350 Gathanu Stavan

Author(s): Gunhansvijay
Publisher: Kamal Prakashan Trust

Page 78

બક્કા
GOOGOGO
આવા મહાત્માને જ્ઞાની કહેવાય.
આ વાત માત્ર મારી નથી, ખુદ સિદ્ધસેન દિવાકર સૂરિએ સન્મતિતર્કમાં ‘જ્ઞાની કોને કહેવો ?’ એ વાત ઉપરની પદ્ધતિથી દર્શાવેલી છે.
− x − x =
બાકી જિનશાસનનો નિશ્ચયાત્મક બોધ જેની પાસે નથી. તેને માટે ઉપદેશમાલાકારે જે કડક શબ્દો વાપરેલા છે, એ સાંભળતા તો ધ્રુજારી છુટી જાય છે.
આ રહ્યા એ શબ્દો :
જિમ જિમ બહુશ્રુત, બહુજનસંમત, બહુશિષ્ય પરિવરિયો રે . તિમ તિમ જિનશાસનનો વૈરી, જો નિશ્ચય નવિ દરિયો રે. ॥૧૪॥ ગાથાર્થ : જો સાધુ નિશ્ચયનો દરિયો ન હોય, તો જેમ જેમ બહુશ્રુત બને, જેમ જેમ બહુજનને સંમત બને, ઘણા બધા શિષ્યોથી પરિવરેલો બને, તેમ તેમ જિનશાસનનો શત્રુ બને.
ભાવાર્થ : ગુજરાતી ભાષામાં ઉપ૨ જે વાત જણાવી, તે ઉપદેશમાલાની પ્રાકૃતગાથાના આધારે જ જણાવી છે. એ ગાથા આ પ્રમાણે છે કે
जह जह बहुस्सुअ सम्मओ य । सीसगणसंपरिवुडो य ॥ अविणिच्छिओ य समए, तह तह सिद्धन्तपडिणीओ ॥ શાસ્ત્રનો જેને નિશ્ચયાત્મક બોધ ન હોય, તે જેમ જેમ બહુશ્રુત બને, બહુમાન્ય બને, વધુ શિષ્યોના પરિવારવાળો બને, તેમ તેમ તે સિદ્ધાન્તનો શત્રુ જાણવો. શિષ્ય : એ બહુશ્રુત હોય અને છતાં શાસ્ત્રોનો નિશ્ચયાત્મક બોધ ન ધરાવતો હોય એ શી રીતે બને ?
ઉપાધ્યાય : બહુશ્રુતના બે અર્થ કરી શકાય. (૧) ઘણું બધું શ્રુત-સૂત્ર જેણે ગોખેલું છે તે. (૨) ઘણા બધા શાસ્ત્રો જેણે વાંચેલા છે તે.
આમાં જેણે સૂત્રો ઘણા ગોખેલા હોય, પણ એની નિર્યુક્તિ, ભાષ્ય, ચૂર્ણિ વગેરેનો અભ્યાસ ન કરેલો હોય તો એને શાસનના પદાર્થોનો નિશ્ચયાત્મક બોધ ન હોય એ સ્વાભાવિક છે. સૂત્રો ભલેને ૩૦ હજાર આવડે, પણ એનું રહસ્ય ભણ્યો જ ન હોય તો શી રીતે આવડે ? આજે પણ આપણે અનુભવીએ જ છીએ કે આપણને ય ગાથાઓ ઢગલાબંધ આવડતી હોય, તો પણ કોઈ એનો અર્થ પૂછે, તો આપણે કહી દઈએ કે મને અર્થ તો નથી આવડતો.....’
આમ બહુશ્રુતતા અને છતાં શાસ્ત્રોના નિશ્ચયાત્મક બોધનો અભાવ... એ
૩૫૦ ગાથાનું સ્તવન
(૬૯)
CORO
RO