Agam Suttani Satikam Part 11 Pragnapana

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan

Page 288

२८५
पदं-३६, उद्देशकः-, द्वारंवेमाणिया, नवरंवणस्सइकाइयाणंमणूसत्ते अतीता नत्थि, पु० अनंता, मणूसाणंमणूसत्ते अतीता सिय अस्थि सिय नत्थि, जइ अस्थि जह० एक्को वा दो वा तिन्नि वा उक्को० सतपुहुत्तं, केवइया पुरे०?, गो० ! सिय संखेज्जा सिय असंखेजा, एवं एते चउव्वीसं चउब्बीसा दंडगा सव्वे पुच्छाए भाणितव्वा जाव वेमाणाणं वेमाणियत्ते ।
वृ. 'नेरइयाण'मित्यादि, नैरयिकाणां विवक्षितप्रश्नसमयभाविनां सर्वेषां भदन्त ! पूर्व सकलमतीतंकालमवधीकृत्य यथासम्भवं नैरयिकत्वे वृत्तानांसतांमसुदायेन सर्वसङ्ख्यया कियन्तो वेदनासमुद्घाता अतीताः?, भगवानाह- गौतम ! अनन्ताः, बहूनामनन्तकालमसंव्यवहारराशेरुवृत्तत्वात्, कियन्तः पुरस्कृताः?, एतच्च सूत्रं सूचामात्रं, परिपूर्णस्तु पाठ एवं
‘नेरइयाणंभंते! नेरइयत्ते केवइया वेयणासमुग्घायापुरेक्खडा?' इति भगवानाह-गौतम अनन्ताः, बहूनामनन्तशो भूयोऽपि नरकेष्वागमनसम्भवात्, “एव'मित्यादि, एवमुक्तेन प्रकारेणासुरकुमारत्वादिषु स्थानेषु क्रमेण तावद् वक्तव्यं यावद्वैमानिकत्वे-वैमानिकत्वविषयं सूत्रं, तच्चेदं- 'नेरइयाणं भंते! वेमाणियत्ते केवइया वेयणासमुग्घाया अतीता?, गो०! अनंता, केवइयापुरेक्खडा?,गो०! अनंता' इति, अत्रअतीताअनन्ताः सुप्रतीताः,सर्वसांव्यवहारिकजीवैः प्रायोऽनन्तशो वैमानिकत्वस्य प्राप्तत्वात्, पुरस्कृतास्त्वनन्ताः, प्रश्नसमयभाविनां नैरयिकाणां मध्ये बहुभिरनन्तशोवैमानिकत्वस्य प्राप्स्यमानत्वात्, एवमपान्तरालवतिष्वपिअसुरकुमारत्वादिषु स्थानेषुभावना भावनीया, यथा च नैरयिकाणांनैरयिकत्वादिषु चतुर्विंशतिदण्डकक्रमेणातीताः पुरस्कृताश्च वेदनासमुद्घाता भणिता एवं सर्वजीवनामसुरकुमारादीनां भणितव्याः, कियडूरं यावदित्याह-यावद्वैमानिकानांवमानिकत्वे-वैमानिकत्वविषयाः, ते चैवं
'वेमाणियाणं भंते ! वेमाणियत्ते केवइया वेयणासमुग्घाया अतीता?, गो० ! अनंता, केवइयापुरे०?,गो०! अनंता' इति, एवंकषायमरणवैक्रियतैजसमुद्घाताअपिनैरयिकादीनां वैमानिकपर्यवसानानां सर्वेषु नैरयिकत्वादिषुस्थानेषु चतुर्विंशतिदण्डकक्रमेण वक्तव्याः, तथा चाह-“एवंजावे'त्यादि, एवं-वेदनासमुद्घातगतेन प्रकारेण कषायादिसमुद्घाताअपितावद्वक्तव्याः यावतैजससमुद्घातः किमविशेषेण वक्तव्याः ?, नेत्याह-'नवर'मित्यादि, नवरमुपयुज्य-उपयोगं कृत्वा सर्वं सूत्रं बुद्धया नेतव्यं, किमुक्तंभवति?-ये यत्र समुद्घाताघटन्ते ते तत्रातीताः पुरस्कृताश्चानन्ता वक्तव्याः,शेषेषुचस्थानेषुप्रतिषेद्धव्याः एतदेव वैविक्त्येनाह-'जस्स अत्थी' त्यादि, यस्य जीवराशे रयिकादेरसुरकुमारादेश्च सन्ति वैक्रियतैसससमुद्घातास्ते तस्य वक्तव्याः,शेषेषुपृथिव्यादिषुस्थानेषुप्रतिषेद्धव्याइतिसामथ्यलभ्यं, कषायमारणान्तिकसमुद्घाताः पुनःसर्वत्रापिवेदनासमुद्घातवदविशेषेणातीताःपुरस्कृताश्चानन्तावक्तव्याःनतुकवपिनिषेद्धव्याः
सम्प्रति आहारसमुद्घातविषयं सूत्रमाह-'नेरइयाण' मित्यादि आहारकसमुद्घातो ह्याहारकलब्धौ सत्यामाहारकशरीरप्रारकम्भकाले भवति, नान्यथा, आहारकलब्धिश्चोपजायते चतुर्दशपूर्वाधिगमे, तेषांचतुर्दशनानांपूर्वाणामधिगमोमनुष्यत्वावस्थायांनशेषायामवस्थायामति मनुष्यत्ववर्जासु शेषास्ववस्थास्वतीतानां पुरस्कृतानां चाहारकसमुद्घातानां प्रतिषेधः, मनुष्यत्वावस्थायामपिपूर्वमतीताअसङ्खयेयाः,प्रश्नसमयभाविनांनारकाणांमध्ये बहूनामसङ्खयेयानां नरकाणां पूर्वं तदा २ मनुष्यत्वमवाप्य अधिगतचतुर्दशपूर्वाणां प्रत्येकं सकृद् द्विःत्रि
कृताहारकसमुद्घातत्वात्, पुरस्कृताअपिअसङ्खयेयाः, प्रश्नसमयभाविनांनारकाणांमध्ये बहुभिरJain Education International