________________
GE
DRDROBO
SOG GOGO
જગતમાં પણ હજારો લોકો કષ્ટો આચરે છે, તે ય લોકમતને અનુસરીને જ આચરે છે. લોકોને આ ગમે છે, લોકો આને સારું માને છે, લોકો આને પ્રશંસે છે એટલે મુગ્ધજીવો લોકોને ગમાડવા, સારું લગાડવા, પ્રશંસા કરાવવા આ કષ્ટો આચરવા લાગી પડે છે.
જેને લોકો પ્રશંસતા નથી, જેને લોકો વધુ આચરતા નથી, તેમાં પ્રવૃત્તિ કરનારાઓ ઘણા ઘણા ઓછા મળે છે એ પણ પ્રત્યક્ષ દેખાય છે.
શાસ્ત્રીયભાષામાં કહીએ તો આ રીતે કષ્ટોને જ માર્ગ માની લેવો. એ એકપ્રકારની લોકસંજ્ઞા બની રહે છે. કેમકે શાસ્ત્રવચનો આમાં મહત્ત્વનો ભાગ નથી ભજવતા, પણ લોકસંજ્ઞા જ આમાં અગત્યનો ભાગ ભજવે છે. જે પણ લોકો ઘોર કષ્ટો કરે છે, એ કંઈ શાસ્રવચનો વિચારીને કરે છે, એવું નથી. પણ ‘ઘણા લોકો કરે છે, ઘણા લોકોએ ભૂતકાળમાં કર્યું છે, ઘણા લોકો આ ક૨વાના છે..... માટે હું ય કરું.....' આવા આવા વિચારો પ્રગટ કે અપ્રગટરૂપે આમાં મહત્ત્વનો ભાગ ભજવતા હોય છે.
એટલે લોકસંજ્ઞાના પાયા ઉપર ઉભા થતા આ માત્ર બાહ્યકષ્ટોને માર્ગ માની શકાય નહિ.
- * - * -
શિષ્ય : ઘણા લોકો કરે છે, માટે એ માર્ગ નથી...... એમ નિયમ થોડો જ બાંધી દેવાય ? જેમ ‘ઘણા લોકો જે કરે, તે માર્ગ જ હોય' એમ ન કહેવાય. એમ ‘ઘણા લોકો જે કરે, તે માર્ગ ન જ હોય' એમ પણ શી રીતે કહેવાય ? વળી મેં શાસ્ત્રપાઠો પણ દર્શાવ્યા છે, તેનું શું ?
ઉપાધ્યાય :
જો કષ્ટે મુનિ મારગ પાવે, બળદ થાય તો સારો રે.
ભાર વહે ને તાડવે ભમતો, ખમતો ગાઢ પ્રહારો રે. ॥૧૬॥
ગાથાર્થ : મુનિ જો કષ્ટો સહન ક૨વાથી મોક્ષમાર્ગ પામે, તો તો બળદ થઈ જાય તો સારું. કેમકે બળદ ઘણો ભાર વહન કરે છે, તડકામાં ફરે છે, ગાઢ પ્રહારો સહન કરે છે.
ભાવાર્થ : તારી માન્યતા એ છે કે “કષ્ટો સહન ક૨વા એ જ મોક્ષમાર્ગ ! જે જેટલા કષ્ટો વધુ સહન કરે એ એટલો વધુ મોક્ષમાર્ગનો આરાધક !” હવે જો આ વાત સાચી હોય તો તો સાધુ કરતા બળદ વધુ કષ્ટો સહન કરે
૩૫૦ ગાથાનું સ્તવન ♦ (૮૨)
KORORRORRO
