________________
ભિક્ષાથે ફરતાં બેલ મુનિ પુરોહિત રુદ્રદેવની મનસા વીત્તેર બ્રહ્માના ઘા , યજ્ઞશાળાએ આવ્યા. મુનિના તપથી કૂશ હતા મારે તો તકશા ક્ષેત્રના શરીરને અને જીર્ણ ઉપકરણે જેઇને યજ્ઞ
મ. ભા. અતુશાસન ૧૧-૧૩ શાળાના બ્રાહ્મણે હસવા માંડ્યા, બલ મુનિ વતી તિકવૃક્ષવાસી યક્ષે અદશ્ય રહીને ભિક્ષા
જળનાન કરનાર કંઈ સ્નાત કહેવાત માગી. યાજ્ઞિકે એ નકાર ભ. પ્રથમ થોડી નથી પણ જે દમ (અર્થાત્ સંયમ) વડે ચર્ચા થઈ અને પછી મારામારી. યક્ષે બ્રાહ. સ્નાત છે એણે સ્નાન કરેલું છે, તથા એ એને ખૂબ માર્યા. રાજકન્યા ભદ્રાએ અને બાહ્ય અને આભ્યતર બને રીતે પવિત્ર પુરોહિતે બલ મુનિનો અનનય કર્યો. તેમને છે. પ્રદીપ્ત મન વડે (અપ્રમત્ત મન વડે) જમાડયા. જમી તૃપ્ત થયા પછી બ્રાહણોના બ્રહ્મજ્ઞાનના બળથી જેઓ માનસતીર્થમાં પૂછવાથી બલ મુનિએ એમને યજ્ઞનું રહસ્ય
સનાત છે તેઓ તજજ્ઞ ક્ષેત્રજ્ઞદશ એ સમજાવ્યું. અને પછી સાચું નામ શું તે (ભાભા
. (આત્મદશીએ) છે.” સમજાવતાં ઉપર ટકેલા બે શ્લોક ઉચ્ચાર્યા. અને છેવટે સમાપ કર્યો કે, “પૃથ્વીના
આ રીતે મહાભારતનો પ્રસંગ છે: કેટલાક ભાગે સંતેના નિવાસથી, પૃથ્વીના ધર્મરાજ યુધિષ્ઠિરે પિતામહ ભીષ્મને પ્રશ્ન
છે અને જળના તેજથી (જે તે સ્થળના સૌંદર્ય, કર્યોઃ “સર્વશ્રેષ્ઠ તીર્થ કર્યું અને પરમ પવિત્ર
હવા, પાણી વગેરેની અસરોથી) ઘણું જ તા કોને કહેવાય? ત્યારે ભીમ પિતામહ
પવિત્ર હોય છે. તેનાં નામકીર્તનથી તેમાં તીર્થ અને પવિત્રતા વિશે સમજાવતા વ્યા
સ્નાન કરવાથી માણસો પાપ નાશ કરી ખ્યાનમાં કહ્યું :
શકે છે અને આ માનસ તથા પૃથ્વીના એમ
બન્ને પ્રકારનાં તીર્થોમાં સનાન કરીને મનુષ્ય અT વિમણે શુ સાથે ધૃતિ ઝડપી સિદ્ધિ મેળવી શકે છે.” स्नातव्यं मानसे तीर्थे सत्त्वमालम्व्य शाश्वतम्॥
મ. ભા. અનુશાસન ૧૧૧-૩. રીતે પિતામહ ભીમે (એટલે કે મનુષ્ય શાશ્વત સત્ત્વનું આલંબન કરીને, કવિશ્રેષ્ઠ વેદવ્યાસે) જ્ઞાનવાળી ઉત્તમ માનઅગાધ, વિમલ, શદ્ધ, સત્યરૂપી જળવાળા. સિક શુદ્ધિને, એવી શુદ્ધિ ધારણ કરનાર ઘતિરૂપી ધરાવાળા માનસતીર્થમાં સ્નાન કરવું.
વાતરાગ મહાનુભાવ સંતને, અને એવા સંત અને આગળ ચાલતાં વિશદ કર્યું કે,
જ્યાં વસ્યા હોય તે જગ્યાઓને તેમની “અનથિ - આકાંક્ષા વિનાની સ્થિતિ,
પવિત્રતાનું સ્મરણ થાય છે, તેથી પવિત્ર
તીર્થો તરીકે કહ્યાં છે. આર્જવ, સત્ય, માર્દવ, અહિંસા, સર્વ ભૂતે પ્રત્યે દયા, સંયમ અને શમ એ પવિત્ર સમદશ પણે, અનાસક્તિપૂર્વક નમ્રતાથી તીર્થો છે.” પછી ઉમેર્યું કે,
જ્યાં જ્યાં પવિત્રતા દેખાય તેને ગ્રહણ કરી તેવા સજાગતુ જાત [fમીત્તે આત્મસાત્ કરવાથી–તેમાં સ્નાન કરવાથી સ ના શો રૂમનાતઃ સત્રાણાખ્યતઃ પાપ માત્ર ધોવાઈ જઈ સિદ્ધિ પ્રાપ્ત
ગુજઃ I થાય છે, એમ અને મહાન અનગમના મ. ભા. અનુશાસન ૧૧૧-૯ તીર્થ પ્રવરએ બતાવ્યું છે.
૨૦૦
આત્માનંદ પ્રકાશ
