________________
आमुख
१८३ जीवितहूं, जाणिनि-जाणी-जाणीने, पइटी-पेटी, चत्तडिआ-वातडी, अम्हारउं,-अमारं, तुम्हारउं–तमारं, एह-ए. ___ उक्त शब्दोमा प्रथम शब्द हेमचंद्रनो छे, ते पछीनो चालु गुजरातीनो छे अने ते पछी धनुषचिह्नमा क्याय ते मूळशब्दनो अर्थ मूकेलो छे. ७३ मा पद्यमां आवेलुं 'घुटहिं' क्रियापद 'पीए छे' नो अर्थ सूचवे छे. धात्वादेशना प्रकरणमां हेमचंद्रे 'पा'-(पीवु) धातुने बदले ‘घोट' धातु वापरवानी भलामण करी छे: “पिबे: पिज्ज-डल्ल-पट्ट-घोट्टा:[८-४-१०]-सूत्रोक्त ते घोड' धातु, देश्य जणाय छे. 'पिब' नो आदेश नथी. हेमचंद्र अही वापरेलो 'धुंट' धातु, उक्त ‘घोट्ट' नुं रूपान्तर छे अने ते गुजराती ‘धुंटडो' के 'घुट' शब्दमां सचवायेलुं छे. चळी, बीजा · इणि परि' वगैरे शब्दो तो चोक्खा गुजराती ज छे. माटे हेमचंद्रनां ते पधोने गुजराती भाषाना उगम काळनां कहुं छु.
एमना समयमा एमना देशर्नु नाम “गुर्जरत्रा' जाणीतुं हतुं, परंतु भाषा माटे हजु ए शब्द रूढ थयो नहोतो एम लागे छे. दाक्षिण्यचिह्न वा उद्द्योतनसूरिनी कुवलयमालामां एक बे स्थळे गुर्जरोनी भाषानो नमूनो कुवलयमालामां कला छ. ए ऊपरथा भाषाना । आवेलो गजरो सत्याल आवे एम नथी. छतां गुर्जरो जे भाषाने लाटो अने बोलता हो ते भाषाने क्या विशेष नामथी ओळखवी ? मालवोनी ए प्रश्न तो थाय छे ज. एनो उकेल करवानां भाषानो उल्लेख विशेष साधनो उपलब्ध नथी छतां ए बाबत उक्त कुवलयमालानो उल्लेख जे थोडो घणो प्रकाश नाग्वे छे ते आ प्रमाणे छे
१८१ आ उल्लेख घणो लांबो छे. तेमां अनेक देशना लोकोनी भाषानां जुदा जुदां पदोनां उदाहरण छे. तेमांधी अहीं तो मात्र गुजर, लाट अने मालव लोकोनी भाषानां ज उदाहरण मूकेलां छे. जे पदो जाडा अक्षरमा मूक्यां छे ते, भाषानां पदो छे. पहेली गाथामां गुज्जर पछी लाट अने पछी मालव प्रवासी बोले छे. आ लांबा उल्लेख माटे जुओ विद्यापीठ प्रकाशित प्राकृतव्याकरणनी प्रस्तावना पृ० २०-२३ टिप्पण.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
