________________
મૂ. ૫૬ ]
તુલનાત્મક દિગ્દર્શન
૨૧
પુરુષ–વેદ, શ્રી–વેદ અને નપુસક–વેદના અમ્બે પ્રકાર છે. જેમ કે દ્રવ્ય-પુરુષ–વેદ અને ભાવ-પુરુષ–વેદ. પુરુષને સ્ત્રીના સમાગમની ઇચ્છા થાય તે ભાવ–પુરુષ–વેદ છે. એ પ્રમાણે આકીના વેદ માટે સમજવું.
નવે નાકષાય કષાયના સહચારી યાને ગેડિયા છે અને એના ઉદ્દીપક છે. એથી એને ‘ નાકષાય ’ કહે છે.
(૫૪) જ્ઞાનાવરણના પાંચ પ્રકાર છે : મતિ-જ્ઞાનાવરણ, ( શ્રુત-જ્ઞાનાવરણ, અવધિ-જ્ઞાનાવરણ, મતઃપવ-જ્ઞાનાવરણ અને કેવલ-જ્ઞાનાવસ્તુ
મતિ–જ્ઞાનાવરણ મતિજ્ઞાનને આવરે છે. એ પ્રમાણે બાકીનાં માટે સમજી લેવું.
( ૫૫ ) દર્શાનાવરણના નવ પ્રકાર છે : ચાર દૃશનનાં ચાર્ આવરણ અને પાંચ પ્રકારની નિદ્રા,
( ૫૬ ) નિદ્રાના પાંચ પ્રકાર છે : નિદ્રા, નિદ્રાનિદ્રા, પ્રચલા, પ્રચલાપ્રચલા અને સ્થાનદ્ધિ
આ પાંચ નિદ્રાએ અનુક્રમે એકેક કરતાં વધારે ગાઢ છે. ચપટી વગાડીને-સુખેથી જગાડી શકાય એવી નિદ્રા તે ‘નિદ્રા’ છે. ઊંઘતી વ્યક્તિને જગાડવા માટે એને ઢઢાળવી પડે—એનાં કપડાં ખેંચવાં પડે એવી એની ઘેર નિદ્રાને ‘ નિદ્રાનિદ્રા' કહે છે. જે વ્યક્તિ બેઠી એડી કે ઊભી ઊભી ઊંઘે તે વ્યક્તિની નિદ્રાને ‘પ્રચલા’ કહે છે. વ્યક્તિ ચાલતી હાય તે છતાં એને એ સમયે જે નિદ્રા આવે તેને · પ્રચલા પ્રચલા ' કહે છે. જે નિદ્રામાં મનુષ્ય જાગ્રત અવસ્થામાં ચિંતવેલું કાઇ કામ કરે
"
.
