Dictionary of Prakrit for Jain Literature Vol 01 Fasc 02

Author(s): A M Ghatage
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute

Page 123

अणयंत
अणत (ana-thanta atisthat) adj. (pr. part.) not remaining, not visible, JM अणधंते दिवसयरे जो चयर चडव्विहं वि आहारं । सो जगजगतसोहे वसई विमाणे चिरं कालं PaumCa. (V.) 14.134,
222
orf (anatha-bhiya <anartha-bhita) adj. afraid of calamity, Apa सा अणथभिउ ताह तदो कहियउ Dham Par. 11. 9.10.
अमिय ( an athamiyaan-astamita) n the vow of taking food before the setting of the eun, Apa. चंपपट्टणे रजयसामलहो जसवहिं वच्छिणि दुहिय होवि विहव अणथमिड लेप्पिणु (सा हुय )
SudCa.(N.) 10.7.2.
अणदइभ (ana-daia adayita) company of wife, Apa. पहिला अलाहि गंतुं णाई KumaCs. (H.) 4.8.
अणदन्भवाह (ana-dabbhavāhaa-dabhra- vāha ) adj. one who carries the rider speedily, AMg अणदग्भवाई अभेलणयणं • कमलामेलं णामेणं आसरयणं सेणावई कमेण समभिरूडे Jambudar. 3.109 (comm.] अनभ्रवाहं अनभ्र्चारी, अन्रवाहः अधः उचैःश्रवास्तदन्यं, अदम्भबाहमिति पाठे तु अदभ्रं भूरि वहतीति अभ्रवाहः p. 2369.3) of अदग्भ
वाह.
अदिकमणीय (an-adikkamaniyaan-atikramaniya) adj. (pot. part.) not to be transgressed or violated, 5. ( विदूषक) अणदिकमणीओ हि विही SvapnaVs. 4.5.6; ( विदूषक) अकामुआणं अम्हाणं अणदिकमणीओ संझोवासणसमभो Tapsarva. 4. 11.18.
adj. not having the अणदरआण कुसलाई इह
अर्णादिकमि (an-adikkamia <an-atikramya) ger. not having transgressed or surpassed, S. (राजा) साहु एहि वट्टतं दसा विसेस अणदिक्कमिअ वण्णिदं āpaSun. 1. 24.1.
अणदिचारं (an-adicāraman-aticāram) adv. [ also अणदीचार ] without tranegressing, without fault, JS. उस्सरह जस्स चिरमवि सुहेण सामण्णमणदिचारं वा Bhaāra. 75; m. non-transgression, JS सीलवदे । अणदीचारो KamPay. (N.) 154.
अणदिट्ट (ana- dittha-drsta) adj. ppp. ) not seen, JM. अग-दोसविणे JugaliCh. 29 Apa दीसंति जत्थ अणदिट्ठ छेह AntRaiSam. 1.2.
अणदिन (ana-dinnaa-datta) adj. ppp.) (taking) which is not given, theft (one of the 18 papa-sthānas), Apa. वोसिर अठारस पावठाणु हिंसा अलीय अणदिन्नदाणु āpasa Sam. 45.
अणदिसीद (an-adi-sida <an-ati-Sita ) udj. not very Gold, having moderate temperature, J5 अविसमदुब्विगंधं अच्छमहं अणदिसीदं ... पाणगं ... खीणस्स तस्स दादव्वं Bhaāra. 1490.
अण (an-addha < an ardha) adj. not having halves, AMg. खेत्तपरमाणू णं भंते कतिविहे पण्णत्ते ? गोयमा ! चउब्बिहे पण्णत्ते, तं जहा - अणद्वे-अमज्झे, अपदेसे, अविभाइमे Viy. 20.6.17 (20.39 )
...
...
अणद्धाराय (an-addhāgayaan-ardhāgata) adj. (ppp.) not arisen even halt, S. (हंसक ) तदो सुंदरपाडलं नाम अस्सं आलुहिअ अणद्वागए सुय्ये ... पमादो भट्टा PratiYau. 1.6.54.
चारगपालए
अणधारग (ana-dhāragana-dhāraka ) adj. [ also अण धारय ] a debtor, AMg. तर णं से विजए तकरसेणावई बहूणं चोराण .. अणधारगाण य... कुडंगे यावि होत्थाई Naya. 1. 18. 21; तए णं से दुज्जोहणे अणधारए (0.1.) ... पुरिसेहिं गेण्डावेर Viva. 121. अणधियास ( an adhiyāsa < anadhyāsa) m [also अणहियास ] inability to bear or suffer, JM. इदानीं वाउक्कायस्स कप्पिया पडिसेवणा भण्णति ... सण्णा य उत्तमट्ठो अणधियासे य देसे य NisBha. 244; तत्थ उत्तमट्ठट्ठियस्स धम्मो परिडाहो वा से कज्जति । अणहियासो धम्मं
ण सहति NisCu. 1. 87.22.
warm (an-adhiyäsemäņa <an-adhyāsayamā na) adj. (pr. part.) one who does not bear or suffer, AMg. अहेगे तमचार कुसीला वत्थं ... बिउसिज्ज अणुपुब्वेण अणवियासेमाणा परीसहे दुरहियासए āyar. 1.6.21; ममं च णं... अतितिखेमाणस्स अणधिया से माणस्स किं मने कज्जति Thāna. 4. 45(325); 5-73 (409)
अर्णत
अनंत (ananta <an-anta) adj. [7-8] [often contrasted with sasiskchejja and a sasiskhejja] | endless in time, unending (time), AMg. तेर्सि च से उदर जं वयासी चउरंतणंताय दुहाय णेह Say.. 2.6.23 (809) ; हरिवंसकुलुप्पत्ती दसवि अणंतेण कालेण Thapa. 10.160 [2] (777); एस णं भंते! पोग्गले तीतं अनंतं सासयं समयं 'भुवि' इति वत्तब्वं सिया Viy. 1. 47 (1.191 ); दुप्पदेसियस्स णं भंते! खंधस्स अंतरं कालमो केवविरं होइ ? जहणेणं एवं समयं । उक्कोसेणं मतं कालं Viy. 5.7.23 ( 5.176) ; जहणेणं अंतोमुहुत्तं उक्को सेणं अनंतं कालं Jivabhi. 1. 139; Pannav. 18.3 (1262 [ 1 ] ); तत्थ णं जे ते मुक्केलया ते णं अनंता अनंताहि उस्सप्पिणी ओसप्पिणीहिं अवहीरंति कालओ AnnOg. 460; जइण्णेणं एवं समयं उक्कोसेणं अनंतं कालं ApuOg. 111 ( 1. 3); संसारो अ अणंतो होइ य सम्मग्गनासीणं Gaechba 31; JM अचंतमर्णतमणोरपारभववारि। सिमणवरयं पुष्पं परिवट्टिय महावीरो MAVICA. (G) 16. 8(1): दुमक वोलेड KuvMa Ka 40.11 अवहीरिआ तर पहु निति निओगिकसंखलाबद्धा कालमणंत सत्ता, समं कयाहारनीहारा ReaPañi. 33; भमिओ कालमणतं Rss Pañi. 48; J8 कालमणंतं जीवो मिच्छत्तसरूवेण पंचसंसारे RaySa. 152; अनंतं कालं Bhav Pa. 34; संसारो य अणंतो होइ पुणो आगमे काले Mals. 61 (2) ; सोक्खं । अब्वाबाहमणंत अणागदं कालमत्यंति Mala_1188 (12) ; Apa. दुक्खु बिसहिउ कालु अनंतर दूसहु घोरु असंखु PAN&Ca. (P.) 2.12.11; दुह विसालु । मइँ सहिउ अनंत आसि कालु PANACa. (P.) 4.2.4; अणाइ अनंतु कालु BhaviKa 316.3; तेम पढ़त 2 endless in space, सुणतयह जयउ अणार अणंतु Sande Ra. 223; without limits, AMg. अनंते णितिए लोए सासए ण विणस्सई Suy. 11.4.6; सिद्धिं गतिं साइमणंत पत्ते णाणेण सीलेण य दंसणेण say. 1.6.17; किं सअंते लोए ? अनंते लोए सअंता सिद्धी ? अनंता सिद्धी Viy. 2.1.13 ( 2. 26); अनंतं संसारसागरं Panha. 3. 23; सीलसागरमणंतमप्पमेय Jambuddi. 5.58; J6. णमोत्थु ते सिद्ध ! बुद्ध ! अहं झायदि झाणं अनंतसंसारिओ होदि LiñPs. 8; सव्वायासमणतं तस्स य बहुमज्झटिलो लोओ KattiAnn 115; Aps. कालु अणार, अणाइ जिउ, भवसागरु वि अनंतु Yogsa. 4; श्रायासु वि अतु VaddhaCa. 10.39.8; 3 infinite in scope, AMg कसिणे पडिपुण्णे अव्वाधार निरावरणे क्षणते अणुत्तरे केवलवरनाणदंसणे समुप्पण्णे āyar. 2 15.1(733); Say. 2. 2 67(714); Thana. 5.84(411); Naya. 1. 8.225; Antag. 57; Anuttaro. 198; Uvav. 153; Jambuddi. 2. 71; Utt. 29.72; Dash 8.1; Kapp. (J) 1; JM. दिव्वमनंतं ... केवलणाणं Ma ViCa. (G.) 9b. 12(2) ; सयलमणावरणमणंतमक्खयं केवलं Ssnm Ta. 217; J6. णाणी जाणतो वि हु पुग्गलकम्मफलमणतं Samss. 78; पावदि इंदियरहिदं अब्बाबाई सुहमतं Pañcatthi 151; 28; 29; 53; दंसणं अनंतणाणं अनंतवीरिय अनंतसुक्खा य । सासयसुबख BodP. 12; णमिऊण य तं देवं अनंतवरणाणदंसणं सुद्धं Mok Pa. 2; देहादो वदिरित्तो कम्मविरहिओ अनंतसुहणिलयो । चोक्खो हवे अप्पा BBAņu 46; M. पलयं वा कालि ण णिम्मवे सि रूवस्स ते अनंतस्स । सव्वंगे कह णु कवालमंडलाडंबरं घडउ Gaud Vs. 297; Apa. जय जय हि अणताणतणाण Ja8Cs. 1.2.7; 4 permanent, eterसिद्धिगइनामधेयं ठाणं mal ( nature), AMg सिवमयलमरुयमणतं समुप्पण्णे Samav. 12; Naya. 1.1.7; Uvav. 19; RayPa. 8.292; Jivabhi. 3.457; Av. 6.11; Kapp. 1; एवं पडिल्हणविहिं जुज्जंता -
...