________________
ROORROQRORE
යහයවහයක
તે આ રીતે
વ્રતાદિ નકામા ક્યારે કહ્યું ? જો નિર્મલ મન રૂપી તત્ત્વ પ્રાપ્ત ન થયું હોય તો - તો આ વાત તો સાચી જ છે. વ્યવહારાજ્ઞાઓને માનનારાઓ પણ આ વાત તો સ્વીકારે જ છે કે વ્યવહારાજ્ઞા નિશ્ચયાજ્ઞાઓને લાવી આપે તો જ સાચી. બાકી એ વ્યવહારાજ્ઞાઓની કિંમત વિશેષ નહિ. રે ! માટે જ તો વ્યવહારાજ્ઞા માનનારાઓ ય અભવ્યાદિની વ્યવહારાજ્ઞાઓને કદી પણ પ્રશંસે ખરા ? નહિ જ. એટલે આ વાત તો વ્યવહારને પણ માન્ય જ છે.
બીજી વાત એ કે આ ગાથાઓનો અર્થ એ થયો કે જો નિર્મળ મન પ્રગટ ન થાય તો વ્યવહા૨ાશા નકામી ! પણ એનો અર્થાપત્તિથી અર્થ એવો થવાનો કે જો નિર્મળ મન પ્રગટ થઈ જાય, તો વ્યવહારાજ્ઞાઓ નિષ્ફળ નહિ જ. અર્થાત્ ત્યારે તો વ્યવહારાજ્ઞાઓ મહાન છે.
જેમ
-
ચશ્માનું શું કામ ? જો માણસ આંધળો હોય તો ! ઈંજેક્શનનું શું કામ ? જો દર્દી મરી ગયો હોય તો ! ડ્રાઈવરનું શું કામ ? જો ગાડી જ ન હોય તો ! આ બધા વાક્યોનો અર્થ એ થાય જ છે કે
દેખતા માણસ માટે ચશ્મા ઉપયોગી બની શકે છે. જીવતા દર્દી માટે ઈંજેકશન ઉપયોગી બની શકે છે. ગાડીવાળા માટે ડ્રાઈવર ઉપયોગી બની શકે છે.
એમ
આ બાહ્ય-આચારોનું શું કામ ? જો મન નિર્મળ ન થયું હોય તો ! આનો અર્થ એ જ કે
જો મન નિર્મળ હોય, થઈ રહ્યું હોય તો બાહ્ય આચારો ઘણા ઘણા ઉપયોગી બની શકે.
એટલે આ બધી ગાથાઓ પણ આડકતરી રીતે વ્યવહારાશાઓની ઉપયોગિતા સુચવે જ છે.
અને હકીકતમાં વ્યવહા૨ાજ્ઞાઓ અતિશય ઉપયોગી છે જ, માટે જ અષ્ટક પ્રકરણમાં એ બધી આજ્ઞાઓને પણ લઈ લીધી છે.
તે આ પ્રમાણે
૩૫૦ ગાથાનું સ્તવન (૧૧૩)
ණණණනනනනනන හා
