Book Title: Gyansara
Author(s): Bhadraguptasuri
Publisher: Mahavir Jain Aradhana Kendra Koba

View full book text
Previous | Next

Page 518
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ૪૬૫ પુદ્ગલપરાવર્તકાળ અને એમાં જેટલો કાળ જાય તે કાળવિશેષને બાદર ક્ષેત્ર પગલપરાવર્ત કહેવાય; અર્થાત્ ચૌદ રાજલોકના અસંખ્ય આકાશપ્રદેશો (આકાશના એવા ભાગ કે જેના ભાગ ન થઈ શકે) છે, તે એક એક આકાશપ્રદેશે જીવનું મૃત્યુ થાય અને જે સમય લાગે તે સમયને “બાદર ક્ષેત્ર પુદ્ગલપરાવર્ત' કહેવાય. ૪. સૂક્ષ્મ ક્ષેત્ર પુદ્ગલપરાવર્ત : જીવની ઓછામાં ઓછી અવગાહના પણ અસંખ્ય પ્રદેશાત્મક છે. છતાં કલ્પના કરો કે જીવનું કોઈ એક આકાશપ્રદેશે મૃત્યુ થયું, ત્યાર બાદ તેની બાજુના જ આકાશપ્રદેશે મૃત્યુ પામે, પછી એની પાસેના જ ત્રીજા આકાશપ્રદેશ મૃત્યુ પામે – આ રીતે ક્રમશઃ એક પછી એક આકાશપ્રદેશને મૃત્યુથી સ્પર્શ અને આ રીતે સમગ્ર લોકાકાશને મૃત્યુઓ દ્વારા સ્પર્શે ત્યારે સૂક્ષ્મ ક્ષેત્ર પુદ્ગલપરાવર્ત કહેવાય. પરંતુ માનો કે જીવ પહેલા આકાશપ્રદેશે મૃત્યુ પામ્યા પછી ત્રીજા કે ચોથા આકાશપ્રદેશે મૃત્યુ પામે તો તેની ગણના ન થાય. એ તો જ્યારે પહેલા પછી બીજા આકાશપ્રદેશે મૃત્યુ પામે ત્યારે જ ગણના આગળ ચાલે. ૫. બાદર કાળ પુલપરાવર્ત : ઉત્સર્પિણી અને અવસર્પિણીના જેટલા સમય (પરમ સૂક્ષ્મ કાળ વિભાગો) છે, તે સમયોને એક જીવ પોતાના મૃત્યુઓ દ્વારા ક્રમથી કે ઉત્ક્રમથી સ્પર્શ ત્યારે બાદર કાળ પુદ્ગલપરાવર્ત કહેવાય. ૩. સૂક્ષ્મ કાળ પુલપરાવર્ત : ઉત્સર્પિણી અને અવસર્પિણીના સમયને એક જીવ પોતાના મૃત્યુ વડે ક્રમથી જ સ્પર્શે ત્યારે સૂક્ષ્મ કાળ પગલપરાવર્ત કહેવાય. જેમકે, અવસર્પિણીના પ્રથમ સમયે કોઈ જીવ મૃત્યુ પામ્યો, ત્યાર પછી અવસર્પિણી ને ઉત્સર્પિણી વીતી ગઈ અને ફરીથી અવસર્પિણીના બીજા સમયે મૃત્યુ પામે ત્યારે એ બીજા સમયને મૃત્યુથી સ્પર્ધો ગણાય. ૭. બાદર ભાવ પુદ્ગલપરાવર્ત : અસંખ્ય લોકાકાશ-પ્રદેશો જેટલાં અનુભાગબંધના અધ્યવસાય સ્થાનો છે, તે અધ્યવસાય-સ્થાનોને એક જીવ મૃત્યુ દ્વારા ક્રમથી કે ઉત્ક્રમથી સ્પર્શે અને જેટલો કાળ લાગે તે કાળને બાદર ભાવ પુદ્ગલ-પરાવર્ત કહેવાય. For Private And Personal Use Only

Loading...

Page Navigation
1 ... 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553