Agam 18 Upang 07 Jambudveep Pragnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi Gujarati

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 161

આથી ભરતક્ષેત્રન ભૂમિમાં સ્નેહભાવ-સ્નિગ્ધતા થઈ જશે, (ત્તિ વ ળ થયમેત્તિ સત્તત્ત (બન્નત્તિ સમાપ્ત) આ પ્રમાણે આ ધૃતમેઘ સાતદિવસ અને રાત સુધી સતત વર્ષાંતે રહેશે. ત્યારબાદ (થા શ્રમયમેન્દ્રે પાક-પ્રવિણ, મદવ્યમાળમિત્તે આાયામેળ જ્ઞાવ થાનું
RE:) અહીં અમૃતમેઘ નામક મહામેધ પ્રકટ થશે. આ મેઘ લ`બાઈ પહોળાઈ અને સ્થૂલતામાં ભરતક્ષેત્ર જેટલો લખાઈ, પહેાળાઈ અને સ્થૂલવાળા થશે. આ પણ સાત દિવસ અને રાત સુધી અમૃતની વર્ષા કરશે. (ઝે મઢે વાસે લ-મુજી શુક્ષ્મ-જય-લ્ટિ-સળ પચ્યા-ઈતળ-ગો નં.-પચાસ માર્પ) આ મેધ ભરત ક્ષેત્રમાં વૃક્ષોને, ગુચ્છાને, સ્કધરહિત વનસ્પતિ વિશેષને લતાએ ને, વલ્લિએને અશીરાદિક તૃણાને, પજ ઈક્ષુ આદિ કોને દૂર્વાદક લીલી વનસ્પતિને, શાળી આદિક ઔષધિએને, પાંદડા આદિ રૂપ પ્રવાલાને, શ્રીહિ આદિ ખીજ સૂચીભૂત અંકુરને ઇત્યાદિ ખાદરવનસ્પતિકાયિકાને ઉત્પન્ન કરશે, (સં {ત્ત = ળૅ અમયમેદુલ સત્તત્ત {નર્યાત ત્તિ ક્ષમાલ) આ પ્રમાણે અમૃતમૈદ્ય સાત દિવસ અને રાત સુધી વતા રહેશે. આની અંદર જ (સ્થ ળ સમેટ્ટે ગામ મહામત્તે પાકવિણક) અહી' એક ખીજો મહામેઘ પ્રકટ થશે. જેનુ નામ રસમેઘ હશે. આ રસમેઘ પણ (મદ્રુજ્ મામિત્તે આયામેળ જ્ઞાવ વાસ વારિન્ના) લંબાઈ, પહેાળાઈ અને સ્થૂલતામાં ભરતક્ષેત્રના પ્રમાણ જેટલા હશે આ પણ ભરતક્ષેત્રની ભૂમિપર સાત દિવસ અને રાત સુધી સતત વર્ષાંતે रहेशे.। जेणं बहूणं रुक्खगुच्छ गुम्मलय वल्लि तण पव्वग हरित ओसहिं पवालंकुरमाईणं તત્ત, જજુય સાપવિત્ઝ મહુરે) એ રસમેઘ અનેક વૃક્ષે!માં, ગુચ્છામાં, ગુલ્મામાં, લતામાં, વિલએ માં, તૃણેામાં પ તામાં, હરિત ર્વાદિકેામાં, ઔષધિઓમાં, પ્રવાલામાં અને અંકુરાદિ કામાં તિક્ત, કટુક, કષાયલા, આમ્લ અને મધુર (વવિદે પર્સાવસેતે) એ પાંચ પ્રકારના રસવિશેષાને (નળસ૬) ઉત્પન્ન કરશે. એ પાંચ પ્રકારના રસામાં તિક્તરસ નિખ આદિમાં, કટુક રસ મરીચ આર્દિકે માં કષાયરસ હરીતકી આફ્રિકામાં, અમ્લરસ ચિચા આમલી સ્માદિકમાં અને મધુરરસ શર્કરા આદિકામાં હોય છે. લવણુરસ મધુરાદિકાના સંસર્ગથી ઉત્પન્ન થાય છે એથી સ્વતંત્રરૂપમાં કથન કરવામાં આવ્યુ નથી, પાંચ મેઘાનું પ્રત્યેાજન જો કે સૂત્રમાં જ સ્પષ્ટ કરવામાં આવ્યું છે તે પણ સ્ફુટતર પ્રતિપત્તિ માટે ફરીથી અહી તે વિષે સ્પષ્ટતા કરવામાં આવેલ છે. પુલ સંવતક પ્રથમમેઘનુ' પ્રયોજન ભરતક્ષેત્રની ભૂમિને દાહ શમત કરવા તે છે, બીજા ક્ષીરમેઘનું પ્રયોજન ભરતક્ષેત્રની ભૂમિમાં શુભ વર્ણાદિક ઉત્પન્ન કરવારૂપ. તૃતીય મેઘનુ પ્રયેાજન છે. ભતાક્ષેત્રની ભૂમિમાં સ્નિગ્ધતાની ઉત્પત્તિ કરવીતે
શકા-તમે ધૃતમેઘનું પ્રયેાજત જ્યારે ભરતક્ષેત્રની ભૂમિમાં સ્નિગ્ધતાનુ અપાદન કરવુ એવુ પ્રકટ કરેલ છે તેા ક્ષીરમેઘથી જ જયા૨ે શુભવણ, શુભગન્ધ વગેરેની ભતક્ષેત્રની ભૂમિમાં નિષ્પત્તિ થઈ જશે તે શુભવણ ગન્ધાદિની સાથે આવનારી સ્નિગ્ધતા . પણ આપમેળે જ આવી જરો તે પછી આ ઘૃત મેઘનુ` પ્રત્યેાજન તા ક ંઈ દેખાતુ જ નથશે. તે શું એને નિષ્પ્રયેાજન માનવામાં કઇ વાંધે છે ! તે! આ શકાનું સમાધાત આ પ્રમાણે છે કે જે કે શુભવર્ણાદિકાની નિષ્પત્તિમાં તત્સહભાવિની સ્નિગ્ધતા વ્યાપમેળે જ આાવી જાય છે પણ પ્રચુરતર સ્નિગ્ધતાનુ સપાદન કરવુ' વ્રતમેઘનું પ્રત્યેાજન છે એ વાત તે સ્પષ્ટ જ છે કે ક્ષીર કરતા વધારે સ્નિગ્ધતા ઘીમાં છે. એથી ધૃતમેઘનુ કામ નિષ્ફળ નથી સફળ છે. ચતુર્થાં જે અમૃતમેઘ છે, તેનુ પ્રયાજન
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર
૧૪૯