________________
१९१
५२४] पढमा चूला, चउत्थे अज्झयणे पढमो उद्देसओ।
सव्वाइं च णं एयाणि अचित्ताणि वण्णमंताणि गंधमंताणि रसमंताणि फासमंताणि चेयोवचइयाइं 'विप्परिणामधम्माइं भवंति ति अक्खाताई।
५२३. से भिक्खू वा २ [से जं पुण जाणेज्जा-] पुव्वं भासा अभासा, भासिन्जमाणी भासा भासा, भासासमयँवीइकंतं च णं भासिता भासा अभासा।
५२४. से भिक्खू वा २ जा य भासा सच्चा जा य भासा मोसा जा य भासा सच्चामोसा जो य भासा असच्चामोसा तहप्पगारं भासं सावजं सकिरियं कक्कसं
१. रसवंताणि फासवंताणि हे १, २, ३ ला०॥ २. चओव' हे १, २, ३ ला०। चमओ(यो जै०)वचयाइं सं० इ० जै०। "चयोवचयाई, अनित्या(त्यो) वैशेषिकः, वैदिका नित्यः शब्द :- यथा वायुर्वीय(ज)नादिभिरभिव्यज्यते, एवं शब्दः, ण च एवमारहतानां, यथा पटः चीयते अवचीयते च एवं विप्परिणामसभावाणि 'ते चेव णं ते भंते ! सुब्भिसद्दा पोग्गला [दुन्भिसद्दताए परिणमंति, दुब्भिसद्दा वि पोग्गला सुब्भिसद्दत्ताए परिणमंति]" चू०। “चयोपचयिकानि विविधपरिणामधर्माणि भवन्तीति एवमाख्यातं तीर्थकृद्भिरिति । अत्र..."चयोपचयधर्माणि' इत्यनेन तु शब्दस्यानित्यत्वमाविष्कृतम्" शी० ॥ ३. विविहधम्माइं भवंतीति समक्खायाइं हे १,२ इ० ला० । दृश्यतामुपरितनं टिप्पणम्॥ ४. भवंति म° खे० जै० । भवंतीति समक्खायाई हे ३, दृश्यतामुपरितनं टिप्पणम् ॥ ५. से जं पुण जाणेज्जा इति पाठः हे ३ विना कुत्रापि नास्ति, अतोऽयं पाठोऽत्र आवश्यको न वेति विचारणीयम् । यद्यपि “से इत्यादि, स भिक्षुरेवं शब्दं जानीयात्, तद्यथा-... 'पूर्व' प्राग् अभाषा" इति शी० मध्ये दृश्यते तथापि तदनुसारेणात्र पाठनिर्णयो दुष्करः, यतः अग्रेतने सूत्रद्वयेऽपि [४२४-५] “स भिक्षुर्यो पुनरेवं जानीयात् , तद्यथा" इति पाठः शी० मध्ये दृश्यते तथापि कस्याञ्चिदपि प्रतौ तत्र से जं पुण जाणेज्जा इति पाठो नोपलभ्यते, न च स तत्रावश्यकोऽपि। एवमत्रापि से जं पुण जाणेज्जा इति पाठ आवश्यको न वेति विचारणीयम् , वस्तुतः से भिक्खू वा २ से जं पुण जाणेजा इति समग्रोऽपि पाठ आवश्यको न वेति विचारणामहति । चूर्णी "पुल्वि भासा अभासा, भासिज्जमाणी भासा, भासासमयवीतिकंत था णं अभासा" इत्येतावदेवोपलभ्यते इत्यपि ध्येयम् ॥ ६. °माणा हे २, ३ । 'माणे हे १॥ ७. वितिकंतं च णं भासियं इ०। वितिक्कंता भासिया हे १, २, ३ ला०॥ ८. “इदानीं चतसृणां भाषाणामभाषणीयामाह -से इत्यादि, स भिक्षुर्या(यं शीखं० २) पुनरेवं जानीयात् तद्यथासत्याम् १ मृषाम् २ सत्यामृषाम् ३ असत्यामृषाम् । तत्र मृषा सत्यामृषा च साधूनां तावन्न वाच्या। सत्यापि या कर्कशादिगुणोपेता सा न वाच्या, तां च दर्शयति-सहावयेन वर्तत इति सावद्या, तां सत्यामपि न भाषेत." शी। एतदनुसारेण वृत्तिमता पुरतः से भिक्खू वा २ से जं पुण जाणेजा इति पाठ आसीदिति भाति, सम्प्रति तु कुत्रापि प्रतौ नोपलभ्यते। दृश्यतां टि० ५॥ ९. जा य भासा असञ्चामोसा इति पाठः हे १, २, ३ इ० ला० प्रतिषु नोपलभ्यते, सं० खे० प्रत्योरपि पूर्व लिखित्वा पश्चाद् निष्कासित इति ध्येयम्। दृश्यता टि० ८। दशवै० ७ । २-४॥ १०. "कक्कसा कि[ले ?]सं करेति" चू०। “कर्कशा दर्पिताक्षराम्" शी०॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
