________________
કરી છે અને હજી પણ કરતો જાય છે. પરંતુ આ મહાપર્વ દરમિયાન થોડું જાગીએ અને જાગ્યા પ્રગતિ સાથે માણસમાં કુદરતે જે સારાસાર ત્યાંથી સવાર ગણું આંતરખેજ કરી સારાં વિવેકની ભાવના મૂકી છે તે દૂર થતી જાય કાર્યો કરવા માટેની જનાઓ કરીએ. બાકી છે અને મનુષ્ય જીવન વધારે ને વધારે અશાંત જેમ આપણે કેટલીયે સારી યોજનાઓ મનમાં તથા કૃત્રિમ બનતું જાય છે. પર્યુષણ પર્વ જ શમાવીએ છીએ કે કાંતો ધૂળમાં મેળવી આવા ભાવનાવિહીન અને કૃત્રિમ જીવન દઈએ છીએ એ રીતે આવા સુંદર આંતરખેજ વિશે વિચાર કરવાનો સમય છે. એ દિવસમાં કરવા માટેના પર્વને પણ બાહ્ય આડંબરોમાં આપણે આપણું જીવનમાં આચરેલાં અને ફેરવી નાખીએ છીએ. વરસમાં એક વખત આચરાતાં દુષ્કૃત્યો મિથ્યા થાય તથા બીજાનાં પણ આંતરખોજ કરવાની તકલીફ લેતા નથી. પણ એવાં દુષ્કૃત્યો મિથ્યા થાઓ એવી શુભ ભાવનાઓને જાગ્રત કરીએ છીએ. એટલે કે પર્યુષણ પર્વની સાચી ઉજવણી પોતાના અત્યારસુધી હું જે વિવેકહીન જીવ્યો હોઉં તે હૃદયની અને વીતેલા જીવનની આંતરખેજ આજથી મિથ્યા થાય અને હવેથી મારું જીવન કરવામાં રહેલી છે. થોડાએક ઉપવાસ કરવા, સારાસારના વિકવાળું બને તથા મારી કે થોડી એક પ્રભાવનાઓ કરવી, દાન આપવાં બુદ્ધિ સર્વ મનુ પ્રત્યે જ નહી પણ સર્વ એ ખરાબ નથી. પરંતુ જે આ પર્વમાં પ્રાણીઓ પ્રત્યે સમભાવયુક્ત થાય અને આંતરખેજ કરવામાં ન આવે તે આ બધી એ રીતનું જીવન જીવું એવી પ્રતિજ્ઞા લેવા બાહ્યક્રિયાઓ આપણી પોતાની જાતની છેત હોય છે. આ પર્વ માત્ર ઔપચારિક તહેવાર
રામણી બને છે. આપણે જે ખાસ કરવાનું નથી. આ પર્વમાં અત્યારસુધીના આપણા
છે તે કરતા નથી અને એને ઢાંકવા માટે જના વિનાના જીવનને સારૂં જનાવાળું
બીજી બાહા ઔપચારિક સરળ કામ કરીને બનાવવાની કાર્યવાહી શરૂ કરવાની હોય છે. ઘણીવાર આપણે ધાર્મિક કાર્ય કર્યાને પોટે પરંતુ કેઈપણ સારી બાબતને આપણે આત્મસંતોષ લઈએ છીએ પણ ખરેખર ઔપચારિક અને બાહ્ય આડંબરમાં ફેરવી ને નિછા મિ દુધમ્ નું પાલન કરતા નથી. નાંખીએ તે આપણે માણસો શાના? આવા પવિત્ર પર્વના આગમન પ્રસંગે
આ પર્યુષણ પર્વના પવિત્ર દિવસમાં એ જ કહેવાનું પ્રાપ્ત થાય છે કે આપણે ધાર્મિક જૈનેમાંના કેટલાક ઉપવાસ વગેરે આ પવિત્ર પર્વને માત્ર બાહ્ય ઉપચારો કે તપશ્ચર્યા કરે છે, કેટલાક પ્રભાવના વગેરે આડંબરોનું સાધન ન બનાવતાં એને આપણી કરી પિતાના ધનને સદુઉપયોગ કરે છે. વિવેકબુદ્ધિ જગાડવાનું પર્વ ગણી આંતરખોજ દરરોજ દેરાસરમાં ન જતા હોય તેવા પણ કરી આપણી વિવેકબુદ્ધિ જગાડીએ તથા આ દિવસોમાં દેરાસરમાં ખાસ દર્શન માટે ઓછામાં ઓછું જાગ્યા ત્યારથી સવાર ગણું જાય છે તથા ચાતુર્માસમાં વ્યાખ્યાન આપતા શેષ જીવનમાં સત્કાર્યો કરવાની પ્રતિજ્ઞા મુનિ મહારાજેના વ્યાખ્યાન સાંભળવા તેમજ લઈએ. બાકી પર્યુષણ દરવર્ષે આવે છે અને તેમને વાંદવા જાય છે. વસ્તુતઃ આ પર્વ કાળક્રમે આવ્યા કરશે. છતાં જે આ પર્વના
હદયને, અંત:કરણને ઢઢળવાનું પર્વ છે. પવિત્ર દિવસમાં આપણે આપણું જીવનમાં ( વરસ આખું ઊંઘી ગયા હોઈએ પરંતુ આ આચરેલ દુષ્કૃત્યો વિશે જરા પણ વિચાર ન પર્યુષણ પર્વ
૧૮૩
