________________
સ. ૧૩૨] તુલનાત્મક દિગ્દર્શન
૫૫ કોઈ પણ જીવ–ભલે ને એ તીર્થકર હોય તે પણ મેક્ષે ગયા પછી ફરી જન્મ લેતા નથી પછી એમણે સ્થાપેલા તીર્થને ઉચ્છેદ કાં ન થતે હેય.
સાધુઓ ઉપર ઉપકાર કરવા માટે, દુષ્ટ જનેના સંહારાર્થે અને ધર્મ સ્થાપવા માટે ઈશ્વર યુગે યુગે અવતાર લે છે એ મત જૈન દર્શનને માન્ય નથી. જૈન દર્શન પ્રમાણે તે મુક્ત જી નિરંજન અને નિરાકાર છે અને વિશ્વની કઈ પણ ઘટમાળ સાથે એમને કશી નિસ્બત નથી. કેઈ જીવ અનાદિ કાળથી તીર્થકર હેતે નથી. મનુષ્ય જ તીર્થકર બની શકે છે પરંતુ પ્રત્યેક મનુષ્ય એ ઉત્તમ પદ પ્રાપ્ત કરી શકે તેમ નથી.
(૧૨૯) દર્શન-મોહનીયના ક્ષયથી અનુપમ સમ્યકત્વ અને ચારિત્ર-મેહનીયના ક્ષયથી ઉત્તમ ચારિત્ર પ્રાપ્ત થાય છે.
(૧૩૦) "જ્ઞાનાવરણ, દર્શનાવરણ, વેદનીય, અંતરાય અને આયુષ્ય એ પાંચ કર્મના ક્ષયથી અનુક્રમે અનંત જ્ઞાન, અનંત દર્શન, અનંત સુખ, અતિ બળ અને અક્ષય સ્થિતિ પ્રાપ્ત થાય છે.
(૧૩૧) નામ-કર્મ અને શેત્ર-કર્મના ક્ષયથી અમૂર્તતા અને ઓતપ્રેતતા પ્રાપ્ત થાય છે.
(૧૩૨) અવસાન-સમયે ચારે અઘાતી કર્મોને સમકાળે નાશ કરી જીવન્મુક્ત પરમાત્મા દેહમુક્ત બને છે.
૧ જ્ઞાનાવરણ, દર્શનાવરણ અને અંતરાય એ ત્રણ કર્મને સમકાળે ક્ષય થાય છે.
