાજા તે તે જ કહેવાય છે જે રાજા સૈન્ય પરિવાર સાથે લેગીન્દ્રની બાતમી મેળવ
કેઈના પણ ન્યાય-અન્યાયને જાણી તે પ્રમાણે
ફળ બતાવે, તે તેને પુણ્ય થાય છે. કહ્યું છે કે વાને સારું પ્રવચન સ્થાન પર પહોંચ્યા.
પ્રજાને ધમને છઠે ભાગ રક્ષણડાર રાજાને સસૈન્ય મંત્રીશ્વરને પેતાના તરફ આવતા મળે છે અને રાજા જે પ્રજાને પડતા હોય તે જોઈ ગીન્ને પણ સન્મુખ જઈ રાજમંત્રીશ્વ તેને અમને છઠો ભાગ મળે છે, દુષ્ટને દંડ, રના બહુમાનપૂર્વક સકારાદિ કર્યા અને વિશ્વાસ સજ્જનની પૂજા, ધનની વૃદ્ધિ કરવી અને દેશબેસાડ.
કાર્યાદિ વિષયની રક્ષા, તેમ જ અપક્ષપાતપણે મંત્રીએ કહ્યું; હે ગીન્દ્ર! આપ સવને ન્યાય, આ પાંચ રાજધર્મ છે. પણ તે કરવા દુર્લભ પૂજ્ય છે તેથી મારા પર કૃપા કરી આપ- છે. પાપકાર્ય આદરતાં પ્રાણીને જાણતાં હોવા આપના સ્થાન પર બિરાજે.'
છતાં સમથ સહવાસી જો નિષેધ ન કરે તે યેગીન્દ્ર (મુખ મલકાવતા) કહ્યું, મંત્રીશ ! તે પાપને ભાગીદાર થાય છે. રાજાએ કરેલું તમે પણ રાજમાન્ય હોવાથી સર્વને પૂજ્ય છો. પાપ મંત્રીને લાગે છે. શિષ્ય કરેલું પાપ ગુરુને કહેવાય છે કે-રાજમાન્ય, ધનાઢય, વિન, તપલાગે છે અને પત્નીએ કરેલ પા૫ પતિને લાગે છે
સ્વી, રણસંગ્રામમાં શૂરવીર અને દાતાર જે તે છે. જે પાપના કાર્યારંભને કરતાં રાજાને જે ના હોય તે પણ તે મહાન ગણાય છે. મંત્રી ન વારે તે તે મંત્રી પણ પાપને ભાગી
ગિરાજ ! આપ આમ બેલી મને કાં દાર બને છે. શરમાવે છે ? આપ જ પૂજ્ય છે. આપ જેવા મંત્રીએ વિસ્મય બની પૂછયું; “રાજાએ પૂજ્યનાં દર્શનને રાજા પણ વાંછે છે. આપ શું પાપ કર્યું છે? કે તમે આમ વ્યંગવાણીને રાજસભામાં પધારી રાજાજીની ઈચ્છાને પૂર્ણ ઉપગ કરે છે? કરે.”
ગીએ કહ્યું, “મંત્રીશ્વર ! તમે સાંભળે ! જે ગીશ્વરઃ મંત્રીશ્વર ! અમે તે યોગી રહ્યા એક દેશથી બીજા દેશમાં એમ દેશાંતર ભમતાં અમને રાજા શા માટે સંભારે? અમે તો ભિક્ષા ભિક્ષા વડે પેટપૂતિ કરે છે, કેઈની પણ નિંદામાગીને ખાઈએ છીએ. પૃવીપટ પર સૂઈ જઈએ ગાહ કરતા નથી. અને ઈશ્વરના એશ્વર્યમાં રક્ત છીએ. જીણું વસ્ત્રો પરિધાન કરીએ છીએ. બની આત્મધ્યાન ધરી રહ્યા છે એવા ગીએ પ્રમાણે વેગ નિર્વાહ કરીએ છીએ. તે એને રાજાએ ચારની જેમ શા માટે રાખ્યા પછી અમારું રાજાને શું કામ પડ્યું છે? કાંઈ અપરાધ ગુન્હ? આ પ્રકારને રાજ
મંત્રીશ્વર, “આપનું સ્વરૂપ આપના વતના અન્યાય કેમ સહન કરી શકાય? દુષ્ટ રાજાનું નુસારે ગુપ્ત રહ્યા નથી. છાબડીથી કાંઈ સૂર્ય શાસન પ્રજાના અભિશાપથી ક્ષણજીવી બને છે. હાંકો રહે ખરો ? કળા એમ અદ્રશ્ય રહે નહિ. તેથી તમે રાજા સમીપ જઈને ચેગીઓને નજરઆપની કળાની લીલાને જોવા રાજા ઉત્સુક છે. કેદમાંથી મુકત કરાવે!ગીની લાવણ્યતા અને તે આપ રાજમંદિરે પધારી સર્વને પાવન કરે. ઓજસ ચમકતી વાણીએ મંત્રીશ્વરના હૈયામાં
