Gudhamrutlila

Author(s): Rajdharmvijay
Publisher: Shrutgyan Sanskar Pith

Page 188

પરંતુ આ સંબંધોની મધ્યમાં મહાનસીય વહૂન્ચભાવનું વારણ તો સ્વવૃત્તિત્વ ઘટક સ્વાનવચ્છેદકાનવચ્છિન્નત્વ સંબંધથી જ થઈ જશે. તેના માટે સંબંધ ધટક સ્વ સામાનાધિકરણ્ય દલ મૂકવાની ४ ३२ नथी.
गूढामृतलीला
(९६) यदि सम्बन्धघटक स्व सामानाधिकरण्यदलं न दीयते चेत्, तदा पर्वतो वह्निमान् धूमादित्यादावव्याप्तिः ।
तथाहि तत्र साध्याभावपदेन तार्णवन्यभावोऽपि धर्तुं शक्यते । तार्ण वह्निनिष्ठप्रतियोगिता वह्निनिष्ठसाध्यताविशिष्टा वर्तते । यतो हि स्व - वह्नि निष्ठ साध्यता, तन्निरूपितावच्छेदकता - वह्नित्व निष्ठा, तद्वैशिष्ट्यं तार्णत्वनिष्ठावच्छेदकतायां प्रसिद्धत्रितयसम्बन्धेनास्ति ।
तत्र तार्णत्वमपि समवायसम्बन्धावच्छिन्ना, वह्नित्वमपि समवाय सम्बन्धावच्छिन्ना । अतः स्वावच्छेदकसम्बन्धावच्छिन्नत्वं वर्तते । उभयो रनवच्छिन्नत्वात् स्वानवच्छेदकानवच्छिन्नत्वमपि वर्तते ।
एवञ्च निरवच्छिन्नत्वादेव स्ववृत्तित्वमपि तिष्ठत्येव । अत एतद्त्रितयसम्बन्धेन स्वनिरूपितावच्छेदकता विशिष्टा तार्णत्वनिष्ठावच्छेदकता जाता । विशिष्टान्यावच्छेदकता घटत्व पटत्वादिनिष्ठावच्छेदकता, तादृशावच्छेदकत्वा निरूपिता या प्रतियोगिता तार्णवह्न्यभावीय प्रतियोगिता तादृशप्रतियोगिताकाभावःतार्णवह्न्यभावः, तदधिकरणपर्वतादि निरूपित वृत्तितैव धूमे सत्त्वात्, वृत्तित्वा भावस्याभावादव्याप्तिः ।
कृते च स्वसामानाधिकरण्ये प्रवेशे वह्नित्वनिष्ठावच्छेदकताया सामानाधिकरण्यं तार्णत्वनिष्ठा प्रतियोगितावच्छेदकतायां नास्ति । अतो न तमादाया व्याप्तिः ।
(१५३)