________________
વેદનિય–મોહનીય કર્મનું ફળ માત્ર છે તેમાં સુખદુઃખની પુદ્ગળ રૂપે નાચી રહ્યા છે. નિમિત્ત મેરિક સંબંધથી કપના કરે છે, ધનમાં સુખ માને છે, માતમાં મોટાઈ પરસ્પર આકર્ષણ છે અને દ્રવ્યો પરિણમન શકિતમારે છે. માયામાં બહાદુરી માને છે, તેમાં વાળા છે. ચેતન જ્ઞાન દર્શન ગુણ યુકત ઉપયોગ આસકિતમાં તૃષ્ણામાં પરિગ્રહમાં સુખ માને છે. આ મય છે, જડ શબ્દ રૂ૫ રસ ગંધ સ્પર્શમયે અચેતન બધી મિયા વાસનાઓ ભ્રમણાઓથી આ સંસાર છે. મેહરાગ દ્વેષે અજ્ઞાન ભાવમાં આ ચેતન પોતાના કલેશમય બનાવી દીધું છે.
સ્વરૂપથી રજૂ ન થઈ પરભાવ પરદ્રવ્યમાં પરિણમી દાન એટલે ત્યાગભાવ-શિયળ એટલે સંયમભાવ,
વિષય કષાયનાં ચક્રમાં ગુંચવાઈ ગયો છે. તપ એટલે નિર્જરાભાવ, ભાવ એટલે શુદ્ધસ્વભાવ એ
' હે સર્વજ્ઞ વિતરણ ભગવાન ! આપની આ સમ્યફ પ્રાપ્ત કરવાના આ ચાર પાયા આપે દર્શાવ્યા છે, તદષ્ટિ એજ મારા આત્માનાં કલ્યાણનું નિમિત્ત છે. સાધન બતાવ્યા છે. પણ અમો તે વધુ-સંગ્રહ, વધુ મેં જે પૂર્વે કર્મો બધેિલાં છે, તે ઉદયમાં આવવાનાંજ ધમાધમ વધુ વાહવાહ વધુ પરગ્રહનાં નાટકોમાં જ છે અને તે માટે જ્ઞાન દષ્ટિથી સમતા ભાવે અટવાઈ ગયા છીએ. આપનું વીતરાગી સ્વરૂપે જ સહી જ લેવાની છે, તેમાં પુના રાગ દ્વેષ કરી ન ભૂલી ગયા છીએ અને આપને પણ સરાગી જેમ કહાના બંધ બાંધો નથી પણ સકાય નિર્જરાજ કરવાની છે કરી આપના સ્વરૂપને વિકૃત રીતે સમજીએ છીએ અને અને બંધનથી મુક્ત થઈ આપના વીતરાગી સ્વરૂપને જ વિતરાગને બદલે સરાગ પાન ધરી ઐહિક સુખ સંપત્તિ પ્રાપ્ત કરવું છે. આ સંસારનું ઉંચામાં ઉંચું સુખ-ઉંચામાં
માટે આંધળી દોટ મુકી, અજ્ઞાનમાં ફસાઈ રહ્યા છીએ. ઉચું પદ પણ દુઃખ રૂપજ સમજું છું. એ સ્વરૂપના - આપ અભદ્રવ્યરૂપે નિત્ય શાશ્વત-અખંડ-પિદ્દધા. 8
જ સુખમાં આ બધા સુખ. તુચ્છ સમજું છું. તમય નિરજન સ્વરૂપ છો આપ સ્વભાવના કતાં આપને એ વીતરાગ ગુણના આલંબનમાં જ મારા છો, આપ-કર્મ ઉપાધિઓ રહિત મુક્ત છો આપ નિજાનંદ હે એમાંજ મારું પરિણમન રહે. એજ જ્ઞાતા અને દષ્ટપણે અપના અનંત વિર્યમાં મારી સાધના હે, એજ મારી આરાધના છે. મારે સિદ્ધાલયમાં–સુસ્થિતપણે છે મારું સ્વરૂપ પણ મારા આત્માને શુદ્ધ બનાવવાનો પુરુષાર્થ મારે જાતેજ સમ્યફદર્શન જ્ઞાન–ચારિત્રમય છે, પણ મિથ્યાત્વ કરવાનું છે, ત્યારે જગતની જંજાળમાં ફસાવું નથી. અજ્ઞાન અને અવિરતીથી આવરણને પ્રાપ્ત થયેલું છે. નિતિક, નિર્વિચાર, નિર્વિકલ્પ નિર્વિકારા,
" આપના પાન અને આલંબનાથી મારી વિભાવક નિરંજન નિરાકાર, ભજમન કાર અમરસાધના અનાનદૃષ્ટિ સમ્યફરૂપે પરિણમી જાય અને કર્મબંધ જગત જગત રવરૂપે અનાદિ અનંતકાળ રહેવાનું ઉદયનું નાટક જે સમયે સમયે ચાલે છે. તેને હું છે. જે આત્માઓ આપના વીતરાગી સ્વભાવમાં માત્ર જ્ઞાતાદષ્ટા રહી એ નાટક બંધ કરી, સમભાવમાં પરિણમશે તે આપના સ્વરૂપને પામી અનંતસુખને સ્થિર થવા સમતાયોગની સાધના કરી આપના અખંડ પ્રાપ્ત કરશે એમાં કોઈ શંકા નથી. જે જેવું ધ્યાન, સ્વરૂપના આલંબનથી મારૂં અવ્યાબાધ સ્વરૂપે પ્રાપ્ત ઘરે તે કાળે તે તે થાય છે, એ નિયમ છે, એટલે કરૂં અને વીતરાગભાવમાં પરિણમી સર્વે-વરૂપ પ્રાપ્ત મારે તો આપનું જ ધ્યાન ધરવાનું છે, મારા મન કરૂં એજ મારૂં આ માનવ ભવમાં ધ્યેય છે અને તેને વચન કાયાના યોગને સ્થિર કરી પ્રમાદને દૂર કરી માટેજ મારી સમયે સમયે સતરા નિર્જરા રૂપ પ્રવૃત્તિથી ઉધોગને ઉપયોગમાં જોડી રાખી, કષાય ક્રોધ ભાન હું આશ્રવ બંધને નિરોધ કરૂં છું.
માયા ભને ઉપશાંત કરી, ક્ષય કરી અવિરતી રૂપ ચેતન અને જડ આ બેજ દ્રવ્યો જીવ અને હિંસા, અસત્ય, અનીતિ, કુશીલતા અને પરિગ્રહથી
२२२
આત્માનંદ પ્રકાશ
