Book Title: Jain Mat Vruksha
Author(s): Atmaramji Maharaj
Publisher: Atmanand Jain Sabha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/010504/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ THE FREE INDOLOGICAL COLLECTION WWW.SANSKRITDOCUMENTS.ORG/TFIC FAIR USE DECLARATION This book is sourced from another online repository and provided to you at this site under the TFIC collection. It is provided under commonly held Fair Use guidelines for individual educational or research use. We believe that the book is in the public domain and public dissemination was the intent of the original repository. We applaud and support their work wholeheartedly and only provide this version of this book at this site to make it available to even more readers. We believe that cataloging plays a big part in finding valuable books and try to facilitate that, through our TFIC group efforts. In some cases, the original sources are no longer online or are very hard to access, or marked up in or provided in Indian languages, rather than the more widely used English language. TFIC tries to address these needs too. Our intent is to aid all these repositories and digitization projects and is in no way to undercut them. For more information about our mission and our fair use guidelines, please visit our website. Note that we provide this book and others because, to the best of our knowledge, they are in the public domain, in our jurisdiction. However, before downloading and using it, you must verify that it is legal for you, in your jurisdiction, to access and use this copy of the book. Please do not download this book in error. We may not be held responsible for any copyright or other legal violations. Placing this notice in the front of every book, serves to both alert you, and to relieve us of any responsibility. If you are the intellectual property owner of this or any other book in our collection, please email us, if you have any objections to how we present or provide this book here, or to our providing this book at all. We shall work with you immediately. -The TFIC Team. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Me ALL ..... hara aura zrI jainamata vRkSa... fontinue . - mata A nyAyAMbhonidhi tapagacchAcArya zrImadvijayAnaMda sUri aparanAma AtmArAmajI mahArAja kRta. chapAvI prasiddha karanAra. zrI AtmAnanda jainasabhA paMjAba. dhI DAyamaMDa jyubilI presa.. - amadAvAda. fo PS saMvat 1956 Gn. sane 1900 1. OM Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ~2 WA 22 wwww wwan NA wwwwwww. MA 12^2u zrI AtmAnaMda jainasabhA paMjAba. sarva hakka svAdhIna. www wwwwwni www dhI DAyamanDa jyubilI prInTiMga presamAM chApyuM. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // OM // vidita hove ki, yaha jainamata vRkSa nAmA graMtha, graMthakarttAne kisa mihanata se banAyA hai; so mihanata to, asalI vRkSake samAna, muMbAimeM chape hue " jaina mata vRkSa" se mAluma hotI hai. paraMtu apazosa hai ki, vo jaisA ki lokopayogI hone kA khyAla rakhatethe, nahI huA. baDI bhArI kharAbI to usameM yaha huI hai ki, vo vRkSa lAla syAhI seM chapA hai, jisase kai jagApara akSara sApha sApha khule nahI hai; aura kaI jagA akSara .bilakula uDagae hai. jisase vAMcane vAleko, ThIka ThIka matalaba nahI milatA hai; dUsarI kharAbI yaha hai ki, vAMcane vAle ko kabhI kidhara sukha karanA paDatA hai, aura kabhI kidhara, isa takalIphaseM bhI loka usa vRaat zokha dekha nahI zakte haiM. tIsarI kharAbI yaha hai ki, jisake vAste punarAvRti karanekI khAsa jarUratathI. vo kharAbI yaha hai ki, atIva azuddha chapa gayA hai. bezaka sIse meM jaDavAke namuneke vAste rakhanA koI cAhe to rakha zaktA hai, aura makAnako zobhAbhI dezaktA hai; paraMtu jisa phAyadeke vAste graMthakarttAne Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banAyAhai, vo phAyadA nahI pahuMca zaktAhai. isa vAste graMthakartIkI AjJAnusAra paDhane vAleko sugamatA honeke vAste, vRkSakI Dhaba haTAkara, kitAbakI Dhavapara likhA gayAhai, tobhI nAmato vohI rakhAhai. kyoMki, prayama "jainamata vRkSa" ke nAmaseMhI prasiddha hocukAhai. aura aba isa kitAbake sAthabhI, choTAsA vRkSa, diyA gayAhai; jisameM naMbara diye hai, usa naMbarakA vyAna pa-- DhanaseM, paDhane vAleko ThIka ThIka gatA laga jAtAhai. isa vAste sajana puruSoMko cAhiye ki, athaseM iti taka, isa graMthako dekhake, graMthakartAke prayAsako saphala kareM. saMvat-1949 phAlguna zuklA dazamIhAla mukAma gurukA jhaMDIyAlA jillA amRtasara deza paMjAba. .. muni-vallabha vijayane likhA graMthakartAkI AjJAseM. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . zuddha .. zuddhipatra. pRSTa lITI. azuddha 1 2 zrI vItarAgAyana mostu zrI vItarAgAya namostu - 4 15 nitya praticAra nisapraticAra sunA tethe sunAtethe uccAra na uccArana 5 20 A hitAya . AhitAmaya 12 Avazya kAdi AvazyakAdi 1. sarvavya vaccheda ho gaye sarva vyavaccheda hogaye 8 2 bhIna bhI na 8 11 kitisa ki tisa 17 hiteTha viyA asaMja hite ThaviyA asaMja , 18 kAhi AtehiM - kAhiA toha 2 dharma kAvya dharmakAvya 7 brAhmaNA bhAsoMne brAhmaNAbhAsoMne maruta 9 brAhmaNA bhAsoMke bAhmaNAbhAsoMke 10 sau nikoMkItare saunikoMkItare 11 brAhmaNA bhAsa vAhmaNAbhAsa , 13 marUta maruta . sunAtahAM 16 2 vidvaMsa 15 10 yUchAki, 16 5. parasaspara ... 15 hove? sunAtAhUM vidhvaMsa pUchA, ki, paraspara hove. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) 17 11 kukkuDake . kukaDake mArake gaIki , 18 mArake 19 1 gaiki 19 20 zikha lAyAthA 20 7 dharmo padeSTAkA zikhalAyAthA dharmopadeSTAkA ccheda merekoM guruntItareM 21 16 parekoM 17 gurUkItareM gurujIne 23 18 gurU 4 gurUjIne 13 gurUvAkhya diti 7 gurukhyiditi isa 24 banAi tereMse asura banAI tereseM asura 25 14 puchA, ki kahA, ki puchAki kahAki, ditI sulAsAkA rAjA omesuM diti sulasAkA rAjAomeMsaM 26 10 gai jinoMseM jInAse madhupiMgalanAmAmerA madhupiMgalanAmA merA vanAI vanAi lakSaNahIna lakSaNahina Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 4 asara 30 10 dekhAtA asura dikhAtA gaI dvapAyana ^, nAmakeMse 18 sApita ,, 1 pIppalAda , 12 karaNa / 18 pIpalake 35 1 Ai , 4 apaNe 3 uptatti 11 avaTha 37 4 pihitA zrava" 18 munikA " , jIsakA 38 6 pravrajjA 39 1 .Ai. 40 2 kakudAcArya 41 15 sau ,' 17 hU ApIche 41 18. InAkI " 190 sariSI 42 13 zrI mahAvIrake / 43 18 upasarga hara dvaipAyana nAmase zApita pippalAda karane pippalake AI apane utpatti auvaTa pihitAzravamunikA jisakA pravrajyA AI kakkasari so / huA pIche inoMkI sarikhI zrImahAvIrake upasargahara Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThI the 44 11 hU 44 20 pATha kathe 45 3 ho gaye 9 sUtro paribhASya 46 3 jIsameM 7 vanavAi banavAi hogaye sUtroparibhASya jisameM vanavAI vanavAI 48 18 sthAvara sthavira 20 hArIyamA lAgArI 51 17 AryajyaMta 54 8 zatrujya hArIyamAlAgAri AryajayaMta zatrujaya , 13 koraMTana 56 6 mulasaMgha , 16 bahu tahI 57 1 (57) 58 15 mUlazruddhi 61 7 gurUbhAi 62 12 zrI jinalAbhasari 19 municaMdramurike : 20 nikalA 67 4 nahIM . 714 yahA seM koraMTa mUlasaMgha bahutahI (57) (40) mUlazuddhi gurubhAi zrI jinalAbhari municaMdrasUrike nikAlAnahI aMgI yahAMseM RA Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||shrii vItarAgAyana mostutarAm // "atha zrI jaina mata vRkSaH" ra sapA (1) jainamata ke zAstrAnu lAra yahajagat gavAhase anAdi calA AtAhai, aura satya dharma ke upadezakabhI pravAhaseM anAdi cale Atehai. isa saMsAra meM anAdi se dodo prakArakA kAla pravartatAhai, eka avappi NI kAla, arthAt dina dina prati AyuH, bala, avagAhanA pramukha sarva vastu jisameM ghaTatI jAtIhai, aura dUsarA utsappiNI kAla, jisameM sarva acchI vastuko vRddhi hotI jAtIhai. ina pUrvokta donuM kAloMmeM arthAt avapiNI-utsappiNImeM, kAlake kare cha cha vibhAgahai. avasarpiNIkA prathama, suSama suSama, (1) suSama, (2) nupama duSama, (3) duSama suSama, (4) duSama, (5) duSamA duSama, (6) hai. utsarpiNImeM chaho vibhAga ulaTe jAnalene. jaba avasarpiNI kAla pUrAhotAhai, taba utsarpiNI kAla zurU hotAhai. isItareM anAdi anaMta kAlakI pravRttihai; aura hareka avasarpiNI utsa Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piNI ke tIsare cauthe Are arthAt kAla vibhAgameM, cauvIsa 24 arihaMta tIrthakara, arthAt sacce dharma ke kathana karanevAle uptanna hote hai. aise atIta kAlameM anaMta tIrthakara ho gayehai, aura AgAmI kAlameM a. naMta hoveme; paraMtu isa avasarpiNIkAlameM cha hissoM malaM tIsarA hissA thoDAsA zeSa rahA, tava nAbhikulakarakI marudevA bhAryAkI kUrabaseM zrI RSabhadevajIne janma lIyA. tisa RSabhadevase pahile, saveM manuSya vanaphala khAtethe, aura vanoMhImeM rahatethe, tathA dharma, adharma, Adi jagat vyavahAra ko acchItareMseM nahI jAnatethe. zrI RSabhadevakoM pUrva janmake kare japata pAdike phalaseM, gRhasthA vasthA mehI, mati, (1) zruti, (2) aura avadhi, (3) yahatI na jJAnathe, tinake balaseM rAjya vyavahAra, jagat vyavahAra, vidyA, kalA, zilpa, karma, jyotiSa, vaidikAdi sarva vyavahAra zrI RSabhadevaneM prajAkoM batalAye. isahetuseM zrI RSabhadevake brahmA, Izvara, AdIzvara, prajApati, jagat sraSTA, AdinAma prasiddha hue. RSabhadevaneM rAjya apane baDe putra bharatakoM dInA, jisake nAmase yaha bharatakhaMDa pra. siddha huA. aura Apa svayameva dIkSAleke, pRthivI Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Upara vicarane lage. jabaunoMkoM, kevalajJAna, utpanna huA, taba tinoMne prajAkoM dharmo padezadIyA- ina avasarpiNI kAlameM, prathama, RSabhadevase hI isa bhAsta varSameM jaina dharma pracalita huA, isI hetuseM zrI RSabhadevase, isa itihAsa (tavArikha) rUpa vRkSa kA. likhanA zurU kIyA hai. inoMke, 84, gaNadhara, aura, 84, gaccha hue. inoMkA vizeSa vRttAMta jaMbUdIpa prajJapti, Avazyaka sUtra, triSaSTi zalAkA purUSa caritAdi graMthoM meM hai. a-zrI RSabhadeva svAmIkA ziSya maricI java saMyamapAlane sAmarthana huA,taba tisane svakalpanA seM parivrAjakakA veSa dhAraNa karA. tisakA ziSya kapilamuni huA, tisane apane AsurinAmA ziSyakoM paMcavIza (25) tatvoMkA upadeza karA. taba Asurine SaSTi taMtranAmA apane matakA pustaka scA, tisa AsurikA bhAri nAmA ziSya huA, tisa pIche tisa matake Izvara kRSNAdi AcArya hue.tinameM eka 'saMkha' nAmA bahuta prasiddha AcArya huA, tisake nAmaseM kApilamatakoM loka 'sAMkhyamata' kahane lage. yaha sAMkhyamata nirIzvarI Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahA jAtA hai. pa. pataMjali muni tinakeM matameM hUA, tisale vara sAMkhyamata, aura yogazAstra balAyA, pahilaka yajJa kisIbhI sAMkhyAmatavAlane nahIM nikAlA hai. yaha vRttAMta Avazyaka sUtrAdi graMthoM meM hai| va-zrI RSabhadeva ko putra bharatane pasaMDavA rAjya, aura cakravartikI padI pAI, tisane zrI RSabhadevake upadezaseM RSabhade bhagavAnkI stuti, aura gRhastha arthAt zrAvaka dharma ke nirUpaka cAra veda, zrAvaka nAhmaNoM ke paDhane vAste race, tinake cAra nAma rakhkhe. "saMsArAdarzanaveda, (1) saMsthApanaparAmarzalaveda, (2) talAvabodhaveda, (3) vidyAprabodhaveda, (4)" Ina cAroM vedoMkA pATha, bharata mahArAjA ke mehela ke zrAvaka loka paThana pAThana karatethe, aura bharata rAjA ke kahane se likha praticAra vAkya bharatakoM sunA tethe yathA jito bhavAn, (1) rddhatebhayaM, (2) tasmAt , (3) mahAna mAhana, (4) inameM pIchale mAhana' zabda ke vAraMvAra uccAra na karane meM lokoMne tina zrAvakoM kA nAma mAhana, aura brahmacarya ke pAlane se una hImAhanoMkA nAma brAhmaNa prasiddha karA. yaha cAroM Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na ( 5 ) Aryaveda, aura samyag dRSTi brAhmaNa, yaha donoM vastu ye zrI suvidhinAtha puSpa daMtataka yathArtha calI. tathA jaba zrI RSabhadevakA kailAsa (aSTApada) parvata ke upara nirvANa hUA, taba iMdrAdi sarva devatA nirvANa mahimA karane ko Aye. tina sarva devatAoMmeM suM abhikumAra devatAne zrI aSamadevakI citAmeM ani lagAI. tabaseM hI yaha zcati lokameM prasiddha huI hai. "ami sukhA vai devAH" arthAt agnikumAra devatA sarva devatAoMmeM mukhya hai. aura alpa buddhiyoMne to yaha zrutikA artha aisA banAlIyA hai, ki ami jo hai, so tetIsakoDa 330000000, devatAoMkA mukha hai. aura jaba devatAoMne zrI RSabhadevakI dADhA vagaire lInI, taba zrAvaka brAhmaNa milakara devatAoMkoM ati bhaktise yAcanA karate hue, taba devatA tinakoM bahuta jAna karake baDe yatnaseM yAcanAseM pIDe hoe dekhakara kahate hUe ki, aho yAcakAH ! aho yAcakAH! taba hIse brAhmaNoMkoM yAcaka kahane lage. tathA brAhmaNoMne zrI RSabhadevakI citAmeMseM ani lekara apane apane gharoM meM sthApana karA, tisa kAraNaseM brAhmaNakoM A hitAmaya kahane lage. tathA zrI RSabha Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devakI citA jale pIche dADhAdika sarvato. devatA le gaye, zeSa bhasma arthAt rAkha raha gaI, so brAhmaNoM ne thoDI thoDI sarva lokoMkoM dInI, tisa rAkhako lokoMne apane mastaka upara tripuMDrA kAraseM lagAI, taba seM tripuMDra lagAnA zurU huA. yaha sarva vRttAMta Avazyaka sUtrAdi graMthoMmeM hai. (2) zrI ajitanAtha arihaMta, tinake 95 gaNadhara, aura, 95 gaccha gaNadhara usakoM kahate hai, jo prathama bar3e ziSyoMmeM dvAdazAMgIke jAnakAra, aura 14 caudaha pUrva ke gUMthane arthAt racane vAle hote hai. __ zrI ajitanAtha arihaMta ke vakhata meM dUsarA sagara cakravartI huA. yaha kathana Avazya kAdi sUtroM meM hai. zrI saMbhavanAtha arihaMta, tinake 102, gaNadhara, aura, 102, gaccha. jina sAdhuoMkI eka sariSI vAMcanA hove, tinakA samudAya; athavA ghaNe kulAkA samUha hove, so,gaccha; arthAt sAdhuokA samudAya. yaha kathana zrI Avazyaka sUtrAdi graMthoM meM hai. zrI abhinaMdananAtha arihaMta, tinake 116, gaNa Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thara, aura, 116, gaccha. AvazyakAdau. zrI lumatinAtha arihaMta, tinake 100, gaNadhara, aura, 100, gaccha. AvazyakAdi sUtre. zrI pana prabha arihaMta, tinake 107, gaNadhara, aura, 107, gaccha. AvazyakAdau. (7) zrI supArzvanAtha arihaMta, tinake 95, gaNadhara, aura, 95, gaccha. AvazyakAdau. zrI caMdraprabha arihaMta, tinake 93, gaNadhara, aura, 93, gaccha. AvazyakAdau. zrI suvidhinAtha puSpadaMta arihaMta, tinake 88, gaNadhara, aura, 88, gaccha. yaha kathana zrI AvazyakAdi sUtroM meM hai. a-zrI suvidhinAtha puSpadaMta arihaMta ke nirvANa huAM pIche, kitaneka kAlataka, jainazAsana, arthAt dvAdazAMga gaNipiDaga, sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA, aura cAroM Aryaveda, aura tina ke paThana pAThana Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (8) karanevAle jaina brAhmaNa, yaha sarvavyA icchedalale gare bhArata varSameM jaina dharmakA nAma nizAna bhIla rahA, tabatina bAhmaNoMkI saMtAnacI tinakoM lokoMne kahA, ki hamakoM dharmopadeza karo, tavatina brAhmaNAbhAsoMne, aneka tarekI zrutiyAM sthI. tinameM, iMDa, varuNa, pUSA, nakta, ami, vAyu, adhinau, uSA, ityAdi devatAoMkI upAsanA karanI loka upadeza karA. aura anekatareke rAjana vAjana karavAe. aura kahane lageki, hamaneM isItareM apane vRddhoM ke sukhaseM sunA hai. isa hetuse tilazlokoMkA nAma zruti rakhkhA, kyoM kiti sa samaya satya jJAnavAlA, koi bhInahIMthA, isa vAste jo tinakoM acchA lagA, soi apanA rakSaka devamAnake tisakI stuti karI. aura kanyA, gau, bhUmI, Adi dAnake pAtra apane ApakoM ThaharAye, aura Apa jagadmujhasarvopari vidyAvaMta bana gaye. aura lokoMmeM, pUrvokta apanI racI zrutiyoMkoM, vedake nAmaseM pracalita karate hUe. aiseM sAMpratikAlameM mAne brAhmaNoMke vedakI utpatti hUi. pIche aneka tarekI zrutiyAM racate gaye, aura manamAnA svakapola kalpita vyavahAra calAte gaye aura Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apane Apako sarvameM mukhya ThaharAye. yaha kathana zrI - bhagavatI sUtra, Avazyaka sUtra, AcAra dinakara A di graMthoM meM hai... .. zrI zItalanAtha arihaMtaH tinake 81, gaNadhara, aura, 81, gaccha. AvazyakAdau.. a-jaba zrI zItalanAtha dazameM arihaMta hue, taba tinoMne phira jainadharmakI pravRtti karI; paraMtu jaMgalI RSi brAhmaNoMne tinakA upadeza na mAnA kiMtu bhagavAn zItalanAthake virUddha prarUpaNA karake, veda dharma aisA nAma rakhake ekamata calAyA. tisamatako bahuta loka mAnane lage, taba veda dharma jagatmeM prasiddha huA. ai seMhI zrI dharmanAtha tIrthakara bhagavAna taka sarva jage kitaneka kAla jaina dharma vyavaccheda hotA gayA, aura veda dharma prabala ho gayA. yadukta mAgame-"siri bharahacakkabaTTI Ayariya veyANa vissu. uppatti mAhaNa paDhaNatyamiNaM kahiyaM suhaSANa vivahAraM // 1 // jiNatitthebucchiNNe miLate mAhaNe hiMteTha viyA asaMjayANa pUA appANaM kAhi AlehiM // 2 // " inadonoM gAthAkA bhAvArtha yahahai. zrI RSabhadevake putra bharata Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) cakravartiseM Arya vedoMkI utpatti huI. bharatane brAhmaNoM ke paDhane vAste, zubhadhyAna, aura zrAvaka dharma kAvya . bahAra calAne vAste banAe. jaba sAtajinoM ke aMtarome, (zrI suvidhinAtha puSpadaMta ke nirvANase, zrI dharmanAthajI ke tIrtha pravartitaka,) tinoMke tIrthake vyavaccheda hUye, arhana dharmabhI vyavaccheda huA tabatina brAhmaNA bhAsoMne mithyA veda banAke pravartI e. aura apanI pUjA bhakti karavAi. asaMjatiho ke jagat meM pUjavAe. yaha asaMjati pUjAnAmA Azcarya Utpana hUA. InoMkA vizeSa vRttAMta Avazyaka sUtrAdi zAstroM meM hai. (11) __ zrIzreyAMsanAtha arihaMta, tinake 76, gaNadhara, aura 76, gaccha. AvazyakAdau. (12) zrI vAsupUjya arihaMta, tinake 66, gaNadhara,aura, 66, gajcha. AvazyakAdau. zrI vimalanAtha arihaMta, tinake 57, gaNadhara, Ara, 59 mata lapalAdI. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / - - . . . (14) . zrI anaMtanAtha arihaMta, titake 50, gaNadhara, aura 50 gaccha. AvazyakAdau. (15) zrI dharmanAtha arihaMta, tinake 43, gaNadhara aura, 43, gaccha. AvazyakAdau. (16) zrI zAMtinAtha arihaMta, tinake 36, gaNadhara, aura, 36, gaccha. AvazyakAdau. (17) zrI kuMthunAtha arihaMta, tinake 35, gaNadhara, aura, 35, gaccha. AvazyakAdau. . zrI aranAtha arihaMta, tinake 33, gaNadhara, aura, 33, gaccha. AvazyakAdau. (19) zrI mallinAtha arihaMta, tinake 20, gaNadhara, aura, 20, gaccha. AvazyakAdau. (20) zrI munisuvrata svAmI arihaMta tinake 18, ga Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) p Nadhara, aura, 18 gaccha. ' a-laMkAkA rAjA rAvaNa, jaba digavijaya karane vAste dezoMmeM caturaMga dalalekara, rAjAoMkoM apaNI AjJA manA rahAthA; isa avasarameM, nArada muni,lAThI soTe, ora, lAta, dhUsayoMkApIvAhUA, pukArakaratA hUA, rAvaNa ke pAsa AyA, taba rAvaNane nAradakoM chAki, tujako kisane pITA hai? taba nAradane kahAki, rAjapura nagarameM marUta nAmA rAjA hai, so mithyA dRSTi hai, vo brAhmaNA mAsoMke upadezase yajJa karane lagA. homa ke vAste, sau nikoMkItare, ve bA. hmaNA bhAsa, ararATa zabda karate hU, jaiseM vicAre pazuoMkoM yajJameM mArate dUo, maineM dekhe, taba maiMne A. kAzaseM utarake jahAM marUta rAjA brAhmaNoM ke sAthameM baiThAthA, tahAM Akara marUta rAjAkoM kahAki, yaha tuma kyA karane laga rahe ho ? taba maruta rAjAne kahA, brAhmaNoMke upadezaseM devatAoMkI tRpti vAste, aura / svarga vAste, yaha yajJa, maiM, pazuoMke balidAnaseM karatAhUM. yaha mahAdharma hai. (nArada rAvaNaseM kahatA hai.) taba maineM, maruta rAjAkoM kahAki,he rAjan ? jo vedoM meM yajJa karanA kahA hai, vo yajJa maiM tumako sunAtAM. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " AtmA to yajJakA yaSTA arthAt karane vAlA hai tathA taparUpa agni hai, jJAnarUpa dhRta hai, kamarUpa iMdhana hai, krodha, mAna, mAyA, aura lobhAdi pazu hai, satya bolane rUpa yUpa arthAt yajJastaMbha hai, tathA sarva jIvoMkI rakSA karaNI yaha dakSiNA hai, jJAna, darzana, cAritra yaha ratnatrayI rUpa trivedI hai. yaha yajJa vedakA kahA huA hai. jaisA yajJa jo yogAbhyAsa saMyukta kare, vo karane vAlA muktarUpa ho jAtA hai.aurajo rAkSasa tulya hoke chAgAdi mAra ke yajJa karatA hai, somarake ghora narakameM cirakAla taka mahAduHkha bhogatA hai. he rAjan! tuM uttama vaMzameM utpanna huA hai, buddhimAna hai, isa vAste isa vyAdhocita pApase nivarttana hojA. je kara prANIvadhaseMhIjIvoMkoM svarga milatA hove, taba to thoDehI dinomeM yaha jIvaloka khAlI ho jAvegA yaha merA vacana sunake yajJakI agnikItareM pracaMDa huA hoye brAhmaNa hAthameM lAThI, soTelekara sarva merekoM pITane lage, taba jaiseM koi puruSa nadIke pUrase Darakara dIpemeM calA AtA hai, taiseM maiM dauDatA hUA tere pAsa pahuMcAhUM. he rAvaNa, he rAjan bicAre ! niraparAdhI pazu mAre jAte hai, tuM tinakI rakSA karaNe meM tatpara Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . (14) ho. jaise maiM tere zaraNameM baccAhU, aseM tuM pazuoMkoM. bhI bacAva. taba rAvaNa vimAnale uttara ke masta rAjAke pAsa gayA, maruta rAjAne rAvaNakI bahuta pUjA bhakti karI, aura Adara sanmAna karA. taba rAvaNa kopameM hokara marutarAjAko aseM kahatA hUA. are! tuM narakakA denevAlA yaha yA kyA kara rahA hai ? kyoMki dharma to ahiMsA rUpa sarvatra tIrthakaroMne kahA hai. aura soi dharSa jagatke hitakA karane vAlA hai. jaba tumane pazuoMko mArake dharma samajhA, taba tu. makoM hitakAraka kyoMkara hovegA ? isa vAste yaha yajJa tumakoM donoM loko ahitakAraka hai, isakoM chor3a do, nahIM to isa bajhakA kala tumakoM isa lokameM to maiM detAhUM, aura paralokameM tumArA narakameM vAsa hogA. yaha sunakara baruta rAjAne yajJa karanA choDa dIpA, koki samayakI AjA usa vakhata jaisI bhayaMkarathI, ki koi usako ullaMghana nAha kara saktA thA. ___ yaha kathana, bhImAzyaka sUtra, AcAradinakara, viSTi zalAkA surUSa caritAdi graMthoM meM hai. . isa pUrvokta kathAlA yahabhI mAluma hojAtAhai, Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . (15) ki jo brAhmaNa loka kahate hai, ki Age rAkSasa yajJa vidvaMsa kara detethe, so kyA jAne ? rAvaNAdi jabaradasta jaina dharmI rAje pazuvadha rUpa yajJa karaNA huDA detethe, tabaseMhI nAhagoMne purANAdi zAkhoM meM unna jabaradasta rAjAoMkoM rAkSasoMke nAmaseM likhA hai ? tathA yahabhI sunane AyA hai, ki nAradajInebhI, mAyAke vaza jainagata dhArake vedokI niMdA karIthI. tokyA jAne ? isa pUrvokta kathAnakakA yahI tAtparya lokoMne likha lIyA ho ? ba-rAvaNane nAradakoM pUchAki, jaisA pApakArI pazu vadhAtmaka yaha yama kahAMseM calA hai, taba nAradajIne kahAki-zuktimatI nadI ke kinAre upara oka zukti matInagarI hai.tisameM harivaMzIya zrImunisuvrata svAmI tIrthakarakI aulAdameM jaba kitaneka rAje vyatIta ho gaye, taba abhicaMdra nAmA rAjA huA. tisa abhicaMdra rAjAkA vasunAmA beTA hUyA. vo vasu mahA buddhimAna, satyavAdI, lokoMmeM prasiddha huA. usI nagarImeM aka kSIra kadaMbaka nAmA upAdhyAya rahatAthA. tisake parvatanAmA putra thA. usa kSIrakadaMbaka upAdhyAyake pAsa rAjAkA beTA vasu, (1) upAdhyAyakA Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 13 ) beTA parvata, ( 2 ) aura maiM (nArada) hamatIno par3hate the, akadA samaya, hamato tInoM jana pATha karane ke zramaseM. rAtrikoM so gayethe, aura upAdhyAya jAgatAthA. hama chata upara sUtethe. taba do cAraNa sAdhu jJAnavAn A kAzameM paraspara vArtA karate cale jAtethe, ki yaha kSIrakadaMbaka upAdhyAya ke tIna chAtroMmeMsuM do narakameM jAveMgeM, aura eka svarga me jAyegA. yaha suniyoMkA kahanA sunakarake upAdhyAya ciMtA karane lagA, ki jaba mere paDhAye hUye narakameM jAyeMge taba yaha mujakoM bahuta duHkha hai, paraMtu ina tInoMmeMsuM naraka kauna jAyeMge ? aura svarga kauna jAyagA ? isa bAtake jAnane vAste tInoMkoM eka sAtha bulAye. pIche gurune hama tInoMkoM ekaika pIThikA kukkaDa dIyA, aura kahadI - yAki inakoM aisI jagemeM mAro jahAM koibhI na de - khatA hove ? pIche vasu aura parvata yaha donoM zUnya jagAoMmeM jAkara donoM pITike banAye kukaDoMkoM mAra lyAye, aura maiM (nArada) usa pIThike kuDakoM lekara bahuta dUra nagaraseM vAhira calA gayA. jahAM koibhI nahIthA, tahAM jAkara khaDA huA, cAroM aura dekhane lagA, aura manameM yaha tarka utpanna huA, ki Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (17) * guru mahArAjane to yaha AjJA kInI haiM, ki he vatsa ! yaha kukkaDa, tUM tahAM mArI, jahAM koI dekhatA na hove, to yaha kukkaDa dekhatA hai, aura meM bhI dekhatA hUM. khecara dekhate hai, lokapAla dekhate hai, jAnI dekhateM hai, aisA to jagatameM koibhI sthAna nahI jahAM koibhI dekhatA na hove . isa vAste guruke kahane kA yahI tAtparya hai, ki isa kukkaDakA vadha nahI karanA. kyoMki guru pUjya to sadA dayAvAn, aura hiMsAseM parAGmukha hai. niH kevala hamArI parIkSA lene vAste yaha Adeza dIyA hai. aisA vicAra karake vinAhI mAre kukkaDakoM leke maiM (nArada) guru ke pAsa calA AyA, aura kukuDake na mArane kA sababa sarva gurukoM kahadIyA, taba gurune mana meM nizcaya karalIyAki, yaha nAradaM, jaise vivekavAlAhai, so svarga jAyagA. taba gurujIne mujakoM chAtIseM lagAyA, aura bahuta sAdhukAra kahA. tathA vasu aura parvatabhI mereseM pIche guruke pAsa Aye, aura gurukoM kahate huye, ki hama kukkaDakoM jaisI jage mArake Aye haiM ki jahAM koibhI dekhatA nahIthA. taba gurune kahA tumato dekhatethe, tathA khecara dekhatethe, tabahe pApiSTo ! tumane kukkaDa kyoM mAre ? ause kahakara guru Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 18 ) ne zocAki, parvata, aura vasuke paDhAnekI mehenata, maineM vyarthahI karI. maiM kyA karUM? pAnI, jaise pAtrameM jAtA hai, vaisAhIbana jAtA hai. vidyAkAbhI yahI svabhAva hai. javANoMse pyArA parvata putra aura putraseM pyArA vasu, yaha donoM naraka meM jAyageM, to suje phera gharameM rahakara kyA karaNA haiM? aseM nirvedaseM kSIra kadaM TE upAdhyAyane dIkSA grahaNa karI, aura sAdhu ho gayA. 'tisake pada Upara parvata baiThA, kyoMki vyAkhyA karaNe meM parvata as vicakSaNathA. aura maiM ( nArada ) guru prasAdaseM sarva zAstroM meM paMDita hokara apaNe sthAnameM calA AyA. tathA abhicaMdra rAjAne rAjya choDakara saMyama lIyA, aura vasurAjA rAjya siMhAsana Upara baiThA. vasurAjA jagat meM satyavAdI prasiddha ho gayA, arthAt vasurAjA jUTha nahI bolatA hai, ausA prasiddha ho gayA. vasurAjAne bhI, apanI prasiddhi ko kAyama rakhane vAste, satyahI bolanA aMgIkAra kIyA, vasurAjAko eka sphATikakA siMhAsana guptapaNe asA milAki - sUrya ke cAMdaNe meM jaba vasurAjA usake Upara baiThatAthA, tava siMhAsana lokoMkoM bilakula nahI dIkha paDatAthA, taba lokoMmeM yaha pra Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 19) siddhi ho gaiki satyake prabhAvaseM vasurAjAkA siMhAsana devatA AkAzameM thAMbhe rakhate hai. taba saba rAjA Darake vasurAjAkI AjJA mAnane laga gaye, kyoMki cAho sacI ho, cAho jUThI ho, tobhI prasiddhi jo hai, so puruSoM koM jayakAriNI hotI hai. ekadA prastAve, maiM (nArada ) zuktimatI nagarImeM gayA, uhAM jAkara parvatakoM dekhAto, vo, apaNe ziSyoMkoM veda paDhA rahA hai, aura usakI vyAkhyA karatA hai taba vedameM eka jaisIzruti Ai. "ajairyaSTavyamiti" parvatane isazrutikI asI vyAkhyA karI, jo 'ajA' nAma chAgakA (bakarIkA) hai tinoMseM yajJa karanA, arthAt tinakoM mArake tinake mAMsakA homa karanA. taba maineM (nAradane) parvatakoM kahAki he bhrAtara! yaha vyAkhyA tuM kyA bhrAMtiseM karatAhai ? kyoM ki, guru zrI.kSIra kadaMbakane isazrutikI jaisI vyAkhyA nahI karI hai; gurujIne to, tIna varSakA- . dhAnya purANe jauMkA asA artha, yaha zrutikA karA hai. "najAyaMtaityajAH" jo boneseM na utpanna hove, so ajA, asA artha zrI gurujIne tumakoM, aura hamakoM zikha lAyAthA; vo artha tumane kisa hetuseM bhUlA Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (20) . . dIyA? taba parvatane kahAki, tumane jo artha karA he, so artha gurujIne nahIM kahAthA, kiMtu jo artha maine karA hai, so artha gurujIne kahAthA. tathA nighaMTumeMbhI, ajA nAma bakarIkA hI likhAhai. taba maineM (nAradane) parvatakoM kahAki, zabdoMkA artha do tarakA hotA hai, eka mukhyArtha, aura dUsarA goNArtha. yahAM zrI gurune goNArtha karAyA. guru dharmo padeSTAkA vacana, aura yathArtha zrutikA artha, donoMkoM anyathA karake he mitra ? tuM mahA pApa upArjana mata kara. tama phera parvatane kahAki ajA zabdakA artha zrI gurujIne mepakA karA hai, nighaMTumeM bhI jaisehI artha hai, inako ullaMghana karake tuM adharma upArjana karatA hai, isa vAste vasurAjA ApaNA sahAdhyAyI hai, tisakoM madhyastha karake isa arthakA nirNaya karo, aura jo jUga hove,tisakIjIvhA ccheda karaNI,jaisI pratijJA kahI. taba maineMbhI parvatakA kahanA mAna lIyA, kyoMki sAMcakoM kyA AMca hai? tava parvatakI mAtAne parvatako chAnA kahAki he putra! tuM jaisA jUga kadAgraha mata kara. kyoMki maineMbhI isa zrutikA artha tere pi, nAmeM tIna varSakA dhAnyahI sunAhe. isa vAste maiMne Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (21) jo jIvhA cchedakI pratijJA karI hai, so acchI nahI karI, kyoMki jo vinA vicAreM kAma karatA hai, vo avazya ApadA meM par3atA hai. taba parvata kahane lagAki he mAtaH! jo maiMne pratijJA karI hai, vo aba maiM kisI tareMseMbhI dUra nahI kara saktAhUM. taba mAtA apane parvata putrake duHkhakI pIDI hUi duHkhinI hokara vasurAjAke pAsa pahuMcI, kyoMki putrake jIvitavya vAste kauna jaisI hai, jo upAya na kare? jaba vasurAjAne apane gurukI patnIkoM AtI dekhI taba siMhAsanase uThake khaDA huA, aura kahane lagAki, maineM Aja kSIra kadaMbakakA darzana karA jo mAtA tujakoM dekhI. aba he mAtaH? kaho (AjA karo) maiM kyA karUM? aura kyA deU? taba brAhmaNI kahane lagIki, tUM muje putrakI bhikSA de; kyoMki, vinA putrake maiMne he putra! dhana dhAnya kyA karaNA hai ? taba vasurAjA kahane lagA he mAtaH! mereko to parvata pU. jane aura pAlane yogya hai, kyoMki, gurUkItareM gurU ke putrakI sAtha bhIvartanA cAhiye, yaha zrutikA vAkya hai, to phera Aja kisakoM kAlane krodhameM Akara patra bhejA hai, jo mere bhAi parvatako mArA cAhatA hai? Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 22 ) isa vAste he mAtaH ! tuM mujhe sarva vRttAMta kahade. taba brAhmaNIne apaNe putrakA aja vyAkhyAna, aura jIvhA cchedakI pratijJA kaha sunAI, aura kahAki, jo taineM apane bhAikI rakSA karanIho ? to ajA zabdakA artha meSa arthAt bakarI bakarA karanA. kyoMki, mahAtmA jana paropakArake vAste apane prANabhI de dete haiM, to vacanaseM paropakAra karane meM to kyAhI kahanA hai ? taba vasurAjAne kahA ki, he mAtaH ! maiM mithyA vacana, kyoMkara boluM ? kyoMki, satya bolane vAle puruSa, je kara apaNe prANabhI jAteM dekhe, tobhI asatya nahI bolate hai to phera gurukA vacana anyathA karaNA, aura jUThI sAkSI deNI, isakA to kyAhI kahaNA hai ? taba brAhmaNI ne kahA ki, yA to guruke putrakI jAna baceMgI, yA terA satya vratakA AgrahahI rahegA; aura maiM bhI tuje apane prANakI hatyA daUMgI. taba vasurAjAne lAcAra hokara brAhmaNIkA vacana mAnA. pIche kSIrakavakakI bhAryA pramudita hokara apane gharakoM calI gaI. itaneMhI meM maiM, (nArada), aura parvata donoM jane vasurAjAkI sabhAmeM gaye. vahAM sabhAmeM baDe baDe vidvAn ekiTTe mile, aura vasurAjA, sabhAke vicameM 7 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (23) sabhApati hokara sphATikake siMhAsana Upara baiThA. taba parvatane aura maineM (nAradane) apanI apanI vyAkhyAkA pakSa suNAyA, aura asAbhI kahAki, he rAjan ! tUM satya kahadeki, gurUjIneM ina donoM arthoM meMsuM kaunasA artha kahAthA ? taba vRddha brAhmaNoMne kahAki, he rAjan ! tUM satya satya jo hove, so kahade. kyoMki, satyaseMhI megha varSatA hai. satyaseMhI devatA siddha hote hai. satyake prabhAvaseMhI yaha loka khaDA hai. _aura tuM pRthivImeM satyavAdI sUryakI tareM prakAzaka hai, isa vAste satyahI kahanA tumako ucita hai. aura isase adhika hama kyA kahai ? yaha vacana sunakarabhI vasurAjAne apane satya bolanekI pratijJAkoM jalAMjali dekara "ajAna meSAna guruvAkhya diti" arthAt ajAkA artha gurUne bheSa (bakare) kahethe. aisI sAkSI vasurAjAne kahI. taba isa asatyake prabhAvaseM . rAjyAdhiSTAyaka vyaMtara devatAneM vasurAjAke siMhAsa nako tor3ake, vasurAjAkoM pRthivI ke Upara paTakake __ mArA. taba basurAjA marake satamI narakameM gayA. .. ___ "vasurAjAke pIche rAjya siMhAsana Upara vasurAjAke ATha putra, pRthuvasu, (1) citravasu, (2) vAsana, Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- (3) zakta, (1) vibhAvasu, (5) vizvAvasu, (6) sUra,.. (7) mahAsUra, (8) anukramaseM gahI Upara baiThe. tina : ArohIkoM vyaMtara devatAoMne mAra dIye. taba suva.. sunAmA navamA putra, tahAMse bhAgakara nAgapurameM, calA gayA. aura dazamA bRhadhvaja nAmA putra, bhAgakara mathurAMmeM calA gayA, aura mathurAmeM rAjya karane lagA. Isa bRhadhvajakI saMtAnomeM yadunAmA rAjA bahu prasiddha huA. Isa vAste harivaMzakA nAma chUTa gayA, aura yaduvaMza prasiddha ho gayA. yadurAjAke sUra nAmaka putra huA.tisa sUra rAjAke do pUtra hue.zaurI, (1) aura suvIra, (2) zaurIpItA ke pIche rAjA banA. zaurIne mathurAMkA rAjya apane choTe bhAi suvIrakoM de dIyA, aura Apa kuzAvartI dezameM jAkara apane nAmakA zaurIpura nagara vasAke rAjadhAnI banAi. zaurIke aMdhakaviSNa Adi putra hue. adhakaviThaNake daza veTe ho. samudravijaya, (1) akSobhya. (2) stimita, (3) sAgara, (4) hImavAn, (5) acala, (6) dharaNa, (7) pUrNa, [8] abhicaMdra, [1] ora vasudeva. [10] samudravijayake beTe ariSTanemi, jainama Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 25) take, 22, bAvIsameM tIrthakara ho. aurabhI samudravi- jaya ke dRDhanemi, sthanemi, Adi beTethe. vasudevajIke beTe baDe pratApI kRSNa vAsudeva aura balabhadrajI hUo. suvIranAmA jo sUra rAjAkA dUsarA putra thA, usakA beTA bhojavRSNi huA: bhojavRSNikA ugrasena, aura ugrasenakA beTA kaMsa hUA. ...... vasurAjAkA navamA putra suvasu, jo bhAgake nA gapura gayAthA, tisakA putra bRhadrathanAmA huA, tisane rAjagRhameM Akara rAjya karA. tisakA beTA jarAsiMdha hUA." yahaprasaMgase likhadIyA hai, taba nagarake loka, aura paMDitone parvatakA bahuta upahAsa karA,aura parvatako kahA ki tU jUThA,kyoMki tere sAkSI vasukoM jUThA jAnakara devatAne mAradIyA, isa vAste tereMseM adhika pApI kaunahai ? aseM kahakara lokoMne milakara parvatakoM nagarase bAhira nikAla dIyA. taba mahAkAla asUra, usa parvatakA sahAyaka huA rAvaNane nAradakoM puchAki vo mahAkAla a- sura kaunathA ? taba nAradane kahA ki, yahAM caraNAyu- . ___ gala nAmA nagara hai, tisameM ayodhana nAmA rAjA, : thA. tisakI ditI nAmA bhAryA thI. tisakI sulasA .. . Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 26 ) nAmaka bahuta rUpavatI beTI thI. tisa khulAsAkA sva: yaMvara, usake pitA ayodhana nAmA rAjAne karA. uhA~ aura sarva rAje bulavAye. tina sarva rAjA osa sagara rAjA adhika thA. tisa sagara rAjAkI maMdodarI nAmA raNavAsakI daravAjedAra sagarakI AjJA se pra tidina ayodhana rAjA ke AvAsa meM jAtI huI. eka dina diti gharake bAgake kadalI gharameM gaI. aura sulasAke sAtha maMdodarI bhI tahAM AgaI. maMdodarI, diti aura sulasAkI bAtAM sunaneke vAste tahAM chipa gai. diti sulasAko kahane lagI hai beTI ? mere ma nameM isa tere svayaMvara meM baDA zalya hai, tisakA uddhAra karanA tere adhIna hai, isa vAste tuM mUlaseM sunale. zrI RSabhadeva svAmI ke veToMmeM bharata, aura bAhubalI yaha do putra huA, tinameM bharatakA putra sUryayaza, aura bAhubalIkA caMdrayaza, jInoseM sUryavaMza, aura caMdravaMza cale hai. caMdravaMzameM merA bhAi tRNabiMdu nAmA huA, aura sUryavaMzame terA pitA rAjA ayodhana huA. ayodhana rAjAkI bahina satyayazA nAmA tRNabiMdukI bhAryA hUi, tisakA beTA madhupiMgalanAmAmerA matrIjA. isa vAste he suMdarI ! maiM tereko tisa madhupiMgalako 1 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ... ( 27 ) . dIi cAhatI hUM. aura tUMto, kyA jAne svayaMvarame kisakoM dei jAvegI? mere manameM yahazalya hai, isa vAste tune svayaMvarameM sarva rAjAoMko choDake mere bhatIje mathupiMgalakoM varanA. taba sulasAne mAtAkA kahanA svIkAra karalIyA. aura maMdodarIne yaha sarva vRttAMta sunakara sagara rAjAkoM kahadIyA. taba sagara rAjAne apane vizvabhUti nAmA purohitakoM Adeza dIyA. vo vizvabhUti, baDA kavi thA. usane tatkAla rAjA ke lakSaNoMkI saMhitA banAi. tisa saMhitAmeM jaise likhAki jIsase sagara to zubha lakSaNovAlA banajAve, aura madhupiMgala; lakSaNahIna siddha ho jAve. tisa pustakako saMdUkameM baMdha karake rakha choDA. jaba . saba rAjA Akara svayaMvarameM akiTe huA, taba sagara, kI AjJAseM vizvabhUtine vo pustaka kADhA. aura sagarane kahAki jo lakSaNahina hove, tisakoM yAto. mAradenA, yA svayaMvarase bAhira nikAla denA. yaha . kahanA sabIne mAnalIyA. taba purohita, yathA yathA. pustaka vAcatA gayA, tathA tathA madhupiMgala, apanekoM apalakSaNavAlA mAnakara lajAvAna hotA gayA, aura aMtame svayaMvarase Apahi nikala gayA. taba sulasA. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . -1 . " ne sagarako varalIyA. aura sarva rAje apane apane sthAnoMmeM cale gaye. aura madhupiMgala, usa apamAnase bAla tapa karake sAThahajAra (6000) varSakI AyuvAlA mahAkAla nAmA asUra, paramAdhArmika,deva hUA. taba avadhi jJAnase sagarakA kapaTa, jo usane sulasAke svayaMvarameM jUThA pustaka banAyA thA, aura apa nA jo apamAna huAthA, sodekhA aura jAnA taba vicAra karAki, sagara rAjAdikoM koM meM mAre tabatinoM ke chidra dekhane lagA. jaba zuktimatI nagarIke pAsa parvatakoM dekhA, taba brAhmaNakA rUpa karake parvatakoM kahane lagAki, he parvata ? maiM tere pitAkA mibrahUM. merA nAma zAMDilya hai. maiM, aura terA pitA, hama dono sAtha hokara gautama upAdhyAyake pAsa paDhethe. maine sunAhai, ki nAradane, aura dUsare looMne tuje bahuta duHkhI karA.avamai terA pakSa pUrNa karUMgA auramaMtroM , karake lokoMkoM vimohita karUMgA, yaha kahakara parvatake sAtha milakara lokoMkoM narakameM DAlane vAste tisa asurane bahuta vyAmoha kare. vyAdhi, bhUtAdiHdopa, lokoMkoM karadIye. pIche uhAM jo loka parvatakA babana mAnaletethe. unoMkoM acchA karadetAyA. zAM Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ su ( 21 ) 1 2 45 "DilyakI AjJA se parvatabhI, lokoMkoM acchA karane lgaa| isa tareseM upakAra karake lokoMkoM apane matameM milAtA jAtAthA: taba tisa asurane sagara rAjAkoM, tathA tisakI rANIyoMkoM bahuta bhArI rogAdikakA upadrava karA, tabato rAjAbhI parvatakA sevaka banA parvatane zAMDilya ke sAtha milakara tisakA roga zAMta karA, aura parvatane rAjAko upadeza karAki, he rAjan ! sautrAmaNinAmA yajJa karake madyapAna, arthAt ' zarAba pInemeM doSa nahI hai. tathA gosavanAmA yajJameM agamya strI cAMDAlI Adi tathA mAtA, bahina, beTI AdiseM viSaya sevana karanA cAhiye. - mAtR medhameM mAtAkA, aura pitRmedhameM pitAkA, vadha, aMtarvedI kurukSetrAdikameM kare to doSa nahI. tathA kacchukI pITha Upara agni sthApana karake tarpaNa kare, kadAcit kacchu na mile to, zuddha brAhmaNake mastakakI TaTarI Upara agni sthApana karake homa kare, kyoM: ki, TaTarIbhI kacchukI tareM hotI hai. tathA isa bAta meM hiMsA nahI hai. kyoMki vedoMmeM likhA hai. "sarvavai puruSa vedaM yadbhUtaM yadbhaviSyati IzAnoyaM sRtatvasya yadannenA tirohati" isakA bhAvArtha yaha hai ki, jo kucha hai, + 4 J 6 M Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ so sarva brahmarUpahI hai. jaba ekahI brahma huA, taba kauna kisIkoM mAratA hai ? isa vAste yathA ruciseM yajJoMmeM jIva hiMsA karo, aura tina jIvoMkA mAMsa bhakSaNa karo. isameM kucha doSa nahIM hai. kyoMki, devo ddeza karaneseM mAMsa pavitra hojAtAhai. ityAdi upadeza dekara, sagararAjAkoM apane matameM sthApana karake aM tarvedI kurukSetrAdimeM, vo parvata, yajJa karAtA huA. taba mahAkAla asura avasarapAke, rAjasUyAdika yajJabhI karAtA hUA, aura jo jIva yajJameM mAre jAte the, tinako vimAname baiThAke, devamAyAseM dekhAtA huA. taba lokoMkoMbhI pratIta A gai. pIche vo niHzaMka hokara jIva hiMsA rUpa yajJa karane lage, aura parvatakA mata mAnane lage, sagara rAjAbhI, yajJa karanemeM bar3A tatpara huA. sulasA, aura sagara, donoM marake narakameM gaye, taba mahAkAlAsurane sagara rAjA ko mAra pITAdika mahAduHkha deke apaNA vaira lIyAH isavAste he rAvaNa ! parvata pApIseM yahajIvahiMsA rUpa yajJa vizeSakarake pravartta hue hai. ityAdika vRttAMta zrI Avazyaka sUtra, zrI hemacaMdrAcArya viracita triSaSTizalAkA puruSa carita, AcAra dinakarAdi graMthomeM vistAra pUrvaka hai.. sa . - Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . / zrI nAmanAtha arihaMta, tinake 17, gaNadhara, aura, 17, gaccha. AvazyakAdau.. . :.": (22) .... . .. "zrI ariSTanemi arihaMta, tinake 11, gaNadhara, - aura, 11, gaccha. AvazyakAdauM....... aina tIrthakarake samayameM bArAMvarSIya durbhikSa kAla paDAthA, yaha kathana zrI mahAnizItha sUtrameM hai. tisa samaya gautama RSi, magadhadezameM rahatAthA. tisadeza .. meM vedAMta mAnane vAle loka, gautamake pAsa rahane lage, tava paraspara gautamake parivAra vAle, aura vedAMta ... mAnane vAle brAhmaNoMkI, IrSI utpanna huI. taba gauH tamake parivAra vAle gautamase kahane lageki, yaha vedAMta mAnane vAle, apane manameM vedAMtakA bahuta .. - ghamaMDa rakhate hai, aura hamArI bahuta niMdA karate hai.. - taba gotamana vedAMta khaMDana karane vAste, nyAya sUtra . race, aura tinase vedAMtakA khaMDana kIyA. yaha naiyAH / yikamata, vedavedAMtakA pratipakSI hai.. ba-vyAsajI, jau ki, kRSNa ddhapAyana nAmakese pra.. - - Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 32 ) siddha hai. tisane sarva brAhmaNoMseM sarvazrutioM ekA karake, tinake cAra bhAga banAye. tinameM prathama bhAga kA nAma "Rgveda" rakhkhA, aura apane pailanAmA ziSyakoM dInA. dUsare bhAgakA nAma "yajurveda" rakhkhA aura apane vaizyaMpAyananAmA ziSyakoM dInAH tIsare bhAgakA nAma "sAmaveda" rakhkhA, so apane jaimaninAmA ziSyakoM dInA. aura cauthe bhAgakA nAma "atharvaveda", rakhkhA so apane samaMtunAmA ziSyakoM dInA.yahAMseM RgvedAdicAroM veda pracalita hue. yaha kathana yajurveda bhASyAnusAra prAya hai|| vyAsajIne brahmasUtra race, tinaseM vedAMta matakA mukhya AcArya vyAsajI hUA. " yaha vedAMta mata hamArI kalpa nA mujiba, jaina, aura sAMkhya matakI chAyAseM, tathA jaina matakI prabalatAmeM banAyA siddha hotA hai. kayoM ki, tinameM (vedAMtameM) vedokta hiMsaka yajJakI niMdA likhI hai. tathA lokoMmeM jo yaha kahAvata calatIhai, ki jaina mata thoDehI dinoMseM pracalita hUA hai, sobhI lokokI kahAvata isaveda vyAsake banAye brahmasUtrase jUhI ho gai hai. kyoM ki, veda vyAsane apane race brahmasUtra ke dUsare adhyAya ke dUsare pAdake tetIsame Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . / 33, sUtrameM jainamatakI syAMdAda saptaaMgIkA khaMDana "likhAhai, so sUtra yahahai. "naikasminnasaMbhavAt // 33 // isa lekhaseM siddha hotAhai, ki jainamata vedavyAsaseMbhI prathama thA. je kara nahotA to, vedavyAsa apane / race sUtromeM khaMDana kisakA karate ?" vyAsaMjikA jaimani nAmAziSya, mImAMsaka zAstrakA kartA, mImAMsaka matakA mukhya AcArya ginA / jAtA hai. zeSa upaniSadoM, aura vedAMga, anya anya RSiyoMne pIcheseM banAye hai. tathA vyAsajikA ziSya vaizyaMpAyana, tisakA , , ziSya yAjJavalkya, tisakI apane guru vaizyaMpAyanaseM, tathA anya RSiyoMseM laDAi hUI, taba yAjJavalkyane yajurveda vamana karA, arthAt tyAgadInA, aura kisI sUryanAmA Rpise milake navIna yajurveda racA, tisakA nAma zukla yajurveda rakhA. yAjJavalkyake pakSameM bahuta brAhmaNa ho gaye, tinoMne milake pahile / yajurvedakA nAma "kRSNa yajurveda" arthAt aMdhakArarUpa yajurveda rakhkhA, aura tisako sApita veda ** vedavyAsake kare khaMDanakA khaMDana, aura saptaraMgIkA svarUpa tathA yuktidvArA maMDane, tattvanirNaya prAsAdaye hai. na Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'ThaharAyA. pIche- yAjJavalkyaseM, aura sulasAseM pIppalAda putra utpanna huA, tinakA vRttAMta jaina matake graMtho meM jaisA likhA hai.-kAzapurImeM do saMnyAsa NIyAM rahatI thI, tisameM ekakA nAma sulasA thA, aura dUsarIkA nAma subhadrA thA. yeha donoMhI, veda vedAMgokI jAnakArathI. tina donoM bahinoMne bahuta cAdIyoMko cAdameM jIte. isa avasarameM yAjJavalkya parivrAjaka, tinake sAtha vAda karanekoM AyA. aura ApasameM jaisI pratijJA karI kiM, jo hArajAve, vo jItane vAlekI sevA kare, taba yAjJavalkyaneM vAdameM sulasAko jItake apaNI sevA karanevAlI banAI. sulasAbhI rAtadina yAjJavalkyakI sevA karaNe lagI. yAjJavalkya, aura sulasA, yaha donoM yauvanavaMta (taruNa) the, isa vArate donoMhI kAmAtura hoke bhogavilAsa karane lagagaye. donoM kAma kriDAmeM magna hokara kAzapurIke nikaTa kuTImeM vAsa karate the. taba yAjJavalkya, aura sulasAseM putra utpanna huA. pIche lokoMke upahAsake bhayaseM usa laDakekoM pIpalake vRkSake heTa choDakara donoM naTake kahIM cale gaye. yaha vRttAMta subhadrA; jo sulayAkI bahina thI, usane suNA. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . . . . (35 ) "taba tisa bAlakake pAsa Ai. jaba bAlakakoM dekhA - to, vo bAlaka, pippalakA phala svayameva mukhameM paDe koMcabola rahAhai, taba tisakA nAma bhI 'pippalAda' ... rakhkhA, aura apaNe sthAnameM lejAke yatnaseM pAlA, .. aura vedAdi zAstra paDhAye. pippalAda baDA buddhimAna hUA. tisane bahuta vAdIyoMkA abhimAna, vAdameM .. harAke dUra karA. taba yAjJavalkya, aura sulasA, pippa lAdake sAtha vAda karanekoM AyA. pippalAdane do noMkoM vAdameM jIta lIye, aura subhadrA mAsIke ka- haneseM jAnA ki, yaha donoM mere mAtApitA hai, aura " - muje janmateko nirdaya hokara choDa gayethe. jaba ki . ppalAda, bahuta krodhameM AyA, taba yAjJavalkya, aura sulasAke Age mAtRmedha pitRmedha yajJoMkoM yuktiseM .. zrutiyoMdvArA sthApana karake, pitRmedha yAjJavalkya koM, aura mAtRmedhameM sulasAkoM mArake homa karA.yaha - pippalAdaM mImAMsaka matakI prasiddhi karane meM mUkhya - AcArya huA. isakA bAtalI nAmA ziSya huA. ' isa tareseM dinapratidina hiMsaka yajJa baDhate gaye. jaba se jaina, aura bauddhAdikoMkA jora baDhA, tabaseM maMda ho - "gaye. yaha vRttAMta mahIdhara kRta yajurveda bhASyameM, Ava Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zyaka sUtra,triSaSTizalAkA purUSa caritAdi graMthomeM hai. tathA isa vartamAna kAlameM jo cAroM veda hai, tinakI utpatti dAttara mokSa mUlara sAhiba, apane banA ye saMskRta sAhitya graMthoM jaiseM likhate hai, ki "vedoMmeM do bhAga hai. eka chaMdo bhAga, aura dUsarA maMtra bhAga. tinameM chaMdo bhAgameM isa prakArakA kathana hai, ki jaiseM ajJAnIke sukhaseM akasmAt vacana nikale ho, aura isakI uttali 3100 ikatIso varSaseM hUi hai, aura maMtra bhAgakoM bane hUe 2900 unatIso varSa ina vedoM Upara avaTa, sAyaNa, mahIdhara, aura zaMkarAcAyodikone bhASya, TIkA, dIpikA Adi. vRttioM racI hai, una mAdhyAdikoM ko ayathArtha jAnakara dayAnaMda sarasvatI svAmIne apane kalpita, matAnusAra vedokta hiMsA hupAneke liye navIna bhA- pya banAyA hai, paraMtu paMDita brAhmaNa loka dayAnaMda sarasvatIke bhASyako pramANika nahI mAnate hai. . (23) .. .. zrI pArthanAtha svAmI arihaMta, tinake 10, ga.. Nadhara aura, 10 gaccha. AvazyakAdo. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma-zrI pArzvanAthajIke baDe gaNadhara zrI zubhadattajI, tinake pATapara. tinakA ziSya haridattajI, tisake pATapara Arya samudra, tisake pATapara svayaMprabhasUri, tisa svayaMprabhasUrike sAdhuoMmeM eka pihitA zravanAmA sAdhuthA, tisakA buddhakIrtinAmA ziSyathA, tisane bauddha mata uptanna karA, tisakI uptatti darza'nasAra nAmaka graMthameM jaiseM likhIhai. siripAsaNAhatitthesarautIrepalAsaNayaratthe pihi- . AsavassasIhe mahAyuddhobuddha kittimunnii||1||timipuurnnaasnneyaa ahigayapavvajjAvaoparamabhaTTe rattaMbaraMdharittApavaDiyaMteNaeyattaM // 2 // maMsassanasthijIvo jahA. phaledahiyaDuddhasakarAe tamhAtamuNittA bhakhaMtoNAtthipAvicho ||3||mjjNnnvjjnnijjNdvvdvN jahajalaMta haedaMitiloeghosittApavvattiyaMsaMghasAvajjaM // 4 // : aNNokaredikammaaNNotaMbhuMjadIdisiddhaMtaM parika ppiUNaNUNavasikiccANisyamuvavaNNo // 5 // ... bhAvArthaH-zrI pArzvanAthake tIrthameM, sarayU nadIke kAMThe upara palAsa nAmA nagarameM rahA huA pihitA / zravanAmA mUnikA ziSya, buddhakIrtijIsakA nAmathA ... ekadA samaya sarayU nadImeM bahuta pAnIkA pUra caDhI Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (38) AyA. tisa nadIke pravAhameM aneka mare huye maccha vahate vahate kAMThe Upara Alage. tinakoM dekhake tisa buddhakIrtine apane manameM asA nizcaya karA ki, svataH apaneApa jo jIva mara jAve, tisake mAMsa khAnemeM kyA pApa hai ? asA vicAra karake, tisane aMgIkAra karI hUi pravrajjA vratarUpa choDadInI. athAt pUrva aMgIkAra kare hUe dharmaseM bhraSTa ho kara mAMsa bhakSaNa karA. aura lokoMke Age jaisA anumAna kathana karA. mAMsameM jIva nahIM hai, isa vAste isake khAnemeM pApa nahI lagatA hai. phala, dahi, dUdha, misarI (sAkara) kItareM. tathA madIrA pIne meM bhI pApa nahI hai, DhIlA dravya honeseM, jalakItareM. isa tarekI prarUNA karake tisane bauddha mata calAyA. aura yahabhI kathana karA. sarva padArtha kSaNika hai, isa bAste pApa punyakAkartA, anya hai, aura bhoktA anya hai, yaha siddhAMta . kathana karA. buddha kIrtike do mUkhya ziSya hue. mu. dgalAyana, (1) aura zArIputra, (2) inoMne bauddha matakI vRddhi karI. yaha kathana pAzcAtya vauddha AsarI hai. va-zrI pArzvanAthajIseM lagAke Aja paryaMta jo paTTA Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ; ( 39 ) vI, kalAgacchake nAmaseM calI AI hai, so li khate haiM. 1 zrI pArzvanAthasvAmI 2 d 2 zrI zubhadattagaNadhara 3 zrI haridattajI " 4 zrI Arya samudra 5 zrI svayaMprabhasUri 6 zrI kezIsvAmI pradezI nRpa pratibodhaka 7 zrI ratnaprabhasUriupakeza | 22 vaMzasthApaka vIrAt 70 : varSe 8 zrI yakSadevasUri 3 zrI kakkasUri 16 zrI siddhasUri : 17 zrI ratnaprabhasUri 18 zrI yakSadevasUrivIrAt 585, bArAMvarSI kAla. 10 zrI devaguptasUri : -11 zrI siddhasUri : 12 zrI ratnaprabhasUri 13 zrI yakSadevasUri 14 zrI kaMkasUri 15 zrI devaguptasUri 19 zrI kakkasUri 20 zrI devaguptasUri 21 zrI siddhasUri zrI ratnaprabhasUri 23 zrI yakSadevasUri 24 zrI kakasUri 25 zrI devaguptasUri 26 zrI siddha sUri 27 zrI ratnaprabhasUri 28 zrI yakSadevasUri 29 zrI kakasUri 30 zrI devaguptasUri 31 zrI siddhasUri 32 zrI ratnaprabhasUri Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 zrI yakSadevasUri . 49 zrI kakkasUri / 34 zrI kakudAcArya 50 zrI devaguptasUri vika35 zrI devaguptasUri . mAt 1105 36 zrI siddhasUri 51 zrI sidhdhasUri 37 zrI kakasUri . 52 zrI kakkasari vikra38 zrI deva guptasAra mAt 1154 kriyA 39 zrI sidhdhasari . hIna sAdhukoM gaccha 40 zrI kakasUri vahAra kADhe hemAcArya 41 zrI devaguptasari vikra- ke kathanaseM. mAt 995 53 zrI devaguptasUri . . 42 zrI sidhdhasUri 54 zrI sidhdhasUri 43 zrI kakasUri paMcapramA- 55 zrI kakkasUri vikraNa graMtha kartA mAt 1252 44 zrI devaguptasUrinava pada 56 zrI devaguptasUri 957 zrI sidhdhasUri / prakaraNakartAvikramAt / mA 58 zrI kakkasari 1072 45 zrI sidhdhasari . 59 zrI devaguptasari 46 zrI kakkasari 60 zrI sidhdhasari 47 zrI devaguptasUri 61 zrI kakkasAra 48 zrI sidhdhasari 62 zrI devaguptasIra Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ... (41) 63 zrI sidhasUri 72 zrI siddhasUri vi1565 64. zrI kakkasUri73 zrI kakkasUrivi1595 65 zrI devaguptasUri74 zrI devaguptasUrI vi0 66 zrI sidhdhasUri vikra- 1631 mAt 133075zrI sidhdhasUrivi1655 67 zrI kakkasUri gaccha 76 zrIkakkasUri vi1689 prabaMdha graMtha kAvi137177 zrI devaguptasUri 1727 68 zrI devaguptasUri 78 zrI sidhasUri 1767 - 69 zrI siddhasUri vikramA-79 zrI kakkasUri 1787 t 1475 0 zrI devaguptasUri 1807 70 zrIkakkasUrivi149881 zrI sidhdhasari 1847 71 zrI devaguptasUIra vi0 82 zrI kakkasUri 1891 * * 1528 isa samaya lupaka 83 zrI devaguptasUri / mata nikalA 84 zrI sidhdhasUri chaThe pATa upara jo kezIsvAmI hai, sau AcArya, zrI mahAvIra svAmI arihaMta, 24, cauvIzame tIrtha karake zAsanakI pravRtti hU ApIche, zrI vIrake zA sanameM gine jAte hai. InoMkI pravRtti kriyA klaapaa|| di sarva mahAvIrajIke zAsanake sAdhuoM saripI, paraM 9 kahanemeM zrI pArzvanAtha saMtAnIya Ate hai. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 42 ) sAtame pATa upara jo snaprabhasUri hai, so baDe hI prabhAvika hoye hai. inoMne apane pratibodhAdi dvArA savAlakSa 125000, jainI banAye, aura upakeza [osavAla] vaMza sthApana karA. tathA inoMke pratiSTita do maMdira, zrI mahAvIra svAmIke aba taka vidyamAna hai. eka to osA nagarImeM, joki jodhapura ke pAsa hai, aura dUsarA koraMTa nagarameM, joki eraNapurake pAsa hai. yaha AcArya zrI mahAvIrajIke pIche 70 varSe hUe hai. (24) (1) zrI mahAvIra varddhamAna arihaMta, tinake 11 gaNadhara, aura, nava 9 gaccha. AvazyakAdau. yahAMseM jo pATAnupATa likhe jAveMge, so, zrI mahAvIrake zAsanake honeseM, inoMkA aMka zrI mahAvIrajIseM phirAyA gayA hai. . (25) (2) zrIsudharmA svAmI pAMcamAgaNadhara, ami vaizAyana gotrI, zrI vIrAt 20,varSemokSa AvazyakAdI. (26) - [3] zrI jaMbU svAmI, zrI vIrAt 64, varSe ni Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (43 ) 'rcANa. Avazyaka pariziSTa parvana Adi graMtho meM. [27] (4) zrI prabhava svAmI, zrI vIrAt 75, varSe sva- rga. pariziSTa parvan AdimeM. (28) (5) zrI svayaMbhavasUri, zrI vIrAt 98 varSe svage. inoMne manaka nAmA laghu ziSyake vAste " zrI dazavaikAlika" nAmAsUtra pUrvomeMseM uddhAra karake banAyA. yaha kathana zrI dazavaikAlika, pariziSTa parvan 'Adi graMthoM meM hai. ( 29 ) (6) zrI yazobhadrasUri, zrI vIrAt 148, varSe svage. pariziSTa parvana AdimeM. __ (7) zrI saMbhUti vijayasUri, tathA zrI bhadrabAhusUri.zrI bhadrabAhu svAmI zrI vIrAt 170, varSe svarga. inoMne tIna cheda graMthakA uddhAra karA, tathA dazaniyuktiyAM, bhadrabAhusaMhitA, upasarga harastotrAdi pUrvomeMseM banAye. Avazyaka sUtra, pariziSTa parvana Adi graMthoMmeM yaha kathana hai. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrI saMbhUti vijayaH sUrike bArA.svA prathama naMdanabhadra, (1) sthavira upanaMda, (2) sthavira tI zabhadra, (3) sthavira yazobhadra, (4) sthAvara sumana bhadra (5) sthavira gaNibhadra, (6) sthavira pUrNabhadra, (7) stha vira sthUlabhadra, (8) sthavira Rjumati, (9) sthacira jaMbU, (10) sthavira dIrgha bhadra, (11) sthavira pAMDubhadra (12). sthavira nAma AcArya padvIkA hai, isa vAsta sthavira kahaneseM AcArya jANane. ba - zrI bhadrabAhusvAmIkA prathama ziSya sthavira go dAsa, (1) tisaseM godAsa nAmA gaccha nikalA, aura godAsa gaccha kI cAra zAkhA hUi. tAmalipti zAkhA, (1) koTivarSikA (2) pAMDavarddhanikA, (3) au radAsIkhapaTikA, (4), bhadrabAhu svAmIkA dUsarA zi Sya sthavira abhidatta, 2, tIsarA sthavira yajJadatta, 3, aura cauthA sthavira somadatta, 4. Nig ( 31 ) (8) zrI sthUlabhadrasvAmI, zrI vIrAt 215 varSe svarga. inoMke samaya meM prathama vArAMvarSI kAla paDA. zrI. sudharma svAmIseM lekara zrI sthUlabhadrasvAmI taka A sthavira caudaha 14, pUrva ke pATha kathe. zrI sthU Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 45 ) labhadra svAmI pIche Uparale cAra pUrva, prathama vajra Rpabha saMhanana, aura prathama samacaturasra saMsthAna, yaha - vyavaccheda ho gaye. inoMke samaya meM navameM naMdakA rAjya thA. aura inoMhIke samaya meM pANinI sUtra karttA pANinI, vArttikakA karttA vararuci kAtyAyana, aura vyADI, yahatIno paMDita brAhmaNa hue. pANinIne iMdra, cAMdra, jaineMdra, zAkaTAyanAdi vyAkaraNoMkI chAyA le ke pANinI sUtra aSTAdhyAyI rUpa race. pIche pataMjaline caMdragupta rAjAke rAjyameM pANinI sUtro paribhASya racA. yaha kathana pariziSTa parvana, kaumudI saralATIkA, kathAsaritsAgara, Avazyaka sUtra, aura itihAsa timiraM nAzakAdimeM hai. (32) (9) zrI Arya mahAgiri, aura zrI Arya suha sti AcArya. Arya mahAgiri, zrI vIrAt 245, varSe svarga. inakA ziSya bahula, aura balissaha. balisahakA ziSya tatvArtha sUtrAdi 500, graMtha karttA zrI umAsvAtivAcaka tinakA ziSya zrI prajJApanA ( pannavaNA) sUtra karttA zrI zyAmAcArya. " zrI AryasuhastisUri, zrI vIrAt 291 varSe svarga Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 46 ) zrI Aryasuhastike samayameM saMprati nAmA jaina dharmI rAjA huA. tisane savAlakSa 125000, jina maMdira banavAye. jIsameM ninAnave hajAra, 99000, jIrNa [purAne] jina maMdiroMkA uddhAra karavAyA, aura chavIza hajAra, 26000, navIna jina maMdira banavAye. tathA sone, cAMdI, pIttala, pASANa pramukhakI savA koTi 12500000, jina pratimA banavAi. sAtaso, 700, dAnazAlA banavAi. yaha kathana pariziSTa parvan AdimeM hai. a-Arya mahAgirika mUkhya ATha ziSya tinoMkA nAma. sthavira uttara, (1) sthavira bahula, aura balissaha, [2] balissahaseM uttara balissaha gaccha, aura tisagacchakI cAra zAkhA hUi, tisake nAma. kauzAMbikA, 1, suptavartikA, 2, koTaMbAnI, 3, aura caMdranAgarI, 4, tIsarA sthaviradhanArddha, [3] sthavira zrI RddhaM, [4] sthavira kauDinya, [5] sthaviranAga, [6] sthaviranAga mitra, [7] aura sthavirapad ullukarohagupta, [8]. isa rohaguptaneM dravya, guNAdi SaT padArtha mAnanevAlA vaizepika mata nikAlA. yaha kathana zrI Avazyaka sUtra, kalpasUtra, uttarAdhyayanasUtra. samyaktva saptatikA Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (47) Adi graMthoM meM hai. ba-zrI Arya suhastike mukhya ziSya, 12, bArAM stha- vira hUo. [1] AryarohaNa sthavira, tisase uddeha gaccha nikalA. uddeha gacchakI 4 cAra zAkhA, aura cha, 6, kula hUo. __"zakhAoM ke nAma." udaMbaridhiyA zAkhA, 1, mAsaparikA, 2, mati patrikA, 3, aura pannapattiyA.4 _ "kuloMke nAma." nAgabhUta kula, 1, somabhUta, 2, ullagaccha, 3, hastalihaM, 4, naMdijama, 5, aura parihAsa kula. 6. . [2] sthavirabhadra yaza, tisameM RtuvATikAgaccha, tisakI cAra zAkhA, aura tIna kula.. "zAkhAoMke nAma." caMpijiyAzAkhA, 1, bhadijiyA, 2, kAkaMdiyA, 3, aura mehalijiyA. 4, "kuloMke nAma." bhaddajasiya, 1, bhaddattiya, 2, yazabhadra. 3. (3) sthavirameghagaNi. (4) sthavira kAmarddhi, tisase veSavATikA gaccha, tisakI cAra zAkhA, aura cAra kula.. " zAkhAoMke nAma." sAvathiyA zAkhA, 1, raja Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 48 ) pAliyA, 2, aMtarijiyA, 3, aura khemalijiyA... ___"kuloMke nAma." gaNiyaM, 1, mahiyaM, 2, kAmadviyaM, 3, aura iMdapuragaM. 4. ___(5) sthavira susthita, aura (6) sthavira supratibuddha. ina donoMseM koTika gaccha nikalA. tisakI cAra zAkhA, aura cAra kula hUo. ___ "zAkhAoMke nAma." ucca nAgarizAkhA, 1, vidyAdharI, 2, vayarIya, 3, aura majimillA. 4. ___"kuloMke nAma." baMbhalija, 1, vaththalija, 2, vANijja, 3, aura paeha vAhaNa, 4. (7) sthavira rakSita. (8) sthavira rohagupta. (9) sthavira RSigupta, tisase mANava gaccha, tisakI cAra zAkhA, aura tIna kula. ___"zAkhAoM ke nAma." kAsavajjiyA, 1, goyamajjiyA, 2, vAsaThiyA, 3, aura soraThiyA, 4. "kuloMke nAma." RSigupta, 1, RSidattika, 2, : aura abhijayaMta. 3. (10) sthAvara zrI gupta, tisaseM cAraNa gaccha, tisakI, 4, cAra zAkhA, aura sata, 7, phula. "zAkhAoM ke nAma." hArIyamA lAgArI, 1, Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - saMkAsiyA, 2, gavedhuA, 3, aura vijjanAgarI. 4. ___"kuloMke nAma." vacchalijja, 1, pIidhammIya, 2, hAlijja, 3, puphphamittija, 4, mAlIjja, 5, ajjaveDIya, 6, aura kaeha saha. 7. ____ (11) sthavira brahmagaNi. (12) sthavira somagaNi. kalpasUtrAdau. (33) (10) zrI susthitasUri, tathA zrI supratibuddhasUri. - yahAMseM nigraMtha gacchakA dUsarA nAma kauTika gaccha huA. a-zrI susthita suprati buddhake pAMca sthavira hue. (1) sthavira iMdradinna. (2) sthavira priya graMtha, tisameM mAdhyamikA zAkhA nikalI. (3) sthavira vidyAdhara gopAla, tisase vidyAdharI zAkhA nikalI. (4) stha-. vira RSidatta. (5) sthavira arihadatta.. ... .. . ba-zrI susthita supratibuddha ke samayameM pannavaNA sUtra ___kartA zrI zyAmAcArya hUe. tinoMkA zrI vIrAt , 376, varSe svarga. kalpasUtra paTTAvalyAdau. '... Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 50 ) [34] (11) zrI Arya iMdra dinnasUra, kalpasUtrapaTTAva lyA dau. (35) (12) zrI Arya dinnasUri. kalpasUtrapaTTAvalyA do ( 36 ) (13) zrI AryasiMhagiri. a - AryasiMhagirikA ziSya ( 1 ) sthaviraMdhana giri ( 2 ) sthaviraAryavajrasvAmI, tinoMseM vayarI zAkhA nikalI. (3) sthavira Arya samita, tinaseM brahmadIpikA zAkhA nikalI. (4) sthavira arihadinnaH (5) sthavira Arya zAMti zreNika, tinaseM uccanAgarI zAkhA nikalI. Arya zAMtizreNikake cAra ziSya. (1) sthavira Arya zreNika, tisase AryazreNika zA khA. nikalI. (2) sthavira AryatApasa, tisase Arya tApasI zAkhA. (3) sthavira Arya kubera, tisase Arya kuverI zAkhA. (4) sthaviraM Arya RSipAlita, ti saseM Arya RpipAlita zAkhA. kalpasUtrapaTTAvalyAdauH va-zrIvarAta, 453, varSe garchabhilla rAjAkA ucchedaka dUsarA kAlikAcArya: zrIvIrAt 453, varSe bhRgukaccha Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 51 ) (bhaDauca) meM vidyAcakravarti zrIAryakhapuTAcArya. __zrIvIrAta 464-467 varSe AryabhaMguAcArya, vRddhavAdI, pAdaliptasUri, tathA vikramAditya pratibodhaka zrI siddhasena divAkara. zrIvIrAt, 470. varSe vikramAditya. yahavRttAMta prabaMdha ciMtAmaNi, A. vazyaka sUtra, AcArapradIpAdi graMthomeM haiM. (37) (14) zrI vajrasvAmI, zrI vIrAt, 584, varSe svarga. inoMke samayameM, 10, mApUrva, cauthA saMhanana, aura cauthA saMsthAna, yahavyaccheda ho gaye. tathA inoMke samaya dUsarA bArAMvarSI kAla paDA. inoMkA vRttAMta A. vazyaka sUtra, prabhAvika caritra, pariziSTa parvan , kalpasUtrAdi graMthomeM hai. a-zrIvajrasvAmIkA ziSya sthavira vajrasena sUri , i. noMse nAgalI zAkhA nikalI. (1) dUsarA ziSya Aryapadma sthavira, inoMse Aryapadma zAkhA nikalI. (2) sthavira Aryastha, tinaseM AryajyaMta zAkhA nikalI. zrI Aryastha, 1, tisakA ziSya Aryasagiri, 2, tatpaTTe Arya phalyumitra, 3, Arya dhanagiri, 4, Arya zivabhUti, 5, Arya bhadra, 6, Arya nakSatra, Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31%) VAM IFA ANS ( 52 ) 7, Arya rakSa, 8, Arya nAga, 9, Arya jehila, 10 Arya viSNu, 11, sthavira Arya kAlakA, 127 sthavira Arya saMpalIya, tathA Arya bhadra, 13, Arya vRddha, 14 Arya saMghapAlita, 15, Arya hasti, 16 Arya dharma, 17, Arya siMha, 18, Arya dharma, 19, Arya siMha 20, Arya jaMbU, 21 Arya naMdika, 22, Arya desI gaNi, 23, Arya sthiraguptakSamAzramaNa, 24, sthavira kumAradharma, 25, sthavira devarddhigaNi kSamAzramaNa, 264 yaha paTTAvalI vallabhI vAcanAke kalpasUtrAnusArahai. zrI devarddhigaNi kSamAzramaNane zrIvIrAt,, 980, varSa, pIche eka koTi pustaka tADapatra Upara likheM. yahAMse pustakAruDha huye. yaha kathana zrI Avazyaka sUtra, ka lpasUtra, prabhAvika caritra, AtmaprabodhAdi graMtho meM haiM.. ba-mAdhurI vAcanA honeseM zrI naMdIsUtrameM isa tareseM, zrI devarddhigaNi kSamAzramaNavAlI paTTAvalI likhihai| soi likha dikhAte hai. zrI sudharmasvAmI. (1) zrI jaMbUsvAmI. [2] zrI prA. bhavasvAmI. [3] zrI sayyaMbhavasvAmI. [4] zrI yazobhadrasvAmI. [5] zrI saMbhUtivijaya, tathA bhadravAhusvAmI. [6] zrI sthUlabhadrasvAmI. [7] zrI Arya ma: . INE Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 53 ) hAgiri, tathA Arya suhasti sUri. [C] zrI bahula, aura balirasaha. (9) zrI svAti sUri. (10) zrI zyAmAcArya. [11] zrI zAMDilAcArya. (12) zrI jItadhara. (13) zrI Arya samudra. (14) zrI Arya maMgu. (15) zrI Arya naMdIlakSaNa. (16) zrI Arya nAgahasti. (17) zrI revatI nakSatra. (18) zrI siMhAcArya. [19] zrI skaMdilAcArya. (20) zrI hemavat. (21) zrI nAgArjuna. (22) zrI goviMdavAcaka. (23) zrI bhUtadina. (24) zrI lohitAcArya. (25) zrI dUSyagaNi. (26) zrI devarddhigaNikSamAzramaNa. (27) (20) vIzameM pATa Upara jo zrI skaMdilAcArya lihai, so kisI kisI paTTAvalImeM cauvIzameM pATa upara likhe hai. sababaki, usa paTTAvalI likhane vAlene, zrI mahAvIra svAmIseM paTTAvalI likhanI zuru karI hai, aura zrI bhadrabAhu svAmI. 1, zrI Arya suhastisUri, 2, aura zrI balissahasUri, 3, ina tIno - AcArya ko alaga alaga pATa Upara likhe hai. (23) tevIsameM pATa Upara jo zrI goviMdavAcaka likheM hai, so kisI kisI sthAnameM nahIbhI likhe hai. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ T - (38) OM 8e: (15) zrI vajrasenasUri zrI vIrAt, 3204varSasva / ge. inake samaya tIsarA bArAM varSI kAla paDA, joki / zrI vajrasvAmIke aMta samayameM vidyamAna thA. ekA a-zrI vIrAt, 548, varSe zrI guptAcArya trairaashikke| jItanevAle. zrI vIrAt, 553, bhadraguptAcArya. zrI vIrAt, 525, zrI zatrujya tIrthoccheda. zrI vIrAt, 570, jAvaDazAhane zatrujya tIrthakA u. ddhAra karAyA. zrI vIrAt, 597, zrI Arya rakSitasUri.... zrI vIrAt, 616, chasoM solAM durbalikA puSpAcArya." zrI vIrAta, 595, varSe koraMTana nagarameM tathA satyapuM- / rameM nAhaDamaMtrIke banAye z2inamaMdirameM, zrI jajhaka' sUrine,zrImahAvIra svAmikI pratimAkI pratiSTA karI.. yaha kathana paTrAvalI Adi graMthomeM hai. ba-zrI vajrasena sUrike cAra ziSya hue. (1) zrI caMdra sUri, tinaseM cAMdrakula nikalA. (2) zrI nAgeMdrasUri, tinaseM nAgeMdrakula nikalA: (3) zrI nivRtasUriti / naseM nivRtakula nikalA.isa nivRta kulameM vikramAta / Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (55) __772, varSe zrI AcArAMga, sUtrakRtAMga sUtroMkI vRtti kartA, zrI zIlAMkAcArya. tathA vikramAt, 1120, varSe oghaniyukti vRttikartA, zrI droNAcArya, [4] vidyAdharasUri, tinameM vidyAdhara kula nikalA. isa kulameM vikramAt 585, varSe zrI haribhadrasUri, 1444 graMthakartA. yaha kathana kalpasUtra padAvalI Adi graMthomeM hai. (16) zrI caMdrasUri. inoMseM nigraMtha gacchakA tIsarA nAma caMdragaccha paDA. paTTAvalyAdau. a-zrI vIrAt , 609, varSe kRSNamUrike ziSya, zivabhUti sahalamallane digaMbara mata nikAlA. isakA vizeSa varNana zrI vizeSAvazyaka sUtrAdi graMthomeM hai. tisa zivabhUti sahasramallake do ziSya hUye. koDina 1, aura, koSTavIra. 2: pIche dharasena, 1, bhUtibalI, 2, puSpadaMta 3 hUe. zrI vIrAt, 683, varSa pIche bhUtivalI aura puSpadaMtane jyeSTasudi 5, ke dina zAstra banAne prAraMbha kare. 70000, zloka pramANa dhavala, 60000, zloka pramANa jayaMdhavala, aura, 40000. zloka pramANa mahAdhavala. yaha tInoM graMtha ababhI ka Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 56. rNATaka dezameM vidyamAna hai: asA sugate hai. tina ya thomeMseM nemicaMdrane cAmuDa rAjAke paDhane vAste goM maTasAra racA. dhavala jayadhavala, mahAdhavala, ina tInoM se pahilA zAstra digaMbarIne karA nahIM hai. pIche di gaMbaromeM cAra zAkhA hui. naMdI, 1, sena, 2, devA, 3, aura siMha. 4. pIche cAra saMgha hUye. kASTAsaMgha, 1, maH lasaMgha, 2, mAthurasaMgha, 3, aura gopyasaMgha. 4. pIche vIzapaMthI, terApaMthI, gumAnapaMthI, totApaMthI Adi phAMTe huye. totApaMthI maMdirameM pratimAke ThikAne pustaka pUjate hai. prathamato zivabhUtine nagnapaMtha kADhA phera strIkoM mokSa nahI, kevalIkoM kavala AhAra nahIM ityAdi karateM karateM [84] bAtoMkA phera kahane laga. gaye. inakA khaMDana bahota vistAra sahita syAdAda ratnAkarAvatArikA, vAdIvetAla zAMtisUrikRta uttarAdhyayana bRhadvRtti Adi graMthomeM hai. aba Aja kAlato terApaMthIoMne bahu tahI kA pola kalpanA khaDI karI hai, joki digaMbara mtk| prAcIna, aura navIna graMthoMke milAnaseM mallama hotA hai| ___ * saMkSepamAvato khaMDana zrI chatva nirNaya prasAdameM graMthakartA ne likhA hai... ... ... . ' ... Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " I ARHAR / . - / 27) zrI sAmaMtabhadrasUri . yaha AcArya prAyaH vanameM-- hI rahatethe, jIsaseM lokoMne vanavAsI gaccha . : nAma rakha dIyA. tabaseM nigraMtha gacchakA cauthA - nAma vanavAsI gaccha huA.. .. .. (41) . . . . 218) zrI vRddhadevasUri. zrI vIrAt, 696, varSe. ' (42) (19) zrI pradyotanasUri.. (20) zrI mAnadevasUri laghuzAMti kartA ina AcA. yone takSazilA nagarIke saMghako marIzAMta hone vAste naDola nagaraseM laghuzAMti strotra raca ... kara bhejA. ... . (21) zrI mAnatuMgasUri. bhaktAmarAdi stavakartA tathA - vRddha bhojAdi rAjA pratibodhaka. , - 1 (22) zrI vIrAcArya. inoMne zrI vIrAt, 770,varSe nA gapurameM zrI naminAthakI pratimAkI pratiSThAkarI... ... (23) zrI jayadevasUri. zrI vIrAt, 826, varSe. .. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 58 ). (47) (24) zrI devAnaMdasUri. zrI vIrAt, 845, vikramAta, 375, varSapIche vallabhI nagarIkAbhaMga. kisIsthAnameM vikramAt 440 varSe vallabhIbhaMga likhA hai. a - vallabhIke bhaMgameM zrI gaMdharva vAdivetAla zAMtisUrine saMghakI rakSA karI. " (48) (25) zrI vikramasUri, zrI vIrAt, 882. (49) (26) zrI narasiMha sUri. (50) (27) zrI samudrasUri. a - zrI vIrAt, 993, varSapIche zrI kAlikAcAryane paMcamIseM cauthakI saMvatsarIkarI. yahakathana, zrI nizI - thacUrNi, vyavahArasUtra, mUlazruddhi prakaraNAdi graMthoM meM hai. va - zrI vIrAta, 1000, varSe satyamitrAcArya ke sAtha sarva pUrvavyavaccheda hue. ( 51 ) (28) zrI sAnadevasari Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIzraNaH dhyAnazataMkakA karttA. (52) (29) zrI vibudhaprabhasUra. (53) (30) zrI jayAnaMdasUri. (54) (31) zrI raviprabhasUri. inoMne zrI vIrAt, 1170, varSe naDolanagara meM zrI neminAthakI pratimAkI pratiSThA karI. a - zrI vIrAt, 1190, umAkhAti yugapradhAna (55) (32) zrI yazodevasUri. kisI paTTAvalI meM zrI yazodevasUrike pATa upara zrI pradyumnasUri, aura praghumna sUrike pATaupara zrI mAnadevasUri upadhAnavAcya graMtha karttA likhe hai, paraMtuyahAM unoMkI apekSA rahita likhane meM AyA hai. a - zrI vIrAt, 1270, vikramAt 800 varSe bhAdrazudi tIjake dina bappabhaTTa AcAryakA janma huA. jisane gavAlI rake Ama rAjAkoM jainI banAyA. vikramAta, 895 varSe svarga. ina zrI bappabhaTTAcAryakA vRttAMta Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (60) prabhAvika caritra, prabaMdha ciMtAmaNi Adi grathoMmeM hai. -zrI vIrAta, 1272, vikamAt, 802, varSe vanarAja rAjAne aNahillapura pATaNa vasAyA. (33) zrI vimalacaMdrasUri. (57) (34) zrI udyotanasUri. (35) zrI sarvadevasUri.inoMkoM zrIvIrAt,1464, varSe vaTavRkSa heThe sUripada deneseM nigraMthagacchakA pAMcamA nAma vaDagaccha paDA. inoMne vikramAt, 1010, varSe rAma sainyapurameM zrI RSabhadeva caitya tathA zrI caMdraprabha caityakI pratiSThA karI. tathA caMdrAvatImeM kuMkaNa maMtrIkoM pratibodhake dIkSA dInI. a-vikramAt, 1026, takSazilAkAnAma gajanI huA. vikramAt, 1029, dhanapAla paMDitane dezI nAma mAlA banAi. ba-vikramAt, 1096, thirApadrIya gacchameM utarAdhyayana sUtra bRhavRtti kartA zrI vAdI vetAla zAMti sUrikA svarga Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . (61 ) .. (52) . - (36) zrI devasUri. .. - (60) (37) zrI sarvadevasUri. (61) -- (38) zrI yazobhadrasUri, tathA zrI nemicaMdrasUri, donoM gurUbhAi, aura donoMhI zrI sarvadevasUrike pATa upara ho, jisameM zrI nemicaMdrasUrikI zAkhA - alaga huI. a-zrI nemicaMdrasUri. (1) zrI udyotanasUri. (2) zrI - varddhamAnasUri. (3) zrI jinezvarasUri tathA zrI buddhi _ sAgarasUri. (4) inoMneM aSTakavRtti, paMcaliMgI prakaraNa, - aura buddhisAgara vyAkaraNAdi graMtha banAye hai. . zrIjinacaMdrasUri, saMvega raMgazAlA graMthakartA.(5) - zrI abhayadevasUri, navAMgIvRtti, tathA zrI sthaMbhana pArzvanAtha pratimA pragaTa kartA. vikramAt, 1135. ma- tAMtarase 1139, meM svarga. (6) zrI jinavallaMbhasUri. piMDavizuddhi,bhavArivAraNa, vIracaritra, SaDAsIprakaraNa, -... saMgapaTTaka Adi graMthakartA. (7) zrI jinadattasUri. -saMdeha dolAvalI. aura sArddha zataka vRtti kartA (8) Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 62 ) zrI jinacaMdrasUri. (9) zrI jinapatimUri. (10) zrI jinezvarasUri . ( 11 ) zrI jinaprabodhasUri. (12) zrI jinacaMdrasUri. ( 13 ) zrI jinakuzalasUri. (14) zrI jinaprabhasUri. (15) zrI jinalabdhisUri. (16) zrI jinacaMdrasUri. (17) zrI jinodayasUri. (18). zrI jinarAjasUri. (19) zrI jinabhadrasUri. (20) zrI jinacaMdrasUri. (21) zrI jinasamudrasUri. (22) zrI jinahaMsa sUri. (23) zrI jinamANikya sUri. (24) zrI jinacaMdrasUri. (25) zrI jinasiMha sUri. (26). zrI jinarAjasUri. (27) zrI jinaratna sUri. ( 28 ) zrI jinacaMdrasUri. (29) zrI jina saukhyasUri. (30). zrI jinabhaktisUri. (32) zrI jinalAbhasAra. (33) zrI jinaharpasUri. (34) (62) ( 39 ) zrI municaMdrasUri inoMne dharma biMdu, yoga biMdu, upadezapada Adi graMthokI TIkA karI tathA apane gurubhAi caMdrapabhakoM samajAne ke vAste pAkSika saptatikA karI. a - saMvat, 1159, meM zrI municaMdrasUrike vaDe gurubhAicaMdrabhane paurNimIyaka mata nikalA. arthAt pAkSika Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 63 ) pUrNamAsIke roja karanI. isa kAlamAM yaha mataprAyaH lupta ho gayA hai, nAma mAtra rahA hai. paurNimIya mataseM nikaleke narasiMha upAdhyAyaneM saMvata, 1213, matAMtaraseM 1214, tathA 1233, meM aMcalamata nikAlA. . .. [ 3] [10] zrI ajitadevasUri. digaMbarajetA. inoMne saMvat, 1204, meM phalavadhi grAmameM caityabiMbakI prati ThA karI; so tIrtha adyApi paryaMta vidyamAna hai. tathA 7 ArAsaNameM zrI neminAthakI pratiSThA karI. tathA -84000, caurAzIhajAra zloka pramANa syAdAda ra nAkaranAmA graMtha banAyA. inoMkA, 1220, meM svarga..vAsa hUA. a-zrI ajitadevasUrike samayameM zrI devacaMdrasUrike - ziSya, sADhetInakoDa 35000000, zlokoMke kartA, - kalikAlameM sarvajJaviruda dhAraka, pATaNake rAjA ku- mArapAla pratibodhaka, zrI hemacaMdrasUri huA. inoMkA janma vikrama saMvat, 1145, dIkSA saMvat, 1150, sUripada, 1166, aura, 1229, meM svarga. inoMkA vR- ttAMta prabaMdhaciMtAmaNi, kumArapAla caritrAdi graMthomeM hai. ba-vikrama saMvat ; 1204, meM kharataragaccha nAma paDA. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ MAA - (41) zrI vijayasiMhamUrimA ___ (42) zrI somaprabhasUri... -vikramAt, 1236, sADha pUnamIyA mata nikalA ___ zrI vIrAt , 1692, varSe vAgbhaTTa maMtrIne sADhetI ___ koDa rUpaka kharacake zrI zatrujaya tIrthakA, 14, cI hamA uddhAra karAyA. . . . va-vikramAt , 1250, AgamIyAmata nikalA. (43) zrI muniranasUri.* ......... (67) [14] zrI jagaccaMdrasUri. vikrama saMvat, 1283 meM inaAcAryakA bar3A bhArI tapa dekhake citoDake rANene "tapAgaccha" nAma dIyA. yaha nigraMtha gacchaka kA nAma huA. 68] [15] zrI deveMdrasUri vikramAt, 1327 svagaH * kisI kisI paTTAvalimeM 'muniratnasUra ke ThikAne 'maNiratnam nAma likhAhai, tathA zrI somaprabhamUri aura zrI maNiratnasAra / zrI vijayasiMhamUrike pATa Upara honese ekahI naMbara meM likhe haiN| 11 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ... . (70).:. :: (47) zrI somaprabhasUri vikramAta,1373, svarga. (48) zrI somatilakasUri. vikramAt,1424, svarga. Ayr. : (49), zrI devasuMdarasUri vikramAta, 1456, svarga: , (73) . (50), zrI somasuMdarasUri vikramAta,1499,svarga: (74) (1) zrI munisuMdarasUri vikramAt 1503,svarga. 10 (52) zrIratnazekharasUri vikramAta,1517 varSe svarga. InoMne zrAdhA pratikramaNa vRtti, zrAdhdha. vidhi sUtrahItta laghukSetra samAsa, aura :: AcAra 'pradIpAdi graMtha racehai. a-zrI ratnazekhara sUrika samayameM saMvat , 1508, meM jinapratimA, aura paMcAMgI uththApaka lu Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SEATS: kAnAmA likhArIne laMpaka (lAkAH) ma jainazAsroMseM virUddha svakapolakalpita nikA lA, paraMtu saMvat 1533-34, taka isakA u.. padeza kisIne mAnA nahI. pIche, 1533-34, , mehI eka bhUNA nAmA vANiyAlaMkeko milA, tisane lukekA upadeza mAnA.laMkeke kahanese tisa bhUNene vinAhI guruke dIye apane Apa veSa pahanA,aura mUDha logoko jainamArgaseM bhraTa karanA zuru kIyA. loMkene apane matAnu kUla,31, ikatIsa zAsra sacce mAne. aura i. katIsameM bhIjahAjahAM jinapratimAkA adhiH / kAra AtArahA, tahAMtahAM apanI kalpanAseM' mana ghaDita khoTA artha karane lagA.isa laMpaka . matameMseM saMvat, 1570,meM vIjA nAmA veSadharane vIjA nAmA mata nikAlA. aura saMvat, 1572, meM rUpacaMda sarANene svayamevabheSa peha nake nAgorI laMpakamata nikAlA. isane prati .5 mAkA udhyApana nahIM karA. laMkekA nikAlA huA jo mata hai, usakoM Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (67) jarAtI lauMkA kahatehai. tinameMseMbhI utarAdhI vigere laiAMke phira pratimAkoM mAnane lagagaye, aura jinakA muhabaMdhe huMDhakoMke sAtha mela rahA, unAne pratimAkA mAnanA nahIM kAra karA. va-laMpaka matameMseM saMvata, 1709, meM suratake vAsI voharA vIrajIkI beTI chalAMbAIkI godI lIye beTe lavajI nAmakane, laMpaka matakAjo . usakA guruthA, usameM kaI bAteM karake, a pane Apa nikalake, sAtha aurAMnuM leke, mu. huparakapaDA bAMdhake, alagamata nikAlA ji... sa matakoM loga " DhuMDhIye" kahatehai. Ina I. DhIyoMkA mata jabaseM nikalAhai, tabaseM Aja paryaMta inake matameM koI bhI vivAna na. hI huAhai. kayoMkI, yahaloka kahate hai, ki vyAkaraNa, koza, kAvya, chaMdaH, alaMkAra, sAhitya, tarkazAsAdi paDhaneseM budhi mArI jAtIhai. asalImeM inoMkA vyAkaraNA . zAstra nahI paDhanekA yaha tAtparya hai, ki Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (68) vyAkaraNAdike sababase yathArtha zAstroMkA artha . mAluma hotAhai. jaba yathArtha mAluma hoyA, ki tatkAla unoMkA mata jUThA sidhdha hojAnAhai. isavAste paDhanA hI baMda karadIyA hai, ki jisaseM apane mAne svakapola kalpita mata ko hAnI nahove tathA yahaloka, 31, ikatIza zAstreto laMpakavA lehI mAnate hai, paraMtu vyavahArazAstra vattIsamA jyAdA mAnane lage, tathA Avazyaka sUtraz2o asalIthA, so lauMkene pratimA ke sabase mAnanA choDadIyA, aura svakapola kalpita navA khaDA karalIyA. ina DhuMDhakoMne donoMhI choDake, apane manamAne aDaMge mArake navAhI khaDAkara lIyA. yeha DhuMDhIyebhI pratimA, aura pratimAkA pUjanA ( mUrti pUjana) nahI mAnate inoMkA mata jaina zAstroMseM viparati hai. lokoMmeM yaha loka jainI kahAte hai| paraMtu vAstavIko jainI nahIM hai. ina DhuMDhIyAMke, 22, vAIsa phAMTe nikale hai, jo ki bAisa Toleke nAmaseM prasidhdha hai, so vAisa ToleM nIce likhe jAte hai........ Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - + - (69) dharmadAsakA TolA (1) dhanAjIkA TolA (2) isa dhanAjIkA celA bhUdara, tisakA celA raghunAtha, tisakA celA bhIkhama, tisa bhIkhamane saMvat, 1818, meM terA paMthI muhabaMdhokA paMtha calAyA tIsarA lAlacaMda kA TolA (3) rAmacaMdakA TolA (4) manokA TolA (5) vaDApRthurAjakA TolA (6) bAlacaMdakA TolA (7) laghupRthurAjakA TolA (8) mUlacaMdakA TolA (9) tArAcaMdakA TolA (10) premajIkA TolA (11) padArthajIkA TolA (12) khetazIkA TolA (13) lokama nakA TolA (14) bhavAnIdAsakA TolA (15) malU kacaMdakA TolA (16) puruSottamakA TolA (17) muku TarAyakA TolA (18) manoharajIkA TolA (19) gurU sAhekA TolA (20) samarthajIkA TolA, (21) aura vAghajIkA TolA (22) .. ... (53) zrI lakSmIsAgara sUri (54) zrI sumatisAdhu sUrisifires (15) zrI hamevimala sUri. inose vimala zAkhA pa. (77) . n - - Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (G. calI, inoMke samaya, 1562, meM kA Niyene kaDuyAmata nikAlA. (56) zrI AnaMda vimala sUri. vikramAta 1596. svarga, inoMkesamaya, 1572, meM nAgapurIya tapA gacchase alaga hokara pAsacaMdane pAsacaMda mata nikAlA... -27 - . - ma (57) zrI vijayadAna sIra. vikramAta, 162 , varSe svarga. (58) zrI jagadguru zrI hIravijaya sUri vi0 . 1652, svarga. inokAvarNana hIrasaubhAgya kAvyameM hai. (82. (59) zrIvijayasenapuri vikramAt,1671,svarga r 60 zrI vijayadeva sUri vikramAta, 1681; zrI di 1 . jayasiMha sari, vikramAtaM, 1708. inoMseM di Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (71) jaya gaccha prasiddha huA.* tathA zrI vijaya ANaMda sUri. inoMseM ANaMda sUra gaccha nikalA. zrI vijayadevasUri, tathA vijaya ANaMdasUrI, donoM guru bhAIthe, aura ekahI pATa para hUyehai. a-zrI vijaya deva sarike samaya vimala gacchameM jJAnavimalasUrihUe. tathA inoMhIke samaya zAMtidAsa zeThakI madadaseM sAgara gaccha nikalA. ba-zrI vijayasiMha sUrike ziSya satyavijayagaNi tathA zrI madyazobijayopAdhyAya, ina donoMne zrI vijayasiMhasUArikI AjJAse kriyA udhAra karA. tathA zithilA cArI sAdhuoMseM, aura DhuMDhaka matI pAkhaMDIyoMseM jUde mAluma honeke vAste, pItavastra dhAraNakarA, so saMpradAya avataka calA AtA hai. aura gujarAta vigere dezoMmeM prAyaHsarva jage prasidhdhahai. zrI vijayasiMha sUriseM leke isa vRkSake kartA 'jisameM isa itihAsa rUpa vRkSake likhane vAlehuyehai. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 72 ) , takakI paTTAvalI nIce likhate hai.... . -, (1) zrI vijayasiMha sUri, (2) zrI satyavijaya gaNi, tathA zrIyazovijayopAdhyAya. (3) zrI satyavijaya gaNikA ziSya zrI karpara vijaya gaNi. (4) zrI kSamAvijaya gaNi. (5) zrI jinavijaya gaNi. [6] zrI. uttama vijaya gaNiH (7) zrI pana vijaya gaNi. (8): zrI rUpaH vijaya gaNi. (9) zrI kIrti vijaya gaNi. (10) zrI kastUra vijaya gaNi. (11) zrI maNi vijaya gaNi. (12) zrI buddhi vijayajI mahArAja. inoMke laghuziSya zrI AtmA rAmajIne yaha jaina mata vRkSa banAyA. zrI AtmArAmajIne saMvat, 1910, meM mRgasIra zudi, 5, ke roz2a DhuMDhaka matakI dIkSA lInI. saMvat, 1932, meM zrI ahamadAvAda jAke zrI buddhi vijayajI mahArAjajIke pAsa sanAtana jainadharma, jo ki zrI mahAvIra svAmIseM leke Aja paryaMta avicchinnapaNe calatA hai, so aMgIkAra karA. aura manaH kalpita asatya DhuMdaka matakA tyAgana, karA. sAthameM kitanehI sAdhuoMkoM, tathA hajAroM zrAvaka Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (73 ) zrAvikAoM kobhI, jainAbhAsa DhuMDhaka mata tyAgana karavAyA, aura satya dharma aMgIkAra karavAyA. saMvat, 1943, meM kArtika vadi paMcamI (paMjAvI mRgasIra vadi paMcamI) ke roja, zrI zatrujaya tIrtho pari, ca turvidha saMghane " sUripada"dInA, jisameM "zrI madi jyAnaMda sUri," aisA nAma sthApana karA. .. (61) zrI vijayadevasUri, tathA zrI vijayasiMha sUri ke pATa Upara zrI vijaya prabhasUri. vi0, 1749. (62) zrI vijayaratna saMri (6) . .. . . . . . . - (63) zrI vijaya kSamA sUri. yahAM se bahotahI zithilAcAra pracalita huA. (64) zrI vijaya dayA sUri. (e) (65) zrI vijaya dharma sUri. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (74) . (89) (66) zrI vijaya jineMdra sUri. - - (67) zrI vijaya deveMdra sUri. (68) zrI vijaya dhareNeMdra sUri. (69) zrI vijayarAja sUri. ka ||gurjrdesh bhUpAvaliH // zrI manmahAvIra svAmIke pIche gujarAta dezameM jinajina rAjAoMkA rAjya huA, tinake nAma. jisa rAtrimeM zrI mahAvIra svAmI mokSa gaye, tisa rAtrimeM ujjainakA pAlaka nAmA jainI rAjA huA, tisakA rAjya, 60, varSa. navanaMda jainIrAje, tinoMkA rAjya, 155, varSa. caMdraguptaseM lekara maurya vaMzake jainarAjAoMkA rAjya, 108, varpa. puSpamitra jainI rAjA, 30, varpa. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 ) 7 balamitra, bhAnumitra jaina rAjAoM kA, 60, varSa. naravAhana rAjA, 40, varSa.. garda bhilla rAjA, 13 varSa. zaka rAjya, 4, varSa. zrIvIrAt, 470, varSe vikrama jainI rAjA, 86, varSa. vikramakA putra jainI rAjA, 49, varSa. zAlivAhana jainI rAjA, 50, varSa. balamitra jainI rAjA, 100, varSa. vikramAt, 285, hari mitra, 100, varSa. vi0, 385, priyaMmitra, 80, varSa. vi0, 465, bhAnurAjA, 92 varSa. Ama aura bhojAdi sAta rAje hUye, tinoMkA rAjya, 245, varSa. Ama rAjA jainI. vi0, 802, vanarAja jainI rAjA, jisane pATaNa nagara meM paMcAsarA pArzvanAthajIkA maMdira banavAyA. isakA rAjya, 60, varSa. vanarAjase leke sAmaMtasiMha taka sAta rAje cApotkaTa ( cAvaDA) vaMzameM hue hai. vanarAja ko choDa ke aura cha, 6, rAje jaina mata pakSI. satar sarva rAjya, 196 varSa... 1 C Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 76 ) vikramAta, 862, yogarAja, 35, varSa. vi0, 897, kSemarAja, 25, varSa. vi0, 922, bhUvaDarAjA, 29, varSa. vi0, 951, vayarasiMha, 25, varSaH vi0, 976, ratnAditya, 15, varSa. vi0, 991, sAmaMtasiMha, 7, varSa. . vi0, 998, mUlarAja, 55, varSa. vi0, 1053, cAmuDa, 13, varSa. vi0, 1066, vallabharAja, 6, mahine. vi0, 1066, durlabharAja, 11 varSa, 6, mahine. vi0, 1078, bhImarAjA, 42, varSa. vi0, 1120, karaNarAjA, 30, varSa. vi0, 1150, siddharAjA jainamizrita, 49, varSa. vi0, 1199, kumArapAla jainIrAjA, 31, varSa. . vi0, 1230, ajayapAla, 3, varSa.. vi0, 1233, mUlarAja, 63 trezaTha varSa. vi0, 1296, 2, varSa. mUlarAjaseM leke yaha, 11, gyArAM rAje caulukya vaMzIhai. inoMkA sarva rAjya, 300, varSa. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 77) vikramAt, 1298, vIradhavalarAjA, 10, varSa. vi0, 1308, vizaladeva, 18, varSa. - vi0, 1326, arjunadeva, 14, varSa. . vi0, 1341, sAraMgadeva, 21, varSa. .. - vi0, 1361, karaNadeva, 7, varSa. vi0, 1368, khidarazAha khIlacI,33, varSa, 9, mAsa. vi0, 1401, mubArakazAha, 15, varSa. vi0, 1416, hisAbudIna khirAma, 5, varSa. vi0, 1421, nirmalazAha, 1, varSa, 7, mahine. vi0, 1423, tahamula, 3, varSa.. . vi0, 1426, mahammadazAha, 7 varSa, 3 mAsa. ; vi0, 1433, vAhAbaMdIna, 13, varSaH vi0, 1446, allAudIna, 3, varSa.. vi0, 1449, sarakIphIsAna, 13, varSa. vi0, 1462, bahalolalodI, 42, varSa. vi0 1504, 4, varSa.. .. vi0, 1508, zikaMdaralodI, 30, varSa, 9 mAsa. . vi0, 1539, ibrAhIma, 8, varSa, 7 mAsa.. vi0, 1547, bAbarazAha, 7, varSa 7, mAsa. - Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (.78 ) vi0, 1555, humAu, 10, varSa.. vi0, 1565, zerazAha, 5, varSa, 3, mAsa. vi0, 1570, salemazAha, 8, varSa, 9, mAsa.' vi0, 1579, phIrojazAha, 7, varSa, 1, mAsa. vi0, 1586, mahammadaalI, 2, varSa., vi0, 1588, avirahAma, 1, varSa, 9, mahine. vi0, 1590, sikaMdara, 7, varSa, 7, mAsa. . vi0, 1597, himAu, 7, varSa, 7, mAsa. ., vi0, 1605, akabara, 51, varSa, 7, mAsa.. vi0, 1657, jahAMgIra, 22, varSa, 7 mAsa.. vi0, 1679, zAhajAha, 33. varSa, vi0, 1712, auraMgajeba, 52, varSa, vi01764, vahAdarazAha, 1, varSa, vi0, 1765, seM do varSa, vinA svAmIke rAjya rahA vi0, 1767, pharukhazera, 5, varSa. ... ... vi0, 1772, mahammadazAha, 32, varSa, vi0, 1804, ahammadazAha, . Alamagira, aura alighora. iti. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'kha __. "jaina matameM jotriSaThi, 63, zilAkA puruSa kahe jAtehai, tinoMkA yaMtra." ... . "yahahareka utsarpiNI avasarpiNI meM hotehai, paraMnAmAdi bhinna hotehaiM." 2 zrIRSabhadeva mAra zrI ajitanAtha ra zrI saMbhavanAtha 4 zrI abhinaMdana zrI sumatinAtha6 zrI padmaprabha a thama arihaMta. | arihaMta.. | arihaMtaH . arihaMta. | arihaMta. | rihaMta. 2 prathama bharata ca/2 sagaracakravattI. ... kravatI. (10) 7 zrI supArzvanAyaTa zrI caMdraprabha Ara zrI suvidhi nA10 zrI zItalanA11. zrI zreyAMsAra2 zrIvAsupUjya arihaMta. rihaMta. . | tha arihaMta. | tha arihata. | nAtha arihaMta. arihaMta...] 0 1 azvagrIva pratira tAraka prati vA vAsudeva. | sudeva. tripavAsadeva.2 dipavAsadava. 11 acala baladeva.2 vijaya baladeva zrIzAMtinAtha 13 zrI vimalanA,14 zrI. anaMtanA 15 zrIdharmanAtha tha arihaMta. . ya arihaMta. | arihaMta. / arihaMta. " Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 madhukaiTaga madi nizuMbha prAta vAsudeva. vAmudeva. svayaMbhuvAsudeva 4 puruSottama vAsuMda purupasiMha vA 3 bhadravaladeva. dava. 3 meraka gati vAsudeva. sudena. 4 suprabhavaladeva. 5 sudarzana valadeva.. arihaMta. 17 zrI kuMthunAtha 18 zrI aranAtha arihaMta. 6 zrI kuMthunAtha 7 zrI aranAtha cakravartI. cakravartI. 20 zrI muni mu vrata arihaMta. mahApadma cakra 10 maghavAcakravartI 4 sanata kumAra caMdra zrI zAMtinAtha kravartI. cakravarttI. 18 subhUma cakravartI divalimativAsudeva 6 puruSa puMDarika! vAsudeva. 6 AnaMdavaladeva.. 21 zrI naminAtha) arihaMta. 20 hariSeNa cakra 11 jaya cakravartI ' pachAda prati vA sudava. 7 datta vAsudeva. naMda baladeva. 22 zrI ariSTane mi arihaMta. 19 zrI mallinAthA arihaMta. o 12 brahmadatta ca : (40) Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - .. . - 18.rAvaNa bhAti vA . . . . -9 jarAsaMdha prati sudeva. - vAsudeva. 8 lakSmaNavAsudeva ...9 kRSNa vAsudeva. 8 rAmacaMdrabaladeva./ 9 balabhadravaladeva.] 23 zrI pArzvanAtha/24 zrI mahAvIra ''arihaMta.' | svAmI arihaMta, - ma JRATISTI N ER C + M (81) iti nyAyAmbho nidhi tapagacchAcArya zrImadhi jayAnandasUri (AtmArAmajI) viracito jainamatavRkSa granthaH samAptaH 31 Y A1528 RESISTERY NAPUR . Aut RAdha Page #92 -------------------------------------------------------------------------- Page #93 -------------------------------------------------------------------------- _