________________
२७८
आचाराङ्ग सूत्रम् 9/14/२/२१५
-:अध्ययन-८-उद्देशका-२:वृ.उक्तःप्रथमोद्देशकः,साम्प्रतं द्वितीयआरभ्यते, अस्य चायमभिसम्बन्धः, इहानन्तरोद्देशकेऽनघसंयमप्रतिपालनायकुशीलपरित्यागोऽभिहितः,सचैतावताऽकल्पनीयपरित्यागमते नसम्पूर्णतामियाद्अतोऽकल्पनीयपरित्यागार्थमिदमुपक्रम्यतइत्यनेनसम्बन्धेनायातस्यास्योद्देशकस्यादिसूत्रम् -
मू. (२१५) से भिक्खू परिक्कमिज वा चिट्ठन वा निसीइज वातुयट्टिज वा सुसाणंसि वा सुन्त्रागारंसि वा गिरिगुहंसिवा रुक्खमूलंसि वा कुंभाराययणसिवा हुरत्या वा कहिंचि विहरमाणं तंभिक्खुंउवसंकमित्तु गाहावईबूया-आउसंतोसमणा! अहंखलुतव अट्ठाए असणंवा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा वत्थं वा पडिग्गहं वा कंबलं वा पायुपुच्छणं वा पाणाई भूयाइंजीवाइंसत्ताई समारम्भसमुद्दिस्सकीयंपामिचंअच्छिजंअनिसटुंअभिहडआहटुचेएमि आवसहवासमुस्सिणोमि से भुंजह वसह,
आउसंतोसमणा! भिक्खूतंगाहावइंसमणसंसवयसंपडियाइक्खे-आउसंतो! गाहावई नो खलु ते वयणं आढामिनो खलु ते वयणं परिजाणामि, जो तुम मम अट्ठाए असणं वा ४ वत्यं वा ४ पाणाई वा ८ समारम्भ समुद्दिस्स कीयं पामिचं अच्छिजं अनिसह अभिहडं आहड्ड चएमि आवसहं वा समुस्सिणासि, से विरओ आउसो गाहावई! एयस्स अकरणयाए।
वृ. 'स' कृतसामायिकः सर्वसावद्याकरणतया प्रतिज्ञामन्दरमारूढोभिक्षणशीलो भिक्षुः भिक्षार्थमन्यकार्याय वा 'पराक्रमेत' विहरेत् तिष्ठेद्वा ध्यानव्यग्रो निषीदेद्वा अध्ययनाध्यापनश्रवणश्रवणाईतः,तथा श्रान्तः क्वचिदध्वानादौत्वम्-वर्तनवा विदध्यात, कैतानि विदध्यादिति दर्शयति-'श्मशानेवा' शबानांशयनंश्मशानं-पितृक्नंतस्मिन्वा,तत्रचत्वग्वर्तनंनसम्भवत्यतो यथासम्भवंपराक्रमणाद्यायोज्यं, तथाहि-गच्छवासिनस्तत्रस्थानादिकंनकल्पते,प्रमादस्खलितादौ व्यन्तराद्युपद्रवात, तथा जिनकल्पार्थसत्त्वभावनांभावयतोऽपिन पितृवनमध्येनिवासोऽनुज्ञातः, प्रतिमाप्रतिपत्रस्य तु यत्रैव सूर्योऽस्तमुपयाति तत्रैव स्थानं, जिनकल्पिकस्य वा, तदपेक्षया श्मशानसूत्रम्
एवमन्यदपि यथासम्भवमायोज्यं, शून्यागारे वा गिरिगुहायां वा 'हुरत्या वत्ति अन्यत्र वाग्रामोदेबहिस्तंभिक्षुकचिद्विहरन्तं गृहपतिरुपसंक्रम्य विनेयदेशं गत्वा 'ब्रूयाद्' वदेदिति, यच्च ब्रूयात्तद्दर्शयितुमाह-साधुश्मशानादिषुपरिक्रमणादिकांक्रियांकुर्वाणमुपसङ्क्रम्य-उपेत्यपूर्वस्थितो वा गृहस्थः प्रकृतिभद्रकोऽभ्युपेतसम्यक्त्वो वा साध्वाचाराकोविदः साधुमुद्दिश्यैतढ्यात्-यथैते लब्धायलब्धमोजिनः त्यक्तारम्भाः सानुक्रोशाः सत्यशुचयएतेषु निक्षिप्तमक्षयमित्यतोऽहमेतेभ्यो दास्यामीत्यभिसन्धाय साधुमुत्पष्ठिते, वक्ति च--
आयुष्मन्! भोः श्रमण!अहंसंसारावर्णवंसमुत्तितीर्घः खलुः वाक्यालङ्कारे तवाय' युष्मन्निमित्तं अशनं वा पानं वा खादिम वा स्वादिमं वा तथा वस्त्रं वा पतद्ग्रहं वा कम्बलं वा पादपुञ्छनं वा समुद्दिश्य-आश्रित्य किं कुर्यादिति दर्शयति-पञ्चेन्द्रियोच्छ्वासनिश्वासादिस-मन्विताःप्राणिनस्तान्, अभूवन् भवन्ति भविष्यन्तिचेतिभूतानि तानि, तथाजीवतवन्तोजीवन्ति जीविष्यन्तीति वाजीवाःतान्, सक्ताःसुखदुःखेष्वितिसत्त्वास्तान् समारम्म्य-उपमर्य, तथाहिFor Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Jain Education International
