Gudhamrutlila

Author(s): Rajdharmvijay
Publisher: Shrutgyan Sanskar Pith

Page 203

સાધ્યતાવચ્છેદકતાનું વૈશિષ્ટય ત્રિતય સંબંધથી આવી જશે.
- બંને વહ્નિત્વ નિષ્ઠ છે આથી સ્વ સામાનાધિકરણ્ય દલ ઘટી જશે.
- બંને સમવાય સંબંધથી હોવાને કારણે સ્વાવચ્છેદક સંબંધાવચ્છિન્નત્વ દલ ઘટી જશે.
- વહ્નિત્વ નિષ્ઠ સાધ્યતાવચ્છેદકતાનો અનવચ્છેદકી ભૂત ધર્મ-જે ઘટત્વ પટસ્વાદિ છે તેનાથી અનવચ્છિન્ન વહ્નિત્વ નિષ્ઠ પ્રતિયોગિતાવચ્છેદકતા છે આથી સ્વ વૃત્તિત્વ દલ પણ ઘટી જશે.
આ અભાવનું અધિકરણ-વહ્નિત્વત્વેન વહ્નિત્વ વિશિષ્ટાભાવ યશે. તત્રિરુપિત વૃત્તિતા જ તદભાવત્વમાં જશે. વૃત્તિત્વાભાવ ન જતાં અવ્યાપ્તિ લાગશે.
સ્વાનવચ્છેદકાનવચ્છિન્નત્વ દલનું ઉપાદાન કરવાથી પ્રતિયોગિતાવચ્છેદકતાનો અનવચ્છેદકી ભૂત જે વહ્નિત્વત્વ ધર્મ છે તેનાથી વચ્છિન્ન જ વહ્નિત્વ નિષ્ઠ સાધ્યતાવચ્છેદકતા થઈ જશે અનવચ્છિન્ન ન થવાથી આ અભાવ લક્ષણ ઘટક નહીં બની શકે આથી અવ્યાપ્તિનો અસંભવ થશે.
गूढामृतलीला
(१०५) स्व वृत्तित्वानुपादाने स्वरूपतः वह्नित्व विशिष्टं यत्तस्य प्रतियोगिता सम्बन्धेन साध्यत्वे तद्भावत्व हेतावव्याप्तिः ।
तत्रापि साध्याभावपदेन वह्नित्वत्वेन वह्नित्वविशिष्टभावोऽपि ग्रहीतुं शक्यते । तदभावीयप्रतियोगितानिरूपितावच्छेदकतायाः साध्यतावच्छेदकतायां वैशिष्ट्यं त्रितयसम्बन्धेनास्त्येव । उभयो र्वह्नित्व निष्ठत्वात् स्व सामानाधिकरण्यम्, अथ च समवायसम्बन्धावच्छिन्नत्वात् स्वावच्छेदकसम्बन्धावच्छिन्नत्वम् एवञ्च स्वरूपतः वह्नित्वनिष्ठावच्छेदकतायां स्वानवच्छेदकानवच्छिन्नत्वमप्यस्त्येव । तथा च तादृशावच्छेदकताक प्रतियोगिताकाभावः - वह्नित्वत्वेन वह्नित्व विशिष्टाभावः,
(૩૬૮)