________________
૫૬
અવળવાણીમાં આ મતનો વિશેષ પ્રભાવ પડ્યો છે. આવી વિરોધભાસયુક્ત અભિવ્યક્તિથી યોગીઓ અને તાત્રિકોની પ્રતિષ્ઠા વધી ગઇ. પરિણામ એ આવ્યું કે સીધી સાદી વાતને પણ ઉલટી, જટિલ અને ભેદયુક્ત બનાવીને વ્યક્ત કરવાની પ્રણાલિકાનું અનુસરણ થવા લાગ્યું. પ્રચલિત માન્યતાઓથી વિરૂધ્ધ વિચારો વ્યક્ત કરતાં તેઓ જણાવે છે કે સૂર્ય, પ્રકાશ અને જીવનદાતા છે. તેને બદલે સૂર્ય મૃત્યુકારક છે. ચંદ્રમાંથી અમૃત ઝરે છે તે તો સૂર્ય આરોગે છે. એનું મુખ બંધ કરવાનું કામ યોગી કરે છે. કારણ કે આકાશમાં તપે છે તે સૂર્ય નથી, ખરેખર તો સૂર્ય નાભિ ઉપર રહે છે અને ચંદ્રમા તાલુ નીચે છે. ગોમાંસ ભક્ષણ મહાપાપ છે. તે માટે યોગીઓ કહે છે કે ગો એ જીભનું નામ છે. તેને તાલૂમાં ફેરવીને બ્રહ્મરંધ્ર તરફ લઇ જવું એ ગોમાંસ ભક્ષણ કહેવાય છે. તાલુની નીચે ચંદ્રમાંથી સોમરસ નામનું અમૃત ઝરે છે. તે વારૂણી કહેવાય છે તે પીવાની ક્રિયા પુણ્યકાર્ય કહેવાય છે. વ્યવહારમાં વારૂણી પીવાનો નિષેધ છે. તે યોગીઓ સ્વીકારતા નથી.
બાલવિધવાનું સન્માન કરવું અને પૂજા કરવી એ સમગ્ર સમાજના લોકો સ્વીકારે છે. આ માન્યતા સત્ય નથી. ગંગા અને યમુનાની મધ્યવર્તી પવિત્ર ભૂમિમાં નિવાસ કરનારી એક તપસ્વિની બાલ વિધવા છે તેનો બળાત્કારપૂર્વક ગ્રહણ કરવાથી વિષ્ણુ જેવા પરમપદની પ્રાપ્તિ થાય છે. ગંગા ઇડા છે. યમુના પિંગલા છે. આ બન્ને વચ્ચેની નાડી સુષુમના છે. તેમાં કુંડલીના નામની બાલચંડાને બળાત્કારપૂર્વક ઉપર લઇ જવાની પવિત્ર ફરજ છે.
આવી અવળી વાણી માટે હિન્દી ભાષામાં ઉલટબાંસી શબ્દપ્રયોગ થાય છે. સહજાયાનિયો આવી વાણીને સંધ્યાભાષા’ નામ આપે છે.
મ. મ. હરપ્રસાદ શાસ્ત્રી જણાવે છે કે સંધ્યાભાષા એવી અભિવ્યક્તિ છે કે કંઇક સમજાય છે અને કેટલુંક સમજાતું નથી. અંશતઃ પણ જ્ઞાનદીપકની સહાયથી સ્પષ્ટ રીતે સમજી શકાય છે.
