Book Title: Gyansara
Author(s): Bhadraguptasuri
Publisher: Mahavir Jain Aradhana Kendra Koba

View full book text
Previous | Next

Page 491
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ૪૩૮ જ્ઞાનસાર કૃષભ જિનેશ્વર પ્રીતમ માહરો ઓર ન ચાહું કંત.” આ પ્રમાણે કરી છે, તે “પ્રીતિ-અનુષ્ઠાન'માં ગણી શકાય, કારણ કે તેમાં યોગીરાજે પોતાની ચેતનામાં પત્નીપણાનો આરોપ કર્યો છે, અને પરમાત્મામાં સ્વામીપણાની કલ્પના કરી છે. સ્તવનામાં પ્રીતિરસની પ્રચુરતા વર્તાય છે. . વવનાનુષ્ઠાન : 'शास्त्रार्थप्रतिसंधानपूर्वा साधोः सर्वत्रोचितप्रवृत्तिः।" - योगविंशिका પંચમહાવ્રતધારી સાધુ આ અનુષ્ઠાનની ઉપાસના કરી શકે. પ્રત્યેક કાળમાં અને પ્રત્યેક ક્ષેત્રમાં સાધુ-મુનિ. શ્રમણ શાસ્ત્રની આજ્ઞાઓના મર્મ સમજીને જે ઉચિત પ્રવૃત્તિ કરે, તે “વચનાનુષ્ઠાન' કહેવાય. “શ્રી ષોડશકમાં પણ આ જ રીતે વચનાનુષ્ઠાઃ બતાવાયું છે. वचनात्मिका प्रवृत्तिः सर्वत्रौचित्ययोगतो या तु। वचनानुष्ठानमिदं चारित्रवतो नियोगेन ।। . ૪. પ્રસંગનુષ્ઠાનઃ ''દીર્ધકાળ પર્યન્ત જિનવચનના લક્ષપૂર્વક અનુષ્ઠાન કરનાર મહાત્માના જીવનમાં જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્રની આરાધના એવી આત્મસાત્ થઈ જાય છે કે પછીથી મહાત્માને એ વિચારવું પડતું નથી કે “આ ક્રિયા જિનવચનાનુસાર છે કે નહીં?” જેવી રીતે ચન્દનમાં સુવાસ એકીભૂત હોય છે તેવી રીતે જ્ઞાનાદિની ઉપાસના એ મહાત્મામાં એકરસ બની જાય છે ત્યારે તે અસંગાનુષ્ઠાન કહેવાય છે. આ અનુષ્ઠાન “જિનકલ્પી' વગેરે વિશિષ્ટ મહાપુરુષોના જીવનમાં હોઈ શકે છે. ६५. यत्त्वभ्यासातिशयात् सात्मीभूतमिव चेष्टयते सद्भिः । तदसडानुष्ठानं भवति त्वेतत्तदावेधात् ।। - दशम-षोडशके For Private And Personal Use Only

Loading...

Page Navigation
1 ... 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553