________________
અતિવ્યાપ્તિ સરળતાથી લાગી જશે. આથી આ અતિવ્યાપ્તિ દૂર કરવાં સાધ્યતાવચ્છેદકસંબંધાવચ્છિનત્વ દલ આવશ્યક બની જશે.
સમા. - તમે અમારી વાતને સમજયાં નથી કેમકે અમે સાધ્યતાવરચ્છેદકસંબંધથી ઈતર સંબંધ તરીકે કાલિક સંબંધને ગણ્યો છે. તે અમે “શે નામય આ નીતિથી લીધો છે. એક એ ઉભય નથી. અર્થાત્ ઉભય અલગ છે અને એક અલગ છે. આ નિયમ દ્વારા અમે કાલિક સંબંધ પણ ઈતર પદથી ગ્રહણ કરશે. તેનાથી અવચ્છિન જ કાલિકેન માનસીયવચભાવીયપ્રતિયોગિતા બનશે. અનવચ્છિન ન બનતાં આ અભાવ લક્ષણ ઘટક નહીં બને પરંતુ સંયોગ કાલિક ઉભય સંબંધથી જ માનસીય વર્ચભાવ લેવાશે.
આમ સાધ્યાભાવ - સંયોગ-કાલિક ઉભય સંબંધથી માનસીય વચભાવ, તધિકરણ -પર્વતાદિ, તનિરુપત વૃત્તિતા જ ધૂમમાં જશે. વૃત્તિત્વાભાવ નહીં જાય. અસહેતુમાં લક્ષણ સમન્વય ન થતાં કોઈ જ દોષ નહીં આવે. આથી સાધ્યનિષ્ઠપ્રતિયોગિતામાં સાધ્યતાવચ્છેદકસંબંધાવચ્છિનત્વ દલ નિરર્થક બની જશે.
गूढामृतलीला (३२) यधुच्यते संयोग-कालिकैतदन्यतरसम्बन्धेन महानसीयवहेः साध्यतायां धूमहेतावतिव्याप्तिः । यतो हि साध्यः-संयोग-कालिकैतदन्यतरसम्बन्धेन महानसीयवह्निः, साध्याभावः-कालिकसम्बन्धेन महानसीय वह्यभावः, तदधिकरणं गगनादिकं तन्निरूपितवृत्तिता गगनत्वे वृत्तित्वाभावस्य धूमेऽक्षतत्वादतिव्याप्तिः।
अतस्तद वारणाय साध्यतावच्छेदकसम्बन्धावच्छिन्नत्व प्रवेश आवश्यकः । कृते च निवेशे साध्यतावच्छेदकसम्बन्धः-संयोग-कालिकैतदन्यतरसम्बन्धः तेन सम्बन्धेन महानसीय वन्यभावाधिकरणं पर्वतादिकम् । यतो हि संयोग-कालिकान्यतर सम्बन्धान्तर्गतसंयोगसम्बन्धोऽप्यस्ति । तेन सम्बन्धेन महानसीय वयभावाधिकरण पर्वतादि निरूपित वृत्तितैव धूमे । वृत्तित्वाभावस्याभावान्नातिव्याप्तिः ।
(૪૪)
