350 Gathanu Stavan

Author(s): Gunhansvijay
Publisher: Kamal Prakashan Trust

Page 95

නගනණ
යහයකයකයක
આશય એ છે કે દીક્ષાવિરોધી જીવન જીવે એટલે ચારેબાજુ એના નિમિત્તે ધર્મની હીલના પણ થાય. આવો સાધુ ખાઈ ખાઈને તગડો બનેલો હોય, તો કોઈ આશ્ચર્ય નહિ. આ સાધુ સંયમ માટેના પોતાના પુરુષાર્થને હણી નાંખે છે. માટે જ આની ભિક્ષા પૌરુષની કહેવાય છે. લોકો સાધુઓને ભિક્ષા વહોરાવે છે, તે એમ સમજીને કે ‘સાધુઓ સારું સંયમ પાળે છે...' એનો અર્થ એ જ કે ભિક્ષા લેવાનો અધિકાર એ જ સાધુને છે કે જે યોગ્ય સંયમ પાળે...જે ગુરુની આજ્ઞામાં ન રહે, જે વૃદ્ધ-ગ્લાનાદિની સેવા ન કરે, પ્રચુર પ્રમાદાદિ દોષો સેવે, જે સંસારી જેવું જીવન જીવે તેને ભિક્ષા લેવાનો અધિકાર જ નથી. એણે તો નોકરીધંધો કરીને જ પોતાની આજીવિકા ચલાવવી જોઈએ.
પણ સાધુવેષના બહાના હેઠળ આ સાધુ ગોચરી મેળવી લે છે, નોકરીધંધાનો પુરુષાર્થ કરતો નથી... આ રીતે આ ભિક્ષા એના પૌરુષને. હણનારી બની રહે છે.
निः स्वान्धपङ्गवो ये तु न शक्ता वै क्रियान्तरे । भिक्षामटन्ति वृत्त्यर्थं वृत्तिभिक्षेयमुच्यते ।
જે ગરીબો, અંધ, પાંગળાઓ ધંધો-નોકરી કરવા સમર્થ નં હોય અને માટે જ પોતાનો નિર્વાહ કરવા માટે જેઓ ભિક્ષાચર્યા કરે. તે વૃત્તિભિક્ષા કહેવાય. આનું વિશેષ વર્ણન આની ટીકામાંથી જાણી લેવું.
આપણે મૂળ વાત પર આવીએ.
ભિક્ષાચર્યા જ મોક્ષમાર્ગ બનતી હોત, તો તો આ પૌરુષની ભિક્ષા પણ ભિક્ષાચર્યા તો છે. એ તો ઉલ્ટી મોક્ષમાર્ગની ઘાતક માની છે, મોક્ષમાર્ગના પુરુષાર્થની ઘાતક માની છે.
ROORROR ROOR)
શિષ્ય : કોઈપણ જીવ દીક્ષા લે છે, તો મોટાભાગે તો સારું જીવન જીવવાની અપેક્ષાથી જ દીક્ષા લે છે. તો પછી એ શા માટે આવી પૌરુષની ભિક્ષા લે છે... શા માટે દીક્ષાવિરુદ્ધ જીવન જીવે છે ?
ઉપાધ્યાય : શ્રી પંચવસ્તુકગ્રન્થમાં કહ્યું છે કે જે જીવે પૂર્વભવમાં ચારિત્ર લીધા બાદ એનું ખંડન કરેલું હોય, કાં તો દીક્ષા ત્યાગી હોય, અથવા તો દીક્ષાના યોગોનો ત્યાગ કરી દીધો હોય તે જીવ એવું પાપાનુબંધી પાપ બાંધે કે જેના કારણે આ ભવમાં એને દીક્ષા મળે તો ય એ પૌરુષઘ્ની ભિક્ષાનો કરનાર બને. શિષ્ય : ભિક્ષાની પ્રાપ્તિ તો પુણ્યથીજ થાય ને ? તો પછી ‘પાપાનુંબંધી .
૩૫૦ ગાથાનું સ્તવન (૮૬)