________________
બત્રીશીના સથવારે-કલ્યાણની પગથારે
બાકી શ્રી ઉમાસ્વાતિ મહારાજના કે આચારાંગજીના વચનને આગળ કરીને ધર્મોપદેશ માટે શ્રોતાની ભૂમિકા વગેરે જાણવાની કોઈ જરૂર નથી' એવું માનીએ તો તો શાસ્ત્રોમાં શ્રોતાઓની સભાના ગુણદોષનું જે વર્ણન કર્યું છે તે પણ નિરર્થક બની જાય.
૫૦
મારા વચન સાવદ્ય છે કે નિરવદ્ય ? દેશ-કાળ-પુરુષ વગેરેને યોગ્ય છે કે અયોગ્ય ? વગેરેનો જેઓ વિચાર કરી શકતા નથી અને તેમ છતાં જેઓ જાતને પંડિત માની ઉપદેશ આપવા બેસી જાય છે તેઓના વચનમાં મિથ્યાત્વરૂપ ઝેર એવું હોય છે કે જેવું આશીવિષ સર્પના મુખમાં પણ હોતું નથી. અર્થાત્ આ મિથ્યાત્વરૂપ ઝેર આશીવિષ સર્પના ઝેર કરતાં પણ વધારે કાતિલ હોય છે. તે પણ એટલા માટે કે સર્પનું ઝેર તો એક જન્મમાં મૃત્યુ વગેરેનું દુઃખ આપે છે જ્યારે મિથ્યાત્વરૂપ ઝેર તો અનેક જન્મોનું દુઃખ આપે છે.
પ્રશ્ન : પણ સર્વજ્ઞ કથિત શાસ્ત્રોના વચન જ એ વક્તા પણ જો કહે છે તો એનાથી મિથ્યાત્વરૂપ ઝેર કઈ રીતે ફેલાય ?
::
ઉત્તર ઃ પરસ્થાનદેશના દેવાથી એ ઝેર પણ ફેલાઈ શકે છે. જેમ કે અમુક જીવો આમે ક્રિયારૂચિવાળા ન હોય... ક્રિયા કરે...ન કરે... કરે તો પણ ઓછી-વત્તી કરે... આવા જીવોને ક્રિયા રૂચિ પ્રગટે એવી દેશના આપવાની હોય, પણ એના બદલે શાસ્ત્રોનાં જ નિશ્ચય પ્રધાન વચનોની દેશના આપે, ‘ક્રિયા તો ગૌણ છે, ભાવ જ મુખ્ય છે. ભાવશૂન્ય ક્રિયાની કિંમત નથી.' વગેરે કહેવા માંડે તો એ શ્રોતાજીવો મોક્ષ માટે ક્રિયા બિલકુલ નકામી છે' એવો જ અભિપ્રાય ઊભો કરીને જાય. આ એક પ્રકારનું મિથ્યાત્વ જ છે ને ! અને જે મિથ્યાત્વ પેદા કરે, મિથ્યાત્વનું પોષણ કરે એવા વચનોને નિરવદ્ય પણ શી રીતે કહેવાય ? માટે આ વાત બરાબર છે કે જેઓ ‘મારા વચન સાવદ્ય છે કે નિરવદ્ય ?” વગેરે વિચારી શકતા નથી તેઓના વચનમાં મિથ્યાત્વ નામનું કાતિલ ઝેર હોય છે. એટલે જ શાસ્ત્રોમાં કહ્યું છે કે ‘સાવદ્યવચન કોને કહેવાય ? અને
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
