________________
દુ:ખથી મુક્તિ કેવી રીતે ?
પૂ. મુનિરાજશ્રી મહાપ્રભવિજયજી મહારાજ
માનવ-જીવનને પ્રાપ્ત કર્યાં પછી વિવેકી આત્માએ અનત જન્મ-મરણની પરંપરાને ટાળવા રૂપ દુ:ખમુક્તિ માટે પુરુષાર્થ કરવા જરૂરી છે. તે છીકતને અનુલક્ષીને લેખ મહારાજશ્રી અહિં મનનીય વિચારધારા રજૂ કરે છે.
विन्दन्ति तत्त्वं न यथास्थितं वै
संकल्प - चिन्ताविषयाकुला ये । संसारदुःखैश्च कदर्थितानां
स्वप्नेऽपि तेषां न समाधिसौरव्यम्॥
અવસ્થા
આ વિરાટ જગતના સુજ્ઞાન કે અજ્ઞાન અવસ્થાને પ્રાપ્ત થયેલ પ્રાણીએ, અનાદિ અજ્ઞાન–મૂઢતાના પ્રતાપે વસ્તુના શુક્ષુર્માના જ્ઞાનથી વેગળા રહેવાથી વિવિધ સા ચિંતા અને વિષયાસક્તિની ચુંગાલમાં સપડાયેલ હાવાથી, વાસ્તવ તત્ત્વની પ્રાપ્તિ તેમનાથી અત્યંત દૂર રહેવાથી, દુષ્કૃતના સેવન દ્વારા વિવિધ ભય કર દુઃખાથી હેરાન-પરેશાન થાય છે, તેથીજ સ્વપ્ને પણ સમાધિમુખને સાક્ષાત્કાર તે પામી શકતા નથી.
જીવમાત્ર દુ:ખના દ્વેષી છે અને સુખના રાગી છે. આમ છતાં અનાદિની તેમની મેહમૂઢતા એવા પ્રકારની છે કે જે રસ્તે સુખ નથી તેવા અવળા રસ્તે તેઓએ સુખ માન્યુ છે અને તેવા ઉંધા રસ્તે સૌ સુખની શેાધ ચલાવી
રહ્યા છે.
સુખની શોધમાં તેઓ સૌ નીકળ્યા છે પણ જ્ઞાનીએ બતાવેલા રસ્તે નીકલ્યા નથી, પણ સ્વબુદ્ધિએ કલ્પેલા રસ્તે નીકલ્યા છે. તે આ રીતે તે ખૂગના જૂગ સુધી સુખની શેષ ચલાવ્યા કરશે તેા પણ સુખ કયાંય મળવાનું નથી ને દુ:ખ ૮ળવાનું નથી.
महता पुण्यपण्येन क्रीतेयं कायनौस्त्वया । વારં દુઃસ્રોધેìન્તુ, તત્ ચાવન્નમિતે ॥ માનવદેહ પુણ્યથી મલ્યેા છે. સામાન્ય પુણ્યથી નહિ, પશુ અત્યંત માટા પુણ્યના જથ્થાથી, ઉત્તરાન્તર અનંત અનંત પુણ્યરાશિથી પુણ્યરાશિથી પંચેન્દ્રિયપણું પ્રાપ્ત થાય છે; ને એઈંદ્રિયાદિપણું મળે છે. જેથી અનંતાનંત તેનાથી અનંત અનતગુણી પુણ્યરાશિ વધે વગેરે પ્રાપ્ત થાય છે. આ માનવદેહરૂપ નૌકા ત્યારે મનુષ્યપણુ, આદેશ, આકુલ, જૈનકુલ ખરેખર દુઃખના સમુદ્રને તરી જવા માટે સાધન છે. જ્યાં સુધી તે નાશ ન પામે તે દરમિયાન તેનાથી સુકૃત-પવિત્ર જીવનદ્વારા દુ:ખસમુદ્ર તરી નિભય-નિરુપદ્રવ સ્થાને પહેાંચી જવું જોઇએ.
આ આવી કિંમતી મુડી લુટાઈ જાય તે મારું શું થશે એમ આત્માએ વિચારવુ જોઇએ.
પુ. પા. શ્રુતકેવલી શ્રી ભદ્રખાહુસ્વામી મ૰ શ્રી આવશ્યકસૂત્રમાં માનવજન્મ પામેલા જીવાને પ્રતિખાધે છે કે “તમે મનુષ્યજીવન પામ્યા છે એટલે ઘણા ઘણા ઉંચે આવ્યા છે. નીચેથી સપાટી ઉપર આવ્યા છે. કિના દેખાય છે. અલ્પ સમયમાં તરી જવાશે. પણ સાવધાની રાખજો. અન્યથા પ્રમાદમાં પડી ઘણું જ જ્ઞાન ધરાવનારા પણ ચરણકરણથી વેગણા રહી ડૂબી જઇ દુગતિ પામ્યા છે. અનંતા સંસાર ભમે છે.'
અત્યંત મોટા પુણ્યના શાખી મળેલ
