Book Title: Gyan Svabhaav ane Gney Svabhaav
Author(s): Kanjiswami
Publisher: Digambar Jain Kundamrut Kahan

View full book text
Previous | Next

Page 138
________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ૧૨૪ લેવું. લોકોમાં કહેવત છે કે જાણે દાણે ખાનારનું નામ' તેમ અહીં “પર્યાયે પર્યાયે સ્વકાળનું નામ’ છે, અને આત્મામાં પર્યાય પર્યાયે જ્ઞાયકપણાનું જ કામ” થઈ રહ્યું છે. પણ મૂઢ જીવ ઊંધી દષ્ટિથી પરનું ર્તાપણું માને છે. [૪૫] મૂઢ જેમ આવે તેમ બકે છે. શરીરની વાત આવે ત્યાં અજ્ઞાની કહે છે કે “જીવ વિના કાંઈ શરીરની ક્રિયા થાય? જીવ હોય તો શરીરની ક્રિયા થાય.” એનો અર્થ એ થયો કે જીવ હોય તો અજીવનાં પરિણામ થાય, એટલે અજીવમાં તો જાણે કાંઈ શક્તિ જ ન હોય !-એમ તે મૂઢ માને છે. વળી જયાં કર્મની વાત આવે ત્યાં તે અજ્ઞાની એમ કહે છે કે “ભાઈ ! કર્મનું જોર છે, કર્મ જીવને વિકાર કરાવે છે ને કર્મ જ જીવને રખડાવે છે!'–અરે ભાઈ ! અજીવમાં કાંઈ બળ ન હતું ને વળી કયાંથી આવી ગયું? કર્મ જીવને પરાણે પરિણમાવે, એટલે જીવમાં સ્વાધીન પરિણમવાની તો જાણે કાંઈ શક્તિ જ ન હોય –એમ તે મૂઢ માને છે. જીવ-અજીવની સ્વતંત્રતાના ભાન વગર અજ્ઞાનીઓ ઘડીકમાં આમ ને ઘડીકમાં તેમ, જેમ આવે તેમ બકે છે. [૪૬] અજ્ઞાનીની ઘણી ઊંધી વાત; જ્ઞાનીની અપૂર્વ દષ્ટિ. વળી, થર્મોમીટરનું દૃષ્ટાંત આપીને કોઈ એમ કહે છે કે, જેટલો તાવ હોય તેટલો થર્મોમીટરમાં આવે તેમ જેટલો ઉદય હોય તે પ્રમાણે જ વિકાર થાય.-તો એ વાત જpઠી છે. ભાઈ, તારી દષ્ટિ ઊંધી છે ને તારું દષ્ટાંત પણ ઊંધું છે. કોઈ વાર ૧૦૫ ડીગ્રી તાવ હોય છતાં થર્મોમીટરમાં તેટલો નથી પણ આવતો. તેમ ઉદય પ્રમાણે જ જીવને વિકાર થાય-એમ કદી બનતું જ નથી. ઉદય પ્રમાણે જ વિકાર થાય” એ વાત તો ઘણી જ ધૂળ ઊંધી છે. પરંતુ જીવ પોતે વિકાર કરીને ઉદયને નિમિત્ત બનાવે એ વાત પણ અહીં નથી. જે અજ્ઞાની જીવ વિકારનો થાય છે તેને જ કર્મની સાથે સંબંધ છે, પણ જ્ઞાની તો જ્ઞાયક-ભાવે જ પરિણમે છે, જ્ઞાયકભાવમાં કર્મ સાથે સંબંધ જ નથી.આવી જ્ઞાયકસ્વભાવની દૃષ્ટિ કરીને સ્વસમ્મુખ જ્ઞાતાપણે પરિણમવું તે જ અપૂર્વ ધર્મ છે, ને તે જીવ ખરેખર અર્જા છે. અર્તાપણારૂપ પોતાનો જે જ્ઞાયકસ્વભાવ છે તેનો તે í છે, પણ રાગનો કે કર્મનો ક્ત નથી. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com

Loading...

Page Navigation
1 ... 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176