Book Title: Agam Satik Part 27 Jamboodwippragnapti Sutra Gujarati Anuwad 3
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/009018/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / namo namo nimmatanuMsaLaK II AgamasUtra saTIka anuvAda 27 anuvAda zreNI sarjaka - muni dIyaratnasAgara Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra saTIka anuvAda bAlabrahmacArI zrI neminAthAya namaH namo namo nimmaladasaNassa pa.pU. zrI AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurabhyo nama: AgamasaTIka anuvAda jaMbUDhIpaprajJapti-3 Agama saTIka anuvAdanA A bhAga - 27 mAM che.. 0 jaMbUDhIpaprApti upAMgasUtra-7 nA.. -: anuvAda-zreNInA sarjaka : muni dIparatnasAgara --- vakSaskAra-5 tA. 23/10/2009 zukravAra 2066 kA.su.pa -- vakSaskAra-6 Agama saTIka anuvAda bhAga 1 thI 42 saMpUrNa mUlya-rA-10,000 --- vakSaskAra-7 -X - X - X - X - X - X - X - 0 zrI zruta prakAzana nidhi 0 saMparka sthaLa) Agama ArAdhanA kendra, zItalanAtha sosAyaTI phleTa naM. 13, cothe mALe, vhAI senTara, khAnapura, amadAvAda. & TAIpa seTIMga :- -: mudraka :zrI mahAkAlI enTaraprAIjha navaprabhAta prinTIMga presa cAMdaloDiyA, amadAvAda. || ghIkAMTA roDa, amadAvAda. (M) 9824419736 III Tel. 079-25508631 2i71 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RNasvIkAra AgamasUtra saTIka anuvAda Suo Yi Ji Ji Qi D 0 vaMdanA e mahAna AtmAne che vikrama saMvata-2061mAM phAgaNa suda-3 no divasa ane maMgalapArekhanA khAMcAmAM zrI zAMtinAtha paramAtmAnI varSagAMThano prasaMga, atibhavya ane ghaNI ja lAMbI rathayAtrAnA prayANanI ghaDIe, AgamonA TIkA sahitanA anuvAda karavA mATenI manobhAvanAnuM jemanA mukhethI vacana prAgaTya thayuM, aMtaranA AzIvadi, sUrimaMtrathI abhimaMtrita vAsa cUrNano zepa ane dhanarAzinI javAbadArInA yathAzakya svIkAra saha jemanI kArya preraNAnI saravANImAM bhIMjAtA mArA cite AzirSa anero harSollAsa anubhavyo. jemanI hayAtI daramyAna ke yAtI bAda paNa, jemanA nAmasmaraNa mAtrathI A kArya vitarahitapaNe mUd svarUpane pAmyuM, evA... pUjya AcAryazrI hacamacaMdrasUrIzvarajI manA caraNa kamaLamAM sAdara koTIza vaMdanA D Agama saTIka anuvAdanA A bhAga - 27] nI saMpUrNa dravya sahAyanA preraNAdAtAzrI pUjya suvizAla gacchAdhipati A.deva zrImad vijaya sAmacaMdrasUrIzvarajI ma.nA samudAyavartI A paMnyAsAvara pUjya vajasenavijayajI mA A teozrInI preraNAthI lAbhalenAra ( zrI hAlAratIrtha ArAdhanA dhAma vaDAliyA, sIMhaNa D D 0 kema bhUlAya e gurudevane paNa ? 0 cAstri prati aMtaraMga prItithI yukta, aneka AtmAone pravajyA mArge prayANa karAvanAra, saMyamamUrti, prati varSa upadhAna tapa vaDe zrAvakadharmanA dIkSA dAtA, zArIrika samasyAo vacce paNa baMne zAzvatI oLInI ArAdhanAne na cUkanArA, sAgara samudAyamAM gacchAdhipati padane zobhAvanArA ane samartha ziSya parivArayukta evA mahAna vibhUtiratnapUjya AcAryazrI devendrasAgarasUrIzvarajI ma. jemanA AjIvana aMtevAsI, zAsanapabhAvaka pUjya AcAryazrI harSasAgarasUrijI ma.sA. jemaNe A anuvAda kArya mATe ghaNAM varSo pUrve preraNA karelI ane A kArya sAvaMta pAra pahoMcADavA mATe vipula dhanarAzi mokalAvI. ukata baMne AcArya bhagavaMtonI asIma kRpA ane teo dvArA prerita saMdho thakI thayela dhanavarSanA baLe prastuta kArya mUrtasvarUpa pAmyuM. ERABAAEALAAAAAAAAAAA na kara | Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyasahAyako anudAna dAtA Agama saTIka anuvAdanA koI eka bhAganA saMpUrNa sahAyadAtA saccAstri cuDAmaNI pUjya gacchAdhipati sva AcAryadeva zrImad devendrasAgarasUrIzvarajInA AjIvana aMtevAsI sadguNAnurAgI pUjya AdevazrI harSasAgarasUrijI ma.nI jJAnaanumodaka preraNAthI prerita zrI aThavAlAInsa jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha tathA zrI zeTha phUlacaMda kalyANacaMda jhaverI TrasTa, surata. 16 bhAgonA saMpUrNa sahAyaka thayela che. paramapUjya saraLa svabhAvI, bhadrika pariNAmI, zrutAnusagI sva AcAryadevazrI vijaya cacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nI punita preraNAthI 10 bhAgo mATe nIcenA saMgho sahAyaka thayA che. (1) zrI maMgalapArekhano khAMco, jainasaMgha, amadAvAda (2) zrI bhAvanagara jaina zvebhU.pU. saMgha, bhAvanagara (3) zrI AdinAtha jaina zve mU.pU. saMgha, navasArI (4) zrI girirAja sosAyaTI AdinAtha jaina saMgha, boTAda (5) zrI jaina zve mU.pU. tapAgaccha saMgha, boTAda (6) zrI pArzvabhaktidhAma jaina dhArmika TrasTa, taNasA be bhAga. be bhAga. be bhAga. be bhAga. eka bhAga. eka bhAga. [paramapUjya AcAryadeva zrI RcakacaMdrasUrIzvarajInI preraNAthI temanA samudAyavartI zramaNIvaryAo taraphathI prApta sahAyanI noMdha AgaLa che.] Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra saTIka anuvAda suvizAla gacchAdhipati AcAryadeveza zrImad vijaya rAmacaMdra sUrIzvarajI ma.sA.nA samudAyavartI vaiyAvacca parAyaNa paMnyAsa pravara zrI vajrasenavijayajI ma.sA.nI preraNAthI eka bhAgazrI hAlAratIrtha ArAdhanA dhAma, vaDAliyA, sIMhaNa, taraphathI Agama saTIka anuvAda zreNInA sarjaka munizrI dIparatnasAgarajInI preraNAthI A be dAtAoe maLIne eka bhAga mATe sahAya karI che. (1) zrI jaina zve mUrti saMgha, thAnagaDha (2) zAha haMjArImalajI bhUramalajI, karnala. pUpU kriyArUcivaMta, prabhAvaka, Adeya nAmakarmaghara svargastha AcAryadeva zrImadvijaya AcakacaMdrasUrIzvarajIthI prerita punyavaMtI zramaNIvarsAonI preraNAthI prApta anudAno 1- vardhamAna taponidhi AcAryadeva zrImadvijaya bhaktisUrIzvarajI samudAyavartI milanasAra sAdhvIthI saumyajJAzrIjInI preraNAthI traNa bhAgo mATenI dravya sahAya prApta thaI che, te A pramANe - (1) zrI kArelIbAga, zvempU jainasaMgha, vaDodarA. (2) zrI kArelIbAga, jaina saMghanI zrAvikA baheno, vaDodarA. * (3) zrI bhagavAna nagarano Tekaro, jainasaMgha, amadAvAda. - - 2- suvizALa parivArayuktA sAdhvIzrI bhAvapUrNAzrIjI manI preraNAthI zrI kSetrapAla bhakti TrasTa" - navasArI taraphathI. 3- vardhamAna taponidhi pUjya AcAryadevazrI bhaktisUrIzvarajI manA samudAyavartI pa.pU. sAdhvIzrI dhyAnasAzrIjI tathA sAdhvIzrI praphullitAzrIjInI preraNAthI - "zrI mAMgaroLa jaina zve ta50 saMgha, mAMgaroLa - taraphathI. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravyasahAyako 4- paramapUjyA jayazrIjI-lAvaNyazrIjI manA parivAravartInI sAdhvIzrI satyAnaMdazrIjI ma.sA.nI punita preraNAthI "zrI gAMdhInagara jaina saMgha, beMgalora - taraphathI." 5- paramapUjya kriyArUcIvaMta AdevazrI bhaktisUrIzvarajI maLyA samudAyavartI zramaNIvaryA mokSanaMditAzrIjI manI preraNAthI "zrI vallabhanagara jaina zvebhUpU. saMgha, vallabhanagara, Indaura paramapUjya AgamoddhAraka, sAmAcArI saMrakSaka, bahuzruta AcAryadeva AnaMdasAgarasUrIzvarajI ma.sA.nA samudAyavartI zruta anurAgINI zramaNIvaryAonI preraNAthI prApta sahAyo. (1) paramapUjyA nIDaravaktA sAdhvIzrI caMdrayazAzrIjI mAthI prerita -1- zrI trilokapadma ciMtAmaNidhAma jaina saMgha, aMdherI, muMbaI. -2- zrI mahAvIranagara jaina daherAsarajI TrasTa, navasArI. (2) apratima vaiyAvRtyakArikA 5.pU. malaya-praguNAzrIjI manA ziSyA susaMvAdI parivArayuktA sAdhvIzrI prazamazIlAzrIjI manA zrutAnurAgI ziSyA sAzrI prazamaratnAzrIjInI preraNAthIzrI zvetAMbara jaina tapAgaccha saMgha," vAMkAnera. (3) paramapUjyA mAtRhRdayA sAdhvIzrI amitaguNAzrIjI ma.nI preraNAthI zrI AdinAtha jaina zve saMgha," bhopAla. 66 (4) paramapUjyA vardhamAnatapasAdhikA, zatAvadhAnI sAdhvIzrI amitaguNAzrIjI ma.nI preraNAthI-100 oLInI pUrNAhUti nimitte "karacelIyA jaina zve mahAjana peDhI,' karacelIyA, surata. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra saTIka anuvAda (5) zramaNIvaryA bhaktirasika pUjya malayAzrIjI manA vyavaradakSa ziSyA sALIzrI hitAzrIjI manI preraNAthI zrI jaina maracanTa saMghanI zrAvikA baheno, amadAvAda. (6) paramapUjyA malaya-kaivalya-bhavyAnaMdazrIjI manA suvinitA miSTa bhASI, tapasvIranA sAnIthI pUrapakvAzrIjInI preraNAthI "sarvodaya pArzvanAtha ceriTebala TrasTa," muMbaI (Agama-sIka anuvAda sahAyasko) (1) papU. bhagavatIjI dezanAdakSAdevazrI naradevasAgarasUrijI masAnI preraNAthI - "zrI vizAzrImALI tapagaccha jJAti," jAmanagara. (2) vardhamAna taponidhi pUjya A.deva zrI vijaya prabhAkrasUrIzvarajI mae nI preraNAthI - "abhinava jaina zvebyU saMgha," amadAvAda, (3) zrutasaMzodhanarasika pUjya A devazrI munisUrijI manI preraNAthI - "zrI vijayabhadra ceriTebala TrasTa," bhIlaDIyAjI. | (4) papU. jayalAvaNyazrIjI masAnA suziSyA sArA sUryapabhAzrIjI manI preraNAthI - "zrI bhagavatInagara upAzrayanI baheno," amadAvAda. (5) paramapUjyA varadhamazrIjI manA ziSyA tapasvIratnA sAdanIzrI prItighamazrIjI manI pAvana preraNAthI. - (1) zrI pArthabhakti zremUvapUcha jainasaMgha, DoMbIvalI. - (2) zrI rAjAjI roDa cempU tapAjaina saMgha, DoMbIvalI. (6) svanAmadhanyA zramadIvayazrI samyagANAzrIjI manI preraNAthI. "zrI parama AnaMda zempU jenasaMgha, pAlaDI, amadAvAda. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amArA prakAzano - - - - - - - muni dIparatnasAgarajI dvArA prakAzita sAhitya-eka jhalaka kula prakAranono aMka 301 -mAluiLa-mUe. 49-prakAzano A saMpuTamAM mULa Agamo che. jemAM 45 Agamo 45 alaga-alaga pustakomAM mudrita karAvAyela che. cAra vaikalpika Agamo paNa temAM samAvAI gayela che. e rIte 45 + 4 kula (49) AgamonuM A saMpuTamAM saMpAdana che. temaja pratyeka sUtrane aMte pUjya sAgarAnaMdasUrizvarajI saMpAdita Agamo tathA tenI vRttinA aMko paNa TAMkyA che. amArA A prakAzanamAM zrutaskaMdha, zataka/adhyayana/vakSaskAra/pada, pratipatti, uddezaka, sUtra/gAthA Adi spaSTatacA judA najare paDe tevI viziSTa mudraNakalAne prayojela che. pustako alaga-alaga ane nAnA kadanA hovAthI vAMcana ke kaMThastha karavAnI ati saraLatA rahe che. 45-AgamanI pUjA, pUjana, rathayAtrA ke zrI gautamasvAmI pUjanAdi mATe alaga-alaga pIstALIsa pustako hovAthI goThavaNI saraLa bane che. sAmaroso, sAmAoiso, AgamaviSayadarzana, AgamakathAnuyoganA mULa saMdarbha jovA mATe A prakAzana vasAvavuM jarUrI ja che. jenI kiMmata che rUA. 1500 -darzana-pUjana mATe AjIvana upayogI che. 2. Agama-gujarAtI anuvAda prakArano ApaNA mULa Agamo ardhamAgadhI bhASAmAM che. jeo bhASAjJAnathI vaMcita che, zAstrIya kAraNothI AgamanA abhyAsathI vaMcita rahyA che, AgamonI vAMcanA prApta karI zakatA nathI ItyAdi kAraNe Agamika padArthonuM jJAna pAmI zakyA na hoya tevA bhavyAtmAo zrI kalpasUtra mAphaka saraLatAthI AgamonuM vAMcana ane bodha prApta karI zake, temaja bhavabhIru AtmAo potAnuM jIvana mArgAnusAra banAvI zake tevuM prakAzana. sAta bhAgomAM samAviSTa 2800 jeTalA pRSThomAM pIstALIza Agamono akSarazaH anuvAda dharAvatA A "AgamadIpa" saMpuTamAM bIjA be vaikalpika AgamonuM gujarAtI paNa Apela ja che. aMdAje 90,000 zloka pramANa mULa Agamano A gujarAtI anuvAda rUA. 2000/-nI kiMmate upalabdha thaI zake che. paNa hAla tenI eka paNa nakala bacelI nathI. e ja amArA A prakAzananI lokapriyatAno pUrAvo che. aneka pUjyazrIe A gujarAtI anuvAdano svAdhyAyAdi arthe upayoga karelo che. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra saTIka anuvAda 3. AgamasuttANi-saTIkaM 46 prakAzano jeone mULa Agamo vAMcyA pachI tenI vistRta samaja meLavavI che. temAM rahelA padArthone UMDANathI avagAhavA che, temAM rahelA tattvo AdhArita kathA, daSTAMta ke dravyAnuyogane jANavo che, tevA viziSTa jJAnapipAsu mATenuM amAruM A 13,000 jeTalA pRSThomAM patharAyela ane trIza bhAgomAM vibhAjIta evuM daLadAra prakAzana che. A prakAzanamAM mULa Agamo para prApta badhI ja niyuktio, 39 Agamo paranI vRtti, zeSa AgamonI saMskRta chAyA, keTalAMka bhASyo tathA cUrNio ItyAdi sarve vivecanono samAveza karAyela che. sUtro ane mAthAnA spaSTa alaga vibhAjana, pracura peregrAphasa, adhyayana, uddezaka, sUtra AdinI suspaSTa alaga peja lAIna temaja amArA mULa ane anuvAdita AgamomAM apAyelA kramAMka mujabanA ja sUtra kramAMkana tathA vyavasthita anukramaNikAne lIdhe koIpaNa pasaMdita cokkasa viSayavastu ke samagra adhyayananA vAMcanamAM saraLatA rahe te rIte A saMpuTanuM saMpAdana ane mudraNa karAyeluM che. - A prakAzananA abhyAsamUlya ane saMzodhanakSetre upayogitA temaja samagra vizvamAM Agama prakAzananI AvI eka ja mAtra zRMkhalA upalabdha hovAne kAraNe rUA. 11,000/- mUlya hovA chatAM tenI eka paNa nala sTokamAM rahelI nathI. e ja amArA A prakAzananI mahattA sAbita kare che. 4. Agama-viSaya-dali A eka evuM prakAzana che, jemAM 45-AgamonI vizadrarUpe anukramaNikA apAyela che, chatAM tenA pRSTho che. - 384. pratyeka AgamanA pratyeka sUtra ke gAthAnA viSayone e ja AgamonA sUtronA kramAMkana anusAra, atIva suspaSTa rUpe ane pRthapRthak svarUpe apAyelI A anukramaNikAthI tame tamAro managamato-Avazyaka ke tamArA saMzodhana ane lekhanane anurUpa viSaya sahelAIthI pasaMda karI zako cho. gujarAtI bhASAmAM taiyAra karAyela A anukramaNikAthI tame amArA anuvAdita AgamomAM to mULa viSaya joI ja zako cho. taduparAMta mULa Agamo ke AgamasaTIjhaM mAM paNa tamArI pasaMdagIno viSaya zodhavo A bRhat anukrama parathI khUba ja saraLa che. rUA. 400/-nI kiMmatane lakSamAM na laI tenuM upayogitA mUlya samajazo. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amArA prakAzano 5. Agamasaikroso 4-prakAzano A zabdakoza - eTale saMdarbhasthaLa nirdeza sahitanI "Agama-DIkSanerI" jemAM tamane maLe che mULa AgamamAMthI levAyelA 46,000 zabdo ane tenA 3,75,000 jeTalA Agama saMdabha sahita mULa-ardhamAgadhI zabdonA saMskRta artha ane gujarAtI eka ke vadhu artho. cAra bhAgomAM samAviSTa 2400 jeTalA pAnAono A pustakano seTa mepalIyo kAgaLa, pAku bAInDIMga ane AkarSaka mukhapRSTha to dharAve ja che. paNa tamAre mATe tenI upayogitA che - e thI daparvatano koIpaNa zabda zodhavA mATe. tyAM phakta zabdano artha ja joIne besI nathI rahevAnuM. paNa pIstAlIze pIstAlIza AgamomAM A zabda jyAM jyAM vaparAyo hoya te-te badhAM sthAnono nirdeza paNa maLaze ja - jenA dvArA eka ja zabda ja judA judA saMdarbhamAM vaparAyo haze, to te bhinna-bhinna saMdarbhayukta artha ke vyAkhyA paNa jANI zakAze. - vaLI AvA saMdarbho jovA mATe tamAre judA judA prakAzanonA Agamone pheMdavAnI koI jarUra nathI. tame mAtra amAruM gAmasuttapi- saMpuTa sAthe rAkho. tamAre upayogI zabdo mULa Agama ke Agama-saTIkaM mAM maLI ja javAnA 6. AgamanAmakoso Agama zabdakozanI eka pUraka DIkSanerI te A "Agama nAmakoza". A prakAzana AgamasaTIkaM mAM AvatA nAmo (kathAo)nI DIkSanerI che. A DIkSanerImAM kathAnA pAtronA nAmo to kakkAvArI kramamAM ApelA ja che. sAthe sAthe te pAtro ke nAmono saMkSipta paricaya paNa che. tamAre mULa Agama uparAMta niryukti, bhASya, mUrti ke vRttimAM jo A nAma ke te nAma sAthe saMkaDAyela kathA ke daSTAMta jANavA che to amArI DIkSanerImAM tete nAmane aMte nirdeza karAyela Agama saMdarbha jovo. Agama saMdarbha jotAM ja tamane te saMdarbhavALA AgamanuM nAma, paMcAMgIno prakAra ane sUtrakama maLI jaze. jenA AdhAre tame te kathA ke daSTAMtano sahelAIthI abhyAsa karI zakazo. A nAmakozanuM mahattva to tyAre ja samajAya jyAre eka ja nAma dharAvatA ekathI vadhAre pAtrono alaga-alaga parIcaya ke judI judI kathAo tamane jovA maLe. te paNa phakta rU. 200/-nI kiMmatamAM. saMdarbha mujaba kathA jovA mATe amAruM mAmasuttaLi-saTI to che ja. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 AgamasUtra saTIka anuvAda 7. AgamasUtra hindI anuvAda prakAzano mULa AgamanA 90,000 jeTalAM zloka pramANa sAhityanA mULa prakAzana pachI jema teno gujarAtI anuvAda karyo, tema hindI anuvAda paNa karyo. pharka eTalo ja ke A hindI anuvAda bAra bhAgomAM Azare 3200 jeTalA pAnAomAM patharAyelo che. gujarAtI anuvAda karatA 300thI paNa vadhAre pRSTho temAM umerAyA che. je phakta kadanI vRddhi ja nathI, paNa arthavistAra ane peregrAphonI pracUratA paNa dharAve ja che. hindIbhASI mahAtmAone paNa AgamanA padArthajJAnathI vaMcita na rahevuM paDe te AzayathI taiyAra karAyela A AgamasUtra hindI anuvAda hindI bhASAnI samRddhi ane sAhityika mUlya to dharAve ja che. te gujarAtI bhASI Agamarasiko ane tattvajijJAsuo mATe paNa mahattvanuM saMdarbhazAstra banI rahyuM che. rUA. 2700/-nuM mUlya dharAvatA A AgamasUtra-hindI anuvAd mAM paNa kramAMkana to mULa Agama, Agama gujarAtI anuvAda ane Anama saTI anusAra ja thayela che. tethI abhyAsIone tulanA karavI saraLa paDe che. 8. Agama kathAnuyoga 6-prakAzano Agama kArya viSayaka A amAruM navamuM prakAzana che. jemAM "kathAnuyoga" nAme anuyoganI mukhyatA che. A prakAzanamAM mULa Agamo, Agamo paranI niyukti, bhASya, cUrNi, vRtti ke avasUrI e tamAmano samAveza karI A Agama kathAnuyoganuM saMkalana ane gujarAtI anuvAda karavAmAM Avela che. je cha bhAgomAM vibhAjIta che 2200 jeTalA pRSThomAM samAviSTa che ane kathAone daza vibhAgamAM goThavela che. A kathAnuyogamAM tIrthaMkara, cakravartI, vAsudeva, baladeva e uttamapuruSo saMbaMdhI kathAnaka ke mAhitIno saMgraha che, zramaNa vibhAgamAM gaNadharo, pratyekabuddho, nihavo, anya zramaNonI kathAo che. te sAthe Azare 90thI vadhu pRSThomAM gozALAnuM kathAnaka tenA pUrvabhava, vartamAnabhava ane bhAvi bhavo sahita mUkela che. te sivAya zramaNI kathA, zrAvaka kathA, zrAvikA kathA, anyatIrthI kathA, prANI kathA, prakIrNa kathA ane dRSTAMtonA alaga vibhAgo che. pratyeka kathAne aMte tenA Agama saMdarbho paNa mUkelA che, jethI mULa mAhitI srota joI zakAya. chaTThA bhAgamAM akArAdikrame pratyeka kathAnA nAmonI goThavaNI ane tenI sAthe pRSThAMka ApelA che, jethI koIpaNa kathA zodhavI atyaMta saraLa bane che. A "Agama kathAnuyoga'' kevaLa kathArasiko tathA vyAkhyAtAo mATe atyaMta upayogI prakAzana che. jenuM mUlya mAtra rUA. 1,500/- che. temaja sana-2004mAM ja prakAzita thayela hovAthI hajI saraLatAthI upalabdha che. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amArA prakAzano 9. Agama mahApUjanavidhi A eka laghu pustikA che. jemAM pIstALIza Agama mahApUjana bhaNAvavA mATenI saraLa, spaSTa, zAstrIya vidhi che. sAthe-sAthe paMDita zrI rUpavijayajI kRt 45Agama pUjAo paNa ApI dIdhela che. aSTaprakArI pUjAnA abhinava duhA paNa che. koIpaNa vidhikArakane sahelAIthI pUjana karAvatA phAve te rIte vidhi sAthe sUcanAono nirdeza che. temaja Agama maMDapanI racanA, mAMDalu, Avazyaka sAmagrI, vidhimAM pratyeka kArya mATe jarUrI evA sahAyakonI kArya vaheMcaNI paNa jaNAvela che. moTA TAIpa, padhonI suMdara goThavaNI, pratyeka pUjana mATenuM alaga peja, dareka pUjanane mATenI sUcanA, te pUjananI sAthe ja apAyelI hoya tevuM A eka mAtra prakAzana che. 43 10. AgamasUtra saTIka anuvAda 48-prakAzano prastuta prakAzanamAM AgamonA mULasUtrono akSarazaH anuvAda to che ja. sAthe sAthe AgamonI niyukti ane TIkAno paNa anuvAda karela hovAthI ame "saTIka anuvAda'' evuM nAmakaraNa karela che. jemAM 45 Agamo uparAMta be vaikalpika Agamo ane kalpa [bArasA] sUtranA samAvezathI 48 prakAzano thAya che. jene A sAthe ame 42-bhAgomAM prakAzita karela che. saTIka A saTIka anuvAdamAM cha cheda sUtrono anuvAda mAtra mULano ja che, temAM anuvAda nathI. saMskRta ane / prAkRta bhASAjJAnathI vaMcita zrutarasiko ke svAdhyAya premIone A atyaMta upayogI prakAzana che, jenuM saMyukta mUlya rUA. 10,000/- che, ke je kiMmatamAM to koI 45 saTIka Agamono anuvAda paNa na karI Ape. A saTIka anuvAda saMpuTamAM-aMgasUtro, upAMga sUtro ane mULasUtrono saMpUrNa saTIka anuvAda che. payannA sUtromAM paNa upalabdha TIkAono anuvAda karelo ja che, naMdI ane anuyoga baMne sUtronuM vartamAna paddhatithI sAnuvAda vivecana karela che ane chedasUtro, kalpasUtra ane keTalAMka payajJAono mULano anuvAda che. -- -- -- A hatI. Agama saMbaMdhI amArA 250 prakAzanonI yAdI -- -- -- Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ G AgamasUtra saTIka anuvAda Agama sivAyanA sAhitya sarjananI jhAMkhI (1) vyAkaraNa sAhitya : 0 abhinava haima laghuprakriyA bhAga-1 thI 4 - mahopAdhyAya vinayavijayajI kRta "laiprakriyA" para siddhahema zabdAnuzAsana ane tenI sAthe saMbaMdhita aneka saMdarbhagraMthonA upayogathI taiyAra karAyelo evo A daLadAra graMtha che. je krAuna ATha pejamAM taiyAra thayela che. saMskRta vyAkaraNanA abhyAsa mATenuM A prakAzana che. je gujarAtI bhASAnA mAdhyamathI taiyAra thayela che. temAM mULasUtra, teno artha, vRtti, nRtyartha, anuvRtti, vizeSa vivecana jevA sAta vibhAgo ane pracUra pariziSTo che. 0 kRdAmAlA - - A laghu sarjanamAM 125 dhAtuonA 3 prakAre thatAM kRdantonuM koSTaka che. (2) vyAkhyAna sAhitya - 0 abhinava upadeza prAsAda bhAga-1 thI 3. - A eka svataMtra vyAkhyAnamALA che. "mannata jiNANa" nAmaka sakjhAyamAM AvatA zrAvakanA 36 kartavyo uparanA 108 vyAkhyAno temAM goThavelA che. pratyeka vyAkhyAna mATe daza-daza peja phALavela che. je pratyekamAM zloka-jainettara prasaMga - saMbaMdhita kartavyanI tAttvika vyAkhyA ane samAja-jenakathA ane kartavyane anurUpa stavanAdi paMktinI aMdara gUMthaNI che. 0 navapada-zrIpAla - zAzvatI oLInA vyAkhyAnarUpe A pustakanuM sarjana thayuM che, jemAM nave padanuM alaga-alaga vivecana sAthe nava divasamAM zrIpAlacatri paNa pUruM thAya, te rIte goThavelA nava vyAkhyAnono samanvaya che. (3) tasvAbhyAsa sAhitya + 0 tatvArthasUtra prabodha TIkA-adhyAya-1 0 tattvArthAdhigama sUtra abhinava TIkA-adhyAya-1 thI 10 - A graMthamAM tatvArtha sUtranA daza adhyAyonuM alaga-alaga daza pustakamAM ati vistRta vivecana dharAvatuM dazAMga vivaraNa che. jemAM sUkahetu, mULasUtra, saMdhirahita sUtra, sUtrArtha, zabdajJAna, anuvRtti, aneka saMdarbha graMthone AdhAre taiyAra karAyela abhinava TIkA, sUtrasaMdarbha, sUpadha, sUkaniSkarSa jevA daza vibhAgo che. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amArA prakAzano 15 pratyeka adhyAyane aMte sUvakrama, akArAdi krama, zvetAmbara-digambara pAThabheda jevA pariziSTho tathA dazamA adhyAyanA pustakamAM aMte zabdasUci, viSayasUci, saMbaMdhakArikA jevA upayogI pariziSTho che. 0 tatvArtha sUtranA Agama AdhAra sthAno. - A saMzodhana kakSAnuM eka viziSTa pustaka che. jemAM tatvArtha sUtranA pratyeka sUtrano mULa AgamamAMthI upalabdha saMdarbha, saMdarbha pATha, saMdarbha sthaLano ullekha che. temaja zvetAmbara-digambara pAThabhedanI tAlikA ane vizleSaNa che. (4) ArAdhanA sAhitya - o samAdhimaraNa - aMta samaye ane bhAvi gati sudhAravA mATe maraNa samaye cittanI samAdhi jaLavAya rahe tevI ArAdhanA vidhi, ArAdhanA sUtro, ArAdhanA padho, ArAdhanA prasaMgo vagere sAta vibhAgomAM A graMtha sarjelo che. - sAdhu aMtima ArAdhanA 0 zrAvaka aMtima ArAdhanA sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikAono aMta samaya sudhAravA mATe nitya karavAnI evI A ArAdhanA che, mULa prAkRta ane saMskRtamAM graMthastha thayela A vidhine saraLa gujarAtImAM rajU karela che. paMcAMganA kadanI A pustikA sAthe rAkhavI paNa saraLa che. (5) vidhi sAhitya - 0 dIkSA-cogAdi vidhi o vidhi saMgraha bhAga-1 0 sAdhu-sAdhvI kALadharma vidhi (6) pUjana sAhitya - 0 Agama mahApUjana vidhi-jenI noMdha Agama vibhAgamAM che. 0 pAThya padmAvatI pUjanavidhi (9) catra sarojana - 0 45-Agama yaMtra 0 viMzati sthAnaka yaMtra Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gamasutra saTIka anuvAda (8) jinabhakti sAhitya : 0 caityavandana parvamAlA 0 caityavandanasaMgraha-tIrthajina vizeSa 0 caityavandana covisI 0 caityavaMdana mALA - A eka saMpAdana graMtha che. jemAM parvadina tathA pavatithinA caityavaMdano, covisa jinanI covisI rU5 caityavaMdano, vividha tIrthamAM bolI zakAya tevA ane jinezvara paramAtmA viSayaka vividha bola yukta evA 779 caityavaMdanono vizALa saMgraha che. 0 zatruMjaya bhakti 0 zatruJjaya bhakti 0 siddhAcalano sAthI - siddhAcala bhAvayAtrA, stuti-caityavaMdanAdi 0 vItarAga stuti saMcaya-1151 bhAvavAhI stutino saMcaya 0 caitya paripATI (9) prakIrNa sAhitya - 0 zrI navakAra maMtra-nava lAkha jApa noMdhapothI 0 zrI cAritra pada eka karoDa jApa noMdhapothI 0 abhinava jaina paMcAMga 0 abhinava jaina paJcAGga 0 amadAvAda jinamaMdira-upAzraya Adi DirekTarI 0 bAra vrata pustikA tathA anya niyamo 0 zrI jJAnapada pUjA 0 kAyamI saMparka sthaLa 0 coghaDIyA tathA horA kAyamI samayadarzikA (10) suNa abhyAsasAhitya - 0 jaina eDrayukezanala sarTiphikeTa korsa 0 pratikamANasUtra abhinava vivecana bhAga-1 thI 4 A rIte amArA 301 prakAzano thayA che. -x -x Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAlabrahmacArI zrI neminAthAya namaH namo namo nimmaladaMsaNassa 5.pU. zrI AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurUbhyo namaH -bhAga-20 17 0 A bhAgamAM aDhAramuM Agama ke je upAMga sUtromAM sAtamuM [chaTTha upAMga che, tevA '"jaMbUdvIpa prajJapti'' sUtrano samAveza karAyela che. prAkRtamAM te " baMdhUdhIvapajJati' nAme oLakhAya che. saMskRtamAM khaMvRddIpaprajJapti nAma che. vyavahAramAM A nAme ja oLakhAya che. tenI zrI zAMticaMdragaNikRt TIkA hAla upalabdha che, temAM A upAMgano krama chaThTho jaNAvela che, sAthe upAMganA krama vize matabheda che, tevo paNa ullekha A TIkAmAM thayelo ja che. A upAMgamAM gaNitAnuyoganI mukhyatA gaNAvAya che, paNa bhagavaMta RSabhadeva ane cakravartI bharatanA catri dvArA kathAnuyoga paNa kahevAyelo che. yatkiMcit bAkInA be anuyoganuM varNana paNa che. chatAM A Agamane "jaina bhUgoLa''rUpe vizeSathI oLakhAvI zakAya, cakravartI viSayaka saghana varNana mATeno AdhArabhUta srota paNa A ja upAMgamAM che, te noMdhanIya che. A upAMganI cUrNi ane anyAnya vRtti racAyAno ullekha avazya maLe che, paNa upalabdha TIkA zrI zAMticaMdra gaNinI che, jemAM zrI hIravijayajId vRttinA ghaNAM aMzo paNa che, te ja amArA A saTIka anuvAdano AdhAra che. * sAta vakSaskAro [adhyayana vALA A Agamane ame traNa bhAgamAM goThavela che. pahelAM bhAgamAM be vakSaskAra, bIjAmAM be vakSaskAra ane trIjAmAM traNa vakSaskAra goThavela che, jemAM A trIjA bhAgamAM vakSaskAra pAMca, cha ane sAtano anuvAda karyo che. padArthonA saMbaMdhathI kyAMka kaMIka umeryuM paNa che. nyAyavyAkaraNa Adi keTalIka vastune choDI paNa dIdhela che. mATe ja ame anuvAdane "TIkAnusArI vivecana" nAme oLakhAvIe chIe. 27/2 jaMbudvIpaprajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 18 bahIpati-ga-3 anuvAda tathA TIkAnusArI vivecana 1 - bhAga-25mAM vakSaskAra-1 ane 2, bhAga-26mAM vakSaskAra-3 ane 4no saTIka anuvAda karyo. ahIM vakSaskAra-5 thI 7 lIdhela che. che vakSaskAra-5 -- * - * -- * -- 0 hamaNAM je pAMDukaMbalazilAdimAM siMhAsana varNanAdhikAramAM - ahIM jinezvaro abhiSikta thAya che - tema kahyuM, tenuM smaraNa karIne jina janma abhiSeka utsava varNanArthe prastAvanA sUtra kahe che - - * sUtra-212 thI 214 : [12] jyAre ekaika cakravartI vijayamAM bhagavaMta tIrthaMkara utpanna thAya che, te kALe - te samaye adholoka vAstavyA ATha dizAkumArikA mahattarikAo pota-potAnA phUTothI, pota-potAnA bhavanothI, pota-potAnA prAsAdAvataMsakothI, pratyeka pratyeka 4000 sAmAnikA, parivAra sahita cAra mahattakiA, sAta sainyo, sAta sainyAdhipatio, 16,000 AtmarakSako devo, anya ghamAM bhavanapativyaMtara devo ane daivIo sAthe saMparivRtta moTA nRtya-gIta-vAjiMtra saha cAvat bhogopabhogane bhogavatI rahelI che. te A pramANe [213] bhogaMkarA, bhogavatI, subhogA, bhogamAlinI, toyadhArA, vicitrA, puSpamAlA, aniMditA. [24] tyAre te adholoka vAtavyA ATha dizAkumArI mahattarA pratyeka pratyekanA Asano calita thayA. tyAre te adholoka vAstavyA AThe dizAkumArI mahattarikAo pratyeke pratyeka Asanone calita thatAM jue che, joIne avadhijJAnane prayoje che, prayojIne bhagavaMta tIrthaMkarane avadhijJAna vaDe jue che. joIne ekabIjAne bolAve che, bolAvIne A pramANe kahyuM - o ! nizce jaMbudvIpa dvIpamAM bhagavan tIrthaMkara utpanna thayela che. to atIta-vartamAna-bhAvi adholoka vAtsavyA AThe dizAkumArI mahattarikAno e paraMparAgata AcAra che ke bhagavaMta tIrthaMkarano janma mahotsava kare, to ApaNe paNa jaIne bhagavaMtano janma mahotsava karIe, ema karIne ema bole che. ema bolIne pratyeka pratyeka Abhiyogika devone bolAve che, bolAvIne A pramANe kahyuM o devAnupiyo ! jaldIthI aneka zata staMbha saMniviSTa, Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa/ra12 thI 214 19 jaMbUlapAptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 lIlA sthita ema vimAna varNana pUrvavat kahevuM. vAvata yojana vistIrNa divya yAna-vimAna vipharvane A AjJA pAchI soMche. tyAre te abhiyogika devo anekazata dbhayukata deva vimAna strI pAvatu AjJA pAchI soMpe che. tyAre te adholoka vAsaNA ATha dizAkumArIo harSita-saMtuSTa thaIne pratyeka pratyeka 4ooo sAmAniko, cAra mahattAi yAvatu bIjA paNa ghaNAM devodevIo sAthe parivarIne, te divya yAna-vimAne Arohe che, ArohIne sarvatraRddhithI, sarvavutithI, dhanamRdaMga praNavanA pravAdita rava vaDe, tevI utkRSTa pAva4 devagatithI jyAM bhagavaMta tIrthakaranuM janmanagara che, jyAM tIrthakaranuM janma bhavana che, tyAM Ave che, AvIne bhagavaMta tIkaranA janmabhavanamAM te divya yAnavimAna vaDe traNa vakhata AdakSiNa pradakSiNA kare che, karIne uttarapUrva dizA bhAgamAM kaMIka caturaguNa dharamitalathI uMce rahIne, te divya yAna vimAnane roke che, rokIne pratyeke pratyeka zooo sAmAniko sAthe kAvatu saMparivarIne divya mAna-vimAnathI utare che, utarIne sarvaRddhithI yAvatu nAdita vaDe jyAM bhagavAna tIrthakara ane tIrthakaranI mAtA che, tyAM Ave che. AvIne bhagavana tIrthakara ane tIrthakaranI mAtAne traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA kare che. tyArapachI pratyeke pratyeka be hAtha joDIne, mastake Avarta karI, mastake aMjalI karIne A pramANe kahyuM - he ratanakukSidhArikA jagAdIpadAyikA [mAtA Apane namaskAra thAo. sarva jagatamaMgala, netrarUpa, mUta, sarvajaga jIvavatsala, hitakAka, mAgadizaka, vAkbha vayukata, jina, jJAnI, nAyaka, budhabodhaka, savalokanAtha, nimi, pravakulotpanna, jAta kSatriya, yazasvI, lokottama [tIkara)nI Apa mAtA cho. Apa dhanya cho, punya ane kRtArtha cho. ame dholoka vAtsallA ATha dizAkumArI mahattArikAo, he devAnupiyA. bhagavAna tIrthakarano janma mahimA karIzuM. tethI Apa bhayabhIta na thazo. e pramANe kahIne uttarapUrva dizA bhAgamAM jAya che, jaIne vaikriya samughAtathI samavahata thAya che. thaIne saMkhyAta yojanano daMDa kADhe che. te A pramANe - ranono yAvatu saMvataka vAyu vikurta che, vikvane te ziva, mRdula, anuddhatabhUmitala vimalakaraNa, manahara, sarvaRtuka surabhi kusuma gaMdhAnuvAsIka, piDima-anihArrima gaMdhokrUta tItha pravAhita vAyu vaDe bhagavaMta tIrthakaranA janma bhavanane cotaraphathI eka yojana paryanta saMmArjita kare che. jema koI karmakaradAka hoya yAvatuM pUvava tyAMnA DraNa-tra-kASThakacaro, je azuci-acokta, pUtika, durabhigaMdha che te badhuM vALI-cuLIne ekAMtamAM pheMke che. tyArapachI tIrthakara ane tIkaranI mAtA jyAM che, tyAM Ave che, Avone, tIrthakaranI mAtAnI kaMIka samIpe AgAna karatI, parigAna karatI tyAM rahe che. * vivecana-212 thI 214 - je kALe ekaika cakravartInA vijetavya kSetrakhaMDamAM bhArata ane airavatAdimAM bhagavanuM tIrthakara janma le che. tyAre A janma mahotsava pravarte che. A cakravartI vijayamAM, ema kahI akarmabhUmi ane deva-kura AdimAM jina janma asaMbhava che, tema kahyuM. ekaika ema vINA vacanathI badhI karmabhUmimAM jina janma yathAkALe abhihita che. temAM pa6-dikakumArInI vaktavyatA che. temAM dholoka nivAsI ATha dizAkumArI che, tenuM svarUpa kahe che - te kALe - bharata ravatamAM saMbhavita jinajanmanA bIjA-cothA ArA svarUpa ane mahAvidehamAM cothA ArArUpa lakSaNa, kemake temAM sarvadA tenA Adha samaya sadezakALa vidhamAna hoya che. te samaye - badhe ja madhyarAtrirUpa, kemake tIrthakaro madhyarAtrie ja janme che. adholoka vAstavya - cothA gajadaMtanI nIce samabhUtalathI 600 yojana rUpa, tiloka vyavasthAne choDIne prati gajadaMta be-be che te bhavanomAM vasanArI. je gajadaMtanA chaThThA-pAMcamAM kUTanI pUrve gajadaMta sUtramAM Ano vAsa kahela che. tyAM kIDAryo AvavAnA hetuthI che. anyathA AnA 400 yojanathI paoo yojana paryanta uccava gajatagirimAM 500 yojana uMcA kUTanA prAsAdAvataMkavAsIpaNAthI, naMdanavana-kUTamAM meghaMkarAdi dikumArInI jema urvalokavAsIpaNuM che tema Apatti Ave. have prastuta sUtra kahe che - ATha dikakumArI - dikakumAra bhavanapati jAtiya, potAnA vargamAM pradhAnatakiA, gajadaMtAgirivartI pota-potAnA bhavanapati devAvAsomAM, pota-potAnA kUTavartI kIDAvAsomAM, pratyeke-pratyeka 4000, dizAkumArI sardeza dhruti vibhavAdi devo, sAradikakumArI turA vaibhavAdithI temanAthI anatikamaNIya, sva sva parivAra sahita, hAthI-ghoDA-ratha-padAti-mahipa-gaMdharva-nATyarUpa sAta aniko ane anikAdhipati vaDe, 16,000 AtmarakSaka devo vaDe, badhuM vijayadeva adhikAranI jema vyAkhyA karavI. [zaMkA] keTalIka dikakumArInI sthAnAMgamAM palyopamasthiti kahI che, samAna jAtiyatvathI AmanuM paNa te pramANe AyuSa saMbhave che, tethI tenuM bhavanapati jAtiyatva siddha che, to bhavanapati jAtiyonuM vyaMtarajAtiya pakira kaI rahe sAthe jAya ?. (samAdhAna] AmanA mahardhikatvathI je AjJAkArI vyaMtaro che, te levA athavA ahIM vANamaMtara zabdathI vanonA aMtaromAM care che evo yogika artha levo. tenAthI bhavanapati paNa vANamaMtara kahevAya che. kemake baMnemAM prAyaH vanakUTAdimAM viharaNazIlapaNuM saMbhave che. * x - AmanA nAmo kahe che - bhogaMkarA Adi, te spaSTa che. have tyAM zuM thayuM ? te kahe che - pachI te adholoka vAstathA ATha dikakumArI maharikAnA pratyekanA Asana calita thayA. x - Asana kaMyA pachI te adholoka vAvyA AThe dikakumArI mahatarAe Asano calita thatAM joIne avadhijJAna prayojIne bhagavaMta tIrthakarane joyA, joIne ekabIjAne bolAvIne A pramANe kahyuM - Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5/012 thI 214 22 are ! jaMbudvIpa dvIpamAM bhagavat - tIrthakara utpanna thayA che. to traNe kALanI dikakumArIno A kalA che ke bhagavaMtano janma mahotsava karavo joIe, to ApaNe paNa jaIne janmamahotsava karIe. ema karIne - manamAM dhArIne, pachI pratyeke pratyeka teo Abhiyogika devone bolAve che, bolAvIne Ama kahe che - o devAnupiyo ! jadI anekazata staMbho upara rahela. lIlAsthita zAlabhaMjikAdi A kramathI vimAna varNana kahevuM. te A pramANe che - IhAmRga, vRSabha, tuNa, nara, magarAdi citrothI mimita, staMbha upara rahelA vaidikALI maNIya lAgatA, vidhAdhara yamala yugala yaMga yukta samAna, arcIsahasramAlIcI dIpta, hajAro rU5 yukta, dIpyamAna dedIpyamAna, jotAM ja netramAM vasI jAya tevA, sukha sparzI, sazrIkarUpa, ghaMTAvalInA madhura-manaharUsvarayukta, zubha, kAMta, darzanIya ItyAdi kahevuM, te kyAM sudhI ? eka yojana vistIrNa divya yAnane ISTa sthAnamAM javAne mATe vimAna ke vAhanarUpa vimAna, tene vaikriyazaktithI vimuvIne mArI A AjJA pAchI soMpo. vimAna-varNana vyAkhyA pUrvavat jANavI. toraNAdi varNanomAM A vizeSaNanI vyAkhyA karAyela che. pachI temaNe zuM karyuM? pachI te Abhiyogika devo aneka zata taMbha upara rahela vimAna vikarvI yAvatu AjJA pAchI soMpe che pachI te agholoka vAstavyA AThe dikakumArI mahattarA harSita-saMtuSTa AdithI AlAvo kahevo. te A che - harSita, saMtuSTa, AnaMdita cita, prItiyukata manavALI, parama saumanacikA, harSavaza vikasita hadayavALI, vikasita zreSTha kama-nayanavALI, - x * x* Adi thaI sIMhAsanethI ubhI thAya che, ubhI thaIne pAdapIThathI utare che. utarIne pratyeke pratyeka ooo sAmAniko sAthe, cAra mahattarikA sAthe cAvatu bIjI ghaNI devI ane devo sAthe parivarIne te divya yAna-vimAnamAM caDe che. caDIne je prakAre sUtikAgharamAM upasthita thAya che ? te kahe che - ArohIne sarvagaddhi ane sarvadhatithI meghavata gaMbhIra ivanika mRdaMga, paNava, upalakSaNathI bIjA paNa vAjiMtro levA. vagADAtA evA A badhAMno je sva, tenA utkRSTapaNAthI, cAvatuM zabdathI varita ane capaLa Adi padono saMgraha karavo. pUrvavatu devagatithI bhagavaMta tIrthakaranA janmanagaramAM, tIrthakaranA janmabhavane Ave che. AvIne bhagavat tIrthakaranA janma bhavanane te divya cAna-vimAna vaDe traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA kare che. traNa vakhata pradakSiNA karIne IzAna khUNAmAM kaMIka cAra aMgula dUracI paraNitale te divya yAna vimAnane sthApe che. have je kare che, te kahe che - sthApIne AThe ATha dizAkumArikA, 4ooo sAmAniko sAthe parivarIne divya cAnavimAnathI utare che. utarIne sarvAddhithI ane sarvadhatithI, A AlAvo jyAM sudhI kahevo ? zaMkha,. praNava, bherI, jhalari, kharamukhI, huDukka, muraja, mRdaMga, duMdubhi, nighoSanA nAdathI, tIrthakaranI mAtA che, tyAM Ave che. AvIne bhagavaMtane ane temanI mAtAne traNa jaMbUDhIprAptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 pradakSiNA karIne AThe dizAkumArI be hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karIne Ama kahe che - namaskAra thAo. kone ? (mAtAne) Apane, bhagavaMtarUpa ratnane kukSimAM dhAraNA karanArI athavA ranagamanI mAphaka garbhanA dhArakatvathI bIjI strIo karatAM atizAyitvathI ratnarUpa kukSine dhAraNa kare che. bAkI pUrvavatuM. jagamAM rahetA lokonA sarvabhAvonA prakAzakatvathI pradIpa samAna bhagavaMtanI dIpikA, sarva jagatuM maMgala rU5 cakSu samAna kemake sarva jaganA bhAva dazavi che. cakSunA be bheda-dravyathI ane bhAvathI, temAM bhagavaMta bhAvacakSu vaDe upamIta karAya che. paraMtu te amUrta hoya, tethI kahe che - mUrtimata arthAta cakSu vaDe grAhya, sarva jagatanA jIvonA upakArI. utArthe vizeSaNa dvArA heta kahe che - hitakAka athati muktimArga - samyajJAna darzana cAgirUpa, tene kahenAra, sarvabhASAmAM pariNamavAthI sarvavyApI arthAta badhAM zrotAjananA hRdayamAM saMkrAMta, evA prakAre vANInI saMpatti, tenA svAmI arthAt sAtizaya vacana labdhivALA, jita-rAgadveSanA jitanAra, jJAnI-sAtizaya jJAnavALA, nAyaka-dharmavaracakravartI, buddha-viditatatva, bodhaka-bIjAne tava samajAvanAra, sarva prANivarganA bodhibIjanA AdhIna ane saMrakSaNa vaDe yogahoma kArIvathI. mamavarahita, zreSTha kuLamAM utpaNa, kSatriya jAtika, evA vikhyAta lokottama guNavALA [tIrthakara)nI mAtA, tame dhanya cho, puNyavAnuM cho, kRtArtha cho. ' he devAnupiyA ! ame adholokavAsI ATha dizAkumArI-mahattA, bhagavaMtano janmamahimA karIzuM, to tamAre DaravuM nahIM. * x * have AmanuM kartavya kahe che - ema kahIne teo IzAna dizAmAM jAya che. jaIne ane vaizyi samudghAtathI samavahata thAya che. thaIne saMkhyAta yojanAno daMDa kADhe che, kADhIne teNI badhI zuM kare che? te kahe che - ranonA- vaja, vaiDUrya, lohitAkSa, masAra galla, haMsagarbha, pulaka, saugaMdhika, jyotisa, aMjana, pulaka, ratna, jAtyarUpa, aMka, sphaTika, pTiranonA cayAbAdara pudgalo choDe che, 'sUma pudgalo grahaNa kare che. pharI paNa vaikiya samuThThAtathI samavahata thAya che. AnI savistara vyAkhyA pUrve bharatanA Abhiyogika devonA vaikriyakaraNamAM karelI che, tyAMthI levI. kiMcit vAkya yojanA - A ranonA bAdara pudgalone choDIne sUkSama pudgalo grahaNa kare che. pharI vaikriya samuThThAtapUrvaka saMvartaka vAyu vikarSe che * x - vikuvana * x * ziva-upadravarahita, mRduka-bhUmie vahetA vAyu vaDe, anudyArI vAyuthI bhUmitala vimala karIne manohara, cha Rtu saMbhava surabhikusuma gaMdhathI anuvAsita, piDita thaI dura janArI je gaMdha, tenA vaDe baliSTha evA tIcha vAyunA vahevAnA AraMbhathI bhagavaMtanA janma bhavanane badhI dizAmAM ane vidizAmAM, eka yojanA parimaMDalamAM saMmArje che - ahIM karmakaradAcya padathI dRSTAMta sUcavela che, te A che jema koI karmakara putra hoya, te taruNa, baLavAnuM, yugavAna, yuvAna, apAtaMka, Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa/ra12 thI 14 sthirAgrahasta, deDha hAtha-pagavALo, ThAMto pariNata, dhana-vicita-nRta-valita skaMdhavALo, carmabaMdhanayukata mugarAdi upakaraNa samAna majabuta aMgavALo, chAtInA baLathI yukta * x * x - Adi cheka, dakSa, praTha, kuzaLa, medhAvI, nipuNa zilAthI upagata hoya tevo eka moTA majabUta jhADune laIne rAjAnuM AMgaNuM, aMta:pura, devakula, sabhA, prapA, ArAma ke udhAnane varA-capaLatA-saMbhAtanA hita niraMtara, cotaraphathI saMpamArje che. [have A sUtranA viziSTa zabdono artha kahe che...] te karmakaraputra taraNa-vadhatI vayavALo, te baLahIna paNa hoya tethI kahyuM baLavAna, kAlopadrava paNa viziSTa sAmarthya vijJa hetu thAya, tethI kahe che - pujA - suSamAdaSamAdi kALa, aduSTa-nirupadrava, viziSTa baLahetuthI yugavAnuM, jovo hovAthI zuM thAya? yauvanavayamAM rahela, te plAna paNa hoya tethI kahe che, apAMtaka-nIrogI, sthira-prastuta kAryamAM akaMpa hAthavALo, deDha-nibiDatara, pRSTha-pITha, aMtara-paDakhAMrUpa, ura-sAthaLa e badhAM paritiSThita hoya tevo arthAtu ahInAMga, * * * * * vRta skaMdhavALo, cAmaDAthI bAMdhela upakaraNa vizeSa *x *x *x* ura:bala-aMtarotsAhavIryavALo, samazreNika je baMne argalA, tenI samAna dIrdha-saraLa-pInavAdi bAhavALo, laMghana-khADA Adi kudavA - x * javanaati zIghagamana, pramardana-kaThina vastunA cUrNamAM samartha, cheka-kalApaMDita, dakSa-kAryamAM avilaMbakArI, kuzala-samyak kriyA parijJAvAna, medhAvI-eka vakhata sAMbhaLela-joyela karmajJa, zikriyAmAM kuzala, upagadprApta evo. eka moTI zalAkAvALI saMmArjanI-jhADu ke daMDayukta saMmArjanI, vAMsanI salAkAnI banela saMmArjanI laIne - prapA-pANInI paraba, ArAma-nagara najIkanuM daMpati mATenuM ratisthAna, udhAnakIvArthe gayelA lokonA prayojananA abhAve urdhva rahela yAna-vAhanAdinA AzrayabhUta tarakhaMDa, varA-mananI utsukatA, cApatya-kAyAnI utsukatA, saMbhrama-gati khalana. A traNenA abhAve ja sArI rIte kacaro kADhI zakhAya che. - 4 - ( dhe A daSTAMtanI daSTiblikayojanA kahe che - e rIte yojana pramANa vrata kSetrane saMmArje che. te yojanA parimaMDalamAM je tRNa, patra, kATha, kacaro, azuci, malinatA, durabhi gaMdha hoya, te badhuM vALI-vALIne, ekaThuM karI-karIne yojanA maMDalathI anyatra laI jAya che. te mATe saMvartaka vAyuthI upazama karIne, jyAM bhagavaMta ane tenA mAtA che, tyAM jAya che, jaIne tIrthakara ane temanI mAtAne kaMIka samIpe maMdasvarathI gAtA-prAraMbha kALe maMda svara vaDe gAtA, pachI-gItapravRtti kALa pachI moTA svare gAtA tyAM rahe che. dhe urvalokavAsIno avasara che - * sUtra-215 thI 217 : (15) te kALe, te samaye udlokavAdvyA ATha dizAkumArI mahattarikAo pota-potAnA kuTothI, pota-potAnA bhavanothI, pota-potAnA 24 jaMbUdvIpapajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 prAsAdAvatesakothI pratyeke pratyeka zooo sAmAnikothI e pramANe pUvava4pUrvavarNita yAvatuM vicare che. te - [16] meghaMkarA, meghavatI, sumedhA, meghamAlinI, suvatsA, vatsamikA, vAriNa, balAhakA. | [1] tyArapachI te uMlokavAdvyA ATha dizAkumArI mahattarikAnA pratyeke pratyekanA Asano calita thayA. e pramANe badhuM pUrva vaNita kahevuM cAvatuM he devAnupiyAame udlokamAM vasanArI ATha dizAkumArI mahattarikAo, bhagavana tIrthakarano janma mahimA karIzuM. tethI tamAro bhaya na rAkhavo, ema kahI uttarapUrva dizAmAM jAya che, jaIne AbhavAdaLa vipharve che, vikvane yAvatuM nihitaraja, nadaraja, mRdaraja, prazAMta raja, upazAMtaraja kare che. karIne te vAdaLo jaldIthI ja pratyuzAMta thaI jAya che. pachI te dizAkumArIo puSpanA vAdaLo varasAve che, varasAvIne cAvavuM kAlo a yAvatuM suravarane abhigamana yogya kare che. tyArapachI jyAM bhagavana tIrthakara, tIrthakaranI mAtA che, tyAM Ave che, AvIne cAvatu AgAna, pariMgAna karatI rahe che. * vivecana-215 thI 217 : sUtra spaSTa che. vizeSa A - udarvalokavAsIpaNuM. A samabhUtalathI pa00 yojana ucca naMdanavanamAM 500 yojana uMcAIvALA ATha kUTamAM vasavAthI che. [zaMkA) adholokavAsInInA gajadaMta girikUTa aTakamAM jema krIDA nimite vase che, te pramANe ja teNI badhI ahIM paNa na hoya ? (samAdhAna] nA, ema nathI. jema dholokavAsInIno gajadaMtagiri nIce bhavanomAM vAsa saMbhaLAya che, tema Amano paNa saMbhaLAvAthI tyAM niraMtara vAsa che. tethI uMlokavAsIpaNuM kahela che. teNInA nAma padhabaMdhathI kahe che - meghaMkarA, meghavatI, sumedhA, meghamAlinI, suvatsA, vatsamizrA, vAripeNA ane balAhakA. have tenI vaktavyatAne kahe che - je spaSTa che. vizeSa e ke te pUrva varNita kahevuM. kayAM sudhI kahevuM ? yAvat ame ItyAdi. ahIM cAvatuM zabda avadhivAcI che. saMgrAhaka nathI. ahIM cAvat padathI vaikriya samuhvAtathI samavahata thaIne cAvatu bIjI vakhata paNa vaikriya samuThThAtathI samavahata thAya che. ema jANavuM. akSavAdaLa - AkAzamAM pANInA dalaka arthAta megha. ahIM yAvata zabdathI * jema koI karmakarapuga yAvat zikSA prApta hoya, eka moTA udavAraka, udakakuMbha, udaka svAlaka udaka kaLaza, udaka zrRMgAra laIne rAjAnuM AMgala ItyAdi siMce, tema te badhI urvalokamAM rahenArI ATha dizAkumArI mahattakiA paNa megha vikrvIne jaldIthI, te bAdala garje che, temAM vijaLI camake che tathA tIrthakaranA janma bhavananI cotarapha yojanA parimaMDala upara vadhu pANI paNa nahIM ke ochuM pANI paNa nahIM te rIte varasAvatI, divya sugaMdhayukta kare che. * x - Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5215 thI 217 25 - uktasUtranI vyAkhyA [no sAra] kahIe chIe eka moTuM mATInuM jaLa bhAjana vizeSa, jaLano ghaTa, kAMsA Adi jaLakaLaza ke jaLabhaMgAra laIne rAjAnuM AMgaNa ke yAvat udhAnane cotaraphathI sIMce e pramANe A urdhvaloka nivAsI dizAkumArI Adi pUrvavat. jaldIthI atyaMta garjana kare che. karIne prarSathI vijaLI camakAve che. yojana parimaMDala kSetramAM ati jaLa nahIM ke ati mATI nahIM te rIte prakarSathI je rIte reNu sthira thaI jAya, teTalI mAtrA utkarSathI evo bhAva che ukta prakAre sAMtara dhanabhAvathI kAdava thAya te na thAya, te rIte - prakarSa sparzana, kemake maMda sparzathI reNunuM sthagana saMbhave che. tethI ja zlakSaNa reNu pudgalo ane sthULatama pudgalonA vinAza karanArA atimanohara, surabhi gaMdhodakane varasAve che. have prastuta sUtra kahe che - te yojana parimaMDala kSetrane nihataraja kare che. nihata - pharI utthAnanA abhAve maMda karAyela raja jemAM che te, have te kSaNa mAtranA utthAnanA abhAvathI paNa saMbhave che, tethI kahe che - naSTaja arthAt sarvathA adRzyabhUta raja jyAM che te, bhraSTa-vAyuthI uDIne yojana mAtrathI dUrathI kSipta raja jemAM che te. tethI ja prazAMta-sarvathA rajano abhAva hovo, AnI ja AtyaMtikanA jaNAvavA kahe che - upazAMta raja jemAM che te. tema karIne jaldIthI gaMdhodakanI varSAthI aTakI jAya che. have temanuM trIjuM kartavya kahe che - e pramANe gaMdhodaka varSA anusAra phUlanA vAdaLo vikurve che - puSpa varSA varasAve che. ahIM sUtra A pramANe samajavuM - trIjI vakhata vaikriya samudghAta kare che. karIne puSpa vAdaLa vikurve che. jema koI mAlAkAraputra hoya yAvat zilpa prApta hoya, eka moTuM puSpa chajjita, puSpa paDala, puSpagaMgerI laIne rAjAnuM AMgaNa yAvat cotarapha, - x - puSpa puMjopacArayukta kare che. e rIte ja urdhvalokavAsI yAvat puSpanA vAdaLa vikurtIne jaldIthI garjana kare che yAvat yojana parimaMDalane jalaja, sthala ja, bhAvara, prabhUta, paMcavarSI puSpone jAnotsedha pramANa mAtra varasAve che. ukta sUtrano vyAkhyA sAra - saMvartaka vAyu vikurvavAne bIjI vakhata vaikriya samudghAtathI samavahata thaIne pachI A puSpanA vAdaLa vipurvavA mATe trIjI vakhata samavahata thaIne puSpa vAdaLa vikurve che. jema koI mALIno putra A prastuta kArya utpanna thatAM yAvat nipula zilpa prApta, eka moTI puSpothI bharelI chAdhikA, puSpa paTala - puSpAdhArenA bhAjana vizeSa ke puSpa aMgerI. jema ratikalahamAM je parAMgamukhIne sanmukhI karavAne vALathI pakaDIne kheMce, pachI hAthamAMthI choDatAM paDatI evIne rokatA paMcavartI puSpano Dhagalo thAya, tema urdhvalokamAM vasatI AThe dizAkumArI mahattarA puSpanA vAdaLa virdIne yojana parimaMDalamAM yAvat paMcavarNI kusumanI varSA varasAve che - te puchyo kevA che ? jalaja-pAdi sthalaja - vicakilAdi, bhAsvara-dIpatA, prabhUta-ati pracUra, - 26 jaMbudvIprajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 x - adhobhAgavartI rahelA, - 4 - varSA kevI che ? jAnU sudhI uMcA pramANamAM arthAt 32-gula lakSaNa, tenA sardeza mAtrA jenI che te. batrIza AMgaLa A pramANe paganA cAra, jaMghAnA 24, jAnunA-4, e pramANe sAmudrikamAM caraNAdinuM mAna kahela che. te pramANe varasAvIne. - 4 - ahIM cAvat zabda avadhivAyI che. suravaranA abhigamanane yogya thAya tyAM sudhI. - X - e pramANe karIne bhagavan tIrthaMkara ane tIrthaMkaranI mAtA che tyAM Ave che, AvIne temanI kaMIka samIpe gAna karatA, parigAna karatA tyAM rahe che - have TucakavAsI dikkumArInI vaktavyatAmAM pahelAM pUrvAkanA ATha sthAnone kahe che- * sUtra-218 thI 226 - [218] te kALe, te rAmaye pUrvI cakamAM tarAnArI ATha dizAkumArI mahattarikA pota-potAnA kUTomAM pUrvavat yAvat vicaratI hatI. te A pramANe - [29] naMdotarA, naMdA, AnaMdA, naMdivardhanA, vijayA, vaijayaMtI, jayaMtI ane aparAjitA. [20] bAkI pUrvavat thAvat tamAre bhaya rAkhavo nahIM. ema kahI bhagavaMta tIrthaMkara ane tIrthaMkara mAtAnI pUrve hAthamAM darpaNa laIne AgAna karatI, parigAna karatI rahe che. te kALe, te samaye dakSiNarUkamAM vasanArI ATha dizA - kumArI mahattarAo pUrvavat yAvat vicare che, te A rIte - [221] samAhAra, supatijJA, subuddhA, yazodharA, lakSmIvatI, zeSavatI, citraguptA ane vasuMdharA. [22] bAkI varNana pUrvavat yAvat tamAre bhaya rAkhavo nahIM, ema kahIne bhagavaMta tIrthaMkara tathA tIrthaMkaranI mAtAnI dakSiNe hAthamAM zRMgAra laIne AgAna pariMgAna karatI rahI. te kALe, te samaye pazcimI rucakamAM vasanArI ATha dizAkumArI mahattakiAo pota-potAnA bhavanAdimAM yAvat vicare che. te A pramANe - [23] IlAdevI, surAdevI, pRthvI, padmAvatI, ekanAsA, navamikA, bhadrA ane sItA. [224] varNana pUrvavat yAvat tamAre bhaya rAkhavo nahIM, ema kahIne cAvat bhagavaMta tIrthaMkara ane tIrthaMkara mAtAnI pazcime tAlavRtta-vIMjhaNA hAthamAM laIne AgAna-pariMgAna karatI rahe che. te kALe, te samaye uttaranA rucakamAM vasanArI yAvat vicare che. te A pramANe [225] alaMbusA, mizrakezI, puMDarIkA, vAruNI, hAsA, sarvaprabhA, zrI, ane AThamI DrI. [22] varNana pUrvavat yAvat tIrthaMkara ane tIrthaMkara mAtAne vAMdIne Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa/18 thI 226 uttaramAM hAthamAM cAmara laIne AgAna-parigAna karatI rahI. te kALe samaye vidizi TucakamAM vasanArI cAra dizAkumArI mahattarikA cAvatuM vicAre che. te A pramANe - citrA, cikanakA, zetA ane saudAminI. pUrvavat vani yAvatuM Apa bhaya rAkhazo nahIM ema kahIne bhagavata tIrtha ane tIrthakara mAtAnI cAre vidizAmAM hAthamAM dIvA laIne AgAna-pariMgAna karatI rahe che. te kALe samaye madhyamacakamAM vasanArI cAra dizakumArI mahArikAo potapotAnA kUTomAM pUrvavata cAvatuM vicare che. te A pramANe - , {pAsikA, surA ane TacakAvatI. varNana pUrvavata cAvata Ape bhaya rAkhavo nahIM, ema kahI bhagavaMta tIkaranI cAra AMgaLa vajIne nAbhinAla kApe che, kApIne jamInamAM khADo khode che. odIne nAbhinAlane temAM dATe che. dATIne teno ane vajothI pUre che. purIne tyAM haritAhikathI pITha bAMdhe che. bAMdhIne traNa dizAmAM traNa kadalIgRhane vikuve che. te kadalIgRha madhye traNa catuzAlaka vikurte che. te catuHzAlakanA ThIka madhya bhAgamAM traNa sahAsana vikurte che. te sIMhAsanonA AvA svarUpe varNana kahela che. sarva varNana kahevuM. tyAre te caka mo vasanArI cAre dizAkumArI mahatA jyAM bhagavanuM tIra ane tIrthakara mAtA che, tyAM Ave che, AvIne bhagavana tIrthakarane hAthanA saMpuTamAM grahaNa kare che. tIranI mAtAne paNa bAhA vaDe grahaNa kare che. karIne jyAM dakSiNanuM kadalIgRha che. jyAM catuHzAlaka che, jyAM sIMhAsana che, tyAM Ave che, AvIne tIrthakara bhagavaMta tathA tIthara mAtAne sIMhAsane besADe che.. tyArapachI temane zatapAka, sahamrapAka tela vaDe mAlIza kare che, karIne sugaMdhI dhavartaka vaDe ubaTana kare che, karIne tIrthakara bhagavaMtane karatalapuTa vaDe ane tIrthakaranI mAtAne bAhAthI grahaNa kare che, karIne jyAM pUrvanuM kadalIgRha che, jyAM catuHzAlaka che, jyAM sIMhAsana che, tyAM Ave che. AvIne tIrthara bhagavana tathA tIkara mAtAne sIMhAsana upara besADe che. tyArapachI temane traNa jaLa vaDe snAna karAve che, te A rIte - gaMdhodaka, pukhodaka ane zuddhodaka. snAna karAvIne sarva alaMkara vaDe vibhUSita kare che. karIne tIrthakara bhagavaMtane karatala puka vaDe ane tIrthakara mAtAne bAhA vaDe grahaNa kare che. karIne jyAM uttaranuM kadalIgRha che, jyAM catuHzAlaka che, jyAM sahArAna che, tyAM Ave che. tyArapachI tIrthakara bhagavaMta ane tIrthakaranI mAtAne sahAsane besADe che, besADIne abhiyogika devone bolAve che, temane A pramANe kahe che - o devAnupiyo ! jaldIthI ladhu himavaMta varSadhara parvatathI gozISacaMdana kASTha laI Avo. tyAre te Amiyogika devo te rUcaka maLe vasanArI cAra dizAkumArI 28 jaMbUdvIpaprAptiupAMgasUtra * saTIka anuvAda/3 mahattaskiAe Ama kahetA harSita-saMtuSTa thayA yAvata vinayapUrvaka vacanane svIkAryuM. pachI jadI jaIne vaghuhimavata varSadhara parvatathI sarasa, gozISa caMdananA kASTha laI Ave che. tyAre te madhyama cakamAM vasanArI cAre dizAkumArI mahattara zaka kare che, karIne araNi ghaDe che, araNi ghaTIne zaraka vaDe agni utpanna kare che, agni uddipta kare che, temAM gozIrSa caMdananA TukaDA nAMkhe che tenAthI agni prajavalita kare che. karIne temAM samidhA kASTha nAMkhe che. nAMkhIne anihoma kare che. karIne bhUtikarma kare che, karIne rakSApoTalI bAMdhe che. bAMdhIne vividha maNiranathI citrita be prakAranA pASANa golaka laIne tIranA kAnanA mULa pAse golakane parasAra aphaDAve che. "parvata sardeza AyuvALA thAo" e pramANe bhagavaMtane AzIrvacana kahe che. tyArapachI te Dacaka maLe vasanArI cAre dizAkumArI-mahattarAo bhagavAnane karatalapuTa vaDe ane tIrthakara mAtAne bAhA vaDe grahaNa kare che, karIne jyAM bhagavaMtanuM janma bhavana che, tyAM Ave che, AvIne lIkiranI mAtAne zayanamAM suvaDAve che. suvaDAvIne tIrthakta bhagavaMtane mAtAnI paDakhe thape che, sthApIne AgAna karatI,pariMgAna karatI rahe che. * vivecana-218 thI 226 : te kALe, te samaye pUrvanA dizAbhAgavartI racaka kUTavAsI ATha dizAkumArI mahadrikA pota-potAnA kUTomAM pUrvavat cAvatuM vihare che. te A naMdotarA ItyAdi - X - ema nAmathI kahI. bAkI Asana prakaMpa, avadhipayoga, bhagavaMtanuM darzana, paraspara bolAvavI, pota-potAnA Abhiyogike karela vimAna vikadNAdi parvavata cAvatu tamAre bhayabhIta thavuM nahIM. ema kahIne bhagavaMta tIrthakara ane tIrthakaranI mAtAnI pUrvamAM, kemake te pUrvaracakathI Avela che, hAthamAM darpaNa laIne - je jinezvaranI mAtAnA zRMgArAdi jovAmAM upayogI che te. gItagAna karatI tyAM ubhI rahe che. ahIM cakAdi svarUpa prarUpaNA A pramANe che - eka AdezathI agiyAramo, bIja AdezathI teramo, trIjA AdezathI ekavIsamo evA rucakadvIpamAM bahumadhyamAM valayAkAra rucakaula 84,000 yojana paMco, mULamAM 10,22, madhya 9023, zikhare 4024 yojana pahoLo che. tenA mastake pUrva dizA madhya siddhAyatanakUTa che. tenI baMne paDakhe cAra-cAra dikakumArInA kUTo che tyAM naMdotarAdi rahe che. have dakSiNarakamAM rahelanI vaktavyatA kahe che - te kALe, te samaye dakSiNacakamAM rahenArI, pUrvanI jema TucakaparvatanI Toce paNa dakSiNa dizAmAM siddhAyatanA kuTa che, tenA baMne paDakhe cAra-cAra kUTo che, tyAM rahenArI che. ATha dikakumArI mahadrikA te pramANe ja cAvat viyare che, te A pramANe - samAhArA, sukhadattA, suprabuddhA ItyAdi - X * te pramANe cAvatuM tamAre bhayabhIta na thavuM, ema kahIne jinezvaranI mAtAnI-dakSiNadizAthI Avela hovAthI dakSiNa dimAgamAM, jinamAtAne Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa/ra18 thI 226 30 jaMbUdvIpapajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 whAvAne upayogI jaLapUrNa kaLaza hAthamAM laIne gItagAna karatI rahe che. hadhe pazcimacakamAM rahelanI vaktavyatA - sUtra pUrvavatuM. vizeSa e ke - te pazcima dizAbhANavartI rucakavAsInI kahevI. temanA nAmo padhathI A pramANe kahe che - alaMbusA, mizrakesI, puMDarIkara ItyAdi - X - kUTavyavasthA pUrvavatuM. teNI AThe uttararacakathI Avela hovAthI jinamAtAnA uttaradizA bhAgamAM hAthamAM cAmara laIne AgAna-parigAna karatI tyAM rahe che. dhe vidizAnA racakavAsInI dizAkumArI mahattarAnA Agamanane kahe che - sUtra spaSTa che. vizeSa e ke - te vidika cakamAM vasanArI che, te ja racanaparvatanA mastake cothA hajAramAM cAre vidizAmAM eka-eka kUTamAM, tyAM vasanArI cAre vidizAnI kumArI yAvatuM vicAre che. ahIM sthAnAMgamAM vidukumArI mahadrikA kahela che. A badhInA IzAna Adi kramathI nAmo A pramANe che - yima, citrakanakA, zaherA, saudAminI. pUrvavata cAvatuM Ape DaravuM na joIe. vidizAthI Avela hovAthI bhagavaMta tIrthakara ane tIrthakaramAtAnI cAre vidizAmAM dIpikA hAthamAM laIne AgAna-parigAnA karatI rahe che. have madhyaracavAsInInuM Agamana-te kALe, te samaye madhyabhAgavartI rayakavAsInI thatu 4024 sucakanA ziro vistAramAM bIja hAre cAre dizAvata cAre kUTomAM pUrvAdikramathI cAre khUNe vase che. ahIM chaThThA aMganI vRttimAM malli adhyayanamAM rUcakadvIpanI atyaMtaaddhamAM vasanArI ema kahela che, tava bahu zrata jANe. cAra dizAkumArI yAvat vicare che, te A pramANe - sUpA ItyAdi, pUrvavatuM. Ape bhayabhIta thavuM nahIM, ema kahIne - - - --- bhagavaMta tIrthakaranI nAbhinALane cAra AMgaLa choDIne kApe che, kApIne moTo khADo khode che. temAM kApela nAbhinAlane dATe che. dATIne rano vaDe tyAM pITha bAMdhe che. tenI upara haritAlikA vAve che. khADo khodavo Adi badhuM bhagavaMtanA avayavanI AzAtanA nivAravAne mATe che. pITha bAMdhIne, pazcima dizA sivAyanI traNe dizAmAM traNa kadalIgRho banAve che. pachI te kadalIgRhonA bahu madhyadeza bhAgamAM traNa catuHzAlaka-bhavana vizeSane banAve che. pachI te catuzAlakonA bahumadhya dezabhAgamAM traNa siMhAsano vikurte che. te siMhAsanonuM varNana pUrvavat kahevuM. - have siMhAsananI vikrvaNA pachInuM kRtya kahe che - pachI te cakamadhyamAM vasanArI cAre dizAkumArI mahattarikAo jyAM bhagavaMta tIrthakara ane tIrthakanI mAtA che, tyAM Ave che. AvIne tIrthaMkara bhaghavaMtane karatala saMpuTa vaDe ane tIrthakara mAtAne bAhA vaDe grahaNa kare ce, grahaNa karIne jyAM kadalIgRha che, jyAM catu:zAlaka che, jyAM siMhAsana che tyAM Ave che. AvIne tIrthakara bhagavaMta ane tIrthakara mAtAne siMhAsane besADe che. besADIne zatapAka ane sahasaMpAka tela vaDe... ..ahIM zatapAka eTale bIjI bIjI auSadhinA rasathI ke so mudrA vaDe je pakAvela che, te zatapAka. e rIte sahamrapAka tela paNa jANavuM. tevA prakAranA sugaMdhI tela vaDe avyaMjana-mAlIza kare che. mAlIza karIne sugaMdhI gaMdhavartakathI gaMdhadravyoutpala kuSThAdinA cUrNa pIMDI athavA gaMdhayukta godhUmacUrNa pIMDathI udvartana kare che - ghaselA telanuM apanayana kare che. tyArapachI tIrthakara bhagavaMtane be hAthanA puTamAM laI, tIrthakara mAtAnI bAhu pakaDIne jyAM pUrvanuM kadalIgRha che, jyAM catuHzAlA che, jyAM siMhAsana che, tyAM jAya che. jaIne tIrthakara bhagavaMta tathA tenI mAtAne siMhAsane besADe che. besADIne traNa prakAranA udaka vaDe snAna karAve che, te traNe jaLa dazavi che :- gaMdhodaka-kuMkumAdi mizrita, puNodaka jAtyAdi mizrita, zuddhodaka-mAtra pANI vaDe, snAna karAvIne baghAM. alaMkAra vaDe vibhuSita kare che. tyArapachI tIrthaMkara bhagavaMtane karatalapuTamAM ane jinamAtAne bAho vaDe grahaNa kare che, karIne jyAM uttaradizAnuM kadalIgRha che. tyAM je catuHzAlAmAM siMhAsana che, tyAM Ave che. AvIne tIrthakara bhagavaMtane ane tenI mAtAne siMhAsane besADe che, besADIne Abhiyogika devone bolAve che, bolAvIne A pramANe kahyuM - jaldIthI laghuhimavaMta varSadhara parvatathI gozISacaMdana kASTha laI Avo. tyAre te Abhiyogika devone sucaka madhye rahenArI cAre dizAkumArIoe pUrvavata AjJA karatAM harSita-saMtuSTa thaI cAvatuM vinayathI vacana svIkAre che. pachI jadIthI laghu himavaMta varSadhara parvatathI sasa gozIrSa caMdana kASTha lAve che. tyAre te madhya cakavAsI cAre dizAkumArIo zaraka-bAma jevA tINamukha agni utpAdaka kATha vizeSa kare che. karIne te ja zaka vaDe araNi-lokaprasiddha kASTha vizeSane saMyoje che. saMyojIne zaraka vaDe agni utpanna kare che. karIne agnine saMdIpanna kare che. pachI temAM gozIrSa - caMdana kASThanA TukaDA karIne nAMkhe che. - X - agnine ujavAlita kare che. ujavAlita karIne havana upayogI iMdhaNa-samIdharUpa kATha nAMkhe che. pUrve je kASTha prakSepa kahyuM te uddIpana mATe hatuM, A kASTha kSepaNa rAkha karavAne mATe che. pachI agni homa kare che. karIne bhasma kare che. * x - tyArapachI jinamAtAne zAkinI Adi duSTa devatAthI ane daSTi doSAdithI rakSA karanArI poTalI bAMdhe che. bAMdhIne vividha maNiratnonI racanAthI cikita be pASANavRtta golakane grahaNa kare che karIne tIrthakara bhagavaMtanA kAna pAse paraspara aphaDAvIne suMdara zabada utpAdanapUrvaka vagADe che. enA vaDe bALalIlAvaMza anya Asakata bhagavaMtane kahevAnAra AzIrvacanamAM hoMzIyAra kare che. pachI "bhagavaMta! Apa parvatAyuM thAo" ema AzIrvacana kahe che. ukta badhuM kArya karyA pachI rucakamaLa vasatI cAre dizA kumArI maharikA tIrthakara bhagavaMtane karatalapuTamAM ane jinamAtAne bAhA vaDe grahaNa karIne jayAM tIrthakaranuM janma bhavana che, tyAM Ave che, AvIne tIrthakara mAtAne zayyAmAM suvaDAve che, suvaDAvIne tIrthakara mAtAnI pAzvamAM sthApe che. sthApIne kaMIka nIkaTamAM gIta gAna karatI rahe che. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa/ra18 thI 226 A badhAmAM madhye ATha adholokavAsI-gajadaMtagirinI adhovAsinI. A adhikAra sUtramAM "pota-potAnA kuTothI" e padathI bIjI dikakumArI suNa pAThanA saMrakSaNArthe che. kemake sAdhAraNa sUtrapAThamAM yathA saMbhava vidhi-niSedhano Azraya karyo che. urvalokavAsinI AThe naMdanavanamAM 500 yojana uMce kUTavAsI che. bIjI badhI yaka kUTe 1000 yojana uMcA-pahoLA kUTe vase che. 56-dikakumArI kahI, have IndrakRtya kahe che - * sUjha-223 - te kALe, te samaye zaka nAme devendra devarAja, vajapANI, puraMdarazatakatu, sahasANasa, mAvA, pAkazAsana, dAkSiNArdhalokAdhipati, bagIza lAkha vimAnAdhipati, airAvaNa vAhana, surendra, nirmaLa vadhArI, mALA-mugaTa dhAraNa karela, ujjavala suvarNanA saMdaciSita-caMcala kuMDalothI jenuM kapola suzobhita che, dedIpyamAna zarIradhArI, lAMbhI vanamALA yukata, mahahika, mahAdhutika, mahAbala, mahAyaza, mahAna bhAga, mahAsaumya, saumAmAM, saudhamavilaMsaka vimAnamAM, sudhamAsibhAmAM zaka siMhAsana upara te tyAM 3ra-lAkha vimAno, 84,ooo sAmAniko, 39prAyaaiMzako, cAra lokapAla, saparivAra ATha agamahilI, traNa parSadA, sAtasainya, sAta sainyAdhipati, cAra gaNA 84,ooo AtmarakSaka devo, bIjA paNa ghaNAM saudharmakAvAsI vaimAnika devo ane devIonuM Adhipatya, pauropatya, svAmItva,. bhatRtva, mahattakad, AjJAzcarya senApatya karato, pAlana karato, moTA hatA yukta nRtya-gIta-jJAtri-taMgI-tala-tAla-buTita-dhana mRdaMganA Tu pravAdita rava vaDe divya bhogopabhogane bhogavato tyAM vicare che athati rahela che. tyAre te devendra devarAja zakanuM Asana calita thAya che. tyAre te zaka cAvata Asanane calita thatuM jue che. joIne avadhino prayoga kare che, prayojIne tIrthakara bhagavaMtane avadhijJAna vaDe jue che. joIne harSita-saMtuSTacitta, AnaMdita, potiyakata manavALo, pama saumyunasika, niAvAthI vikasita hRdayavALo thayo. meghanI dhArAthI Ahata kadaMbanA puSponI jema temanA ruMvADA ubhA thaI gayA. vikasita zreSTha kamala jevA nayana ane vadana thayA. haSatireka janita vegathI tenA hathanA uttama kaTaka, guTita paTTikA, keyUra mugaTa jadI kaMpI uThyA. tenA kAnomAM kuMDala zobhatA hatA, tenuM vakSasthaLa hArothI suzobhita hatuM. gaLAmAM lAMbI laTakatI mALa hatI, AbhUSaNa jhUlatA hatA. Avo devendra zaka varita, saMbhramasaha, capaLatAthI sIMhAsanathI ubho thayo, ubho thaIne pAdapIThathI nIce utaryo. utarIne vaiDUrya, risTa tathA aMjana nAme ranothI nipuNatApUrvaka kalAtmaka rUpe banAvAyela dedIpyamAna maNimaMDita pAdukAone nIce utAre che. utArIne akhaMDa varunuM utarAsaMga kare che. kAMI pachI .... be hAtha joDI, mastake aMjali karI, tIra sanmukha sAta-ATha pagalAM 32 jaMbUlIpajJaptiupAMgasUtra * saTIka anuvAda/3 jAya che, jaIne DAbo ghuMTaNa Akucita kare che, jamaNo ghuMTaNa paraNitale ane che. pachI traNa vakhata mastakane dharaNitale lagADe che, lagADIne kaMIka uce uThe che, uThIne kaTaka ane guTita vaDe AMbhita bhujAone uThAve che. uThAvIne baMne hAtha joDI, mastake Avata karI, mastake aMjali karIne A pramANe bolyo - namaskAra thAo. [kone ?] ahaMtone, bhagavaMtone, Adikara-tIrasvayaMsaMbuddhone, puruSottama-puruSasIMhapuruSavara puMDarika-puruSavara gaMdhahastIne, lokottama-lokanAtha-lokahitakara-lokapradIpaka-lokapadhonkarone, abhayadAtA, cakSudAtA-mArgadAtA-zaramadAtA-jIvadAtA-bodhidAtAone, dharmadAtA-dhamadizakadhamanAyaka-dhamasArathI-dharmavara cAturaMta cakravatIone [athAt bhagavata rAvatuM zreSTha dharmacakravata viroSaNa dharAvatA arihaMtone mArA namaskAra thAo.]. [vaLI te arahaMta kevA che ?] dvIpa, prANa, zaraNa, gati, pratiSThA, patied zreSTha jJAna-darzanadhara, chApaNuM cAlI gayela che tevA, jita-jApaka, tIrNa-tAraka, buddha-bodhaka, mukad-mocaka, savajJa-sarvadarzI, ziva-ayad-araja-anaMta-akSayaavyAbAdha-apunarAvartI siddhigati nAmaka sthAnane samApta evA. bhayane jitelA jinezvarone namaskAra thAo. Adikara, siddhAvasthA pAmavAne Icchaka tIrthakya bhagavaMtane mArA namaskAra thAo. tyAM rahelA bhagavaMtane, ahIM rahelo huM vaMdana karuM chuM. tyAM rahela bhagata, ahIM rahelA evA mane jue, ema kahI bhagavaMtane vaMdana-namaskAra kare che, karIne zreSTha sIhAsanamAM pravAbhimukha thaI beTho. tyAre te devendra devarAja zakane AvA svarUpe saMkalpa utpanna thayo ke - nize jaMbUDhIpadvIpamAM tIrthakara bhagavaMta utpanna thayela che. to atIta-vartamAnaanAmata devendra devarAja zakrano A kalpa-AcAra che ke tIefkarano janma mahotsava karavo joIe, to huM paNa jauM ane tIrthakara bhagavaMtano janma mahotsava karuM. e pramANe kendrae saMkalpa karyo karIne padAtisenAnA adhipati haNeigametI devane bolAve che, bolAvIne A pramANe kahyuM ke - o devAnupiyA jaldIthI sudhamasibhAmAM meghasamUhanI garjanA samAna gaMbhIra ane madhuratara zabadayukata yojana parmiMDala suvara yukta sudhoyA ghaMTAne traNa vakhata vagADatAvagADadi moTA-moTA zabdothI udghoSaNA karatAM-karatAM A pramANe kaho - - devendra devarAja zakanI AjJA che ke - teo jaMbUdvIpamAM dIkti bhagavaMtano janma mahotsava manAvavA thaI rahyA che, to devAnapiyo ! tame badhAM paNa potAnI sarvatraddhi - sarvahuti- sarvala-sarva samudaya-sUrya Adara, sarvavibhUtisarva vibhUSA - sarva saMbhrama - sarva nATaka - sarva uparodha pUrvaka, sarva puNa-gaMdhamALa-alaMkAra ane vibhuSA vaDe, sarva divya tumula davaninI sAthe, moTI Rhita Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5/23 vAva ravapUrvaka, nika parivArathI saMparivarIne potapotAnA yAna-vimAna-vAhanomAM ArUDha thaIne, vilaMba karyA vinA zakanI yAvatu pAse pragaTa thAo. tyAre te padAti rIMnyAdhipati harioNgamaNI devane devendra zo yAvata Ama kahetA harSita saMtuSTa thaI yAvata e pramANe devanI AjJA vacanane vinayapUrvaka svIkAre che, svIkArIne devendra zakanI pAsethI nIkaLe ce, nIkaLIne jayAM sudhamasibhAmAM meghasamUha samAna, gaMbhIrasmadhura zabda karad, yojana parimaMDala sughoSa ghaTA che, tyAM jAya chache. tyAM jaIne meghasamUha sardeza, gaMbhIra madhuratara zabada karatI, yojanA parimaMDala sughoSAghaMTAne traNa vakhata vagADe che. tyAre te meghasamUha samAna gaMbhIra madhuratA zadavALI, yojanaparimaMDala sughoSa ghaMTAne maNa vakhata vagADatA sIdharmakAmAM bIjI eka jUna baMIza lAkha vimAnomAM eka jUna batrIsa lAkha ghaMTA eka sAthe kaNakaNa ravane prApta thaI. tyAre saudharmakalAmAM prAsAda, vimAna, nikuTamAM Apatita zabda vaMNAnA pudagalo lAkho vaMTa-pratighaMTAnA rUpamAM pragaTa thavA lAgyA. tyAre te saudharmakalpavAsI ghaNAM vaimAnika devo ane devIo je ekAMta rati prasakata, nityAmata, viSaya sukha mUrhita hoya che, teo sUravara ghaTAnA vipula vanithI pUrita thaI jaldI jAgRta thAya che. thaIne ghoSaNAthI utpanna kutuhalathI kAna daIne ekAgracitta thaI upayukta mAnasa thayA. te padAti sainyAdhipati deva ghaMTArava ati zAMta-prazAMta thayA pachI, tyAM-tyAM te-te dezamAM moTA-moTA zabdothI ughoSaNA karatAkrUratA A pramANe kahe che - saudama kalAvAsIo ghaNAM devo ane devIo ! Apa saudharma kalodramAM A hitakArI ane sukhapada vacano sAMbhaLo. zakunI AjJA che ke - badhuM pUvava4 cAvata temanI pAse pragaTa thAo. tyAre te devo ane devIo A ane sAMbhaLI, harSita-saMtuSTa cAvatuM hRdayI thaI, keTalAMka vaMdana nimite, e pramANe pUjana nimite, sakAranimite, sanmAna nimite, darzana nimite, jinabhakti rAgathI, te keTalAMka A amAro AcAra che, ItyAdi vicArIne cAvata zakunI samIpe pragaTa thayAM - AvyA. tyAre te devendra devarAja zakra te vaimAnika devo ane devIone vilaMba rahita samIpe pragaTa thayelA jue che. joIne harSita thaIne pAlaka nAme abhiyogika devone bolAve che. bolAvIne A pramANe kahyuM - o devAnapiyA jaldIthI anekazad dbha upara rahela, lIlAti zAla bhaMjikAyukta, IhAmRga-labha-tuga-nara-maga+vihaga-bhAlaka-kinnara-BBzarabha-rAmara-kuMjara-vanalatA-usdlatAnA citronI citrita staMbha upara rahela vaja vedikAthI parigata evI maNI, vidhAdhara vamala-vRMgalanA maMtra yukta hoya tevI, arthI sahasathI yukta, hajAro rUpayukta, dIpatI-dedIpyamAna, AMkhamAM vasI jAya tevA, sukha sAza, sagrIkarUpa, ghaMTAvalinA madhura manahara svarayukta, sukhamaya[27/3] jaMbUdvIpajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 kAMta-darzanIya, nipuNavat camakA maNiratna ghaTiA jalayukata hajAra yojana vistINa, pa00 yojana UMcA, zIgha, varIta, prastuta kArya nirvahaNamAM sakSama divya yAna-vimAnanI vikuvA karIne, mArI A AjJA pAchI soMpo. * vivecana-223 - te kALe, te samaye ati dizAkumArInA kRtya pachI. zaka, tenI vyAkhyA kalAsRgaTIkAdimAM prasiddha hovAthI lakhatA nathI. have vaMdana-namaskAra karyA pachI zaka siMhAsane beThA pachI je thayuM te kahe che - siMhAsane beThA pachI te devendra devarAja zakane A Avo yAvatu saMkalpa thayo. nizce jaMbadvIpamAM tIrthakara bhagavaMta utpanna thayelA che to traNekALanA zakono A kalpa che ke tIrthaMkarano janma mahimA karavo, to huM jaIne tIrthakara bhagavaMtano janma mahotsava karyuM. pachI - - - haribhegamepI-IndranA Adezane Icche che te athavA Indrano naimeSI nAme deva, te padAti sainyAdhipati devane bolAve che, bolAvIne A pramANe kahyuM - jaldIthI he devAnupriya ! sudhamAM sabhAmAM meghano samUha, teno garjita, tenI jema gaMbhIra ane madhura zabda jeno che te tathA, te yojana pramANa vRdva jenuM che , sughoSA nAme sasvarA, ghaMTAne traNa vakhata tADita karatA-karatA moTA-moTA zabdathI udghoSaNA karatAM-karatAM e pramANe kaho - AjJA karo ke o devo ! * * * devendra devarAja zaka jaMbUdvIpamAM tIrthakara bhagavaMtano janmamahimA karavAne jAya che. sAmAnyathI jina varNana prastAva chatAM je jaMbUdvIpanuM nAma grahaNa karela che, te jaMbUdvIpa prajJapti adhikAracI che. to he devAnupriyo ! sarva RddhithI, sarvadhutithI, sarvabaLathI, sarva samudayathI, savadarathI, sarva vibhUSAthI, sarva divya vAjiMtra zabdanA nAdathI moTI ddhi cAvatuM svathI ItyAdi pUrvavatu potAnA parivArathI saMparivRta pota-potAnA vimAnamAM Adi pUrvavat vAhana - zibikAdimAM ArUDha thaIne vilaMba vinA devendra zaka samIpe pragaTa thayAM. have svAmInA Adeza pachI haribhegameSIdeva je kare che, te kahe che - tyAre padAnikAdhipati te haribhegameSI devane zakrendrae A pramANe kahetA harSita ItyAdi thaI, AjJA vacanane vinayathI sAMbhaLe che, sAMbhaLIne zaka pAsethI nIkaLe che, nIkaLIne jyAM sudhasabhAmAM - x- sughoSA gheTA che, tyAM Ave che, AvIne meghanA samUha jevA gaMbhIra, maghutara zabdovALI yojanA parimaMDala sughoSA ghaTAne traNa vakhata vagADe che. vagADyA pachI zuM thAya che ? te kahe che - vagADyA pachI - x - saudharmakAmAM bIjA - eka nyUna batrIsa lAkha vimAnarUpa je AvAsa-devavAsa sthAnomAM ekavna 32-blAkha ghaMTA ekasAthe kaNakaNa evo rava karavAne pravRtta thaI. * * * have ghaMTanAda pachI je thayuM te kahe che - ghaMTonA kaNakaNa sva pravRtti pachI saudharmakalA prAsAda ke vimAnonA je nikuTa Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5/23 36 jaMbUDhIpapajJAtiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 gaMbhIra pradeza, temAM je saMpAta zabda vaNAnA pudgalo, tethI samusthita je ghaMTA saMbaMdhI lAkho paDaghA, tenA vaDe saMkula thayo. arthAt ghaMTAnA mahA prayatnathI tADita thatAM je zabda pudgalo nIkaLyA, teno pratighAta vazathI badhI dizA-vidizAmAM divyAnubhAvarI uchaLela pratizabdo vaDe sarve paNa saudharma ka5 bahero thaI gayo. * X - X - e pramANe zabdamaya saudharmakakSa thayA pachI, padAtipati je kare che, te kahyuM - zabda vyApti pachI te saudharmakAvAsI ghaNAM vaimAnika devo ane devIo, je ekAMtamAM ramaNamAM Asakta, tethI ja nityapramata, viSaya sukhamAM mUrNita hatA, teo susvarA je paMkti-sughoSA ghaMTAno svara, tethI vipula-sakala saudharma devalokane bharI denAra je bola-kolAhala, varita-zIgha, capaLa-saMbhramasahita, jAgRta thayA pachI, - X * A ghoSaNA zuM che ? te mATe kAna daIne, ghoSaNAnA zravaNanA viSayamAM eka cita thaIne, ekAgra citatvamAM paNa kyAreka upayoga na rahe kemake chAstha che, tethI kahe che - upayukta mAnasavALA thaIne - sAMbhaLela vastunA grahaNa mATe kuzaLa manavALI thaIne tei deva-devI rahyA.] te padAti sainyAdhipati deva te ghaMTArava saMpUrNa zAMta-ati maMda bhUta thatAM, prakathiI zAMta-prazAMta thatAM, te-te moTA dezamAM, te-te dezanA eka dezamAM tAtAra svarathI udghoSaNA karatAM-karatAM ema kahe che ke - IMta - harSathI, pota-potAnA svAmInI AjJAthI jagaguruno janma mahimA karavAne mATe prasthAna AraMbha kare. saudharmakalApatinuM A vacana janmAMtara kalyANajanya sukhamukta che, te tame - saudharma kAvAsI vaimAnika devo-devIo sAMbhaLo, ukta arthanI AjJA kare che. * * * zakanA Adeza pachI, je deve karyuM te kahe che - te devo ane devIo A anaMtarokta ane sAMbhaLIne, harSita, saMtuSTa cAvatuM harSanA vazathI vikasIta hRdayavALA, thaIne * x - keTalAMka vaMdana-abhivAdana, prazasta kAyA-vacana-mana pravRttirUpa, tenA nimite ApaNe tribhuvana bhaTTAkanA vaMdana nimite. pUjana-gaMdhamAthAdi vaDe samyaka arcana, sakAra-stuti Adi vaDe guNonnatikaraNa, sanmAna-mAnasa prIti vizeSa, darzana-pUrve na joyela jinane jovAne mATe. kutuhala-ApaNe prabhu pAse jaI zuM karavAnuM ? keTalAMka zakanA vacana mujaba vartatA kemake svAmInA vacananI upekSA nA karavI, cAkara dharma anusaravo. keTalAMka paraspara mitrane anusaratA arthAt mitragamanA anupavRta. keTalAMka Ane samyagdaSTi devano jina janmotsavamAM javAno AcAra samajIne Ave che. ItyAdi Agamana nimitta karIne - citamAM avadhArIne - x - samIpe AvyA. pachI devendra zaka, te ghaNAM vaimAnika devone upasthita thayelA jue che, joIne harSita Adi thAya che. pAlaka nAme vimAnaviNA karavAne Abhiyogika devane bolAve che, bolAvIne A pramANe kahyuM - X * ahIM yAna-vimAna varNana pUrvavat vizeSa e ke - eka lAkha yojana pahoLuM. ahIM pramANAMgula nipajJa lAkha yojanA jANavA. vaikiya prayoga janitatvathI utsadhAMgula niSpajJatva na kahevuM. Agama vacanathI AnuM pramANAMgulaniSpakSapaNuM ja yuktimat che, Agamavacana zAzvatavimAna apekSAthI nathI zuM ? nA, jo useMghAMgula nipajJa mAnazo to naMdIzvare vimAna saMkocana vyartha thAya. vaLI sthAnAMgamAM cothA adhyayanamAM cAra samAna vastu kahI, temAM pAlaka vimAnane jaMbUDhIpAdinA pramANathI samatva pramANAMgulI niSpanna levAthI ja saMbhave che. 500-nyojana ucca, atizaya vegavALA. nirvAhi-prastuta kAryane nirvAha karavAnA zIlavALA, evA prakAre divya cAnavimAna vikrvIne A AjJA pAchI soMpI arthAt kArya karyAnuM nivedana kare che - x - * sUga-228 : tyAre te pAlakadeva, devendra devarAja zakae A pramANe kahetA harSita, saMtuSTa thayo yAvata aikriya samuddAta vaDe samavahata thaIne te pramANe yAna-vimAna vidurve che. - te divya yAna-vimAnanI traNe dizAmAM misopAna pratirUpaka che, varNana pUrvavata te pratirUpakonI AgaLa pratyeka pratyekamAM toraNo che. varNana pratirUpa che sudhI pUrvavata karatuM. te yAna vimAnamAM bahu sama ramaNIya bhUmibhAgamAM, jema koI AliMga pukara hoya yAvatuM cittA AdinA cAmaDA mAphaka hoya, aneka zaMku-samAna khIlA ThokIne vistArela hoya, te bhUmibhAga Ava-pratyAvazreNi-praNi-svastikavardhamAna-puSyamAnava-masyaaMDaka-magara aMDaka-ra-mara-puSpAvali-kamalapatrasAgarataraMga-vAsaMtIlatA ane pAlatAnA citrAMkana vaDe yukta, chAyA-prabhAkiraNo ane udhota vaDe yukata che. tathA vividha paMcavaNa maNIo vaDe zobhita che. te maeNInA varNa, gaMdha ane sparza jema rAyauseNaIyamAM kahyA che tema kahevA. te bhUmibhAganA bahumadhyadeza bhAgamAM anekazana taMbho upara rahela eka pregRha maMDapa che, te yAvata pratirUpa che, varNana pUrvavata teno ulloka * uparano bhAga paSAlatA vaDe citrita rAvata saMpUrNa tapanIyamaya yAvatuM pratirUpa che. te maMDapanI bahurAma ramaNIya bhUmibhAganA bahumadhya deza bhAgamAM eka moTI maNipIThikA che, te ATha yojana lAMbI-pahoLI, cAra yojana ghaDI ane saMpUrNa maNimayI che, varNana pUrvavata. tenI upara eka vizALa siMhAsana che vani pUrvavatu. tenI upara eka moTuM vijayavatra che, te savaranamaya che, varNana pUrvavatuM. tenA madhyadeza bhAgamAM eka jamaya aMkuza che. tyAM eka moTI kuMbikA pramANa motInI mALA che, te motInI mALA, potAnAthI aDadhI uMcI, AI kuMbikA pramANa cAra motInI mALA che cotaraphathI vIMTaLAyela che. te mALAmAM tapanIya laMbUka laTake che. te vaMbhUsaka suvarNa pratakathI maMDita che. vividha mahima-ratana nirmita vividha Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5/228 hAra, adhahArathI upazobhita che. ekabIjAthI thoDA-thoDA aMtare avasthita che, pUvaya Adi vAyuthI dhIme-dhIme kaMpatA, paraspara TakarAvAthI uww evA kAna ane manane sukhara zabdo vaDe pradezane apUrita karatAM cAvatu ati zobhatA rahelA che. te sIMhAsananI pazcima-uttaramAM, uttaramAM, uttarapUrvamAM ahIM zakendranA 84,ooo sAmAnikonA 84,ooo bhakSAsano che. pUrvamAM ATha agamahiSInA, temaja dakSiNa-pUrvamAM atyaMtara rmadAnA 12,ooo devonA, dakSiNamAM madayama paSadanA 14,ooo devonA ane dakSiNapazcimamAM bAhya padAnA 16,ooo devonA, pazcimamAM sAta sainyAdhipatinA ane tyAM te sahArAnanI cAre dizAmAM coryAzIcoryAzI hajAra ema kula 3,36,ooo bhadrAsano che. e pramANe badhuM sUyabhidevanA AlAvA mujaba jANavuM cAvatu AjJA pAchI saupe che. * vivecana228 : tyArapachI te pAlaka deva, devendra devarAja zake A pramANe kahetA harSita, saMtuSTa thaI cAvatu vaikiya samuThThAtathI samavahata thaIne te pramANa kare che arthAt pAlaka vimAna ce che. dhe vimAnanA svarUpanuM varNana karatAM kahe che - sUraNa spaSTa che. pachI tenA vibhAganuM varNana karela che, te pUrvavatuM. vizeSa A - maNInA varNa, gaMdha, sparza kahevA, jema rAjapanIya-bIjA upAMgamAM kahela che. ahIM paNa jagatI ane pAvaravedikAnuM varNana karavuM. - x - dhe prekSAgRha maMDapanuM varNana - takSa ItyAdi. yAvatuM zabdathI camaka rAjadhAnInA sudhamasibhAdhikAcI jANavuM. uparanA bhAganuM varNana karavAne kahe che - teno ulloka arthAta uparano bhAga paghalatAnA citrothI citrita cAvatuM saMpUrNa tapanIyamaya che. pahelAM cAvatu zabdathI azokalatAnA citrothI citrita ItyAdi levuM. bIjI cAvatu zabdathI svaccha, zlaSNa ItyAdi levA. ahIM rAjaprapnIya sUtramAM sUbhi vimAna varNanamAM akSapATaka sUjha dekhAya che, paNa ghaNI pratiomAM A pATha dekhAto nathI, mATe lakhela nathI. have ahIM maNipIThikA varNana kahe che - te spaSTa che AnI vyAkhyA vijayadvAramAM rahela prakaMika prAsAdanA siMhAsananA satra samAna jANI levI. te i ItyAdi sUtra pUrve pAvara vedikA jAla varNanamAM kahela che, tyAMthI jANavuM. ahIM pahelA yAvatu padathI kaMpatu, laTakatuM, jhaMjhamANa, udAra manojJa manahara kAna-manane sukhakara Adi saMgraha karavo. bIjA yAvatu padathI sagrIka Adi levA. have ahIM AsthAna nivezana prakriyA kahe che - te siMhAsananA pAlaka vimAnanA madhyabhAga vartInA vAyavya, uttara, IzAnamAM zakanA 84,000 sAmAnikonA 84,000 bhadrAsano che. pUrvamAM ATha agramahiSInA ATha bhadrAsano che, e pramANe 38 jaMbUlIpajJaptiupAMgasUtra * saTIka anuvAda/3 anikhUNAmAM atyaMtara parSadAsaMbaMdhI 12,ooo devonA 12,ooo bhadrAsano che. dakSiNamAM madhyama parmadAnA 14,000 devonA 14,000 bhadrAsano che. naiRtya khUNAmAM bAhya parSadAnA 16,000 devonA 16,000 bhadrAsano che. pazcimamAM sAta sainyAdhapatinA sAta bhadrAsano che. pachI pahelA valayanI sthApanA pachI, bIjA valayamAM te sIMhAsananI cAre dizAmAM cA guNA karAyela 84,000 saMkhyaka AtmarakSaka devo che ag 3,35,ooo AtmarakSaka devo che, tethI teTalAM bhadrAsanone vidurve che. Uvamara nI vibhApA kahe che - ItyAdi vakatavya sUyabhanA AlAvAthI cAvatu pAchI soMpe che. cAvatu padathI saMgraha A pramANe che - te divya yAna vimAnanuM AvA svarUpe varNana che, jema koI turaMtano ugelo haimaMtika bAlasUrya ke iMgAlanA lAla saLagatA ke jAdavartI ke kezaDAvarNI ke pArijAtavarNI cotaraphathI kasumita hoya tevo varNa che ? nA, A artha samartha nathI. te divyavimAnano AthI paNa ISTatA varNa kahela che. gaMdha ane sparza maNivat kahevA. tyArapachI te pAlaka deva, te divya yAnavimAna vikrvane jyAM zaka che tyAM Ave che. AvIne zakane be hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake mAMjalI karI, jaya-vijaya vaDe vadhAve che Adi. ahIM vyAkhyA - te divya cAnavimAnano Avo varNaka che, jema tatkAlano ugela zizirakAla saMbaMdhI bALasarya, khAdirAMganA saginA, japAvana ke kiMzaka vananA pArijAta-kalpadrumo, tenuM vananI cotarapha samyaka kusumita che. ahIM ziSya pUche che ke - zuM AvA rUpe che ? AcArya kahe che - nA, tema nathI. te divyavimAna AnAthI paNa ISTataka ane kAMtataraka hoya che ItyAdi * * * * * * * have zakanuM kRtya kahe che - * sUjha-229 - tyAre te zaka yAvata harSita hRdayI thayo. jinendra bhagavaMta saMmukha javA yogya divya, savaliMkAra vibhUSita, uttara vaikriya rUpanI vikuvA kare che. vikuvana saparivAra gamahilI, nATyAnIka ane gaMdhavaniIka sAthe te vimAnanI anupadakSiNA karatAM-karatAM pUrvIya sisopAnakethI caDe che, caDIne cAvatuM sIMhAsanamAM pUvarabhimukha bese che. e pramANe sAmAnika devo paNa uttaranA kasopAnakethI ArohIne pratyekapratyeke pUrve rAkhelA bhadrAsanomAM bese che, bAkInA devo ane devIo dakSiNI gisopAnakethI ArohIne pUrvavata rAvata bese che. tyAre te zakanA temAM ArUDha thatAM A ATha-ATha maMgalo yathAnukrame cAlyA. tyArapachI pUrva kaLaza bhaMgAra, divya chatra patAkA cAmara sahita, niratikajotAM ja darzanIya evI vAyu .DatI vijaya vaijayaMtI, je ghaNI uMcI gaganatalane spatI hatI tevI, te AgaLa anukrame cAlI. tyArapachI cha mUMgAra, tyArapachI vajamaya vRtta uSTa saMsthina suzliSTa Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa/129 paridhRSTa supatiSThaka, viziSTa aneka zreSTha paMcavarNA hajAro kuDabhI vaDe parimaMDita hovAthI ramaNIya, vAyu vaDe uDatI vijaya vaijayaMtI patAkA chamAtichatrayukata, uMcI, gaganatale sparzatA zikhayukata 1000 yojana UMcA, mahA moTo mahendradhvaja AgaLa anukrame cAlyo. - tyArapachI potAnA kAryAnurUpa veSathI yukata, susajita, sarvavidha alaMkArothI vibhUSita evI pAMca senAo, pAMca senApatio yAvatuM AgaLa cAlyA. " tyArapachI ghaNAM abhiyogika devo ane devIo pota-potAnA rUpa vaDe cAvatuM niyoga vaDe devendra devarAja zakanI AgaLa ane pAchaLa anukrame prasthAna kare che. tyArapachI ghaNAM saudharmakAvAsI devo ane devIo sarva RddhithI cAvatuM ArUDha thaIne yAvatuM cAlyA. tyAre te zakra, te pAMca sainyo vaDe parIvarela yAvana mahendradhvajane AgaLa karIne 84,ooo sAmAnika cAvatu parivarIne, sarva RddhithI yAvat ravathI saudharmakatAnI vaccovaccathI te divya deva kaddhi yAvatu upadarzita karato karato jyAM saudharmakatAno uttarano niyaNi mArga che, tyAM jAya che. tyAM jaIne eka lAkha yojana pramANa vigrahathI cAlato-cAlato, tevI utkRSTa yAvata devagatithI cAlato cAlato tI asaMkhya dvIpa samadronI madhyethI jyAM naMdIzvaradvIpa che, jyAM dakSiNa-pUrvIya ratikra parvata che, tyAM Ave che. AvIne jema sUyabhinI vakatavyatA che, tema kahetuM. vizeSa e ke zakano adhikAra kahevo. yAvatuM zaka te divya devagaddhi yAvata divyavimAnane prati saMharIta karato-karato yAvatuM jyAM tIrthakara bhagavaMtanuM janmanagara che. jyAM bhagavaMtanuM janmabhavana che, tyAM Ave che. tyAM AvIne tIrthakara bhagavaMtanA janmabhavanane te divya yAnavimAna vaDe traNa vakhata dakSiNa-pradakSiNA kare che, karIne tIrthakara bhagavaMtanA janmabhavananI uttapUrva dizA bhAgamAM bhUmitalathI cAra AMgaLa uMce divya vimAna sthApe che. sthApIne ATha agamahiNI, gaMdhavanIka ane nATyAnika baMne sainyo sAthe, te dila yAnavimAnanA pUrvanA AisopAna-pratirUpakathI utare che. tyArapachI devendra devarAja zakanA 84,ooo sAmAniko dila yAna-vimAnanA uttarIya misopAna pratirUpakathI utare che. bAkInA devo ane devIo, te divyayanavimAnanA dakSiNI gisopAna pratirUpakathI nIce utare che. tyArapachI te devendradevarAja zakra 84,000 sAmAnikothI yAvatu sAthe saMparIvarIne sarvatraRddhithI yAvatu dubhInA nighoMSa ane nAdita ravathI jyAM tIrthakara bhagavAna ane tIrthakara mAtA che, tyAM Ave che, AvIne loka-praNAma kare che. karIne tIrthakara bhagavanaMta ane tIthara mAtAne traNa vakhata AdakSiNapradakSiNA kare che. karIne be hAtha joDIne cAvatu Ama kahe che - 40 jaMbUtIpajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 he ratanakukSiArikA! tamane namaskAra thAo. e pramANe jema dizAkumArI kahyuM tema yAvatuM Apa dhanya cho, Apa punyavaMta cho, Apa kRtArtha cho. he devAnupiyA! devendra devarAja zakra, tIrthakara bhagavaMtano janma mahotsava karIza. to Apa bhayabhIta thazo nahIM. ema kahIne avasthApInI nidrA Ape che. tyArapachI tIrthakaranuM pratirUpaka vikurte che, tIkaranI mAtA pAse sthApe che, sthApIne pAMca zakanI vipharyA kare che. karIne eka zaka tIrthakara bhagavaMtane be hAthanA saMpuTamAM grahaNa kare che. eka zakra pAchaLa chatra dhAraNa kare che, be zako-baMne paDakhe cAmara varSa che. eka zaka AgaLa hAthamAM ja laIne cAle che. tyArapachI devendra devarAja zaka, bIja ghaNAM bhavanapati-baMta-jayotikavaimAnika devo ane devIo sAthe parIvarIne sarvatraddhithI yAvatu nAditathI, tevI utkRSTa yAvatu gatithI cAlatA cAlatA jyAM meru parvata che, temAM kyAM pAMDukavana che, jyAM abhiSeka zIlA che, jyAM abhiSeka sIMhAsana che, tyAM Ave che. AvIne zreSTha sahAsana upara pUrvAbhimukha thaI bese che. * vivecana-229 - tyAre te zaka ItyAdi spaSTa che. divya-pradhAna, jinendra samukha javA mATe ucita, jevA zarIre surasamudAya sarvAtizAyI "zrI" thAya, tevA. sarva-maratakAdi alaMkAro vaDe vibhUSita kemake uttaravaikriya zarIra che, svAbhAvika vaikriyazarIrano AgamamAM alaMkAra hitapaNe ja utpAda saMbhaLAya che. bhavadhAraNIya zarIranI ane kAryotpatti kALanI apekSAthI utarakALabhAvI vaikriyarUpa vikarSe che. pachI saparivAra ATha agramahiSI, pratyekane 16,000 devIno parivAra che, nATyAnIka ane gaMdharvonIka sAthe te vimAnane pradakSiNA karatAM-karatAM pUrva dizAnA gisopAnathI caDe che. yAvat zabdathI sIMhAsana pAse jaIne pUrvAbhimukha bese che. pachI sAmAnikAdi vaDe je rIte sthAnapUrti thaI, te kahe che, temAM avazeSa ati AtyaMtara parSadA AdinA devo kahevA. have pratiSThAvI zakano AgaLa-pAchaLano krama kahe che - tenI vyAkhyA bharatayakInA ayodhyAnA pravezAdhikArathI jANavI. tyArapachI chama, bhaMgAra Adi paNa bharatanA ayodhyA pravezAdhikArathI jANavA ane bhaMgAra viziSTa varmaka citrayukata che. pUrve bhaMgArane jaLathI bharelI kahI, ahIM jaLarahita kahI, tethI punarukti nathI. pachI ratnamaya, vartuLa manojJa AkAra jeno che te, suzliSTa arthAt makRNa, kharasANa vaDe paTela pASANanI pratimAvatu ghasela, sukumAra zANa vaDe pASANanI pratimAvatu snigdha karAyela, supratiSThita-vaka nahIM tevI, tevI ja bAkInA svajothI viziSTa tathA aneka zreSTha paMcavarNI lApatAkAthI alaMkRta ane tethI abhigama lAgatI, - X* aMbaratalane sparzatA agrabhAgayukata, 1000 yojana uMco, tethI kahe che - atizaya mahAnuM mahendravaja anukrame AgaLa cAlyo. tyArapachI svakarmAnusArI veSa paherelA tathA pUrNa sAmagrI vaDe susajja, sarvAlaMkAra vibhUSita pAMca sainyonA adhipatio anukrame Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5/229 41 AgaLa cAlyA. tyArapachI ghaNAM Abhiyogika devo ane devIo svakarmopasthita uttaraikriya svarUpa vaDe potapotAnA vaibhava-saMpatti vaDe, pota-potAnA niyoga-upakaraNa vaDe, zakendranI AgaLa, pAchala ane baMne paDakhe vRddhanA kramathI cAlyA. tyArapachI ghaNAM saudharmakalpavAsI devo ane devIo sArvaRddhithI, yAvat zabdathI pUrvokta AlAvo grahaNa karavo. tenA vaDe pota-potAnA yAna-vimAna-vAhanomAM ArUDha thaIne zakranI AgaLa-pAchaLa-paDakhe cAlyA. have je rIte zakra saudharmakAthI nIkaLyo, te kahe che - pachI zakra, pUrvokta svarUpe, pAMca saMgrAmika maityothI cotaraphathI parIvarIne yAvat pUrvokta sarve mahendra dhvaja varNana kahevuM. mahendra dhvajane AgaLa karIne 84,000 sAmAniko yAvat zabdathI cAragaNAM 84,000 AtmarakSaka devo vaDe ItyAdi levuM. sarvaRddhithI parivRtta cAvat ravathI cAvat zabdathI sarvadhrutika Adi pUrvokta levuM. saudharma AnI vaccovacathI te divya devaddhi yAvat zabdathI devadhuti, devAnubhAva levo. - 4 - * saudharmakalpanI uttarethI nirgamana paMca che, tyAM Ave che. jema varacita nAgaro vivAhotsavanI RddhinA darzana mATe rAjapathamAM jAya che, naSTa gaNIomAM nahIM, tema A paNa jANavo. AnA vaDe samagra devalokanA AdhArarUpa pRthvI pratiSThita vimAnathI niruddha mArgapaNAthI ahIM-tahIM saMcaraNanA abhAve vaccovaccathI uttaranA nirmANamArgathI ema kahyuM. * x - jaIne lAkha yojana pramANa vigrahakramathI gaMtavya kSetra atikramarUpathI, - x - utaratA utaratA, tevI utkRSTa yAvat zabdathI tvarita Adi grahaNa karavuM. devagatithI jatAM-jatAM tIrghA asaMkhyAta dvIpasamudronI vaccovacca thaI jyAM naMdIzvaradvIpa che, tyAM, tenA pRthutvanA madhya bhAgamAM agnikoNavartI ratikaraparvate Ave che. ahIM sthAnAMga sUtrAnusAra abhiprAya che, pravacana sAroddhArAdimAM judo mata che jenI vRttikAre noMdha lIdhI che. (zaMkA) saudharmathI nIce utaratA zakane naMdIvara dvIpamAM ja utaravuM yuktimat che, asaMkhyAta dvIpa-samudra oLaMgavAnI jarUra zuM? (samAdhAna) nirmANa mArganA asaMkhyAtatama dvIpa ke samudranI uparI sthitapaNAnA saMbhavathI temAM avataraNa kahyuM. pachI naMdIzvara jyAM asaMkhyAta dvIpa samudranuM ullaMghana yuktimat che. 1 e pramANe ukta rIte jema sUryAbhanI vaktavyatA kahI tema ahIM pama kahevuM. ahIM vizeSa e che ke - zakrano adhikAra kahevo. badhuM spaSTa che. vizeSa e ke pahelo cAvat zabda dRSTAMta viSayaka sUryabha adhikAranI avadhi sUcanArthe che. te avadhi vimAnanA pratisaMharaNa sudhI kahevI. bIjo yAvat zabda divya devadhuti, divya divyAnubhAva e be pada grAhI che. Ano artha A che - devaddhi eTale parivAra saMpatti - 4 - devadhuti-zarIra, AbharaNAdithI, devAnubhAva-devagatinI hrasvatA pAmIne, divya jaMbudvIpaprajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 yAna vimAna-pAlaka nAme che, te jaMbudvIpa parimANathI nyUna lAMbu-pahoLuM karavAne saMkSepatA, saMkSepatA, trIjo yAvat zabda - jyAM jaMbudvIpamAM bharatakSetra che pUrva misopAna pratirUpakathI zakanuM uttaraNa kahyuM, bIjA badhAM kyAMthI uttare che ? te spaSTa che, have zake zuM karyu te kahela che. temAM cAvat pada saMgrAhya pUrva sUtrAnusAra jANavuM. have zuM kahyuM - te kahe che - he ratnakukSidhArikA tamane namaskAra. dizAkumArImAM sUtra kahyuM che, tema kahevuM. yAvat zabdathI kahevuM ke - jagapradIpadAyikA, sarva jagajIva vatsala, hitakAraka, mArgadazita - 4 - jina, jJAnI, nAyaka, buddhabodhaka, sarvalokanA nAtha, sarva jagane maMgala, nirmamatvI ItyAdi badhuM pUrvavat he mAtA ! tame dhanya cho Adi sudhI kahevuM. huM zakra nAme devendra tIrthaMkarano janma mahotsava karIza, to tamAre DaravuM nahIM, kahIne avasvApinI nidrA Ape che - arthAt putrane meru laI javAyA pachI, tenA virahamAM mAtA duHkhI na thAya, te mATe divya nidrA vaDe nidrAvALA kare che, bhagavaMtanuM pratirUpaka paNa tyAM mUke che. jethI merue jaIne janmamahotsavamAM vyagra hoIe, tyAre nIkaTanA duSTa devo kutUhalAdithI nidrA harI le to ? tethI saMpUrNa bhagavaMta sardeza rUpa vikurtIne tIrthaMkaranI mAtAnI paDakhe sthApe che. pachI zakra potAnA pAMca rUpo vikrve che, temAM - 42 eka zakra tIrthaMkarane parama zuci vaDe sarasa gozIrSa caMdanathI lipta ane dhUpa vaDe vAsita karI, hAthanuM zuti saMpuTa karIne grahaNa kare che. eka zaka pAchaLa chatra dhare che ItyAdi sUtrArthavat jANavuM - x - ahIM sAmAnikAdi deva parivAra hovA chatAM Indra pote ja je pAMca rUpanI vikurvaNA karI, te bhagavaMtanI paripUrNa sevAnA lobhathI karyA. have zakra vivakSita sthAnane pAme che, te kahe che - pachI te zakendra bIjA ghaNA bhavanapatyAdi deva-devIothI pavirIne sarva RddhipUrvaka, sarvadhutyAdithI, utkRSTatvaritAdi gatithI jatAM-jatAM jyAM meru parvatanA paMDakavanamAM jyAM abhiSeka zIlA upara abhiSeka siMhAsana che, tyAM Ave che, AvIne siMhAsane pUrvAbhimukha beTho. have IzAnendrano avasara che - * sUtra-230 thI 235 : [23] te kALe, te samaye devendra devarAja IzAna, jenA hAthamAM zULa che, vRSabha vAhana che, surendra, uttarArdha lokAdhipati che, aThThAvIsa lAkha vimAnono adhipati, nirmaLa vastradhArI, e pramANe zaka mujaba zeSa varNana kahevuM. temAM bheda ATalo che-- mahAghoSA ghaMTA, laghuparAkrama nAme padAti sainyAdhipati, vimAnakArI deva puSpaka che, nirmANamArga dakSiNethI, uttarapUrvanA ratikara parvatathI meru parvata samorAryo yAvat padhAro che. e pramANe bAkInA paNa Indro kahevA, yAvat acyutendra, temAM ATalo Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5/230 thI 235 bheda che- [31] saudharmendrathI anukrame sAmAniko 84,000, 80,000, 32,000, 70,000, 60,000, 50,000, 40,000, 30,000, 20,000 ane raNaacyutaddhIkanA 10,000 jANavA. [32] saudharmendrathI vimAna saMkhyA - 32 lAkha, 28 lAkha, 12 lAkha, cAra lAkha, 50,000, 40,000 ane sahasAranA 6000 che. 43 [33] AnaMta-prANata kalpamAM 400 ane AraNa-acyutamAM 300 che. A vimAno kA, have yAna-vimAnakArI devo kahe che - [34] pAlaka, puSpa, saumanasa, zrIvatsa, gaMdhAvartta, kAmagama, prItigama, manorama, vimala ane sarvatobhadra [anukrame jANavA.] [35] saudharmendra, sAnakumArendra, brahmalokendra, mahAzukendra ane prANatendranI sughoSA ghaMTA che, hariNegameSI padAti sainyAdhipati che, uttaravartI nirmANa mArga che, dakSiNa-pazcimI ratikara parvata che. IzAnendra, mAhendra, lAMtakendra, sahasrArendra, acyutendrane mahAghoSA ghaMTA, laghuparAkrama nAme padAti sainyAdhipati, dakSiNa bAjuno nirmANamArga, uttarapUrvano ratikara parvata che. paryAdA, jIvAbhigamamAM kahyA mujaba jANavI. AtmarakSaka devo sAmAnika devothI cAragaNAM che. badhAMnA yAna-vimAno eka lAkha yojana vistIrNa che. tenI uMcAI sva-sva vimAna pramANa che ane mahendradhvaja hajAra yojana vistINa che. zakra sivAyanA badhAM meru parvata samavasare che cAvat (bhagavaMtanI) paryuMpAsanA kare che. * vivecana-230 thI 235 H - te kALe - saMbhavita jina janma, te samayamAM - dikkumArInA kRtya pachI, zakranA Agamana pachI nahIM, kemake badhAM Indro jinakalyANakamAM sAthe ja AvavAno AraMbha kare che. sUtramAM je zakanA Agamana pachI IzAnendranuM Agamana kahyuM te kramathI sUtranA saMbaMdhathI saMbhave che. devendra devarAja IzAna Adi sUtrArthavat jANavuM. temAM ajAMsa-nirmaLa, aMbaravastra-svacchapaNAthI AkAzavat vastro. jema zakamAM kahyuM, tema ahIM paNa che, taphAvata eTalo ke ghaMTAnuM nAma mahAghoSa che, ItyAdi badhuM sUtrArthavat jANavuM. cAvat padathI tIrthaMkara bhagavaMtane traNa vakhata AdakSiNa pradakSiNA kare che, karIne vaMdananamaskAra karIne, bahu dUra nahIM tema bahu nIkaTa nahIM e rIte suzrUSA karatA, namana karatAM, abhimukha vinayathI aMjalI joDI rahyA. have atidezathI sanakumArAdi IndronI vaktavyatA kahe che - saudharmathI acyutendra sudhInI vaktavyatA che, zakrendranA 84,000, IzAnendranA 80,000 e rIte cAvat Anata-prANata be kalpanA IndranA 20,000 ane AraNa-acyuta be jaMbudvIprajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 kalpanA IndranA 10,000 sAmAniko che. - X - e rIte prati IndranA sAmAnikono AlAvo kahevo. 44 vimAno-saudharmako 32-lAkha, IzAna ko-28 lAkha e pramANe AnataprANata be kalpe maLIne 400, AraNa-acyuta baMne maLIne 300 vimAna saMkhyA jANavI. yAnavimAna vikurvaka devonA nAmo sUtrAnusAra jANavA. have daza kalpendromAM kayA prakAre pAMca-pAMcamAM sAmya che ? te kahe che - saudharma arthAt pahelA, trIjA, pAMcamA, sAtamA ane navadazamAM sughoSA ghaMTA, hariNegameSI deva, uttarIya nirmANa bhUmi ane agnikoNano ratikara parvata tathA IzAna arthAt bIjo, cotho, chaThTho, AThamo ane agiyAra bAramo kalpanA Indrone mahAghoSA ghaMTA, laghu parAkrama deva, dakSiNa mArga, IzAna ratikara parvata kahevo. bahuvacana sarvakALavartI IndranI apekSAthI che. parpada-atyaMtara, madhya, bAhya rUpa tenA jeTalA deva-devIonuM pramANa che, tenuMteTaluM pramANa jIvAbhigamathI jANavuM. jemake zakranI paryAdA atyaMtara bAra hajAra, madhyanI cauda, bAhyanI soLa jANavI. IzAnendranI Adha-daza hajAra, madhyanI bAra, bAhyanI cauda che. sanakumArendranI paryAdA anukrame ATha, daza, bAra che. mAhendranI cha, ATha ane daza che. ema babbe ghaTatAM zukrendranI eka-be-cAra hajAra che. sahasrArendranI 500, 1000, 2000 che, Anata-prANatendranI 200, 500, 1000 che. AraNa-acyutanI parSadA atyaMtara-100 deva, madhya-200 ane bAhya-550 devo che. zakra ane IzAnanI devI parSadA jIvAbhigamAdimAM kahI che, paNa malayagirijIe Avazyaka vRttimAM kahela nathI, tethI ame paNa lakhatA nathI. AtmarakSA - aMgarakSaka devo, badhAM Indrone potAnA sAmAnika karatAM cAragaNAM hoya che. tethI cAragaNAM 84,000 ItyAdi jANavA. yAnavimAna badhAMnA eka lAkha yojana pahoLA, uMcAI badhAMnI pota-potAnA vimAnapramANa che. IndranA pota-potAnA vimAne saudharmAvartasakAdi, tenuM pramANa 500 yojanAdi che. arthAt be kalpanA vimAnonI uMcAI 500 yojana, bIjA benI 600 yojana, trIjA benI 700 yojana, cothA benI 800 yojana, uparanA cAranI 900 yojana che. badhAMno mahendradhvaja 1000 yojana vistIrNa che. - 4 - have bhavanavAsI kahe che- * sUtra-236 thI 238 : [36] te kALe, te samaye asurendra asurarAjA samara, samarasaMcA rAjadhAnImAM sudharmasabhAmAM camara siMhAsane, 64,000 sAmAnika devo, 33 trAyazriMzaka, cAra lokapAla, saparivAra pAMca agramahiSIo, traNa paryAdA, sAta sainyo, sAta sainyAdhipatio, cAragaNA 64,000 AtmarakSaka devo ane bIjA devothI [parivRtta] hato ItyAdi zakra vat jANavuM. temAM taphAvata A pramANe che - krama nAme padAti sainyAdhipati, oghavarA nAme ghaMTA, vimAna 50,000 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 pa/ra36 thI 28 caujana vidlNa, mahendradhvaja paoo yojana uMco, vimAnakArI abhiyogika deva che. bAkI badhuM pUrvavat yAvatuM meru parvata samavasare che [pAvatuM] paryApAsanA kare che. te kALe te samaye arendra asararAjA bali e pramANe Ave che. vizeSa e ke - 60,ooo sAmAnika devo, tenAthI cAragaNA AtmarakSaka devo, mahAma nAme padAtisainyAdhipati, mahA oghasvarA nAme ghaMTA che. bAkI badhuM pUvava4 harSadA jIvAbhigamavat che. te kALe, te samaye dharaNendra temaja Ave che. taphAvata e-6ooo sAmAniko, 6-gramahiNI, cAragaNA AtmarakSaka devo, meghazvarA ghaTA, bhadrasena nAme padAdImenyAdhipati, vimAna 25,ooo yojanA vistIrNa, mahendradhvaja 50 yojanA vistRta che. e pramANe asurendra varjita badhAM bhavanavAsI Indro zaNavA. vizeSa e - asuronI odhavarA ghaMTA, nAgakumAranI meghavarA, suvaNakumAranI haMsasvarA, vidhukumAranI kauMcasvarA, agnikumAranI maMjuvarA, dizAkumAranI maMjughoSA, udadhIkumAranI suvarA, dvIpakumAranI madhurasvarA, vAyukumAranI nadIsvarA, svanitakumAranI naMdighoSA ghaMTA che. [3] sAmAnika devo amarendranA 64,000 ane balIndranA 60,000 che. asurendra sivAyanA IndronA cha-cha hajAra che. sAmAnikothI cAragaNA AtmarakSaka devo kahevA. 3i8] amarendra sivAyanA dakSiNa dizAnA IndronA padAtirInya adhipatinA nAma bhadrona ane uttaranA dakSa nAme che. A pramANe vyaMtarendro ane jyotikendrone jANavA. pharka mAtra e che ke - woo sAmAniko devo, cAra agamahiNIo, 16,ooo AtmarakSaka devo, vimAna 1ooo yojana, mahendradja 15 yojana, dakSiNadizAnI ghaTA maMjuvA, uttaradizAnI maMjughoSA, paEAtI saiAdhipati ane vimAnakArI abhiyogika devo che. jyotikonI suvarA tathA suravaranirvASA vaMTA che. teo meru parvata samavasare che yAvatu paryApAsanA kare che. * vivecana-236 thI 38 : camara asurendra asurarAjA camacaMcA rAjadhAnImAM, sudhamasabhAmAM, camasiMhAsane beTho che ItyAdi sUkAryavata che. bIjA paNa devo ema AlApakAMzathI saMpUrNa AlApaka A rIte jANavo - camacaMyA rAjadhAnImAM vasatA ghaNAM asurakumAra devo ane devIo zakanI jema bAkI badhuM jANavuM. taphAvata A pramANe - kuma padAtisainya adhipati, oghasvarA ghaMTA ItyAdi sUtrArthavatu jANavuM. temAM vimAna karanAra Abhiyogika deva kahyo che, paNa vaimAnikendranA pAlakanI jema koI niyata nAma Apela nathI. bAkInuM pUrvavat - zakAdhikAramAM kahyA mujaba kahevuM. vizeSa e jaMbUDhIpapajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 ke - dakSiNapazcima ratikara parvata che. te kyAM sudhI kahevuM ? me pati samosare che ane paryApAsanA kare che, tyAM sudhI kahevuM. have balIndra - te kALe, te samaye asurendra asurAja bali hato, tene camasvat kahevo. vizeSa e ke - 60,ooo sAmAniko, cArgINAM AtmarakSako arthAta sAmAnikanI saMkhyAthI cAragaNAM aMgarakSako che. mahAlUma padAti sainyAdhipati, mahAsvarA ghaya che camacaMgAnA sthAne balicaMyA rAjadhAnI, dakSiNano niyaNimArga, uttarapazcima ratikara parvata kahevo. bAkI yAna vimAna vistArAdi camacaMyAnA adhiAramAM kahyA mujaba jANavuM. parSadA jIvAbhigama sUtramAM kahyA mujaba che. * * * * * camara adhikAra kahetA balIndranA adhikAramAM have kahevAnAra ATha bhavanapatimAM upayogI thAya che.. parSadA - amaranI AtyaMtara parSadAmAM ra4,ooo devo, madhyamAmAM 28,ooo, bAhAmAM 32,000 devo che. balIndranI AtyaMtara parSadAmAM 20,ooo, mayamAmAM 24,000, bAhyAmAM 28,000 devo che tathA dharaNendranI AgaMtara parSadAmAM 60,000, madhyamAmAM 90,ooo ane bAhyamAM 80,000 devo che. bhUtAnaMdanI atyaMtara parSadAmAM pa0,000, madhyamAmAM 60,000 ane bAhyAmAM 30,ooo devo che. bAkInA bhavanapatinA 16 IndromAM je veNudevAdi dakSiNa zreNinA adhipatio che, temanI traNe parvadA dharaNendranI jema ane uttara zreNi adhipati veNudASTi AdinI bhUtAnaMdanI jema parSadA jANavI. have dharaNa - te kALe, te samaye dharaNao camaravat kahevuM. taphAvata e che ke - 6000 sAmAniko, cha graMmahiSIo, cAragaNAM AtmarAko, meghasvarA ghaMTA, bhadrasena padAtI sainyAdhipati, vimAna ra5,000 yojana, mahendravaja 50 yojana che. have bAkInA bhavanavAsI IndranI vaktavyAtane atidezathI kahe che - e pramANe dharaNendra mujaba camara ane bali surendrane vajIne bhavanavAsI IndromAM bhUtAnaMdAdinI vaktavyatA jANavI. vizeSa e ke - asurakumAronI ogharasvarA ghaMTA, nAgakumAronI meghavA ghaMTA, suvarNagaruDakumAronI haMsasvarA ghaMTA ItyAdi sUkAIva jANavuM. A badhAMnI uta-anukta sAmAnika saMkhyAne saMgrAhArthe A gAthA kahe che - camarendranA 64,000, balIndranI 60,000 ane nizcaye asura sivAyanA dharaNendra Adi aDhAra bhavanavAsI IndronA sAmAniko cha-cha hajAra jANavA. vaLI A sAmAnikothI cAra-cAragaNA AtmarakSaka devo hoya che. tema kahevuM. dakSiNa saMbaMdhI amarendra varjIta bAkInA bhavanapatiIndrono padAtI sainyAdhipati bhadrasena che ane uttaradizAno bali sivAyanA bAkInA Indrono dakSa nAme padAtipati che. - X - have vyaMtarendra ane jyoti kendra- te ziSyabuddhithI prApta che. jema bhavanavAsI kahyA tema kahevA. vizeSa e ke - cAra hajAra sAmAniko, cAra agramahiNIo, Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5/236 thI 238 16,000 AtmarakSaka devo, 1000 yojana vimAnanI laMbAI-pahoLAI, mahendradhvaja 125 yojana, dakSiNa dAzivartInI ghaMTA maMjusvarA che, uttaradizAvartInI maMjughoSA che, padAti sainyAdhipati ane vimAnakArI baMne Abhiyogikadeva che. arthAt svAmI vaDe Adeza karAyela Abhiyogika devaja ghaMTAvAdana Adi karma ane vimAnavikurvaNA karavAmAM pravarte che paNa temAM nirdiSTa nAma nathI. *ka vyAkhyAthI vizeSa pratipAdanArthe sUtramAM na kahevAyela chatAM A paNa jANavuM - badhAM AnvaMtarika parmadAnA devo 8000, madhyamAnA devo 10,000 ane bAhyAnA - 12,000 jANavA. te A pramANae - - te kALe te samaye kAla nAme pizAcendra, pizAyarAjanA 4000 sAmAniko, saparivAra cAra agramahiSI, traNa paryAdA, sAta sainyo, sAta sainyAdhipatio, 16,000 AtmarakSakadevo che ItyAdi. vyaMtaranI mAphaka jyotikone paNa jANavA. temAM sAmAnikAdi saMkhyAmAM kaMI vizeSa nathI. ghaMTAmAM A vizeSatA che - caMdgonI susvarA, sUryonI susvaranirdoSA. badhAMnuM meru parvata samavasaraNa jANavuM. cAvat paryApAsanA kare che yAvat zabdathI - pUrve jaNAvela che, te jANavuM. teno ullekha A rIte - te kALe te samaye jyotikendra jyotiprAja caMdranA 4000 sAmAniko, cAra agramahio, traNa parSadA, sAta sainya, sAta sainyAdhipatio, 16,000 AtmarakSaka devo, e pramANe vANavyaMtara samAna jANavA, e pramANe sUryo paNa jANavA. [zaMkA] ahIM caMdro ane sUryo evuM bahuvacana zA mATe mUkyuM ? prastuta karmamAM eka ja sUrya ane caMdra adhikRtapaNAthI che, anyathA IndronI 64nI saMkhyAmAM vyAghAta na thAya ? [samAdhAna jinakalyANakAdimAM daza kalpendro, vIsa bhavanavAsIndro, batrIza vyaMtarendro, e badhAM eka-eka vyaktigata che, paNa caMdra ane sUrya jAtinI apekSAthI che. tethI caMdro ane sUryo asaMkhyAta paNa samAI zake che. kemake bhuvana bhaTTArakanA darzananI kAmanA kone na hoya ? A vAta zAMtinAtha caritramAM munidevasurIjIe paNa kahela che ke - jyotiSkanAyaka caMdra-sUrya saMkhyAtIta hatA. have emanA prastuta karmanI vaktavyatA kahe che - * sUtra-239 : tyAre te devendra devarAja ayyatu mahAdevAdhipati, potAnA Abhiyogika devone bolAve che, bolAvIne A pramANe kahyuM - devAnupiyo! tIrthaMkaranA abhiSekane mATe mahArtha, mahAI, mahArTa, vipula sAmagrI upasthApita karo - lAvo. tyAre te Abhiyogika devo harSita, saMtuSTa thaI yAvat AjJA svIkArIne uttara-pUrva dizAbhAgamAM jAya che, jaIne vaikriya samudghAtathI yAvat samavahata thaIne 1008 suvarNa kaLazo, e pramANe [eka hajAra ATha-eka hajAra ATha] rUpAnA, maNinA, sonArUpAnA, sonA maNinA, rUpAmaNinA, sonArUpA ane maNInA [maNInA] 1008 mATInA, 1008 caMdananA kaLazo [vikurte che. jaMbudvIpaprajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 taduparAMta...... zRMgAra, darpaNa, thALA, pAtrI, supratiSThaka, citraratnakareMDaka, vAtakaraga, puSpAMgerI e pramANe jema sUbhi kahyuM tema sarva gaMgerI, sarve paTalaka vizeSita kahevA. sIMhAsana, chatra, cAmara, velAmuka yAvat sarasavasamuka, tAlavRMta yAvat 1008 kaDachAne vipurve che. vikurtIne svAbhAvika ane viSurvita kaLazo yAvat dhUpakaDachAM laIne..... jyAM kSIrodaka samudra che, tyAM AvIne, kSIrodaka grahaNa kare che. karIne je tyAMnA utpala, pA yAvat sahasatro che, tene grahaNa kare che. e pramANe puSkarodathI yAvat bharata-airAvatanA mAgadhAdi tIrthonA jaLa ane mATIne grahaNa kare che. pachI e pramANe gaMgAdi mahAnadIo yAvat laghuhimavaMtanA sarve tuvara, sarve puSpa, sarva gaMdha, sarve mALA yAvat sarvoSadhi ane siddhArthaka grahaNa kare che. tyArapachI padmadrahathI drahanuM jaLa, utpalAdi. e pramANe sarve kuLa parvatomAMthI, vRttavaitADhyomAMthI, sarve mahAdrahomAMthI, sarve mahAdrahomAMthI, sarve cakravartI vijayomAMthI, vakSaskAra parvatomAMthI, tanadIthI, [jaLa, mATI Adi le che] Clell - uttarakumAM yAvat sudarzana bhadrazAlavanamAM sarve tuvara yAvat siddhArthakane grahaNa kare che. e pramANe naMdanavanathI sarve tuvara yAvat siddhArthaka ane sAsa gozISacaMdana, divya puSpamALA grahaNa kare che. e pramANe saumanasavana ane paMDakavanamAMthI sarve tuvara yAvat saumanasamALA, dardaramalaya ane sugaMdha grahaNa kare che. tyArapachI badhAM eka sthAne ekaThA thAya che, thaIne jyAM svAmI-Indra che, tyAM Ave che, AvIne mahArtha yAvat tIrthaMkaranA (janmanI) abhiSeka sAmagrI upasthApita kare che. * vivecana-239 : tyAre te acyuta, je pUrve kahela devendra devarAja, mahAt deva-adhipati mahendra, cosaThe IndromAM paNa labdhapratiSTha che. tethI prathama abhiSeka kahyo. Abhiyogya devone - bolAve che, bolAvIne A pramANe kahyuM - je kaheluM te kahe che o devAnupriyo ! jaldIthI mahAryAdi tIrthaMkarAbhiSeka hAjara karo. ahIM mahA'dipado pUrve bharatarAjAnA adhikAre kahelA che. vAkya yojanA sulabha che. have temaNe je karyu, te kahe che - tyArapachI te Abhiyogika devo harSita, saMtuSTa thaI cAvat AjJA svIkArIne IzAna dizAbhAgamAM jAya che, jaIne vaikriyAmudghAtathI samavahata thaIne 1008 suvarNa kaLazone vipurve che. e pramANe pratyeka 1008 rUpAnA ItyAdi kaLazo sUtrArthavat jANavA. temAM vaMdanakaLaza eTale mAMgalya ghaDA. - X - vAtaka eTale bahArathI citrita madhye jaLazUnya karaka - X Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5/239 jema sUryAbhadevane rAjapraznIyasUtramAM IndrAbhiSekamAM kahyuM, tema kahevuM. temAM 1008 AbharaNa yaMgerI, 1008 lomahasta yaMgerIo tathA sarva paTalaka 49 kahevA. tethI kahe che - 1008 puSpaTalo, A vastu sUryabhanA abhiSekopayogI vastu vaDe saMkhyAthI ja tulya che, guNathI tulya nathI, tethI kahe che - ativiziSTa kahevA. kemake prathama kalpanA devanI vikurvaNAthI acyuta kalpa-devanI vikurvaNA adhikatara che. tathA siMhAsana, chatra, cAmara, taila samudgaka yAvat sarpapa samudgaka. ahIM cAvat padathI koSThasamudgAdi kehavA. tAlavRMtamAM cAvat karaNathI vIMjhaNAdi levA. temAM vIMjhaNA e sAmAnyathI vAtopakaraNa che ane tAlavRtta, tenA vizeSarUpa che. te eka hajAra ATha-eka hajAra ATha che, 1008 dhUpakaDachA che. have vikrvaNAnuM sArthakatva kahe che - vikurtIne ane svAbhAvika - devalokamAM devalokavat svayaMsiddha zAzvata ane vaikriya-anaMtarokta suvarNAdi cAvat zabdathI bhRgArAdi grahaNa karavA. kemake dhUpakaDachAMne sUtramAM sAkSAt lIdhela che. grahaNa karIne jyAM kSIroda samudra che, tyAM AvIne kSIrarUpa jaLane grahaNa kare che. [zaMkA] meruthI abhiSakenA aMgabhUta vastunA grahaNane mATe cAlatA devo, tenA grahaNa upayogI vastu kaLaza, bhaMgArAdi grahaNa kare paraMtu anupayogI, yAvat zabdathI siMhAsana-cAmarAdi ane taila samudgaka kema grahaNa karela che, te kahe che - vikurvaNA sUtranA atidezathI grahaNa sUtranA atiSTitvathI, A sUtrapAThanA aMtargatatvamAM paNa je grahaNocita che, te ja grahaNa karela jANavuM. kemake yogyatA vaza ja arthanI pratipati hoya che ane dhUpakaDachAMnuM tyAM grahaNa, te kaLaza, bhaMgArAdi deva hasta dhUpanArthe che. anyathA sUtramAM sAkSAt upadarzita dhUpakaDachAMnuM grahaNa nirarthaka thAya. have prastuta sUtra - laIne pachI tyAM kSIrodamAM utpala, pA yAvat sahasrapatro che, tene grahaNa kare che. yAvat padathI kumudAdi levA. A rIte puSkaroda - trIjA samudrathI udakAdi grahaNa kare che. ahIM sIdho trIjo samudra levAthI, bIjA samudranA agrAhyatvathI saMbhave che. yAvat zabdathI puSkaravaradvIpArlenA mAgadhAdi tIrthonuM jaLa ane mATI le che. samayakSetramAM rahela puSkaravaradvIpArdhanA gaMgAdi mahAnadImAM Adi zabdathI sarve mahAnadI levA, yAvat padathI jaLa ane baMne taTanI mATI le che. laghuhimavaMtanA sarve tuvaskaSAyadravyo AmalakAdi, sarve jAtibhedathI puSpo, sarve gaMdha-vAsAdi, sarve mALAgrathitAdi bhede, sarve mahauSadhi-rAjahaMsI Adi, siddhArthaka-sarasavo le che. laIne padmadrahathI drahanuM jaLa ane utpalAdi le che. e pramANe laghuhimavaMtathI badhAM kSetra vyavasthAkAritvathI kula kalpa parvato-himAcalAdi, temAM vRttavaitADhyo, pAdrahAdi mahAdraho, bharatAdi vAsakSetro, kacchAdi cakravartI vijayo, gajadaMtAdi vakSaskAra parvato - x - grAhAvatI Adi aMtarnadIo kahevI. parvatomAMthI tuvarAdi ane drahomAMthI utpalAda, karmakSetromAM mAgadhAditIrthanA jaLa ane mATI, nadIthI jaLa ane baMne kinArAnI mATI grahaNa karavI. 27/4 jaMbudvIprajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 yAvat padathI devaku letAM bane ku levA, citra-vicitra parvata, baMne yamakaparvata, kaMcanagiri, daze draho Adi grahaNa karavA, cAvat padathI puSkaravara dvIpAInA pUrvapazcimAddha bharatAdi sthAnamAM vastu grahaNa kahevuM. pachI jaMbUdvIpamAM paNa te pramANe ja kahevuM. kyAM sudhI kahevuM ? sudarzana-pUrvAdhamarumAM bhadrazAlavana, naMdanavana, saumanasavana ane paMDakavanamAM badhAM tuvarone le che. tenA aparArdhamAM A ja karme vastu lIdhI. pachI dhAtakIkhaMDanA merunA bhadrazAlavananA badhAM tuvaro le che cAvat sarasavo le che. e rIte naMdanavanathI badhAM tuvo yAvat sarasavo, sarasagozIcaMdana, divya grathita puSpo grahaNa kare che. e pramANe saumanasavanathI, paMDakavanathI badhAM tuvaro yAvat gaMdhAdi le che. dardara-caMdanAdi paNa le che. - x - x + Cho pachI ahIM-tahIM vIkharAyelA Abhiyogya devo ekaThA thAya che, thaIne jyAM svAmI che, tyAM jAya che. jaIne mahAryAdi tIrthaMkara abhiSeka yogya kSIrodakAdine acyutendranI samIpe lAve che. have acyutendra zuM kare che ? te kahe che - * sUtra-240 H tyArapachI te acyutadevendra 10,000 sAmAniko, tetrIza AyazriMzako, cAra lokapAlo, traNa padA, sAta sainyo, sAta sainyanA adhipatio, 40,000 AtmarakSaka devo sAthe saMparivarIne svAbhAvika ane vikurvita zreSTha kamala upara pratiSThita, sugaMdhI zreSTha jaLathI pratipUrNa, caMdana vaDe carcita, gaLAmAM mauli bAMdhela, kamaLa ane utpala vaDe DhAMkela, sukomaLa hatheLI vaDe parigRhIta... ...1008 suvarNanA kaLazo yAvat 1008 mATInA kaLazo yAvat sarvodakathI, sarva mATIthI, sarvatRvarathI yAvat sarva auSadhi ane sarasavathI, sarva RddhithI yAvat rava vaDe mahAna mahAn tirthaMkarAbhiSeka vaDe abhiSeka kare che. tyAre [acyutendra dvArA] mahAtmahAn abhiSeka vaDe siMcit thayA pachI, bIjA IndrAdi devo chatra-sAmara-dhUpakaDachAM-puNyA-gaMdha yAvat hAthamAM laI harSitasaMtuSTa thaI yAvat hAthamAM vajra, trizULa laIne AgaLa aMjali joDI ubhA rahe che. e pramANe vijayadeva anusAra mAvat keTalAMka devo Asita-saMmArjitaupalipta-sikta-zuci-saMsRSTa mArgo, hATa ane galIone kare che yAvat gaMdhavarNIbhUta kare che. keTalAMka devo hiraNya varSA varasAve che, e pramANe suvarNa, ratna, vaja, bharaNa, patra, puSpa, phaLa, bIju, mAlA, gaMdha, vaNa yAvat pUrNavAsanI varSA kare che. keTalAMka hiraNyavidhi e pramANe yAvat pUrtividhi kare che. keTalAMka cAre prakAre vAdha vagADe che, te A pramANe vata, vitata, dhana ane jhusira. keTalAMka cAra prakAre geyane gAya che, te A pramANe 1. upti, 2. pAdAtta, 3. maMdAya, 4. rocitAvasAna. keTalAMka cAra bhede nRtya nAro che, te A - 1. cita, ra. kuMta, 3. ArabhaTa ane 4. bhasola. - Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para pa/ra40 keTalAMka caturvidha abhinaya kare che - daSTintika, pratikRtika, sAmetopanipAtika, lokamadhyAvasAnika. keTalAMka baMIza bhede divya nRtyavidhi dekhADe che, keTalAMka utpAtanipAta, nipatotpAta, saMkucitapasAraNa yAvatuM bhAMtasaMbhAta nAmaka divya nATyavidhi dekhADe che. keTalAMka tAMDava kare che ane keTalAMka lArA-nRtya kare che. keTalAMka potAne sthaLa banAve che, e pramANe bukAra kare che, AphoTana kare che, valsana kare che, sIMhanAda kare che ane keTalAMka A bhUkArAdi bhAvuM ja kare che.. keTalAMka ghoDAnI jema haNahaNe che, e pramANe hAthInI jema gulagulAyita kare che, rathanI jema dhanaghanAhaTa kare che, keTalAMka A haNahaNATa Adi traNe sAthe kare che. keTalAMka ucchala kare che, keTalAMka prakSAla kare che, keTalAMka tripadI chede che, pAda dardaka re che, bhUmi upara thapATo mAre che. keTalAMka moTA zabdothI avAjo kare che, e pramANe saMyogo kahevA. keTalAMka hakkAra kare che, e pramANe pUkAre che, thakkAre che, Avapatita thAya che, utpatita thAya che, paripatita thAya che, baLe che, tapache che, pratapta thAya che, garje che, vidhutanI jema camake che, varSanI jema vase che. [tathA...] keTalAMka devotkalika kare che, e pramANe devakaTakA kare che, keTalAMka duhadadu kare che, keTalAMka vaikriya bhUtarUpo vikuvIne nAce che, e pramANe vijayadevava4 kahevuM yAva4 cAre tarapha dhIme dhIme doDe che . jora jorathI ghaDe che. * vivecana-240 - pachI abhiSeka sAmagrI upasthita thatAM te ayyata devendra daza hajAra sAmAniko, 33 gAyaaiMzako Adi sUkAryavat jANavuM. sukumAla hatheLImAM gRhIta aneka hajAra saMkhyAvALA kaLaso jANavA. tene ja vibhAgathI dazavi che - 1008 sonAnA kaLazo, cAvatu padathI rUpAnA, maNinA, sonArUpAnA, sonAmaNinA, rUpAmaNinA, sonI rUpAmaNinA, mATInA badhAMe 1008 kaLazo levA. tethI sarvasaMkhyAthI 8064 thaze, cAvat zabdathI bhaMgArAdi levA. sarva jaLa, sarva mATI, sarva tuvara cAvat zabdathI puSpAdi grahaNa karavA, sarvoSadhi-sarasavathI, sarva Rddhi vaDe yAvata svayI, cAvatu zaGdathI sarvadhatithI laIne dubhi nirdoSanAda sudhI levuM. moTA-moTA tIrthakarAbhiSeka vaDe - je abhiSekathI tIrthakaro abhisiMcit thAya che, ahIM abhiSeka zabdathI kSIrodAdi jaLa jANavuM. dhe abhiSekakArI Indra pachI bIjA IndrAdi je kare che, te kahe che - pachI svAmI atizaya mahAnu abhiSekamAM vartatA IndrAdi devo, hAthamAM chatra, cAmarAdi laIne harSita, saMtuSTa thaI, hAthamAM vaja, trizULAdi zo laIne AgaLa ubhA arthAt keTalAMka chatradhArI, keTalAMka cAmaraghArI ItyAdi, sevA dharma jaNAvavA kahyuM che, vairInA jaMbUdvIpaprAptiupAMgasUtra * saTIka anuvAda/3 nigraha mATe nahIM. - x - have atideza kahe che - e pramANe vijayadevanA abhiSeka sUtrAnusAra ukta sUga naNavuM. cAvatu padathI * x * x - keTalAMka devo pAMDavanamAM ati jaLa ke ati mATI na thAya, te rIte pravirala ane raja-reNu nAza karanAra, divya surabhigaMdha jaLanI varSA kare che. keTalAMka pAMDakavane nihataraja, naTarAja, bhraSTa jAdi kare che. have sUtra kahe che - keTalAMka devo pAMDukavane AsitAdi kare che, jaLa vaDe sIMce che, tethI ja zUci, kacaro dUra karavAthI saMmRSTa, rastA vagere kare che. artha A che - temAM sthAne sthAnethI lAvela caMdanAdi vastu mArganA aMtaramAM te rIte Dhagalo karAyela che, jethI hATanI zreNI jevI lAge che. yAvat padathI pAMDukavane maMcAtimaMca yukata kare che. keTalAMka vividha raMgI - uMcI - dhvajA patAkAthI maMDita kare che. keTalAMka gozISa caMdana dardaranI thApA mAre che keTalAMka caMdana kaLazayukta kare che. keTalAMka pratidvAranA dezabhAgane caMdanaghaTa yukta toraNavALA kare che. keTalAMka vipula vRta lAMbI mAtAthI yukta kare che. keTalAMka paMcavarNI sarasa sugaMdhI choDatAM paMjo pacAra yukta kare che, keTalAMka kAlo agaru AdinI dhUthI madhamadhatI gaMdha vaDe abhirAma sugaMdha zreSTha gaMdhayukta kare che. [ukta sUmanI vyAkhyAno sAra-zabdArUpe hiraNya - rUpuM, varSa-vRSTi, rana-karkItanAdi, vaja-hIra, AbharaNa - hAsadi, patra-manakAdi, bIja-siddhAdi, mAca-guMthelA puSpo, gaMdha-vAsa, varNa-hiMgalokAdi. cUma-sugaMdhadravyakSoda. hiraNyavidhi-hiraNyarUpa maMgalapakAra bIjA devone Ape che. * X - X - - have saMgItavidhirUpa utsava kahe che - keTalAMka caturvidha vAdho vagADe che, te A rIte - tata - vINAdi, vitata - paTahAdi, dhana - tAla Adi, zuSi-vaMzAdi. keTalAMka caturvidha gAyana gAya che, te A rIte - tsitte pahelAthI samAraMbhyamANa, pAdAtta-pAdavRddha, vRtAdi catubhagirUpa pAdabaddha, maMdAya-madhya bhAgamAM muInAdi guNayukta, sevitAvasAna-yazocita lakSANayuktatAthI bhAvitAdi - 4 - keTalAMka cAra bhede nATya kare che, te A pramANe - aMcitAdi cAra, keTalAMka caturvidha abhinaya kare che, te A rIte - daSTiblika Adi cAra. A nATyavidhi, abhinayavidhine bharatAdi saMgIta zAstrajJa pAsethI jANavI. keTalAMka banIza bhede aSTamAMgalika Adi divya nATyavidhi dekhADe che, te badhuM ja krame uddhamAna svAmInI AgaLa sUryAbhadeve dekhADela te ja krama levo. - X - svastika, zrIvatsa, raMdhAvAdi ATha maMgalathI cikita. ahIM AThe padonI vyAkhyA pUrvavatuM. vizeSa e ke - tenA vaDe Alekhana, te-te AkAranI AvibhavanA thAya tema dazavi che. arthAta tene abhinayaviSayakRtya kare che. mafjanA - AMgika, vAcika, sAtvika, AhArya e cAra bhedathI samudita ke asamuditapaNe abhinetavya vastu bhAvane pragaTa karavo. temAM AMgika vaDe nATyakata Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa/ra40 te-te maMgalAkApaNe avasthAna, hAya Adi vaDe teno AkAtuM darzana ke vAcika vaDe prabaMghAdimAM tene maMgala zabdanuM uccAraNa, manamAM kta thaIne tene maMgala svarUpanuM AvirbhAvata. have bIjuM nATya - Ava-pratyAvarta, zreNi-prazreNI, svastika, puSyamAnavAdinuM lekhata temAM suTikamayI bhamatI bhamarikAnA AghanayI tattana AvatuM. tethI viparIta krame pratyAvarta. zreNI-paMkti vaDe svastika, te zreNitika ItyAdi - x * vRittimAM A nATyAdi bheda vitAsvI che, je max anuvAdathI samajAya tevA nathI, tethI ame ahIM keTalAMka zabadono viziSTa artha mama rajU karIe chIe ne vardhamAnaka-skaMdha upara besela puraSa. *x* masyAMDaka-IDAthI janmatA matsyano AkAra karavo te. * x * athavA jemAM eka naTa bIjA no sAthe raMgabhUmimAM praveze che ke tyAMthI nIkaLe che, te matsyakAMDa, e rIte makakAMDa pAThamAM magaravaMda kahevuM. athavA vikRta rUpavathI jonAne ati prAsakata thAya che, te rIte je nATya tadAkAra darzanathI bhayAnaka thAya, te bhayAnaka sapradhAna makarakAMDa che. jAra-upapati, * x - mAra-kAmane udIpaka aya izRMgAra sapadhAna, - 4 - * * * * vAsaMtIlatA-vasaMtAdi tuvarNana. * * * banIzabaddha nATakamAM saMkhyA bamIza kahI che, paNa upalakSaNathI bIjA paNa teno abhinayakaraNapUrvaka nATyabhedo jANavA. bIjo abhinaya :- IhAmRga-vara, ru ane camara e mRgavizeSa che. vanavRkSavizeSa, tenI latA. cotho abhinaya :- ekatoSakA - eka dizAmAM dhanuSpa AkAra zreNI vaDe nartana, dvighAtoSakA * baMne parasparAbhimukha dizAmAM dhanuSAkAra zreNIthI nartana. ekataghavAla - eka dizAmAM nonuM maMDalAkAre nartana e rIte dvighAtazakavAla ane cakrAddha cakavAlAdi kahevA. have pAMcamo - caMdrAvali pravibhakita, suryAvali pravibhakita ItyAdi pravibhakti nAmaka che, temAM caMdronI Avavi * zreNi, tenI pravibhaki-nA vizeSa. * * * e pramANe sUryAvali ItyAdi ratnAvali pravibhakti sudhI jANavuM * x * [jeno artha vRttithI samajavo.] have chaTho : caMdra sUryodgamana pravibhakti, temAM udgamana eTale udayana, tenI canA vizeSa abhinaya. * * * dhe sAtamo - caMdra sUryAgamana pravibhakti, caMdranuM vimAna sahita Agamana - AkAzavI avataraNa, tenI sthanA karavI. dhe AThamo - caMdrasUryAvaraNapavibhakti, jema caMdra dhanapaTala Adi vaDe AvaraNa karAya che, te rIte abhinaya darzana, te caMdrAvaNa vibhakti, e rIte sUryavirANapavibhakti kahevI. have navamo - caMdra sUryAstamayanapravibhakti, jemAM sarvataH saMdhyAraNa prasaraNa, tamapasaNa, kumuda saMkoyAdi vaDe caMdranA astapaNAno abhinaya kahyo che. e rIte jaMbUdvIpajJaptiupAMgasUtra * saTIka anuvAda/3 sUryAstamayanapavibhakti. have dazamo :- caMdra sUrya nAga yakSa bhUta rAkSasa gaMdharva mahoga maMDala pravibhakita yukta maMDala pravibhakti. temAM ghaNAM caMdronA maMDala AkAraNI - cakavAla rUpe nidarzana te caMdramaMDala pravibhakti. e pramANe ghaNAM sUrya, nAgAdi maMDalakArI abhinaya kahevo. AnA dvArA caMdramaMDala, sUryamaMDala ItyAdi jANavA. * * * have agiyAramo - RSabha, siMkvalita, hagaja vilasita, mata haya gaja vilasita abhinaya rU5 kutavilaMbita nAmaka nATya, temAM lalita - salIlagati, vilasita * maMtharagati, mata vilasitantagati, te abhinayakSa gatipaghAta te kutavilaMbita. have bAramo :- zakaToddhi sAgaranAgara pravibhakita. gADAnI uMgha mAphaka AkArapaNe hAthano vinyAsa te zakaToddhi. * x * sAgara eTale samudranA sarvataH kallola prasaraNa vaDavAnala vAlA darzanAdi te sAgara pravibhakti, nagarasvAsI lokonA saviveka nepathyakaraNa, kIDA saMcaraNa, vacana cAturIdazanAdi te nAgara pravibhakid. have temo :- naMdA caMpA pravibhakita. temAM naMdA nAmaka zAzatI pukariNI, temAM devonI jalakrIDA, jalaja kusumonuM avayayana Adi abhinaya te naMdANavibhakti. caMpA nAme mahArAjadhAnI, upalakSaNathI kauzalA, vizAlAdi sajaghAnI paNa levI. tenI parikhA, saugha, prAsAdAdino abhinaya te caMpA pravibhakita. have caudamo :- macAMDaka-makarAMDaka-jAmAra pravibhakita nAme nATya. tenI vyAkhyA pUrve karAyela che. have paMdaramo :- 4 varga pravibhakita, temAM ja kAranA AkArathI abhinaya darzana, te naTo evI rIte nRtya kare che, je rIte vara no AkAra thAya che. e pramANe -kAra, A kArAdi pravibhakti paNa kahevI. * x * joke lipInA vaigiNI prastuta nATyano paNa aniyatatAno prasaMga Ave, to paNa varSanA navayava vizeSathI AmAM doSa nathI. e pramANe 4 kAra pravibhakti jAtika Adi paNa jANavA. athavA * kAra zabdanA udghaTanamAM 4-ma-ji- ItyAdi vAcikA abhinayanI pravRttithI nATya te ja kAra pravibhakti, e pramANe 4 thI 4 sudhInI ja kAra, jI kAra Adi pravibhakti jANavI. | [16] 4 kArAdi, [17] kArAdi, [18] 1 kArAdi, [19] 1 kAra Adi, pravibhaktio jANavI. have vIsamo - azoka, Ama, jAMbu, kosAMba* palava pravibhakti, azokAdi vRkSavizeSa, tenA pallava-navA kisalaya, te maMda vAyu vaDe calita thatAM nRtya kare che, tevA abhinayarUpa pallavapavibhakti. ekavIsamo - pA, tANa, azoka, caMpaka, cuta, vana, vAsaMtI, kuMda, atimukta, zyAma - latA pravibhakti nATya. je vanaspatikAyikanA aMgha, pradeza, vivakSita utvagata eka zAkhA sivAyanI bIjI zAkhA paristhULa na nIkaLe, te latA - Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5/240 jANavI, te padmAdi e pAlatAdi padono artha pUrvavat. te je rIte vAyu vaDe cAlatA nAce che, te abhinaya. 55 have bAvIzamo :- druta nATya. zIghra gIta ane vAdhanA zabdono eka sAthe prapAtathI pAdatala zabdano paNa samakAle nipAta. have tevIzamo :- vilaMbitanATya. gIta zabdamAM svaradholanA prakArathI vizrAMtanI mAphaka vAdhazabdamAM paNa canitAlarUpe vagADAtAM te rIte pAda saMcArathI nartana te vilaMbita. have covIzamo :- drutavilaMbita nATya, temAM ukta baMne prakAre nartana karavuM te abhinaya. -- have pacIzamo :- aMcita nATya-puSpAdi alaMkAra vaDe pUjita, te abhinayapUrvaka nATya paNa aMcita kahevAya - 4 - have chavIzamo :- iibhatanATya - mRdupada saMcAra rUpa - 4 - 4 - have sattAvIzamo :- aMcitaribhita, ukta baMne abhinaya. -- have aThThAvIzamo :- ArabhaTanATya, utsAha sahita subhaTa arthAt mahAbhaTonA skaMdhanA AsphAlana hRdayollaNanAdi - 4 - have ogaNatrIzamo :- bhasolanATya, paMktiya nyAyathI zrRMgArarasa, AnA dvArA zrRMgArarasano sAttvika bhAva sUcavela che. - x + X - have trIzamo :- ArabhaTa bhasola nATya, ukta baMne abhinaya. have ekatrIzamo H- utpAtanipAtapravRtta saMkucita-prasArita, recaka-recita, bhrAMtasaMbhrAMta nAme nATya. temAM hAtha-paga Adi abhinaya gatithI uMce ke nIce kSepaNa te utpAtanipAta. e rIte hAtha-paganuM saMkocana-prasAraNane saMkucita-prasArita. bhramakiA vaDe niSpanna te recakarecita. bhamaprApta ane sAzcarya thavuM te bhrAMta saMbhrAMta. have batrIzamo - caramacarama. te sUryAbhadeve varlamAna svAmI AgaLa bhagavaMtanA carama pUrvamanuSyabhava, carama devaloka bhava, carama cyavana-garbhasaMharaNa-tIrthaMkara janmAbhiSeka-bAlabhAva-cauvana-kAmabhoga-niSkramaNa-tapazcaraNa-jJAnotpAda-tIrthapravartanaparinirvANa abhinayarUpa bhAvita che. ahIM je tIrthaMkarano janmahotsava kare che, teno carita abhinayarUpa darzAve che. - X - 4 - have abhinayazUnya paNa nATaka hoya che, te darzAvavAne kahe che - keTalAMka utpAta-AkAzamAM uchaLavuM, nipAta-tyAMthI paDavuM, utpAtapUrvaka nipAta, e rIte nipAtotpAta, yAvat padathI nirika - raMgabhUmimAM javuM ane tyAMthI pAchuM AvavuM te. - 4 - A pUrvokta cAra bhede je bIza nATya bhedathI vilakSaNa che, te badhAM abhinayazUnya ane gAtravikSepa mAtra che. vivAha-abhyudayAdimAM upayogI sAmAnyathI narvanane bharatAdi saMgItamAM nRtta kahela che. have ukta ja nATya prakAradvayathI saMgraha karavAne kahe che - keTalAMka tAMDava 56 jaMbudvIprajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 nAme nATaka kare che. - x - tethI te AbhaTI vRttipradhAna nATya che. have je rIte bAlasvAmInI pAse devo kutUhalane darzAve che, te rIte kahe che - keTalAMka devo potAne sthULa kare che. e pramANe keTalAMka bUtkAra kare che, besIne kUlAo vaDe bhUmi Adine AghAta kare che. mallanI jema bAhu vaDe paraspara yuddha karatAM siMhanAda kare che. keTalAMka A traNene anukrame kare che. keTalAMka ghoDAnI jema haNahaNe che. keTalAMka hAthInI jema gulagula evI garjanA kare che. keTalAMka sthanI jema dhanadhana evo cItkAra kare che. keTalAMka haNahaNATa Adi traNe kare che. keTalAMka mukhanI AgaLa thapATo mAre che, keTalAMka mukhanI pAchaLa thapATo mAre che. keTalAMka mallanI mAphaka tripadIne chede che - paga vaDe bhUmi AsphoTana kare che. hAtha vaDe bhUmi upara AghAta kare che. keTalAMka moTA moTA zabdothI avAja kare che. e rIte ukta prakAre saMyogo paNa - be traNa pada melaka paNa kahevA. teno zo artha che ? keTalAMka uMce kudavuM Adi be kriyA sAthe kare che te keTalAMka traNa, cAra, pAMca ke cha kriyA kare che. keTalAMka hA-hA ema hakkAra kare che, keTalAMka cakk evA zabdo kare che. nIce utare che, uMce jAya che, tIrghA paDe che. jvAlArUpa thAya che, maMda aMgAra rUpatA svIkAre che, dIpta aMgAratA svIkAre che, garjArava kare che, vijaLI camakAve che, varSA varasAve che. ahIM paNa saMyogo kahevA. keTalAMka devo vAyunI jema bhamarI khAya che, e pramANe devo pramodabhAra janita kolAhala kare che, keTalAMka duhRduhu ema anukaraNa zabdo kare che, keTalAMka hoTha laMbAvavA-moTuM vAMku-cuku karavuM - netranA sphATana Adi bhayAnaka bhUtAdi rUpo vikurvIne nAce che. e pramANe badhuM vijayadeva anusAra kahevuM. kyAM sudhI kahevuM ? cotaraphathI kaMIka doDe che, prakarSathI doDe che. sudhI kahevuM yAvat zabdathI keTalAMka vastro uDADe che, keTalAMka hAthamAM maMgalaghaTa laIne ke bhaMgAra laIne e pramo A AlAvAthI darpaNa, thALA, pAtrI, vAtakaraka, ratna karaMka, puSpagaMgerI Adi dhUpakaDachAM sudhI paNa levA. keTalAMka zabdonI vyAkhyA * zvetnokSepa - dhvajane uchALavo, vaMdanakaLaza - mAMgalyaghaTa - 4 - 4 - ItyAdi. bAkI svAbhAvika siddha che. kemake pUrvokta abhiSeka adhikAramAM IndrasUtra samAna AlAvo che. have abhiSeka nigamanapUrvaka AzIrvAdasUtra* sUtra-241 thI 243 : [241] tyAre te acyutendra saparivAra, tIrthaMkarabhagavaMtane te mahAnamahAtva abhiSekano abhiSeka kare che. abhiSeka karIne be hAtha joDI mAvartI mastake aMjali karIne jaya ane vijaya vaDe vadhAre che. vadhAvIne tevI ISTa vANIthI yAvat jaya-jaya zabda Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5/241 thI ra43 53 jaMbUtIpajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 uccAre che. tyArapachI cAvata rUMvATIvALA sukumAla surabhIta gaMdhakASAyika vasyAthI gAmone luMche che. luMchIne yAvat kalAvRkSa samAna alaMkRtva ane vibhUSita kare che. tyArapachI sAva nRtyavidhi dekhADe che, dekhADIne svaccha-GNa-rajatamayauttamarasamaya cokhA vaDe bhagavaMta svAmInI AgaLa ATha aSTamaMgala Alekhe che, te A pramANe - risara darpaNa, bhadvArAna, vartamAnaka, zreSThakaLaza, masja, zrIvatsa, svastika ane baMdhAd. e ATha maMgala AlekhyA. [24] tenuM Alekhana karIne pUjopacAra kare che. zenA vaDe ? pADala, mallikA, caMpaka, azoka, puSpaga, cUtamaMjarI, navamAlikA, bakula, tilaka, kaNera, kuda, kurjaka, koraMTama, damanakanA uttama sugaMdha gaMdha vaDe gaMdhita puNone kacagraha gRhita karalathI prabhaSTa mUkAyela evA paMcavaNa pupono Dhagalo thatAM tyAM vicitra ane jAnupamANa mAtra uMco Dhagalo kare che. karIne.... caMdrapabha, rana, vaja, vaiDUryamaya vimaladaMDayukta, suvarNa-maNi-ratana vaDe cikita, kALo garu-avara kuMTuruka-turkanI dhUpathI gaMdhomathI vyApta ane dhUpazreNine choDatAM vaiDUryamaya kaDachAne pakaDIne prayatnapUrvaka dhUpa daIne jinavarendranI sanmukha sAta-ATha pagalAM cAlIne daza AMgula vaDe AMjali karIne, mastake lagADI, vizuddha pAThapUrvaka 108 mahAvRtto - mihimA stuti vaDe, ke je apunarukata che, athiI yukata che, e pramANe saMtavanA kare che. tyArapachI DAbo ghuMTaNa uMco kare che, karIne vAva be hAtha joDI mastake aMjali karIne A pramANe kahe che - namaskAra thAo. [kone] siddha, buddha, nIraja zramaNa, samAhita, samag, samayogI, zacakana, nirbhaya, nIrAgadoSa, nimama, nisaMga, ni:zalya mAnamUraNa, guNarana, zIlasAgara, anaMta, Apameya, bhAvi-dharmavara-cAturaMta cakravartIne, arahetA Apane namaskAra thAo. ema kahI vAMde che - namaskAra kare che, vaMdananamaskAra karIne atidUra nahIM tema ati nIkaTa nahIM tevA sthAne zuzruSA karatA cAvatuM paryApAse che. e pramANe jema sutendra kahyA tema IzAnendra sudhI badhuM varNana karavuM. e pramANe bhavanapati, vyaMtara, jyotika Indra sudhInA badhAM potAnA parivAra sahita pratyeke pratyeka abhisiMcana-jina abhiSekakRtya kare che. tyArapachI te devendra devarAja IzAna [potAnA jevA] pAMca IzAnendra vidurve che. vikavI eka IrAnendra tIrthakara bhagavaMtane ratala saMpUTa karIne grahaNa kare che, pachI zreSTha sIMhAsana upara pUrvAbhimukha bese che. eka IzAnendra pAchaLa cha> dhare che. be IzAnendro baMne paDakhe cAmara DhoLe che, eka Izatlne hAthamAM mULa laI AgaLa ubho rahe che. tyArapachI te devendra devarAja zaka abhiyogika devone bolAve che, bolAvIne abhiSeka sAmagrI lAvavAnI AjJA Ape che, teo paNa te pramANe sAmagrIne lAve che. tyAre te devendra devarAja zaka tIrthakara bhagavaMtanI cAre dizAmAM cAra dhavala vRSabha vikuve che, je vRSabha zaMkhacUrNanI jema vimaLa, nimaLa, dIna dahIM, gAyanA dUdhInA phINa, caMdra jyonAvatuM zveta, prAsAdIya, darzanIya, abhirUpa ane pratirUpa, hato. tyArapachI te care dhavala vRSabhonA ATha zIMgaDA vaDe ATha jaLadhAsa nIkaLe che, te AThe jaladhArA uMce AkAzamAM uDe che, uDIne eka sAthe bhegI thAya che. bhegI thaIne tIrthakara bhagavaMtanA mastakanI upara niyatita thAya che - paDe che. tyArapachI te devendra devarAja zaka, potAnA 84,000 sAmAniko Adi parivAthI parivRtta thaI, tIrthakarano abhiSeka kare che yAvana he arahetA Apane namaskAra thAo, ema kahIne vaMdana kare che, namaskAra kare che, AvatuM parsapAsanA kare che. * vivecana-241 thI 243 : tyAre te acyatendra parivAra sahita svAmIne anaMtarokata svarUpe atizaya mahAna abhiSeka vaDe abhiSikta kare che. nigamana sUjha hovAthI punarukita nathI. abhiSeka karIne be hAtha vaDe grahaNa karIne mastake sAMjali karI pUrvokta svarUpa jayavijaya vaDe vadhAve che . AziSa Ape che. pachI tevA prakAranA viziSTa guNayukta, zrotAne priya lAge tevI, kAMta, priya, manojJa, maNAma vANI vaDe jaya-jaya zabda uccAre che. ahIM jaya-vijaya vaDe vadhAvIne pharI jaya-jaya zabdaprayoga maMgalavacana rUpa che. tethI te punarukti doSa na kahevo. have abhiSeka pachInuM kartavya kahe che - prayojIne pahelA - Adha rUpe rUMvATIvALA sukumAra suramya gaMdhakapAyadravya vaDe parikarmita nAnI zATikA [TuvAla jevuM va] vaDe zarIrane luMche che. e pramANe ukata prakAre kalpavRkSa samAna vastrAlaMkAracI alaMkRta ane Abharama alaMkArathI vibhUSata kare che. cAvat zabdathI luchIne sarasagozISacaMdana vaDe gaNone lIdhe che, lIMpIne, nAkanA niHzvAsathI uDI jAya tevuM cakSuhara, vaNI sparzayukta, ghoDAnI lALa jevuM sUma, dhavala, cheDe suvarNa vaDe khacita devadUSya yugala paherAve che. uktasUmanI vyAkhyA pUrvavat. vizeSa e ke - devadUSyayugala paherAvavA rUpa uttarIya vastra paridhAna karAve che. phUlanI mALA paherAve che. nATyavidhi dekhADe che. dekhADIne svaccha, glaNa, rajatamaya, sa-rasa cokhA vaDe bhagavaMta svAmI AgaLa ATha aSTamaMgala Alekhe che, te A pramANe - darpaNAdi. te sugama che. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5/241 thI 243 maMgala Alekhana pachInuM kRta kahe che - ahIM puSpopacAra kare che tyAMthI AraMbhI kaDachAnA grahaNa paryanta sUtra cakarananA pUjAdhikAramAM lakhela che, te jANavuM. pachI prayatnapUrvaka jinavarendrane dhUpa de che. aMgapUjAyeM mArA vaDe bhagavaMtanA darzanano mArga ruMdhAyela che, tethI huM bIjAnA darzanAmRtapAnamAM vijJakArI na thAuM, ema vicArI sAta-ATha DagalAM pAchaLa khasIne, mastake aMjali karI, yathA sthAne udAtAdi svare uccArapUrvaka 108 saMkhyaka, vizuddha pATha pUrvaka mahA kAvyo vaDe athavA mahAsoi vaDe, punarukti saha, camatkArI arcayukta saMstavanA-stuti kare che. stuti karIne DAbo ghUMTaNa uMco kare che, karIne jamaNo ghUMTaNa paraNitale rAkhe che. pachI be hAtha joDI, mastake aMjali karI A pramANe kahyuM - namaskAra thAo. Apane he siddha ane buddha ityAdi. temAM yuddha - jJAtatava, nIra - kamarajarahita, chaHT - tapasvI, samAhita-anAkala cita, samApta-kRtakRtyatvathI athavA samyaka prakAre Ata! kemake avisaMvAdI vacanapaNuM che. samayogI ! kuzaLa mano-vA kAyayogIpaNAthI, * nisaMga-nirlepa, mAnamUraNa-mAnamardana, je utkRSTa zIlabrahmacarya, tenA sAgara kemake anaMtAnaMta jJAnAtmaka che. prameya - azarIrI jIva svarUpa chavAstho vaDe parichedavAne azakya athavA bhagavaMtanA guNonA anaMtatvathI gaNavA azakya hovAthI, bhava-muktigamana yogya kemake bhavasiddhi nIkaTa che. dharmarUpa pradhAna bhAvacakavathI cAre gatino aMta karanAra cakra vaDe vartavAno AcAra hovAthI temanuM saMbodhana che - dharmavara cAturaMta cakravartI ! jagatupUjya aha ! Apane namaskAra thAo. ema stuti karI vaMdanAdi karyA. ahIM je vizeSaNa vakanI AdimAM sapaDatu te ema kahyuM. pharI paNa nA te ema kahyuM, te punarukti nathI, paNa lAghavatAne mATe che. * x - x - AmAMnA bhavyapada sivAyanA badhAM vizeSaNo bhAvino bhUtavat upacAra che. anyathA abhiSeka samaye jinezvarone A vizeSaNo asaMbhava che. have bAkInA IndronI vatavyatAnA lAghavane mATe kahe che - ukta vidhithI jema acyatendranuM abhiSeka kRtya kahyuM, te pramANe - prANatendra yAvatu IzAnendranuM paNa kahevuM. kemake zaka abhiSekamAM badhAMmAM chelle hoya che. e pramANe bhavanapati, vyaMtara, jyotiko caMdro ane sUryo sudhInA badhAM pota-potAnA parivAra sAthe pratyeka pratyeka [jinezvarano abhiSeka kare che. have bAkI rahela zakano abhiSeka avasara - tresaTha Indro vaDe abhiSeka karAyA pachI devendra devarAja IzAna, potAnA jevA pAMca rUpone vidurve che. temAM eka rUpe tIrthakara bhagavaMtane hAthanuM saMpuTa karIne grahaNa kare che, karIne zreSTha siMhAsane beTho ItyAdi sUkAryavat jANavuM. have zaka zuM kare che, te kahe che - IzAnendrae bhagavaMtane kara-saMpuTamAM grahaNa karyA pachI, te devendra devarAja zaka Abhiyogika devone bolAve che, bolAvIne cATyunendranI mAphaka abhiSeka sAmagrInI AjJA Ape che. Abhiyogika devo paNa jaMbUlIpajJaptiupAMgasUtra * saTIka anuvAda/3 acyatendranA Abhiyogika devo paNa ayyatendranA Abhiyogya devonI mAphaka abhiSeka vastu lAge che, have zaka zuM kare che ? abhiSeka sAmagrI AvyA pachI zakendrae bhagavaMtanI cAre dizAmAM ekaika - cAra zveta vRSabho vikuvya. zetavane dRDha karavA kahe che - zaMkhanA cUrNa jevA, atinirmaLa, baddha dahIMvatugAyanA dUdhanA phINa jevA, cAMdInA Dhera jevo prakAza jeno che tevA prAsAdayAdi hatA. tyArapachI te cAre vRSabhanA ATha sIMgaDAmAMthI jaLadhArA nIkaLe che, AThe dhArA uMce uchaLe che, uchaLIne ekasAthe maLe che, maLIne tIrthakaranA mastake paDe che. pachI te zakendra, 84,000 sAmAniko, tenIza prAyaaiMzako AdithI parIvarIne svAbhAvika ane vaikriya kaLazo vaDe mahatuM tIrthakara abhiSekathI abhisiMcita kare che. - X - X - have kRtakRtya zaka bhagavaMtanA janma nagare javA nIkaLyo - * sUtra-244 - tyArapachI te devendra devarAja zo pAMca zaka [ro] vikuvya-vikuvane eka zake tIrthakara bhagavaMtane be hAthanA saMpuTa vaDe grahaNa karyA, eka zake pAchaLa chama dhAraNa karyuM. be zako baMne bAju cAmara jhei che. eka zaka hAthamAM vaja laI AgaLa cAle che. tyArapachI te zaka 84,ooo sAmAnikothI yAvatu bIja bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSa ane vaimAnika devo ane devIothI saparivarIne sarva RhiNI yAvatu nAditanA rava sAthe tenI utkRSTI gatithI jyAM tIrthakara bhagavaMtanuM janmanagara che, jyAM janmabhavana che, jyAM tIkaramAya che tyAM Ave che. AvIne tIrthakara bhagavaMtane mAtAnI pAse sthApe che, sthApIne tIranA pratirUpakane pratisaMhare che. pratisaMharIne AvavApinI nidrA saMhare che. tyArapachI eka moTA somayagalane ane kuMDalayugalane tIrthakya bhagavaMtanA uzIrSakanI pAse sthApe che. sthApIne eka mahAna zrIdAmakhaMDa, je tapanIya suvarNanA vaMzaka ane suvarNanA pataskathI maMDita che, vividhamaNi-kana, vividha hAadhahArathI upazobhita che. tene bhagavaMtanI upa-ullokamAM laTakAve che. tyAre tIrthakara bhagavaMta tene animeSa dRSTie jotA-jotA sukhe sukhe abhiramaNa karatAM rahe che. tyArapachI te devendra devara zaka vaizramaNa devane bolAve che, bolAvIne A pramANe kahyuM - o devAnupiyo ! jaldIthI bannIza karoDa hiraNaya, bagIza karoDa suvarNa, bagIza naMdA, bIza bhadrA je sabhaga, subhaga AkAcauvana-lAvaNaya yukata hoya, tene tIrthakara bhagavaMtanA janma bhavanamAM saMharaNa karo. karIne mArI A AjJA pAchI soMpo. tyAre te vaizramaNa devo, zaka che Ama kahevAtA cAvatuM vinayathI vacanane Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 5/244 svIkAre che. tyArapachI vaiizramaNa devo] jaMbhaka devone bolAve che, bolAvIne A pramANe kahe che - o devAnupiyo ! jaldIthI banIza karoDa hiraNaya, yAvat tIrthakara bhagavaMtanA janma bhavanamAM saMharIne mArI A AjJA pAchI soMpo. tyArapachI te jaMbhaka devo, vaizramaNa devoe A pramANe kahetA harSitasaMtuSTa thayA yAvatu jaldIthI bagIza karoDa hiraNaya cAvata tIrthakara bhagavaMtanA janmabhavanamAM saMhare che. saMtarIne jyAM vaizramaNa deva che, tyAM AvIne vAvata AjJA pAchI soMpe che. tyArapachI te vaizramaNa devo jyAM devendra devarAja zaka che, tyAM AvIne cAvatuM AjJA pAchI soMpe che. tyArapachI te devendra devarAja zaka abhiyogika devone bolAve che, bolAvIne A pramANe kahyuM - o devAnupiyo ! jaldIthI tIrthakara bhagavaMtanA janma nagaramAM zRMgATaka yAvata mahApatha ane mANoMmAM moTA-moTA zabdothI uddaghoSaNA karatAM-karatAM A pramANe kaho ke - o mAM bhavanapati, vyaMtara, jyotika ane vaimAnika deva-devIo ! Apa sAMbhaLo. "tamArAmAM je koi tIrthakara ke temanI mAtA paratve potAnA manamAM azubha bhAva lAvaze, tenA mastakanA AmaMjarInI mAphaka so-so TukaDA thaI jaze." ukta ghoSaNA karAvo, karAvIne mArI AjJA pAchI soMpo. tyAre te abhiyogika devo yAvata e pramANe zakrendranI AjJA svIkAre che, svIkArIne devendra devarAja zakanI pAsethI nIkaLe che, nIkaLIne jaldIthI tIrthakara bhagavaMtanA janmanagaramAM zRMgATake yAvata A pramANe kahe che - o ghaNAM bhavanapati Adi sAMbhaLo . je koI tIrthakaranuM zubha ciMtavaze vAva tenA mastakanA so TukaDA thaI jaze. e pramANe ghoSaNA karIne AjJA pAchI soMpe che. tyArapachI te aneka bhavanapati, vyaMtara, jyotiSa, vaimAnika devo tIra bhagavaMtano janmamahotsava kare che. karIne jyAM naMdIzvara dvIpa che, tyAM Ave che, AvIne aSTAblikA mahAmahotsava kare che. karIne je dizAthI AvelA, te dizAmAM pAchA gayA. vivecana-244 : have janmanagara javAnuM sUtra - tyArapachI zaka pAMcarUpo vikrvIne pachI 84,ooo sAmAniko AdithI parivarIne, sarva RddhithI cAvatu nAdita rava sAthe, tevI utkRSTa divya devagatithI jato-jato tIrthakara bhagavaMtanA janmanagaramAM, janma bhavanamAM, tIrthaMkaranI mAtA che, tyAM Ave che. AvIne tIrthakara bhagavaMtane mAtAnI bAjumAM suvaDAve che. suvaDAvIne tIrthakaranA pratibiMbanuM pratisaMharaNa kare che, karIne avasthApinI nidrAne pAchI le che. tyArapachI tyAM eka moTA dukUla yugala - va yugala ane be kuMDalo tIrthakara jaMbUDhIpapajJAtiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 bhagavaMtanA ozIkA pAse mUke che. mUkIne eka moTuM zrIdAma-zobhAvALu ane vicitra ratnamALAnuM 6 - vRtta AkApaNAthI goLa kAMDa ke samUha te zrIdAma gaMDa ke zrIdAma kAMDa bhavavata tIrthakaranA ulloca-chatamAM laTakAve che. tapanIya ItyAdi traNa pada pUrvavat jANavA. vividha maNi ane ratnonA je vividha hAra-addhahAra, tenA vaDe upazobhita samudAya-parikara jemAM che te. artha A che - zrIyukta ranamAlA tathA grathita karIne golAkArathI karela jema caMdragopakanI maLe jhuMbanaka prApta thAya. * * * ukta svarUpa jhuMbanaka vidhAnamAM prayojana kahe che - pUrvavatuM. tIrthakara bhagavaMta animeSa - nirnimeSa dRSTithI ati AdarathI jotAM-jotAM sukhe suNe rati pAmIne rahelA che. have vaizramaNa dvArA zakanuM kRtya kahe che - pachI te zakrendra uttaranA dikapAla vaizramaNa devane bolAve che, bolAvIne kahe che ke- jaladIthI, tame bagIza hiraNyakoTI, mIza suvarNakoTI, batrIza vRta lohAsana, bagIza bhadrAsana, je zobhana AkAzadivALA hoya, tene tIrthakaranA janma bhavanamAM saMharo, pachI vaizramaNa deva, zakanI AjJAthI harSita Adi thayo, vinayathI AjJA svIkArI ItyAdi - 4 - pachI teNe tIchalokamAM paitAnI bIjI zreNImAM rahela tIchalokamAM rahela nidhAnAdinA jANakAra jaMbhaka devone bolAvyA, bolAvIne kahyuM ke - babIzakoTI hiraNyAdi sugama che. have ApaNAmAM svasthAne rahela sauMdayadhika bhagavaMtamAM koI duSTa duSTadaiSTi nA nAMkhe, tenA upAyArthe kahela che - vaizramaNanI AjJA soMpaNI pachI te zakendra Abhiyogika devone bolAvIne kahyuM - jaldI tIrthakaranA janmanagaranA zRMgATakAdie jaIne moTA-moTA zabdothI udaghoSaNA karatA kaho ke - [ItyAdi sugAvata jANavI tIrthakara ke mAtA vize duSTa saMkalpa karaze, tenA Aryaka * vanaspati vizeSa, je lokamAM 'Ajavo' nAme prasiddha che. tenI maMjarikAnI jema mastaka so TukaDAmAM phATI jaze. AvI ghoSaNA karo. teoe paNa AjJAnusAra ghoSaNA karI. ghaNAM bhavanapatyAdi devoe tIrthakara bhagavano janma mahotsava karyo. pachI samIti kArya siddha thatAM ane maMgalAyeM naMdIzvaradvIpe Ave che. tyAM ATha divasano utsava vizeSa kare che. ahIM bahuvacana saudharmendrAdi pratyeka vaDe karAtA hovAthI che. teo koNa kyAM mahotsava kare che, te RSabhadevAdhikAramAM jovuM. | muni dIparatnasAgare karela vakSaskAra-pa-no TIkA sahita anuvAda pUrNa Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6/ra45 che vakSaskAra-6 X = X = 0 jaMbUdvIpa, aMtarvatI svarUpa pUchayuM. have tenA ja carama pradezanuM svarUpa pUchatAM kahe che - * sUtra-245 - bhagavAna ! jaMbUDhISa dvIpanA pradezo lavaNasamudrane pRSTha che? hA, gautama ! skRSTa che. bhAvanA che te jaMbUdvIpanA pradeza kahevAya ke lavaNasamudranA kahevAya ? gautama te pradezo jaMbUdvIpa dvIpanA ja kahevAya che, lavaNasamudranA kahevAtA nathI. e pramANe lavaNasamudranA pradezo paNa jaMbUdvIpa dvIpane RSTa che, e pramANe kaheluM. bhAvanuM bUDhIpanA jIvo marIne lavaNa samudramAM utpanna thAya che ? keTalAMka utpanna thAya che ane keTalAMka utpanna thatAM nathI. e pramANe lavaNasamudranA jIvone paNa jaMbUDhIpadvIpanA jIvonI jema jANavA. * vivecana-245 - jaMbadvIpa dvIpanA pradezo vavapasamudra zabdanA sahasthAzmI carama pradezonI vyAkhyA karavI. anyathA jaMbUvIpa madhyanA pradezonI lavaNa samudranA saMsparzanI saMbhAvanAnA abhAvathI lavaNa samudrane RSTa che, bhagavaMta kahe che - hA, tema che. have saMpradAyAdithI dvIpathI AMtarIta samudro ane samudrathI aMtarIta dvIpo che, tethI je jenAthI aMtarIta che, te tene saMzI che, tema jaNAvavA ahIM prazvavya arthamAM je paLa vidhAna che, te uttarasUtramAM prasta bIjadhAnane mATe kahe che bhagavad ! te jaMbudvIpanA carama pradezo, zuM bUDhIpa dvIpanA jANavA ke lavaNasamudranA ? praznano A hetu che - je jenA vaDe pRSTa che, te konA gaNavA ane konA nahIM ? * x * gautama ! nipAtanA avadhAraNArthe te carama pradezo jaMbUdvIpa dvIpanA ja che, kemake tenA sImAvartI che, lavaNasamudranA nathI, jaMbUdvIpanI sImAne ulaMghI gayA che ane lavaNa samudrane prApta karela nathI, paNa potAnI sImAmAM ja lavaNa samudrane sparzela che. *x - ukta rIte lavaNasamudranA paNa carama pradezo jaMbUdvIpane pRSTa che, tene lavaNasamudra sImAvartIpaNAthI lavaNasamudranA ja kahevA. jaMbudvIpanA nahIM. have temanA jIvonI paraspara utpatti pUche che - bhagavat jaMbUdvIpanA jIvo marIne lavaNasamudramAM Ave-janme ? gautama ! hA, keTalAMka jame ane keTalAMka na jame. kemake jIvonI tevA-dvA svakarmanA vazapaNAthI gatinuM vaividhya saMbhave che, e pramANe lavaNasamudranI paNa bhAvanA karavI. have pUrvokta madhyavartI padArthonI saMgraha gAthA kahe che - jaMbUdvIpajJaptiupAMgasUtra * saTIka anuvAda/3 sUga-246 thI 49 - [24] khaMDa, yojana, varSa, parvata, phUTa , jeeI, vijaya, vaha tathA nadIonI A saMgrahaNI gAthA che. [24] bhagavA bhUdvIpa dvIpamAM bhad x pramANa max khaMDa karAtA khaMDagaNitathI keTalAM khaMDa thAya che? gautama khaMDa gaNitathI 10 khaMDa kahela che. bhagavanA bhUdvIpa dvIpa yojana gaNitathI keTalAM yojana pramANa kahela che gautama ri48) gautama! 9,0,46,94,15o yojana pramANa che. ri4] bhagavAna buddhISa dvIpamAM keTalAM homo kahelA che gautama! sAta vaSatrio kahelA che. te A pramANe - bharata, airAvata, haimavata, kairacavata, harivarSa, raphavarSa ane mahAvideha. bhagavana / bUDhIpadvIpamAM keTalAM vadhira parvato kaheod che keTalAM mera parvato kahelA che ?, keTalAM citrakUTo, keTalAM vijhikUTo, keTalAM yamaka parvato, keTalAM kAMcana parvato, keTalAM vakSaskAra parvato, keTalAM dIdha vaitADhyo ane keTalAM vRtta vaitADhyo kahelAM che. gautama / jaMbudvIpamAM cha vadhira parvato che. eka meru parvata che. eka citrakUTa che, eka vicitrakUTa che. be camakaparvata che. 2eo kAMcanaparvato che. 20vAskAra parvato che. 34 dIdha vaitAdyo che, 4-vRtta vaitADhyo che. e pramANe jaMbudvIpadvIpamAM badhAM maLIne-6+1+1+1+2+ ra00 + ra0 + + = 29 parvato che, tema kahela che. bhagavanbhUDhIpadvIpamAM keTalAM varSadhara kUTo che keTalAM vakSaskAra kuTo che ne keTalAM vaitADhaya kUTo che keTad meruM kUTo che? gautamAM jaMbUdvIpamAM pa6-vadhira kUTo che. 96-vakSaskAra kUTo che. 306vaitAkUTo che, 9-merakUTo che. e pramANe badhAM maLIne * 56+96+306+6 = 467 phUTo che, tema kaheq che. jaMbUdvIpa hIpanA bharatamAM keTalAM tIrtho kaheA che ? gautamAM traNa tIrtho kahelA che. te A pramANe - mAgai, varadAma ane prabhAtIrtha e traNa jaMbudvIpa dvIpanA airAvata kSetramAM keTalAM tIrtho kahelA che? gautama! traNa tIrtha kahelAM che - mAgadha, varadAma, prabhAsa. e pramANe badhAM maLIne jaMbUdvIpa dvIpanA mahAvideha kSetramAM ekaika cakravatIvijayamAM keTalAM tIrtho kahelA che? gautama! xNa vI-mAdha, varadAma, prabhAsa. e pramANe jaMbUDhIpadvIpamAM badhAM maLIne 1ra lIyoM che, tema kahevuM che Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6/246 thI 249 [bharatanA-3, airadd-4, mahAvidehanI 3ra vijayanA-96). bhagavAna ! jaMbUDhIpadvIpamAM keTalI vidhAdhara zreNI ane keTalI abhiyogika zreNIo kahelI che? gautama! jaMbudvIpadvIpamAM 68-vidhAdhara zreNI, 68-abhiyogika zreNI kahelI che ema bhaLI maLIne jaMbUdvIpa dvIpamAM [6868) 136 zreNIo hoya che, ema kahevAyela che. bhagavAna jaMbUdvIpa dvIpamAM keTalI cakravartI vijaya ane keTalI rAjadhAnIo kahelI che ?, keTalI tamiyA guphA ane keTalI khaMDapAtA guphAo kahI che ? keTalA kRtamAla deva ane keTalAM nRtamAlaka devo kahelA che ? temaja keTalAM RSabhakUTo kahelA che ? gautama / bhUlIpadvIpamAM 34nyakravartI vijayo che. *-rAjadhAnI che. 34-timisaguphAo che. 34-aMDaupAtaguphAo che. 34-kRtamAlaka devo che. 34nRtamAlaka devo che. 34-BSabhakUTa parvato che. bhagavAna ! jaMbUdvIpa dvIpamAM keTalI mahAnadIo vaSadhara parvatothI nIkaLe che? keTalI mahAnadI kuMDamAMthI nIkaLe che ? gautama! jaMbudvIpadvIpamAMthI 14-mahAnadIo vadhara parvatathI nIkaLe che. 76-mahAnadIo kuMDomAMthI nIkaLe che. e pramANe badhI maLIne jaMbUdvIpamAMthI 90-mahAnadIo kahela che. jaMbUdvIpa hIpamAM bhArata ane airAvata kSetromAM keTalI mahAnadI kahelI che ? gautama! cAra mahAnadIo kahelI che. te A pramANe - gaMgA, siMdha, it, kadvatI. temAM ekeka mahAnadImAM cauda-cauda hajAra nadIo maLe che. tenAthI ApUrNa thaI pUrva ane pazcimI lavaNasamudramAM maLe che. e pramANe badhI maLIne jaMbUdvIpa dvIpamAM bharata ane ravata kSetramAM 56,000 nadIo kahelI che. bhagavana jaMbUdvIpamAM kaimavata ane OraNyavaMta vakSetromAM keTalI mahAnadIo kahelI che ? gautama ! cAra mahAnadIo kahelI che, te pramANe - rohitA, rohitAMzA, suvarNakUlA, rUzcakUlA. te ekaika mahAnadImAM aAvIza, * aThThAvIsa hajAra nadIo maLe che. tenAthI ApUrNa thaI pUrva ane pazcima lavaNa samadramAM maLe che. e pramANe badhI maLIne jaMbadvIpa hIpamAM mavata ane OMraNayavaMta varSa kSetramAM 1,12,ooo nadIo badhI maLIne hoya che, tema kahela che. bhagavapna / jaMbUdvIpa hIpamAM harivarSa ane myapha varSamAM keTalI mahAnadIo kahelI che ? gautama cAra mahAnadIo kahelI che. te A pramANe - harI, harikAMtA, narakAMtA, nArikAMtA. te ekaika mahAnadImAM chaUM-gNa hajAra nadIo maLe che. tenAthI AyurNa thaI pUrva-pazcima lavaNa samadramAM maLe che. e pramANe badhI maLIne jaMbUdvIpa dvIyamAM harivarSa-ramyapha varSamAM 2,24,000 nadI kahelI che. 2i75] 66 jaMbUdvIpapajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 bhagavan! jaMbUDhIpa dvIpamAM mahAvideha kSetramAM keTalI mahAnadIo keTalI che ? gautama ! be mahAnadIo kahela che. te A pramANe - sItA ane sIsodA. temAM ekaika mahAnadI 5,32,ooo - 5,32,000 nadIo maLe che. tenAthI ApUrNa thaI pUrva-pazcima lavaNasamudramAM maLe che. e pramANe badhI maLIne jaMbUDhIpadvIpanA mahAvideha kSetramAM daza lAkha ane cosaTha hajAra - [10,64,ooo] nadI kahI che. bhagavanA jaMbudvIpadvIpanA mera parvatanI dakSiNamAM keTalAM lAkha nadIo pUrva-pazcima abhimukha lavaNa samudramAM maLe che ? gautama! 1,96,ooo nadIo pUrvAbhimukha-pazcimAbhimukha thaIne lavaNa-nsamudramAM jaIne maLe che, tema kahyuM che. bhagavana ! jaMbudvIpadvIpamAM meru parvatanI uttaramAM keTalAM lAkha nadIo pUrvAbhimukha - pazcimAbhimukha thaIne lavaNasamudramAM maLe che ? gautama ! temAM 1,6ooo trIo maLIne pUvarNabhimukha-pazcima abhimukha thaIne yAvatuM maLe che. bhagavan! jaMbUDhIpadvIpamAM keTalA lAkha nadIo pUrvAbhimukha thaIne lavaNasamudramAM maLe che ? gautama! 9,28,000 nI pUrva abhimukha thaIne yAvatuM maLe che. bhagavana! jaMbudvIpadvIpamAM keTalAM lAkha nadIo pazcimAbhimukha thaIne lavaNasamudramAM maLe che ? gautama ! 3,28,000 nadIo pazcimAbhimukha thaIne yAvatuM maLe che. e pramANe pUvapira maLIne jaMbUdvIpadvIpamAM 14,56,000 nadIo che, ema kahevAyela che. * vivecana-246 thI 249 : IdA no ItyAdi vAkyanA saMkSiptapaNAthI dudha che, tethI sUnakAra ja praznottara rIte varNana kare che. te sUtra A che - jaMbUdvIpa dvIpamAM bharatanuM pramANa - pa26 yojana ane 6-kaLA che. te ja mAtrA-parimANa jenuM che te, tathA e prakAre khaMDa vaDe, khaMDa gaNitathI - khaMDa saMkhyA vaDe keTalAM kahela che ? bhagavaMte kahyuM - gautama ! 10 khaMDa, khaMDa gaNitathI kahela che. teno zo artha che ? bharatanA pramANathI 10 khaMDathI saMkhyAka maLavAthI jaMbUdvIpa saMpUrNa lAkha pramANa thAya che. temAM dakSiNa-uttarathI khaMDamIlana pUrve bharatAdhikAranI vRttimAM vicArela che, tethI pharI kahetA nathI. jo ke pUrva-pazcimacI khaMDa gaNita vicAraNA sUtramAM karI nathI. - X - to paNa khaMDa gaNita vicAra karatAM bharatanuM pramANa teTalAM khaMDa ja thAya che. have yojana" - dvArasUtra kahe che - bhagavan! jaMbUdvIpa keTalA yojanagaNitathI * samacaturasa yojana pramANa khaMDa sarva saMkhyAthI kahe che ? bhagavaMte kahyuM - gautama ! 300 karoDa, va AgaLanI saMkhyA samuccaya mATe che 90 karoDa adhika ItyAdi sUtrArtha mujaba aMka jANavo. * * * * * bhagavatInI vRtti AdimAM ahIM sAdhikava vivakSita che. te A pramANe - 1 gAu, 1515 dhanuSa, 60 gula - che. tenuM karaNa A rIte Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6/246 thI 249 thAya - 67 jaMbudvIpanI paridhi 3,16,227 yojanAdi che. jaMbuddhIpavikuMbha lAkha yojana che. teno caturthAMza te 25,000 yojana che, tenAthI guNatAM jaMbudvIpa gaNita pada Ave. tethI kahe che - jaMbudvIpa paridhi 3,16,227 yojana, tathA traNa gAu, 128 dhanuSu, 13 gula che. yava AdinI vivakSA 'kSetra vicAra''nA sUtra ane nRtyAdimAM karela nathI, tethI ame paNa ahIM karatAM nathI. have A yojana rAzine 25,000 vaDe guNatAM - 7,90,56,75,000 thAya che. tathA traNa kozane 25,000 vaDe gumatAM 75,000 gAu thaze. tenA yojana karavAne mATe cAra vaDe bhAga devAtA 18,750 yojana Avaze. Ane sahasAdi pUrva rAzimAM umeratAM Avaze - 7,90,56,93,750. kemake 75,000 + 18,750 karatAM hajAranI saMkhyA A pramANe Ave, koTyAdi saMkhyA to badhe samAna ja raheze. tyArapachI 128 dhanuSle 25,000 vaDe guNatAM 32,00,000 dhanuSu Avaze. 8000 dhanuSe eka yojana thAya. tethI yojana karavA mATe 32,00,000ne 8000 vaDe bhAMgavAmAM Ave to 400 yojana Ave. tene pUrva rAzimAM umeratA - 7,90,56,94,150 saMkhyA Avaze. tyArapachI 13|| aMgulane 25,000 vaDe guNatAM 3,37,500 aMgula Avaze. tenA dhanuSu karavA mATe 96 vaDe bhAMgavA paDe. tema karatA Avaze - 3515 dhanup ane 60 aMgula. A dhanup rAzine gAu karavA mATe 2000 vaDe bhAMgavA joIe. tenAthI eka gAu ane 1515 dhanup zeSa Avaze. e rIte sarva saMkhyA A pramANe Ave - 7,90,56,94,150 yojana, 1 gAu, 1515 dhanup, 6 aMgUla. e pramANe yojana dvAra pUruM thayuM. varSa kSetrAdi spaSTa che. parvata dvAra spaSTa che. uttara sUtramAM saMkhyAmIlana mATe kaMIka kahIe chIe - cha varSadharo laghuhimavaMtAdi, eka meru, eka citrakUTa, eka vicitrakUTa, e yamalajAtaka samAna be giri devakuTuvartI che. be camakaparvata, te pramANe uttakuvartI che. 200 kAMcanaparvato-devakuTu ane uttarakuvartI daza drahonA ubhaya kinAre, pratyekamAM daza daza kAMcana parvato astitvamAM che. tathA - vIsa vakSaskAra parvato, temAM gajadaMtAkAre gaMdhamAdanAdi cAra, tathA cAra prakAre mahAvidehamAM pratyekamAM cAra-cAranA sadbhAvathI 16-citrakUTAdi saralA baMne paNa maLIne A vIza saMkhyA thAya. tathA 34-vaitADhyomAM 32-vijayomAM ane bharataairAvata pratyekamAM ekaikayI 34-thaze. cAra vRttavaitADhya haimavatAdi cAra varSotramAM ekaikanA sadbhAvathI che. bAkI pUrvavat che. jaMbudvIpa dvIpamAM 269 5rvato che. A pramANa meM tathA bIjA paNa tIrthaMkaroe kahela che. jaMbudvIprajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 have kUTo kahe che - jaMbudvIpa dvIpamAM keTalAM varSadhara kUTo ItyAdi praznasUtra spaSTa che. uttasUtramAM 56 varSadhakUTo kahelA che, te A rIte laghuhimavaMta ane zikharI, pratyekamAM-11, e rIte 22 thayA. mahAhimavaMta ane rukamImAM ATha-ATha eTale-16, niSadha ane nIlavaMtamAM pratyekanAM nava-nava, eTale 18. badhAM maLIne 5-thayA. 6 vakSaskAra kUTo-96 kahyA. te A rIte - 16 vakSaskAromAM pratyekamAM cAra hovAthI 64 phUTo sarala vakSaskAranA thaze. gajadaMtAkRti vakSaskAramAM gaMdhamAdana ane saumanasa e baMnemAM sAta-sAta eTale 14 ane mAlyavaMta-vidhudghabhamAM nava-nava eTale-18, ema kula 96. 306 vaitADhya kUTo che. temAM bharata-airAvata ane vijayonA vaitADhyo 34 thAya che temAM pratyekamAM navanA saMbhavathI ukta saMkhyA Ave vRttavaitADhyomAM kUTano abhAva che. tethI vaitADhya sUtramAM dIrdha evA vizeSaNano ullekha na hovA chatAM dIrdhadvaitADhya levA. merumAM nava kUTo che. temAM naMdanavanamAM rahela kUTo levA, paraMtu bhadrazAlavanamAM rahela digdastikUTo na levA. te bhUmi upara pratiSThita hovAthI svataMtra phUTapaNe che. saMgrahaNIgAthAmAM je parvatakUTomAM nathI kahela teno samuccaya karatAM 34-RSabhakUTa, ATha jaMbUvananA, teTalAM ja zAbhalI vananA ane bhadrazAlavananA gaNatAM kula-58nI saMkhyA Avaze. - X - X - have tIrtho - praznasUtramAM tIrtho, cakrIne svasva kSetranI sImAnA devanI sAdhanArthe mahAjalanA avataraNa sthAno levA. uttara sUtramAM bharatamAM traNa tIrtho kahyA, te A - mAgadha, pUrvamAM gaMgAnA samudranA saMgamamAM, varadAma-dakSiNe prabhAsa-pazcimamAM samudramAM siMdhunA saMgamamAM che. e pramANe airAvatanuM sUtra paNa vicArI levuM. vizeSa e ke baMne nadI raktA ane raktavatInA samudra saMgamamAM mAgadha ane prabhAsa tathA varadAma kahevA. vijayasUtramAM ATaluM vizeSa che ke - gaMgA Adi cAra mahAnadInA yathAyogya sItA ane sItodAnA saMgamamAM mAgadha ane prabhAsa kahevA, varadAmatIrtha temanI madhye rahela che, tema kahevuM ema 103 tIrtho thayA. have zreNIo - gautama ! jaMbudvIpa dvIpamAM 68 vidhAdharanA AvAsarUpa, vaitADhyonA pUrva-pazcima samudrathI paricchinna Ayata mekhalA hoya che. coJIze vaitADhyomAM dakSiNa-uttarathI ekaika zreNi che. e pramANe baMne maLIne jaMbUdvIpamAM 136 zreNIo thAya che. have vijayo - jaMbudvIpa dvIpamAM 34-cakravartI vijayo che, temAM batrIza vijaya mahAvidehamAM ane be vijaya bharata ane aivatamAM che, te cakravartInA vijetavya kSetrakhaMDarUpane cakravartIvijaya zabdathI kahevI. e pramANe 34-rAjadhAnI, 34 tamirAguphA, prati vaitADhyamAM ekekanA saMbhavathI che e rIte 34-khaMDapapAta guphA, 34 kRtamAlakadevo, 34-nRtya mAladevo, 34-RSabhakUTo jANavA. * % - Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6/246 thI 249 jaMbUdvIpapajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 have draho-16 mahAdraho, cha varSadharonA ane sIta-sITodAnA pratyekanA pAMcapAMca e rIte 6+10=16. dhe nadIo-jaMbadvIpamAM varSagharathI nIkaLatI keTalI mahAnadIo che ? varSadharanA kahI nIkaLatI te varSagharapravahA kahI. anyathA varSadharanA taTe rahela kuMDathI nIkaLatI nadIne paNa varSauprabhavA kahI hota. keTalI mahAnadIo varSadharanA taTe rahela kuMDamAMthI nIkaLatI kahelI che ? jaMbUdvIpamAM 14 mahAnadI varSagharanA drahathI nIkaLatI, bharata gaMgAdinI pratikSogamAM babbe hovAthI kahI. kuMDathI nIkaLatI 36 mahAnadI. temAM sItAnI uttare ATha vijayomAM, sIsodAnI dakSiNe ATha vijayomAM ekaeNka, 16-gaMgA ane 16-siMdu ItyAdi gaNatAM 64 nadI ane 12 ratanadI umeratA kula 36 nadIo kuMDAbhava thaI. te sItA-sItodA parivArarUpa saMbhave che, to paNa mahAnadItva svasvavijayamAM 14,ooo nadI parivAra saMpadAnI prAptithI jANavI. e rIte 14+36 thI 6 nadI kahI. dhe A cauda mahAnadInI nadI parivAra saMkhyAnI samudra praveza dizAne kahe che - te spaSTa che. vizeSa e ke - je bharata - airAvatane sAthe grahaNa karyA che tenA samAna kSetravathI che. bharatamAM gaMgA pUrvalavaNasamudramAM ane siMdhu pazcima lavaNasamudramAM praveze che. airavatamAM rakatA pUrvasamudramAM ane tAvatI pazcima lavaNasamudramAM praveze che. haimavatamAM rohitA pUrvamAM ane rohitAMzA pazcimamAM, hairaNyavatamAM suvarNakulA pUrvamAM ane rayakSA pazcimamAM lavaNasamudramAM maLe che. - X - X - e pramANe jaMbUdvIpamAM hasililA pUrvasamudramAM janArI ane harikAMtA pazcima samudramAM janArI che. ramyogamAM nakAMtA pUrvasamudramAM janArI, nArIkAMtA pazcima samudramAM janArI che. bAkI saMkhyA gaNita sUbAnusAra samajI levuM. vizeSa e ke sItA ane sItodAmAM 4 kAra e baMne vastunI tulyakakSatA jaNAvavA mATe che tenAthI samaparivApaNuM Adi levA. samudra praveza pUrvamAM sItAno, pazcimamAM sIsodAno praveza thAya che, tema jANavuM. - vyAkhyAthI vizeSa paNa jANavuM - bAra aMtarnadI adhika levI. kemake mahAvidehanI nadIva vizeSathI che. bAkInI kuMDaprabhava nadIo sItA-sItodA parivAra nadInI aMtargatu che, tema sUtrakAre sUgamAM alagathI vivaraNa karela nathI. have merunI dakSiNathI keTalI nadI che, te kahe che - temAM vizeSatA e che ke - bharatamAM gaMgA ane siMdhamAM cauda-cauda hajAra, haimavatamAM sehitA ane sehitAMzAmAM aThThAvIza-aTTAvIza hajAra, harivarSamAM harisalilA ane harikAMtAmAM chapanna-chapanna hajAra nadIo maLe che. te badhI maLIne ukta saMkhyA Ave che. have meranI uttaravartI nadInI saMkhyA - temAM vizeSa e che ke - sarva saMdhyA dakSiNanA sUtravata kahevI. vaSakSetra ane nadInA nAmomAM taphAvata che te svayaM jANavuM. . (zaMkA meranI dakSiNotara nadI saMkhyAnA mIlanamAM saparivAra uttaradakSiNA pravAhamAM sItA-sItodA kema maLatI nathI ? [samAdhAna prazna ja merathI dakSiNa-uttara dimAgavartI pUrva-pazcima samudrapraveza rUpa viziSTArtha viSayaka che. tethI meruthI zuddha pUrva-pazcima samudra pravezInImAM A nivarsanasatra aMtabhava che. kemake praznAnusAra uttara devAno ziSNavyavahAra che. have pUrvAbhimukha keTalI lavaNasamudramAM praveze che ? A prazna kevaLa nadInA pUrva diggAmitvarUpa prapTavya viSayaka che, tethI pUrvanA praznasUmathI juduM paDe che. uttaramAM 7,28,000 sudhI bhaLe che kahyuM, te A rIte- pUrva sUtramAM meruthI dakSiNe 1,96,000 kahI. tenI aDadhI pUrvamAM jAya, tethI thayA 98,000, e rIte uttaranI nadI paNa 98,000, sItA parikara nadIo - 5,32,000 che. badhI maLIne ukta saMkhyA Ave. - have pazcima samadragAmInInI saMkhyAno prazna - anaMtara sUsavatu kahevI. have badhI nadInI saMkalanA gAthA - spaSTa che. vizeSa e ke- jaMbUdvIpamAM pUrva samudragAminI ane pazcima samudra gAminI nadInA saMyojanamAM cauda lAkha chapanna hajAra thAya che. zaMkA - A badhI nadI saMkhyA mAtra parikara nadInI che ke mahAnadI sahitanI che ? samAdhAna - mahAnadI sahita saMbhave che. saMbhAvanA bIja - kaccha vijayanA siMdhu nadI varNanAdhikAra ane pravezamAM che - "sarva saMgAthI potAnI sAthe 14,000 nadI sahita." *x - jo ke kSetrasamAsamAM mahAnadIone alaga gaNela che, tethI drd to bahuzruta jANe. [A viSayamAM vRttikArazrIe kSetrasamAsa, kSetra vicAra ItyAdinA mata TAMkela che, jemAM matabheda ullekha che.] haribhadrasUri vaDe - "jIMdA no ItyAdi gAthAnI saMgrahaNImAM coyaNiI pramANa kura nadI aMtabhavita karIne, tenA sthAne A ja bAra nadI vaDe cauda-cauda hajAra nadI sAthe laIne carokta saMkhyA pUrNa karela che. te A rIte - 14,ooo gaNita 38 nadIo vijaya maNe sItA nadImAM levI, e pramANe ja sIsodAmAM paNa gaNavuM. keTalAMka vijayamAM rahela gaMgA-siMdhu ke raktA-ktavatIne 28,000 nadIrUpa parivAra, te ja nIkaTapaNAthI upacAra vaDe aMtarnAdI parivArapaNe kahela che, tethI je aMtarnAdI parivArane AzrIne matavaicitrya darzanAdi vaDe koIka hetuthI prastuta sUtrakAre paNa sarva nadI saMkalanAmAM te gaNela nathI. ahIM paNa tatva bahuzruta jANe. jo aMtarnAdI parivAra nadI saMkalanA paNa karAya to jaMbUdvIpamAM 13,92,000 nadIo thAya. *x - 4 - dhe jaMbUdvIpanA vyAsanA lAkha yojana pramANane AzrIne dakSiNa-uttara vaDe badhAM kSetra yojana maLIne jijJAsune batAve che - (1) bharatotra - 526 yojana, 6 kaLA. (2) laghu himavaMta parvata-1052 yojana, 12 kaLA, (3) haimavata kSetra - 2105 yojana, 5-kaLA, (4) bRhat himavaMta parvata - 4ra10 yojana, 10 kaLA, (5) harivarSa kSetra-84ra1 yojana, 1-kaLA, (6) niSadha parvata-16,842 yojana, 2 kaLA che. (3) mahAvidehakSetra - 33,684 yojana-4 kaLA che. (8) nIlavatu parvata-1684ra yojana, 2kaLA, (9) ramya phoga-84ra1 yojana, Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6/ra46 thI ra49 jaMbUdvIpapajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 1 kaLA, (10) rukima parvata-4ra10 yojana, 10 kaLA, (11) hairacavatuM kSotra - 2105 yojana, 5 kaLA, (12) zikharI parvata - 1052 yojana, 12-kaLA (13) ravata kSetra pramANa - pa26 yojana, 6-kaLA che. e rIte ukta gaNitamAM 99,996 yojana, 76 kaLA thayA, dakSiNa ane uttarathI badhuM maLIne 1,00,000 yojana thAya. * x - uttaranuM sItAvanamukha 222 yojana, 16 vijaya-35,406 yojana, cha aMtarnAdI95o yojana, ATha vakSaskAra-4000 yojana, meru bhadrazAlavana-54,ooo yojana, uttarIya sItodAvanamukha-2922 yojana. ema badhuM maLIne 1,00,000 cojanA thayA. - 4 - muni dIparatnasAgare karela vakSaskAra-6-no TIkA sahitano anuvAda pUrNa $ vakSakAra-7 che. = x - = o jaMbadvIpamAM jayotiko cAra care che. teno adhikAra have pratipAdita karIe che. temAM prastAvanArthe A caMdrAdi saMkhyA viSayaka praznasUtra kahe che - * sUtra-250,251 - [50] bhagavana ! jaMbUdvIpa dvIpamAM keTalAM caMdro prabhAsyA hatA, prabhAse che ane prabhAsaze ? kaTelAM sUryo tapelA, tape che, tapaze ? keTalAM noe yoga karyo hato, yoga kare che ane yoga karaze ? keTalAM mahAgraho cAra caya hatA, cAra care che ane cAra caraze ? keTalAM koDAkoDI tArAgaNa zobhato hato, zobhe che ane zobhaze ? gautama be caMdro prabhAsatA hatA, prabhAse che, prabhAsaze. - be sUryo tapelA, tape che ane tapaze. - 56 nakSatroe yoga karelA, kare che ane karaze. - 176 mahAgraho cAra carelA, care che ane caraze. [51] 1,33,950 koDAkoDI tArAgaNa zobhato hato, zobhe che ane zobhita thaze. [tema jANavuM. * vivecana-250 251 - bhagavat ! jaMbUDhIpadvIpamAM keTalA caMdro prabhAsita thayelA-prakAzanIya vastu udhotitavAnuM karI, prabhAse che - udhotita kare che ane prabhAsIta karaze - udhotita karaze. kemake caMdramaMDalonA udhota nAmakarmano udaya che. anuNa prakAza ja lokamAM udhota kahevAya che. A jagatanI sthiti anAdi nidhana che, ema jANIne ziSyano traNa kALa nirdezathI prasta che. praSTavya caMdrAdi saMkhyA che. tathA keTalo sUryo tApita thayA - potAnA sivAyanI vastumAM tApane utpanna kare che. e rIte tapAve che, tapAvaze. ApanAma karmanA udayathI sUrya maMDalano uSNa prakAza te tApa, ema lokamAM prasiddha che. keTalAM naphaLoe yoga - svayaM niyatamaMDalamAM caravA chatAM aniyata aneka maMDalacArI vaDe nija maMDala kSetra kamathI Avela graha sAthe saMbaMdha joDe che - prApta kare che, karaze Adi. keTalAM mahAgraha-aMgArakAdi cAra - maMDala kSetra paribhramaNa, anubhavyA che, anubhavaze. jo ke samayogavartI badhAM jyotikono gati cAra kahevAya che. to paNa anya vyapadeza vizeSa abhAvathI vajAticArAdi gati vizeSathI gatimAnapaNAthI A sAmAnyagati zabdathI prazna che. - keTalAM koDAkoDI tArAgaNa zobhelA-zobhAne dhAraNa karelI, zobhe che ane zobhaze. A caMdrAdi sUtrokta kAraNAbhAvathI kRSNapakSa AdimAM bhAsvaratva mAtrathI zobhamAnavAdi prazna AlAvA che. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e/50,251 ex bhagavaMta ukta prazno uttara ApatA kahe che - gautama ! be caMdro prakAzelA-prakAze che ane prakAzaze. kemake jaMbUdvIpa kSetramAM sUrya vaDe. AkAMta dizA vaDe agama bAkInI dizA caMdro vaDe prakAzayamAna thayela hoya. - X - X - e pramANe sarvasatramAM paNa vicAravuM tathA be suyatapelA, tape che, tapaze. ahIM jaMbadvIpa kSetramAM ema kahevuM. A ja kSetramAM caMdra vaDe AkAMta dizAthI anyanA bAkInI dizAmAM sUryo vaDe tApa karAya che. tathA 56-nAgo ekaika caMdranA pratyekanA 28-nAmanA parivArathI yoga joDe che Adi pUrvavatuM. tathA 136 mahAgraho che, kemake ekaika caMdranA pratyekanA 88 mahAgrahanA parivAranA bhAvathI cAra carcA che Adi. tathA padha vaDe tArAnuM mAna kahe che - 1,33,950 koDAkoDI tArAgaNa. kemake praticaMdranA 66,975 koDAkoDI tArAgaNa che. have caMdranI upekSA karI pahelA sUryanI prarUpaNA kare che. temAM A paMdara anuyoga dvAro che - (1) maMDala saMkhyA, (2) maMDalAMtara, (3) biMbanI laMbAIpahoLAI, (4) meru ane maMDaloganI abAdhA. * * * * ItyAdi. temAM maMDala saMkhyAnuM sUtra kahe che - * sUtra-252 thI 55 - (rapa) bhagavAna sUryamaMDala keTalAM kahelo che ? gautama 184 maMDalo kahelAM che. bhagavAna ! jaMbUdvIpa hIpamAM keTalA kSetra avagAhIne keTalAM sUryamaMDalo kahelAM che ? gautama ! jaMbUdvIpa hIpamAM 180 yaujana kSetra avagAhIne ahIM 65sUryamaMDala kahelAM che. - bhagavat / lavaNasamudramAM keTaluM kSetra avagAhIne keTalAM sumaMDalo kahelA che ? gautama ! lavaNasamudramAM 130 yojana kSetra avagAhIne ahIM 119 sUmiMDala kahela che. e pramANe pUvapara-badhAM maLIne jaMbUDhIpadvIpa ane lavaNasamudramAM 184 sUryamaMDalo hoya che. [53] bhagavana savasviMtara sUrya maMDalathI sarva bAhaya sumiDala keTalAM aMtare kahela che ? gautama! pa1 yojana abAdhAthI sarva bAhya sUryamaMDala kahela che. riSa4] bhagavan! eka sUryamaMDalathI bIjuM sUryamaMDala keTalAM bAdhA aMtarathI kahela che ? gautama! be yojana abAdhA aMtara che. ripau] bhagavAna ! sUryamaMDala keTalI laMbAI-pahoLAIthI, keTalI paridhithI, keTalI jADAIthI kahela che ? gautama! 481 yojana laMbAI-pahoLAIthI, paridhi jaMbUdvIpaprAptiupAMgasUtra * saTIka anuvAda/3 tenAthI kaMIka adhika traNa gaNI tathA jADAI 24 yojanathI kahelI che. * vivecana-252 thI 255 - bhagavat sUryonA dakSiNa-uttara ayanamAM nijabiMba pramANa cakravAla viThaMbha pratidina bhamIta ogarUpa keTalAM maMDalo kahela che ? AnuM maMDalapaNuM maMDalanA sadaizavathI che, tAvika nathI. maMDalamAM pahelI kSaNe je vyApta kSetra, te samazreNi ja jo purogane vyApe, to tAtvikI maMDalatA thAya. tema thatAM pUrvamaMDalathI uttara maMDalanuM be yojanA aMtara na thAya. bhagavaMte kahyuM - gautama ! 184 maMDala kahela che. je rIte AnA vaDe cAra homa pUrita thAya, te rIte aMtaradvAra prarUpaze. have ATalAM kSetra vibhAgathI be vaDe bhAMgIne ukta saMkhyA pharI pUche che - bhagavan! jaMbUdvIpamAM keTaluM kSetra avagAhIne keTalAM sUrya maMDalo kahelA che ? gautama ! 180 yojana avagAhIne ATalA aMtare 65-sUryamaMDalo kahela che. tathA lavaNasamudramAM keTaluM avagAhIne keTalAM sUryamaMDalo kahelA che ? gautama ! 33 yojanA sUNAmAM alAtvathI avivakSita sai8/61 yojana avagAhIne e aMtaramAM 119 sUryamaMDalo kahela che. ahIM 65-maMDala vaDe 179-11 yojana pUrita thAya che. jaMbUdvIpamAM avagAha@otra 180 yojana che. tenA vaDe zeSa pada maMDalanA kahevA. te aya hovAthI vivakSita nathI. ahIM 65-maMDalonI viSaya vibhAga vyavasthAmAM saMgrahaNI nRtyAdimAM kahela A vRddha saMpradAya che - meranI eka bAju niSadhanA mastake 63-maMDalo, harivarSa jIvA koTimAM be, bIjA paDakhAmAM nIlavaMtanA mastake 63, ramya jIvA koTImAM che. e rIte badhAM maLIne pAsaTha-ogaNIsa adhika zata maMDalanA mIlanathI jaMbUdvIpa ane lavaNasamudramAM 184 sUryamaMDala thAya che, tema meM kahela che ane bIjA tIrthakaroe paNa kahela che. have maMDalotra dvAra kahe che - savavyaMtara eTale pahelAM sUryamaMDalacI, bhagavanuM ! keTalI abAdhA-aMtarathI sarvabAhya - badhAMcI chelle, jenAthI pachI eka paNa nathI, te sUryamaMDala kahela che ? gautama ! 510 yojana abAdhA-aMtarAlava patighAtarUpathI sarvabAhya sUryamaMDala kahela che. ahIM na kahela chatAM paNa 48 che. anyathA ukta saMkhyAMka maMDalono anavakAza thAya. A kaI rIte jANavuM ? te kahe che. sarva saMkhyAthI 184 maMDalo, ekaika maMDalano vikaMbha Kda yojana che. tethI 184ne 48 vaDe guNIe, tethI 8832 thaze. A saMkhyAnA yojana karavAne mATe 61 vaDe bhAga karAya che. tenAthI 144 yojana thaze ane zeSa bAkI rahe che - 48. pachI 184nI saMkhyAnA maMDalono apAMtarAla 183 thAya. - x - kemake koIpaNa saMkhyAnA aMtarAlamAM 1-ghaTe. ekaika maMDalano aMtarAla be yojana pramANa thAya. pachI 183ne be vaDe guNatAM 366 thAya. pUrvokta 144 AmAM umerIe. tethI pa1 yojana ane 481 yojanA Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7/252 thI 255 5 thAya. AnA vaDe maMDala yoganuM pramANa kahyuM. maMDala kSetra eTale sUryamaMDala vaDe sarva abhyatarAdithI sarvabAhya chellA maMDala sudhInuM vyApta AkAza. tene cakravAla vidhyuMbhathI jANavuM. maMDala kSetra dvAra kahyuM. have maMDalAMtara dvAra kahe che - bhagavan ! eka sUryamaMDalathI bIjA sUryamaMDalanI keTalI abAdhA che? arthAt avyavadhAnathI aMtara kahela che ? gautama! be yojana aMtara kahela che. aMtara zabdathI vizeSa paNa kahe che, tethI tenI nivRtti arthe abAdhA vaDe kahela che. zo artha che ? pUrvathI pachInuM maMDala keTaluM dUra che ? be yojana - X - have biMbanA laMbAI-pahoLAInuM dvAra kahe che - bhagavan ! sUryamaMDalanI laMbAI, pahoLAI, paridhi, jADAI ane uccatva kahelA che ? gautama ! yojananA 48 bhAga laMbAI-pahoLAI kahelI che. arthAt ekayojananA 61 bhAga kalpIe, tevA svarUpanA je 48-bhAgo, teTalAM pramANamAM laMbAI-pahoLAI che. tenAthI traNaguNAthI vizeSa-sAdhikaparidhi che. 48/61 ne traNa vaDe gumatAM - 144/61 thAya. arthAt 2 yojana - 22/61 bhAga thAya, tenI jADAI 24/61 yojana che. vimAnanI pahoLAIno ardha bhAga uMcAI jANavI. - x - have meru ane maMDalanuM abAdhAdvAra kahe che. tenuM Adi sUtra A pramANe che - - sUtra-256 -- bhagavan ! jaMbudvIpadvIpanA meru parvatanI keTale dUra savAiMtara sUryamaMDala kahela che ? gautama ! 44,820 yojana dUra savayiMtara sUryamaMDala kahela che. bhagavan ! jaMbudvIpadvIpanA meru parvatanI keTale dUra sarva atyaMtara pachInuM sUryamaMDala kahela che ? gautama ! 44,822 yojana ane 48/1 bhAga dUra kahe che. bhagavan ! jaMbUdvIpa dvIpanA meru parvatathI keTale dUra trIjuM atyaMtara sUryamaMDala kahela che ? gautama ! 44,825 - 35/61 yojana dUra trIjuM atyaMtara maMDala kahela che. e pramANe A upAya vaDe niSkramaNa karato sUrya tenA pachInA maMDalathI tenI pachInA maMDalamAM saMkramaNa karato-karato babbe yojana ane yojananA 48 61 bhAga eka-eka maMDalanI abAdhA vRddhithI abhivRddhi karatAM-karatAM sarva bAhyamaMDalane upasaMkramita karIne - sarva bAhya maMDale pahoMcIne gati kare che. bhagavan ! jaMbudvIpa dvIpamAM meru parvatanI keTalI abAdhAthI - keTale dUra sarvabhA sUryamaMDala kahela che ? gautama ! 45,330 yojana dUra sarva bAhya sUryamaMDala kahela che. bhagavan ! jaMbudvIpadvIpamAM meru parvatanI keTalI abAdhAthI keTale dUra sarvabAhya pachInuM sUryamaMDala kahela che? gautama ! 45,327 yojana ane eka yojananA 13/61 bhAga abAdhAthI bAhyanI aMdaranuM anaMtara sUryamaMDala kahela che. bhagavan ! jaMbUdvIpa dvIpamAM meru parvatanI keTalI abAdhAthI kaiTale dUra - 36 jaMbudvIpaprajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 bAhya trIjuM sUryamaMDala kahela che ? gautama ! 45,324 yojana ane eka yojananA 26/61 bhAganI bAdhAthI sarva bAhyathI trIjuM sUryamaMDala kahela che. e pramANe nizce A upAyathI praveza karato evo sUrya tenI pachInA maMDalathI tenI pachInA maMDalamAM saMkramaNa karato-karato babbe yojana ane eka yojananA 48/61 bhAga ekaika maMDala abAdhAthI vRddhi karatAM-karatAM sayiMtara maMDalamAM uparasaMkramIne - satyiMtara maMDale pahoMcIne gati kare che. * vivecana-256 : bhagavan ! jaMbudvIpamAM meru parvatanI keTalI dUrIthI sarvAyaMtara sUryamaMDala kahela che? gautama ! 44,820 yojananI dUrIthI sarvAnvaMtara sUryamaMDala kahela che. te kaI rIte ? meru parvatathI jaMbUdvIpano viSlebha 45,000 yojana che. A ja maMDala jagatIthI dvIpanI dizAmAM 180 yojana saMkramita thAya che. tethI 45,000 yojanarUpathI dvIpa vikhaMbhathI 180 yojanarUpa zodhita karatAM yayokta pramANa Ave. A cakravAla vikhaMbhathI thAya che. tethI bIjo sUrya sarvAnvaMtara maMDalanA paNa A ja karaNa vaDe ATalI ja abAdhA - dUrI jANavI. - 4 - 4 - A ja atyaMtara maMDala kSetranI sImAkAritvathI che. have pratimaMDala sUryanI dUra dUra javAthI abAdhA parimANa aniyata che, tema kahe che - [batAve che - bhagavan ! jaMbUdvIpa dvIpanA meru parvatanI keTale dUra savAiMtaranI pachInuM - niraMtarapaNAthI AvatuM bIjuM sUryamaMDala kahela che? gautama ! 44,822 - 48/61 yojana abAdhA aMtarathI sanviMtara anaMtara sUryamaMDala kahela che. pUrvanA karatAM ahIM je adhika che, te biMbanA vikhuMbhathI anaMtara mAnathI che. have trIjA maMDala vize pUchatAM kahe che - te spaSTa che. vizeSa e ke - atyaMtara trIjuM. AnA dvArA bAhya trIjA maMDalano viccheda karyo che. uttaramAM - 44,825 - 35/61 yojana abAdhAthI atyaMtara trIjuM sUryamaMDala kahela che. tenI upapatti A rIte bIjA maMDalanuM abAdhA parimANa che - 44822 - 48/1 yojana, evA svarUpanA prastuta maMDalamAM sAMtara biMba vikhaMbha umeratA A pramANa Ave. - -- e pramANe pratyeka maMDala abAdhAnI vRddhi lAvavAne mATe graMtha moTo na thaI jAya te mATe te jijJAsune bodhane mATe atideza karatAM kahe che e pramANe ukta rIte arthAt traNa maMDala dekhADyA. have A upAyathI pratyeka ahorAtra ekaika maMDalane choDavArUpe nIkaLatA - lavaNasamudra abhimukha maMDalo karato sUrya, tenI pachInA - vivakSita pUrvanA maMDalathI pachInA - vivakSita maMDalathI uttaramaMDalamAM saMkramaNa karato karato babbe yojana ane 48/61 yojana, ekaika maMDalamAM abAdhAthI vRddhine karato karato sarvabAhya maMDala tarapha gati kare che. je ahIM atideza chatAM sUtrakArazrIe traNa maMDalanI abhivyakti dekhADI, temAM paheluM vAMkadarzanArthe che. bIjuM maMDala abhivRddhi darzanArthe che, trIjuM pharI tenA Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ /56 abhyAsArthe che. have padyAnupUrvI paNa vyAkhyAnanuM aMga che, tethI tyamaMDalathI AraMbhIne meru ane maMDalanI abAdhA pUchatA kahe che - bhagavad bUdvIpamAM meru parvatathI keTalAM aMtare sarvabAhya sUryamaMDala kahela che ? gautama ! 45,330 yojananA aMtare sarvabAhya sUryamaMDala kahela che. te meruthI. 45,000 yojana jagatI, pachI lavaNamAM 330 yojana che. tathA bIjA maMDalanI pRcchAprazna sUramAM bAhya anaMtara eTale syAnupUrvIthI bIjuM. uttarasUjhamAM 45,000 yojana, te pramANe jagatIthI 30 yojana jatAM je surya maMDala kahela che, tethI aMtara pramANa ane biMbanuM vikhaMbhamAna zodhita karatAM yathokta mAna Ave. have trIjuM - temAM vizeSa e ke - 45,324 - 26/1 yojana. ahIM pUrvanA maMDalathI sAMtara maMDala viThaMbha yojanamAM 2-81 zodhita-bAda karatAM yayota pramANa Ave. pUrva maMDalAMka dhruvAMka che, temAM biMba sahitano vibha te anaMtara viThaMbha bAda karatAM yathokta pramANa Ave. have ukta avaziSTamaMDalamAM atideza kahe che - ukta rIte traNa maMDala kahyA. A upAyathI pratyeka ahoramAM ekaika maMDala choDatA jaMbUdvIpe praveze tema jANavuM. surya tenA anaMtara maMDalathI anaMtara maMDalamAM saMkramaNa karato karato baLe yojana ane 48/61 bhAga ekaika maMDalamAM aMtaranI vRddhine ghaTADato-ghaTADato A samavAyAMga vRtti mujaba kahyuM. buddhino abhAva te nivRddhi. kemake 'ti' zabdano abhAva artha che. sUryaprajJapti nRtyAdimAM niveza karato-karato kahela che. ahIM badhe paNa ghaTADato-ghaTADato artha che. - X - X * have maMDalanI AyAmAdi vRddhi-hAni. * sUjha-253 : bhagavAna ! jaMbUdvIpa dvIpamAM savavyaMtara sUryamaMDalanI laMbAI, pahoLAI, paridhi keTalI kahela che ? gautama! 9,640 yojana laMbAI-pahoLAI che. tathA paridhi sAdhika 3,15,081 yojana che. bhagavAna ! agnetara anaMtara sUryamaMDalanI laMbAI, pahoLAI ane paridhi keTalI kahela che ? gautama ! 9964Sa yojana ane eka yojananA 35/1 bhAga laMbAI-pahoLAI che. tenI paridhi 3,15,107 yojananI kahelI che. bhagavad ! atyaMtara trIja sUryamaMDalanI keTalI laMbAi-pahoLAI ane pardhi kahela che ? gautama ! 9,6pa1 yojana ane eka yojananA ja bhAga laMbAI-pahoLAI che. tenI paridhi 3,15,125 yojana kahI che. e pramANe niSe A upAya vaDe niSkramaNa karato sUrya tenA pachInA maMDalathI tenA pachInA maMDalamAM saMkramaNa karato-karato pAMca yojana ane eka yojananA 3% bhAga ekaika maMDalamAM vikraMbha vRddhithI abhivardhita thatAM-thatAM aDhAaDhAra yajananI paridhinI vRddhi karatAM-karatAM sarva bAhya maMDalamAM saMkramIne cAra care che. jaMbUdvIpapajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 bhagavAna ! savabAhya sUryamaMDala keTalI laMbAI-pahoLAIthI ane keTalI paridhithI kahela che ? gautama! 1,00,660 yojana laMbAI-pahoLAIthI ane 3,18,315 yojananI paridhithI kahela che. bhagavAna ! bAhya anaMtara sUryamaMDala keTalI laMbAI-pahoLAIthI ane keTalI paridhithI kahela che? gautama! 1,00,654 yojana ane yojananA 26/ka bhAga laMbAI-pahoLAI che ane 3,18,239 yojana paridhi che. bhagavan! bAhya trIjI sUryamaMDalanI laMbAI-pahoLAI keTalAM che ane paridhi keTalI kahI che? gautama! 1,00,648 yojana ane yojanano para bhAga laMbAI-pahoLAI che. tathA 3,18,39 yojananI pahiMdhi kahela che. e pramANe A upAya vaDe praveza karato sUrya te pachInA maMDalathI te pachInA maMDalamAM saMkramaNa karatAM-karato pAMca-pAMca yojana ane yojananA 35 bhAga ekaika maMDalamAM viddhabha vRddhine ghaTADato-ghaTADo aDhAra-aDhAra yojanA paridhinI vRddhine ghaTADatAM-ghaTADatAM savabhyitara maMDalane upasaMkramIne gati kare che. * vivecana-253 : bhagavad ! jaMbUdvIpa dvIpamAM sarva atyaMtara sUryamaMDala keTalI laMbAI, pahoLAI ane keTalI paridhithI che ItyAdi badhuM sUtrArthamAM kahyA mujaba jANavuM -x-x * temAM laMbAI-pahoLAInI utpatti A pramANe che - jaMbudvIpanA vikaMbhathI baMne paDakhe pratyeka 180 yojana bAda karatAM yathokta pramANa - 99,640 yojana Ave. kemake jaMbUdvIpa 1,00,000 yojanano che. temAMthI baMne bAjunA 180-180 yojana bAda karatAM 99,640 thAya. paridhi te viDaMbanA varganA daza guNA ItyAdi karIne lAvI zakAya. paNa graMtha vistAra bhaye te kahela nathI. athavA jaMbUdvIpanA viThaMbhanI eka bAjuthI 180 yojana ane bIjI bAju paNa temaja karatAM 360 yojana thAya. paridhi-1138 yojana. Ane jaMbudvIpanI paridhimAMthI bAda karIe. tethI yathokta paridhi pramANa Ave. have bIjA maMDalanI pRcchA temAM anvaya yojanA sugama che. tAtparyA A pramANe che - sarvAgaMtara anaMtara - bIjA sUryamaMDalanI laMbAI-pahoLAIthI 99,645 yojana ane 35/1 bhAga. te A rIte - eka taraphacI savagaMtara anaMtara maMDalane savaciMtara maMDalagata 2.8/dha yojananA apAMtarAla choDIne bIjuM paNa rahela che. pachI 5-351 yojanane pUrvamaMDalanA viThaMbhathI A maMDalano kiMbha vadhe che. A savavyaMtara maMDalanI paridhi - 3,15,103 yojana che, te A pramANe - pUrva maMDalathI AnA viThaMbhamAM 5-35 yojana vadhe che. 5-35 yojananI paridhi 19-38/ yojana thAya. paNa vyavahAramAM paripUrNa 18 yojana vivakSA karAya che. te pUrva maMDala paridhimAM jyAre adhika umerIe, tyAre cokta bIja maMDalanuM parimANa thAya. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53. 80 dhe trIjA maMDalanI pRcchA - spaSTa che. vizeSa e - uttarasUtramAM 9965191 yojananA atyaMtara tRtIya nAmaka maMDalanI laMbAI-pahoLAI che. tenI upapati A che - pUrva maMDalanI laMbAI-pahoLAI che - 99,645 - 35/1 yojana. temAM 5 - 35/1 maMDalavRddhi umeratAM ahIM kahela pramANamAM thAya che. paridhi - 3,15,125 yojana che. tenI upapatti-pUrva maMDalanI paridhi che. ,15,107 yojanarUpa che, temAM pUrvokta yuktithI lavAyela 18 yojana rUpa vRddhi umeratA yayokta pramANa thAya. dhe ukta maMDala sivAyanA maMDalanI laMbAI Adi jANavA mATa lAghavArthe atideza kahe che - e pramANe uta rItathI ad traNa maMDala darzita rIte. cothI ukta prakAre niSkramaNa karatAM-karatAM sUrya tenI pachIthI pachInA maMDalamAM saMkramaNa karato pAMca-pAMca yojana ane 351 bhAgathI ekaika maMDalamAM vikaMbhanI vRddhi karatAM-karatAM tathA ukta rIte aDhAra yojana paridhinI vRddha karatAM-karatAM sarva bAhya maMDalamAM upasaMkramIne cAra care che - gati kare che. dhe bIjA prakAre prastuta vicArane jANavA mATe pazcAtupUrvIthI pUchatA kahe che - pragnasUtra spaSTa che. uttara sUtramAM - 1,00,066 yojana lAMbI-pahoLI che. upapatti A rIte- jaMbUdvIpa lAkha yojana che. baMne paDakhe pratyekamAM 330 cojana lavaNasamudramAM jaIne, pAchA vartamAnatvathI AnuM A pramANe ja mAna che. 3,18,315 yojanathI kaMIka nyUna paridhi thAya che. kaMIka Unava ahIM paridhi karaNathI svayaM jANavuM. * * * * ( dhe bIjA maMDalamAM tenI pRcchA - pragnasUtra pUrvavatuM. uttara sUtramAM - he gautama ! 1,00,654 - 26/1 yojana laMbAI-pahoLAI che. A sarvabAhya maMDala viThaMbhathI 5-35/1 yojana bAda karavAmAM Ave. 3,18,297 yojana paridhi Ave. te kaI rIte upapati pAme ? pUrvamaMDalanI paridhithI 18 yojana bAda karatAM Ave. hadhe trIjA maMDalamAM tenI pRcchA- prazna pUrvavatu. uttaramAM bAhya tRtIya 1,00,648 - para yojana laMbAI-pahoLAIlI che. yukti A rIte - anaMtara pUrva maMDalathI 5-35/1 yojana bAda karatAM Avaze. 3,18,279 yojana paridhithI che. pUrva maMDala paridhithI 18 yojana bAda karatAM cokta prastuta maMDala paridhi mAna Avaze. ahIM atideza kahe che - te pUrvavat kahevo. laMbAI, pahoLAI Adi vRddhihAni dvAra kahyuM. have A ja kamathI baMne suryonI paraspara abAdhA-aMtara bAhya maMDalAdithI jANavA. have muhUrtagati dvAra kahe che - * sUtra-258 : bhagavAna ! jyAre sUrya sarvavyaMtara maMDalanuM upasaMkramaNa karIne cAra care, che, tyAre ekaika muhUrtamAM keTalAM kSetramAM jAya che ? gautama! e ekaika muhUrtamAM para51 - ra yojana jAya che. te samaye ahIM rahelAM manuSyane te sUrya 47,263-21/go yojananI jaMbUlapAptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 dUrIthI te sUrya daSTigocara thAya che. bhagavad ! te niSkramaNa karato sUrya, navA saMvatsaramAM jatA pahelI ahorAtrimAM savaatyaMtara maMDala pachInA maMDalane upasaMkramIne cAra care che - gati kare che. bhagavAna ! jyAre sUrya atyaMtara pachInA maMDalane upasaMkramIne gati kare che, tyAre ekaika mahattathI keTalA kSetra jAya che? gautama! pratyeka muhartamAM para51 yojana ane eka yojananA 4 bhAga jAya che. tyAre ahIM rahelA manuSyane 47,179 yojana ane eka yojananA 5eo bhAga tA 61 bhAgomAM 19 cUrNikAbhAgathI sUrya daSTipathamAM Ave. te niSkramaNa karato sUrya bIjA ahoramamAM cAlyutara prIja maMDalamAM upasaMkramIne gati kare che. bhagavan! jyAre sUrya atyaMtara nIja maMDalamAM upasakramIne gati kare che, tyAre ekaika muhUrtathI keTalAM kSetramAM jAya che ? gautama ! parapara yojana ane eka yojanAnA No bhAga eka eka muhartamAM sUrya jAya che. tyAre ahIM manuSyane 47,096 yojanA ane eka yojananA 3840 bhAga tathA 61 bhAgathI chedAtA be cUrNiA bhAgothI sUrya daSTigocara thAya che. e pramANe A upAya vaDe niSkramaNa karato sUrya tenI pachInA maMDalathI tenI pachInA maMDalamAM saMkramaNa karato-karato aDhAra-aDhAra sAIThAMza (18ith bhAga yojana eka eka maMDalamAM muhUrtagatithI abhivRddhi karato karato 184 yojana puraSa chAyAnI vRddhi karato karato sarva bAhya maMDalamAM upasaMkramaNa karIne gati kare che. bhagavana ! jyAre sUrya sarva bAhya maMDalamAM upasakramIne gati kare che, tyAre eka eka muhUrtamAM keTalAM kSetramAM jAya che ? gautama ! 5305 yojana ane eka yojanA 15/go bhAga ekaeka muhUrtamAM te sUI jAya che. tyAre ahIM rahetA manuSyane 3183 yojana ane eka yojananA 3 bhAge sUrya dRSTigocara thAya che. A pahelAM cha mAsa che, A pahelAM cha mAsanI pUrNihati che. tyAre te sUrya bIja cha mAsamAM gati karatAM pahelAM ahoramamAM bAhya pachInA maMDalamAM upasaMkramaNa karIne gati kare che. bhagavAna ! jyAre sUrya bAhya anaMtara maMDalamAM upasaMkramita thaI gati kare che, tyAre eka eka muhUrtamAM keTalAM kSetra jAya che ? gautama! pa304 yojana ane eka yojananA pathao bhAga e rIte eka eka muhUrtamAM gati kare che. tyAre ahIM rahelAM manuSyane 36,916 yojana ane eka yojananA 360 bhAga tathA 61 bhAgathI chedIne 60 cUrNikA bhAgathI sUrya Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ /258 82 jaMbUDhIpapajJAtiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 jaldI daiSTi pathamAM Ave che. te praveza karato sUrya bIja ahoraNamAM bAhya trIja maMDalamAM upasaMkramita thaIne gati kare che. bhagavAna ! jyAre sUrya bAla trIjA maMDalamAM upasaMkramita thaIne gati kare che, tyAre eka eka muhamAM keTalAM kSetramAM jAya che ? gautama / pa304 yojanA ane eka yojananA 38/go bhAga ekaeka muhUrtamAM te sUrya jAya che. tyAre ahIM rahelA manuSyane 32,001 yojana ane eka yojananA */go bhAga tathA ekasaTha bhAgathI chedIne ya mUrNikA bhAge sUrya jadI daSTipathamAM Ave che. e pramANe A upAya vaDe praveza karato sUrya tenI pachInA maMDalathI tenI pachInA maMDalamAM saMkramaNa karato-karato eka yojananA aDhAra-aDhAra sAIThAMza [18] bhAge eka eka maMDalamAM muhUrta gatine ghaTADato-ghaTADato sAtireka paMcyAsI-paMcyAsI [85] yojana puruSa chAyAnI abhivRddhi karato-karato savasviMtara maMDalamAM upasaMyamita thaIne gati kare che. A bIja cha mAsa che, A bIja cha mAsanuM paryavasAna che. aA sUrya saMvAra che, A sUrya saMvAranI pUNItA che. * vivecana-58 : he bhagavan! sUrya savavyaMtara maMDalamAM jaIne cAra care che tyAre ekaika muhartamAM keTalA phogamAM jAya che ? gautama! pa251-29 yojana pratyeka muhUrtamAM jAya che. te kaI rIte upapAta thAya ? teno uttara ApatA kahe che - ahIM AkhuM maMDala eka ahoramathI be saryo vaDe samApta thAya che. pratisUryanA ahoraraalaga gaNatAM paramArthathI be ahorama thAya che. be ahorAtro vaDe 60 muhartA thAya. tethI maMDalanI paridhine 60 bhAgathI bhAMgatA je prApta thAya, te muhUrta gati pramANa. tethI kahe che - savabhiMtara maMDala paridhi 3,15,089 yojana tene 60 vaDe bhAMgatA prApta thokta muhad gati pramANa para51-9lso thAya che. have vinaya Avarjita manathI prajJApake pUchatAM paNa ziSyane kaMIka adhika prajJApanA mATe kahe che je te nitya abhisaMbaMdhathI anukta chatAM, je zabdagarbhita vAkya ahIM avatAraNIya che, tenAthI jyAre sUrya eka muhUrtathI jatAM para51-29/go pramANa jAya che, tyAre savavyaMtara maMDala saMkramaNa kALamAM ahIM rahela manuSyanA ahIM jAtithI ekavacana che. teno artha A che - ahIM bharatakSetramAM rahelA manuSyone 47,26321/o yojanathI udaya pAmato sUrya caviSayaka zIgha thAya che. ahIM sparza zabda indriyAI saMnikarSa nathI kemake cakSane apAyakArIpaNAthI te asaMbhava che. tenI upapatti zuM che? te kahe che - ahIM divasanA adghabhAgathI jeTalAM phonane vyApita kare che, teTalAMmAM rahela sUrya prApta thAya che. te ja lokamAM udaya 2i7/6] pAmato ema kahevAya che. savanjiMtara maMDalamAM divasanuM pramANa aDhAra muharta che, tenuM aDadhuM te nava muhartA. avavyaMtara maMDalamAM gati karatAM pa251-9lso yojana jAya che. ATalA muhurta gati parimANa nava muhartA vaDe guNatA, tethI yacokta dRSTipatha prAptatA parimANa thAya che. e pramANa baghAM maMDalomAM va-va muhUrtagatimAM svasva divasAddhanA muhUrtAzi vaDe guNita karatAM daSTipatha prAptatA thAya che. daiSTipatha prAptatA, cakSa:sparza, puruSa chAyA e ekAIka zabdo che. te pUrvathI ane pazcimathI samapramANa ja hoya che, tethI be vaDe guNita tApotra udaya-asta aMtara che ItyAdi payayo che. A sarva bAhya pachInuM maMDala pazcAtupUrvIthI gaNatAM 183muM thAya. prati maMDale ahorAtra gaNavAthI ahorAtra paNa 183 jAya, pachI uttarAyaNano chello divasa, A ja sUrya saMvasarano chello divasa che. kemake te saMvatsaranuM uttarAyaNa paryavasAna che. have navA saMvatsaranA prAraMbhanA prakAranI prajJApanAne mATe sUgano AraMbha kare che - se nivaravamA Adi have atyaMtara maMDalathI nIkaLato, jaMbadvIpAMta pravezamAM 180 yojana pramANa phonamAM carama AkAza pradezane sparmyA pachI, bIjA samaye bIjA maMDala abhimukha sarakato-jato artha che. sUrya, nava: AgAmIkALabhAvI saMvatsara pAmIne pahelAM ahoramamAM savavyaMtara pachInA maMDalamAM upasaMkramIne gati kare che. A ahorama dakSiNAyananA Adha saMvatsaranA paNa-dakSiNAyananA AdipaNAmI saMvatsanA. * * * * * have ahIM gatine pUchavA mATe tra- jyAre bhagavan! sarvaatyaMtara pachInA bIjA, dakSiNAyana apekSAthI Adha maMDalane upasakamIne gati kare che, tyAre ekAeka muhUrtathI keTalA kSetramAM jAya che ? gautama! para51-dao yojana ekaika muhUrtathI, jAya che. kaI rIte ? te kahe che - A maMDalamAM paridhi parimANa 3,15,103 yojana vyavahArathI paripUrNa paNa nizcayamatathI kaMIka nyUna 3,15,103 yojana che. tethI A pUrva yunivazathI 60 bhAge prApta thayokta A maMDalamAM muhartagati pramANa - 5251-4tha0 yojana athavA pUrvamaMDalanA paridhi pramANathI A paridhi parimANa vyavahArathI pUrNa 18 yojana vadhe che. nizcaya mate kaMIka nyUna vadhe che. aDhAra yojananA 60 bhAge prApta 1860 yojananA te pUrvokta maMDalagatA muhartagati parimANamAM adhikavathI umerela che. tethI yacokta te maMDalanuM muhartagati pramANa thAya. ahIM paNa daSTipatha prAptatA viSaya parimANa kahe che - jyAre atyaMtara bIja maMDalamAM sUrya care che, tyAre ahIM rahela manuSyonA 47,1395to yojanA ane 61thI chedIne ati 61 khaMDo karIne ke 61 vaDe guNIne. tenA 19 cUrNika bhAga vaDe arthAt 19I1 thI sUrya dRSTipathamAM Ave che. savaciMtara bIjA maMDalamAM divasa pramANa 61 bhAgo vaDe hIna 18-muhUrta, Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ /258 tenuM aDadhuM te navamuhad - 11 bhAgacI hIta. samastapaNe 61 bhAga karavA nave muhartA 61 vaDe guNIe. temAMthI 61 bhAga bAda karIe tethI bAkI rahe 548. prastuta maMDalamAM muhad gati para51-leo. A sazimAM 60-chedarAzi che. tethI yojanAzine 60 vaDe guNIne kahetA 3,15,103 thaze. A ja sazi karaNa vibhAvanAmAM phokasamAsa vRttimAM paridhi zazi ema karIne dazaviI che. lAghavathI bhAjyasazi labdhane bhAjaka sazi vaDe guNavAthI mUlasazi ja maLe.. A rAzi 548 vaDe guNIe. to thaze 17,26,38,636. A sazi bhAgabhAgamakavathI yojano na Ape. 61 ne 60 vaDe guNatAM je zazi thAya, tenA vaDe bhAga karAya. A gaNitaprakriyA lAghavAryuM che. anyathA A rAzine 61 bhAga vaDe bhANa karAtA 60 bhAga Ave, temAM 60 bhAga vaDe harAtA yojano thAya, te pramANe graMtha moTo thato jAya. 61ne 60 vaDe guNatAM 3660 thAya. te bhAga vaDe harAtA Avela 47,179 ane zeSa - 3496, cheda rAzithI 60 vaDe apavatanA karAtA thAya 61. te zeSarAzithI bhANa karAtAM Avaze - pagadao bhAga. ane 19/1 bhAga. dhe atyaMtara trIjA maMDalanA cArane pUchavA mATe AdhasUtra guMthe che - te nIkaLato evo surya bIjA ahoraNamAM - prastuta ayananI apekSAthI bIjA maMDalacI, atyaMtara trIjuM maMDala upasaMkramIne gati kare che, tyAre ekaika muhUrta vaDe keTalAM kSetramAM jAya che ? gautamapara5ra-15yojana, ekaika muhUrtarI jAya che A prastuta maMDala paridhinA 60 vaDe bhAga karatAM Ave che. tyAre ahIM rahela manuSya 47,096 - 33/to yojana ane 11 cUrNikA bhAga vaDe sUrya jaldIthI daiSTipathamAM Ave che. tethI kahe che - A maMDalamAM divasa pramANa 18 muhad, */61 bhAgathI hIna, tenuM aDadhuM te 261 bhAga nyUna-9. tethI sAmatyathI 61 bhAga karavAne mATe nave muhUrtane 61 vaDe guNIe, temAMthI 61 bhAga bAda karIe. tethI 547, prastuta maMDalamAM muhUrtagati pampara-15/go e svarUpanI yojana sazine 60 vaDe guNIne karatAM 3,15,125 Ave. A ja zazi bIjA vaDe paridhi sazipaNe nirUpita che. Ane pa43 vaDe guNatAM thaze- 13,23,33,335. Ane 60 vaDe guNita-61thI 3660thI bhAMgatA Avela 43,096, zeSa 2015 che. chedAzithI 60 bAda karatAM thaze 61 tenA vaDe zeSa rAzine bhAMgatA prApta 33 thAya, tethI 360 thaze ane zeSa *1 bhAga thaze. dhe cothA maMDala AdimAM atideza kahe che - e pramANe nize A upAyathI - e pramANe traNa maMDalamAM dazavilI rIte, nizcita A anaMtara kahela upAya vaDe dhIme dhIme te-te bahiMmaMDalAbhimukhagamata rUpathI nIkaLato sUrya tenI pachInA maMDalathI, tenI pachInA maMDalamAM pUrvokta prakAre saMkramaNa karatAM-karato ekaeka maMDalamAM muhUrtagatithI 18/go yojana, vyavahArathI paripUrNa ane nizcayathI kaMIka nyUna vadhatAM jaMbUdvIpaprAptiupAMgasUtra * saTIka anuvAda/3 vadhatAM 84 yojana, kiMcit jUna puraSachAyAthI pahelAM sUryanA udayamAnapaNAnI dRSTi paNa prAptatA che. teno artha A pramANe che - tenA ghaTatAM-ghaTatAM, arthAt pUrva-pUrva maMDala purapachAyAthI bAhya-bAhya maMDala puruSa chAyA kaMIka jUna 84 yojana hIna che ane sarva bAhA maMDalane upalaMkamIne cAra care che. ahIM je kahyuM - 84 yojana kaMIka nyUna uttarottara maMDalanI puruSa chAyAmAM ghaTe che, te sthULapaNe kahyuM. paramArcathI A pramANe jANavuM - 83 yojana, eka yojananA 360 bhAga ane 421 bhAge dRSTipathamAM prAptatA viSayamAM hAni thAya. pachI saLaMtara maMDalathI trIjuM je maMDala, tyAMthI AraMbhIne je maMDalamAM daSTipatha prAptatA jANavA Iccho cho - te te maMDala saMkhyAthI 36ne gaNavA. te A rIte :- savaciMtara maMDalathI trIjA maMDalamAM ekathI, coyAmAM be varDa, pAMcamAmAM traNa vaDe cAvata sarva bAhya maMDalamAM 182 vaDe guNIne dhavarAzimAM umeravA. umerIne je thAya che, tenA vaDe hIna pUrvamaMDalanI daSTipatha prAptatA, te vivakSita maMDalamAM daiSTipatha prAptatA jANavI. have 83 yojanAdikanI dhuvarAzinI kaI rIte upapatti thAya ? tenuM samAdhAna kare che - savarjiMtara maMDalamAM daSTipatha prAptatA parimANamAM 47,263 yojana ane 21/go bhAga. AnA nava muhUrta jANavA, tethI eka muhUrtamAM 61 bhAge zuM Ave ? tenI vicAraNAmAM nava muhUrtane 61 vaDe guNIe, tethI Avaze - 549. teTalAM bhAgathI bhAga devAtA prApta 86-16ol5/61 thAya. A savanjiMtara maMDalamAM 1/61 muhUrta vaDe jANavuM. - have bIjA maMDalanI paridhi vRddhi aMka bhajanAthI je prApta thAya te muhad-61 bhAgathI, tenA zodhanArthe upakama kare che, pUrva-pUrvanA maMDalathI pachI-pachInuM maMDalamAM paridhi parimANa vicAravAmAM aDhAra-aDhAra yojano vyavahArathI paripUrNa vadhe che. tethI, pUrva-pUrva maMgalagata muhagati parimANathI pachI-pachInA maMDalamAM muhamati parimANa vicAraNAmAM prati muhUrta aDhAra-aDhAra, sAITha bhAga [16] yojana vadhe che. pratimuhUrta 61 bhAge 1861 bhAga pramANa jANavuM. savaciMtara bIja maMDalamAM nava muhUrto vaDe eka muhUrvathI 61 bhAga nyUna cAvata kSetrane vyApita kare teTalAmAM sthita sUrya dRSTipatha prApta thAya che. tethI navA muhUrta 61 vaDe guNIe to 9864 thaze. tenA 60 bhAga lAvavA mATe 61 bhAge bhAga karatAM 161 -43/61 Ave. ItyAdi - x * x * x * e pramANe AvA svarUpe pUrvokatathI 86 yojana ane eka yojananA padao bhAga tenA 2/61 bhAga, e pramANe AmAMthI bAda karavA. bAda karavAthI temAM rahela 83-23/10 yojananA 42, bhAga. ATalA pramANamAM savaciMtara maMDalagata daSTipatha prAptanA parimANathI, bIjA maMDalamAM rahela daSTipatha prAptatA parimANamAM hIna thAya che. - A uttarottara maMDala daSTipatha prAptatA vicAraNAmAM hAtimAM dhruva, tethI ja dhuvarAzi ema kahevAya che. pachI bIjA maMDalathI pachInA - bIjA maMDalamAM, A ja Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ /258 jaMbUdvIpapajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 dhavarAzinA 61 bhAga hovAthI 36 bhAga bhAga sahita jeTalI sazi thAya, te kahe che - 83-24/go yojana, tenA 11 bhAga e pramANe te bIjA maMDalagatathI daiSTipatha prAptatA parimANa thAya che. cothA maMDalamAM te ja ghuvarAzi 7ra-sahita karAya che. kemake cothuM maMDala bIjAnI apekSAthI bIjuM che. tethI 36ne be vaDe guNatAM ra thAya. tenA sahita 83 Adi zazi A pramANe thAya :- 83-oINDI61 A bIja maMDalamAM rahela daiSTipatha prAptatA parimANathI bAda karAya che. tethI yathAvasthita cothA maMDalamAM - dRSTipatha prAptimAna che. te A pramANe che - 43,013 yojana ano eka yojananA 'lo bhAganA ekanA sAIThAMza bhAgathI 17/1 bhAga thAya. satima maMDalamAM trIjA maMDalanI apekSAthI 18ramAM jyAre daSTipatha prApti jijJAsA thAya tyAre 36ne 182 vaDe guNIe. tethI prApta saMkhyA thase - 6552, pachI 60 bhAga lAvavAne mATe 61 bhAge prApta 100 bhAgonI 25 zeSa raheze. A dhuvarAzi umeratA Avela 85 yojano ane 116o yojanA 61 bhAga hovAthI 6/1 thaze. tethI Avaze - 85 11/6o I 6/61 thAya. ahIM 36 nI utpatti A rIte - pUrva pUrvanA maMDalathI pachI pachInA maMDalamAM divasamAM muhUrtanA 61 bhAga vaDe hIna thAya che. pratimuhUrta 61 bhAga ane aDhAra, ekasaThAMza bhAga ghaTe che. tethI ubhaya 18l + 18/1 thI 36 Ave. te aDhAra bhAgo kalA vaDe nyUna prApta thAya che, paripUrNa nahIM. paNa vyavahArathI pUrve paripUrNa vivakSita che. te kalA vaDe nyUnatva pratimaMDale thAya che. jayAre 182mAM maMDalamAM ekatra bhegA karIne vicArIe tyAre 68/1 bhAga guTita thAya che. A paNa vyavahArathI kahyu, paramArthathI vaLI kaMIka adhika truTita jANavuM. pachI A 661 bAda karIe. te bAda karatAM 85 yojana ulgo bhAganA 6/61 bhAga Avaze arthAt 85KI6o I 6/1 saMkhyA thaze. e pramANe sarva bAhya maMDala pachI, pUrvenA bIjA maMDalamAM rahela daiSTipatha prAptatA parimANathI 31,916 yojana ane yojananA 3G/60 bhAga, tenA 6/61 bhAga thAya, tethI 31,916-36IoT {l. e pramANe AvA svarUpathI zodhita karatAM yathokta sarva bAhya maMDalamAM dRSTipatha prAptatA parimANa thAya che. te AgaLa svayaM kaheze. tethI e pramANe puruSa chAyAmAM daSTipA prAptatArUpa bIjA vagere keTalAM maMDalomAM kiMciMtu nyUna 84 uparitana maMDalomAM adhika-adhikatara ukta prakAre vaghatAM-vadhatAM tyAM sudhI jANavuM jyAM sudhI sarvabAhya maMDala saMkamIne cAra care che. arthAt temAM sAdhika 85-yojana ghaTe che. ahIM sAdhika-83, sAdhika-84, sAdhika-85 yojanono saMbhava chatAM sUtramAM je "coryAzI''nuM grahaNa karela che, te "dehalIpadIpa" nyAyathI baMne bAju paDakhAmAM rahela 83 ane 85 e baMne saMkhyAnuM grahaNa thaI zake, te mATe che tema jANavuM. have ukta maMDalamamAM paDyAnupUrvIcI sUryanI muhUrtagati Adi kahe che - bhagavad ! jyAre sUrya sarvabAhyamaMDalane upasaMkramIne cAra care che, tyAre eka eka muhUrtathI keTalAM kSatramAM jAya che? gautama ! pa305-16 yojana ekaika muhUrtathI jAya che. kaI rIte ? te kahe che - A maMDalamAM paridhinuM parimANa 3,18,315 yojanA che. tethI AnI pUrvokta yuktivazathI 60 vaDe bhAgatA je prApta thayokta A maMDalamAM mahartagati parimANa thAya. have daSTipA prAptatA parimANa kahe che - | sarva bAhyamaMDala cAra caraNa kALamAM ahIM rahela manuSyanA, ema pUrvavaH31,831-3/ka yojane sUrya jaldIthI cakSaHsparzamAM Ave che. tethI kahe che - A maMDalamAM sUrya cAra care che, tyAre divasa bAha muharta pramANa che, divasanA addhathI jeTalAM mAtra kSetrane vyApta kare che, teTalAmAM sthita udaya pAmato sUrya prApta thAya che. bAra muhurtanuM addha cha muharta, pachI je A maMDalamAM muhartagati parimANa pa30515/go yojana che, tene ukta cha vaDe guNIe. kemake ardha divasa vaDe guNita ja muhartagatinI dRSTipatha prAptatA rUpa karaNa hoya che. pachI caNokta A maMDalamAM daSTipathanI prAptatAnA parimANa thAya che. jo ke upAMtya maMDala dRSTipatha prAptatA parimANathI 85 yojana ane eka yojananA 6/6 bhAga tathA tenA /61 bhAga e pramANe sazi zodhita karatAM A prApta thAya. e pramANe pUrve kahela che, chatAM paNa prastuta maMDalanA uttarAyaNagata maMDalanI avadhirUpapaNAthI anya maMDala karaNa nirapekSatAthI karaNAMtara karela che. A savanjiMtaramaMDalathI pUrNAnupUrvIthI gaNatAM 183muM che. te pratimaMDala ahorA gaNanAthI ahorAtra paNa 183muM thAya. tenAthI A dakSiNAyanano chello divasa che, ItyAdi jaNAvavAne mATe sUtrakArazrI ahIM kahe che - A dakSiyAnanA 183 divasarUpa rAzi, pahelA cha mAsa arthAtu ayanarUpa kALa vizeSa che. tenI vyutpatti "cha saMkhyAno mAsa, tenA pIMDarUpa jemAM che te" ema jANavuM. anyathA pahelA cha mAsa evI ekavacana anupatti thAya. * x * A pahelAM che mAsarUpa dakSiNAyana rUpanuM paryavasAna che. arthAtu have sarvabAhyamaMDala yAra pachI sUrya bIjA cha mAsane pAme che. kayAre ? uttarAyaNanA pahelAM ahorAtramAM tema jANavuM. bAhya pachInA pazcAtupUrvIthI bIjA maMDalamAM upalaMkamIne cAra care che. have ahIM gatyAdi praznArtha sUtra kahe che - bhagavad ! jyAre sUrya bAhya anaMtara pUrvanA bIjA maMDalane saMkamIne cAra care che, tyAre bhagavad ! ekaika muhUrtathI keTalAM phomamAM jAya che ? bhagavaMte kahyuM - gautama ! 5304 - pada0 yojana eka muhUrtamAM jAya che. tethI kahe che - A maMDalamAM paridhi parimANa 3,18,927 yojana che. tene 60 vaDe bhAga karatAM ahIM yathokata maMDalamAM muhUrtagati pramANa prApta thAya che. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ s/258 ahIM paNa daSTipatha prAptatA pariNAma kahe che - tyAre ahIM rahela manuSyane 31,916 yojana ane yojananA 3960 bhAga tathA tenA 60/1 cUrNikA bhAga sUrya cakSAne pAme che. tethI kahe che - A maMDalamAM sUrya cAra care che tyAre divasa bAra muhUrta pramAma ane 1 bhAga vaDe adhika che. tenuM aDadhuM te cha muhUrto. eka muhUrta vaDe 61 bhAgathI adhika, tethI cha muhUrtathI 61ne guNIe, tethI eka sAITha bhAga temAM adhika umerIe. tenAthI prApta saMkhyA thaze 367. tethI prastuta maMDalamAM je parimANa - 3,18,297 Ave. A yojana sazine 60 vaDe guNavAthI muhUrtagati Ave. te je rIte vyavahAra karAya che, te pUrve kahela che. - ukta saMkhyAne 363 vaDe guNavANI - 3,18,299 x 367 = 11,68,14,999 Avaze. tene 61x 60 = 3660 saMkhyA vaDe bhAga karAtAM prApta saMkhyA che - 3,916, zaSa vadhe che - 2439. A zeSanA yojana na Ave, tethI 60 bhAga lAvavAne mATe 61 vaDe bhAga devAtA prApta thAya che ?lso bhAga Avaze. tenA ekanA sAITha bhAganA hovAthI Avaze 6/1 have trIjuM maMDala kahe che - jaMbUDhIpAbhimukha carato sUrya bIjA ahoramamAM arthAt uttarAyaNamAM. bAhya bIjuM maMDala upalaMkamIne cAra care che. tyAre zuM ? jyAre bhagavatu ! sUrya, bAhya trIjA maMDalamAM upalaMkamIne cAra care che, tyAre eka muhartathI keTalAM kSetramAM jAya che ? bhagavaMte kahyuM - gautama! pa304-39I ekaika muhartathI jAya che. tethI kahe che - A maMDalamAM paridhi parimANa - 3,18,29 che. Ane 60 bhAga vaDe bhAga karAtA prApta thayokta A maMDalamAM muhUrtagati parimANa Ave. have ahIM daSTipatha prAptatA - tyAre ahIM rahela manuSyane 32,001 - 3deglo 1 3371 yojane sUrya dRSTipathamAM Ave che. " tethI kahe che - A maMDalamAM divasa bAra muhUrta pramANa ane /61 muhUrta bhAgathI adhika che, tenuM aDadhuM karatAM cha muhUrta Ave ane 261 bhAga muhUrta adhika thAya. tethI sAmAnyathI 61 bhAga karavAne mATe cha muhane 61 vaDe guNIe, guNIne temAM 1 bhAgo umeratA 368 saMkhyA Avaze. tethI A maMDalamAM je paridhi pramANa Avaze te A che - 3,18,239. A saMkhyAne 368 vaDe guNavAthI 11,71,26,632 saMkhyA Avaze. A saMkhyAne 61 vaDe guNita 60 = 3660 vaDe bhAgatAM prApta saMcA Ave-32,001, zeSa-3012 raheze. tenA 60 bhAga lAvavA mATe 61 bhAga vaDe bhAga detAM 49lo Ave. ekanA 61 bhAga hovAthI Avaze 261 bhAga. samavAyAMgamAM 33mAM samavAyamAM - jyAre sUrya bAla-anaMtara trIjA maMDalane saMkramIne cAra care che, tyAre ahIM rahela puruSane kiMcita vizeSa jUna 33,ooo yojanathI daSTipathamAM jaldI Ave che. AnI vRttimAM ahIM je kahyuM ke kiMcit jUna 33, tyAM sAtireka yojana chatAM paNa nyUna hajApaNuM vivakSita hoya tema saMbhave che. dhe ahIM paNa cothA maMDalAdimAM atideza kahe che - e pramANe ukta prakAre 88 jaMbUDhIpapajJAtiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 nizcita A upAya vaDe dhIme dhIme te-te pachInA atyaMtara maMDala abhimukha gamanarUpa atyaMtara pravezato sarva te anaMtara maMDalathI anaMtara maMDalamAM saMkramaNa karatAM-karato ekaika maMDalamAM muhUrtagati, ema ahIM pUrvavata muhUrtagati parimANamAM 160 yojana vyavahArathI paripUrNa ane nizcayathI kaMIka nyUna ghaTADato-ghaTADato, pUrvamaMDalathI atyaMtara-atyaMtara maMDalanI paridhine AzrIne aDhAra yojana hIrapaNAthI che. puruSachAyA paNa ahIM pUrvavata. teno artha A che - purapachAyAmAM daSTipatha prAptatArUpa 10 bhAga ane 60 cUrNikA bhAga vaDe samadhika paMcyAsI-paMcyAsI yojana vadhatAM-vadhatAM pahelA-bIjA Adi keTalAM maMDalomAM A vRddhi jANavI, sarvamaMDalanI apekSAthI je kramathI savavyaMtara maMDalathI pachI dRSTipatha prAptatAne ghaTADatA nIkaLI, te ja kramathI sarva bAhyamaMDalathI pUrvamAM daiSTipatha prAptatA vadhArIne praveze che. temAM sarva bAhya maMDalathI pUrvenA bIjA maMDalagata daSTipathaprAptatA parimANathI sarva bAhya maMDalamAM 85 - 1da0 yojana ane 61 bhAgathI bhedIne 60 bhAgane ghaTADe che ane A pUrve kahela che. tethI sarvabAhyathI pUrvenA bIjA maMDalamAM pravezato tyAM pharI paNa dRSTipatha prAptatA parimANamAM abhivRddhi kare che, ane te dhruva che. tethI pUrvanA maMDalomAM je maMDalamAM dRSTipatha prAptatA jANavAne Icche che - trIjA maMDalathI AraMbhIne, te-te maMDala saMkhyAthI 36ne guNIe, te A pramANe - trIjA maMDalanI vicAraNAmAM ekathI cothA maMDalanI vicAraNAmAM be vaDe e pramANe cAvatuM sava(vyaMtara maMDala vicAraNAmAM 182thI ahIM guNIne je prApta thAya, te ghavarAzine dUra karI bAkInI dhavarAzi sahita pUrva-pUrva maMDalagata daiSTipatha prAptatA parimANa, te maMDalamAM kahevA. je rIte trIjA maMDalamAM 36ne 1 vaDe guNAya che. tethI 36 ja Ave. te ghuvarAzithI dUra karAya che. tethI zeSa A Ave, 85-9II 24/1 AnA vaDe pUrvamaMDalagata daiSTipata prAptatA parimANa 31,916 yojana ane yojanAnA 61 bhANa tathA 61 bhAga sahita karAtA bIjA maMDalamAM cokta daSTipatha prAptatA parimANa thAya che. te pUrve dekhADela che. cothA maMDalamAM 36ne be vaDe guNIe, guNIne dhuvAzithI bAda karatAM, zeSa dhavarAzi vaDe bIjAmaMDalagata daiSTipatha prAptatA parimANa sahita karAya che, pachI ahIM te maMDalamAM dRSTipatha prAptatA parimANa thAya - 32,086 - 58lo! 11 che. e pramANe bAkInA maMDalomAM vicAravuM. jyAre savanjiMtara maMDalamAM daSTipA prAptatA parimANane jANavAne Iccho cho, tyAre 36ne 182 vaDe guNavA. trIjA maMDalathI AraMbhI savaciMtara maMDalane 182mAM paNAthI Ama kahyuM. tethI Avaze 6552, tene 1 bhAgathI mAMgatA prApta 10/go ane bAkI che . 25/1. A 85-60I6/1 yojana rU5 dhuvarAzithI zodhita thAya che. tethI pachI 83 - 226o 135/61 bhAga. ahIM 36/61 bhAga kalA vaDe jUna paramArcathI prApta thAya che. te pUrve kahyuM. te kalAnuM nyUnava pratimaMDale thAya. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [259 jyAre 182 mAM maMDale ekatra sAthe vicArIe, tyAre 68/61 bhAga prApta thAya. pachI tene pharI umerIe, tethI Avela 83-23/60 / 42/61 AnA vaDe sarvAzcaMtara anaMtara bIjA maMDalagata dRSTipatha prAptatA parimANa 43,179 + 57/60 | 19/61. e rIte evA svarUpa sahita karAya tyAre cokta sarvAnvaMtara maMDalamAM dRSTipathaprAptatA parimANa thAya che. te 47,263 - 21/60 yojana che. e pramANe dRSTipatha prAptatAmAM keTalA maMDalomAM sAtireka paMcyAzI-paMcyAzI yojana AgaLamAM coryAzI-coryAzI paryo thayokta adhika sahita, 83 yojana vadhAratAM-vadhAratAM tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI sarvAnvaMtara maMDalamAM saMkramIne cAra care che. A saciMtara maDaMla sarvabAhya anaMtara maMDalathI padmAnupUrvAthI gaNatA 183muM che. pratyeka maMDala ahorAtra gaNanAthI ahorAtra paNa 183muM, tenAthI A uttarAyaNano chello divasa ItyAdi jaNAvavA kahe che - A bIjA cha mAsa. pUrvokta yuktithI ayana vizeSa jANavA. A bIjA cha mAsanuM paryavasAna 183mAM ahorAtrapaNAthI kahyuM. A Aditya cAra upalakSita saMvatsara che. AnA vaDe nakSatrAdi saMvatsarano niSedha karyo. 89 carama ayananA caramadivasa5NAMthI A Aditya saMvatsaranuM paryavasAna che. e rIte muhUrtagati dvAra pUrNa thayuM. " x - have AThamuM divasa-rAtri vRddhi-hAnidvAra kahe che - * sUtra-259 : bhagavan ! jyAre sUrya satyaMtara maMDalamAM upasaMkramIne cAra sare che, tyAre divasa keTalo moTo ane rAtri keTalI moTI hoya ? gautama ! tyAre uttama avasthA prApta utkRSTa aDhAra muhUrtano divasa hoya che ane jaghanyA bAra muhUrtanI rAtri hoya che. tyAre te niSkramaNa karato sUrya navA saMvatsaramAM jatAM pahelAM ahorAtramAM atyaMtara anaMtara maMDalane upasaMkramIne gati kare che. bhagavan ! jyAre sUrya atyaMtara anaMtara maMDalane saMkramIne gati kare che, tyAre keTalo moTo divasa ane keTalI moTI rAtri thAya che ? gautama ! tyAre 2/61 bhAga muhUrtathI nyUna 18 muhUrtano divasa thAya che ane /61 bhAga muhUrta adhika 12-muhUrta rAtri thAya che. te niSkramaNa karato sUrya bIjA ahoramAM yAvat gati kare che, tyAre divasa keTalo moTo hoya, rAtri keTalI moTI hoya che ? gautama ! tyAre / bhAga muhUrtathI nyUna 18-muhUrtano divasa ane /1 bhAga muhUrta adhika 12-muhUrtanI rAtri thAya che. e pramANe A upAyathI niSkramaNa karato sUrya, te anaMtara maMDalathI pachInA anaMtara maMDalamAM saMkramaNa karato ?/61 bhAga - 2/61 bhAga muhUrvathI maMDalamAM divasakSetrane ghaTADato-ghaTADato ane rAtri kSetranI abhivRddhi karato karato sarva bAhya maMDalane uparasaMkramaNa karIne cAra care che gati kare che. - jaMbudvIpaprajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 jyAre sUrya savayiMtara maMDalathI sarva bAhya maMDalamAM upasaMkramI gati kare che, tyAre savayiMtara maMDalane choDIne 183 ahorAtramAM 366 saMkhyAmAM 1/1 muhUrta divasa kSetrane ghaTADIne ane teTalAM ja muhUrta rAtri kSetranI abhivRddhi karIne gati kare che. 90 bhagavan ! jyAre sUrya sarvabAhya maMDalane upasaMkramaNa karIne gati kare che, tyAre divasa keTalo moTo thAya? rAtri keTalI moTI thAya? gautama ! tyAre uttama avasthA prApta utkRSTa aDhAra muhUrta rAtri thAya che ane jaghanya bAra muhUrtano divasa thAya che. A pahelAM cha mAsa che. A pahelAM cha mAsanuM pavasAna che. te praveza karato sUrya bIjA cha mAsamAM jatAM pahelAM ahorAtramAM bAhya anaMtara maMDalamAM upasaMkrama karIne gati kare che. bhagavan ! jyAre sUrya bAhya anaMtara maMDalamAM upasaMkramIne gati kare che, tyAre divasa keTalo moTo hoya che, rAtri keTalI moTI hoya che ? gautama ! 2/61 bhAga muhUrta nayUna aDhAra muhUrtanI rAtri hoya che ane 2/61 muhUrta adhika bAra muhUrtano divasa hoya che. te praveza karato sUrya bIjA ahorAtramAM, bAhya trIjA maMDalamAM upasaMkramaNa karIne gati kare che. bhagavan ! jyAre sUrya, bAhya trIjA maMDalamAM upasaMkramaNa karIne gati kare che, tyAre divasa keTalo moTo, rAtri keTalI moTI hoya? gautama ! tyAre keM/61 muhUrta nyUna aDhAra muhUrtanI rAtri hoya che ane */ muhUrta adhika bhAra muhUrtano divasa thAya che. e pramANe A upAyathI paveza karato sUrya tenI pachInA maMDala thakI, tenI pachInA maMDalamAM saMkramaNa karato-karato babbe ekasaThAMza bhAga [/6] muhUrtathI eka eka maMDalamAM rAtrikSetrane ghaTADatAM-ghaTADatAM ane divasotranI abhivRddhi karatAM-karatAM satyiMtara maMDalamAM upasaMkramaNa karIne cAra cera che - gati kare che. bhagavan ! jyAre sUrya sarvabAhya maMDalathI sarvAMtara maMDalamAM upasaMkramaNa karIne cAra sare che, tyAre sarva bAhyamaMDalane choDIne 183 horAtramAM 366 saMkhyAmAM 1/61 muhUrta rAtri kSetranI hAni karatAM ane divasa kSetranI abhivRddhi karatAM gati kare che. A bIjA cha mAsa che. A bIjA cha mAsanuM paryAvasAna che. A Aditya saMvatsara kahyo. A Aditya saMvatsaranuM paryaMtasAna kahela che. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e/259 92 * vivecana-259 : bhagavad ! jyAre sUrya savaciMtara maMDalane upasakamIne gati kare che, tyAre keTalo moTo mAnava * bAyogarUpa Azraya jeno che te, keTalo moTo divasa thAya che ? keTalI moTI satri thAya che ? bhagavaMte kahyuM - gautama ! tyAre uttama avasthAne pAmela sUrya saMvatsastA 366 divasa madhye, tethI bIjo koI adhika nahIM. tethI ja utkRSTa, aDhAra muharta pramANa divasa thAya che. je maMDalamAM jeTalAM pramANa divasa che, temAM tenI apekSAthI zeSa ahoraNa pramANa satri thAya, tethI jaghanyA bAra muhUrtanI rAtri thAya che. badhAM ja kSotra ke kALamAM ahorAtranA 10 muhUrta saMkhyAkavanA niyatapaNAMthI Ama kahyuM. (zaMkA jyAre bharatakSetramAM 18-muhUrta pramANa divasa hoya, tyAre videhamAM jaghanyA 1-muharta pramANa sami che, to bAra muhartathI pachI rAtri atikAMtapaNAMthI cha muharta sudhI kyAM kALathI kahevuM ? ema bharatakSetramAM paNa kahevuM. simAdhAna ahIM cha muhUrvagamya kSetra bAkI rahetA, tyAM sUryanA udayamAnava divasathI che, te sUryodaya * asta aMtara vicAraNAthI te maMDalagata daSTipatha prAptatA vicAraNAthI sUpapanna che. kahe che - e pramANe hovAthI sUryodaya-sUryAsta aniyata prApta thAya che. A anArSa nathI. tethI kahyuM che ke -[vRttigata kaNa mAthAno sAra: jema jema samaye-samaye sUrya AgaLa AkAzamAM saMcare che, tema-tema niyamathI rAzi thAya che. ema hovAthI manuSyone udaya ane asta cAniyata thAya che. dezakALano bheda hovAthI koIne kaMIka paNa niyamathI vyavahAra karAya che. eka ja vakhata nirdiSTa ra8 muharta kramathI badhAmAM che. ItyAdi - x - je sUryaprajJapti vRttimAM sUryamaMDala saMsthiti adhikAramAM samacaturasa saMsthiti varNanamAM yuganI AdimAM eka sUrya dakSiNa-pUrvamAM ane eka caMdra dakSiNa-pazcimamAM hoya. bIjo sUrya pazcima-uttaramAM ane bIjo caMdra uttara-pUrvamAM che, tema kahyuM. te dakSiNAdi bhAgomAM mUlodayanI apekSAthI jANavuM. A sarvotkRSTa divasa, pUrva saMvatsarano chello divasa che. e pramANe jaNAvavA kahe che - te tikramaNa karato ItyAdi. dhe nikramaNa karato sUrya navA saMvatsarane pAmIne, pahelAM ahorAtramAM atyaMtara anaMtara bIjA maMDalamAM upasaMkramaNa karIne gati kare che. have divasa ane rAtrinI vRddhinahAni arthe kahe che - bhagavana ! jyAre sUrya atyaMtara pachInA bIjA maMDalamAM saMkramIne gati kare che, tyAre keTalA pramANavALo divasa ane keTalA pramANavALI satri hoya che ? [ItyAdi badhuM sUtrArtha mujaba jANavuM. tenI upapati - aDhAra muhUrtanA divasamAM bAra muhUrto ghuva che ane cha muhartA cara che. te maMDalomAM 183 saMkhyAmAM vadhe che ane ghaTe che. tethI ahIM trirAzi A rIte Ave jaMbUlIpajJaptiupAMgasUtra * saTIka anuvAda/3 - jo maMDalanA 183mAM 6 muharta vadhe ke ghaTe tyAre eka maMDalathI keTalAM vadhe ke ghaTe ? 183 I 6 / 1. * ahIM aMtya sazi 1 vaDe madhyarAzi-6 ne guNatAM 6 x 1 = 6 ja thAya. te 6ne Adha zazi 183 vaDe mAMgavAmAM Ave, to aApaNAthI bhAga ApI na zakAya. tethI bhAjya-bhAjaka zazine traNa vaDe apavatanA karavI. tethI uparanI sazi-ra-Ave ane nIcenI sazi 61 Avaze. [6/183 = 161ii Avela A 261 bhAga muhUrtathI divasa teTalo ghaTaze ane rAtri teTalI vadhaze. A pramANe AgaLa AgaLa paNa karaNa bhAvanA karavI. have AgaLanA maMDalamAM divasa-rAtrinI vRddhi ane hAni pUchatAM kahe che - nikaLato evo sUrya dakSiNAyanamAM hoya tyAre bIjA ahoramamAM atyaMtara bIjA maMDalamAM saMkramIne cAra care tyAre keTalAM pramANavALo divasa ane keTalAM pramANavALI zani thAya che ? gautama ! 18 muhUrta pramANanA be pUrvamaMDalanA ane be prastuta maMDala e pramANe cAra muhUrta vaDe 61 bhAga [1] nyUna divasa thAya ane ukta prakAre ja bAra muhUrtamAM */61 bhAga rAtri vadhAre thAya che. ukta sivAyanA maMDalomAM atideza karatAM kahe che - e pramANe traNa maMDalamAM dazavilI rIte nizcita anaMtarokata upAyathI pratimaMDala divasa saginA muhUrtathI 261 bhAga vRddhi-hAni rUpathI dakSiNAbhimukha jato sUrya tenI pachI-pachInA maMDalamAM saMkramato : bhAga - 1 bhAga eka maMDalamAM divasa kSetrane ghaTADato-ghaTADato ane rAtribamAM teTaluM ja vadhArato-vadhArato - x - sarva bAhyamaMDale saMkramIne cAra care che. pratimaMDalamAM be bhAga hAni-vRddhi kahI. sarvamaMDalomAM bhAgonI saMpUrNa hAni-vRddhi karavAne kahe che - jyAre sUrya sarvAgaMtara maMDalathI - sarvAgaMtara maMDala AraMbhIne sarvabAhya maMDalamAM saMkramIne cAra care che, tyAre savaciMtara maMDalanI maryAdA karIne * choDIne, ati tenI pachI bIjA maMDalathI AraMbhIne 183 ahorAtronA 366 muhUrta vaDe 61 bhAga divasakeganI abhivRddhi kare che. zo artha karyo ? 366 muharta vaDe 61 bhAgathI jeTaluM phoga thAya, teTalAM mAtra kSetrane ghaTADIne, teTalAM ja tra - saki kSetrane vadhArIne cAra care che. ukta kathanano A artha che - dakSiNAyana hovAthI 183 maMDalomAM pratyekamAM be bhAgaghaTADatA 183 vaDe guNavAthI 366 sazirUpa Ave, tethI teTalAM ja janIkSetrane vadhAre che. A ja vAta pazcAnupUrvIthI pUche che - teno uttara, hai gautama ! tyAre prakRSNAvasthA prApta, tethI ja utkRSTA arthAt tenAthI prakarSavatI koI satri nathI. aDhAra muhad pramANa sazi thAya che. tyAre 30 muhartanI saMkhyA pUrNa karavA mATe jaghanya 1ra-muhad pramAma divasa thAya che. kemake 30-muhUrta ahoramanA hoya che. A ahorAtra dakSiNAyananuM carama ItyAdi prajJApanArthe kahe che - te pUrvokta Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [259 - che. have ahIM bIjA maMDala vize pUchatAM kahe che pachInA bIjA maMDalamAM saMkramIne cAra care che tyAre bhAganI nyUna-adhika karaNayukti pUrvavat jANavI. have trIjA maMDalano prazna karatAM kahe che praznasUtra pUrvavat. uttaramAM, gautama ! tyAre aDhAra muhUrtamAM be pUrvamaMDalanA, be pachInA maMDalanA ema C/61 bhAga muhUrta nyUna rAtri thAya che ane teTalAM ja bhAga muhUrta divasanI vRddhi thAya che. uktathI atirikta maMDalomAM atideza karatAM kahe che e pramANe traNa maMDalamAM darzAvela rIte, anaMtarokta upAyathI pratimaMDala divasa-rAtrinA 2/61 bhAga muhUrtanI hAni-vRddhi rUpe pravezato jaMbudvIpamAM maMDalo karato sUrya tenA anaMtara maMDalathI anaMtara maMDalamAM saMkramaNa karato-karato 2/61 bhAga eka maMDalamAM rAtri Getrane ghaTADato ane divasakSetrane teTaluM vadhArato saciMtara maMDalane saMkramIne cAra care che - gati kare che. bhagavan ! jyAre sUrya sarvabAhya [ItyAdi badhuM sUtrArthavat kahevuM.] - 93 - ahIM paNa badhAM maMDalomAM bhAgonI hAni-vRddhine saMpUrNa darzAvavA mATe kahe che - [badhuM sUtrArtha ane niSkramaNa karatAM sUryanI mAphaka vRttikAre noMdhela che] have navamuM tApakSetra dvAra - * sUtra-260 thI 262 - [60] bhagavan ! jyAre sUrya sAiMtara maMDalamAM saMkramIta thaIne cAra care che, tyAre kevA AkAre tApakSetra saMsthiti che? gautama ! urdhvamukhI kadaMba puSpanA AkAranI tApakSetranI saMsthita kahelI che. aMdarathI saMkINa ane bahArathI vistRta. aMdara vRtta ane bahAra thula, aMdara aMkamukha saMsthita ane bahAra zakaTaurdImukha saMsthita che. merunI baMne pArzvamAM tenI be bAhAo avasthita che. te pratyeka bAhA pIstALIza-pIstALIza hajAra lAMbI che ane tenI be bAhAo anavasthita hoya che. te A pramANe - savAiMtakiA bAhA ane sabiAhikA bAhA. temAM sayiMtarikA bAhA meru parvatane aMte 9486 yojana ane eka yojananA 9/10 bhAga paridhithI che. bhagavan! A paridhivizeSa kayA AdhAre kahI che ? gautama ! je merunI paridhi che, te paridhine traNa vaDe guNIne guNanaphaLane 10 vaDe chedIne, daza bhAga ghaTADatA A paridhi vizeSa kahelI che, tema kahevuM joIe. te sarva bAhikiA bAhA lavaNarAmudrane aMte 94,868 yojana ane eka yojananA 4/10 bhAga paridhithI che. bhagavan ! te paridhi vizeSa kaI rIte kahelI che ? gautama ! je meru parvatanI paridhi che, te paridhine be vaDe guNIne, daza vaDe chedIne, daza bhAga letA, A paridhi vizeSa kahelI che te pramANe kahevuM. jaMbudvIpaprajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 tenI sarvabAhya bAhA, lavaNasamudranA aMte 63,245 yojana ane eka yojananA 6/10 bhAga paridhithI che. bhagavan ! te paridhi vizeSa kaI rIte kahelI che ? gautama ! 78,333 yojana ane eka yojanano trIjo bhAga eTale . 96333 - 1/3 laMbAIthI kahela che. 14 bhagavan ! jyAre sUrya sarvabAhyamaMDalane uparasaMkramita thaI cAra care che, tyAre kayA AkAre tApakSetra saMsthiti che ? - gautama ! urdhvamukha kabapuSpanA AkAre saMsthita kahelI che, tema pUrvavat badhuM jANavuM. vizeSa - aMtara e che ke je aMdhakAra saMsthitinuM pUrva varNita pramANa che, te tApakSetra saMsthiti jANavI ane je tApakSetra saMsthitinuM pUrva varjita pramANa che, te aMdhakAra saMsthitinuM pramaAma che, tema jANavuM. * vivecana-260 thI 262 : bhagavan ! jyAre sUrya saciMtara maMDalamAM upasaMkramaNa karIne gati kare che, tyAre kyAM saMstAne tApakSetra - sUryanA AtapathI vyApta AkAzakhaMDanI saMsthiti - vyavasthA kahI che ? arthAt sUryanA AtapanuM zuM saMsthAna hoya che ? bhagavaMte kahyuM - gautama ! urdhvamukha, kemake tene adhomukhapaNe kahe to vakSyamANa AkAra saMbhave nahIM. je kadaMbuka - nAlikA puSpa che, te saMsthAne saMsthita che, tema meM ane bIjA tIrthaMkaroe kahela che. have A ja saMsthAnane vizeSathI kahe che- aMta - merunI dizAmAM saMkucita, vRtti - lavaNanI dizAmAM vistRta, merunI dizAmAM vRtta-arhuvalayAkAra, sarvataH vRtta merumAM rahela traNa, be ke daza bhAga abhivyAkhIne vyavasthitapaNe che. Hi lavaNanI dizAmAM pRthula - mula bhAvathI vistArane pAmela. A ja saMsthAna kathanathI spaSTa kare che - meru dizAmAM aMdara aM - padmAsane besela ullaMgarUpa AsanabaMdha, tenuM mukhya - agrabhAga ardhavalayAkAra che, tenI jema saMsthita-saMsthAna jevuM che te. tathA zi - lavaNa dizAmAM gADAnI uddhinuM mukha - jyAMthI thaIne nizreNikAnA phalako baMdhAya che, te ativistRta thAya, te saMsthAne. arthAt aMdara ane bahAranA bhAgane AzrIne anukrame saMkucita ane vistRta, evo bhAva che. bIjI pratomAM "bAhya svastika mukha saMsthita' pATha che. temAM svastika, tenuM mukha - agrabhAganI jema ativistIrNapaNe saMsthita - saMsthAna jenuM che te. have tenI laMbAI kahe che - meru parvatanA baMne paDakhe, tenI tApakSetra saMsthitine sUryanA bhedathI be prakAre vyavasthitamAM pratyekanA eka ekanA bhAvathI be bAhA-babbe pArzvamAM avasthita - vRddhihAni rahitatA svabhAvamAM badhAM maMDalomAM paNa niyata parimANa thAya che. ukta kathanano A artha che - eka bharatamAM rahela sUrye karela dakSiNa pArzva Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7/ra60 thI ra62 96 jaMbUdvIpapajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 ane bIjuM svatamAM rahela sUryakRta uttara pArza, ema be prakAre che. te pIstALIsapIstALIsa hajAra yojana laMbAIthI che. madhyavartI merathI AraMbhIne baMne dakSiNa-uttara bhAganA 45,000 yojanamAM vyavahita jaMbadvIpa paryantamAM vyavasthita hovAthI tema kahyuM. e pramANe pUrva ane pazcima bhAgamAM paNa kahevuM. - jyAre temAM be sUryo che, tyAre A laMbAI kahevI. A sUtra jaMbUdvIpanI laMbAInI apekSAthI kahevuM. lavaNasamudramAM to 33,333 yojana ane "3 yojana. A badhAMne ekta karatAM 38,300 ItyAdi sUtrakAra AgaLa kaheze. tene * x be kahela nathI. ( dhe anavasthita bAhAsvarUpane kahe che - ekaika AtapotranI saMsthiti be bAhAmAM aniyata parimANa hoya che. kemake pratimaMDaLe yathAyogaya hIyamAna-vaiddhamAna parimANavI che. te A pramANe - sarva atyaMtara ane sarva bAhya. gha va zabdo pratyekanA anavasthita svabhAvanA dhotanArthe che. temAM je meranA pArzamAM vikaMbhane AzrIne bAhA che te savaciMtA che ane je lavaNanI dizAmAM jaMbUdvIpa paryAne AzrIne je bAhA che, te sarva bAhyA che. laMbAI dakSiNa-uttara laMbAIpaNAthI jANavI ane vikaMbha pUrva-pazcima laMbAIpaNAthI jANavo. have savavyaMtara parimANano nirdeza kare che. ekaika tApakSetranI saMsthitithI savavyaMtara bAhA meru parvatanI samIpe 6486 - /10 yojana paridhithI che. have upapati arthe prazna kahe che - A anaMtarokta pramANa paridhi vizeSa - meru paridhithI vizeSa kaI rIte - kayA pramANathI che ? te pramANa teTaluM ja che ane kaMI nyUna ke adhika nathIne ? te kaho. bhagavaMte kahyuM - gautama! je merunI paridhi che, tene traNa vaDe guNIne daza vaDe bhAMgIne A ja payithI kahe che - daza bhAga letA A paridhi vizeSa kahela che, tema svaziNone kahevuM. teno artha A che - meru vaDe haNAtA sUrya tapa, meru paridhine pariphopIne rahelA che. e pramANe meru samIpe atyaMtara tApakSoga viThaMbhaciMtA. have tema hovAthI 31,623 yojana pramANa, sarve paNa meruparidhi A tApotranI vikaMbhatAne pAme che ke nahIM. arthAt savabhiMtara maMDalamAM vartato sUrya dIptalezyakapaNAthI jaMbUdvIpa cakavAlanA je-je pradezamAM te-te cakavAla phogAnusArathI 3/10 bhAga prakAza kare che. daza bhAgonA traNanA mIlanathI yAvatu pramANa phomane tyAM sudhI tApita kare che, ema jANavuM. [zaMkA to meranI paridhinuM traNa guNI karavAnuM zA mATe ? daza bhAgonA traNa vaDe guNavAthI caritArthapaNe che. satya che, ziSyone sukhe bodha thAya, te mATe che. bhagavatIjI vRttimAM paNa daza bhAga prAptane traNagaNuM karela che. have daza vaDe bhAga karavAmAM zo hetu che ? (samAghAna] bUDhIpa cakavAla phonanA traNa bhAga meranA dakSiNa pAmAM, gaNa bhAga tenA uttara pArzamAM, be bhAga pUrvathI, be bhAga pazcimathI, badhAM maLIne daza bhAga thAya che. temAM bharatamAM rahela surya, savatira maMDalamAM carato traNa bhAga dakSiNa dizAnA prakAze che. tyAre traNa uttaranA airasvatamAM rahela paNa prakAze che.) tyAre be bhAga pUrvamAM ane be bhAga pazcimamAM rAtri hoya. je-je kramathI dakSiNano ke uttarano sUrya saMcare che, tema-tema pratyeka tApakSetra AgaLathI vadhe che ane pAchaLathI ghaTe che. e pramANe kagramatI saMcaraNazIla tApakSetramAM je eka sUrya pUrvamAM ane bIjo pazcimamAM varte che. tyAre pUrva-pazcima dizAnA pratyeka traNa bhAgonA tApaTToba ane dakSiNa-uttara be bhAgamAM pratyekamAM rAtri hoya. have gaNitakarma vidhAna - temAM meruno vyAsa - 10,000 che. teno varga karatAM daza karoDa thAya. tene 10 vaDe guNatAM so-karoDa thAya. tenuM vargamULa lAvavAthI prApta - 31,623 ne traNa vaDe guNIe, to Avaze 94,869. tene 10 vaDe bhAMgatA * 9468 ane 610 yojana Avaze. have sarva bAhya bAhA parimANa - te tApaNotra saMsthitithI sarva bAhya lavaNasamudranA aMte - samIpe 94,868 - */10 paridhi che. have upapAdaka sUtra kahe che - bhadaMta ! te parikSepa vizeSa anaMtarokta che tema jANavuM, kema kahyuM, e pramANe gautama bolyA. tyAre] bhagavaMte kahyuM - gautama ! je jaMbUdvIpanI paridhi che, tene traNa vaDe guNIne, daza vaDe vibhakta karatAM, A ja paryAyathI kahe che - daza bhAga vaDe hIyamAna, A paridhi vizeSa meM tathA anya tIrthakaroe kahela che e pramANe potAnA ziSyone kahevuM. A pramANe kahela che - tApakSetranA parama vikaMbha pratipAdita karIzuM, te jaMbUdvIpa sudhI che, tethI tenI paridhi sthAya che, te 3,16,27 yojana, 3-kroza 128 dhanu, 13ii gula che. ATalA yojanamAM eka kaMIka nyUna, vyavahArathI pUrNa kahevAya che. kemake aMza sahita zazi karatA aMzarahita zazinuM gaNita saheluM che. tethI 3,16,228 yojana kahevA. A 3,16,228ne traNaguNA karAya che, tethI 9,48,684 thaze. Ane 10 vaDe bhAMgavAthI prApta 94,868 - */1 yojana thAya. ahIM paNa traNagaNAM karavA AdimAM yukti pUrvavat che. | (zaMkA] anyatra sUryanA udaya ane astanuM aMtara 94,526 yojana ane /bhAga kahyuM. ahIM udaya ane asta aMtara, prakAzakSetra ane tApaTToba cho badhAM kAryaka che. temAM bheda kema ? [samAdhAna savaciMtara maMDalavartI sUrya meranI dizAmAM jaMbudvIpanA pUrvathIpazcimathI 180 yojana avagAhIne cAra care che, tethI 180 yojanane be guNA karatAM 360 thAya. AnA vargane, daza gaNAM karIne vargamUla lAvatA 1138 thAya che. A dvIpa paridhithI 3,16,227 rUpathI zodhita karIe, tyAre sthita 3,15,089. tene 10 vaDe Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7/260 thI 262 3 bhAMgatA 31,508 - 9/10 Ave. AnA aMza chedane cha vaDe guNatAM Avaze 54/60. A rAzine traNa vaDe guNatAM yathokta rAzi Ave. tethI kahe che - 94,526 - 42/60 e sUkSma IkSikAthI darzita che. te svamatithI utprekSita nathI. te sUryamaMDala vicAramAM zrI municaMdrasUrijIe sArI rIte vicArita che. prastutamAM skUla nayanA AzrayathI dvIpa paryanta mAtra vivakSAthI sUtrokta pramANa Ave che. dvIpa, upadhi paridhi sarvatra AgamamAM paNa dazAMza kalpanAdithI saMbhaLAya che. AnA vaDe paridhithI AgaLa lavaNasamudra cha bhAga cAvat prApyamAna tApakSetramAM, tenA cakravAla kSetrAnusAra, temAM vikhuMbha saMbhave che. - 4 - - A ja 94,000 yojanAdi rAzi bahuzruta vaDe pramANIkRta che, kemake karaNamAM saMvAditva che. tethI kahe che svasva maMDala paridhi 60 vaDe bhAMgatA muhUrtagati Ape che. te divasArdhagata muhUrtarAzi vaDe guNita cakSuHsparza, te udayathI sUryanI AgaLa ane asta sudhI pAchaLa, paNa tene be gaNuM tApakSetra thAya che. A cakSuHsparzadvAramAM suvyakta nirUpita che. A tApakSetrakaraNa sarva bAhya maMDalanA tApakSetranI bAhya bAhA nirUpaNamAM kaheze, tethI tene ahIM udAhata karela nathI arthAt kahela nathI. je daza bhAgone prakAzita kare che, tema kahyuM, temAM bhAga cha muhUrta AkramaNIya kSetra pramANa che. kaI rIte ? sabhyatara maMDalamAM carato sUrya divasanA aDhAra muhUrta pramANanA nava muhUrta AkramaNIya kSetramAM rahIne sUrya dekhAya che. tethI ATalA pramANa sUryathI pUrve tApakSetra che, teTaluM ja bIjuM paNa che. ATaluM aDhAra muhUrta AkramaNIya kSetra pramANa eka sUryanuM tApakSetra che, te jo daza bhAga trayarUpa thAya, to dazathI bhAgatAM cha muhUrta AkramaNIya kSetrapramANa thAya. have sAmAthI laMbAIthI tApakSetra parimANane pUchavAne kahe che - bhagavan ! jyAre ATalA pramANamAM tApakSetrane paramavikhaMbha che, tyAre bhagavan ! tApakSetra sAmastyathI dakSiNa-uttara laMbAIthI keTaluM lAMbu kahela che ? bhagavaMte kahyuM - gautama ! 78,333 - 1/3 yojana sudhI laMbAIthI kahela che. 45,000 yojana dvIgata, 33,333 - 1/ru yojana lavaNa samudgata. baMnenI saMkalanAthI yathokta mAna prApta thaze. A dakSiNa-uttarathI laMbAI parimANa avasthita che. kaMIpaNa maMDalAcAramAM viparita vartatuM nathI. A ja artha sAmastyathI dRDha kare che - meru vaDe sUrya prakAza haNAya che, ema ekano mata che - bIjAno nahIM. temAM pahelAMnA mate A saMmatirUpa gAthA che. te pakSe A vyAkhyA che - merunI madhye karaNa. arthAt cakravAla kSetratvathI AtApa kSetranA meru madhye karIne yAvat lavaNanA da - nirdezanA bhAva pradhAnatvathI suMdatA - vistArano chaTTho bhAga, ATalAM pramANa tApakSetranI laMbAI che. temAM meruthI AraMbhIne jaMbUdvIpa sudhI yAvat 45,000 yojana tathA lavaNa vistAra be lAkha yojana che, teno chaThTho bhAga 33,333 - 1/3 yojana che. te baMnenA mIlanathI cacokta pramANa Ave. te niyamathI gADAnI uddhi saMsthita che. A saMsthAna aMdarathI saMkucita ane 27/7 9. jaMbudvIpaprajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 bahArathI vistRta hoya che. have meru vaDe sUrya-prakAza haNAto nathI, evuM je mAne che temanA mate bIjA arthane sUcavanArI A gAthA che. merunA aDadhe, jyAM sudhImAM lavaNanA rudAMtanA cha bhAgo che, enA vaDe maMdarAddha 5000 yojana pUrva rAzimAM umeratA - 83,333 - 1/3 thAya che. AnA vaDe merumAM rahela kaMdarAdinA aMte paNa prakAza thAya ema jaNAya che. tenA vyAkhyAnamAM sUryaprajJaptimAM zrI malayagirijI jaNAve che ke - ahIM tApakSetranI saMbhAvanA vaDe laMbAI pariNAma yukta che, anyathA jaMbUdvIpa madhyamAM tApakSetranA 45,000 parimANa kahela che. jyAre sUrya bahAra nIkaLe che, tyAre tatpattibaddha tApakSetra paNa hoya che. tethI jyAre sUrya sarvabAhya maMDalane saMkramIne cAra care che, tyAre sarvayA meru samIpe prakAza prApta thato nathI. have to paNa temAM meru paridhi parikSepathI avizeSa pariNAma AgaLa kahela che. ukta kathanamAM pAdaliptasUri vyAkhyAna paNa svIkArela che. tethI temAM A viSaye gaMbhIra Azaya zuM che ? te ame jANatA nathI. kemake bAhya maMDalakSetramAM rahela sUrya, ATalA pramANa tApakSetra laMbAIthI pratipAdita che. saciMtara maMDalamAM tApakSetra saMsthiti kahI. have prakAzapRSTha lagnatvathI tenA viparItarUpathI sarvAnvaMtara maMDalamAM aMdhakAra saMsthiti pUche che - saciMtara maMDala caraNa kALamAM karyu saMkrAMti divase kayA AkAre aMdhakAra saMsthiti kahela che ? jo ke prakAza ane aMdhakAra saha avasthAyitvanA virodhathI samAnakAlInatva asaMbhava che, to paNa bAkInA cAre jaMbudvI-cakravAla daza bhAgomAM saMbhAvanAmAM pUchavAno Azaya hovAthI temAM koI virodha nathI. [zaMkA] AlokanA abhAvarUpa aMdhakAranA saMsthAnano asaMbhava che, to teno prazna pUchavAnuM aucitya zuM? [samAdhAna] nIla, zIta, bahulatamam ItyAdi pudgala dharmonA abhrAMta sArvajanIna vyavahArasiddhatvathI AnuM paudgalikapanuM siddha hovAthI saMsthAnanuM paNa siddha che. tenuM paudgalikatva bIjA pUrvAcAryoe sArI rIte carcela hovAthI vistAranA bhayathI ame ahIM carcatA nathI. urdhvamukha kalaMbukA puSpa saMsthAna saMsthita aMdhakAra saMsthiti kahela che. aMdara saMkucita, bahAra vistRta ItyAdi. te - tApakSetra saMsthiti adhikAramAM kahela ja levI. kyAM sudhI grahaNa karavI, te kahe che - jyAM sudhI te aMdhakAra saMsthitinA sarvAnvaMtara bAhA meru parvatanI samIpe 6324 - 6/10 yojana paridhithI thAya. have tenI upapatti sUtrakAra ja kahe che - praznasUtra pUrvavat che. uttarasUtramAM je merunI paridhi che, te 31,623 yojana pramANa paridhi che, tene be vaDe guNIne, sarvAnvaMtara maMDalamAM rahela sUrya tApakSetranA trIjA bhAganA apAMtarAlamAM rajani kSetranA daza bhAga babbe pramANathI che. daza vaDe bhAMgatA - daza bhAgathI hriyamANa A paridhi vizeSa kahela che ema bhagavaMte kahela che, te gautama svaziSyone kahevuM. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jra60 thI rara te A pramANe - 31,623, tene be vaDe guNatAM thAya che - 63,246. Ane daza bhAgathI prApta, te cokta mAna 6324 - 6/10 che. - have bAhAne kahe che - te aMdhakAra saMsthitinI sarva bAhya bAhA pUrvathIpazcimathI paramavilaMbha lavaNasamudra samIpe 63,245 yojana ane yojananA 6/ bhAga paridhi che. ahIM upapatti sUtrakAra ja kahe che - te spaSTa che. vizeSa e - jaMbudvIpa paridhi ,16,228 che. te paridhi pUrvokta hetuthI be vaDe guNIne daza vaDe bhAMgatA, A paridhi vizeSa kahela che, tema kahevuM. dhe AnI avasthita bAhA kahe che - tyAre savaciMtara maMDala cAra kALamAM aMdhakAra keTalI laMbAIthI kahela che ? gautama! 68,333 - 13 yojana che. avasthita tApotra saMsthiti laMbAI mAphaka A paNa kahevuM. tenA vaDe meranA adhathI 5ooo yojana adhika mAnavA. sUryaprakAza abhAva kSetramAM svataH ja aMdhakAranA prasaraNathI che. kaMdarA AdimAM te pratyakSa dekhAya che. sugamAM na kahyA chatAM vyAkhyAnathI jANavuM. have pazcAtupUrvIthI tApakSetra saMsthiti pUche che - bhagavat jyAre sUrya sarva bAhya maMDalamAM saMkramIne cAra care che, tyAre kayA saMsthAne saMsthita tApakSema saMsthiti kahI che ? gautama ! urdhvamukha kadaMba puSpa saMsthAna saMsthita kahela che. te ja vyaMtara maMDalagata tApakSeNa saMsthitithI sarve avasthita ane anavasthita bAhAdi jANavI. vizeSamAM pharka e che ke - je aMdhakAra saMsthitithI savaciMtara maMDalagata tApotra saMsthiti prakaraNamAM varNavela 63,245 - 6/10 rUpa pramANa te tApakSetranI saMsthitinuM pramANa jANavuM. dvIpa paridhi 210 bhAga pramANatvathI che. je tApakSetra saMsthiti pUrva varNita 64868 - */10 evA svarUpa pramANa che, te aMdhakAra saMsthiti jANavI. dvIpa paridhi 3/10 bhAga pramANavI che. ahIM je tApaNotranuM ane aMghakAranuM aAva che, temAM maMDalezyAva hetu che. e pramANe * * * * savavyaMtara maMDalamAM atyaMtara bAhA vikaMbhamAM je tApakSetra parimANa - 9486 - 10 rUpa che, te ahIM aMdhakAra saMsthiti jANavuM ane je temAM vikhaMbhamAM aMdhakAra saMsthiti 6324 - 5/10 rU5 tApatra ahIM mAnavI. [zaMkA A sarvabAhya maMDala tApakSetra prarUpaNA che, jo tenI maMDala paridhimAM ,18,315 rUpane 60 vaDe bhAMgatA (sAdhika] 5305 rUpa muhUrta gati che, to sarvajaghanya divasa bAra muhUrta pramANamAM, bAra vaDe tene guNIe, tema karatAM 63,663 rU5 razi thAya. jo ukta paridhine be vaDe guNI daza vaDe mAMgIe, to paNa A ja zazi dvidhAkaraNa rIte labdha che, to A satrokta rAzi kaI rIte vibhidha thAya? [samAdhAna] sUtrakAre dvIpa-paridhinI apekSAthI ja karaNarIti thakI dekhADelA hovAthI ahIM doSa nathI. avyaMtara maMDalamAM je rIte paridhi nyUna karAtI nathI, te rIte bAhAmaMDalamAM adhika karAtI nathI, temAM vivekSA ja hetu che. 100 jaMbUdvIpapajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 have sUryanA adhikArI te saMbaMdhI dUra-snIkaTa Adi darzana rUpa vicAra kahevAne dazamuM dvAra kahe che. * sUga-263 thI rapa : [26] bhagavad ! jaMbUdvIpadvIpamAM sUrya udgamana muhUrtamAM dUra hovA chatAM zuM nIkaTa dekhAya che ?, madhyAhe samIpa hovA chatAM zuM dUra dekhAya che ? asta thavAnA samaye zuM dUra hovA chatAM samIpa dekhAya che ? hA, gautama ! te pramANe ja dekhAya che. bhagavad ! jaMbUdvIpamAM sUrya ugavAnA muhUrtamAM, mAha muhUrtamAM ane asta thavAnA muhUrtamAM sama sama uMcAIthI hoya? hA, temaja uccatvathI che. bhagavatu ! jo jaMbudvIpadvIpamAM sUrya ugavAnA-madhyAhUnA Ane asta thavAnA muhUrtamAM sarvatra samAna uccatvathI hoya to he bhagavana ! jaMbUdvIpa dvIpamAM sUrya udgamana muhUrtamAM dUra hovA chatAM samIpamAM kema dekhAya che ? gautama vezyAnA pratighAtathI ugamana muhUrtamAM dUra hovA chatAM samIpamAM dekhAya che. madhyAha mahattamAM samIpa hovA chatAM vezyAnA pratighAtathI dura dekhAya che, asta thavAnA muhUrtamAM dUra hovA chatAM samIpa dekhAya che. e pramANe nize he gautama! te pramANe yAvatuM dekhAya che. [26] bhagavAna ! jaMbUdvIpa dvIpamAM sUrya zuM atIta kSetramAM jAya che, vartamAna kSetramAM jAya che ke anAmata kSetramAM jAya che? gautama. sUrya atIta kSetramAM jato nathI, vartamAna kSetramAM jAya che, anAmata kSetramAM jato nathI. bhagavAna ! te zuM dhRSTa kSetramAM jAya che sAva niyama e dizAmAM e pramANe AvabhAse che. bhagavAna ! te zuM dhRSTane adbhAse che e pramANe AhAra pada jANavuM. skRSTa avagADha - anaMtara - na - mahatuM Adi viSayAnupUrvI yAvatuM niyamA cha dizAmAM e pramANe udhotIta kare che, tApita kare che, prabhAsIta kare che. [65] bhagavAna ! jaMbUdvIpa dvIpamAM [bane sUya zuM atIta phomamAM kiyA kare che? vamAna kSetramAM kriyA kare che? ke anAgata kSetramAM kriyA kare che ? gautama! atIta kSetramAM kriyA karatA nathI, vartamAna kSetramAM kriyA kare che, anAmatamAM kriA karatAM nathI. bhagavad ! te zuM dhRSTa thaIne kare che ? gautama RSTa thaIne kare che, paNa pRSTa thayA vinA karatA nathI e pramANe yAvata cha e dizAmAM jANavuM. * vivecana-263 thI 265 - jaMbUDhIpa dvIpamAM bhagavad ! baMne sUryo udaya upalakSita muhUrtamAM ane asta Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7/263 thI 265 thavAnA muhUrtamAM dUra-draSTa sthAnanI apekSAthI viprakRSTa, mUla-draSTapratItya apekSAthI nIkaTa dekhAya che. jonAra ja svarUpathI 47,000 yojanathI kaMIka adhika vyavahita udgamana-asta samaye sUryane jue che. paNa nIkaTa mAne che. madhya-madhyama vibhAga gamana ke divasano madhyAMta, te je muhUrtano hoya che, te madhyAMtika, te A muhUrta, te madhyAhna muhUrta. temAM mULamAM - nIkaTa dezamAM, dra sthAna apekSAthI dUra - viprakRSTa dezamAM, draSTapratItI apekSAthI baMne sUryo dekhAya che. draSTA ja madhyAhamAM udaya-asta darzananI apekSAthI sUryane nIkaTa jue che. tene 800 yojane ja A vyavastipaNe hovAthI manAya che. - 4 - 4 - 101 ahIM bhagavat kahe che - je Ape anaMtara ja prazna viSayI karela, temaja che. yAvat dekhAya che. ahIM carmadezAMthI thatI pratIti jANavI, jJAnadazAne AzrIne visaMvAda paNa che, tethI saMvAdane mATe pharI gautamasvAmI pUche che - bhagavan ! jaMbudvIpamAM udaya-madhyAha-asta muhUrtamAM baMne sUryo uccatvathI sama che ? - 4 - ukta traNe muhUrtamAM uccatvathI sama che, samabhUtalAnI apekSAthI 800 yojana uMce che - x - gautama ! lezyA-sUryamaMDalagata tejanA pratighAtathI dUrataratvathI udgamana dezanA tenA aprasaraNathI kahyuM. udgamana muhUrtamAM dUra hovA chatAM samIpe dekhAya che. lezmA pratighAtamAM sukha dRzyatvathI svabhAvathI dUra rahela sUrya paNa nIkaTa hoya tema lAge che. e pramANe asta muhUrtamAM paNa che, kemake baMne AlAvA samAnapaNe che. madhyAMtika muhUrtamAM lezyAnA pratApathI madhyAhne nIkaTa evo sUrya paNa tIvra tejathI dUra dekhAto hoya tema lAge che. e pramANe nIkaTapaNAMthI dIptalezyAtva dinavRddhi dharmAdi bhAvo dUrataratvathI maMdalezyAkatva dinahAni zItAdi kahevA. udaya ane asta jyotikonI gati pravRttipaNAthI thAya che, tethI tenA gamana praznane mATe agiyAramuM dvAra - jaMbudvIpamAM baMne sUryo zuM atIta-gati viSIkRt kSetrane atikramatA ke vartamAna gati viSaya karatAM ke bhAvi gativiSaya karanArA che. AnA vaDe je AkAza khaMDa sUrya svatejathI vyApta kare che, tene kSetra kahe che. tenAthI A atItAdi vyavahAra viSayatva prApta na thAya kemake anAdi nidhanatva che, te zaMkAnuM nirasana karyu. gautama ! no zabdathI niSedhAryatvathI atIta kSetramAM jato nathI, kemake atIta kriyA viSayIkRt vartamAna kriyAno ja saMbhava nathI. vartamAnamAM jAya che kemake vartamAna kriyAnA viSayamAM vartamAna kriyAno saMbhava che. anAgatamAM anAgata kriyA viSaya paNa na thAya, kemake te asaMbhava che. - have prastAvathI gati viSaya kSetra kevuM hoya, te pUche che spaSTa che ? ItyAdi yAvat padathI [tkRSTa jAya che. ItyAdi sUtro che, pachI te ja sUtronI vyAkhyA che, ahIM teno - zuM bhagavan ! te jaMbudvIpaprajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 saMyukta anuvAda karela che -] bhagavan ! te kSetra zuM spaSTa - sUryabiMba sAthe sparza pAmIne atikrame che ke sparza vinA? pUchanArano Avo Azaya ce - jato evo sUrya ja kSetrane kaMIka sparzIne atikrame che - x - 102 bhagavaMte kahyuM - sparzIne jAya che, spardhA vinA nahIM. ahIM sUryabiMba sAthe sparzana sUryabiMba avagAha kSetrathI bahAra ja saMbhave che kemake sparzanA avagAhanAthI adhika viSayItvI che. pharI prazna kare che - bhagavan ! dRSTa kSetra avagADha - sUryabiMbathI adhiSThita che ke anavagADha - tenAthI anadhiSThita. bhagavaMte kahyuM ke - gautama ! avagADha kSetramAM jAya che, avagADhamAM nahIM. bhagavan ! jo avagADhamAM jAya, to anaMtarAvagADha - avyavadhAna vaDe Azraya karIne jAya ke paraMparAvagADha - vyavadhAnathI Azraya karIne ? gautama ! anaMtarAvagADhathI paNa paraMparAvagADhathI nahIM. ahIM zuM kahevA mAMge che ? je AkAzakhaMDamAM je maMDala avayava vyavadhAnathI avagADha che, te maMDala avayava, te AkAzakhaMDamAM jAya che, paNa bIjA maMDala avayava avagADha tenA vyavahitatvathI paraMpara avagADhapaNe che. te alpa ke analpa paNa hoya, tethI kahe che - bhadaMta! te aNu jAya che ke bAdara ? gautama ! aNupaNa sarva atyaMtara maMDala kSetra apekSAthI che, bAdara paNa sarva bAhya maMDala kSetra apekSAthI che. kemake te - te cakravAla kSetrAnusAra gamanano saMbhava che. gamana urdhva-adho ke tIrjI traNe gatimAM saMbhave che, tethI pUche che - bhadaMta ! te urdhva-adho ke tIrghA kSetramAM jAya che ? gautama! urdhva paNa jAya, adho paNa jAya, tIrNo paNa jAya. - 4 - 4 - A vyAkhyAna prajJApanA upAMganA agiyAramAM bhASApada, vIsamAM AhArapadamAM rahela urdhva-adho-tIrchA viSayaka nirvacana sUtra vyAkhyAnusAra karela jANavuM. gamanakriyA bahu sAmAyikatvathI trikALa nirvartanIya thAya, ItyAdi madhyAdi prazna che. to bhagavan ! zuM te AdimAM jAya che, madhye jAya che ke parvavasAnamAM ? gautama ! 60-muhUrta pramANa maMDala saMkramaNakALanI AdimAM, madhyamAM ke aMtamAM paNa jAya che. kemake ukta traNe prakAre maMDalakALa samApta thAya che. have bhagavan ! te sva ucita kSetramAM jAya che ke aviSaya arthAt svaanucita kSetramAM jAya che ? gautama ! te sva ucita, dRSTa, avagADha, niraMtara avagADha svarUpa jAya che, paNa aviSaya, aspaSTa, anavagADha, paraMparAvagADha kSetromAM gamananA ayogyapaNAne kAraNe baMne sUryo gati karatA nathI. bhagavan ! te sUryo AnupUrvI - kramathI AsannapaNe jAya che ke anAnupUrvI - kramathI Asanna rahitapaNe jAya che ? gautama! AnupUrvIthI jAya che, anAnupUrvIthI Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 jaMbUdvIpapajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda) 7/263 thI 265 103 nahIM, kemake vyavasthA hAni thAya. pUrvokta dizApagna vyaktikapaNe pUchatA kahe che bhagavan! eka dizAviSayaka kSetramAM jAya che cAvatu cha dizA viSayaka phonamAM ? gautamA niyamathI cha dizAmAM. temAM pUrvAdimAM tIchI dizAmAM udita thaI chUTapaNe jato dekhAya che. urdhva-adho dizAmAM gamata vize pUrve dazavila che. have A atideza vaDe avabhAsanAdi sUtro kahe che - gamana sUtra prakAre avabhAse che - kaMIka udho kare che, jemake cUratara ja dekhAya che, te ja prakAre kaMIka dazavi che - bhagavanA kSetrane sparzIne - sUryanA tejathI vyApta thaIne avabhAse che ke aspaSTa thaIne ? gautama! spaSTa paNa aspaSTa nahIM. kemake dIpa Adi bhAskara dravyonI prabhAnA gRhAdi sparzapUrvaka ja avabhAsakava darzana ce. e pramANe sRSTapada rIte AhAra pado - coyA upAMgamAM aThThAvIsamAM padamAM AhAgrahaNa viSayaka pada - dvArA jANavA. jemake - pahelAM pRSTa viSayasUtra, pachI avagADha sUNa, pachI AbAdara sUNa, pachI urva adho vagere sUtra, pachI Adi madhya avasAna sUma, pachI viSayasUtra, pachI AnupUrvI sUtra, pachI cAvat niyamathI cha dizA sUtra, ahIM yathA saMbhava vipakSasUtro jANavA. ahIM udhvadi dizAbhAvanA sUtrakAra svayaM ja kahe che - e pramANe udhota karato - khUba prakAzato sthULa jevo dekhAya che, tApita kare che - zItane dUra kare che, jema sUma kIDI Adi dekhAya tema kare che. prabhAsita kare che - ati tApanA yoga vaDe vizeSathI zIta dUra kare che jema sUtara dekhAya che. ukata ja artha ziSya hitane mATe bIjA prakAre prazna karavA bAra dvArA kahe che - bhagava ! jaMbUdvIpamAM baMne sUryo atIta kSetramAM - pUrvokta svarUpe kriyA - avabhAsanAdi kare che ke vartamAnamAM ke bhAvimAM kare che ? gautama! atIta kSetramAM kriyA karatA nathI, vartamAnamAM kare che, bhAvimAM karatAM nathI. vyAkhyA pUrvavatuM. te kriyA, bhagavan! zuM spaSTa kare che ke aspaSTa ? gautama! pRSTA-tejathI sparzana, arthAt sUryatejathI kSetra sparzanamAM avabhAsana, udhotana, tApana, prabhAsana ItyAdi kiyA thAya che. ahIM cAvat padathI AhAra pado grahaNa karavA, tenI sUtra paddhati - bhagavAna ! zuM te avagADha che ke anavagADha ? avagADha che, navagADha nathI. upavaIT8 - avagAhana kSetramAM tejasa pugalonuM avasthAna, tenA yogathI te avagADha kriyA che. e pramANe anaMtara avagADha, paraMpara avagADha sUtro jANavA. bhagavanA! te aNu kare che ke bAdara ? gautama! aNu paNa kare ane bAdara paNa. te kriyA avabhAsanAdi zuM aNu ke bAdara kriyA kare che ? gautama ! Aju - savavyaMtara maMDala kSetra avabhAsanA apekSAcI vAra - sarva bAhya maMDala kSetra vibhAganA apekSAthI. - urva-adho-tIcha sUtranI vibhAvanA sUtrakAra pachI karaze. bhagavad ! te zuM Adi kare che, madhya kare che, aMta kare che ? AdimAM, madhyama ane aMte, gaNe paNa kare che, gamanasUtravat ahIM bhAvanA che e rIte viSayAdi sUtro jANavA. have teramuM dvAra kahe che * sUtra-266,ra67 : [26] bhagavAna ! jaMbUdvIpa hIpamAM sUrya keTalAM kSetra udaLane tapAve che, adhone ke tarachati tapAve che? gautama! 1oo yojana udarvamAM tapAve che, 18eo yojana dho bhAgane tapAve che, 47,263 yojana ane eka yojananA ra1/o bhAga lIchI tapAve che. [26] bhagavan! mAnuSottara aMtavata parvatamAM je caMdra, sUrya, graha, nakSatra, tarArUpa che, bhagavana te devo zaM udadoMtpanna che, kotpanna che, vimAnotpanna che ? zuM cAra sthitika che, gatiratika che, gatisamApaka che? gautama mAnuSottara aMtaravata parvatamAM je caMdra, sUrya, graha, nakSama, tArArUpa che, te devo utium nathI, kapautpanna nathI, vimAnouz che. cArour che. cAra sthitika nathI, gatiratika che, gatisamApaHka che. A caMdra Adi udadmukha kadaMbadhuNa saMsthAne rahela che, hajAro yojana tApothI, hajAro vaikriya ladhiyukata, bAhya parSadAmAM mahA Ahata-nRtya-gItavAjiMtra-taMgI-tala-tAla-buTita-dhana mRdaMganA paTu pravAdita ravathI divya bhogopabhogane bhogavato, mahA utkRSTa sIMhanAda bolanA kalakala ravathI, svaccha parvatarAja merune pradakSiNAvartI maMDalAcAre pradakSiNA kare che. * vivecana-266,267 : praznasUtra spaSTa che, uttasUmamAM - gautama ! urva 100 yojanane tapAve che. potAnA vimAnanI upara 100 yojana pramANa tApoLanA bhAvathI tema kahyuM. 1800 yojana nIce tapAve che. kaI rIte ? sUyathI 800 yojana nIce jatAM bhUtala che, tyAMthI 1000 yojane adhogrAmo che tyAM sudhI tapAvato hovAthI Ama kahyuM. 47,000 yojana ItyAdi pramANa kSetra tIrNa tapAve che. A sarvotkRSTa divasa cakSasparzanI apekSAthI jANavuM. tIrtho dizAnA kathanathI pUrva-pazcimamAM A grahaNa karavuM. uttaramAM 180 jUna 45,000 yojana, dakSiNamAM vaLI dvIpamAM 180 yojanA ane lavaNasamudramAM 33,333 - 1, yojana jANavuM. have manuSyogavartI jyotika svarUpa pUchavAne caudamuM dvAra kahe che - bhagavan! aMtarmaye, mAnuSottara - manuSyothI uttara-agravartI, Ane maryAdA karIne manuSyonI utpatti-vipatti-siddhi saMpatti Adi bhAvathI athavA manuSyonI uttara - vidhAdi zakti abhAve anullaMghanIya mAnuNotara parvatanI, je caMdra-sUrya-graha-nakSatra-tArArUpa jyotika, te bhagavan! ahIM eka ja praznamAM je mata ema bhagavaMtanuM saMbodhana karIthI karyuM, te pUchanAranI bhagaMtanA nAmoccAramAM ati prItipaNAMthI che. te devo zuM udaghoMtpanna - saudharmAdi bAra kalpothI udarva jhaveyaka ane anusara Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7/266,267 vimAnomAM upapanna - utpanna te kalpAtIta. 105 kalpopapanna - saudharmAdi devalokamAM utpanna. vimAnomAM - jyotika saMbaMdhImAM utpanna. cAra - maMDala gatithI paribhramaNa, temAM utpanna - Azrita. cAra sthitika - yayokta svarUpa sthiti - abhAva, jemAM che te cArasthitika - cAra rahita. gatiratika - gatimAM rati - Asakti, prIti jemAM che te. AnA vaDe gatimAM rati mAtra kahI. have sAkSAt gatino prazna kare che. gatisamApanna - gatiyukta che ? gautama ! mAnuSottara parvatanI aMdaranA parvate, je caMdra-caMdra, sUrya, graha, nakSatra, tArArUpa jyotika devo che, teo urvotpanna nathI, kalpotpanna nathI, paNa vimAnotpanna che. cArotpanna che, cArasthitika che, tethI ja gatiratika, gatisamAyukta che. urdhvamukha kadaMbapuSpa saMsthAna vaDe saMsthita che, te pUrvavat. yojana sAhasika - aneka hajAra yojana pramANatApa kSetrothI merune pradakSiNA kare che, tema kriyA yoga che. arthAt ukta svarUpa tApakSetrone karato jaMbudvIpamAM merune pharatA bhame che, ahIM tApakSetra vizeSaNa caMdra ane sUryanuM ja che, nakSatrAdinuM nahIM. kemake vizeSaNo yathAsaMbhava niyojavA. have A sAdhAraNane vizeSathI kahe che - aneka hajAro saMkhyA vaDe, vaikurvikA - vikRti vividharUpa dhArI vaDe, bAhya - Abhiyogika karmakAriNI vaDe, nATyagAna vAdanAdi karma pravaNatvathI kahyuM, paNa trIjI parpadAnA rUpathI nahIM. parSad - devasamUharUpa vaDe. ahaM nATyAdigaNanI apekSAthI mahata prakAre Ahata - khUba tADita nATyagItaane vAdanarUpa traNe paNa sAthe thAya che. taMtrI-tala-tAla rUpa truTita, bAkI pUrvavat. tathA svabhAvathI gatiratika - bAhyaparSadA aMtargat deva varga vaDe jatAM vimAnomAM utkRSTa je siMhanAda karAya che, ane je bola-kalakala karAya che, temAM throna - mukhe hAtha daIne mahata zabda vaDe pUrvI karaNa, lata - vyAkula zabda samUha, tenA rava vaDe, mahat - mahat samudrasvabhUta samAna karatA. meru te kevo viziSTa che ? avjha - ati nirmaLa, kemake jAMbUnadamaya ane ratnanI bahulatAthI che. parvatarAja - parvatendra, prakarSa vaDe badhI dizA-vidizAmAM bhramaNa karatAM caMdrAdine dakSiNe ja meru hoya che. jemAM maMDala paribhramaNarUpa te pradakSiNA, pradakSiNA Avarta je maMDalamAM che, te ane temAM je rIte cAra thAya che, te rIte kriyA vizeSatI pradakSiNAvarta maMDala cAra, je rIte thAya che te rIte merunI pradakSiNA kare che. arthAt caMdrAdi badhAM paNa samayakSetravartI merune pharatAM pradakSiNAvarta maMDala cArathI bhame che. have paMdaramuM dvAra - * sUtra-268 : bhagavan ! te jyotikadevono Indra jyAre cavI jAya che, tyAre teo 106 ahIM kaI rIte devo calAve che? gautama ! tyAre cAra ke pAMca sAmAnika devo te sthAnane svIkArIne vicare che [arthAt Indra sthAnanuM saMcAlana kare che.] yAvat tyAM bIjo Indra utpanna na thAya tyAM sudhI rahe che. bhagavan ! IndrasthAna keTalo kALa upapAtarahita rahe? gautama! jaghanya eka samaya, utkRSTa cha mAsa IndrasthAna upapAtarahita jaMbudvIpaprajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 rahe che. bhagavan ! mAnuSottara parvatanI bahAra je caMdra yAvat tArArUpa che, te pUrvavat jANavA, taphAvata mAtra e ke - teo vimAnautpanna che paNa cAropaka nathI, cArasthitika che, gatitika nathI, gatisamApannaka nathI. pAkI iMTonA saMsthAnathI saMsthita, lAkho yojana tApakSetrayukta, lAkho yojana vaikriyazaktivALA, bAhA diAyukta, maphta Ahata-nRtya yAvat bhogavatA, sukhalezyAvALA, maMdalezyAvALA, maMdAtapa vezyAvALA, citrAMtaralezyAvALA, anyonya samavagADha lessAvALA, phUTanI mAphaka sthAna sthita, cotaraphathI pradezamAM avabhAsa kare che, udhota kare che, prabhAse che. bhagavan ! te devo jyAre Indra suta thAya tyAre kaI rIte IndrasthAnakArya saMcAlana kare che ? yAvat jaghanya eka samaya ane utkRSTa cha mAsa Indra virahita rahe. * vivecana-268 : bhagavan ! te jyotika devono Indra jyAre cyave che, tyAre te devo, IndranA viraha kALamAM kaI rIte kare che - calAve che? gautama ! tyAre cAra ke pAMca sAmAnika devo bhegA thaIne - eka buddhipaNe thaIne, te sthAna - IndrasthAne svIkArIne vicare che - te IndrasthAnanuM paripAlana kare che. keTalo kALa ? te kahe che - jyAM sudhI tyAM bIjo Indra utpanna na thAya, tyAM sudhI. have Indra virahakALano prazna - bhagavan ! IndrasthAna keTalo kALa IndranA upapAtathI rahita kahela che? gautama ! jaghanyathI eka samaya yAvat utkRSTathI cha mAsa sudhI, pachI avazya anya Indrano utpAda saMbhave che. have samayakSetra bahAranA jyotikonuM svarUpa pUche che - bhagavan ! mAnuSottara parvatanI bahAra je caMdrAdi devo che, te zuM urdhva utpanna che, ItyAdi prazna. uttaramAM kahe che - te urvotpanna nathI, kalpotpanna nathI, paNa vimAnotpanna che. cArotpanna nathI, cAra yukta nathI, paNa cAra sthitika che tethI ja A caMdrAdi jyotika gatiratika nathI, gatisamApannaka paNa nathI. pAkelA iMTanA saMsthAna te paSTaka laMbAIthI dIrgha hoya che, vistArathI sToka Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ /ra68 103 ane catura che. te manuSyoga bahAra rahela caMdra, sUryonuM Atapotra laMbAIthI aneka lAkha yojana pramANa ane vikaMbhathI eka lAkha yojana pramANa che. ahIM A bhAvanA che - mAnuSotara parvatathI ardha lAkha yojana jatAM karaNavibhAvanA ukta karaNAnusAra pahelI caMdra-sUrya paMkti, tethI lAkhayojana oLaMgI bIjI paMkti, tenAthI pahelI paMkitamAM caMdra-sUryonI ATalI tApakSetranI laMbAI ane vistAra che. eka sUryathI bIjo sUrya lAkha yojana oLaMgatA, tethI lAkha yojana pramANa che. A bhAvanA prathama paMktinI apekSAthI jANavI. kevA ? sukhalezyAyukta. A vizeSaNa caMdra apekSAthI jANavuM. tethI teo atIzIta tejayukta na hoya, manuSya lokanA zIta kAlAdivanuM che, paNa ekAMte zItarazmi nahIM. maMDalezyA, A vizeSaNa sUrya prati che. tethI ati uNateja yukata nahIM. manuSyalokanA unALAnA samaya jevI che, ekAMtathI uNa razmiyukta nahIM. e ja vAtano vistAra maMdAtapalezyA, mana - ati uSNa svabhAva AtaparUpa nahIM, tethaT * kiraNa saMghAta jeno che te. tathA citrAMta lezyA - caMdrathI aMtaritavathI sUryonA sigamaMtara citralezyA - caMdramAnA zItarazmitvathI ane sUryonA uNarazitvathI. kaI rIte avabhAse che ? anyonya samavagADha vaDe arthAta paraspara saMzliSTA lezyA vaDe. te A rIte - caMdranI ane sUryanI pratyekanI lezyA lAkha yojana pramANa vistArathI caMdra ane sUryonI sUci paMktithI vyavasthita paraspara aMtara 50,ooo yojana, pachI caMdraprabhAmizrA sUryapabhA, sUryaprabhA mizrA caMdraprabhA. A caMdra-sUrya prabhAno mizrIbhAva, sthiratva daSTAMtathI batAve che - kUTanI mAphaka - parvata upara rahela zikharonI mAphaka sthAna sthita - sadA ekatra sthAne sthita, cotarapha te pradezone potapotAnI nIkaTanA pradezone avabhAse che Adi. - Amane paNa IndranA abhAve vyavasthA prazna karatAM kahe che te ItyAdi pUrvavata. A pramANe paMdara anuyogadvArathI sUrya prarUpaNA karI, have caMdra vakatavyatAne kahe che - temAM Ama anuyogadvAro che - maMDala saMkhyA prarUpaNA, maMDalakSetra prarUpaNA ItyAdi. temAM pahelI maMDala saMkhyA prarUpe che - * sUtra-266 thI 23ra : [69] bhagavana / caMdra maMDala keTalAM kahela che ? gautama / paMdara caMdramaMDalo kahelA che. bhagavAna ! jaMbUdvIpa dvIpamAM keTalAM kSetranuM avagAhana karIne keTalAM caMdra 108 jaMbUlIpajJaptiupAMgasUtra * saTIka anuvAda/3 maMDalo kahelA che ? gautama jaMbUdvIpa dvIpamAM 180 yojana jaIne pAMca caMdramaMDala kahelA che. bhagavAna ! lavaNa samudra vize prazna. gautama! lavaNa samudramAM 33 yojanA jaIne,ahIM daza caMdramaMDala kahela che. e pramANe badhAM maLIne jaMbUdvIpa dvIpamAM ane lavaNa samudramAM paMdara caMdramaMDalo che, tema kahevuM.. [70] bhagavana ! savavyaMtara caMdramaMDalathI keTale dUra sarva bAhya caMdramaMDala kahela che ? gautama! pa1 yojana dura sarvabAhya caMdramaMDala che.. [71] bhagavana ! caMdramaMDalathI caMdramaMDalanuM keTaluM abAdhA aMtara kahela che ? gautamAM pANIza paAIza yojana ane eka yojananA /La bhAga tadi 61 bhAgonA sAta bhAga chedIne cAra cUrNikA bhAga eka caMdramaMDalathI bIja caMdramaMDalanuM bALa aMtara kahela che. [7] bhagavAna ! caMdramaMDala keTalI laMbAI-pahoLAieNI ane keTalI paridhithI tathA keTalI jADAIthI kahela che ? gautamI 56/ka yojana lAMbu-pahoLuM, sAdhika traNagaNuM paridhithI ane 28 yojanA jADAIthI che. * vivecana-269 thI 272 - bhagavanuM ! keTalAM caMdramaMDalo kahelA che ? gautama ! paMdara caMdramaMDalo kahelA che. dhe tenI madhye keTalA dvIpa, keTalAM lavaNasamadramAM hoya ? e pramANe vyakatA pUche che - bhagavana ! jaMbUdvIpa dvIpamAM keTaluM jaIne keTalA caMdramaMDala kahelA che ? [ItyAdi baMne sUNo strArtha mujaba hovAthI ahIM pharI anuvAda karela nathI.] have maMDaloga bhagavad ! sarva atyaMtara caMdramaMDalathI keTalA abAdhAthI sarva bAhya caMdramaMDala kahela che ? zuM kahevA mAMge che ? caMdramaMDala vaDe sarva atyaMtarAdithI sarva bAhyAMte je vyApta AkAza che, te maMDala kSetra, temAM caklAlapaNe vikuMbha 510 - OM8/1 yojanA che. A vyAkhyAthI adhika jANavuM. te A rIte - caMdranA maMDalo 15 che ane caMdra biMbano vikuMbha 24/1 yojanA che. tethI pa6ne 15 vaDe guNatAM 840 thAya. tenA yojana karavAne mATe 61 vaDe bhAga detA, prApta 13 yojanA ane zeSa-47 vadhaze. tathA 15 maMDalonuM aMtara14 thAya. ekaika aMtaranuM pramANa 35-30/1 ane 61 bhAganA / bhAga che. tethI 35ne 14 guNatAM thaze - 490 ane je 30/61 bhAga che, tene 14 vaDe guNatAM Avaze * 420, A rAzi-61 bhAgAtmaka che, tenA vaDe 61 bhAgo karAtA prApta thase - 6yojana. tene pUrva rAzimAM umeratAM thaze - 496 yojana. bAkI rahe che - paI bhAga. have je 61 bhAganA 9 bhAga che, tene 14 vaDe guNIe, tethI Avela-pa6ne cha bhAga Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7/269 thI 272 109 11 jaMbUDhIpapajJAtiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 vaDe bhAga karAtAM prApta 81 bhAga che, tene anaMtarota-54mAM umero. tethI 62 Avaze temAM 61 bhAgathI rojana Ave, te yojana sazimAM umerIo, zeSa vadhe 1/1 bhAga. yojana 497 thAya. tethI 493 - 1 - A maMDalAMtara kSetra che. je biMbakSetra sazi 13 - 41 bhAgAbhaka yojanA che, te paNa maMDalAMtara rAzimAM umerIe tethI 497 + 13 = 510 Avaze ane je pUrvoddharita 11 bhAga che, te 47mAM umerIe, tethI Avaze - sai8/10 [zaMkA paMdara maMDalanA cauda saMtarAlanA saMbhavathI cauda vaDe bhAMgavuM yukitavALuM che, to * bhAga kaI rIte sAthe jAya ? [samAdhAna maMDalAMtara kSetra rAzithI 497 - 11 maMDalAMtara vaDe 14thI bhAMgatA prApta 35-yojana che. uddharita yojana sazine 61 vaDe guNatAM ane mUla sazimAM 61-bhAga umeratA thaze-428. Ane 14 vaDe bhAMgatA Avela aMzazi 30 che, zeSa-8, teno 14 vaDe bhAga thato nathI mATe lAdhavArthe be vaDe bhAMgatA Avela bhAjya-bhAjaka sazi thaze. *, e pramANe jANavuM. have maMDala aMtaranI prarUpaNAno prazna kahe che - bhagavatu ! eka caMdra maMDalanuM bIjA caMdramaMDala sudhInuM aMtara keTale dUra kahela che ? gautama ! 35 - 39/1 * yojana che. ATaluM caMdra maMDalanuM abAdhAthI aMtara kahela che. ahIM 4cUrNikA je rIte Ave, te rIte anaMtara tenI vyAkhyA karAyela che. Tve maMDalanI laMbAI Adi pramANa dvAra kahe che - bhagavana! caMdramaMDalanI laMbAI, pahoLAI, paridhi, bAhaca-uccatva kahela che ? gautama ! laMbAI-pahoLAI pa6/61 yojanA che. eka yojananA 61 bhAga karAtA jeTalAM pramANa bhAgo che, teTalA pramANa ati pa6 bhAga pramANa. tenAthI traguNAthI adhika paridhi che. karaNa rItathI rayojana 55 bhAga sAdhika che. 281 yojana bAhalya che. have merune AzrIne pramAdi maMDala abAdhAno prazna - * sUtra-223 - bhagavAna ! jaMbUDhIpa dvIpamAM meru parvatanI keTalI abAghA vaDe savascitara caMdramaMDala kahela che ? gautama! 44,820 yojananI bAdhAthI -idUra savavyaMtara caMdramaMDala kahela che. jaMbudvIpa dvIpamAM meru parvatanI keTalI abAdhAthI abhyatara anaMtara caMdramaMDala kahela che ? gautama / 44,856 yojana ane yojananA bhAga ane 61 bhAganA 4) cUrNikA bhAga abAdhAthI atyaMtarAMtara caMdramaMDala che, tevuM kahela che. jaMbUdvIpa dvIpamAM meru parvatanuM keTalI bAdhAthI atyaMtara tRtiya maMDala kahela che ? gautama 44,82 yojana ane yojanAnA 51, bhAga ane ekasaThIyA bhAganA | sUrNikA bhAga abAdhAthI abhyatara tRtiya maMDala kahela che. e pramANe niro A upAyathI nirakramaNa karato caMdra tenA pachInA maMDalathI, tenA pachInA maMDalathI. tenA pachInA maMDalamAM saMkramaNa karato-karato chaMIzachINa yojanA ane eka yojananA 5% bhAga ane eka saThIyA bhAganA * cUrNikA bhAga, ekaika maMDalamAM bAdhAthI vRddhithI vadhatA-vadhatA sarva bAhya maMDalane upasaMkramita thaIne care care che. jaMbUdvIpa dvIpamAM meru parvatanI keTale dUra sarvabAhya caMdra maMDala kahela che? 45,330 yojananI abAdhAthI caMdramaMDala che. jaMbUdvIpa hIpamAM meru parvatanI keTalI abAdhAthI bAhya anaMtara caMdramaMDala kahela che ? gautamI 45,293 yojana ane eka yojananA bhAga, ekasaThIyA bhAganA , cUrNikA bhAganI abAdhAthI bAhya anaMtara caMdramaMDala kahela che. jabUdvIpa dvIpamAM meru parvatathI keTale dUra - abAdhAthI, bAhya tRtiya caMdramaMDala kahela che ? gautama / 45,5ka yojana ane eka yojananA 1 bhAga, ekasaThIyA bhAganA / cUrNikA bhAga abAdhAthI bAhya tRtiya caMdramaMDala kahela che. e pramANe niro A upAyathI praveza karato cahna, tenI pachInA maMDalathI, . tenI pachInA maMDalamAM saMkramaNa karato-karato chatrIza-jIgIza yojana ane yojananA spa, bhAga, ekasaThIyA bhAganA 4, cUrNiA bhAga ekaika maMDalamAM abhAdhAthI vRddhine ghaTADatAM-ghaTADatAM saLavyaMtara maMDalamAM saMkramIne cAra care che. * vivecana-273 : bhagavad ! jaMbUdvIpamAM meru parvatanI keTale dUra sarva atyaMtara caMdramaMDala kahela che ? gautama ! 44,820 yojana dUra sarvatraMtara caMdramaMDala kahela che. tenI upatti pUrve sUrya vaktavyatAmAM dazarvila che. bIjA maMDalanI dUrIno prazna - bhagavad ! jaMbUdvIpamAM meru parvatathI keTale dUra atyaMtara pachInuM bIjuM caMdramaMDala kahela che ? gautama ! 44,856 - 25/61 bhAga ane * cUrNikA bhAganI dUrI e savavyaMtara anaMtara bIjuM caMdramaMDala kahela che. tenI upapati pUrvokta atyaMtara maMDalanI rAzimAM maMDalAMtara kSetramaMDala vikaMbharAzino propa karatAM thAya. - te A rIte - 44,820 rU5 pUrvamaMDala yojana rAzi che. A maMDalAMtara kSetra yojana-35 che. tathA aMtaranA hovAthI 30/1 bhAga maMDala vikuMbhathI pa6/1 bhAgonA paraspara mIlanathI 86/1 bhAgamAM Avela yojana eka, te pUrvokta 35umerIe, tethI Avaze-36 yojanA ane zeSa 51 bhAga ane 4-cUrNikA. have trIjA maMDalano praznottara - bIjA maMDalanI rAzi 36 yojana ane 51 bhAga ane 4-cUrNikA bhAga, e AmAM umeratAM yathota rAzi prApta thA che. have caturtha Adi maMDalomAM atidezane kahe che - e pramANe ukata rIte Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 83 111 athati traNa maMDalamAM dazarvila rIte. pratyeka ahorAtramAM ekaika maMDalane choDavA rUpe, nIkaLato-lavaNa samudra abhimukha maMDalo karato caMdra, vivakSita pUrvanA maMDalathI vivakSita pachInA maMDalamAM saMkramaNa karato-karato 36 yojana ahIM yojana saMkhyAmAM dvIva che, te bhAga saMkhyA padomAM paNa grahaNa karavuM. tethI pacIsa-pacIza ekasaThAMza bhAga yojananA thAya ane 61 bhAgonA sAta vaDe chedIne cAra cUrNikA bhAga, eka-eka maMDalamAM abAdhA vaDe vRddhine vadhAratA-vadhAratA sarva bAhya maMDalamAM upalaMkamIne cAra care che. have padyAnupUrvI vyAkhyAnAMga, e aMtya maMDalathI maMDalanI dUrInA prazna karatAM kahe che - bhagava ! budvIpamAM meru parvatathI keTale dUra sarvabAhya caMdramaMDala kahela che ? gautama ! 35,330 yojananI dUrIthI sarvabAhya caMdramaMDala kahela che, upapati pUrvavat. have bIjA maMDalano prazna karatAM kahe che - bhagavan! meru parvatathI keTale dUra sarvabAhya anaMtara bIjuM caMdramaMDala kahela che ? gautama ! 45,293 - 35/1BI yojana sarva bAhya anaMtara bIjuM caMdramaMDala kahela che. sarvabAhya maMDala sazithI 36-5/1TI yojana bAda karatAM yathota sazi Ave che. have bIjA maMDalano prazna- praznottara sUtrArthamAM kahyA mujaba jANavA. upapatti A rIte - bAhya dvitIya maMDala sazithI te ja 36 yojanAdi zazi bAda karatAM jayota pramANa Ave. have catucadi maMDalomAM atideza - spaSTa che. * x - have sarvAgaMtarAdi maMDalanA AyAmAdi kahe che - * sUtra-234 - bhagavana / savascitara caMdramaMDalanI laMbAI-pahoLAI keTalI che , paridhi keTalI kahI che? gautama! 99,640 yojana laMbAI-pahoLAI che ane paridhi 3,15,089 yojanathI kaMIka vizeSAdhika kahI che. anvetara anaMtaranI te ja pUrvavatu pRcchA. gautama! 99,31ra yojana ane eka yojananA 51 bhAga ane ekasaThIyA bhAgane sAta bhAge chedIne eka cUrNikA bhAga [9,31ra- pa1/1 //al dbhAI-pahoLAI, 3,15,319 yojanathI kaMIka vizeSa paridhi che. abhyatara tRtIyamAM cAvata kahela che ? gautama 9,785 yojana ane yojananA 11 bhAga ane ekasaThIyA bhAganI 2 cUrNikA bhAga [9,285 //9 laMbAI-pahoLAI che ane 3,15,549 yojanathI kaMIka vizeSAdhika paridhi kahelI che. e pramANe A upAyathI niSkramaNa karato caMdra cAvatu saMkramaNa karato 112 jaMbUdvIpaprAptiupAMgasUtra * saTIka anuvAda/3 karato boMtare-bhoMtare yojana ane eka caujananA 51, yaujananA ekasaThIyA bhAganAdha / cUrNikA bhAga. eka eka maMDalamAM viEbha vRddhine vadhAratAvadhAratA 30-3 yojana paridhi vRddhine vadhAratA-vadhAratA sarva bAhya maMDalane saMkramita thaIne cara care che - gati kare che. bhagavAna ! sarva bAhya caMdramaMDalamAM keTalI laMbAI ane pahoLAI che ? keTalI paridhi kahI che? gautamAM 1,00,660 yojana laMbAI-pahoLAI che ane 3,18,315 yojananI paridhi . bAhya anaMtara maMDalano prasta - gautama! 1,00,587 yojana ane eka yojanA 4 bhAga, ekarUThIyA bhAganA 6, cUrNikA bhAga laMbAI-pahoLAI che ane paridhi - 3,18,085 yojana che. bhagavana / bAhya tRtiya caMdramaMDala? - gautama 1,00,514 yojana ane eka yojananA 19 bhAga ane ekasaThIyA bhAganA "/ cUrNikA bhAga [1,00,514- 1/1 6/] laMbAIpahoLAI che. 3,17,85ya yojana paridhi che. e pramANe A upAyathI praveza karato caMdra cAvatuM saMkramaNa karato-karato boMtera-botera yojana ane eka yojananA pa1/1 bhAga, ekasaThIyA bhAganA V, cUrNikA bhANa, eka eka maMDalamAM virkabha vRddhithI ghaTADatAM-ghaTADatAM 30-3 yojananI paridhi vRddhithI ghaTADatAM-ghaTADatAM savasviMtara maMDalamAM upasaMkramita thaIne cAra care che. * vivecana-274 : bhagavad savavyaMtara caMdramaMDalanI laMbAI-pahoLAI ane paridhi keTalI kahI che? [sUtrArthamAM jaNAvyA mujaba badhuM samajI levuM.] baMnenI upapati ahIM paNa sUryamaMDalAdhikAramAM dazarvilI che. have bIjuM - atyaMtara anaMtara, te ja prazna je savaciMtara maMDalamAM che, te karavo. [uttara sUtra kAryavata che.] te A rIte - eka maMDalathI caMdramAM bIjA maMDalamAM saMkramaNa karato 36-51 yojana ane * caNikA bhAgane choDIne saMkramaNa kare che. bIjo caMdramAM paNa teTalAM ja yojano choDIne saMkramaNa kare che, baMnenA mIlanathI thAya che - 32 yojano ane eka yojananA 510 ane 15 caNikA bhAga bIjA maMDalamAM viThaMbha-AyAma vicAraNAmAM adhikapaNAthI prApya che. te pUrva maMDala rAzimAM umeratA thAya che, yayokta bIjA maMDalanI laMbAI-pahoLAI Ave ane 3,00,31hyI kaMIka vizeSa paridhi bIjA maMDalanI kahelI che. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7/274 113 upapatti A rIte - pahelA maMDalanI paridhimAM 72 yojanAdi paridhimAM 130 yojana umeratA yathokta pramANa Ave. have trIjuM - atyaMtara trIjA caMdra maMDalamAM cAvat padathI "caMdra maMDala keTalI laMbAI-pahoLAIthI ane paridhithI kahela che,'' tema grahaNa karavuM. uttara sUtra [sUtrArtha mujaba jANavuM] te A rIte - bIjA maMDalanI rAzimAM 72 yojana ane eka yojananA 51/61 bhAga ane 1-cUrNikA bhAga umeratAM yathokta pramANa ANavuM. 3,15,549 yojanAdi paridhi che, A pUrvamaMDala paridhi rAzimAM 230 yojana adhika umerIne upapatti karavI. have caturyamaMDala AdimAM atideza-pUrvavat niSkramaNa karato caMdra yAvat padathI "vivakSita maMDalathI tenI pachInA maMDalamAM" ema levuM, saMkramaNa karato-karato ItyAdi badhuM sUtrArthavat ane pUrvokta jANavuM - x e rIte - sarva bAhyamaMDalamAM saMkramIne cAra care che. have pazcAnupUrvIthI pUche che - bhagavan! sarvabAhya caMdramaMDalanI laMbAI, pahoLAI ane paridhi keTalI kahelI che ? gautama ! 1,00,660 yojana laMbAI-pahoLAI che. u5patti A che - jaMbudvIpa lAkha yojana che, tenI baMne bAju - pratyekamAM 330 yojana che, baMnenA mIlanathI 660 yojana thAya. tethI eka lAkhamAM A 660 umeratA yathokta 1,00,660 Ave. 3,18,315 yojana paridhi che. tenI upapatti - jaMbUdvIpanI paridhimAM 660 umeravAmAM AvatAM cacokta mAna Ave. have dvitIya - bAhmAnantara dvitIya maMDala prazna AlApaka to pUrvavat che. uttara sUtramAM gautama ! 1,00,587 [ItyAdi sUtrArthavat jANavuM] laMbAI-pahoLAI che. tenI upapatti - pUrva rAzimAMthI 32-51/61 bhAga yojanAdi laI levA. 3,18,085 yojana paridhi, sarvabAhya maMDala paridhimAM 230 yojana bAda karatAM yayokta mAna Ave. have trIjuM - bAhya tRtiya maMDala :- bhagavan ! caMdramaMDala, sarva praznasUtra jANavuM. uttarasUtra - [sUtrArthava] ukta laMbAI-pahoLAImAM saMgati A rIte - dvitIya maMDala rAzimAMthI 72 yojanAdi rAzine dUra karIne karavuM. paridhi - 3,17,855 yojana che. tenI u5patti, pUrva rAzimAMthI 230 bAda karo. have caturtha maMDalAdimAM atideza kahe che - pUrva nu ItyAdi pUrvavat. pravezato caMdra, cAvat padathI "vivakSita maMDalathI pachInA maMDalamAM' grahaNa karavuM. saMkramaNa karato-karato boMte-boMtera yojana ane ekAvana-ekAvana ekasaThAMza bhAga tathA 1/3 bhAga ekaika maMDalamAM vikhuMbha vRddhine 27/8 jaMbudvIpaprajJaptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 ghaTADato-ghaTADato 230-230 yojana paridhine ghaTADato-ghaTADato sarvAzcaMtara maMDalamAM saMkramaNa karIne cAra care che. have muhUrta gati prarUpaNA kare che-- - sUtra-275 H bhagavan ! jyAre caMdra savAMtaramaMDalane upasaMkramita thaIne cAra sare che, tyAre eka-eka muhUrtathI keTalAM kSetramAM jAya che? gautama ! 5073 yojana ane 7744ne 13,725 vaDe bhAMgatA prApta saMkhyA jeTalA yojana kSetramAM jAya che. 114 tyAre ahIM rahela manuSyone 47,263 yojana ane eka yojananA 2/61 bhAganI dUrIthI caMdra dRSTigocara thAya che. bhagavan ! jyAre caMdra atyaMtara anaMtara maMDalamAM saMkramita thaIne cAra care che yAvatu keTalA kSetramAM jAya che? gautama ! 5077 yojana ane 3674ne 13,725 vaDe chedIne prApta saMkhyA jeTalA yojana kSetramAM jAya che. bhagavan ! jyAre caMdra anvaMtara tRtiya maMDala upasaMkramita thaIne cAra re che, tyAre eka eka muhUrtamAM keTalAM kSetramAM gati kare che ? gautama! 5080 yojana ane 13,319 ne 13,725 vaDe chedatAM prApta saMkhyA jeTalA yojana kSetramAM jAya che. A pramANe A upAya vaDe niSkramaNa karato caMdra tenI pachInA maMDalathI yAvat saMkrama karato 3-yojana ane 9655 ne 13,725 vaDe chedIne prApta saMkhyA jeTalA yojana ekaika maMDalamAM muhUrta gatinI vRddhi karato karato sarva bAhya maMDalamAM uparasaMkramita thaIne cAra re ce. bhagavan ! jyAre caMdra sarva bAhya maMDalamAM upasaMkramita thaine cAra sare che, tyAre eka eka muhumAM keTalAM kSetra jAya che ? gautama ! te 5125 yojana ane 6990 ne 13,725 vaDe chedIne prApta saMkhyA jeTalAM yojana kSetramAM jAya che. tyAre ahIM rahela manuSyone 31,831 yojananI dUrI upara caMdra zIghra dRSTigocara thAya che. bhagavan ! jyAre bAhya anaMtara maMDalamAM gati kare che, tyAre ItyAdi prA pUrvavat. gautama ! 5121 yojana ane 1160ne 13,725 vaDe chedIne prApta saMkhyA jeTalAM yojana kSetramAM gati kare che. bhagavan ! jyAre bAhya trIjA maMDalamAM * prA. - gautama ! 5118 yojana ane 1475ne 13,725 vaDe chedIne prApta saMkhyA jeTalAM yojana kSetramAM gati kare che. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 e pramANe A upAya vaDe yAvatuM saMkramaNa karato-karato traNa-traNa yojanA ane 6655 ne 13,35 vaDe chedIne prApta saMkhyA jeTalAM yojana phrotramAM eka eka maMDalamAM mahattvagatine ghaTADatAM-ghaTADatAM sarva atyaMtara maMDalamAM upasaMkramita thaI cAra care che. * vivecana-275 : bhagavanA caMdra sava[gaMtara maMDalamAM upalaMkramita thaIne cAra care che, tyAre ekaika muhUrtathI keTalAM kSetramAM jAya che ? gautama ! 50p3 yojana [ItyAdi sUtrArtha mujaba jANavuM.. have pacha93 yojanAdi gati parimANa lAvavA mATe pahelAM savavyaMtara maMDala paridhi, yojana-3,15,089 rUpa che, tene 221 vaDe guNatA Avaze - 6,96,34,669, ukta rAzine 13,325 vaDe bhAga detAM prApta thaze - Yo93 ane zo raheze - 3344. cheda zazi raheze 13,35. [zaMkA] jo maMDala paridhi tera hajAra Adi bhAjaka rAzi vaDe bhAjya che, to zA mATe 221 vaDe maMDala paridhine guNIe chIe ? | (samAdhAna caMdrano maMDala pUraNakALa 72 - 2/rara1 muhUrta che. AnI bhAvanA A che - caMdrano muhUrta bhAga gati avasare dhAraNa karAze. muhUrtane savarNanArthe 221 vaDe guNIne 23-aMza umeratAM thaze 13,725. tethI samabhAga lAvavAne mATe maMDalanA 221 vaDe guNavAnuM saMgata ja che. ahIM Avo bhAva che - jema sUrya 60 mahad vaDe maMDalane zIdha gatitva ane laghu vimAnagAmItvathI samApta kare che tathA caMdra 62 - 23rara1 bhAga vaDe maMDalane maMdagativathI ane guravimAnagAmitvathI pUrita kare che, te maMDalapUrti kALathI maMDala paridhi vaDe bhakata thaIne muhUrta gatine sarvasaMmata thaIne Ape che. kahe che - 221 bhAga karaNamAM zuM bIja che? samAdhAna - maMDalakAla lAvavA mATe A ja chedAzine sama karavAthI, maMDalakAla nirUpaNArthe A mAzi che - jo 1368 vaDe sakala yugavarti vaDe, ardhvamaMDalathI 1830 ahorAtra prApta thAya che. to be ardha maMDalo vaDe arthAtu eka maMDalathI keTalAM ahorama Ave ? traNa zazi sthApanA * 1768/1830/2. ahIM satya zazi vaDe dvika lakSaNathI madhya rAzi 1830 rU5 guNavAthI Ave 3660. temAM Adha zazi 1768 vaDe bhAga devAtA prApta be ahorAtra che, ane zeSa rahe che - 124. eka ahorAkanA 3o-muhUrto hoya che, tethI tene 30 vaDe guNavAthI Avaze - 390. tene 1768 vaDe bhAMgatA be muharta Avaze ane zeSa vadhaze - 184. have chedha chedaka sazi - 18/1368 ne ATha vaDe bhAMgatA Avaze - chedha sazi-23 ane chedakAzi, Avaze-221. tethI rara1 have tenI dRSTipatha prAptatA kahe che - 116 jaMbUDhIprAptiupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 tyAre ahIM rahela manuSyone 47,263 yojana ane 210 bhAga yojanathI caMdra daSTipathamAM jaldI Ave che. AnI upapatti sUryAdhikAramAM dekhADela hovA chatAM kaMIka vizeSa kahevA mATe jaNAve che . jema sUryanA savathiMtara maMDalamAM jaMbUdvIpa cakravAlanI paridhinA daza bhAga karIne daza vibhAga sudhI tApakSetra che, tema ahIM paNa prakAzotra eTaluM ja pUrvathI ane pazcimacI tenA aDadhe cA patha prAptanA parimANa Ave che. je 60 bhAgIkRta yojananA 1-bhAgAdhikava che, te saMpadAyagamya che. anyathA caMdrAdhikAramAM sAdhika 62-muhUrta pramANa maMDala pUrti kALanI cheda sazipaNAthI kahevA vaDe sUryAdhikAramAM vAcya 60 muhUrta pramANa maMDala pUrtikALa rUpa cheda zazinuM anupamadhamAna thAya. have bIjA maMDalamAM muhUrta gati kahe che - bhagavanuM che jyAre caMdra atyaMtara anaMtara bIjA maMDalamAM upasakramaNa karIne cAra care che. cAvatu padathI - "tyAre ekaika muhUrtathI" ema levuM. keTalAM kSetramAM jAya che ? gautama ! 5o99 yojana [ItyAdi sUkAryava jANavuM.]. A sUtra pUrve bhAvitArtha che, ahIM pharI kahetA nathI. AnI upapatti - bIjA caMdramaMDalanI paridhinuM parimANa che - 3,15,319, tene rara1-vaDe gaNatAM Avaze - 6,96,85,4ra9. Ane 13,75 bhAgathI prApta thAya - 5o99 ane bAkI raheze - 3634 bhAga tethI pa037 - 38*/1325 thAya. have trIjuM maMDala kahe che - bhagavana! jyAre caMdra atyaMtara bIjA maMDalamAM upasaMkramita thaIne cAra care che, tyAre ekaika muhUrtathI keTalAM kSetramAM jAya che ? gautama ! 5080 yojana [ItyAdi sUsArthavat jANavuM.. AnI upatti A pramANe - ahIM maMDalamAM paridhi - 3,15,549 che. tene 221 vaDe guNata - 6,97,36,329 saMkhyA Avaze. tene 13,725 vaDe bhAga devAtA prApta saMkhyA Avaze - 5080 ane zeSa raheze - 13,329. tethI ukta saMkhyA prApta thaze - 5080 - 1332935 have caturtha Adi maMDalamAM atideza kahe che - 4 - nIkaLato evo caMdra te vivakSita maMDala pachInA, yAvatuM zada vaDe maMDalathI tenI pachInA maMDalamAM saMkramaNa karato-karato traNa-traNa yojanA ane 6655 bhAga ekaika maMDalamAM muhUrtagatine vadhArato-vadhArato sarva bAhya maMDalamAM upasaMkramaNa karIne cAra care che. A kaI rIte jANavuM ? ema pUchatAM kahe che ke - praticaMdramaMDala paridhi vRddhi-230. Ane 13 hajAra Adi zazi vaDe bhAga karAtA prApta saMkhyA 3-yojana ane zeSa rahe-9655. tethI Avaze, 3 - 6655 1325 have pazcAtupUrvIthI pUche che - nayA Adi. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7/275 117 bhagavan ! jyAre caMdra sarvabAhya maMDalamAM upasaMkrama karIne cAra care che, tyAre ekaika muhUrtathI keTalAM kSetramAM jAya che ? gautama ! 5125 yojana ane 6990 bhAga jAya che. maMDalane 13,725 vaDe vibhAga karatAM Ave che. AnI upapatti - A maMDalamAM paridhi parimANa - 3,18,315 che. tene 221 vaDe guNavAmAM Ave che. tethI Avaze 7,03,47,615. A saMkhyAne 13,725 vaDe bhAMgavAmAM AvatA - prApta saMkhyA thaze - 5125, zeSa bhAga raheze - 6990 arthAt 5125 - 6990/13725 have A maMDalamAM dRSTipatha prAptatA kahe che - tyAre - sarva bAhyamaMDala caraNakALamAM ahIM rahela manuSyone 31,831 yojanathI caMdra dRSTipathamAM zIghra Ave che. ahIM sUryAdhikArokta 3/60 bhAga, ema adhika maMtavya che. upapatti pUrvavat. have bIjuM maMDala - navA huM ItyAdi. bhagavan ! jyAre sarva bAhyAnaMtara dvitIya ItyAdi prazna pUrvavat gautama! 5121 yojana ane 11060 bhAga jAya che. maMDalane 13,725 vaDe chedIne thokta saMkhyA Ave. AnI upatti A pramANe che - ahIM maMDalamAM paridhi 3,18,095 che. tene 221 vaDe guNatAM Avaze - 7,02,96,785. Ane 13,725 vaDe bhAga detA prApta saMkhyA Avaze :- 5121 11060/13725 have trIjuM maMDala - navA f ItyAdi. gautama ! 5118 yojana ane 1405 bhAga jAya che. maMDalane 13,725 vaDe chaMdatA yathokta saMkhyA Avaze. AnI u5patti - ahIM maMDalamAM paridhi pramANa - 3,17,855 che, tene 221 vaDe guNatAM Avaze - 7,02,45,955. tene 13,725 vaDe bhAMgatA prApta thaze - 5118 ane zeSa-1405 raheze. have caturthAdi maMDalomAM atideza kahe che - A upAya vaDe cAvat zabdathI pravezato caMdra tenA pachInA maMDalathI tenI pachInA maMDalamAM, saMkramaNa karato-karato 3-yojana ane 655 bhAga ekaika maMDalamAM muhUrtagatine ghaTADato-ghaTADato sarva atyaMtara maMDalamAM saMkramaNa karato cAra care che. - X - ahIM sarvAtyaMtara ane sarvabAhya caMdramaMDalanI dRSTipatha prAptatA darzAvI che, bAkInA maMDalomAM to te A AgamamAM, caMdraprApti AdimAM ke pUrve paNa koIe dekhADela nathI, tethI ahIM paNa kahetA nathI. have nakSatra adhikAra kahe che, temAM ATha hAro che jaMbudvIpaprajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 (1) maMDalakSetra cAra prarUpaNA, (2) atyaMtarAdi maMDala sthAyI aThThAvIza nakSatronI paraspara aMtara nirUpaNA, (3) nakSatra vimAnonI laMbAI AdinI nirUpaNA, (4) maMDala saMkhyA prarUpaNA, (5) nakSatra maMDalonuM meruthI abAdhA nirUpaNa, (6) tenuM ja laMbAI AdinuM nirupaNa, (7) muhUrta gati pramANa nirUpaNa, (8) nakSatra maMDalonuM caMdra maMDala vaDe samavatAra nirUpaNa. [A pramANe ATha dvAra che.] temAM AdimAM maMDalasaMkhyA prarUpaNAno prazna - 114 - sUtra-276 : bhagavan ! nakSatra maMDalo keTalAM kahelA che ? gautama ! Aha nakSatra maMDalo kahelA che. jaMbudvIpa dvIpamAM keTalA kSetranA avagAhana karyA pachI keTalAM nakSatra maMDalo che tema kahyuM che ? gautama ! jaMbudvIpa dvIpamAM 180 yojana kSetra avagAhyA pachI ahIM be nakSatramaMDala kahelAM che. bhagavan ! lavaNasamudramAM keTaluM kSetra avagAhana karyA pachI, keTalAM nakSatra maMDalo kahelAM che ? gautama ! lavaNasamudramAM 330 yojana kSetra avagAhyA pachI, ahIM cha nakSatra maMDalo kahelA che. A pramANe badhAM maLIne jaMbudvIpa dvIpamAM ane lavaNa samudramAM ATha nakSatra maMDalo hoya che, tema kahela che. bhagavan ! sAiMtara nakSatra maMDalathI keTalA abAdhA aMtare sarvabAhya nakSatramaMDala hoya che, tema kahela che? gautama ! satyaMtara nakSatra maMDalI 510 yojananA abAdhA aMtare sarvabAhya nakSatra maMDala kahela che. bhagavan ! eka nakSatra maMDalathI bIjA nakSatra maMDalanuM A keTaluM abAdhA aMtara che, tema kahela che ? gautama ! eka nakSatra maMDalathI bIjA nakSatra maMDalanuM abAdhA aMtara be yojana hovAnuM kahela che. bhagavan ! nakSatra maMDala keTalI laMbAI-pahoLAIthI, keTalI paridhithI ane keTalAM bAhAthI kahela che. gautama ! nakSatra maMDala eka gAu lAMbu-pahoLuM che. tenAthI traNa guNAthI adhika paridhi che ane bAhalsa addhagAu kahela che. bhagavan ! jaMbudvIpa dvIpamAM meru parvatanI keTalI abAdhAthI - dUra satyaMtara nakSatramaMDala kahela che ? gautama ! meruthI 44,820 yojananA abAdhA AMtaratI savAiMtara nakSatra maMDala kahela che. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7/276 bhagavan ! jaMbUdvIpa dvIpamAM meru parvatanI keTalI abAdhAthI sarvabAhya nakSatra maMDala kahela che ? 119 dUra - gautama! meruthI 45,330 yojananA abAdhA aMtare sarvabAhya nakSatra maMDala kahela che. bhagavan ! savAiMtara nakSatra maMDalanI laMbAI-pahoLAI keTalI che ? ane tenI paridhi keTalI che ? gautama! sAMtara nakSatra maMDalanI laMbAI-pahoLAI 99,640 yojana ane tenI paridhi kaMIka vizeSAdhika 3,15,089 yojana che bhagavan ! sabAhya nakSatra maMDalanI laMbAI-pahoLAI keTalI che? ane tenI paridhi keTalI che ? gautama ! sarvabAhya nakSatra maMDalanI laMbAI-pahoLAI 1,00,660 yojana ane paridhi 3,18,315 yojana che. bhagavan ! jyAre nakSatra satira maMDalane upasaMkramita thaIne cAra re che, tyAre eka eka muhUrtamAM keTalAM kSetra jAya che ? gautama! 5265 yojana ane 18,263 bhAgane 21,960 bhAga vaDe chedIne je ka Ave teTalA yojana kSetramAM jAya che. bhagavan ! jyAre nakSatra sarva bAhya maMDalamAM uparasaMkramita thaIne cAra cAre che, tyAre eka-eka muhUrtamAM keTalAM kSetra jAya che ? bhagavan ! jyAre nakSatra sarva bAhya maMDalamAM upasaMkramita thaIne cAra sare che, tyAre eka eka muhUrtamAM keTalAM kSetra jAya che ? gautama! te 5319 yojana ane 16,365 bhAgane 21,960 vaDe chaMdIne je aMka Ave teTalA yojana kSetramAM jAya che. bhagavan ! A ATha nakSatra maMDalo keTalA caMdramaMDalomAM samavastRta arthAt tabhUta thAya che ? gautama ! ATha caMdra maMDalomAM samavavRta thAya che, te A rIte - pahelAM caMdramaMDalamAM, trIjA, chaThThA, sAtamA, AThamA dazamA, agiyAramAM ane paMdaramAM caMdramaMDalamAM samavakRta thAya che. bhagavan ! eka-eka muhUrtamAM caMdra, maMDala paridhinA keTalAM so bhAgamAM jAya che? gautama ! je-je maMDala uparasaMkramita thaIne cAra sare che, te-te maMDala paridhinA 1768 bhAgane 1,09,800 bhAga vaDe chaMdatA je Ave teTalAM bhAga te maMDala paridhinA atikrame che. bhagavan ! ekaeka muhUrtamAM sUrya keTalA so bhAga jAya ? gautama ! je-je maMDalamAM uparasaMkramita thaIne cAra care che, te - te maMDala paridhinA 1830 bhAgane 1,09,800 vaDe chedatAM je aMka Ave teTalAM bhAga sUrya 120 eka eka muhUrtamAM jAya. jaMbudvIpaprajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 bhagavan ! eka-eka muhUrtamAM nakSatra keTalA bhAga jAya ? gautama ! je-je maMDalamAM upasaMkramita thaI nakSatra cAra sare che te-te maMDala paridhimAM 1835 bhAga ane tene 1,09,800 vaDe chaMdatA je aMka Ave teTalA bhAgamAM nakSatra jAya. * viverAna-276 : bhagavan ! keTalAM nakSatra maMDalo kahelA che ? / gautama ! ATha nakSatra maMDalo kahelAM che. aThThAvIsa nakSatronA pratiniyata svasva maMDalomAM teTaluM ja saMcaraNa karavAthI Ama kahyuM che. je rIte AmAM saMcaraNa che, te rIte nirUpe che. - A ja vAta have kSetra vibhAgathI pUche che jaMbudvIpa dvIpamAM keTaluM kSetra avagAhyA pachI keTalAM nakSatra maMDalo kahelAM che ? gautama ! jaMbudvIpa dvIpamAM 180 yojana avagAhyA pachI, A aMtare be nakSatra maMDala kahelAM che. lavaNa samudramAM keTaluM avagAhyA pachI keTalAM nakSatra maMDalo kahelAM che? gautama! lavaNasamudramAM 330 yojana avagAhyA pachI A aMtaramAM cha nakSatra maMDalo kahelAM che. ahIM upasaMhAra vAkya vaDe ukta saMkhyAno saravALo kahe che - A pramANe badhAM maLIne jaMbUdvIpa dvIpamAM ane lavaNasamudramAM ATha nakSatra maMDalo hoya che, ema kahela che. have maMDala cAra-kSetra prarUpaNA kare che - bhagavan ! sarvAMtara nakSatramaMDalathI keTalI dUrI upara sarvabAhya nakSatra maMDala kahela che ? gautama ! 510 yojananI pharI upara sarvabAhya nakSatra maMDala kahela che. ukta sUtra nakSatranI jAti apekSAthI jANavuM, anyathA sarva atyaMtara maMDala sthAyI abhijitAdi bAra nakSatronA avasthita maMDalapaNAthI sarvabAhya maMDalano ja abhAva thAya. teno artha A che - "sarvatyaMtara nakSatra maMDala jAtithI sarvabAhya nakSatramaMDala jAti'' eTalI abAdhAthI kahevAyela che, ema jANavuM. have atyaMtarAdi maMDala sthAyI aThThAvIza nakSatronI paraspara aMtara nirUpaNA bhagavan ! nakSatra vimAnathI nakSatra vimAnanuM keTaluM abAdhA aMtara kahela che ? gautama ! be yojana. arthAt AThe maMDalomAM je-je maMDalamAM jeTalAM nakSatra vimAno che, tenA aMtaranuM bodhaka A sUtra che. jemake - abhijit nakSatra vimAnanuM ane zravaNanakSatra vimAnanuM paraspara aMtara be yojana che. paNa te sarvAbhyatarAdi maMDalonuM aMtara sUcaka nathI. anyathA nakSatra maMDalanA vakSyamANa caMdramaMDala samavatAra sUtra sAthe virodha Ave. have nakSatra vimAnanI laMbAI Adi prarUpaNA. bhagavan ! nakSatra maMDalanI laMbAI, pahoLAI, paridhi ane bAhalya-uMccAI Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ /236 121 122 jaMbUdvIpajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 keTalAM kahAM che ? gautama ! laMbAI-pahoLAI eka gAu ItyAdi badhuM sUtrArthavat jANavuM. have Ane ja merane AzrIne abAdhA prarUpaNA - bhagavad ! jaMbUDIpa dvIpamAM meru parvatathI keTale dUra savaciMtara nakSatra maMDala kahela che ? gautama ! 44,820 yojana abAdhAthI savathiMtara nakSatra maMDala che. upapati sUryAdhikAramAM nirUpita che. have bAhya maMDalanI abAdhAne pUche che - bhagavana ! jaMbUdvIpa dvIpamAM meru parvatanI keTalI abAdhAthI sarva bAhya nakSatra maMDala kahela che? gautama 45,330 yojananI abAdhAthI sarvabAhya nakSatra maMDala kahela che. upapatti pUrvavatuM. have AnI laMbAI AdinuM nirUpaNa-pUrvavatuM. he sarva bAhya maMDalane pUche che - te pUrvavatuM. madhyanA che maMDalomAM caMdramaMDalAnusAra laMbAI, pahoLAI, paridhi kahevA. kemake AThe nakSatra maMDalo caMdra maMDalomAM samavatare che tema kahela che. have muhUrtagati dvAra kahe che - bhagavana ! jyAre nakSatra sarvavyaMtara maMDalamAM upasaMkramIne cAra care che, tyAre ekaika muhartathI keTalAM kSetramAM jAya che ? * x gautama! pa265 - 1826/1960 yojana. tenI upapati A pramANe che - A nakSatramaMDalakALa - 59 - 3/39 muharta che. A nakSatronA muhUrta bhANa gati avasaramAM vicArIzuM. A matAnusAra muhUrtagati vicArIe - temAM ahorAtranA 30-muhartA, temAM uparanA 29-muhUrto umerIe. tethI Ave pa9 muhUrto pachI savarNanArthe 367 vaDe guNIne uparanA 309 umerIe teyI thaze - 21,960, A pratimaMDala paridhinI chedakAzi che. temAM savavyaMtara maMDala paridhi 3,15,089 che. A yojana rU5 razi bhAgathI zazi vaDe bhAMgavAne 367 vaDe guNatA Avaze 11,56,39,663. A rAzine 21,960 vaDe bhAMgatA Avaze pa265 ane zeSa 18,263 bhAgo. ATalI sarvavyaMtara maMDalamAM abhijitAdi bAra nakSatronI muhUrtagati che, tema jANavuM. have bAhya nakSatra maMDalamAM muhUrtagati pUche che - bhagavad ! jyAre nakSatra sarvabAhyamaMDalamAM upasaMkramIne cAra care che, tyAre ekaika mahattathI keTalAM kSetramAM jAya ? gautama! 5319 yojanA ane 1635/1960 thAya. tenI upapati A rIte- A maMDalamAM paridhi 3,18,315 che. Ane 39 vaDe guNavAthI thaze - 11,68,21,605. A rAzine 21,960 vaDe bhAga detA - 531916365 bhAga thAya. ATalI sarvabAhya nakSatra maMDalamAM mRgazIrSa Adi AThe nakSatronI muhUrtagati che. e rIte savabhiMtara - sarvabAhya maMDalavartI nAmonI muhurtagati kahI. have nakSatra, tArAonI avasthita maMDalakavathI ane pratiniyata gatikatvathI avaziSTa cha maMDalomAM muhUrtagati parijJAna dukara che, tenA kAraNabhUta maMDala parijJAna karavA mATe nakSatramaMDalonA caMdramaMDalomAM samavatArano prazna kahe che - bhagavana ! A ATha nakSatra maMDalomAM keTalAM caMdramaMDalo samavatare che - cattabhavi pAme che ? arthAt caMdranakSatronA sAdhAraNamaMDala kyA che? bhagavaMte kahyuM - gautama ! ATha caMdramaMDalomAM samavatare che. te A pramANe - pahelAM caMdramaMDale paheluM naba maMDala. cAra kSetra saMcArI ane anavasthitayArI sarve jayotikomAM jaMbudvIpamAM 180 yojana avagAhya maMDala pravartanathI paheluM maMDala kahyuM. trIjA caMdra maMDalamAM bIjuM nakSatra maMDala Ave. A be maMDalo jaMbUdvIpamAM che, chaThuM caMdra maMDala lavaNa samudragata trIjA nakSatra maMDalamAM samavatare che tyAM ja rahela sAtamuM cothAmAM, AThamuM pAMcamAmAM, dazamuM chaThAmAM, agiyAramuM sAtamAMmAM ane paMdaramuM caMdra maMDala, AThamAM nakSatra maMDalamAM samavatAra thAya che. bAkInA dvitIyAdi sAta caMdramaMDala nakSatra sahita kahelA che. temAM pahelA caMdra maMDalamAM bAra nagamaMDalo che, te A pramANe - abhijita, zravaNa, ghaniSThA, zatabhiSaka, pUrvAbhAdrapada, uttarA bhAdrapada, revatI, azvinI, bharaNI, pUrvA phAgunI, uttarAphAgunI ane svAti. bIjA caMdra maMDalamAM punarvasu ane maghA che. bIjA caMdra maMDalamAM kRtikA che. cothAmAM rohiNI ane citrA che. pAMcamAmAM vizAkhA, chaThAmAM anurAdhA, sAtamAmAM peThA. AThamAmAM mRgazira, Adra, puSya, AzleSA, mUla, hasta. pUrvASADhA ane uttarASADhA be tArA atyaMtarathI ane banne bAhyathI che. e pramANe sva-sva maMDalAvatAramAM caMdramaMDala paridhi anusAra pUrvokata rIte dvitiyAdi nakSatra maMDalonI muhartagati vicAravI. pratimaMDala caMdrAdinI yojanarUpa muhUrtagati kahI. have te ja pratimaMDala bhAgAtmaka muhUrtagatino prazna - bhagavanA ekaika muhartaNI caMdra keTalA so bhANa jAya che ? gautama! je-je maMDalamAM upasaMkramita thaI cAra care che, te-te maMDala saMbaMdhI paridhinA 1368 bhAgane maMDala paridhinA 1,09,800 vaDe chedIne jAya che. arthAta 13681,09,800. ahIM bhAvanA A che - ahIM pahelAthI caMdrano maMDalakALa nirUpavo, tyArapachI, te mujaba muhad gati parimANa kahevA. temAM maMDaLakALanI nirupaNArthe A birAzi - jo 1768 vaDe sakala yugavartI ardhamaMDala cakI be caMdranI apekSAthI pUrNamala vaDe 1830 ahorAtra thAya, to be ardhamaMDala vaDe arthAtu eka maMDalathI keTalAM mahorama thAya ? Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7/236 123 1ra4. jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 traNa zazi sthApanA - 1368/183/2. ahIM aMtya sazi be vaDe madhyarAzine guNatAM thaze 3660. tene Adi zazi vaDe mAMgatA - 3660 1368 = 2 ahorAtra ane zeSa 124 raheze. temAM eka ahorAtramAM 30-muharta hoya tethI 30 vaDe guNatAM thaze 3820. tenA 1768thI bhAga detAM prApta be muharta ane chegha-chedaka rAzimAM pITha vaDe apavatanA karatAM Avaze - chedha sazi - 23 ane chedaka rAzi-221 thatu + 23/rara1 ATalA kALe be addha maMDala paripUrNa karIne care che. arthAt ATalA kALe paripUrNa eka maMDala caMdra care che. e pramANe caMdramaMDalakALa prarUpaNA che. have tenA anusAre muhUrta gati kahe che temAM je be ahorAtra che, tene muhUrtakaraNArthe 30 vaDe guNIe, tethI 60muhUrtA Ave. uparanA be muhUrta umeratAM 62-thAya. tene savarNanArthe 221 vaDe guNIe. guNIne uparanA aMzamAM 23 umerIe. tethI 13,35 Avaze. A eka maMDala kAlagata muhUrtI 221 bhAganuM parimANa che, tenA nirAzi karaNa karatAM - jo 13,35 vaDe 221 bhAgonA maMDalabhAga 1,09,800 thAya to 1muhUrtathI zuM Ave ? traNa mazinI sthApanA - 13,725/1,09,800/1. ahIM Adha zazi muhartagati 221 bhAga svarUpa che, tene savarNanArthe aMtyarAzi-1-ne 221 vaDe guNatAM Avaze221. tenA vaDe madhya rAzine guNIe, tethI Avaze - 2,42,65,800. tene 13,25 vaDe bhAga detA, prApta thaze - 1368. ATalA bhAga A ke te maMDalamAM caMdra eka muhafthI jAya che. arthAt A 28 nakSaNothI svagati vaDe, svakALa parimANa thakI kramazaH yAvatuM kSetra buddhi vaDe vyAkhyamAna saMbhave, tyAM sudhI eka ardhamaMDaLanI kalAnA karavI. ATalA pramANathI bIjuM adhamaMDala, bIjA 28 nakSatrathI te-te bhAga janita, ema evA pramANe buddhi parikalita eka maMDalano cheda jANavo - 1,09,800, tenI utpatti kaI rIte thAya, pUche to kahe che - ahIM traNa prakAre nakSatro che. te A - samakSetra, adhama, hayardhakSetra. ahIM jeTalA pramANa kSetra ahorAtra vaDe sUryathI jaNAya teTalAM pramANa caMdra sAthe yogamAM je nakSatro jAya che, te samae. HE - "ahorAtra pramita kSetra jemAM che, te samojha" evI vyutpatti kahI. te 15-che. te A pramANe - zravaNa, ghaniSThA, pUrvA bhAdrapadA, revatI, azvinI, kRtikA, mRgazirSa, puSya, maghA, pUrvA phAgunI, hasta, citrA, anurAdhA, mUla, pUvaSiADhA. jeTalA addha ahorAtra pramita kSetrano caMdra sAthe yoga kare che, teTalAM AIphona nAgo. ardha - "ardhapramANa kSetra jemAM che. te akSatra', evI vyutpatti che. te A pramANe - zatabhiSA, bharaNI, AdrA, AzleSA, svAti, jyeSThA. bIjuM ardha jene che te yaI arthAt sArdha. ardha vaDe adhika kSotra ahorAtra pramita caMdra yogya hoya te huyadhakSetra. tevA nakSatro cha che, te A pramANe - uttarAbhAdrapada, uttarAphAgunI, uttarASADhA, rohiNI, punarvasu, vizAkhA. temAM ahIM sImA parimANa ciMtAmAM ahorAtrane 67 bhAgIkRta kalAvAmAM Ave che, e rIte samakSogonA pratyekanA 63 bhAga kApavAmAM Ave che. ardha phomavALAnA 33 ane hacaddha phonanA 100 ane ardha adhika che. abhijita nakSatranA ekavIsa-saDasaTha bhAgo, samakSetra nakSatranA paMdara-saDasaTha bhAgo. A 67 ne 15 vaDe guNIe, to Avaze - 1005. adhoganA 6 tethI 33 ne 6 vaDe guNatAM Ave - 201. hayardha kSetranA-6, tethI 10olne 6 thI guNatAM - 603. abhijita nakSatra-21. tethI sarvasaMkhyAyI - 1oo5 + 201 + 603 + 21, badhAM maLIne 1830 bhAga thAya. ATalAM bhAga parimANa eka ardhamaMDala, ATaluM ja bIjuM che. tethI-1830ne 2 vaDe guNatAM thase 3660. ekaika ahorAmAM jo 30 muddata che, e pratyekane 3660 bhAgomAM 30 bhAganI kalAnAmAM 30 vaDe guNIe. to 1,09,800nI saMkhyA Avaze. e pramANe maMDala cheda parimANa kahyuM. [zaMkA jeTalAM nabo je maMDala sthAyI hoya, temAM te maMDalomAM caMdrAdiyoga yogya maMDala bhANa sthApana yuti yukta che paNa badhAM maMDalomAM badhAmAM bhAga kalAnA yogya nathI ? [samAdhAna] nakSatrono caMdrAdi vaDe yoga niyata divase niyata deze ke niyata veLAmAM ja thato nathI, paraMtu aniyata divasAdimAM thAya che. tethI te-te maMDalomAM tete nakSatra saMbaMdhI sImA viThaMbhamAM caMdrAdi prAptimAM yoga thAya che. maMDala cheda ane sImA virkabhAdimAM sAta yojana che. have sUryanI bhAgatmika gati vize prazna kare che - bhagavad ! ekaika muhartathI sUrya keTalA so bhAga jAya che ? gautama ! je-je maMDalane upasaMkramIne cAra care che, te-te maMDalasaMbaMdhI paridhinA 1830 bhAga jAya che, tyAre 1,09,800 vaDe chede che. A kaI rIte jANavuM ? airAzika karaNathI jANavuM. te A rIte - 60 muhUrta vaDe 1,09,800 maMDala bhAgo prApta thAya che, to eka muhUrta vaDe keTalA bhAgo prApta thAya ? traNa mazinI sthApanA A rIte - 60/1,09,800/1. ahIM tya sazi vaDe madhyarAzine gaNavAmAM Ave to - 1,09,800 x 1 = 1,09,800 ja Avaze. pachI tene AdharAzi 60 vaDe bhAga devAtA - prApta thaze 1co3. ATalo bhAga maMDalano sUrya ekaika muhUrtathI jAya che. have nakSaNonI bhAgAmikA gatino prazna - pragnaga sugama che. uttara sUtramAM Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ |276 - gautama ! jyAre-jyAre pota-potAnA pratiniyata maMDalane u5saMkramita thaIne cAra care che, te-te potAnA maMDala saMbaMdhI paridhithI 1835 yojana jAya che. te maMDalane 1,09,800 vaDe chedIne. ahIM paNa prathamathI maMDalakALa nirUpaNIya che. pachI tenA-tenA anusAra muhUrtagati parimANa bhAvanA che. temAM maMDala kALa pramANa vicAraNAmAM A airAzika - jo 1835 vaDe salayugavartI ardhamaMDala vaDe bIjA aThThAvIza nakSatranI apekSAthI arthAt pUrNa maMDala vaDe 1830 ahorAtra prApta thAya che, to be ardhamaMDalo vaDe arthAt eka paripUrNa maMDala vaDe zuM prApta thAya che ? traNa rAzinI sthApanA - 1835/1830/2. ahIM aMtyarAzi-2-vaDe, madhyarAzine guNatA - 1830 4 2 = 3660 thAya. tene Adha rAzi 1835 vaDe bhAga detA 13660 - 1835thI 1-ahorAtra Avaze ane zeSa raheze-1825. tethI muhUrta lAvavAne mATe A saMkhyAne 30 vaDe guNatA Avaze - 54,750. tene 1835 bhAgathI bhAMgatA prApta thaze-29. zeSa chedha-cheda+rAzi raheze - 1535 - 1835. ukta rAzine pa-vaDe apavartanA karatAM uparanI rAzi raheze - 307 ane 125 bhAga thaze. tethI 129 - chaidakarAzi raheze - 367. arthAt - 307/367 tethI Avela-1-ahorAtra ane eka ahorAtranA 29-muhUrto ane eka muhUrtanA 30/3 367 309/389. have AnA anusAra muhUrtagati parimANa vicArIe, temAM ahorAtramAM 30muhUrto, temAM uparanA 29 muhUrto umerIe, tethI thaze 59-muhUrto, pachI tene savarNanArthe 360 vaDe guNavAmAM Ave, guNIne upastina 307 umerIe, tenAthI 21,960 Avaze. pachI khairAzika - jo muhUrtagata 367 bhAgone 21,960 bhAgo vaDe 1,09,800 maMDala bhAgo prApta thAya, to 1-muhUrtathI keTalAM prApta thAya ? ahIM trirAzi sthApanA - 21,960/1,09,800/1. ahIM AdharAzi muhUrtagata 367 bhAgarUpa che, tethI aMtya rAzi vaDe 367 thaze. kemake 367 X 1 = 367. tene madhyarAzirUpa 1,09,800 vaDe guNatAM 1,09,800 x 367 = 4,02,96,600 Avaze. tene Adha rAzi-21,960 vaDe bhAMgatA prApta saMkhyA thaze - 1835. ATalA bhAgathI nakSatra pratimuhUrtamAM jAya che. A bhAgAtmaka gati vicAraNA caMdrAdi traNanA yathottara gati zIghratvamAM prayojana che. te A rIte - badhAM karatAM nakSatro zIghragati che. maMDalanA ukta bhAgIkRt 1835 bhAgonA ekaika muhUrtamAM AkramaNathI kahyuM. tenAthI maMdagatika sUryo che. ekaika muhUrtamAM 1830 bhAga pramANa AkramaNathI kahela che. jaMbudvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 tenA karatAM caMdro maMdagatika che. kemake ekaika muhUrtamAM 768 bhAga pramANa AkramaNathI kahela che. 126 graho to vakrAnuvakAdi gati bhAvathI aniyata gatika che, tethI temanI maMDalAdi vicAraNA nathI ke gati prarUpaNA paNa nathI. tArAo paNa avasthita maMDalakapaNe hovAthI caMdrAdi sAthe yoga abhAva ane ciMtanathI maMDalAdi prarUpaNA karI nathI. have sUryanA ugavAne ane astane AzrIne ghaNAM mithyAabhiniviSTa buddhika vipratipanna che, tethI vipratipatine dUra karavAne mATe prazna karatAM kahe che - * sUtra-277 : - bhagavan ! jaMbUdvIpa dvIpamAM sUryo (1) uttarapUrvamAM udita thaIne pazcimadakSiNamAM asta thAya che ? (2) pazcimadakSiNamAM udita thaIne dakSiNa pazcimamAM te baMne sUryo asta pAme che ? (3) dakSiNa pazcimamAM udita thaIne te baMne sUrve pazcima-uttaramAM jaIne asta pAme che? (4) pazcima-uttaramAM udita thaIne, te baMne sUryo uttara pUrvamAM jaIne asta pAme che ? hA, gautama ! jema [bhagavatIjI sUtranA pAMcamAM zatakanA pahelA uddezAmAM yAvat tyAM utsarpiNI nathI, avasthita te kALamAM kahela che. he AyuSyamAna zramaNa ! jaMbudvIpa prajJapti upAMga aMtargat prastuta sUrya-prajJapti [sUrya saMbaMdhI varNana] vastu ahIM saMkSepathI samApta thAya che. bhagavan ! jaMbudvIpa dvIpamAM caMdramAM uttarapUrvamAM udita thaI, pUrva-dakSiNamAM asta pAme che ? ItyAdi vaktavyatA sUryanI vaktavyatA mujaba, jema [bhagavatIjI sUtranA] dazamAM uddezAmAM "cAvat avasthita che, te kALamAM kahela che" - sudhI jANavuM. he AyuSyamAna zramaNa ! A bUdvIpa prAptimAM [caMdra varNana] saMkSepathI samApta thAya che. * vivecana-277 : bhagavan ! jaMbudvIpa dvIpamAM be sUryo - baMne jaMbudvIpamAM ja che, tevo bhAva che. [ahIM cAra prazno mUkela che.] uttara-pUrva. uttaranA nIkaTatvathI prAcIna-pUrva. pUrvanA pratyAsannatvathI udIcInaprAcIna arthAt uttara-pUrva. diaMtaranA kSetra dik apekSAthI uttarapUrvamAM arthAt IzAna khUNAmAM. udgatya - pUrvavideha apekSAthI udayane prApta, pachI pUrva-dakSiNa ditaramAM pUrva-dakSiNa arthAt agnikhUNAmAM maLata: kramathI astane pAme che, artha thaze. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 128 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 A udaya ane asta draSTralokanI vivakSAthI jANavo. tethI kahe che - jenA adezya hovA chatAM, te baMne dezya dekhAya. te temano udaya thayo, ema vyavahAra karAya che. je dezya hoya, pachI te baMne adezya dekhAya, tyAre teno 'asta thayo' tevo vyavahAra karAya che. e pramANe aniyata udaya ane asta kahyA. bharatAdi kSetranI apekSAthI pUrva-dakSiNamAM udaya pAmIne dakSiNa-pazcimamAM asta pAme che. tyAM paNa dakSiNa-pazcimamAM pazcima videhanI apekSAthI ugIne pazcimauttaramAM arthAt vAyavya khUmAmAM asta pAme che. tyAM paNa vAyavyamAM airAvatAdi kSetra apekSAthI ugIne uttara-pUrvamAM arthAt IzAna khUNAmAM asta pAme. ( A pramANe baMne sUryonI udaya vidhi kahI. vizeSathI vaLI A pramANe kahe che je eka sUrya agnikhUNAmAM udita thAya che, tyAM ugIne bharatAdi meru dakSiNavartI kSetrane prakAzita kare che. tyAre bIjo paNa vAyavya khUNAmAM udita thaIne meranI uttara dizAvartI airAvatAdi kSetrane prakAzita kare che ane bhAratano sUrya maMDalabhAmyathI bhramaNa karato naita khUNAmAM udita thaIne pazcima mahAvidehane prakAzita kare che, airAvatIya paNa IzAnamAM ugIne pUrva videhane prakAzita kare che, pachI A pUrvavideha prakAzaka dakSiNa pUrvamAM bharatAdi kSetranI apekSAthI udayane kahyo. pazcima videha prakAzaka paNa pazcima uttaramAM aivata Adi kSetranI apekSAthI udayane pAme che. ahIM IzAna Adi dizAvyavahAra methI jANavo, anyathA bharata Adi lokonA sva-sva sUryodaya dizA pUrvadikSaNomAM agni Adi koNano vyavahAra prApta na thAya.. e pramANe prazna karAtAM bhagavaMte kahyuM - hA, A uttara avyaya-abhyapagamArthe che. tethI he gautama ! ahIM je pramANe te prazna kare che, te pramANe ja che. AnA vaDe sUryanI tIrdi dizAmAM gati kahI che. * x * x * tethI jeo mAne che ke - sUrya pazcima samudramAM pravezIne pAtAlamAM jaIne pharI pUrva-samudramAM udita thAya che, ItyAdi mata niSedhyo. bdha sUtrakArazrIe graMtha gauravanA bhayathI atideza vAkya kahe che - je pramANe [bhagavatIjInA pahelAM zatakanA pahelA uddezakamAM kahyuM, te pramANe ahIM kahevuM. kyAM sudhI kahevuM - yAvatu ahIM utsarpiNI nathI ke avasarpiNI nathI, paNa tyAM avasthita kALa kahelo che." sUtra A pramANe che - bhagavatu ! jyAre jaMbadvIpa dvIpamAM dakSiNAddhamAM divasa hoya che, tyAre uttarArdhamAM paNa divasa hoya che, jyAre uttarArdhamAM divasa hoya che, tyAre jaMbUdvIpa dvIpamAM meru parvatanI pUrvamAM-pazcimamAM zuM rAtri hoya che ? [tema mAnavuM ?] hA, gautama ! jyAre jaMbudvIpa dvIpanA dakSiNArdhamAM divasa hoya che tyAre cAvatu pazcimamAM rAtri hoya che. bhagavan! jyAre jaMbUdvIpa dvIpanA meru parvatanI pUrvamAM divasa hoya che, tyAre pazcimamAM paNa divasa hoya che ane jyAre pazcimamAM divasa hoya che, tyAre jaMbadvIpa dvIpamAM meru parvatanI uttare ane dakSiNe zuM rAtri hoya che ? hA, gautama ! jyAre jaMbUdvIpa dvIpanA meru parvatanI pUrve divasa hoya che cAvat dakSiNamAM satri hoya che. bhagavanjyAre jaMbUDhIpadvIpanA dakSiNAddhamAM utkRSTa aDhAra muhUrtano divasa hoya che, tyAre uttarArdhamAM utkRSTa aDhAra muhartano divasa hoya che, jyAre uttarArdhamAM utkRSTa aDhAra muhUrtano divasa hoya che, tyAre jaMbUdvIpa dvIpamAM merunI pUrva ane pazcimamAM jaghanyA bAra muhartanI rAtri hoya che zuM ? hA, gautama! jyAre dakSiNa-uttaramAM aDhAra divasano utkRSTa divasa hoya tyAre yAvatu pUrva-pazcime bAra muhUrtanI rAtri hoya che. bhagavatu jyAre dakSiNa-uttaramAM aDhAra divasano utkRSTa divasa hoya tyAre cAvat pUrva-pazcime bAra muhUrtanI rAtri hoya che. bhagavan! jyAre jaMbUDhIpadvIpanA meru parvatanI pUrve utkRSTa aDhAra muhUrtano divasa hoya che sAvat tyAre jaMbUDhIpadvIpanI dakSiNamAM sAvat bAra muhUrtanI rAtri hoya che. bhagavana! jyAre jaMbadvIpa dvIpanA dakSiNAddhamAM aDhAra muhurta anaMtara divasa hoya che, tyAre uttarArdhamAM aDhAra muhUrta anaMtara divasa hoya che. jyAre uttarAddhamAM aDhAra muhadno divasa hoya che, tyAre jaMbUdvIpa dvIpanA meranI pUrve sAtireka bAra muhUrtanI rAtri hoya che ? hA, gautama ! jyAre jaMbUdvIpamAM cAvat zani hoya. bhagavad ! jyAre jaMbUdvIpa dvIpamAM meru parvatanI pUrve aDhAra muhUrtAnAra divasa hoya che, tyAre pazcimamAM paNa aDhAra muhartAntarano divasa hoya che ane jyAre pazcimamAM aDhAra muhartAntarano divasa hoya che, tyAre jaMbUdvIpanA meru parvatanI uttare ane dakSiNe sAtireka bAra muhUrtanI rAtri hoya che. e pramANe A kramathI kahevuM ke - sattara muhUd divasa-tera muhUrtanI rAtri, sattara muhUtAirano divasa-sAtireka tera muhUrtanI rAtri. soLa muhartano divasa - cauda muhUrtanI rAtri, soLa muhUtattirano divasasAtireka cauda muhUrtanI sami. paMdara muhUrtano divasa-paMdara muhUrtanI rAtri, paMdara muhUAntarano divasa - sAtireka paMdara muhUrtanI sami. - cauda muhUrtano divasa-soLa muhUrtanI rAtri, cauda muhUrtAntarano divasa-sAtireka soLa muhUrtanI sami. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 273 129 tera muhUrtano divasa-sattara muhUrtanI rAtri, tera muhurtAntarano divasa hoya, tyAre uttarAddhamAM paNa tema hoya, jyAre uttarArdhamAM bAra muhartano divasa hoya, tyAre jaMbUdvIpa dvIpamAM meranI pUrva-pazcime utkRSTa aDhAra muhUrtanI rAtri hoya ? hA, gautama! e pramANe ja kahevuM. bhagavad ! jyAre jaMbUdvIpa dvIpamAM merunI pUrve jaghanya bAra muhUrtano divasa hoya tyAre pazcimamAM paNa hoya, jyAre pazcimamAM bAra muhadno divasa hoya, tyAre . jaMbUDhIpadvIpamAM meranI uttare ane dakSiNe utkRSTa aDhAra muhartanI rAtri hoya che ? hA, gautama ! tema ja hoya che. bhagavana jyAre jaMbadvIpa dvIpanA dakSiNArdhamAM varSano prathama samaya hoya che, tyAre uttarArdhamAM paNa varSano prathama samaya hoya che. jayAre uttarArdhamAM varSano prathama samaya hoya che tyAre jaMbadvIpa dvIpanA mera parvatanI pUrva ane pazcimamAM paNa anaMtara puraskRta samayamAM varSAno prathama samaya hoya che ? hA, gautama ! tema ja hoya che. bhagavan! jyAre jaMbUlIpa dvIpamAM meru parvatanI pUrve varSano prathama samaya hoya che. tyAre pazcimamAM paNa varSano prathama samaya hoya che, jyAre pazcimamAM varSano prathama samaya hoya che, tyAre cAvatuM meru parvatanI uttara ane dakSiNe anaMtara pazcAt kRtva samayamAM varSano prathama samaya pratipanna thAya che ? hA, gautama! e pramANe ja pATha kahevo. e pramANe jema samaya vaDe varSAnA AlAvA kahyA. tema AvalikA vaDe paNa kahevA, AnApANa vaDe paNa, toka vaDe paNa, lava vaDe paNa, muharta vaDe paNa, ahorAtra vaDe paNa, pakSa vaDe paNa, mAsa vaDe paNa, Rtu vaDe paNa A badhAmAM jema samayano AlAvo kahyo, tema A badhAM AlAvAo kahI devA. bhagavad ! jyAre jaMbUDhIpadvIpamAM hemaMtaRtuno pahelo samaya thAya che. jema varSAno AlAvo kahyuM, tema hemaMtano paNa ane grImano paNa AlAvo kahevo. yAvatuM uttarArdhamAM e pramANe A traNe AlAvA kahevA. AnA bIsa AlAvAo kahevA. bhagavad ! jyAre jaMbUDhIpadvIpamAM merunA dakSiNArdhamAM paheluM ayana thAya che, tyAre uttarArdhamAM paNa paheluM ayana thAya che ItyAdi jema samaya vaDe AlAvA kahyA, tema ayana vaDe paNa kahevA yAvat anaMtara pazcAmRta samayamAM prathama ayana pratipanna thAya che. jema ayana vaDe AlAvo kahyo, tema saMvatsara vaDe paNa kahevo. yuga vaDe paNa, so varSa vaDe paNa, hajAra varSa vaDe paNa, lAkha varSa vaDe paNa, pUvaga vaDe paNa, pUrva vaDe paNa, kuTitAMga vaDe paNa, truTita vaDe paNa [ukta AlAvAo kahevA joIe.] e pramANe pUvaga-pUrva, guTitAMga-guTita, aDaDAMga-aDada, avavAMga-avala, hahatAMga-hUhata, utpalAMga-utpala, pAMga-pA, nalinAMganalina, arthanikurAMga-artha nikura, ayutAMga-ayuta, nayutAMga-nayuta, prayutaraMga-prayuta, cUlikAMga-cUlikA, 2i7/9] 130 jaMbudvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 zIrSaprahelikAMga-zIrSaprahelikA, [e badhAM vaDe, tathA palyopamathI ane sAgaropamathI paNa [ukta AlAvA kahevA joIe.] bhagavana! jyAre jaMbudvIpa dvIpanA dakSiNArdhamAM pahelI avasarpiNI hoya che, tyAre uttarArdhamAM paNa pahelI avasarpiNI hoya che, jyAre uttarAddhamAM pahelI tyAre jaMbadvIpa dvIpanA mera parvatanI pUrva ane pazcime avasarpiNI paNa nathI ane utsarpiNI paNa nathI, kemake tyAM avasthita kALa hoya che zuM ? hA, gautama ! te pramANe ja kahevuM. jema avasarpiNIno AlAvo kahyo, tema utsarpiNIno paNa AlAvo kahevo joIe. - have vyAkhyA kare che - ukta kSetra vibhAga anusAra divasa ane rAtri vibhAga kahe che, jemake- bhagavan! jaMbUdvIpa dvIpamAM merunA dakSiNa bhAgamAM divasa hoya che, tyAre uttarArdhamAM paNa divasa hoya che. eka sUryano eka dizAmAM maMDalAcAra che, bIjA sUryano tenA sanmukhanI laMbAI vaDe ja bIjI dizAmAM maMDalacAra saMbhave che. ahIM jo ke jema dakSiNArdhamAM tema uttarArdhamAM paNa kahela che, to paNa dakSiNa bhAgamAM ane uttara bhAgamAM che tema jANavuM. kemake mAddha zabdano bhAga mAga artha che. je kAraNe jo dakSiNAddha ane uttarAddhamAM samagra ja divasa thAya che, to kaI rIte pUrvapazcimamAM rAtri thAya tema kahyuM? be addhanA grahaNathI sarvakSetranuM grahaNa karavAthI kahyuM. ahIM dakSiNAddha Adi zabdathI dakSiNAdi bhAga mAtra jANavo. addha na jANavuM. tyAre jaMbUdvIpa dvIpamAM meru parvatanI pUrvamAM ane pazcimamAM rAtri thAya che. kemake tyAM eka paNa sUrya nathI. e pramANe prazna karAtA bhagavaMte kahyuM - hA, gautama ! jyAre jaMbUdvIpa dvIpamAM dakSiNArdhamAM divasa hoya tyAre pUrvamAM zani hoya che, e pramANe prativAkya kahevuM. kSetra parAvRttithI divasa-rAtri vibhAga pUchatAM kahe che - bhagavanjyAre jaMbudvIpadvIpamAM meru parvatanI pUrvamAM divasa hoya che, tyAre pazcimamAM paNa divasa hoya che. pUrvokta yuktithI ja kahevuM. jyAre pazcimamAM divasa hoya, tyAre meranI dakSiNa-uttaramAM rAtri hoya che. e prazna sUga che. hA, gautama ! ItyAdi uttarasUtra pUrvavat che, tema jANavuM. sAmAnyathI divasa-rAtri vibhAga kahyo, have tene ja vizeSathI kahe che - bhagavan! jyAre jaMbUdvIpa dvIpamAM dakSiNArdhamAM utkRSTathI aDhAra muhUrtano divasa hoya che, ItyAdi sUtro prAyaH nigadasiddha che, to paNa kaMIka AnA nRtyAdimAM rahela lakhIe - ahIM sUryanA 184 maMDalo hoya che. temAM jaMbUdvIpa maNe 65-maMDalo thAya che. 119 temAM lavaNasamudra mathe hoya. temAM savarcyutara maMDalamAM jyAre sUrya hoya, tyAre 18-muhano divasa thAya che, jyAre sarva bAhya maMDalamAM sUrya hoya tyAre sarvajaghanya bAra muhUrtano divasa Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ /233 131 132 jaMbUdvIpajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 ahIM je samayamAM dakSiNAddha ane uttarAddhamAM vaSakALano pahelo samaya, tenI pachInA AgaLanA bIjA samayamAM pUrva-pazcimamAM varSAkALano pahelo samaya thAya che. ATalA mAmA kahevAM chatAM paNa je samayamAM pUrva-pazcimanA vaSakALano pahelo samaya thAya che tenI pachInA pazcAtubhAvi samayamAM dakSiNa-utaraddhino varSA kALano pahelo samaya thAya che, tema jANavuM. te zA mATe A kathananuM upAdAna karela che ? te kahe thAya che. pachI bIjA maMDalathI AraMbhIne pratimaMDalamAM 21 muhUrtathI divasanI vRddhimAM 183mAM maMDale cha muhUrtA vadhe che, e rIte 18 muhUrtano divasa thAya che. tethI ja bAra muhartanI rAtri thAya che. kemake ahorAtranA trIza muhartA hoya che. jyAre sarva atyaMtara maMDalanA anaMtara maMDalamAM sUrya hoya che, tyAre 61 bhAga hIna aDhAra muhUrtano divasa thAya che. te aDhAra muhUrNa divasathI anaMtara te aDhAra muhUrvottara kahevA. tyAre 1 bhAga vaDe adhika bAra muhUrtanI sani thAya. jeTalA bhAge divasa ghaTe, teTalA bhAge rAtri vadhe che. kemake eka ahorAtranA 30-muharta hoya che. A anaMtarokta upAyathI dinamAna ghaTADatAM javuM. - temAM savaciMtara maMDala anaMtara maMDalathI AraMbhIne 31-mAM maMDalAddhamAM jyAre sUrya hoya tyAre 1-muhUrtano divasa thAya che, pUrve kahela hAni kramathI 13-muhUrtanI satri thAya che. 21 bhAga muhathI hIna 1-muharta pramANa divasa, A dvitIya thakI AraMbhIne batrIzamAM maMDalAddhamAM thAya che. e pramANe anaMtaratva bIje paNa kahevuM joIe. sAtireka 61 muhUd, ema sarvatra 61 vRddhi kahevI. bIjAthI AbhIne 61mAM maMDalamAM 16-muhurtano divasa thAya che, 12mAM addha maMDalamAM vartato sUrya - 15 muhUrtano divasa thAya. 122mAM maMDalamAM sUrya varte tyAre 14-muhartano divasa thAya. 15razImAM maMDalamAM sUrya varte tyAre 13-muhUrtano divasa thAya. 183mAM maMDalamAM arthAt sarva bAhya maMDalamAM sUrya varte tyAre 12-muhUrtano divasa thAya. kALanA adhikArathI A kahe che - jyAre bhagavan! jaMbUdvIpa dvIpanA dakSiNAddhamAM vAsaTvItyAdi, thANa - catumasa pramANa vaSakALa saMbaMdhI prathama - Adha, samaya - kSaNa, prApta thAya che. tyAre uttarArdhamAM paNa varSano pahelo samaya thAya che. kemake samayakALa taiyatyathI dakSiNaddhi ane uttarArdhamAM baMne sUryono cAra hoya che. jyAre uttarArdhamAM vaSakALano pahelo samaya hoya, tyAre jaMbUdvIpa dvIpamAM meru parvatanI pUrva-pazcima dizAmAM anaMtara puskRta samayamAM anaMtara: nirbhavadhAna dakSiNaddhi varSA prathamatAnI apekSA te atIta paNa hoya, tethI kahe che - puraskRta thatu purovarsI thaze samaya - prasiddha zabda che. anaMtara pazcAmRta samayamAM - pUrva ane pazcima videha varSanA prathama samaya apekSAthI je anaMtara pazcAdbhUta - atIta samaya, temAM dakSiNa-uttaranA varSAkALano prathama samaya thAya che. ahIM krama-utkramathI abhihita artha che. prapaMcita jJAna ziSyo mATe ati sunizcita thAya che tethI temanA anugraha mATe A kahyuM hovAthI koI doSa nathI. e pramANe jema samayathI vanio AlAvo kahyo, tema AvalikAno paNa kahevo. te A pramANe - bhagavana! jyAre jaMbudvIpa dvIpanA dakSiNAddhamAM varSonI prathama AvalikA saMprApta hoya che, tyAre uttarAddhamAM paNa varSanI prathama AvalikA saMprApta hoya che, jyAre uttarArdhamAM varSonI pahelI AvalikA saMpAta hoya che, tyAre jaMbUdvIpa dvIpanA meru parvatanI pUrva-pazcimamAM anaMtara puraskRta samayamAM varSonI pahelI AvalikA hoya che zuM ? hA, gautama ! badhuM temaja hoya che. bhagavad ! jyAre jaMbUdvIpa dvIpanA meru parvatanI pUrvamAM varSanI pahelI AvalikA saMprApta thAya che, tyAre pazcimamAM paNa pahelI AvalikA saMprApta thAya che, jyAre jaMbUDhIpadvIpamAM meru parvatanI uttara-dakSiNamAM anaMtara pazcAdbhUta samayamAM varSonI pahelI AvalikA pratipanna thAya che? hA, gautama ! temaja kahevuM. e pramANe AnapANAdimAM paNa kahevuM. AvalikA Adino artha pUrvavat che. suraMta - zItakALa cAramAsa, fja - grImakALa cAramAsa. padane ayo - zrAvaNa AdityathI saMvatsaranuM dakSiNAyana. yuvA - pAMca saMvAra pramANa. ahIM yuga sAthe ema atideza karaNathI yuganI paNa dakSiNa ane uttaranA pUrva samaye pratipatti che. * x - ItyAdi. jayotiSa kAMDakamAM kahela che ke- zrAvaNa vada ekame bAlava karaNa, abhijituM nakSatra, sarvatra prathama samayamAM yuganI Adi jANavI. A gAthAnA vyAkhyAnamAM sarvatra bharatamAM, svatamAM ane mahAvidehamAM zrAvaNa mAsamAM kRSNa pakSamAM ekamanI tithimAM bAlava karaNamAM, abhijitu nakSatramAM, pahelAM samayamAM, yuganI Adi jANavI. e vAcanAMtara jANavuM. * * jo ke jyotiSa karaMDaka sUbakata AcArye A bhagavatI Adi sUtranI pratimAM mAthura vAyanAnugata kahyuM, temAM kaMI anucita nathI. * * * * * "sarve kALa vizeSa sUrya pramANathI thatAM jANavA." e vacanathI jo sUryacAra vizeSathI kAla vizeSa pratipatti dakSiNa-utanA Adi samayamAM ane pUrva-pazcimanA uttara samayamAM thAya, to dakSiNa ane uttaranA pratipatti samayamAM pUrvakALanuM aparyavasAna kahevuM. pUrva ane Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Je 133 pazcima videhanI apekSAthI tema che. * pUrvAga - coryAzI lAkha varSa pramANa. pUrva - pUrvAgane ja 84 lAkha varSa vaDe guNavA. e pramANe 84 lAkha varSe guNavAnI uttarottaranA sthAna prApta thAya che. aMtima sthAna 194 aMkathI cAya. avasarpiNIno pahelo vibhAga te prathamA avasarpiNI. bhagavan!! jyAre dakSiNAmAM pahelI avasarpiNI prApta thAya che, tyAre uttarAddhamAM paNa ItyAdi spaSTa che. vizeSa e ke - pUrva, pazcimamAM avasarpiNI ke urpiNI hotI nathI. kema ? te kahe che - sarvathA eka svarUpa tyAM kALa kahela che. dhe prastuta adhikArano upasaMhAra karatAM kahe che - 0 anaMtarokta svarUpavALI jaMbUdvIpa prajJapti - Adha dvIpanI yathAvasthita svarUpanuM nirUpaNa karanArI graMtha paddhati A upAMgamAM che. sUryaprajJapti - sUrya adhikAra pratibaddha pada paddhati thag * maMDala saMkhyAdino HETH - surya prajJapti Adi mahAgraMthanI apekSAthI saMkSopathI te samApta thAya che. have caMdra vaktavyano prazna kahe che - bhagavad ! jaMbUdvIpa dvIpamAM baMne caMdro uttara-pUrva dizA bhAgamAM udita thaIne pazcima-dakSiNa dizA bhAgamAM asta pAme che, ItyAdi je rIte sUryavakatavyatA kahI che, te rIte caMdra vaktavyatA kahevI. yathA ane vA zabdathI ahIM - bhagavatIjI sUtranA pAMcamAM zatakano dazamo uddezo "caMdra" nAme che, te jANavo. kyAM sudhI A sUtra grahaNa karavuM ? te kahe che - jyAM sudhI temAM avasthita kALa kahela che, tyAM sudhI, he zramaNa ! he AyuSyamAn ! ahIM paNa upasaMhAra karavAne mATe kahe che - blesa ItyAdi, vyAkhyAna pUrvavatu. taphAvata e ke - suryaprajJapti sthAne, caMdraprajJapti kahevI. A jyotikonA cAra vizeSathI saMvatsara vizeSa pravarte che, tethI teno bheda prazna kahe che - * sUtra-238 thI 285 - ri78) bhagavana / saMvatsara keTalAM kahelAM che ? gautama! pAMca saMvatsaro kahelAM che, te A pramANe - nAma saMvatsara, yuga saMvatsara, pramANa saMvatsara, lakSaNa saMvatsara ane zanaizcara saMvatsara (e pAMca che.] bhagavan! nakSatra saMvatsara keTalAM bhede kahela che ? gautama bara bhede kahela che, te A pramANe - zrAvaNa, bhAdrapada, Aso ja pAvatu ASADha. athavA bRhapati mahAgraha, je bAra saMvAra vaDe sarva nakSatra maMDalanuM parisamApana kare che, te namra saMvatsara che. 134 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 bhagavad ! yuga saMvatsara keTalA bhede kahela che ? gautamapAMca bhede kahela che, te A pramANe - caMdra, caMdra, abhivardhita, caMdra ane abhivardhita - bhagavana ! pahelAM caMdra saMvatsaranA keTalAM parvo kahelA che ? gautama ! covIsa parvo kahelAM che. bhAvanA bIja caMdra saMvatsaranA keTalAM parvo kahelAM che ? gautama ! covIza parvo kahelAM che. e pramANe trIjAnI pRcchA. gautamI 26- pa che. cothA saMvatsaranA covIza parvo che. pAMcamAM abhivardhitanA ra6- parvo kahelAM che. e pramANe badhAM maLIne pAMca saMvatsarika yugamAM 124 parvo kahelAM che. te yuga saMvatsara kahyo. bhagavAna ! pramANa saMvatsara keTalAM bhede kahela che ? gautama pAMca bhede kahela che, te A pramANe - namra, caMdra, Rtu, Aditya sUirya ane abhivardhita. te A pramANe saMvatsara kahyo. bhagavanA lakSaNa saMvatsara keTalAM bhede kahela che ? gautama! te pAMca bheda kahela che, te A pramANe - [29] samaka nattra yoga kare che, samaka Rtu pariNata thAya che, na ati uSNa - na ati zItarUpe [te pariNata thAya che. je pracura jaLayukata hoya te samaka nakSatra che. [co] jyAre caMdranI sAthe pUrNamAsImAM viSamacArI nAjhano yoga thAya che, je kaTuka hoya, vipula vayuikta hoya che, tene caMdra saMvatsara kahevAmAM Ave che. [281] jemAM viSamakALamAM vanaspati aMkurita thAya che, Rtu na hoya tyAre puSpa ane phaLa Ape che, jemAM samyapha varSA varasatI nathI, tene karma saMvatsara kahe che. [28] jemAM sUrya pRthavI, jaLa, puSpa ane phaLane saMpadAna kare che, jemAM thoDI vathiI ja dhAnya samyakrarUpe niSpanna thAya che. sArI phasala thAya che, te Aditya saMvatsara kahevAya che. [28]] jemAM jaNa, lava, divasa, Rtu, sUryanA tejathI tapta rahe che, jemAM nina sthaLa jaLa vaDe pUrita rahe che, tene tuM abhivardhita saMvatsara jANa (samaja) [28] bhagavanA zanaizcara saMvAra keTalAM bhede kahela che ? gautama ! aThThAvIza bhede kahela che, te A - ri85] abhijita, zravaNa, ghaniSThA, zatabhiSaja pUvabhAdrapada, uttarA Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ |278 thI 285 135 bhAdrapada, revatI, azvinI, bharaNI, kRttikA, rohiNI yAvat 28muM narama uttarASADhA kahela che.. athavA zanaidAra mahAgraha 30 saMvatsaromAM samasta nAmamaMDalanuM samApana kare che, te zanaizcara saMvatsara kahevAya che. * vivecana-38 thI 285 : nakSatromAM thAya te nAkSatra, zuM kahevA mAMge che ? caMdrane cAra caratAM jeTalAM kALathI abhijitathI AraMbhIne uttarASADhA nakSatra sudhI jAya che, teTalAM pramANamAM nAkSatramAsa athavA caMdranA nakSatra maMDalamAM parivartananA niSajJa, upacArathI te mAsa paNa namra che. te bANuNa nAma saMvatsara che. tathA yuga saMvatsara - pAMca saMvatsarAtmaka yuga, tenA ekadezarUpa vacamANa lakSaNa caMdrAdi yuga pUrakapaNAthI yuga saMvatsara. pramANa - divasa AdinuM parimANa, tenAthI upalakSita vakSyamANa ja nakSatra saMvatsarAdi te pramANa saMvatsara. te ja lakSaNonA vakSyamANa svarUpanI pradhAnatAthI je che tene lakSaNa saMvatsara kahe che. jeTalAM kALathI zanaizcara nakSatra ke bAra rAzine bhogave che, te zanaizcara saMvatsara kahevAya. nAma nirukta kahIne, have AnA bhedone kahe che - bhagavana! nakSatra saMvatsara keTalAM bhede kahela che ? gautamAM te bAra bhede kahela che, te A - zrAvaNAdi (sUgArcavatu jANavuM.] A bhAva che - ahIM coka samasta namayoga paryAya bAra vaDe guNatAM nakSatra saMvatsara thAya. tethI je nakSatrasaMvatsara pUraka bAra samasta nakSatrayogaparyAyo zrAvaNAdi nAme che. te paNa avayavamAM samudAyanA upacArathI te mAtra saMvatsara kahevAya. tethI zrAvaNa Adi bAra bhede nakSatra saMvatsara che athavA bRhaspati mahAgraha bAra saMvatsara vaDe yogane AzrIne je sarva nama maMDala - abhijitAdi 28-nAgane parisamApta kare che, teTalo kALa vizeSa bAra varSa pramANa nakSatra saMvatsara. have bIjo-yuga saMvatsara. prazna spaSTa che, uttaramAM - gautama! yugasaMvatsara pAMca bhede kahela che, te A pramANe - caMdra Adi - x * caMdramAM thAya te cAMdra, yuganI AdimAM zrAvaNa vada ekamathI AraMbhIne pUrNimAnI, parisamApti sudhIno kALa pramANa cAMdra mAsa. eka pUNimAM parAvarta cAMdramAsa. athavA caMdrathI nipajJatvathI upacArathI je mAsa te paNa cAMdra, te bANuNa caMdra saMvatsara. bIjA ane cothAnI paNa vyutpatti ema ja jANavI. trIjo yugasaMvatsara abhivartita nAme che, mukhyatAthI te tera caMdramAsa pramANa saMvatsara *x - jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 te keTalAM kALe saMbhave? te kahe che. A yuga caMdra, caMdra Adi pAMca saMvatsara rU5, sUrya saMvatsaranI apekSAthI vicAratA anyUna atikti pAMca varSono thAya che. sUrya mAsa sAddha 30-ahorAtra pramANa ane caMdramAsa 29 divasa ane *dara bhAga divasa che. tethI gaNita saMbhAvanAthI sUryasaMvatsaranA 30 mAsa atikramatA eka cAMdramAsa adhika prApta thAya che. te ja rIte prApta thAya che, te rIte pUrvAcArya dvArA pradarzita A karaNagAyA che - caMdranuM je vizeSa, sUryanuM mAMsanuM thAya. A gAthAnI akSara gamanikA kahe che - sUrya saMbaMdhI mAsanI madhya caMdra-caMdra mAsano je vizleSa thAya che, A vizleSa karatAM je bAkI rahe, te paNa upacArathI vizleSa che, te 3 vaDe gaNatAM eka adhika mAsa thAya che. temAM sUryamAsanA parimANathI 30ll ahorAtrarUpa caMdra mAsa parimANa 29 - 3ra bhAga divasa bAda karavAmAM Ave to raheze - 1 - 12 bhAga nyUna. te divasane 30 vaDe guNatAM thaze 30 divasa ane 1/bhAgane 30 vaDe guNatAM thaze 30: bhAga. 30 divasa vaDe zodhita karatAM pachI rahela zeSa 29 - 32/ra dinano ATalA parimANa cAMdramAsa, thAya che. e rIte sUrya saMvatsaranA 30 mAsa atikramatA eka adhika mAsa thAya. yugamAM 60 sUryamAsa thAya, tethI pharI paNa sUryasaMvatsaranA 30 mAsa atikamatAM bIjo adhikamAsa thAya che. kahyuM che ke - yuganA addhamAM sAITha ItyAdi. A gAthAnI akSara gamanikA kahe che - eka yugamAM anaMtara kahela svarUpa panA - pakSonA 60 atItamAM - sAITha saMkhyAmAM pakSo atikrAMta thatAM, A avasaramAM yugAddha pramANamAM eka adhika mAsa thAya che. bIjo adhika mAsa 122 parvo - pakSa vyatIta thatAM yuganA aMte thAya che. tethI yuganI madhyamAM bIjA saMvatsaramAM adhika mAsa athavA pAMcamAmAM thAya, e rIte eka yugamAM be abhivardhita saMvatsara thAya che. jo ke pAMca sUrya varSarUpa eka yugamAM be caMdramAsava nakSatra mAsa AdhikayA saMbhave che, to paNa nakSatramAsano lokamAM vyavahAra aviSayavayI che. arthAta jema. caMdramAsa lokamAM vizeSathI yavana Adi vaDe vyavaharAya che, te rIte nakSatramAsano vyavahAra thato nathI. A nAgAdi saMvatsaranA mAsa, dinamAna, ayanAdi pramANa saMvatsara adhikAramAM kahevAze. A caMdrAdi pAMca yuga saMvasara parva vaDe pUrAya che, e rIte te keTalAM prativarSe thAya che, ema pUchatAM kahe che - bhagavad ! prathama-yuganI AdimAM pravRtta caMdra saMvatsaranA keTalAM parvo-pArUpa kahelAM che? gautama. 24-parvo che. bAra mAsarUpathI pratimAsa be parvanA saMbhavatI thAya. bIjA ane cothAnA prazna satramAM e pramANe ja che. abhivardhita saMvatsara sUtramAM 26-parvo, tenA 13 caMdramAsapaNAthI pratimAsa be parvanA saMbhavathI kahyuM. e rIte bIjo abhivardhita paNa jANavo. ema badhAM maLIne 124 pa thAya. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ |278 thI 285 133 have trIju - pramANa saMvatsara keTalAM bhede kahela che ? gautama ! pAMca bhede kahela che ? gautama! pAMca bhede kahela che, te A rIte - nAkSatra Adi - 4 - ahIM naba, caMdra, abhivardhita nAme svarUpathI pUrve kahyA che. Rtu-loka prasiddha vasaMta Adi, teno vyavahArahetu saMvatsara te Rtu saMvAra. bIjA graMthamAM AnuM nAma sAvana saMvatsara karmasaMvatsara che. AdityanA cAraNI dakSiNa ane uttarAyanA vaDe nipajJa Aditya saMvatsara. pramANanA pradhAnatvathI A saMvatsaranuM pramANa ja kahe che. tenA mAsa pramANAdhInatvathI AdimAM mAsa pramANa. te A rIte - ahIM caMdra Adi saMvAra paMcaka pramANa yugamAM ahorAtra 1830 pramANa thAya che. A kaI rIte jANavuM ? ahIM sUryanA dakSiNa ke uttara ayana 183 divasarUpa yugamAM pAMca dakSiNAyana ane pAMca utarAyana, ema sarva saMkhyAthI daza ayano thAya. tethI 183ne 10 vaDe guNatAM yathokta dina rAzi Ave. e pramANe dinarAzine sthApIne nakSatra, caMdra, gaDatu Adi mAsanA divasa lAvavAne mATe yathAkrame 67, 61, 62 svarUpathI bhAga karavo. tethI yathokta nAgAdimAsa catuSkagata divasa parimANa Ave. te A pramANe - yugadinAzi 1830 che. AnA yugamAM 67 mAsa, e rIte 67 vaDe bhAga karatAM, je prApta thAya te nakSatramAsa. tathA AnA ja yuga dinarAzinA 1830 rUpanA 61 yugamAM RtumAsa, e rIte 61 bhAga karatAM RtumAsa pramANa Ave. tathA yugamAM sUryamAsa-60, e dhruva rAzi 1830 rUpane 60 bhAga karAtA je prApta thAya, te sUryamAsa pramANa. tathA abhivaddhita varSamAM-trIjA ke pAMcamAmAM 13 caMdramAsa thAya che, te varSanA bAra bhAga karAtA, ekaika bhAga abhivardhitamAsa ema kahevAya che. A abhivardhita saMvatsaranuM tera caMdramAsa pramANane divasapramANa - 383 - 44/6ra che. te kaI rIte ? caMdramAsanuM pramANa divasa - 29 - 322 che. tene 13-vaDe guNatAM Avaze 398 divasonA, 416 aMzonA ane te divasanA 62 bhAgo, tenA divaso lAvavA mATe 62 bhAga vaDe bhAga detAM, prApta 6-divasa, tene pUrvokta divasomAM umeratA thaze - 383 divasa - 42 bhAga. pachI varSamAM bAra mAsa, ema mAsa lAvavAne mATe bAra vaDe bhAMgatA 31ahorama prApta thaze. bAkI 11 ahorAtra zeSa raheze. tene bAra vaDe bhAga devAze nahIM. tethI jo 11 44 bhAga mIlanArthe 62 vaDe guNavAmAM Ave tyAre pUrNa rAzi truTita nahIM thAya kemake zeSa vidhamAna che. tethI sumekSikA bamaNI karIne 62 vaDe 124-35-11ne guNatAM Avaze 1364, pachI 44/ra ne savarNanArthe bamaNAM karIne mULarAzimAM umerIe to 1452 thaze. Ane 12 vaDe bhAMgatA 121 Avaze. * x - ItyAdithI abhivardhita mAsa pramANa Ave. A badhAMnI kamathI aMkasthApanA A rIte - A nAgAdi mAsanuM pramANa, 138 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 varSanA 12-mAsa e rIte bAmaNuM pota-potAnuM varSa pramANa thAya che, sthApanA A rIte - [ema be sthApanA karI che.] jemake nakSatra mAsanA dina-27, bhAga 21, caMdramAsanA divasa-29 ane 32 bhAga, RtumAsanA-30 divasa, sUryamAsanA 30 divasa 30/bhAga abhivardhita mAsanA - 31 divasa ane 121/124 bhAga. varSa pramANa sthApanAmAM naba varSanA 327. pa1/4 bhAga, caMdra varSanA - 354 - 1/6 bhAga, vaDatuvarSanA-360, sUryavarSanA - 366 ane abhivardhita varSanA - 383 - 44ra thaze. * x * x - ao nisayA A gAthAnI vyAkhyA - AdityAdi saMvatsara mAsonI madhye karmasaMvatsara saMbaMdhI mAsa niraMzapaNe - pUrNa 30-ahorAtra pramANapaNe lokavyavahArakAka thAya. bAkInA sUrya Adi vyavahAramAM grahaNa karavA dukara che kemake sAMzapaNe vyavahArapathamAM avataratA nathI. tiraMzatA A pramANe che - 60 palanI ghaTikA, be ghaTikA te muddad, 30muhUrtanuM ahorAtra. 15-ahorAtrano pakSa, be pakSano mAsa, 12mAsanuM saMvatsara. e pramANe che. zAavedI vaDe baghAM paNa mAro svasvakAryomAM niyojita che, te A rIte - ahIM nakSatramAsanuM prayojana saMpadAyathI jANavuM. vaizAkha, zrAvaNa, mAgha, poSa phAgaNamAM ja vAstuno prAraMbha kaQo paNa bAkInA sAtamAM nahIM. ItyAdi caMdramAsanuM prayojana che. tumAsanuM pUrve kahela che. siMhastha guru, dhanArka-mInAka, adhikamAsa ItyAdimAM lagna na karavA, te sUryamAsa ane abhivardhitamAmano hetu che. pUrve nakSatra saMvatsarAdi svarUpathI nirUpela, ahIM te dinamAna kADhavA vagere pramANa karaNathI vizeSathI nirUpita che, mATe punarukti che, tema na vicAravuM. nizItha bhANakAranA AzayathI - nakSatra, caMdra, Rtu, sUrya ane abhivardhitarUpa pAMca mAsa, tenA bAragaNAM te saMvatsara che e rIte saMvatsarapaMcaka yuktiyukata che. anyathA uddezAdhikAramAM nakSatra saMvatsara uddeza karaNa, yugasaMvatsara adhikAramAM caMdra ane abhivardhitanuM uddeza karaNa, vaLI pramANa saMvatsara adhikAramAM tenuM ja pramANa karaNa ItyAdi moTA-gauravane mATe thAya. je sthAnAMga, caMdraprApti AdimAM ane A upAMgamAM A saMvatsarapaMcaka varNana karela che, te bahuzruta vaDe jANavA yogya che (athavA bahuzruta jANe.) have lakSaNa saMvatsara - [sUtrArtha mujaba jANavuM] temAM sama - samapaNe nakSatra * kRtikAdi vana - kArataka pUnama Adi tithi vaDe saMbaMdha yoje che. arthAt je nakSatro je tithimAM utsathiI hoya - jema ke kAratake kRtikA, tenuM temAM ja hovuM. * * * jemAM samapaNe Rtuo pariName, viSamapaNe nahIM, kArtikI pachI hemaMtaRtu, Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7/278 thI 285 139 140 jaMbUdvIpajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 pauSI pachI ziziraRtu ItyAdi. je saMvatsara ati uSNa ke atizIta nathI, ghaNAM jaLavALo hoya te lakSaNathI niSpanna, te nakSatrasaMvatsara. * * * * * have caMdra - caMdra sAthe samaka yogane upayata viSamacArI - videza nAmaka mAsavALA nakho te-te pUrNimA - mahInAnI aMtya tithi tene pUrNa kare che, te jANavuM. je kaTaka - zIta, Atapa rogAdi doSanI bahulatApaNe, pariNAmadAruNatAthI che, tene caMdra saMbaMdhI caMdranA anurodhathI te mAsanI parisamApti che, mAsa sadeza nAma nauthI. nahIM. have karma nAme - je saMvatsaramAM vanaspatio viSamakALe palava, aMkura AdithI yukata thaI pariName che, tathA sva-sva RtunA abhAvamAM paNa puSya ane kaLA Ape che, akALe pallavo ane akALe puSpa ane phaLo Ape che te. tathA vRSTi samyak na varase - varasAda na thAya, te karma saMvatsara che. - have saura - pRthvI ane udaka tathA puSpa ane phaLonA sa, tene Aditya saMvatsara Ape che. tathA thoDI paNa vANiI dhAnya tipAdita thAya che. arthAta je saMvatsaramAM pRthvI, tathAvidha udakanA saMparkathI ati sa-rasa thAya che. pANI paNa suMdara pariNAmavALA sayukta pariName che, puSpo - madhUkAdi saMbaMdhI, phaLo-Ama phaLAdi rasa pracUra thAya che, thoDAM paNa varasAda vaDe dhAnya sarvatra sAruM pAke che, te Aditya saMvatsara che, tema pUrva praSioe kahela che. dhe abhivartita- je saMvatsaramAM kSaNa, lava, divaso, Rtu, sUryanA tejathI karIne tIva tapta thAya che. badhAM paNa nimna sthaLo ane sthaLo jaLa vaDe bharAya che, te saMvatsarane abhivartita saMvatsara jANavo tema pUrva RSioe kahela che. have zanaizcara saMvatsara - 28 prakAre che. jemake - abhijitu zanaizcara saMvatsara, zravaNa zanaizcara saMvatsara, ghaniSThA zanaizcara saMvatsara, zatabhiSaju zanaizcara saMvatsara, pUrvabhAdrapadA zanaizcara saMvatsara cAvat mRgazirSa zanaizcara saMvatsara ItyAdi. temAM je saMvatsaramAM abhijita nakSatra sAthe zanaizcara yogane kare che, te abhijita zanaizcara saMvatsara, jemAM zravaNanakSatra sAthe zani yogane kare che, te zravaNa zanaizcara saMvatsara, e pramANe badhAM namonA zanaizcara saMvatsara kahevA. athavA zanaizcara mahAgraha 30 saMvatsara vaDe sarva nakSatramaMDalaabhijitAdine samApta kare che, eTalo kALa vizeSa, te 30 varSa pramANa zanaizcara saMvatsara kahevAya. saMvatsaro kahyA. have AmAM keTalAM mAso hoya te prazna - * sUtra-286 thI 28 - ri86] bhagavana! eka eka saMvatsaranA keTalAM mAsa kahelA che ? gautama ! bAra mAsa kahelAM che, tenA be bhede nAmo kahelA che, te A pramANe - laukika ane lokottara, temAM laukika nAme A pramANe che - zrAvaNa, bhAdaravo, Aso yAvatuM ASADha. lokotarika nAmo A pramANe che - [287,288] abhinaMdita, pratiSThita vijaya, prItivardhana, zreyAMsa, ziva zizira, hiMmavAnuM...vasaMtamAsa, kusuma saMbhava, nidAgha ane bAramo vanavirodha. [28] bhagavat ! eka mAsanA keTalAM pakSo kahelA che? gautama 7 be pakSa kahela che, te A pramANe - kRSaNapakSa ane zukalapakSa. - bhagavana! eka eka pakSanA keTalA divaso kahelA che? gautama ! paMdara divaso kahelA che, te A pramANe - patipadA divasa, dvitIyA divasa yAvatuM paMcadazI divasa. bhagavAna ! A paMdara divasonA keTalA nAmo kahelA che ? gautama ! paMdara nAmo kahelA che, te A - ri90 thI ra9 pUvaga, siddha manorama, manoratha, yazobhadra, yazodhara, sarvakAma samRddha... IndramUdhaIbhiSikta, somanasa, dhanaMja, siddha, abhiAta, atyazana, zadjaya.. anivemma ane paMdaramo upazama e divasanA nAmo che. - bhagavAna ! A paMdara divasomAM keTalI tithi kahI che? gautama / 15-tithi kahelI che, te A pramANe - naMdA, bhadrA, jayA, tucchA, pUNae pakSanI pAMcamI tithi che, pharI paNa naMdA, bhadrA, jayA, tucchA ane pUNI e pakSanI dazamI tithi che. pharI paNa naMdA bhadrA, jayA, tucchA ane pUrNa e pakSanI paMdaramI tithi che. e pramANe traNa AvRttiomAM badhAM divasonI tithio kahelI che. bhagavana! eka-eka pakSamAM keTalI rAtrie kahelI che? gautama! paMdara rAtrio kahelI che, te A rIte - pratipadA rAtri yAvatuM paMdaramI rAtri. bhagavanA A paMdara gio kayA nAmathI kahela che ? gautama! tenA paMdara nAmo kahelA che, te A pramANe - [23 thI ra95] uttamA, sunAmA, elApatyA, yazodharA, somanasA, zrIsaMbhUta... vijayA, vaijayaMtI, jayaMti, aparAjitA, IcchA, samAhArA, teja, atitejA... ane devAnaMdA ke nirati paMdaramI. A rAtrinA nAmo che. bhagavana! A paMdara rAtrinI keTalI tithi kahela che. gautama! paMdara tithi kahelI che, te A pramANe - ugravatI, bhogavatI, yazomatI, sarva siddhA ane pAMcamI zubhanAmAM pharI paNa ugravatI, bhogavatI, yazomatI, sadsiddhA ane dazamI zubhanAmAM. pharI paNa ugavatI, bhogavatI, yazomatI, sadsiddhA ane padama-chellI zubhanAmA. e pramANe traNa AvRttimAM A tithio badhI rAtrimAM Ave. bhagavad ! ekaika ahorAtramAM keTalA muhurtA kahelAM che ? Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 thI 298 141 gautama! 30-muhUrtA kahelAM che, te A rIte - [296 thI ra98] rudra, zreyA, mitra, vAyu, subIya, abhicaMdra, mAhendra, balavAna, bahA, bahu satya ane 11muM IzAna vAbhAvitAtmA, vaizramaNa, vAruNa, AnaMda, vijaya, vizvasena, prajApatya ane vIsamuM upazama. gaMdharva, anivezama, zatavRSabha, AtapavAna, mama, RNavAna, bhauma, vRSabha, savarNa ane mIzanuM rAkSasa. * vivecana-286 thI 298 : bhadaMta! eka eka saMvatsaranA keTalA mahinA kahelA che ? gautama! bAra mahinAo kahelAM che tenA be prakAre nAmo kahelA che, te A pramANe - laukika ane lokotara. loka-pravacana bahAranA jana, teomAM prasiddha ke temanA saMbaMdhI te laukika, lokotaramAM - nona * pUrvokta ja, temAMthI samyagu jJAnAdi guNa yukatatvathI uttarapradhAna, te lokottara-jaino, temanAM prasiddhatvathI temanA saMbaMdhI te lokottara, laukika mAsanA nAmo - zrAvaNa, bhAdaravo, Aso, kAtaraka, mAgasara, poSa, mahA, phAgaNa, caitra, vaizAkha, jeTha, aSADha. lokotara nAmo A pramANe- pahelo zrAvaNa te abhinaMdita, bIjo pratiSThita, bIje vijaya, cotho prItivardhana, pAMcamo zreyAna, chaThTho siva, sAtamo zizira, AThamo himavAnuM, navamo vasaMtamAsa, dazamo kusumasaMbhava, agiyAramo nidAgha, bAramo vanaviroha. ahIM sUryaprajJapti vRttimAM abhinaMditane sthAne abhinaMda ane vanavirohane sthAne vanavirodhI kahela che. have pratimAse keTalA pakSo che teno prazna - bhagavan! eka eka mAsanA keTalA pakSo kahelA che ? gautama ! be pakSo kahelA che, te A pramANe - kRSNapA, jemAM dhavaraha potAnA vimAnathI caMdra vimAnane AvaraNa kare che, tenAthI je aMdhakAranI bahulatA thAya te bahula pakSa ane bIjo zuklapakSa, jemAM te ja caMdravimAnanA AvaraNane choDe che, tenAthI jyotsanA dhavalitAthI zukla pakSa ane bIjo zukalapakSa, jemAM te ja caMdravimAnanA AvaraNane choDe che, tenAthI jyotsanA dhavalitAthI zukla pakSa thAya. 'tra' kAra baMne pakSa pakSanI tucatA jaNAve che. tethI baMne paNa pakSo samAnA tithinAmaka ane samAna saMkhyAvALA thAya che. have tenI divasa saMkhyA pUchatAM kahe che - bhagavat kaika pAnA kRSNa ke zuklamAMnA koInA paNa keTalAM divaso kahyA che ? jo ke divasa zabda ahorAtra arthamAM rUDha che, to paNa sapikAzavALo kALa vizeSa ahIM grahaNa karavo. kemake rAtri vibhAga pragnasUtra AgaLa kahela che. gautama! paMdara divaso kahelA che. A karmamAsanI apekSAthI jANavA. temAM pUrNa paMdara ahoramono saMbhava che. te A rIte - pratipatu divasa, pakSanI AdhatAthI 142 jaMbUdvIpapajJAti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 kahevAya che, tethI pratipatu eTale pahelo divasa tathA dvitIyA te bIjo divasa, tRtiyA te bIjo divasa ItyAdi, aMte paMcadazI te paMdamo divasa. bhagavad ! A paMdara divasonA keTalAM nAmo kahelAM che ? gautama ! paMdara nAmo kahelA che. te A rIte - pahelo pUrvAga divasa, bIjo siddhamanoma, bIjo manohara, cotho yazobhadra, pAMcamo yazodhara, chaTho sarvakAmasamRddha ItyAdi sUNArthamAM kahyA pramANe jANavuM. have A divasonI paMdara tithIne pUchavA kahe che - A anaMtarokta paMdara divasonI bhagavat ! keTalI tithio kahelI che ? gautama ! paMdara tithi kahelI che. te A pramANe naMdA, bhadrA, jayAM, tucchA jene be je riktA kahe che ane pAMcamI pUNa. *X X * te pUrNA paMdara tithirUpa pakSanI paMcamI tarIke rUDha che. A paMcamIthI AgaLa chaThThI Adi tithio naMdAdikame ja pharI dekhADela che tethI ja sugamAM kahe che ke - pharI paNa naMdA Adi levA, temAM pakSanI dazamI pUrNa thaze, te bIjI AvRtti karI paNa naMdAdi pAMca levA. temAM pakSanI paMdaramI tithi te pUrNa. A arthanuM nigamana karatAM kahe che - e pramANe ukta rIte traNa AvRttirUpe A anaMtarokta naMdAdi pAMca triguNa paMdara saMkhyAnI tithio che. paMdara divasonI thAya che, tene divasa tithio kahe che. divasanI tithi kahI, tithimUtranA pRtha vidhAnamAM vizeSa zuM che ? te kahe che - sUrya cAra vaDe karAyela divasa, te pratyakSasiddha che. caMdracAra vaDe karAyela tithi kaI rIte che ? te kahe che - pUrva pUrNimAthI paryavasAna pAmatI ane 62 bhAgathI AraMbhAtA caMdramaMDalanI sadA anAvaraNIya be bhAgo choDIne bAkInA *dao bhAgarUpa paMdara bhAgo jeTalAM kALathI ghuvarAhu vimAna vaDe AvRta thAya che, te amAvAsyA pachI pragaTa thAya che. teTalo kALa vizeSa te tithi. have saki vaktavyatAno prazna - bhagavan! kaika pakSanI keTalI sami anaMtarokata divasonA caramAMzarUpe kahela che ? gautama! paMdara rAtri kahI che, te A rIte - pratipadArAtri cAvatu paMdaramI saki. gautama! paMdara rAtrinA nAmo A pramANe kahelA che, te A rIte- ekamanI saminuM nAma utamA che, bIjI rAtri-sunakA, trIjI sabi elApatyA, cothI rAtri yazodharA, pAMcamI sabi saumanasA, chaTTI zrI saMbhUtA, sAtamI vijayA, AThamI vaijayaMtI ItyAdi strArthavatuM. jema ahorAtronI divasa ane rAtrinA vibhAgathI saMjJAtara kahyA, tema divasa tithi saMjJAMtara pUrve kahyA. have samitithinI bIjI saMjJA mATe prazna karatAM kahe che ke bhagavad ! A paMdara saginI keTalI tithio kahelI che ? gautama! pAMca tithi kahela che, te A pramANe-pahelI ugravatI naMdAtivisatri, bIjI bhogavatI bhadrAticinI satri, bIjI yazomatI - jayatithinI satri, cothI sarvasiddhA - tucchA tithinI sami, pAMcamI zubhanAmA-pUNa tithinI sabi, pharI chaThThI ugravatI * naMdA tithinI sami, Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jra86 thI 298 143 144 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 bhogavatI bhadrAticinI sAtamI rAtri, yazomatI - jayatithinI AThamI satri, sarvasiddhA - tucchA ticinI navamI rAtri, zubhanAmA-pUNatithinI dazamI rAtri pharI ugravatI Adi pAMce kahevI. jema naMdAdi pAMce ticinI traNa AvRtithI paMdara tithio thAya che, te rIte ugravatI Adi traNanI AvRttithI paMdara sani tithio thAya che. have eka ahorAtranA muhartA gaNavA mATe pUche che - bhagavana! ekaika ahoramanA keTalAM muhartA kahelA che ? gautama ! 30-muhurtA kahelA che. te A rIte - paheluM ruddha, bIjuM zreyAn, trIjuM mitra, cothuM vAyu, pAMcamuM supIta, chaThuM abhicaMdra, sAtamuM mAhendra, AThamuM balavAnuM ItyAdi mAryavat che. have tithi vaDe pratibaddhapaNAthI karaNonA svarUpano praznapUchatA kahe che 'mUtra - * sUtra-299 :bhagavana! karaNa keTalA kahelA che ? gautama agiyAra karaNa kahelA che, te A pramANe - bhala, bAlava, kolava, strI vilocana, gara, vaNija, viSTI, zakunI, catuSpada, nAma ane kiMtubha bhagavAna ! A agiyAre karaNomAM keTalA karaNa cara che ane keTalAM karaNa sthira kahelA che? gautama ! sAta kAraNo cara ane sAta karaNo sthira kahelA che, te A pramANe jANavA. bhava, bAlava, kolava smivilocana garu, vaNija ane viSTI A sAta karaNo cara che. cAra karaNo sthira che kahelA che, te A - zakunI, catuSAda, nAga ane kiMtubha te cAra, bhagavan! raNo cara ke sthira kyAre thAya che? gautamazuklapakSanI ekamanI rAtri vikaraNa thAya che. - bIje divase bAlava ane rAtre kolava karaNa thAya che. - trIje divase stri vilocana, ai gara karaNa thAya. - cothe divase vaNija ane raNe viSTI karaNa thAya - pAMcame divase lava ane rAtre bAlava karaNa thAya. - chaThe divase kolava ane stri vilocana thAya. - sAtame divase gara ane be vANija karaNa thAya. - AThame divase viTI, be lava karaNa thAya. - nome divase bAlava, raNe kolava karaNa thAya. - dazame divase smivilocana, zre gara karaNa thAya. - agiyArase divase vaNija rAtre viSTI karaNa thAya. - bArase divase bad, rAme bAlad karaNa thAya. - terase divase kolava, e privilocana karaNa thAya. - caudaze divase gara, raNe vaNija karaNa thAya. - pUname divase viSTI, raNe bava karaNa thAya. 0 [zukala pakSa kaho, have kRSaNapakSa kahe che ne - ekamane divase bAlava, e kolad karaNa hoya. - bIjane divase aivilocana, e gara karaNa. - trIjanA divase vANija rAtre viSTIkaraNa hoya. - cothanA divase bava ane rame bAlava karaNa hoya. - pAMcamanA divase kolava ane raNe smivilocana hoya. - chaOMnA divase gara ane e vaNija karaNa hoya. - sAtamanA divase viTTI, raNe bavaraNa hoya. - AThamanA divase bAlava, raNe kola karaNa hoya. - nomanA divase privilocana, e gara karaNa hoya. - dazamanA divase vaNiju raNe viSTIkaraNa hoya - agiyAranA divase bhava, ranne bAlava karaNa hoya. - bArasanA divase kolava, be sivilocana hoya. - terasanA divase gara, ra9 vaNija karaNa thAya. - caudazanA divase viSTI, rame zakunI karaNa thAya. - amArAnA divase catuSpada, rAtre nAma karaNa thAya. - zukla pakSanI ekame divase kiMtubha karaNa thAya che. * vivecana-29 : bhagavana! karaNo keTalAM kahelA che ? gautama ! agiyAra karaNo kahelA che. te A pramANe - bava, bAlava, kolava, sTIvilocana anyatra ane sthAne taitila kahela che. - X - AnAM cara-sthiravAdi vyaktika prazna - bhagavana! A karaNonI madhye keTalAM karaNa cara che ane keTalAM karaNa sthira kahelAM che ? gautama ! sAta kAraNo cara che kemake aniyata ticivALA che. cAra kAraNo sthira che kemake te niyata tithibhAvi che. - x - bava Adi sUtrokta sAta che. A sAta kAraNosara che, ema nigamanavAkya kahyuM. cAra kAraNo sthira che - zakunI Adi A cAra karaNo sthira kahevA - e nigamana vAkya che. prAraMbhaka ane nigamana have vAkyanA bhedathI ahIM mATe punarukti che, tema na samajavuM. have tenA sthAna niyamano prazna karatAM kahe che - te badhuM svayaM spaSTa che, Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ /299 145 146 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 vizeSa e ke divasa ane rAtrinA vibhAgathI je pRthakathana che. te karaNonuM adha tithi pramANaqvI che. kaNa caudaze rAtrinA zakanI, amAse divase catuSpada, satrimAM nA, zuklapakSanI ekame divasanA kiMtuH, e cAra sthira karaNo A ja tithimAM thAya che. dhe jo ke badhAM paNa kALanA sadA parivartana svabhAvapaNAnA anAdi-anaMta bhAvathI vacamANa sUgAraMbha anutpanna che to paNa kALavizano Adi-aMta vicAra che ja. kemake pUrvasaMvatsara, vartamAna saMvatsara ItyAdi vyavahAra siddha che. tethI kALa vizeSanI Adine pUche che - * sUtra-300 : saMvatsaromAM bhagavAna Adi saMvatsara kayo che ? ayanomAM Adi ane kayo che? RtuomAM Adi Rtu kaI che ? mAsanI Adi kaI che parUnI Adi kaI che? ahorAtranI Adi zuM che? muhartanI Adi zuM che ? karaNanI Adi zuM che ? tathA nAmomAM paheluM nakSatra karyuM kahela che ? [ATalA pano kayal] gautama! (1) saMvatsaramAM Adi caMdra saMvatAra che - (2) ayanomAM paheluM dakSiNAyana che. (3) wtuomAM pahelI vaSatrita che. (4mahinAomAM pahelo zrAvaNa mAsa che. (5) pakSomAM pahelo kRSNa pakSa che. (6) ahorAtramAM pahelo divasa che. () muhUrtAmAM paheluM yuddha muhUrta che. (8) karaNomAM paheluM bAlava karaNa che. (9) nasomAM paheluM abhijita nakSatra che. e pramANe AyuSyamAna zramaNa ! kahela che. bhagavanA pAMca saMvArIka yugamAM keTalA ayana, keTalI Rtu, e pramANe mahinA, pakSa, ahorAtra ane keTalA muhurtA kahelA che ? gautama pAMca saMvatsarIka yugamAM daza ayana, nIza Rtu, 60-mAsa, 120-pakSa, 1830 ahorama, 54,chao muhUrtA kahela che. * vivecana-30o : caMdra Adi paMcakavartInI Adi-prathama jemAM che te vimavi saMvatsara. A prAsaNa caMdrAdi saMvatsaranI apekSAthI jANavuM. anyathA paripUrNa suryasaMvatsara-paMcakarUpa yuganI Adi zuM che ? aMta zuM che ? ema prazna avakAza ja na rahe. dakSiNAyana ane uttarAyaNamAM Adi ayana kayuM che ? varSa Adi RtuomAMnI kaI Rtu AdimAM che ? zrAvaNa Adi madhyavartI che te mahinAomAM kayo mAsa AdimAM che ? e rIte be pakSamAM Adi pakSa kayo che ? ahorAbamAM Adi koNa che ? ItyAdi prazno che. [27/10]. gautama caMdra jenI AdimAM che, te caMdrAdi saMvatsara, kemake caMdra caMdra abhivadhita caMdra abhivardhita nAme saMvarapaMcaka rUpa yuganI pravRttimAM pahelAMthI tenuM pravartana che. abhivardhitanuM nathI. kemake abhivardhita saMvatsara trIza mAsanA atikramathI saMbhave che. [zaMkA yuganI AdimAM vartamAnatvathI caMdra saMvatsaranI AdimAM kahela che, to yuganuM Adiva kaI rIte? [samAghAna yugamAM prativartamAna sarve kALavizeSa suSamasuSamAdi pratipAdita che, yuga aMta pAmatAM te purA thAya che. sakala jayotizAranuM mUla sUrya dakSiNAyana ane caMdra uttarAyaNanI eka sAthe pravRtti yuganI AdimAM ja che, te paNa caMdrAyaNanA abhijita yogano pahelo samaya ja ane sUryAyANano puSyano sada bhAga vyatIta thatAM, tenAthI yuganuM Aditva siddha che. tathA dakSiNAyana-saMvatsanA pahelAM che. mAsanI AdimAM je che te. AnuM Aditya yuganA prAraMbhamAM prathamathI pravRtta che. A vacana sUryAyananI apekSAthI che, caMdrAyananI apekSAthI uttarAyaNanI AditA kahevI joIe. kemake yuganA AraMbhamAM caMdranI uttarAyaNa pravRtatA che. prAgRSTha Rtu - ASADha ane zrAvaNarUpa be mAsanI che. te jenI AdimAM che, te prAvRDAdika Rtuo. kemake yuganI AdimAM RtunA ekadezanA zrAvaNamAsanuM pravartana che. *x - bahula kRiSNa pakSAdi be pakSa, zrAvaNakRSNapakSa ja yuganI AdimAM pravRta che. ahorAkanI AdimAM divasa che, meranI dakSiNa ane uttaramAM sUryodaya ja yugane AraMbhe che, A vacana bharata ane airAvatanI apekSAthI che. videhanI apekSAthI to samimAM tenI pravRtti che. tathA trIza muhUrtAmAM ruddha paheluM che, kemake prAta:kALe tenI ja pravRtti che. tathA bAlavAdi karaNa che, kemake kRSNa pakSanI ekamanA divase te karaNano ja saMbhava che. tathA abhijita Adi nAgo che, tenAthI ja AraMbhIne nakSatronA kramathI yuganuM pravartana che. tethI kahe che - uttarASADhA nakSatranA cama samaya pAzcAtyamAM yugano aMta thAya. tethI navA yuganI AdimAM abhijitu nAga ja hoya. he zramaNa !, he AyuSyamAn ! aMte saMbodhana ziSyanA pharI pragnaviSayaka udhamane jaNAvavA mATe che. tethI ja ullasita manathI yuganI AdimAM ayanAdi pramANa pUche che - bhagavana paMya saMvatsarIka yugamAM AnA vaDe uttarapramAM daza ayana ItyAdithI virodha nathI. caMdrasaMvatsara upayogI caMdrAyananA 134 ayano saMbhave che. bhagavana ! temAM keTalAM ayana, Rtu mAsa, pakSa, ahorAtra keTalA muhartavALA, kahela che ? gautama! paMca saMvatsarika yugamAM daza ayano che, kemake prativarSa daza Ayano che - x x * 120 pakSo che kemake pratimAsamAM be pakSa saMbhave che. mAsa to 60 che ja, kemake pratyeka RtumAM be mAsa saMbhave che, 1830 ahorAtra che. pratyeka ayanamAM 183 ahorAtra, tenA 10 guNAM te 1830, muhUrto pa4,900 kemake pratyeka Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e/300 14 5 148 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 ahorAkamAM 30-muhartA hoya. caMdra-sUryAdinuM gatyAdi svarUpa kahyuM, have yogAdi daza arthonI vivazudvAra gAyA kahe che - * sUtra-301,302 : [34] yoga, devatA, tArASTra, gotra, saMsthAna, caMdrasUryayoga, kula, pUrNimA - amAvAsyA, saMnipAta ane netA. [3] bhagavanA keTalAM nakSaNo kahelA che ? gautama 7 aThThAvIza nAmo kahelAM che, te A pramANe - abhijita, zravaNa, ghaniSThA, zatabhiSaja yuvabhiAdrapada, uttarAbhAdrapada, revatI, azvinI, bharaNI, kRtikA, rohiNI, mRgazira, AdrA, punarvasu, pUNa, AzleSA, maghA, pUvaphAgunI, uttarAphAlganI, hasta, citrA, svAti, vizAkhA, anurAdhA, jyeSThA, mUla, pUvaSADhA ane uttarASADhA [oma 28-namo jANavA.) * vivecana-301,302 (1) yoga - 28 nakSatromAM kayuM nakSatra caMdrathI sAthe dakSiNayogI che ? uttayogI che, ItyAdi dizAyoga. (2) revatA - nakSatranA devatA, (3) tArAd - nAmonuM tArA pariNAma, (4) nakSatronA gotra, (5) nakSatronA saMsthAna, (6) nakSatrono caMdra ane sUrya sAthe yoga. () - kulasaMjJaka naphAkho, upalakSaNathI upakula nAkho ane kulapakula nAgo paNa levA. (8) pUrNimA keTalI ane amAvAsyA keTalI, (9) saMnipAta - A ja pUrNimA - amavAsyAno paraspara apekSAthI nakSatra saMbaMdha, (10) netA-mahinAnI parisamApti karatAM traNa-cAra Adi nakSatra-gaNa. 2 - samuccaya arthamAM che. dhe caMdranA naganI sAthe dakSiNAdi diyoga thAya che, tethI pahelAM naga paripATI kahe che - A nakSatro abhijita, zravaNa, ghaniSThA, zatabhiSA, pUrvAbhAdrapada ItyAdi sugArca mujaba jANavA. A nakSatrAvalikA krama azvanI Adi ke kRttikA Adi laukika kramane ullaMghIne je jinapravacanamAM che, te kahela che. kemake yuganI AdimAM caMdra sAthe abhijitu yoganI prathama pravRtti che. paNa bahAra mUlya ane aMdara abhijitu e vacanathI kahelA nathI. * nakSatra krama yogamAM caMdrayoga krama ja kAraNa paNe che, sarvavyaMtara Adi maMDala sthAyitva kAraNa nathI. - X - have je abhijitathI prAraMbhI nakSatra AvalikA krama karAya che, to 27-nakSatromAM kaI rIte AnuM vyavahAra asiddhatva thAya ? [uttara] Ano caMdranI sAthe yogakALanA abhIyatA vaDe namAMtara anupaviSTatAthI vivANA che. samavAyAMgamAM 27mAM samavAyamAM kahela che - jaMbudvIpamAM abhijita varca 23-nakSatra saMvyavahAramAM varte che. AnI vRtti A rIte jaMbUdvIpamAM paNa dhAtakIkhaMDAdimAM nahIM abhijitu sivAyanA 23-nakSatro vaDe vyavahAra pravarte che, kemake abhijituM. nakSatra uttarASADhAnA cothA pAdamAM anupavezathI che. -- have paheluM yogadvAra kahe che - * sUtra-303 thI 305 - [30] bhagavana! A 28-nomAM keTalAM napho che, je sadA caMdranI dakSiNethI yoga kare che? keTalAM no che, je caMdrane sadA uttarethI yoga kare che? keTalAM nAmo che, je caMdrane dakSiNathI paNa - uttarathI paNa amarda yoga kare che? keTalAM nAmo che, je caMdrane dakSiNathI pramarda yoga kare che ? keTalAM nAmo che, je sadA caMdrane pramarda yoga kare che ? gautama! A 28 nagomAM tyAM je nakSatro sadA caMdranI dakSiNe yoga kare che, te cha che, te A pramANe - [3] mRgazirSa AdrA, puSya, AzleSA, hasta ane mUla. A cha nAmo bAhAmaMDalane bahArathI yoga kare che. [30] temAM je te natoo, je sadA caMdranI uttathI yoga kare che, te bAra che, te A pramANe - abhijita, zravaNa, dhaniSThA, zatabhiSaja pUvabhAdrapadA, uttarA bhAdrapadA, revatI, azvinI, bharaNI, pUrvA phAgunI, uttarA phALunI ane bAramuM vAti. temAM je te nAmo sadA caMdranI dakSiNathI paNa ane uttarathI paNa pramaIthI yoga kare che, te sAta che, te A pramANe - kRtikA, rohiNI, punarvasu, maghA, citrA, vizAkhA, anurAdhA. temAM je te no je sadA caMdrane dakSiNamAM paNa prama' yogathI yoga kare che, te nakSatra le che - uttarASADhA, pUvaSADhA. ukta baMne nakSatro sarva bAhya maMDalamAM yoga kare che. temAM je te nakSatra je sadA caMdrane ghamarda yoga kare che, te eka ja jyeSThA nakSatra che, tema jANavuM.. * vivecana-303 thI 305 - bhagavad ! A 28-nabomAM keTalA nakSatro che. (1) je sadA caMdranI dakSiNa dizAmAM rahIne yoga kare che ? ati saMbaMdha kare che ? (2) tathA keTalAM nakSatro che, je sadA caMdranI uttaradizAmAM rahIne yoga kare che ? - saMbaMdha kare che ? (3) tathA keTalAM nakSatro caMdranI dakSiNamAM paNa, uttaramAM paNa pramathI paNa - nakSatra vimAnone bhedIne gamanarUpa yoga yoje che, arthAt keTalAM na vimAnonI maye caMdra jAya che ? (4) keTalAM nakSatro che je caMdranI dakSiNamAM paNa pramI -nap vimAnonI madhyethI yoga yoje che ? (5) keTalAM nakSatro che, je sadA caMdranI madhyethI yoga kare che ? bhagavaMte ukta praznonA uttaro ApatA kahyuM - he gautama ! A 28-nakSatromAM Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 303 thI 305 149 15o jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 divicAra kahIe chIe. temAM je nakSatro sadA caMdranI dakSiNamAM yoga kare che, te cha che - mRgazirSa Adi - 4 - A cha nakSatro bahAracI, bAhya maMDala - caMdranA paMdara maMDala hoya che, teno zo artha che ? samagra cAra kSetranA prAMte vati hovAthI A dakSiNa dizAmAM rahetA caMdra dvIpathI maMDalomAM caratA-caratA temanI uttare rahIne dakSiNadizAmAM yoga kare che. (zaMkA "bahAra mUla ane aMdara abhijita nakSatra" e vacanathI bhUlanuM bahAra carava ane abhijita ja atyaMtaratva che, to ahIM kema cha nAgo kahyA, kahevAnAra anaMtara sUtramAM bAra kahe che ? [samAdhAna] mRgazira Adi cha samAna hovA chatAM bahArathI cArapaNAmAM mUlanuM ja sarvathI bahAra cArapaNuM che, tethI thImUna ema kaheluM che, tathA kahevAnAra bAramAM paNa atyaMtara maMDala cArapaNuM samAna hovA chatAM abhijita ja sarvathI avyaMtaravartIpaNe che. temAM je te pUrvokata nakSatro che je sadA caMdranI uttaramAM yoga kare che, te bAra che, te A pramANe - abhijita, zravaNa ItyAdi. * x *x - jyAre tenI sAthe caMdrano yoga thAya tyAre caMdra svabhAvathI bAkInA ja maMDalomAM hoya. jema bhig maMDala sthAyI caMdra vaDe bhinnamaMDala sthAyI caMdranI sAthe bhinna maMDala sthAyI nakSatrono yoga thAya tema maMDala vibhAga karaNa adhikAramAM pratipAdita karela che. tethI sadaiva A uttara dizAmAM rahela caMdranI sAthe yogane kare che. je samavAyAMgamAM kahyuM che ke - abhijit Adi nava nakSaNo caMdrane uttare yoga kare che. temAM navamuM samavAyanA anurodhathI abhijitu nAmane AdimAM karIne niraMtara yogapaNAthI navenI vivekSAthI jANavuM. uttaramAM yoga karavA chatAM pUvaphAgunI, uttarAphAlganI, svAtinA kRtikA, rohiNI, mRgazira Adi nakSatra yogAMtara ja yoga saMbhave che, tema jANavuM temAM je-je nakSatro je sadA caMdranI dakSiNethI paNa ane uttarathI paNa pramuthI yoga kare che, te sAta che, kRtikA Adi - x - ahIM traNa prakAre yoga samajavo. sthAnAMga ane samavAyAMgamAM je "ATha nabo caMdra sAthe pramarda yoga kare che - kRtikA, rohiNI Adi kahyuM, temAM ATha saMkhyAnA anurodhathI eka ja pramayoganI vivekSAthI jyeSThA paNa saMgRhita che. * temAM A nakSatro caMdranI uttarathI ane dakSiNathI yoga kare che. kadAcita bhedane paNa pAmIne yoga kare che. * * * tathA temAM je nakSatro sadA caMdranI dakSiNamAM paNa prama yoga kare che, te be che - pUvaSADhA ane uttarASADhA. te pratyekanA cAra tArA che. temAM babbe tAro sarvabAhAnA paMdara maMDalanI atyaMtarathI ane banne bahArathI yoga kare. temAM je be tArA atyaMtathI che, tenI madhyethI caMdra jAya che, tethI tenI apekSAthI pramarda yoga joDe che ema kahevAya che. je be tArA bahAra che, te caMdranA paMdamAM paNa maMDalamAM cAra carato sadA dakSiNa dizAmAM rahIne tenI apekSAthI dakSiNamAM yoga kare che, tema kahyuM. - X - X - have A baMnenI pramaEyoga bhAvanArthe kaMIka kahe che - te nAbo sadA sarvabAhya maMDalamAM rahIne caMdranI sAthe yoga karyo che, kare che ane karaze ane sarvadA pramarda yoga nakSatra peThA che. have devatA dvAra kahe che - sUtra-306 thI 30EUR - [36] bhagavAna ! A 28-namomAM abhijita (Adi) nAmanA kayA kayA devatA kahelA che? gautama brahmadevatA kahela che. zravaNa nakSatrano viSNudevatA kahela che. ghaniSThA nakSatrano vasudevatA kahela che. A kramathI anukrame A devatAo [nakSatranA jANAvA. bahA, viSNu, vasu, varuNa, raja, abhivRddhi, puSya, azva, yama, agina, prajApati, soma, rudra, aditi, bRhaspati, sarSa, pitR, bhaga, aryamA, savitA, vaSTA, vAyu, IkvAmina, mitra, Indra niradI, Aja ane vizvadeva. no A paspiATIthI jANavA yAvatu uttarASADhA nakSatrano devatA koNa che ? gautama ! vizvadevatA kahela che. [30] bhagavAna ! A 28-nakSatromAM abhijita nAmanA keTalAM tArA kahe che ? gautama! traNa tArA kahelA che. e pramANe je nAmanA jeTalA tArA che, te pramANe - (3o8,30e] traNa, traNa, pAMca, so, be, , bagIza [1 thI 9 traNa, traNa, che, pAMca, traNa, eka, pAMca [8 thI 14], traNa, cha, sAta, be, be, pAMca, eka, [15 thI 21] eka, pAMca, pAMca, traNa, agiyAra, cAra ane cAra rara thI 28 e pramANe nAnA krame che. * vivecana-306 thI 309 : A 28-nakSatromAM bhagavan! abhijitu nakSatranA kayA devatA che ? devatA zabda ahIM svAmI, adhipatinA arthamAM che. jene tuSTa karavAthI nakSatra tuSTa thAya che ane atuSTa karavAthI nakSatra atuSTa thAya che. tema AgaLa paNa jANavuM. [zaMkA nakSatro ja devarUpa che, pachI temAM devonuM Adhipatya kema kahyuM? [samAdhAna] pUrvabhavanA arjita tapanA tAratamyathI, tenA phaLanI paNa taratamatA darzAvavAthI kahyuM. kemake manuSyonI jema devomAM paNa sevyasevaka bhAva spaSTapaNe prApta che. kahyuM che - zakendranA soma lokapAlanI AjJA-upapAta-vacana nirdezamAM A devo rahe che - somakAyika, somadevakAyika, vidhu kumAra, vidhutukumArI, agnikumArAdio - X - X - gautama abhijitu nakSatrano deva brahma kahela che. A rIte zravaNa nakSatranA Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ J306 thI 309 151 152 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 devatA viSNu, dhaniSThAno devatA vasu. e pramANe ukta vakSyamANa kramathI prApta pATha A rIte kahevo - anupaspiATI - abhijit Adi nakSatra paripATI mujaba devatAnA nAmonI AvalikA - zreNi. te devatA A pramANe - (1) brahmA, (2) viSNu, (3) vasu, (4) varuNa, (5) cAja, () abhivRddhi anyatra hibuna kahela che, (7) pUSA-pUNa nAmaka deva, sUryano paryAya nahIM, tethI revatI ja "paNa" e rIte prasiddha che. (8) aa nAme deva vizeSa, (9) cama, (10) agni, (11) prajApati, e brAhma nAme deva che. A brahamanA paryAyane sahe che, tethI brAhmaNya ItyAdi prasiddha che. (12) soma-caMdra, tethI saumya cAMdrama ItyAdi prasiddha che. (13) 8 - ziva, tethI raudrI kAlini ema prasiddha che, (14) aditi - deva vizeSa che. (15) bRhaspati-prasiddha che, (16) sarpa, (13) pitR-devavizeSa, (18) bhaga nAme deva vizeSa, (19) aryamA - deva vizeSa, (20) savitA - sUrya, (21) vaTA * vaTTa nAme deva, tenAthI vASTrI citrA prasiddha che. (22) vAyu, (23) IndrAni, tenAthI vizAkhAnuM be daivata prasiddha che. (24) mitra-miga nAme deva. (25) Indra, (26) tainAta-rAkSasa, tethI mULanuM Asapa ema prasiddha che. (27) Apa-jaLa nAme deva, tevI pUrvASADhAmAM "hoya" prasiddha che. (28) tera vizvadevatA. abhijita nakSatramAM dekhADela praznottaranI rItathI nakSatronA deva, ema adhikArathI jANavuM. AthI - brahmA, viSNu, varaNAdi rUpa paripATIcI che, paNa paratIciMke prayukta a, yama dahana kamalaja Adi rUpe na jANavA. parisamAptine prApta evuM cAvatuM uttarASADhA nakSatrano kayo devatA kahela che ? gautama ! vizadevatA. have tArA saMkhyA dvAra kahe che - bhagavana! 28-nabo madhya abhijita nakSatranA keTalA tArA kahelAM che ? gautama ! traNa tArA kahelAM che. tArA e jyotika vimAno che. adhikArathI nakSatrajAtiya jyotikonA vimAno ema artha karavo, paNa paMcama jAtiya jayotika tArArUpa artha na karavo. temanA be traNa Adi vimAnothI eka nakSatra evo samyak vyavahAra che. anya jAtiya samudAyathI anya jAtiya samudAyI ema virodha che. virodhathI ahIM nakSatronA vimAno moTA ane tArAnA vimAno laghu che. tathA jaMbUdvIpamAM eka caMdrano tArA samadAya-66,975 koDAkoDI che, te saMkhyA atizayIta natbasaMkhyA 28rUpa mULathI samucchedita che. [zaMkA to A vimAnonA adhipati koNa ? abhijitAdi nakSatro ja che. jema koI mahaddhika be gRhano pati thAya che, te pramANe abhijitu na vaDe je nakSatranI jeTalAM tArA hoya te jANavA. A te tArASTra saMkhyA parimANa che. abhijitanA traNa, zravaNanA praNa, dhaniSThAnA pAMca, zatabhiSAnA-1oo, pUrvAbhAdrapadAnA cAra, uttarAbhAdrapadAnA-be, revatInA bagIza ItyAdi gArya krame jANavA. tArA saMkhyA kathana prayojana ane je nakSatranI jeTalI tAsa saMkhyA parimANa thAya che, te saMkhyAvALI tithi zubhakAryamAM varjavI. zatabhipaju ane revatImAM kramathI 100 ane 32ne tithi vaDe bhAMgatA je vadhe te pramANe tithi varjavI. have gogadvAra - A namone svarUpathI gotra saMbhave nahIM, je A gotra svarUpa lokamAM prasiddhi pAmela che - prakAzaka Adha puraSanA abhidhAnathI tenA apatya saMtAno te gotra. jemake garganA apatya saMtAnanuM 'garga' nAme gotra che, te rUpe nakSaNonA gotra saMbhave nahIM. kemake teo aupapAtika che, tethI A gotra saMbhava A rIte jANavo - je nakSatramAM zubha ke azubha graha samAna je gotramAM anukrame zubha ke azubha thAya, te tenuM gotra. tethI prazna upapatti che, tenuM sUtra - * sUtra-310 thI 318 : [310] bhagavad ! A 28-nakSatromAM abhijita nAmanuM kayuM gotra kahela che ? gautama ! maugalAyana gotra che, have gAthA kahe che - 3i11] naphajha 1 thI 6 nA gotra A pramANe jANavA-mugalAyana, sAMgAyana, agrabhAva, karNitAyana, dhAtu kaNa, dhanaMjaya. [31] nAma- 7 thI 14 nA gotra pramANe jANavA - puNAyana, aanyana, bhAgaviya, anivezya, gautama, bhAradvAja, lohitya ane vAsiSTha, [31] nattra- 15 thI ra3 nA gotra A pramANe jaNavA - avasAyana, mAMDavyAyana, piMgAyana, govalAyana, kAzyapa, kauzika, damayina, cAmachAyana, zRMgAyana. [31] nAga-ra4 thI 28nA gotra pramANe jANavA - govalAyana, cikitsAyana, kAtyAyana, bAbhavyAyana, vyAdhApatya e pramANe gotro kahyA che. [34] bhagavana! A ra8-nAmomAM abhijituM nAma kayA AkAre kahela che ? gautama! gozISavali saMsthita kahela che. [16] nattra-1 thI 11 nuM saMsthAna A rIte che - goelSavili, kAhAra, zakuni, puSpopacAra, vAvaDI, vAvaDI, nAva, azino skaMdha, bhaga, charAnI dhAra, gADAnI uddhI. [31] natjha-1ra thI ra1nA saMsthAna A rIte - mRgazIrSAvili, lohInuM biMdu, gAjavuM, vartamAnaka, patAkA, pAkAra, pathaMka, hasta ane mukhallaka Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ J310 thI 318 153 samAna che. [118] nA - rara thI ra8 nA saMsthAna A rIte - kIlaka, dAmani, ekAvali, gajadaMd, vIMchInI pUMcha, hAthInA paga ane beThelA siMhanA samAna AkAre che. * vivecana-310 thI 318 : bhagavan! A 28-nakSatromAM abhijitu nakSatranuM kayuM gotra kahela che ? gautama ! magalAyana thatu maugala gogIya vaDe samAna goma te maugalIyana. ema AgaLa paNa jANavuM. have abhijitathI AraMbhIne lAghavArthe A gAthAo - (1) mauSNalAyana, (2) sAMgAyana, (3) agrabhAva, (4) kaNilAyana, (5) jAtukAma, (6) dhanaMjaya, (3) puSyAyana, (8) AzcAyana, (9) bhAviza, (10) agnivezya, (11) gautama, (12) bhAradvAja, (13) lauhityAyana, (14) vAziSTa, (15) avamajAyana, (16) mAMDa vyAyana, (13) piMgAyana, (18) govalAyana, (19) kAzyapa, (20) kauzika, (21) dArbhayata, (22) cAmaracchAyana, (23) zuMgAyana, -x- (24) golavAyana, (5) cikitsAyana, (26) kAtyAyana, (27) vArbhAvyAyana, (28) vyAdhApatya. saMsthAnadvAra - bhagavan! A 28-nakSatromAM abhijitu nAmanuM saMsthAna konA jevuM che ? gautama! gozIrSa, tenI AvalI, tenA pudgalonI dIrdharUpa zreNI, tenI samAna saMsthAna kahela che. e pramANe bAkInA nAmonA saMsthAna jANavA. zravaNanuM kAsAra saMsthAna, dhaniSThAnuM zakuni piMjara saMsthAna, zatabhiSAnuM pupoyarA saMsthAna, pUrvAbhAdrapadanuM ardhavApI, uttarAbhAdrapadanuM paNa ardhavApI, A baMnenA bhegA thavAthI paripUrNa vApI thAya che, tethI sUtramAM vApI-vAvaLI kahela che, tethI saMsthAnomAM saMkhyA nyUnatA na vicAravI. revatInuM nAva saMsthAna, azvinInuM azva skaMdha, bharaNInuM bhaga ItyAdi saMsthAno sUtrArthamAM kahyA mujaba jANavA. vizeSa e ke - pUvaphALunI ane uttarAphAlganI baMnemAM ardhapacaMka saMsthAna kahevA, tethI baMne maLIne paripUrNa palaMka thAya. citrAnuM mukhamaMDana puSa saMsthAna che, dAmati eTale pazunA doDAno AkAra, have caMdra-sUrya yoga dvAra - * sUtra-319 thI 328 : [31] bhagavAna ! A 28-nAstromAM abhijituM nan keTalAM muhUrtamAM caMdranI sAthe yoga kare che ? gautama! nava muhUrta ane eka muhUrNanA ratha bhAgathI caMdra sAthe yoga kare che.. e pramANe A gAthAo jANavI - [32] abhijita nakSatra caMdra sAthe eka ahorAkamAM 67 khaMDa vaDe thAya che, te nava muhUrta ane 2kaLA che. 154 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 [] zatabhiSA, bharaNI, AddhAM, AzleSA, svAti ane jyeSThA, A che nakSatro 15-muhUrta saMyogavALA che. [3rara traNe uttarA, punarvasu, rohiNI ane vizAkhA, cha nakSatro 45muhUrta saMyogavALA che. [33] bAkInA 15-namo 30 muhUrtAthI caMdramAM yoga kare che. A nono yoga jANato. [24] bhagavana ! A 28-nAstromAM abhijita nan keTalAM ahoramamAM sUrya sAthe yoga kare che ? - gautama cAra ahorA ane cha muhUthI sUryanI sAthe yoga kare che. e rIte A gAthAo jANavI - [35] abhijitu na cAra ahorAtra ane cha muhUrvathI sUryanI sAthe jAya che, have bAkInA kahe che - [32] zatabhiSA, bhaNI, AddhAM, AzleSA, svAti ane jyeSThA nattrono sUryanI sAthe 6-ahorAtra ane ra1-muhU sudhI yoga rahe che, tema jANa. [3] gaNe uttarA, punarvasu, rohiNI ane vizAkhA nAmo sUrya sAthe 20-ahoraba ane 3-muhUrta sudhI rahe che. [28] bAkInA 15-namo sUryanI sAthe 1ra-muhUrta ane 13-ahorama sAthe rahe che. * vivecana-319 thI 328 : bhagavA A aThThAvIza nakSatro maLe abhijita nakSatra keTalAM muhUrta, caMdranI sAthe yoga kare che ? - saMbaMdha kare che ? gautama ! 9 - 2thaka muhUrNa caMdra sAthe yoga kare che. e kaI rIte jANavuM ? A abhijitu naba 67 khaMDIkRta ahorAmanA 21 bhAgothI caMdranI sAthe yoga kare che. te 1 bhAgonA muhUrtagata bhAga karavAne, ahorAtranA 30-muhUrtA che, tethI 30 vaDe guNAya che, tethI 630 thAya. tene 67 vaDe bhAMgatA 9 muhUrtI ane eka muhUrtanA 2thaka bhAga thAya. A sarvajaghanya caMdrano nakSatra yogakALa che. jo ke zrI abhayadevasUrie samavAyAMgamAM navamA samavAyanI vRttimAM 9 - 24/ 62 66/3 bhAga sudhI caMdrano yoga kahela che, te pUrNimA ane amAvAsyA parisamApti kAla bhAvi nAga jANavAno upAya kahevAthI 66 - 1/2 1/6 bhAgarUpa ghuvarAzinA nakSatra zodhana-adhikAramAM 2thaka bhAga du:zodhya che, tethI 2 bhAgane savarNanArthe 62 vaDe guNavAthI 1674 thAya che. tene 67 bhAgathI bhAMgatA Avaze - ra4ra I 66/6ka. - x * x * A kahevAnArI gAthA vaDe jANavuM - caMdrayoga kALamAna. te A rIte - abhijitano caMdra sAthe yoga 67 khaMDIkRtu ahorama kalAvuM. te pUrvokata 1 bhAga Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ J319 thI 28 1pa 156 pUrvokta karaNathI 9 muhUrta ane 27-kaLA thAya che. tathA zatabhiSA bharaNI, AdrA, AzleSA, svAti ane jyeSThA, e cha nabo paMdara muharSo sudhI caMdra sAthe saMbaMdha joDe che, te A rIte - A cha e nAmone pratyekane 67 khaMDIkRta ahorAtrathI sAddha 33 bhAga sudhI caMdra sAthe yoga thAya che, pachI muhUrtagata 67 bhAga karavAne mATe 33ne 30 vaDe guNIne 990 thaze. pachI ardha bhAgane 30 vaDe guNIne be vaDe bhAMgatA-15 muharta, tene 69thI bhAMgIne pUrvarAzimAM umeratAM pUrvarAzi 1005 thaze. tene 63 vaDe bhAMgatA 15 muhartA Avaze. tathA traNa uttarA-uttarA phAgunI, uttarASADhA, uttarA bhAdrapadA tathA punarvasu, rohiNI, vizAkhA. ahIM vra kAranA bhinna kramavathI A ja yojavA. cha nabo 45 muhUrta sudhI caMdra sAthe yoga kare che. te A rIte - cha nAgo, pratyeka 67-khaMDIkRtu ahoraNathI caMdra sAthe yoga kare che, temAM A bhAvanA muhurtagata bhAga karavA mATe pahelAM 100ne 30 vaDe guNIe, tethI 3000 ane ardhane 30 vaDe guNatAM 15, rIte 3015 thaze. tene 67 vaDe bhAMgatA prApta saMkhyA 45-muhUrta Avaze. avara - ukta sivAyanA nakSatro zravaNa, dhaniSThA, pUrvAbhAdrapada, revatI, azvinI, kRtikA, mRgazira, puSya, maghA, pUrvA-phAgunI, hasta, citrA, anurAdhA, mUla, pUrvASADhA e paMdara thAya. te 30 muharta sudhI caMdra sAthe yoga kare che. te A rIte - A 15-nakSatro caMdra sAthe saMpUrNa ahorAtra sudhI yoga kare, pachI muhUrNa bhAga karavAne 67ne 30 vaDe guNIe, tethI Avaze-2010. tene 67 vaDe bhAMgatA Avaze-30 muhUrta. caMdranA viSayamAM A anaMtarokta natprayoga jANavo. Ane mATe siddhAMtamAM aphiNa, hAphika, samakSetra nAme saMjJA kahelI che. * * * * * Ano upayoga dvIpAddhakSatramAM be putalA karavA Adi che. ItyAdi caMdrayoga kahyo. have sUryayoga - bhagavan! A 28-nakSatro madhya abhijitu na... keTalo ahorAtrathI sUryanI sAthe yoga kare che ? gautama ! cAra ahorAtra ane cha muharta sUrya sAthe yoga kare che. kaI rIte? je nakSatra ahoramanA 63 bhAga caMdra sAthe rahe che. te nAga-21 ItyAdi sudhI che. pAMca bhAga - ahoranA paMcamAMzarUpa, ati te pAMca vaDe eka samidivasa thAya, sUrya sAthe jAya che. ahIM A pramANe hadayaMgama karavuM je nakSatranA jeTalA 67 bhAgo caMdra yoga yogyA che. tene pAMca vaDe bhAMgIe, tethI paMcabhAgAtmaka ahorAtra prApta che, zeSane 30 vaDe guNIne pAMca vaDe bhAMgatA muharta prApta thAya che. - X *x - te A rIte - abhijitu nAgane 21/3 bhAgane caMdranI sAthe varte che. tethI ATalA paMcabhAga ahorAtrathI sUryanI sAthe vartana jANavuM. 21-ne pAMca vaDe bhAMgatA cAra ahorAtra prApta thAya che ane 1pa bhAga bAkI rahe che, tenA muhUrta karavA mATe 30 vaDe guNIe, tethI Avaze-30, tene pAMca vaDe bhAMgatA cha muhUrtA Avaze. jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 e pramANe abhijit nakSatra mujaba bAkInA nAmonI sUrya yoga kALaprarUpaNA, A kahevAnAra gAthA vaDe jANavI. temAM abhijit namra cha muhUrta ane cAra paripUrNa ahorAtra sUryanI sAthe jAya che, upapatti pahelAthI kahela che, have ud bAkInA nAgono sUrya vaDe samA yogane kALa pariNAma AzrIne jANavo, te kahuM chuM, te A pramANe - zatabhiSaku, bharaNI, AdrA, AzleSA, svAti, jyeSThA. A cha nakSatro pratyeka sUryanI sAthe ja ahoraNa ane 21-muhUrtathI jAya che. te A rIte - A nAno caMdrathI sama sAddha-33 saMkhyA 63 bhAgo jAya che. tethI ATalA pAMca bhAga ahorAtranA sUrya sAthe jAya che, te pratyeka pUrvokta karaNa prAmAyathI 33ne pAMca bhAge prApta che ahorAtra ane zeSa sArdha traNa, pAMca bhAge che. tethI Avela sAtanA muharta lAvavAne mATe 10 bhAga karatAM prApta 21 muhartA thAya. tathA traNa uttarA - uttarA bhAdrapada, uttarAphAgunI, uttarASADhA tathA punarvasu, rohiNI ane vizAkhA, e cha nakSatro sUryanI sAthe jAya che tyAre 20 ahorama ane traNa muharta thAya. te A pramANe - A cha nAgo caMdranI sAthe 67 bhAgonA 10oll bhAga pratyeka jAya che. tethI AnA ahorAtranA pAMca bhAga sUryanI sAthe jAya. tethI 100 bhAgane pAMca bhAga vaDe bhAMgatA 20 ahoraNa prApta thaze. je che, tene 30 vaDe guNatAM prApta saMkhyAne 10 vaDe bhAMgatA 3-muharta Ave. tathA avazeSaka - zravaNa, ghaniSThA, pUrvAbhAdrapada, revatI, azvinI, kRtikA, mRgazirSa, puSya, maghA, pUrvA phAlUnI, hasta, citrA, anurAdhA, mUla ane pUrvASADhA rUpa paMdara namo sUrya sAthe jatAM bAra muhUrtA ane paripUrNa 13-ahorAtra thAya. te A rIte - A paripUrNa 63 bhAgo caMdranI sAthe jAya che. pachI sUrya sAthe te ahorAnA pAMca bhAga jAya. 63 bhAgane pAMca vaDe bhAMgatA 13-ahoramo Avaze, bAkInA be bhAgane 30 vaDe guNatAM 60 Avaze, tene pAMca vaDe bhAMgatA 12 muhartA Ave. ahIM prasaMganI saMgatathI sUrya yoganA darzanathI caMdrayoga parimANa je rIte Ave, te rIte darzAve che. nakSatronA - ardhakSetrAdino je sUrya sAthe yoga che, te muhUrta zazi karAya che, karIne pAMca vaDe guNatAM, pachI 63 vaDe bhAMgatA je prApta thAya, te caMdrano yoga che. ahIM bhAvanA A pramANe - koI ziSya pUche che, jemAM sUrya 6-divasa ane ra1-muhartA rahe che, temAM caMdra keTalo kALa rahe che, tenI muhUrtarAzi karavAne mATe cha divasane 30 vaDe guNIe, guNIne uparanA 5 muhartA umerIe, to thaze 201, tene pAMca vaDe guNatAM Avaze 1005, tene 63 vaDe bhAMgatA Ave 15-muhurtA, ATalAM ardha kSetrone pratyeka caMdra sAthe yoga thAya. e rIte samakSetronA harAImano abhijitano caMdra sAthe yoga jANavo. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ J319 thI 28 15e have kula dvAra kahe che - * sUtra-329 thI 331 : [36] bhagavad ! keTalAM kula, keTalAM upakula ane keTalAM kulIpakula kahelA che? gautama ! bAra kula, bAra upakula, cAra kulopakula kahyA che. bAra kulo, te A pramANe - dhaniSThAkula, uttarAbhAdrapada kula, azinI kula, kRttikAkula, mRgazirSakula, puSpakula, maghAkula, utarAphAlganIkula, MiAkula, vizAkhAkula, mUlakula, uttarASADhAkula. [33] mAsanA nAma pariNAmavALA kula hoya che, kulonI nIce hoya te upakula che. kula ane upakulanI nIce hoya te kulopakula che te abhijitAdi cAra AgaLa kahela che. [331] upakulo bhAra che, te A pramANe che - zravaNa upakula, pUrvabhAdrapadA upakula, revatI upakula, bharaNI upakula, rohiNI upakula, punarvasu upakula, AzleSA upakula, pUvaphALunI upakula, hasta upakula, svAti upakula, jyeSThA upakula, pUrvASADhA upakula. cAra phulopakula kahelA che, te A pramANe - abhijita kulopakula, zatabhiSaja phulopakula, AdrAM kulopakula, anurAdhA kulopakula. bhagavAna ! keTalI pUrNimA ane keTalI amAso kahelI che ? gautama! bhAra pUrNimA ane bAra amAso kahelI che, te A rIte - zrAvaNI, bhAdrapadI, AsojI, kArtikI, mArgaziSa, pauSI, mALI, phAlkanI, caitrI, vaizAkhI, jyeSThAmUlI, ASADhI. bhagavAna ! zrAvaNI pUrNimAnI sAthe keTalAM no yoga kare che ? gautama! zrAvaNI pUrNimA sAthe abhijita, zravaNa, ghaniSThA e traNa namono yoga thAya che. bhagavAna ! bhAdrapadI pUrNimA sAthe keTalAM nAma yoga kare che ? gautama ! traNa nakSatro yoga kare che, te A pramANe - zatabhiSA, pUvabhiAdrapadA, uttarAbhAdrapadA. bhagavana ! AsojI pUrNimAne keTalAM nakSatro yoga kare che ? gautama be nahno yoga kare che, te A pramANe - revatI, azvinI, kArtikI pUrNimAno be nA yoga kare che - bharaNI, kRtikA, mRgazirSa pUrNimAno be naba yoga kare - rohiNI, mRgazirSa. poSI pUrNimAno traNa nAmo yoga, kare che - addha, punarvasu, ane puNya [ahIM traNa nAmo che.. mANI pUrNimAno be nakSamo pUrNa phAgunI, uttarAphAgunI. caitrI pUrNimAno be nAmo yoga re - hasta, cinA. 158 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 vaizAkhI pUrNimAno ne nakSatro yoga kare - svAtI, vizAkhA. jyeSThAmUlI pUrNimAno traNa nakSatro yoga kare che - anurAdhA, jayeSThA ane mUla. [ahIM traNa nAmo che.) ASADhIno be nakSatro yoga kare - pUrvASADhA, uttarASADhA. * bhagavad ! zrAvaNI pUrNimAnI sAthe zuM kula nAmono yoga thAya che, upakulano thAya che ke kulapakula nAmano ? gautama / kula nAma paNa yoga kare, upakula najha paNa yoga kare che, kulopakula nAma paNa yoga kare che. - kulano yoga karatAM dhaniSThA nakSatra yoga kare che. - upakulano yoga karatAM zravaNa nakSatra yoga kare che. - phulopakulano yoga ratAM abhijitu yoga kare che. zrAviSThI pUrNimA sAthe kula paNa yoga kare che yAvatu kulopakula paNa yoga kare che. kula vaDe yogapAtI ke upakula vaDe yoga zamI ke phulopakula vaDe yoga pAmI zrAvaNI pUrNimA yukata kahevAya che. * bhagavAna ! bhAdaravI pUrNimAne zuM kula nAma yoga kare che, ItyAdi pato gautama ! kula ke upakula ke phulopakula yoga kare che. kulano yoga karatAM uttarAbhAdrapada, upakulano yoga karatAM pUvabhiAdrapada, kulopakulano yoga karatAM zatabhISaja nakSatra yoga kare che. bhAdaravI pUrNimA kula vaDe yAvatu kulopakula nAma vaDe yoga kare che, kula vaDe yAvatu kulopakula che yoga pAmI bhAdaravI pUrNimA yukta thayela che, tema kahevAya che. o bhagavana ! AsojI pUrNimAnI pRcchA gautamakula nattra yoga kare che, upakula paNa yoga kare che, paraMtu phulokula no yoga karatAM nathI. kula vaDe yoga karatAM azvinI nakSatra yoga kare che, upakulano yoga karatAM revatI nakSatra yoga kare che. AsojI pUrNimA sAthe kulano yoga thAya che, upakulano yoga thAya che, e rIte AsojI pUrNimA kula vaDe yukta ke upakula vaDe yukata evI yoga karelI kahevAya che. o bhagavAna ! kArtikI pUrNimA zuM kula pRcchA. gautama ! kula vaDe yukta thAya, upakula vaDe yukta thAya, paNa kulopakula vaDe yukta thatI nathI. kulano yoga karatAM kRtikA nakSatrano yoga kare che, upakulamAM bharaNI nakSatrano yoga kare che vana ve yukata kahevAya che. 0 mRgazirSa pUrNimA, bhagavad ! zuM kulano prazna pUrvavat be yoga kare Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 159 160 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 yoga karatAM pUvaphALunIno yoga kare che. bhAdaravI amAvAsyA tyAre kulopayukta ke upakulathI upayukta yAva4 kahevAya che. mAgariza amAvAsyA te pramANe ja kulanA yogamAM mula nAmathI yoga kare che, upakulanA yogamAM jyeSThA nakSatrano yoga kare che, kulopakulamAM anurAdAno yoga kare che yAvatu te kulopayukata ItyAdi kahevAya che. e pramANe mALI, phAlganI ane ASADhI kulane, upakulane ane kulopakulane yoga kare che. e/329 thI 331 che, kulIpakulano karatI nathI. kulano yoga karatAM mRgazirSa nakSatrano yoga kare che, upakulanA yogamAM rohiNI nakSatrano yoga kare che. A pramANe mRgazirSa pUrNimA yAvat kahevAya che. che e pramANe bAkInI pUrNimAo paNa yAvatu ASADhI pUrNimA sudhI [panottara - varNana) samajI levuM. vizeSa e ke - - pauSI ane jyeSThAmUlI pUrNimA kulano, upakulano ke kulopakula nAmano yoga kare che, bAkInI pUrNimAmAM kulano ke upakuno yoga kare che, paNa phalopakulano yoga na kahevo. [pUrNimAnI mAphaka have sUnakAra amAsanuM kathana kare che.] o bhagavana ! zrAvaNI amAvAsyA keTalAM nakSamano yoga kare che ? gautama be nAmano yoga kare che, te A pramANe - AzleSA napx ane maghA nakSatrano. 0 bhagavan! pauSI amAvAsyA keTalAM nakSatrano yoga kare ? gautama! leno, pUvaphALunI, uttarAphAgunIno. o bhagavan! AsojI amAvAsyA prazna gautama ! beno, harata ane triA. che e pramANe - kArtikI amAvAsyA hatI ane vizAkhAno, mRgazirSa amAvAsyA gaNano - anurAdhA, jyeSThA ane mUlano. poSI amAvAsyA be no - pUrvASADhA, uttarASADhA. mArI amAsa traNano - abhijita, zravaNa ane dhaniSThA phALuna amAvAsyA traNano - zatabhiSA, pUrvAbhAdrapadA ane uttarAbhAdrapadA, caitrI amAvAsyA beno - revatI ane azvinI, vaizAkhI amAvAsyA beno - bharaNI ane kRtikA, yehAmUlI amAvAsyA beno - rohiNI ane mRgazirSa, ASADhI amAsa traNano - addhAM punavasa ane puSya. o bhagavana / zrAvaNI amAvAsyA zuM kulano yoga kare upakulano yoga kare ke kulopakulano yoga kare che ? gautama ! kulano yoga kare che, upakulano yoga kare, kulopakulano naphatkhano yoga karatI nathI. kulano yoga karatAM maghA nakSatrano yoga kare che, upakulano yoga karatAM AzleSA nakSatrano yoga kare che. zrAvaNI amAvAsyA kulano yoga kare ke upakulano yoga kare tyAre kulopayukata zrAvaNI amAvAsyA ke upakulopayukta zrAvaNI amAvAsyA kahevAya che. o bhagavana ! bhAdaravI amAvAsyA pUrvavatu beno yoga kare che. kulano yoga kare che, upakulano yoga kare che. kulano yoga karatAM uttarAphAgunI nakSatrano yoga kare che ane upakulano bAkInI amAvAsyA kulano ke upakulano yoga kare che. bhagavAna ! jyAre zravaNanatrayukata pUrNimA hoya tyAre pUrvavartI amAsa zuM maghA yukta hoya ? bhagavAna ! jyAre maghAnatrayukata pUrNimA hoya tyAre zuM zravaNanayukta amAsa pUrve hoya ? hA, gautama ! temaja kahevuM. bhagavAna ! jyAre pUchapadI pUrNimA hoya tyAre pUrvanI amAvAsyA phALunI yukata hoya ? ane jyAre phAgunI pUrNimA hoya tyAre pUrve pauSThapadI amAsa hoya? hA, gautama! temaja hoya. e pramANe A AlAvAthI A pUrNimA ane amAvAsyA jaNavI - azvinI nakSawyukata pUrNimA, cibAnatrayukta amAvAsyA. kRtikA yukata pUrNimA, vizAkhA yukta amAvAsyA. mRgazira yukta pUrNimA, jyeSThAyukata amAvAsyA. puSya nakSatrayukta pUrNimA, pUtaSiADhA nakSatrayukta amAvAsyA. * vivecana-329 thI 331 : bhagavan! keTalA kulasaMjJaka nakSatro che, keTalA upakula saMjJaka ane keTalAM kulopakula saMjJaka kahelAM che ? gautama ! bAra kula saMjJaka, bAra upakula saMjJaka ane cAra kulIpakula saMjJaka kahelA che. temAM bAra kula saMDrAko A pramANe - dhaniSThAkula, uttara bhAdrapadAkula, azvinI kula ItyAdi have kulAdinA lakSaNa zuM che ? te kahe che - mAsa vaDe parisamApta thAya che te kula saMjJaka arthAta ahIM je nakSatra vaDe prAya: mAsonI parisamApti karavAmAM Ave che, te mAsa sardeza nAmavALA nAgo kula nakSatra che. te A pramANe zrAvaNamAsa, prAyaH zraviSThA jenuM bIjuM nAma ghaniSThA che, tenA vaDe parisamApta thAya. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ J329 thI 331 161 162 jaMbUdvIpapajJAti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 e rIte bhAdaravo, uttarA bhAdrapada vaDe, Aso azvinI nakSatra vaDe parisamApta thAya che. zrAvaNa Adi prAyaH mAsa parisamApaka mAsa sardeza nAmavALA che. ahIM prAyaH grahaNathI upakulAdi nAga vaDe paNa mAsanI parisamApti thAya che. kulanA aghastana nabo, zravaNAdi upakulo, kulanI samIpa tyAM vartatA hovAthI upakula kahA. arthAt upacArathI te upakula nabo kahevAya che. je kulo ane upakulonI nIce varte che, te kulopakula. abhijitAdi bAra upakula nakSatro che, te A rIte- zravaNa upakula, bhAdrapada upakula Adi sUgAryavat jANavA. cAra kulIpakula nAmo che, te A pramANe - abhijitu kulopakula ItyAdi sUkAryavatuM. kulAdi saMjJA prayojana - kyAM nakSatromAM kayA kArya siddha thAya che, te darzAvavA mATe kahela che. have pUrNimA ane amAvAsyAnuM dvAra kahe che - bhagavad ! keTalI pUrNimA - parikrUTa soLakalAvALA caMdrayukta kALa vizeSa rUpa che. pUrNacaMdra vaDe nivRtta. tathA keTalI amAvAsyA - eka kALa avacchedathI eka ja phogamAM caMdra-sUrya avasthAnanA AdhAra kALa vizeSa rUpa che. samI - sAthe caMdra ane sUrya jemAM vase che te. gautama! jAti bhedane AzrIne bAra pUrNimA ane bAra amAvAsyA kahelI che, te A pramANe - (1) zraviThA - dhaniSThA, temAM thAya te zrAviThI - zrAvaNa mAsavarDA. (2) pauSThapadA - uttarAbhAdrapadA, temAM thanArI te prauThapadI-bhAdaravA mAsa bhAvi. (3) azvayuga - azvinI nakSatramAM thanArI te AzvayujI arthAt AsomAsa bhAvi. o e pramANe kArtikI, mArgazirSa, pauSI, mAghI, phAgunI, cemI, vaizAkhI, jyeSThAmUlI ane ASADhI jANavI. praznasUmamAM pUrNimA ane amAvAsyA bhedathI nirdeza karela hovA chatAM utasUtramAM je abhedathI nirdeza che, te nAmanA ekapaNAne darzAvavAne mATe che. tethI amAvAsyA paNa zrAviSThI, pauSThapadI, AzvayujI ItyAdi jANavI. (zaMkA zrAviSThI pUrNimA zraviThAnA yogathI thAya che, jyAre amAvAsyA zrAviSThInA yogathI nathI kemake te AzleSA ane maghAnA yogathI kahevAnAra che, tenuM zuM? (samAdhAna zrAviSThI pUrNimA jemAM che, te zrAvaNamAsa, tenA ja * arthAt zrAvaNa mAsava. e pramANe ja pauSThapadi AdimAM kahevuM joIe. have je namra vaDe eka eka pUrNimAnI parisamApti thAya che, tene pUchavAnI IcchAthI kahe che - bhagavan! zrAvaNI pUrNimA keTalAM nabano yoga kare che ? atha keTalAM [27/11] nakSatro caMdranI sAthe saMyoga karIne parisamApta kare ? gautama ! traNa nakSatro yoga kare che, traNa nakSatro caMdra sAthe yoga karIne parisamApta kare che, te A pramANe - abhijita, zravaNa ane ghaniSThA. ahIM zravaNa ane dhaniSThA rUpe be ja nakSatra zrAvaNI pUrNimAne parisamApta kare che. paMyayugabhAvi pUrNimAmAM kyAMya paNa abhijitathI parisamApana dazarvila nathI. mAtra abhijitu nakSatra zravaNa sAthe saMbaddha che, te paNa parisamApta kare che tema kahyuM. jo ke sAmAnyathI A zrAviThI samApaka naga darzana jANavuM. pAMce paNa zrAvaNI pUrNimAmAM kaI pUrNimA, kyA nakSatrane keTalAM muhUrtamAM, keTalAM bhAgamAM, keTalAM pratibhAva jatAM ane jaze tyAre parisamApta kare che, tema sUkSamatAthI jANavA A pravacana prasiddha karaNanI bhAvanA karavI joIe - A yugamAM jo amAvAsyAne jANavA Icche che, jemake kayA nagamAM vItA parisamApti thAya che arthAt je rUpe jeTalI amAvAsyA atikrAMta thaI, teTalI saMkhyA. [te mATe] kahevAnAra svarUpa avadhAraNa karAya che - prathamapaNe sthapAya te avadhArya - dhruvarAzi. te avadhArya rAzine paTTikAdimAM sthApIne guNavI. have kayA pramANamAM AnI avadhArya rAzi che, te pramANanI nirupaNArthe kahe che 66 muhUrta ane eka muhUrtanA paripUrNa para bhAga ane eka 62-bhAganA, eka 63mo bhAga athata 66-5267 eTalAM pramANamAM avadhArya rAzi che. ATalA pramANanI utpatti kaI rIte che ? te kahe che - ahIM jo 124 parvathI pa-sUryanakSatra payayo prApta thAya, to 2-parva vaDe keTalAM prApta thAya? mirAzi sthApanA - 124/5/2, ahIM aMtya sazi be vaDe madhya rAzi-5-ne guNatAM 5 x 2 = 10 prApta thAya. teno 124 vaDe bhAgAkAra karatAM, temAM chedha-chedaka rAzi Avaze - 10/1ra4 tene be vaDe apavartanA karatAM Ave para at uparanI rAzi-pa ane nIcenI kedanI sazi-62 Avaze. AnA vaDe nakSatro karavA. nakSatra karaNa mATe 1830 vaDe 69 bhAga rUpe guNavA. tethI 9150 thAya, chedarAzi 62ne paNa 63 vaDe guNo, Avaze 4154. uparanI sazinA muhUrta karavAne pharI 30 vaDe guNIe. Avaze - 2,74,50, tene 4154 vaDe bhAMgavA. to Avaze-66 muhUrta ane zeSa aMza raheze-336. tenA 62-bhAga lAvavAne mATe, tene 62 vaDe guNatAM thaze-20,832. tenA anaMtarokta cheda sazi vaDe 4154thI bhAga karatAM Ave 5/62 bhAga. arthAt paripUrNa-5 ane zeSa raheze-62. pachI A 62-nI apavarNanA karIe, eka cheda zazi chatAM paNa 62-apavartanAmAM 67 thAya che. tethI Avela 66-muhartA, eka muhUrtanA pAMca paripUrNa 62 bhAgo, eka 62-bhAganA eka 67 bhAga thAya che. e pramANe avadhArya zazi pramANa Ave che. zeSa vidhi kahe che - x >> anaMtarota svarU5 avadhArIne rAzinI IcchAmAM amAvAsya saguNane jANavAne Icche che, to saMguNita karavI, ethI urdhanabone Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 329 thI 331 163 zodhavA, tethI have utI nagonI zodhanaka vidhi - zoghana prakAra have kahevAze tene tame sAMbhaLo. temAM pahelAM punarvasu : 22-mahatuM ane eka mahadnA kaida bhAga. ATalA pramANa punarvasu nakSatranA paripUrNa thAya che. A pramANanA zodhanakanI utpatti kaI rIte thAya, evuM pUche che ? tyAre kahe che ke jo 124 parvathI pAMca - sUrya nakSatra paryAyo prApta thAya, to eka parvane atikramIne keTalAM paryAyo te eka parvathI prApta thAya? ahIM trirAzi sthApanA - 124/5/1, ahIM aMtya sazi eka vaDe madhyarAzi pAMcane guNIe, to 5 x 1 = 5 thAya. tene 124 vaDe bhAMgavAmAM Ave to pa4 bhAga thAya. tethI nakSatra lAvavAne mATe tene 1830 vaDe 67 bhAga rUpe guNavA. e pramANe guNAkAra zazi ane chedarAzinI be vaDe apavartana karIe, to guNAkAra zazi 15 ane cheda zazi 62 Ave. te A pramANe - 915 temAM uparanI pa-rAzi vaDe A 915ne guNatAM Ave 4575. cheda zazi je 6-rUpa che, tene 63 vaDe guNatAM Avaze - 4154. tethI puSyanA 23-bhAga pUrvanA yuga carama parvamAM sUrya sAthe yoga kare che, tene 62-vaDe guNatA, Avaze-1426. tene pUrvanA 45ppanA pramANathI zodhita karIe to, zeSa rahe che - 3149. [4535-1426=3149]. A saMkhyAnA muhUrta karavAne mATe 30 vaDe guNIe. to 3149 x 36 = 94,430 Avaze. temAM chedAzi-4154 vaDe bhAgAkAra karatAM prApta muhUrta-22 thaze ane zeSa kama 3082 raheze. AnA 62-bhAga lAvavA 62 vaDe guNIe. 3082 x 62 = 1,91,084 thAya. temAM chedAzi 4154 vaDe bhAgAkAra karatAM 46 muhUrtanA 62 bhAga Ave. A punarvasu nama zodhanaka niSpatti che. have zeSa nAmonA zodhanakone kahe che - phAgunI - uttarA phAgunInAM 132 zodhyA che. ahIM zuM kahe che ? 172 punarvasu vagere, uttarAphAgunI paryantanA nakSatro zodhita karAya che, e pramANe bhAvArtha bhAvavo joIe. tathA vizAkhA - vizAkhA sudhInA nakSatromAM zodhanaka 292. have pachInA uttarASADhA paryAnA nakSatrone AzrIne 44ra zoya che. A anaMtarokta zodhanaka sarve paNa punarvasuthI 62 bhAga sahita jANavA. arthAt evuM kahe che ke - je punarvasunA 22 muhUrto che, te badhAM paNa AgaLaAgaLanA zodhanakamAM aMtapaviSTa varte che. paNa 62-bhAga nahIM, tethI je-je zodhanaka zodhita thAya, temAM temAM punarvasunA hai6/6ra bhAga uparanI saMkhyAmAMthI zodhita karavA. 164 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 A punarvasu vagere uttarASADhA sudhInuM paheluM zodhanaka che. have AgaLa abhijitAdine karIne bIjuM zodhanaka kahIza. temAM pratijJAtane ja nivahei che - abhijitanakSatranA zodhanaka nava muhUrta ane eka muhUrtanA 24/dura bhAga ane ekanA 62 bhANa karAyela paripUrNa 66-bhANa tathA 160 uttarAbhAdrapadAnA zoghanaka che. arthAt 169 uttarAbhAdrapada paryantanA nabo zuddha thAya che. A pramANe AgaLa paNa bhAvanA karavI. tathA 309 rohiNI paryAnA zodhita thAya che. tathA 399 zodhita karatAM punarvasu sudhInA nakSatro zodhita thAya che. tema jANa.] tathA 549 pUrvAphAlyunI ane uttarAphAlganI sudhInA naphAbo zodhita thAya che. tathA vizAkhA sudhInA nAgomAM 669 zodhavA. mUla paryanta nakSatramAM 944 zodhavA, uttarASADhA sudhInA nakSatronA zodhanaka 819 thAya che. badhAM ja zodhanakomAM uparanA abhijita nakSatra saMbaMdhI muhUrtanA 62 bhAgavALA 24 ane 66 cUrNikA bhAgo, eka ja 62 bhAganA 67 bhAgo zodhavA. anaMtara kahelAM zodhakone yathAyogya zodhIne, je zeSa rahe che, te nakSatra thAya che ane A naNamAM sUryanI sama caMdra amAvAsyA kare che, e rIte karaNagAyA samUhno akSarArtha che tenI bhAvanA A pramANe che - koI paNa puche ke - yuganI AdimAM pahelI amAvAsyA kayA nakSatra yukata thaIne samApti pAme che ? tyAre pUrvokta svarUpa avadhArya rAzi 66-muhUrta, parA 66 bhAga rUpa zazi laI levAya, laIne eka vaDe guNIe. kemake pahelI amAvAsyAno prazna che. tyArapachI temAMthI 22 - 46/6ra bhAga rUpe punarvasu zodhita karAya che, temAM 66 muhUrtamAMthI 22-muharta bAda thaIne rahe che - 44 muhatuM. temAMthI eka muharta apakarSa karIne tenA 6ra bhAgo karAya, karIne tene 62 bhAga rAzimAM umerIe, tethI 67 Ave. temAMthI 46 zuddha thaI bAkI raheze-21. 43-muhUrtamAMthI 30-muhUrto vaDe puSya zuddha thAya che. pachI 13-muhad bAkI rahe che. AzleSA nakSatra ardhakSetra 15 muhUrta pramANa che. temAMthI A Avaze - AzleSA nakSatranA eka muhUrtamAM eka muhUrtanA dara bhAgomAM, ekanA ** bhAganA 66 bhAga bAkI rahetAM pahelI amAvAsyAnI samApti thAya che. e pramANe badhI ja amAvAsyAmAM karaNa kahevuM. have paNimA prakramamAM je amAvAsyA karaNa kahela che. te karaNagAthAnI anurodhathI yuganI AdimAM amAvAsyAnA prAthamya ane krama prAptavathI kahe che. have prastuta pUrNimA karaNa - Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7/329 thI 331 165 jema pUrve amAvAsyA caMdra nakSatra parijJAnArthe dhruvarAzi kahI, te ja ahIM paNa - paurNamAsI caMdranakSatranI parijJAna vidhimAM Icchita pUrNimA guNita - je pUrNimA jANavA Iccho. te saMkhyA guNita karavI, guNIne pachI, te ja pUrvokta zodhanaka karavA joIe. kevala abhijita Adi, paNa punarvasu vagere nahIM. zuddha zodhanaka pachI je rahe te nakSatra pUrNimA yukta thAya. te nakSatramAM caMdramA paripUrNa pUrNimAne vimala kare che. e rIte be karaNa gAthAno akSarArtha kahyo. tenI bhAvanA A pramANe karavI joIe - koI pUche che - yuganI AdimAM pahelI pUrNimA kayA caMdra nakSatra yogamAM samAptine pAme che, temAM 66 muhUrto ane eka muhUrtanA 5/62 bhAga ane eka 62 bhAganA eka 67 bhAgarUpa avadhArya rAzi laI levAya che. te prathamA pUrNimAno prazna hovAthI eka vaDe guNIe, tethI temAMthI abhijitanA nava muhUrta ane eka muhUrtanA 24/62 bhAga, ekanA bAsaTha bhAganA 6/63 bhAga. e rIte e pramANe zodhanakane zodhavuM joIe. temAM 66nA nava muhUrto zuddha thatAM pachI 57 muhUrto raheze, temAMthI eka muhUrta laIne, 62 bhAga karAtA, te 62 bhAga rAzimAM pAMca rUpe umerAtA Avaze 67 bhAga. temAMthI 24 zuddha thatAM, pachI 43 bhAga raheze. eka rUpa laIne 67 bhAga karAtA ane te 67 bhAgo 67 bhAgaikamAM umeratA 68 bhAgo Avaze. temAMthI 66 bhAga zuddha thatAM pachI 2/3 bhAga raheze. pachI 30 muhUrto vaDe zravaNa zuddha thatAM pachI 26 muhUrto raheze. pachI A Avela dhaniSThA nakSatranA 30-muhUrtomAM ane eka muhUrtanA 19/62 bhAgomAM ekanA 62 bhAganA 65/67 bhAgo bAkI rahetA pahelI pUrNimA samApta thAya. e pramANe pAMca yuga bhAvinI zrAvaNI pUrNimAnA keTalAMka zrAvaNathI ane keTalAMka dhaniSThAthI parisamApti pAma che te pramANe bhAvanA karavI joIe. tathA prauSThapadI - bhAdaravI pUrNimAne, bhagavan ! keTalAM nakSatro yoga kare che ? gautama ! traNa nakSatro yoga kare che, te A pramANe - zatabhiSA, pUrvabhadrapadA ane uttara bhAdrapadA. A pAMcene paNa yuga bhAvinI ukta nakSatro madhyamAM koIpaNa eka vaDe parisamApti zAya. bhagavan! AsojA pUrNimAne keTalAM nakSatra yoga kare che ? gautama! be revatI, azvinI. ahIM uttarabhAdrapadA nakSatra paNa kaMIka AsojA pUrNimA parisamApta kare che, pachI bhAdaravI paNa samApta kare. lokamAM bhAdaravImAM ja tenuM prAdhAnya che, te nAmathI, tenA abhidhAnathI, tethI ahIM vivakSA nathI, mATe koI doSa nathI, tethI be samApta kare che, tema kahyuM. 166 thAya. jaMbudvIpaprajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 AmAM ghaNI yugabhAvinIne ukta nakSatramAMthI koIpaNa nakSatra vaDe parisamApti tathA kArtikI pUrNimAne be nakSatra samApta kare che - bharaNI ane kRtikA. ahIM paNa azvinI nakSatra koIka kArtikI pUrNimAne parisamApta kare che, paraMtu te AsojI pUrNimAmAM pradhAna che, tethI tenI ahIM vivakSA karI nathI, tethI doSa nathI. tethI ahIM paNa be kahela che. AmAM ghaNI yuga bhAvinImAM ukta nakSatranI madhyamAM koIpaNa vaDe parisamApti thAya. tathA mArgazirSI pUrNimAne be nakSatro samApta kare che, rohiNI ane mRgazirSa. AmAM pAMca yuga bhAvinImAM ukta nakSatra madhyamAM koIpaNa eka parisamApana kare che. tathA poSI pUrNimAne traNa nakSatro - ArdrA, punarvasu ane puSya parisamApta kare che. AmAM yugamadhye adhikamAsanA saMbhavathI chamAMnI koIpaNa yugabhAvinIne ukta nakSatro madhyamAM koI eka vaDe parisamApti kare che. tathA mAghI pUrNimAne be nakSatra - AzleSA, maghA tathA `tra' zabdathI pUrva phAlgunI ane puSya paNa levA. tenA vaDe A yugmAvinI pAMce madhye keTalIkane AzleSA, keTalIkane maghA, keTalIkane pUrvA phAlgunI, keTalIkane puSya nakSatra parisamApta kare che. [tema samajavuM joIe.] tathA phAgaNa pUrNimAne be nakSatra - pUrvAphAlgunI ane uttarAphAlgunI, A pAMca yuga bhAvinI pUrNimAne ukta nakSatramAMthI koI eka nakSatra parisamApta kare che. caitrI pUrNimAne be nakSatra - hasta ane citrA samApta kare che. A pAMce yugabhAvinImAM ukta nakSatramAMnA koIpaNa eka vaDe pUrNimAne samApta kare che. tathA vaizAkhI pUrNimAne svAti ane vizAkhA be nakSatra tathA "' zabdathI anurAdhA paNa samApta kare. ahIM anurAdhA nakSatra vizAkhAthI pachI che, vizAkhA A pUrNimAmAM pradhAna che, tethI para pUrNimAmAM teno sAkSAt upAtta nathI. mATe sUtramAM be kahI. AmAM ghaNI yuga bhAvinImAM ukta nakSatromAMthI koI eka samApta kare che. jyeSThA mUlI pUrNimAne traNa - anurAdhA, jyeSThA, mUla. A pAMca yugabhAvinImAM ukta nakSatromAMthI koI eka nakSatra. A pUrNimAne samApta kare che. ASADhI pUrNimAne be - pUrvASADhA, uttarASADhA. AnA yugAMtamAM adhikamAsanA saMbhavathI cha yuga bhAvinInA ukta nakSatramAMthI koI eka vaDe samApta kare che. have kulanA dvAra pratipAdanathI svataH siddha chatAM paNa kulAdi yojanAne maMdamati ziSyane bodha karavAne prazna kare che - bhagavan ! zrAviSThIne zuM kula joDe che, upakula joDe che ke kulopakula joDe che ? gautama ! kula joDe che, 'vA' zabda samuccaya arthamAM che. tethI 'kula' paNa joDe che, upakula paNa joDe che, kulopakula paNa joDe che. temAM 'kula' vaDe yoga karatAM dhaniSThA nakSatra joDAya che, tenA ja kulapaNe prasiddhapaNAthI "zrAviSThI pUrNimAno' e bhAva che. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ /329 thI 331 168 upakulane joDatAM zravaNanAgane joDe che. kulopakulane joDatAM abhijita nakSatrane joDe che. tethI trIjI zrAvaNI pUrNimAmAM bAra muhUrtamAM kaMIka samaadhika bAkInA caMdranI sAthe yogane kare che. te zravaNanA sahastharapaNAthI svayaM ja te pUrNimAne paryadvartIpaNAthI te paNa tene parisamApta kare che, tethI yoga kare che kahyuM. have upasaMhAra kahe che - je kAraNe gaNe paNa kulAdithI zrAvaNI pUrNimAnI yojanA che, tethI zrAvaNI pUrNimAne kulano yoga kare che, upakulano paNa yoga kare che, kulapakulano paNa yoga kare che ema kahevuM - sva ziSyone jaNAvavuM. athavA kuLa vaDe yukta thaI zrAvaNI pUrNimA, upakuLathI yukta ke kulopakula yukta zrAvaNI pUrNimA che, tema kahevAya che. bhagavan! bhAdaravI pUrNimA zuM kuLano yoga kare che, ItyAdi prazna. gautama ! kulane paNa, upakulane paNa, kulopakulano paNa yoga kare che, temAM kuLano yoga karatAM uttarAbhAdrapada namano yoga kare che, upakulano yoga karatAM pUrvabhAdrapadA nakSatrano yoga kare che, ane kulopakulano yoga karatAM zatabhiSaju nAmano yoga kare che. upasaMhAra kahe che - jethI e pramANe gaNe paNa kulAdi vaDe pauSTha padI pUrNimAnI yojanA che, tethI bhAdaravI pUrNimA kulopayukta, upakulopayukta, kulopakula yukta paNa kahevAya che. e pramANe potAnA ziSyone pratipAdana karavuM joIe. athavA kula vaDe yukta, upakula vaDe paNa yukta, kulopakula vaDe paNa yukta bhAdaravI pUrNimA yukta kahevAya che. tathA azvayujI pUrNimAnI pRcchA - gautama ! kuLano paNa yoga kare che, upakulano paNa yoga kare che, paNa kulopakulano yoga prApta nathI. temAM kuLano yoga karatAM azvinI nakSatrano yoga kare che, upakulano yoga karatAM revatI nakSatrano yoga kare che. upasaMhAra kahe che - jethI e pramANe be kulAdi vaDe AsojI pUrNimAnuM joDANa che, tethI AsojI pUrNimA kuLano yoga kare che, upakulano paNa yoga kare che, tema svaziSyone kahevuM. athavA kuLa ke upakuLa vaDe yukta AsojI pUrNimA kahevuM. bhagavan! kArtikI pUrNimAne zuM kuLa Adi prazna. gautama ! kuLane paNa joDe che, upakuLane paNa joDe che, kulopakulane joDatA nathI. temAM kuLano yoga karatAM kRtrima nakSatrano yoga kare che, upakulane joDatAM bharaNI nakSatrano yoga kare che. kArtikI ItyAdi upasaMhAra pUrvavatu samajI levo. bhagavad ! mArgazIrSa pUrNimA zuM kuLano ? pUrvavatu beno yoga kare che. zo artha che ? kuLane paNa, upakulane paNa yoga kare che, paNa kulopakulano yoga karatI nathI. temAM kulano yoga karatAM mRgazirSa nakSatrano yoga kare che, upakuLano yoga jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 karatAM rohiNIno yoga kare che. mArgazirSa pUrNimAnuM upasaMhAra vAkya pUrvavat. have lAghavArthe atideza kahe che - e pramANe bAkInI paNa - pauSI pUrNimAdi tyAM sudhI kahevI jyAM ASADhI pUrNimA Ave. poSI ane ThAnI pUrNimA kulano paNa yoga kare che, upakulano paNa yoga kare che, kulopakulano paNa yoga kare che. bAkInI mALI Adi kuLano yoga kare che, upakulano paNa yoga kare che, kulopakulano na kahevo. kemake teno abhAva che. have amAvAsyAne kahe che - zrAvaNamAsa bhAvinI amAvAsyA kayA nAmano yoga kare che ? yathAyoga caMdranI sAthe saMyojIne zrAvaNI amAvAsyAne parisamApta kare che ? bhagavaMte kahyuM gautama! be namano yoga kare che, te A pramANe - AzleSA ane maghA. ahIM vyavahAranayanA matathI je nakSatramAM pUrNimA thAya che, tyAMthI AraMbhIne pUrvanA paMdaramAM ke caudamAM nakSatramAM amAvAsyA thAya che. je nakSatramAM amAvAsyA che, tyAMthI AraMbhIne pachI paMdaramAM ke caudamAM nakSatramAM pUrNimA thAya. temAM zrAvaNI pUrNimA je zravaNamAM, dhaniSThAmAM kahI, to amAvAsyAmAM paNa AzleSA ane maghA kahyA. lokamAM paNa tithi gaNita anusAcI gayela amAvAsyAmAM vartamAna paNa ekamamAM je ahoramAM pahelAMthI amAvAsyA thAya, te sarva paNa ahorAtrano amAvAsyA rUpe vyavahAra thAya. tethI maghA nakSatra paNa e pramANe vyavahArathI amAvAsyAmAM prApta thAya, temAM virodha nathI. paramArthathI vaLI A amAvAsyAne A traNa nabo parisamApta kare che - punarvasa puNya ane AzleSA. A pAMce paNa yugabhAvinI nakSatra traNamAMnA koI paNa pUrNa kare. AnA karaNanuM gaNita pUvaoNkta che. bhagavad ! bhAdaravI amAvAsyAne keTalAM nAno yoga kare che ? gautama ! be nakSatro yoga kare che, te A pramANe - pUrvAphAgunI, uttarAphAgunI. 'a' zabdathI maghAne grahaNa karavuM. A bhAdaravI pUrNimAvartI zatabhiSaju vyavahArathI paNa karaNarItithI, nizcayathI pUrva gaNanAmAM paMdarapaNAthI che. A pAMce paNa yugabhAvinI traNa nAmo maLe koIpaNa nAga samApana kare che, karaNa pUrvavatu jANavuM. AzayajI amAvAsyAno keTalAM nakSatra yoga kare che ? gautama ! be nakSatramAM yoga kare che, te A pramANe - hasta ane citrA. A paNa vyavahArathI che, nizcayathI to AzvayajI amAvAsyA traNa nakSatrane samApta kare che. te A pramANe - uttarA phAgunI, hasta ane cimAM. je pUrve AzvAyujI pUrNimAmAM uttarAbhAdrapadA pUrvokta hetuthI vivakSita na karyuM, paNa nizcayathI te Ave che, tenA Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ J329 thI 331 169 15-nakSatra pachI phAgunI ahIM lIdhuM. AnA pAMca yugabhAvi traNa nAmo maLe koIpaNathI samApta kare te pUrvavat. kArtikI amAvAsyAne be nakSatra joDe che, te A pramANe - svAti ane vizAkhA. A paNa vyavahArathI che, nizcayathI traNa che - svAti, vizAkhA ane citrA. AmAM paNa pUrNimAnA azvinInA anurodhathI citrA kahela che. AmAM pAMce paNa yugabhAvinInA traNa nakSatro maLe koIpaNa nakSatra samApta kare che. mArgazIrSa pUrNimAno traNa nakSatrano yoga kare che, te A rIte - anurAdhA, jayeSThA ane mUla. A paNa vyavahArI che, nizcayathI vaLI A traNa nakSatro amAvAsyAne parisamApta kare che, te A che - vizAkhA, anurAdhA ane jyeSThA. zeSa pUrvavatu. pauSI amAvAsyAno be nakSatra yoga kare che - pUrvASADhA, uttarASADhA. A paNa vyavahArathI kahyuM, nizcayathI vaLI traNe nakSatro parisamApta kare che, te A - mUla, pUvaSADhA, uttarASADhA. AmAM yuga maLe adhikamAsanA saMbhavathI cha e paNa pUrvavatuM. mAdhI amAvAsyAne traNa - abhijita, zravaNa, dhaniSThA. A pUrNimAvarti AzleSA ane maghAthI abhijita soLamuM nakSatra hovAthI vyavahAra atItavamAM paNa zravaNanA saMbaddhatvathI paMdarapaNuM dhAraNa karavuM. A paNa vyavahArI che, nizcayathI vaLI traNa-uttarASADhA, abhijita, zravaNa, zeSa pUrvavatuM. phAgunI amAsane traNa, te A rIte - pUrvabhAdrapadA, uttarA bhAdrapadA ane zatabhiSA. A paNa vyavahArathI, nizcayathI traNa A pramANe - ghaniSThA, zatabhiSA, pUrvA bhAdrapadA zeSa pUrvavata. ( zaikI amAsane be nabo-revatI ane azvinI samApta kare che. A paNa vyavahArathI kahyuM. nizcayathI traNa, A pramANe - pUrvAbhAdrapada, uttarAbhAdrapada ane revatI. vaizAkhI amAsa be nakSatra parisamApta kare - bharaNI, kRtikA. A paNa vyavahArathI kahyuM, nizcayathI traNa nakSatro kare - revatI, azvinI, bharaNI. jyavhAmUlI amAvAsyAne be nakSatro - rohiNI ane mRgazirSa. A paNa vyavahArathI che, nizcayathI A be nAmo pUrNa kare, rohiNI ane kRtikA zeSa pUrvavatuM. ASADhI amAvAsyAne traNa namo- Adra, punarvasu, puSya. A paNa vyavahAccI kahyuM, paramArthathI A traNa nakSatro - mRgazirSa, Adra, punarvasu. Ano yugAMta adhika mAsa saMbhavathI cha emAM - pAMcemAM paNa pUrvavat jANavuM. ahIM sarvatra naphaNagaNanA maLe jemAM abhijitu aMtabhUta che, temAM na gaNavuM, kemake stokakALavI che. jemake samavAyAMgamAM kahyuM che - jaMbUdvIpamAM abhijit vajIne 27-nakSatrothI vyavahAra varte che. have amAvAsyAmAM kulAdi prayojanano prazna - bhagavan! amAvAsyano zuM kulano yoga kare che, upakulano ke kulopakulano 130 jaMbUdvIpapajJati upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 yoga kare che ? gautama ! kuLane paNa joDe, upakulane joDe che, paNa kulopakula ahIM prApta nathI. temAM kuLano yoga karatAM zrAviSThI amAvAsyAne maghA nakSatra joDe che. A pUrvokta yuktithI vyavahAracI kahyuM, paramArthathI vaLI kuLano yoga karatAM puSya nakSatrane joDe che A pUrvokta ja che. e pramANe uttarasUtra paNa vyavahArane AzrIne yathAyogya paribhAvita karavuM. upakalano yoga karatAM AzleSA nakSatrano yoga kare che. upasaMhAra - ukta prakAre be kula vaDe zrAvaNI amAvAsyAne caMdrayoga samApta kare che. kulopakulathI nahIM. tethI zrAvaNI amAvAsyA kulopayukta ane upakulopayukta kahevI. bhAdaravI amAvAsyAdinA pUrvavat prazna. * uttarasUjhamAM be kula upakulane joDe che, kulopakulane joDatA nathI. temAM kulane joDatAM uttarAphAlyunI nakSatrane joDe che, upakulane joDatAM pUvaphALunI nakSatrane joDe che. mArgazIrSano prazna pUrvavatuM. temAM kuLano yoga karatAM mUlanakSatrano yoga kare che, upakulano yoga karatAM jyeSThA nakSatrano, kulopakulano yoga karatAM anurAdhA nakSatrano yoga kare che. yAvat karaNa vaDe upasaMhAra sUtra yukta che, tema kahevuM e pramANe mApI, phAgunI ane ASADhI kulane, upakulane ane kulIpakulane joDe che. bAkInI amAvAsyA kulane ke upakulane joDe che, te pramANe kahevuM. have sadhipAtadvAra - temAM sannipAta eTale pUrNimAnakSatra thakI amAvAsyA ane amAvAsyA nattra thakI pUrNimAmAM nakSatrano niyamathI saMbaMdha che, tenuM sUga bhagavad ! jyAre zraviThA nakSatrayukta pUrNimA hoya che, tyAre tenI pUrvenI amAvAsyA maghA nakSatrayukta hoya che ane jyAre maghAnakSatrayukta pUrNimA hoya che, tyAre pUrvenI amAvAsyA zraviSThA nakSatrayukta hoya che ? gautama ! hA, hoya che. temAM jyAre zrAviSThI ItyAdi temaja kahevuM, praznanA samAna uttara hovAthI tema kahyuM. teno artha A pramANe - ahIM vyavahAra nayanA matathI je phogamAM pUrNimA thAya che, tyAMthI AraMbhIne pUrvanA paMdaramAM ke caudamAM nakSatramAM niyamathI amAvAsyA. tethI jyAre zraviSThA nakSatrayukta pUrNimA hoya, tyAre pUrvanI amAsa maghA nakSatrayukta thAya che. kemake zraviThA nAgathI AraMbhIne maghA nAmanI pUrve caudamuM che. * x - bhagavana! jyAre maghA napyukta pUrNimA hoya che, tyAre zraviThA nakSatrayukta pAzcAtya amAvAsyA hoya che. kemake maghAnakSatra thakI AraMbhIne pUrva zraviThAnakSatra paMdaramuM che. A mAghamAsane AzrIne kahela che, tema vicAravuM. bhagavad ! jyAre uttarAbhAdrapadayukta pUrNimAM hoya che. tyAre pAzcAtya amAvAsyA uttarAphAgunI nakSatra yukta hoya, kemake uttarAbhAdrapadathI AraMbhIne pUrve uttarAphAgunI nakSatra paMdaramuM che. A bhAdaravA mAsane AzrIne jANavuM. jyAre uttarAphAgunI nakSatrayukta pUrNimA hoya che, tyAre amAvAsyA uttarAbhAdrapadayukta Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 329 thI 331 11 12 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 hoya che, kemake uttarAphAlganIthI AraMbhIne pUrvAbhAdrapadA nakSatra caudamuM che. A phAgaNamAsane AzrIne kahyuM. e pramANe A AlAvAthI A pUrNimA ane amAvAsyA jANavI. jayAre azvinI nakSatrayukta hoya che, tyAre pAzcAtya anaMtara amAvAsyA yimAnama yukta thAya che. kemake azvinIthI AraMbhIne pUrve citrA nakSatra paMdaramuM che. A vyavahAranayane AzrIne jANavuM. nizAyathI eka ja Aso mAsa bhAvinI amAvAsyAmAM vimA nAgano saMbhava che, te pUrve dazarvila che. - jyAre citrA nakSatrayukata pUrNimA hoya ce, tyAre pAzcAtya amAvAsyA azvinI nayukta hoya che. A paNa vyavahArathI kahyuM, nizcayathI eka ja caitramAsa bhAvinI amAvAsyAmAM azvinI nakSatrano saMbhava che. A sUtra paNa Aso ane caitramAsane AzrIne pravarte che, tema jANavuM. - jyAre kRtikA nakSatrayukta pUrNimA hoya che, tyAre vizAkhA nakSatrayukta amAvAsyA thAya che, kemake kRtikA pUrve vizAkhA paMdaramuM che. jyAre vizAkhAnAmayukta pUrNimA hoya che, tyAre tenI anaMtara pAzcAtya amAvAsyA kRtikA nakSatrayukta hoya che. kemake vizAkhAthI pUrve kRtikA codayuM che ane A kArataka ane vaizAkha mAsane AzrIne kahela che, tema jANavuM. jyAre mRgazirSayukta pUrNimA hoya tyAre jyeSThAmUla nakSatrayukta amAvAsyA hoya, jyAre jyeSThAmUlI pUrNimA hoya tyAre mANaziSa amAvAsyA hoya. A mANasara ane jayeSTha mAsane AzrIne bhAvita karavuM joIe. - jyAre puSya nakSatrayukta pUrNimA hoya, tyAre pUrvASADhAnAga yukata amAvAsyA hoya, jyAre pUrvASADhA yukta pUrNimA hoya che, tyAre puSyanakSatrayukta amAvAsyA hoya che. A poSa ane aSADha mAsane AzrIne kahevuM. mAsArdhamAsa parisamApaka nakSatro kahyA. have svayaM asta thaIne ahorAtra parisamApakapaNAthI mAsa parisamApaka nAga chaMda kahe che. temAM pahelAM varSAkALa ahorAtra parisamApaka nakSatra. * sUtra-338,333 - ]i bhagavatu vaSakALano pahelo mahino keTalAM nattra samApta kare che? gautamAM cAra no parisamApta kare che, te A pramANe - uttarASADhA, abhijituM, zravaNa, ghaniSThA. uttarASADhA nakSatra zrAvaNa mAsanA 14 ahorAmane samApta kare che, abhijituM sAta ahoramane, zravaNa ATha ahorAtrane, dhaniSThA eka ahorane parisamApta thAya che. o bhagavana ! vaSakALanA bIjA mAsane keTalAM nAmo samApta kare che ? gautama! cA-dhaniSThA, zatabhiSA, pUvabhiAdrapada ane uttarAbhAdrapada parisamApta kare che. dhaniSThA nakSatra cauda ahorAtra samApta kare che, zatabhiSA sAta ahora, pUrvabhAdrapada ATha ahorAtra ane uttarAbhAdrapada eka ahoramane parisamApta kare che.. te mAsamAM ATha aMgula hosisichAyAthI sUrya paribhramaNa kare che, te mAsanA chellA divase be pAda ane ATha aMgula paraSachAyA pramANa parisi hoya che. o bhagavana! vapakiALano bIjo mahino keTalAM nattra samApta kare che ? gautama! traNa nAmo parisamApta kare - uttarAbhAdrapada, revatI ane azvinI. uttarAbhAdrapada cauda ahorAtrathI, revatI paMdara ahorAtrathI, azcinI eka ahorathI samApta kare che. te mAsamAM bAra gula parisi chAyAthI sUrya paribhramaNa kare che. te mAsanA chellA divase rekhA sthAyI traNa pada porasi thAya. o bhagavanA vaSakALano cotho mAsa keTalAM nakSatro samApta kare che ? gautama RNa - azvinI, bharaNI, kRtikA. azcinI cauda, bharaNI paMdara ane kRtikA eka ahorAtra vaDe tene parisamApta kare che. te mAsamAM 16-gula porisa chAyAthI surya paribhramaNa kare che. te mAsanA chellA divase traNa pAda, cAra aMgula parisi thAya. bhagavatu hemaMtanA pahelA mAsane keTalA nAmo samApta kare che ? gautama traNa * kRtikA, rohiNI, mRgazirSa kRtikA cauda, rohiNI paMdara ane mRgazirSa eka ahorama vaDe tene parisamApta kare che. te mAsamAM ra0-aMgula porisa chAyAthI sUrya paribhramaNa kare che. te mAsano je chello divasa, te divasamAM traNa pAda ane ATha gula porisi chAyA pramANa hoya che. o bhagavAna ! hemaMtano bIjo mAsa keTalAM nAmo samApta kare che ? gautama! cA namo-mRgazirSa, addhi, punarvasu, puSya. mRgazirSa cauda ahorAtrathI samApta kare che, Addha AThathI, punarvasu sAtathI ane puSya eka ahorAtrathI kare. tyAre 24-gula parisi chAyAthI sUrya paribhramaNa kare che. te mAsano je chello divasa, te divasamAM rekhA sthAyIcAra pada parachAyA pramANa porisi hoya. te mAsamAM sUrya cAra aMgula paurasi chAyAthI paribhramaNa kare che, te mAsanA chellA divase be pAda ane cAra aMgula puruSa chAyA pramANa porisi Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 . J332,333 173 o bhagavana hemaMtanA bIjA mAsane keTalAM nakSatra samApta kare che ? gautama ! traNa-puSya, AzleSA, maghA. cauda ahorathI, AleSa paMdara ane maghA eka ahorAtra vaDe tene parisamApta kare che. tyAre ra0-aMgula parisi chAyAthI sUrya paribhramaNa kare che, te mAsano je camadivasa, te divasamAM traNa pAda ane ATha gula puraSa chAyA porisa thAya. bhagavan! hemaMtanA cothA mAsane keTalAM no samApta kare che ? gautamAM traNa nAmo - maghA, pUvaphALunI, uttarAphAgunI. - maghA cauda ahorAzI, pUvaphALunI paMdara ahorAtrathI, uttarA phAlganI eka ahorAtrathI samApta kare, tyAre 16-gula porisi chAyAthI sUrya paribhramaNa kare che, te mAsano je chello divasa, te divasamAM traNa pAda ane cAra aMgula pramANanI porisi hoya. o bhagavana ! grISmanA pahelAM mAsane keTalA nakSatro samApta kare che ? gautama! traNa nAmo-uttarAphAgunI, hasta, mi. uttaraphAgunI cauda ahorAthI, hasta paMdara, ni eka ahorAthI tene parisamApta kare che. tyAre bhAra aMgula porisa chAyAthI sUrya paribhramaNa kare che. te mAsano je te chello divasa, te divase traNa pAda puraSa chAyA pramANa parisi hoya che. o bhagavana! grISmanA bIja mAsane keTalAM nAmo parisamApta kare che ? gautamAM traNa nato-citrA, svAti, vizALa samApta kare.. citrA cauda ahoramane, svAti paMdara ahorAne, vizAkhA eka ahoramane parisamApta kare che. tyAre ATha aMgula porisa chAyAthI sUrya paribhramaNa kare che. te mAsano je chello divasa, te divasamAM be pAda ane ATha aMgula paNa chAyA pramANa porisi hoya che. o bhAvanA grISmanA trIjA mAsane keTalAM no parisamApta kare che ? gautama! cAra nakSatro parisamApta kare che, te A pramANe - vizAkhA, anurAdhA, jyeSThA ane mUla. anurAdhA ATha ahorAtrathI, jyeSThA sAta ahoramathI, mUla eka ahorathI ane vizAkhA cauda ahorAtrathI samApta kare. tyAre cAra aMgula perisa chAyAthI sUrya paribhramaNa kare che. te mahinAno je chello divasa, te divasamAM be pada ane cAra aMgula purUSa chAyA pramANa orisi thAya. jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 o bhagavan! grImanA cothA mahinAne keTalAM nakSatro parisamApta kare che ? gautama! traNa nakSatro - mUla, pUrvASADhA, uttarASADhA. mUlanakSatra cauda ahorAtrathI, pUvaSADhA paMdara horAthI, uttarASADhA eka ahorathI parisamApta kare. tyAre vRtta, samacaturasasaMsthAna saMsthita, jodhaparimaMDala, sakAyaanuragitA chAyA vaDe sUrya paribhramaNa kare che. te mAsano je chello divasa te divasamAM be pAda puraSa chAyA pramANa esisi hoya che. A pUrvavarNita padonI A saMgrahaNI gAthA che - [33] yoga, devatA, tArAga, gotra, saMsthAna, caMdra-sUrya, yoga, kula, pUrNimA, amAvAsyA, parisamApti ane chAyA. * vivecana-332,333 : vaSakALanA cAtumati pramANano pahelo mAsa - zrAvaNa, tene keTalAM nAno svayaM asta thaIne ahorArane parisamApakapaNe kramacI laI jAya che. ati vacamANa saMyAMka sva-rava divasomAM A namo jyAre asta pAme tyAre zrAvaNamAsamAM ahoramanI samApti thAya che, e artha kahyo. ATalAM rAgiparisamApakapaNAthI rAtri nAno kahevAya che. gautama ! cAra nakSatro parisamApta kare che, uttarASADhA Adi, pahelA cauda ahorAkane uttakSADhA, pachI abhijita sAta ahorAmane, pachI zravaNa ATha ahorAtrane parisamApta kare, e pramANe sarva saMkalanA vaDe zrAvaNa mAsanA 29-ahorAtra jamAM, pachI zrAvaNa mAsa saMbaMdhI chellA eka ahorAtrane ghaniSThA namra samApta kare che. AnA netRdvAranuM prayojana satri jJAnAdimAM che - tenA anurodhathI dinamAnanA jJAnane mATe kahe che - te zrAvaNa mAsamAM pahelAM ahorAtrathI AraMbhIne pratidina nyAnya maMDala saMkrAMti vaDe tevI rIte kaMIka sUrya parAvartita thAya che, je rIte te zrAvaNamAsanA aMte cAra cAMgula, be pAda porisi thAya, ahIM ATaluM vizeSa che ke - je saMkrAMtimAM jeTaluM ahorAtra pramANa che, teno cothA bhAga te paurupI ke cAma ke prahara. aSADhapUname be pada pramANa pauraSI che, temAM zrAvaNanA cAra aMgula umeratA cAra aMgula adhika porisi thAya, *x - A ja vAtane kahe che - te zrAvaNamAsanA chellA divase be pAda, cAra aMgula porisi cAya che. have bIjA mAsano prazna - varSAkALano bIjo-bhAdaravA nAme mahino keTalA nakSagathI samApta thAya Adi badhuM kathana sujhArthavata ja samajI levuM. * x * cAvata ATha gula porisi chAyAthI sUrya paribhramaNa kare che. bhAvArtha pUrvavatuM. * * * - have bIna mAsanI pRchA * bhagavanvarSanA bIja mAsane keTalAM nabo Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ J332,333 15 parisamApta kare che ? uttara sUtrano saMpUrNa artha sUtrArthavatu jANavo. * * * * * porisi chAyA A pramANe - te mAsanA chellA dise rekhA - pAda paryAvartI sImA, te sthAnamAM traNa pAda porisi thAya che. arthAta paripUrNa traNa pAda porisi thAya. have cocA mAsano prazna - bhagavad ! vaSakALanA cothA kArataka mAsane keTalAM nAmo parisamApta kare che ? gautama ! traNa ItyAdi badhuM sUtrArtha mujaba jANavuM. yAvatu te mAsanA chellA divase traNa pAda, cAra aMgula porisi thAya. varSAkALa puro thayo. have hemaMtakALano prazna - bhagavan! hemaMtakALanA pahelAM mAgasara nAme mAsane keTalAM no parisamApta kare che ? traNa ItyAdi badhuM sUgArcavatu jANavuM. - x * cAvatu te mAsanA chellA divase traNa pAda ane ATha AMgaLa porisi thAya che. dhe bIjA mAsano prazna - bhagavanA hemaMtakALano bIjo poSa nAme mAsane keTalAM nakSatro parisamApta kare che? cAra ItyAdi badhuM sUtrArthavatu jANavuM. -x - cAvatu te mAsanA chellA divase rekhA-pAda paryantavartI sImA, te sthAnamAM cAra pAda porisi thAya * * * - have bIjA mAsano prazna - te sugama che. - pachI cothA mAsano prazna - te sugama che. o hemaMta Rtu purI thaI, have grImanI pRcchA - bhagavan! grImano pahelo mAsa ItyAdi, bhagavan! grImano bIjo mAsa ItyAdi, bhagavan! grImano trIjo mAsa ItyAdi, bhagavan! grImano cotho mAsa ItyAdi. cAra cAre paNa grIkha kALanA sUtro subodha che. prAyaH pUrvanA sUbAnusAra hovAthI sugama che. vizeSa A - te ASADha mAsamAM prakAzya vastumAM vRttane vRttapaNe samacaturaDha saMsthAna saMsthitane samacaturaDha saMsthAna saMsthitapaNe, caNodha parimaMDala saMsthAnane caNodha parimaMDalapaNe, e rIte upalakSaNathI bAkInA saMsthAna saMsthita prakAzya vastu, zeSa saMsthAna saMsthitapaNe hoya che. - ASADha mAsamAM ja prAyaH badhI paNa prakAzya vastumAM divasano cotho bhAga jatAM bAkInA divasamAM sva pramANa chAyA hoya che, nizcayathI vaLI ASADha mAsanA chellA divase tyAM paNa savaciMtara maMDalamAM vartato sUrya, je prakAzya vastu - je saMsthAne hoya che, tenI chAyA paNa tevA AkAre thAya che. tethI kahela che ke vRtane vRtapaNe A ja vAtane kahe che - svakAyaanusaMgini arthAt sva-potAnI chAyA nibaMdhana vastunI kAya-zarIra te svakAya, tene anukAra dhAraNa karavAno svabhAva te anusaMginI. - x * potAnI kAyAnI anusaMginI chAyA vaDe sUrya pratidivasa parAvartita thAya che. ahIM evuM kahevA mAMge che ke - 176 jaMbUdvIpapajJAti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 aSADhanA pahelA ahoraNathI AraMbhIne pratidivasa anyonya maMDala saMkrAMtithI tevI koI rIte sUrya parAvartana pAme che, je rIte sarva paNa prakAzya vastuno divasano cotho bhAga jatAM bAkI ke sva anukAra ane sva pramANa chAyA thAya. bAkI sugama che. A porisi pramANa vyavahArathI kahela che, nizcayathI sAddha 30-ahorama vaDe cAra gula vRddhi ke hAni jANavI tathA nizcayathI porisi pramANa pratipAdanArthe A pUrvAcArya prasiddha karaNa gAthAo kahela che. [ahIM vRttikArazrIe pahelA ATha gANA noMdhela che, tyArapachI tenI vyAkhyA karela che. amo ahIM pUvayAnI gAWIno artha ane vyAkhyAnI punakti na karatAM saMyukad artha noMdhIe chIe | gAthAno artha ane vyAkhyA - yuganI madhyamAM je parvamAM, je tithimAM pauraSi parimANa jANavAnI IcchA hoya, tenA pUrvanA yugAdithI AraMbhIne jeTalAM parvo atikAMta thayA hoya tene bAda karavA. karIne 15 vaDe guNavuM. guNIne vivakSita tithinI pUrve je tithi atikAMta thaI hoya, tenA sahita karavuM. pachI 186thI bhAMgavuM. ukta prApta saMkhyA eka ayanamAM 183 maMDala parimANamAM caMdra nipAdita tithinA 186 thAya, tethI te bhAga vaDe bhAMgatA, je prApta thAya, tene samyaku avadhAvA. temAM jo vadhu saMkhyA viSama hoya, jemake - eka, traNa, pAMca, sAta, nava. tyAre tenuM paryantavartI dakSiNa ayana jANavuM. have jo 'sama' saMkhyA prApta thAya, jemake - be, cAra, cha, ATha, daza tyAre tenA paryAvartI uttarAyaNane jANavuM. e pramANe dakSiNAyana ane uttarAyanane jANavAno upAya kahyo. have 186 vaDe bhAgAkAra karatAM je zeSa vadhe che athavA bhAga asaMbhava hovAthI je zeSa rahe che, tenI vidhi kahe che - je pUrve bhAga karatAM ke bhAganA asaMbhavamAM bAkI rahelAM ayanamata tithi rAzi varte che, tene cAra vaDe guNavI. guNIne yugamadhyamAM je saMkhyA vaDe poM 124 saMkhyaka che, tenA pAdacaturtha aMzathI-31 evo artha che. te rIte bhAga karAtA je prApta thAya, te aMgula, 2 kArathI je gulAMza, te pauraNInI kSaya-vRddhi jANavI. dakSiNAyanamAM pada-dhuvarAzinI upara vRddhi ane uttarAyaNamAM pada yuvarAzino kSaya thAya, e pramANe artha jANavo. have evA svarUpanA guNAkArano bhAgahAra kaI rIte utpanna thAya che ? te ahIM kahe che - jo 186 thI 24-aMgula kSaya ke vRddhi prApta thAya, to eka tithimAM keTalI vRddhi ke kSaya thAya ? ahIM birAzi sthApanA - 186/24/1. ahIM aMtya sazi vaDe madhyama zazine Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ J332,333 1es 138 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 guNIe - 24 x 1. tethI te ja sazi arthAt 24-ja Avaze. pachI Adha rAzi 186 che. tenA vaDe bhAgAkAra karIe, tethI Avaze - 24/186. have ahIM uparanI rAzi aA che, tethI bhAgAkAra thaI zakaze nahIM. tethI chedha ane chedakarAzinI 6 vaDe pavanA karIe athati cha thI bhAga karIe. to uparanI sazi 4-Avaze ane nIcenI rAzi-31 Avaze. arthAt */31 e rIte kSaya ke vRddhimAM cAra-guNAkAra kahyo ane 31-bhAgAkAra kahyo. ahIM je prApta thAya, teTalAM aMgula kSaya ke vRddhi jANavI joIe, tema kahyuM. temAM kayA ayanamAM keTalAM pramANa dhavarAzinI upara vRddhi ke kyAM ayanamAM keTalAM pramANa ghuvarAzimAM kSaya thAya, e pramANe nirUpaNA mATe kahe che - dakSiNAyanamAM be padavI - be padanI upara aMkulonI vRddhi jANavI, utarAyanamAM cAra pAdathI aMgulanI hAni che. temAM yuga madhyamAM pahelAM saMvAramAM dakSiNAyanamAM je divasathI AraMbhIne vRddhi che, tenuM nirUpaNa karatI be gAthA che - yuganA pahelAM saMvatsaramAM zrAvaNa mAsanA kRSNa pakSamAM cokame pauraSI be pada pramANa dhruva hoya che, pachI tenI ekamathI AraMbhIne pratyeka tithi kramathI tyAM sudhI vadhe che, jyAM sudhI samAsathI sAddha 30 ahorAtra pramANathI, caMdramAsanI apekSAthI 31 tithi vaDe cAra aMgula vadhe. A badhuM kaI rIte jANI zakAya ? je rIte mahinA vaDe sAddha-30 ahorAtra pramANathI 31 tithi svarUpa vaDe che, te kahe che - je kAraNe eka tithimAM 31 bhAga vadhe che, te pUrve jaNAvela che, paripUrNa dakSiNAyanamAM vRddhi paripUrNa cAra pado che. tethI eka mAsa vaDe sAddha 30 ahoraNa pramANathI 31-tithirUpathI kahyuM. e pramANe vRddhi kahI. have hAni yuganA pahelAM saMvatsaramAM mAgha mahinAmAM kRSNa pakSamAM saptamIthI AraMbhIne cAra pAdothI pratitithi OM/31 bhAga hAni tyAM sudhI jANavI, tyAM sudhI uttarAyaNanA aMte be pAda pauSi thAya. A pahelAM saMvatsaragata vidhi che, bIjA saMvatsaramAM zrAvaNa mahinAnA kRNa pakSamAM tesane AdimAM karIne vRddhi. mAgha mAsamAM zukla pakSamAM cothane Adi karIne kSaya thAya. trIjA saMvatsaramAM zrAvaNa mahinAnA zuklapakSanI dazamI vRddhinI Adi, mAghamAsamAM kRSNapakSamAM ekama kSayanI Adi. cothA saMvatsaramAM zrAvaNa mahinAnA kRSNa pakSamAM sAta vRddhinI Adi, mAghamAsanA kRSNapakSamAM 13 kSayanI Adi. pAMcamAM saMvatsaranA zrAvaNa mAsanA zukla pakSamAM cotha vRddhinI Adi, mAghamAsanA zuklapakSamAM dazamI kSayanI Adi. have upasaMhAra kahe che - e rIte ukata prakAre pauruSI viSayamAM vRddhi ane kSayamAM yazAkame dakSiNAyanamAM ane uttarAyaNamAM jANavuM. e pramANe akSarani [2712] AzrIne karaNagAthA kahI. have AnI karaNa bhAvanA karAya che - koIpaNa pUche che - yuganI AdithI AraMbhIne 85mAM parvamAM pAMcamI tithimAM keTalA pATanI pauruSI hoya che ? temAM 84 bAda karAya che, tenI nIcethI paMcamI tithimAM pUchayuM, tethI pAMca, 84ne 16 vaDe guNatAM Avaze - 1260. AnI madhya nIcenA pAMca umerIe. tethI Avaze-1265. tene 186 vaDe bhAMgatA, Avaze-6, Avela cha ayano atikramIne sAtamuM Ayana varte che. temAM jatAM zeSa 149 rahe che. tene cAra vaDe guNatAM Avaze-596. tene 31 vaDe bhAga devAtA prApta thaze-19. zeSa raheze sAta. temAM 12-cAMgula pAda, e rIte 19thI 12 vaDe, pada prApta thAya. zeSa rahe che sAta aMgula. chaThuM ayana uttarAyaNa, te jatAM sAtamuM ayana dakSiNAyana varte che. pachI 1-pAda, 3-aMgulane be pAda pramANa ghuvarAzimAM umerIe. tethI Avaze 3-pAda, gula, je 31 bhAga zeSarUpa varte che, tenA yava karIe. temAM ATha cavano eka aMgula, tethI 7 ne 8 vaDe guNatAM Avaze-56, tene 31 vaDe bhAMgatA Avaze eka yava ane zeSa raheze cavanA 531 bhANa. eTalI paruSi thAya. vaLI bIjuM koI pUche che - 97 mAM parvamAM, paMcamI tithimAM keTalA pAda pauruSI ? temAM 96 bAda karavA. tenI nIce pAMca che. 96ne 15 vaDe guNIe. Avaze-1440, temAM nIcenA pAMca umero. thaze 1445. tenA 186 vaDe bhAga karAtA prApta thaze - ayano ane zeSa raheze-143. tene 4-vaDe guNIe, Ave-pa72. tene 31-vaDe bhAMgatA prApta 18 maMgala, temAM 12 aMgula vaDe pAda, e rIte prApta thAya, 1-pAda, 6-aMgula ane upara uddharita aMza-14. tenA yava karavA 8 vaDe guNIe, tethI Ave 112. tene 31 vaDe bhAMgatA prApta thAya-3-java. zeSa rahe che - eka yavanA 1931 bhAga. sAta ayano gayA. AThamuM ayana te uttarAyana. uttarAyanamAM cAra pAda rUpathI yuvAzinI hAni kahevI. tethI eka pAda, aMgula, 3-cava, eka cavanA 1931 bhAga, e pramANe cAra pAdamAMthI laI letAM, zeSa rahe che - be pAda, cAra aMgula, cAra cava, eka cavanA 131 bhAga. ATalI yuganI AdithI AraMbhIne 93mAM parvamAM pAMcamI tithimAM paurupI thAya che. A pramANe badhe ja bhAvanA karavI joIe. have paurUSI parimANathI ayanagata parimANa jANavAne mATe A karaNa gAthA che - paurUSImAM jeTalI vRddhi ke hAni batAvI, tethI divagata ke pravartamAna vaDe trirAzi karaNAnusAcI je prApta thAya, te ayananuM teTalA pramANamAM rahela jANavuM. A karaNagAthA akSarArtha kahyo, tenI bhAvanA A pramANe che - - temAM dakSiNAyanamAM be pAdanI upara, cAra aMgulanI vRddhi batAvI. tyAre koI paNa pUche - dakSiNAyananA keTalAM jatAM ? ahIM birAzi kurma avatAra thAya - jo cAra aMgulanA 31-bhAga vaDe eka tithi prApta thAya, to cAra gula vaDe keTalI tithi Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ J332,333 139 180 prApta thAya? birAzi sthApanA - 31/1/4. ahIM tyarAzi aMgularUpa 31-bhAga karaNArthe 31 vaDe guNIe, tethI Avaze-124. tenAthI madhyarAzi guNavAmAM Ave. to 124 x 1 = 124 Avaze. tene cAra-rUpa Adi zazithI bhAgAkAra karatAM prApta thAya-31 tithio. Avela dakSiNAyanamAM 31mI tithimAM cAra gula pauruSImAM vRddhi thAya. tathA uttarAyaNamAM cAra pAdathI ATha aMgula hIna pauruSImAM pAmIne koI paNa pUche che - uttarAyana keTalAM jatAM ? ahIM paNa birAzi-jo cAra aMgulanA 31-bhAga vaDe eka tithi prApta thAya, to ATha aMgula hInI keTalI tithio prApta thAya ? marAzi sthApanA - */1/18. ahIM aMtya sazinA 31-bhAga karaNArthe 31 vaDe guNIe. tethI Ave-248, tenA vaDe madhyarAzi-1-ne guNatAM te ja 248 Avaze. tene Adha Azi-4-vaDe bhAga devAtA prApta thaze 62. Avela uttarAyaNamAM 6mI tithimAM ATha aMgula pauruSI hIna thAya - ghaTe che. have upasaMhAra vAkya kahe che - A anaMtokta pUrvavarNita padomAM A kahevAnArI saMgrahaNI gAthA che. te pUrve vyAkhyAna svarUpa che. AnA nigamanArthe pharI kahela che, tethI punakti na jANavI. je pUrva uddeza samaye sannipAtadvAramAM sUtramAM sAkSAt upAta che, have chAyA dvAramAM kahyuM, te sUtrakAranI pravRttinuM vaicitrya che. pUrNimA - amAvAsyA dvAramAM saMnipAta dvAra aMtabhavita che. chAyA dvAra netRdvArAnuM yogya chatAM paNa bhinna svarUpapaNAthI pRthak rUpe vivakSita che, ema vicAravuM joIe. have A ja adhikAramAM 16-dvAro vaDe arthAntarane pratipAdana karavA mATe be gAthA kahe che - * sUtra-334 thI 339 : [] dvAra - (1) Adhastana pradezavatI, () caMdra pazciA , ) methI abAdhA, (4) lokAMtathI aMtara, (5) bhUtalathI abAdhA, (6) aMdara, bahAra ane urdhvamukha cAle che? [33] dvAra - (8) saMsthAna, (8) pramANa, (9) vahana karanAra deva, (10) zIva gati Adi, (11) RddhimAnapaNuM, (12) tArAnuM aMta, (13) AgamahiSa, (14) guTita ane sAmarza, (15) sthiti, (16) Alabahuva. [33] bhagavana mAM caMdra-sUryanA adhatana pradezavata tAra-vimAno nA devomAM] jUna, tulya, sama che ? uparita pradezavata tArA-vimAno [nA devomAM] jUna che ke samAna ? hA, gautama! te pramANe ja kahevuM. [33] bhagavan! kayA kAraNe ema kahevAya che ke - "tema che." gautama je-je rIte te devonA tapa-niyama-ahAcarya ucca ke anucca hoya che, te-te rIte, te devone e pramANe kahevA. jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 te A pramANe - hInatA hoya ke tulyA hoya. je-je rIte te devonA tapa, niyama, brahmacarya uccAdi na hoya, te-te rIte, te devone e pramANe na kahevA. te A pramANe - hInatA hoya ke tucatA hoya. [38] bhagavana ! eka eka caMdranA keTalo mahAgraha parivAra che ?keTalo nAma parivAra che , keTalA koDAkoDI tArAgaNa che ? gautama ! 88-mahAgraha parivAra che, 28-nakSatra parivAra che ane 66,975 koDAkoDI tArAgaNa kahelo che. [39] bhagavAna ! meru parvatathI keTalAM AMtare jyotiSka deva cAra care che ? [gati kare che ? gautama! 11ra1 yojanA aMtare cAra care che. bhagavana ! lokAMtathI keTale aMtare jyotiSa kahelAM che ? gautama! 1111 yojanA aMtare jyotika che. bhagavAna ! bhUmitalathI jyotiSucaka keTale uMce gati kare che ? gautama! 90 yojana uMce gati kare che. e pramANe sUryavimAna bhUmitalathI 800 yojana uMce, caMdravimAna 880 yojana uce, uparanA tArA vimAna 00 yojana uMcAIthI cAra care-gati kare che. bhagavat ! jyotikanA nIcenA talathI suvimAna keTalI uMcAIe gati kare che? gautama! daza yojanA aMtare uMce gati kare che. e pramANe caMdravimAna @ yojanA aMtare uMce gati kare che, uparanuM tArAvimAna 110 yojanA aMtare uMce gati kare. sUryanA vimAnathI caMdranuM vimAna 80 yojanA aMtare uMce gati kare che. sUryanA vimAnathI 1oo yojana upara tArA vimAna gati kare che ane caMdranA vimAnathI ra0 yojana upara tArA vimAna cAra care che athati gati kare che. * vivecana-334 thI 339 : (1) caMdra ane sUryanA tAsa maMDalanI nIce, upalakSaNathI samAna paMktio ane upara hIna ke sama ItyAdi vaktavya. (2) caMdraparivAra vaktavya. (3) jyotiSayakanI merathI bAghAnuM kathana. (4) te rIte lokAMtathI jayotikacakanuM aMtara. (5) bhUmitalathI jyotiSu cakranuM aMtara, (6) nAgano tayAra phonanI aMdara che ke bahAra, upara che ke nIce, tenI vakyavyatA, (7) jyotika vimAnonI saMkhyA, (8) tenuM ja pramANa. (9) caMdrAdinA vimAno koNa vahana kare che ? (10) temanI madhye koNa Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ J334 thI 339 181 182 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 alARddhika ke mahAkaddhika che, tenuM kacava (11) tArAnA paraspara aMtaranuM kathana (12) caMdrAdimAM koNa zIgha gatika ke maMdagatika che, te vizenI vakatavyatA. (13) agramahiSI kathana, (14) buTika - atyaMtara parSadAmAM strIjana sAthe bhoga karavAne samartha caMdrAdi che ke nahIM, tenuM kathana. (15) sthiti-AyuSya, (16) jyotikonuM alabahud. have prathama dvArane pUchavA mATe kahe che - bhagavad ! caMdra-sUrya devone kSetranI apekSAthI nIce paNa tArArUpa - tArA vimAnAdhiSThAtA devo dhuti ane vaibhava AdinI apekSAthI keTalAM aNu-hIna hoya che, keTalAM tulya-sardeza hoya, adhikapaNuM to svasva IndrothI parivAranA devone saMbhavatuM nathI mATe pUchela nathI. tathA sama paNa caMdrAdi vimAnothI kSetranI apekSAthI sama-samazreNisthita paNa tArA vimAna adhiSThAtA devo paNa caMdra-sUryonA devonA dyuti ane vaibhava AdinI apekSAthI keTalAMka hIna ane keTalAMka tulya hoya. tathA caMdrAdi vimAnonA kSetranI apekSAthI upara sthita tArA vimAna adhiSThAtA devo paNa caMdrasUryanA devonA dhuti ane vaibhava AdinI apekSAthI keTalAMka hIna, keTalAMka tulya paNa hoya. e pramANe gautame pUchatAM bhagavaMte kahyuM - gautama! hA, arthAt je pUchyuM, te badhuM temaja hoya, tethI temaja kahevuM joIe. A arthamAM hetu prazna kahe che - bhagavan! kayA hetuthI ema kahyuM? aca te ja sUga anusmaraNa karavuM ? teno uttara ApatA kahe che - je-je rIte tArAvimAnanA adhiSThAtA devonuM pUrva bhavamAM tapa, niyama, brahAcarya ukaTa hoya, temAM tapa-anazanAdi bAra bhede che, niyama-zca Adi, brahmacaryamaithunavirati. ahIM zeSa vratonuM upadarzana kiTavratadhArIno jyotikamAM utpAda asaMbhava che mATe kahela nathI. utkaTanA upalakSaNathI anukaTa paNa jANavuM. anyathA uttarasUtramAM kahevAnAra aNuva na Ave. vat zabda garbhita vAkyanI sApekSatAthI tat zatnabhita vAkya hovAthI uttaravAkya kahe che - te te rIte te devone e pramANe jANavA. te A rIte- aNuva ke tulyava. AmAM kaMI anucita nathI. manuSyalokamAM paNa dekhAya che ke - keTalAMka janmAMtaropacita tathAvidha punyanA bhArathI rAjyatvane pAmyA vinA paNa rAjA jevo tavya vaibhava bhogave che. ahIM vyatirekathI kahe che - jema jema te tArAvimAna adhiSThAtAnA pUrva bhava ajita utkaTa tapa-niyamabrahamacarya na hoya, tema-tema te-te devAne AvuM adbhutva ke tucava hotuM nathI. kemake Abhiyogika karmodayathI atinikaTava hoya che. artha A che - akAmanirjasadi yogathI devatvapApita thavA chatAM paNa deva RddhinA alAbhathI caMdra-sUryathI yutivaibhava Adi apekSAe abhutva paNa saMbhave che. * x - have bIjA dvArano prazna kare che - bhagavatu ! ekaika caMdranA keTalo mahAgraha parivAra che Adi prazna sUtrArthavat jANavA, uttara sUga paNa temaja che. vizeSa e ke - bhale ahIM A caMdranA ja parivArapaNe kahelA che, to paNa sUryanA paNa IndravathI A paNa tenA parivArapaNe jANavA. kemake samavAyAMga ane jIvAbhigamanI vRttimAM tema kahela che. have bIjA dvArano prazna kare che - bhagavana ! meru parvatathI keTale dUra jyotizaka gati kare che ? gautama ! jagatanA svabhAvathI 1121 yojananA aMtare jyotiSa gati kare che. zuM kahevA mAMge che? merathI cakravAlathI 11ra1 yojana choDIne cala jyotizcaka tArArUpa gati kare che. prakramathI jaMbUdvIparata ja jANavuM anyathA lavaNasamudrAdi jyotizcakanA meruthI dUravartitvathI, ukta pramANa asaMbhava che. pUrve sUryacaMdra vaktavyatAdhikAramAM abAdhA dvAramAM sUrya ane caMdranuM ja meruthI aMtara kahyuM, ahIM tArApaTalanI kahyuM. tethI temAM pUvapara virodha nathI. have sthira jyotizcaka jotAM keTalI abAdhAthI pUrve rahe che, ema pUchatAM cothuM dvAra kahe che - lokAMtathI - alokAdithI pUrve keTalA aMtare prakamathI sthira jyotizcaka kahelA che ? gautama ! jagatu svabhAvathI 1111 yojana dUre jyoti kahela che, prakamathI sthira jANavA. tyAM cara jyotizakano abhAva che. have pAMcamAM dvArane pUche che - bhagavad ! bhUmitalathI udad uMce keTale dUra adhaHstana jayotiSa cAra care che ? gautama ! siddhAMta prasiddha samabhUtala bhUbhAgathI udarva uMce keTale dUra adhatana jyotiSa tArApaTala cAra care che ? gautama ! 790 yojana dUra adhatana jayotizcaka cAra care che. have sUryAdi viSayaka bAghA svarUpane saMkSepIne bhagavaMta svayaM kahe che - e pramANe jema samabhUmibhAgathI adhatana jayotizaka 790 yojane che, tema samabhUmibhAgathI sUrya vimAna 800 yojane, caMdravimAna 880 yojana, uparitana tArA Goo yojane cAra care che. have jayotizcakanA cAra kSetranI apekSAthI aMtarano prazna - jyotizakanA 110 yojana jADAInI nIcenA talathI keTalI dUra sUryavimAna cAra care che ? gautama ! 10 yojana rU5 aMtarathI sUryavimAna gati kare che. A sUtramAM samabhUbhAgathI uMce 39o yojana atikamatA jyotizakanuM bAhalya mULabhUta AkAzapadeza pratara che, te avadhi mAnavI. e pramANe caMdrAdi sugamAM paNa che. e pramANe caMdravimAna 900 yojana rUpa aMtare cAra care che. uparanA tArAvimAna 110 yojana dUra jyotizakanI jADAIne aMte cAra care che. have gatArtha chatAM ziSyane jaNAvavA sUryAdinuM paraspara aMtara sUtrakAra kahe che - Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ J334 thI 339 183 sUryavimAnanI caMdravimAna 80 yojana dUra cAra care che. sUryavimAnathI 110 yojana dUra uparitana tArApaTala cAra care che. caMdravimAnathI 20 yojana upara tArApaTala cAra care che. ahIM sUcavavA pUratuM sUtramAM na kahyA chatAM grahonI ane nAgonI phogavibhAga vyavasthAnA matAMtara Azrita saMgrahaNInRtyAdi darzita lakhIe chIe - bhUtalathI. cha90 yojana jaIne sarvathI nIcenA nabhastalamAM tArA rahela che, tArApaTalathI 10 yojane sUryapaTala, tyAMthI 80 yojane caMdra, cAra yojana jaIne nakSatrapaTala, tyAMthI cAra yojana jaIne budha paTala, zuka-guru-maMgaLa traNa traNa yojana uMce kramathI paTala rahela che. - - have chaThuM dvAra kahe che - * sUtra-340 thI 343 - jaMbUtISa dvIpamAM 28-nAmomAM keTalAM nakSatro sarva atyaMtara maMDalamAM cAra care che ne keTalAM nAmo sarva bAhya maMDalamAM cAra care che ne keTalAM nAmo sauthI nIce cAra care che ? keTalAM nakSatro sauthI upara cAra care che ? gautama abhijitu namra savaciMtara maMDalamAM cAra care che, mUla napx sava bAla maMDalamAM cAra care che, bharaNI nakSatra sauthI nIce ane svAti nati sauthI upara cAra care che. bhagavAna ! caMddhavimAna kayA AkAre kahela che ? gaumAM AI kapiSTha saMsthAne rahela, sarva sphaTikamaya, Acugata uMcu, e pramANe badhuM jANavuM. bhagavanA caMdra vimAnanI laMbAI pahoLamI keTalI che ? ane tenuM bAhalyauMcAI keTalI che? 3i41] gautama! caMdramaMDala 56 bhAgathI vistIrNa ane ra8 bhAgathI bAhalyauMcuM che, tema jANavuM. [] sUryamaMDala-48 bhAga vistIrNa hoya che, ane nize 24-bhAga tenuM bAharA-uMcAI jANavI. [33] grahonI pahoLAI be koza ane nonI 1-koNa hoya che. tArAnI ardha koza hoya. grahAdinuM bAhalya-uMcAI tenA tenAthI aDadhI hoya che. * vivecana-340 thI 343 : bhagavana! jaMbUdvIpamAM 28-nakSatro maLe keTalAM na sarva maMDalothI atyaMtarasavasviMtara che ? AnA dvArA dvitIyAdi maMDala cArano niSedha karyo. tathA keTalAM naNa sarvabAhya - savathI nakSatra maMDalikAnI bahAra cAra care che - bhramaNa kare che. keTalAM nakSatro badhAMthI nIce cAra care che ? keTalAM nakSatra badhAM nabonI upara cAra care che ? arthAt badhAM naganI upara care che ? gautama ! abhijitu nakSatra badhAMnI atyaMtara cAra care che, jo ke sarvAtyaMtara maMDalayArI abhijitAdi bAra namo kahyA che, to paNa A 11-nakSatronI apekSAthI 184 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 meranI dizAmAM rahIne cAra care che, tethI sarvAtyaMtara cArI kahela che. mUlanakSatra sarvabAhya cAra care che, jo ke paMdara maMDala bAhyayArI che - mRgazirAdi cha, pUvaSADhA-uttarASADhAnA cAra tArAmAM babbe tArA kahyA, te paNa A bahizArI nakSatranI apekSAthI lavaNanI dizAmAM rahI cAra care che tethI sarva bAhmacArI kahyA. bharaNInama badhAMnI nIce cAra care che. svAtinakSatra badhAMnI upara cAra care che. bhAva evo che ke - 110 yojanarUpa jyotikSaka bAhalyamAM je nAmonA kSetravibhAga cAra yojana pramANa che, tenI apekSAthI ukta baMne namo kramathI adhastana ane upasitata bhAgamAM jANavA. haribhadrasUrijI paNa dhastana bharaNI Adi ane uparitana svAti Adi nakSatra che, tema kahe che. have sAtamuM dvAra - bhagavatu ! caMdravimAna kayA AkAre che ? gautama ! uMdhu karela ardhakapilya phaLa saMsthAne rahela, sarvasphaTikamaya, vijayadvAra AgaLa prakaMThakaMgata prAsAda varNana, sarve paNa vimAna prakaraNathI kahevuM. caMdra vimAna mAphaka badhAM sUryAdi jyotika vimAno jANavA * x * [zaMkA] jo badhAM jyotika vimAno urvIkRta kapitthAkAre che, to caMdrasUrya vimAno ati sthULatvathI udayakALe - atakALe, jyAre tIcha bhame che, tyAre kema te prakAre upalabdha thatAM nathI ? jyAre mastaka upara varte che, tyAre tenI nIce rahela lokone vartuLapaNe lAge che - X - ItyAdi prazna. ahIM ardhakapittha AkAra sAmayathI vimAnano na jANavo, paraMtu vimAnanI pIThano che, te pIThanI upara caMdrAdinA prAsAda che, prAsAdo tevI koI rIte rahela che, je rIte pIThanI sAthe ghaNo vartulAkAra thAya che. * x * tethI koI doSa nathI. have AThamaM dvAra pUche che - bhagavana! caMdravimAnanI laMbAI, pahoLAI, uMcAI keTalAM kahyAM che ? upalakSaNathI sUryAdi vimAna paNa prazmita jANavA. padhathI uttara sUtra kahe che - gautama! nize 56/61 bhAga yojana vistIrNa caMdramaMDala hoya che. arthAt eka pramANamula yojananA pa6/1 bhAgathI jeTaluM pramANa thAya che, teTalAM pramANa Ano vistAra che, vRta vastunI sardeza laMbAI-pahoLAI hoya che, tethI laMbAI paNa vistAra jeTalI jANavI. paridhi svayaM kahevI. vRttanI savizeSa traNagaNI paridhi hoya. uMcAI 28 bhAga jeTalI kahevI. pa6nuM aDadhuM ATaluM thAya. - 4 - sUryamaMDala 48 bhAga vistIrNa hoya che. 24 bhAga sudhI tenI uMcAI kahevI. tathA be koza grahonI ItyAdi sugArgavata jANavuM. have navamAM dvArane praznano viSaya karatAM kahe che - * sUtra-344 thI 347 :bhagavAna ! caMdra vimAnane keTalAM hajAra devo vahana kare che ? Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ /344 thI 347 185 186 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 gautama! 16,ooo devo tenuM parivahana kare che. o caMdra vimAnane pUrvamAM zveta, subhaga, supabha, zaMkhatala-vimala-nirmala, dhana dahIM gAyanA dUdhInA phINa, rajadnA samUhanI jema prakAzaka, sthira, laSTa, prakoSTha, vRtta, pIvara, suzliSTa, viziSTa, tINa dADhAthI viDaMbita mukhavALA, kata utpala-mRdu-sukumAla tALavuM ane jIbhavALA, madhugulika samAna piMgalAkSa, pIvazreSTha-uru-patipUrNa vipula skaMdhavALA, mRdu-vizada-sUkSma lakSaNa-prazasta zreSTha varNA kesarAthI upazobhita [tathA - - - *** ucichUta-junarmita-sujAta-AsphoTita pUMchaDAvALA, vajamaya nakhayukata, vajamaya dADhAvALA, vajamaya dAMtavALA, tapanIya tAluvALA, tapanIya yokagaka sAthe suyojita, kAmagama-prItigama-manoma-manorama, amitagati, amita maLavIra-puruSAkAra parAkrama yukata, mahatu AsphoTita sanada bolanA kalakala ravathI, madhura, manahara zabdothI AkAza dizAne pUratA, zobhita karatad... 4ooo sahAya dhArI devo pUrvanI bAhAnuM vahana kare che. * caMdra vimAnIne dakSiNamAM zveta, subhaga, supamANa, zaMkha tala vimala nimala-dhana dahIM - gAyanA dUdhanA phINa - rajad samUhavatuM prakAzanA, jamavA kuMbha yugala - surizvata - pIvazreSTha-vaja soMDavartita-dIta-nyukta pada prakAzaka, anuwta mukhavALA, tapanIya vizALa karNa, caMcaLa-calaMta-vimala-ujjavala, madhuvarNa-nidha-pAtaLA-nirmaLa-givarNa maNirana locanavALA... ti) abhyadagata mRdu-malikA-dhavala sardeza saMsthita, nirva-da- naphaTikamaya-sujAta daMtakuzaLa vaDe upazobhita kaMcana dozI paviSTa detAgra, vimala maNirana rucira veraMta citta rUpaka virAjita, tapanIya-vizALa-tilaka pramukhathI parimaMDita, vividha maNirana utd zaiveyaka baddha-gaLAnI zreSTha bhUSaNayukad, varya-viciga daMDanimaLa-djamaya- tiSNa-laSTa-aMkuza-kuMbha yugala tapanIyasubaddha-kaccha-darSita-baLoddhara.. | tii] vimala-dhanamaMDala-vajamaya-lAlAyita vividha maNi-ratna-ghaTA pAzaka-rajatamaya baddha-laMbita ghaMTA yugalanA madhu+manahara svaravALA, lIna pramANayukta, vartita-sujAta-klakSaNa, prazasta, ramaNIya, bhAlaka puMchavALA, upacitapratipUrNa kuMbha caraNa lag vikrama gativALA, aMkamaya nabavALA, tapanIya jIbhavALA, tapanIya tAluvALA, tapanIya yodmakathI suyojita kAmagama-pItigama manorama, amitagativALA, amita baLa-vI-puruSAkAra parAkramavALA, mahatu gaMbhIra gulagulAyita madhu-manahara ravathI AkAzanI dizAne pUratAM, zobhita karadi - zooo gajarUpadhArI devo dakSiNanI bAhAnuM vahana kare che. caMdravimAnanI pazcimamAM zveta, subhaga, supabhAvALA, cala-capaLa-kaphuda zAlIna, dhana-nizcita-subaddha lakSaNa, uMgata, kaMIka namela hoThavALA, caMkramitalalita-yulita-cala-capala garvita gativALA, sannatapAvALA, saMgatapaLavALA, surata pAvALA, pIvara-vartita-susaMsthita kaTivALA, avalaMba-palaMba-lakSaNapramANa yukta ramaNIya vyAlagaMDavALA... [tathA] samajura ane puMchavALA, samarekhita niSNAgrasaMgata zRMgavALA, tana-sUma-sujAta-nidha roma-zarIra dhAraNa karanArA, upacita-mAMsala-vizAlapatipUrNa-suMdara skaMdha pradezanALA, sainyanI zobhAthI yukta, bhAsamAna kaTAkSasunirikSaNavALA, yukta-pramANa-pradhAna lakSaNa-prazasta-ramaNIya gaNilathI zobhita, dharadharaka-suzabda baddha-parimaMDita kaMThavALA... ...vividha maNi-kanakarana-vaeNTikAnI zreNIthI sArI rIte zobhatA, zreSTha ghaTAnI mALAthI ujjavalInA dhAraka, pA-utpala sakala surabhi mALAthI vibhUSita, vajaya kharavALA, vividha viSpharayukta, sphaTikamaya dAMtavALA, tapanIyajIbhavALA, tapanIya tAluvALA, tapanIya yodmakathI suyojita, kAmagama-prItigama-manogamamanorama-amitagati-amita baLa, vIrya, parAkAra parAkramavALA, mahAmajitagaMbhIra-madhara-manahara rava vaDe AkAza dizAne pUratA ane zobhita karatA. 4ooo vRSabhadhArI devo pazcimI bAhAnI vahe che. caMdra vimAnane uttaramAM zveta, subhaga, supabhAvALA taramallihAyanavALA, harimelaka-mallikAnI kaLI jevI AMkho vALA, caMcarita tII cAla ke popaTanI cAMcanI jema vakatAnI sAthe potAnA paganuM uddhakaraNa, lalita gati, pulitagati, vAyutulya atIta capaLa gati yukata... [tathA]...laMghana, valsana, uchaLavuM, zIghatAthI sIdhuM doDavuM, caturAIthI doDavuM, kripadI-jAginI-vimala-vegavatI A gatikamomAM suzikSita, abhya, gaLAmAM sthApita hAlatA evA ramya, uttama AbhuSaNothI yukta, nIcenI tarapha samyaphapaNe namela dehanA pArthabhAgothI yukta, dehane anurUpa pramANa yukta pA[bhAgavALA, sahajapaNe suninna bhAga , paripuSTa, goLa, suMdara saMsthAnamaya kamara yukta... tathA lAMbhA, uttama, lakSaNamaya, samucita pramANopeta, aNIya cAmaranA bhAlothI yukata, atyaMta sUma, sunius, niSpa, mulAyama dehanA romavALI cAmaDIthI yukata, mRdu, vizada ujjavala, paraspara asaMmilita, pRthapha-pRthapha paridayamAna, sUma, uttama lakSaNavALA, vistINa aMdha kaza cheeNIthI suzobhita, lalATe dhAraNa karAyela darpaNAkAra AbhuSaNothI yukata... * [tathA mukhAbharaNa, laTakatA jhumakhA, cAmara ane dakSikAranA viziSTa AbhuSaNothI zobhita, parimaMDita kaTiyukta, tapanIya bura, jillA ane tAluyukta, tapanIya doraDA vaDe suyojita, IcchAnurUpa gatiyukata yAvata manorama evI amitagativALA, amita bala-vI-puruSAkAra parAkramavALA, mahatuM AhatahesitanA kilakilAdinA manahara rava vaDe AkAza dizAne pUratA ane zobhAvatA. soon aSa ghArI deze uttaranI bAhAne vahana kare che. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ /344 thI 343 183 [45] soLa-soLa hajAra devo caMdra ane sUrya vimAnanuM, ane ATha-ATha hajAra devo ekaika graha vimAnanuM vahana kare che. [346] cAracAra hajAra devo eka-eka namra vimAnanuM ane banne hajAra devo eka-eka tArA vimAnonuM vahana kare che. [34] e pramANe sUryavimAna yAvata tArArUpa vimAnonuM varNana che, mAtra devanI saMkhyAmAM aMtara che. * vivecana-344 thI 347 : bhagavana! caMddha vimAnane keTalA hajAra devo vahana kare che ? gautama! 16,000 devo vahana kare che. ekaika dizAmAM cAra-cAra hajAra deva hoya che. ahIM bhAvanA A pramANe che - A caMdrAdinA vimAno tevA jagat svabhAvathI nirAlaMbana vahana karAtA rahelAM che, mAtra je Abhiyogika devo che, te tevA prakAranA nAma kamadaya vaza samAnajAtiya ke hInajAtiya devo potAnA mahimAno atizaya darzAvavA mATe potAne bahuma mAnatA pramodathI bharelA, satata vahanazIla vimAnomAM nIce rahI-rahIne keTalAMka siMha5, keTalAMka hAthI rU5, keTalAMka vRSabharU5 ane keTalAMka azvarUpa vikrvIne te vimAnonuM vahana kare che. te A rIte - jema ahIM koIpaNa tevA prakAranA abhiyogya nAma karmanA upabhogI dAsa, bIjA samanAjAtiya ke hIna jAtiyonA pUrvaparicitonA "huM Ano nAyaka chuM' ema suprasiddha ane saMmata hoya, e rIte potAnA mAhAmya atizayanA darzanArthe badhAM ja svocita karma AnaMdathI kare che. te rIte Abhiyogika devo paNa tevA prakAstA Abhiyogya nAmakarmanA upabhoga bhAja samAna ke hIna jAtiya devAnA, bIjAmAM ame samRddha chIe evA sarvaloka prasiddha caMdrAdi vimAnonuM vahana kare che. e pramANe potAnA mAhAbhyanA darzanArthe ukta prakAre caMdravimAnone vahe che. have A 16,000ne vyaktigata kahe che - caMdravimAnanI pUrvamAM-che ke jaMgama svabhAvathI jyotikonA sUryodayAMkita ja hovAthI pUrva dizA na saMbhave kemake cArAnusAra pUrva-pazcima dizAnA parAvartano saMbhava che. to paNa javAnI IcchAvALI dizAmAM jatAM te dizA pUrva rUpe vyavahAra pAme che. siMharUpadhArI 4ooo devo pUrvanuM pArza-bAhAne vahe che. tene ja vizeSathI kahe che. zveta varNavALA, saubhAgyavAlA-janapiya, zobhanAbhA-dIpti jenI che tevA. zaMkhano madhyabhAga, atyaMta nirmaLa je jAmeluM dahIM, gAyanA dudhanA phINa, rUpAnA DhagalAnA jevA prakAza-teja prasAra jeno che tevA, tathA dRDha, kAMta, prakoThakavALA tathA vartuLa, puSTa, vivara rahita, tIrUNa bhedikA je dADhA, tenA vaDe vistRta mukha jemanuM thayeluM che tevA, kemake prAyaH siMhajAtiyo dADhA vaDe pahoLA mukhavALA ja hoya che, athavA viDaMbita - zobhita mukhavALA che. tathA kta utpalapatravat ati komaLa tAlu ane jillAvALA, madhuguTikA 188 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 dhanIbhata kSaudrapiMDanI jema piMgala AMkhavALA, prAyaH hiMsaka jIvonA yakSa pItavarNavALA hoya che tathA pIvara-upacita, pradhAna jaMghAvALA, paripUrNa, tethI ja vistIrNa DhaMdhavALA, mRdu-aTa-pAtaLA, lakSaNo vaDe prazasta pradhAnavarsI je skaMdha kesarachaTA, tenA vaDe zobhatA tathA urvIkRtu sArI rIte adhomukhI karAyela zobhanapaNe rahela ane bhUmi upara pachADela paMchaDAvALA. tathA vajamaya nakho, vajamaya dADho, vajamaya dAMta. ahIM traNe paNa avayavonA bhaMguratvane dekhADavA mATe vajanI upamA che, tathA tapanIyamaya jillA ane tapanIyamaya tAluvALA, tapanIya yojJaka jemAM suyojita che tevA, tathA svecchAthI gamanavaLA jyAM IcchA thAya tyAM javAvALA. prIti-citollAsapUrvaka gamana karanAra, mananI jema gamana vegavALA, manorama ane manohara gativALA tathA amita-bahutara gativALA tathA amitabalAdivALA, moTA AsphoTa siMhanAda bolanA madhura kalakala va vaDe manohara zabdothI pUratA, aMbara-AkAzamaMDalanI pUrvadi dizAne zobhAyamAna karatAM devo vahana kare che. have bIjI bAhAnA vAhakone kahe che - caMdravimAnanI dakSiNamAM - javAnI IcchAnI dizAnA dakSiNa pazvimAM hAthInuM rU5 dhAraNa karelA 4000 devo dakSiNanI bAhAnuM parivahana kare che. temane vizeSathI kahe che - zretAdi vizeSaNa pUrvavata tathA vajamaya kuMbha yugalavALA, susaMsthAnavALA puSTa vara vajamayI zuMDha, dIpta-sukata je pAbiMdujALarUpa, teno prakAza-vyaktabhAva jeno che te. bIje paNa kahyuM che ke - tAraNyamAM hAthInA dehamAM thatAM tabiMduo paDA rUpe ja oLakhAvAya che tathA amyunnata-mukhonI AgaLa uattapaNAthI, tapanIyamaya avAMtara raNatvathI vizAla-bIjA jIvanA kAnanI apekSAthI vistIrNa, sahaja capaLatAyukta, tethI ja ahIM-tahIM DolatA evA, AgaMtukamala rahita, ujjavalabhadrAtiya hasti avayavathI bahAra zvetavarNavALA baMne kAno jemanA che tevA prakAranA hAthI. tathA madhuvarNa-kSaudra sadaMza bhAsatA snigdha, pAMkhavALA, nirmaLa-chAyAdi doSarahita, gavarNa-lAla, pILo ane zveta evA maNiratnamaya locanavALA, temanAM ati uad mukula mallikA samAna dhavala tathA sardeza-sama saMsthAnavALA, vraNa varjita, deDha, saMpUrNapaNe sphaTikamaya, janmadoSarahita, daMtakuzalo vaDe zobhatAM tathA vimalamaNiratnamaya, cira, paryanta cigarUpaka arthAta kozImukhavartI, tenA vaDe virAjita je suvarNakozI kholikA rUpe prasiddha che, temAM praviTa je agra dAMta jemanA che tevA hAthIo. tathA tapanIyamaya vizALa tilaka Adi je mukhAbharaNo Adi zabdathI ratna zaMDikA cAmarAdine levA, tenA vaDe parimaMDita, tathA vividha maNiratnamaya mUddha jenA che te, tathA veya sAthe baddha kaMThanA AbharaNo, ghaMTa Adi jemAM che te. tathA be Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ J344 thI 347 189 10 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 kuMbha madhyamAM udaya prApta arthAt tyAM sthita tathA vaiDUyamaya vicitradaMDa jemAM che te, nirmaLa vajamaya tINa, manohara aMkuza jemane che te, tathA tapanIyamayI subaddhakakSAhRdaya jemane che tevA hAthI. - tathA darSita-darpavALA, balamAM utkaTa, vimala tathA dhanabhaMDala jemane che tevA, vajamaya lAlA vaDe lalita zrutisukha tADana jene che tevA, vividha maNiratnamaya, pArthavartI ghaMTA arthAt laghughaMTA jemane che te tathA AvA prakAranI jatamayI tIchI baddha je raju, tenA laMbita je ghaMTAyugala, teno je madhura svara, tenA vaDe manohara, tathA AlIna-suzliSTa nirbharabhara kezapaNAthI pramANayukta * paga sudhI lAMbApaNAthI vartuLa, prazasta lakSaNavALA, ramaNIya-manohara vALa jene che, evA prakAranI gAtrA paripaMchana-paMchavALA, tiryayo paMchaDA vaDe ja zarIrane pramArje che mATe A vizeSaNa che. tathA upacita-mAMsala, paripUrNa-pUrNa avayavavALA, kUrmavat unnata caraNo, tenA vaDe laghulAghavopeta arthAt zIghatara, vikama-pAda vikSepa jevo che te, tathA karatnamaya nakhavALA, tapanIya jillAvALA ItyAdi nave pado pUrvavatu jANavA. mahatA-bahavyApI, gaMbhIra-atimaMdra, gulagulAyita racavRMhita zabda, tenA vaDe madhara ane manohara zabdo vaDe AkAzane parita karatAM ane dizAne zobhAvatA, te badhuM pUrvavat. have bIjI bAhAnA vAhakone kahe che - caMdra vimAnanI pazcimamAM - javAnI dizAnA pAchaLanA bhAgamAM vRSabharUpadhArI 4000 devo pazcima bAhAne vahana kare che. zveta, subhaga ItyAdi pUrvavatu jANavuM. calacapala ahIM tahIM DolatA evA hovAthI asthirapaNAthI ati capaLa, kakuda-aMzakUTa, tethI zAlina-zobhAyamAna tathA ayodhanava niyita - nirbhamRta zarIro, tevI ja subaddha-amlata prazasta lakSaNavALA tathA kaMIka namabhAvane pAmelA vRSabha-pradhAna lakSaNa yukatapaNAvALA be hoTha jemAM che ke, samartha vizeSaNathI vizeSya prApta thAya, tethI tevA mukhavALA. - tathA caMkramita-kuTila gamana, lalita-vilAsavatu gamana, pulita-gamana vizeSa. te AkAza kramaNa rUpa, evA prakAranI atyaMta capaLa garvitA gati jemanI che tevA, tathA sannatapArthavALA kemake nIce-nIce paDakhAM namelA hovAthI tema kahyuM, saMgatapAdehapramANocita paDakhAMvALA tathA suniua pArzavALA, puSTa ane vRta evI susaMsthita kamara jenI che tevA, tayA - avalaMbana sthAnomAM laMbAyamAna thatAM, lakSaNo ane pramANa vaDe yathocita yukta ane ramaNIya vAlagaMDa-cAmaro jene che te, tathA paraspara sardeza khuravALA, vAlidhAna-puMchaDuM jemane che tevA, tathA paraspara sadaMza likhitanI jema-utkIrNa samAna tIkSyAgra, saMgata-cayocita pramANa zIMgaDA jenA che te. tathA atyaMta sUma, sunipajJa, snigdha, roma hoya tevI cAmaDIne dhAraNa kare che te, tathA upayita-puSTa, tethI ja mAMsala, vizALa bhAsne vahana karavAnA sAmarthyavALA, paripUrNa je skaMdha pradeza, tenA vaDe suMdara tathA vaiDUryamaya, bhAsamAnakaTAkSa * zobhatA, addhapakSita evA, sunirIkSaNa - sulocana jemanA che te, tathA yuktapamANa-yathocita pramANayukta pradhAnalakSaNa, prazasta ramaNIya - ati maNIya, gargaraka-paridhAna vizeSa lokaprasiddha, tenA vaDe zobhita, bAkI pUrvavatu. tathA gharagharaka - kaMThAbharaNa vizeSa, suzabda baddha jemAM che tevA e kaMTha, tenA vaDe parimaMDita evA [azo]. tathA vividha prakAranI maNi-kanaka-ratnamaya je ghaMTikA-laghughaMTA arthAt kiMkiNI, tenI vaikaNikA, tIrthI chAtI upara sthApitapaNAthI, sArI rIte cela mAlikA-zreNI jemAM che te. tathA varaghaMTikA-ukta ghaMTikAthI viziSTatarapaNAthI pradhAnaghaMTA jenA gaLAmAM che te gharaghaMTagalakA, tathA mALA vaDe ujjavala. tathA pupAlaMkArone vizeSathI kahe che - pA te sUryavikAzI, utpala - te caMdra vikAzI, sakala-akhaMDita surabhI, tenI mALA vaDe. vibhUSita ItyAdi pUrvavatuM. tathA vajaratnamaya khuravALA, tathA temAM vividha maNi ane suvaNadipaNAthI vividha prakAre vikhura-ukta khurazI urvavartipaNAthI vikRSTa pura jemAM che te tathA sphaTikamaya dAMtavALA, tapanIyamaya jIbhavALA, tapanIyamaya tAluvALA, tapanIya yogakamAM suyojita tathA tamAma ItyAdi pado pUrvavatuM. mahatA-gaMbhIra garjita rava vaDe - bhAMkAra zabdarUpathI ItyAdi badhuM varNana pUrvavat karavuM. have cothI bAhAnA vAhakone kahe che - caMdravimAnanI uttaramAM arthAt javAnI Icchita dizAnA uttara pArzamAM eTale ke DAbA paDakhAthI. azvarUpadhArI 4000 devo uttaranI bAhAnuM parivahana kare che. hota Adi je cAra vizeSaNo che, te pUrvavatu jANavA - tathA - ta6 - vega athavA baLa, tethI tarodhAraka eTale vegAdighAraka, hAyana-saMvAra jemAM che te, taromali hAyana arthAt cauvanavALA. tethI temAM zreSTha turaMgamANAItyAdino yoga che. tathA harimelaka eTale vanaspati vizeSa, tenA mukula-kuMDala tathA malikAnI jevA AMkhavALA arthAt temanI AMkho zukla che tevA.. tathA caMcurita-kuTila gamana athavA caMcu-popaTanI cAMca, tenI jema vaka, usthita-uccatAkaraNa, paganuM uccita-utpAdana, tevI lalita-vilAsavALI gati, pulitagati vizeSa prasiddha, e svarUpe tathA cAle che te cala-vAyunA kaMpanatvathI, tenI jema capaLa caMcaLa-ati capaLa gati jenI che te. tathA laMghana-khADA AdinuM atikramaNa, vatrata-uMce kudavuM. dhAvana-jaldIthI jagamana, dhoraNa-gati cAturya, tripadI-bhUmimAM traNa pada vyAsa, gamAMtamAM jayavatI ke javinI-vegavALI, zikSitA-abhyasta gati jenI che te, tathA dolAyamAna, ramya, kaMThe rAkhela zreSTha AbhUSaNa jene che te, tathA sannatapArthavALA ItyAdi pAMca pado pUrve kahyA mujaba, vizeSa e ke vAlapradhAna puMcha vALA. tathA 'nama' ItyAdi pado pUrvavata che. mRthvI, vizadA-ujjavalA athavA paraspara Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ /344 thI 343 11 saMmilita prati romakUpa ekaikanA saMbhavathI sU+tanvI lakSANa prazasta ke vistIrNa je skaMdha upastI keza zreNI, tene dhAraNa karanAra, je che te. tathA lalaMta - subaddhavathI suzobhaka je darpaNa AkAnA AbharaNa vizeSa, te ja lalATa vabhUSaNa jemAM che te tathA mukhamaMDakamukhAbharaNa ane avamUlA-pralaMbamAna gucchA, cAmara ane darpaNa prasiddha che, e yathAsthAne jemane niyojita che tevA, parimaMDitA kaTi jevI che tevA. tathA tapanIya khurA, tapanIya jillA ItyAdi nava pado pUrvavatuM. tathA mahad - bahavyApI hayaheSita 5 je kilakilATa karato sva arthAtuM sAnaMda zabda, tenAthI ItyAdi pUrvavata. A cAre vimAna bAhA vAhaka siMhAdi varNana sUtromAM keTalAMka pado prastuta upAMga sUtranI pratimAM dazarvila pATha anusAre che, to paNa zrI jIvAbhigama upAMga sUtranI pratinA pATha anusAra vyAkhyA karela che. temAM vAyanA bhedathI pAThabheda saMbhavato nathI. tema jANavuM. je kAraNe zrImalayagirijIe jIvAbhigama vRtimAM ja "kavacita siMhAdinuM varNana jaNAya che, te ghaNAM pustakomAM dekhAtuM na hovAthI upekSita che, avazya A vyAkhyAna vaDe prayojana hoya to jaMbUdvIpaTIkA joI javI. temAM savistAra tenuM vyAkhyAna karAyela che." A atideza viSayIkRtapaNAthI baMne sUtronA saMdeza pATha saMbhave che. je jIvAbhigamapATha deTa paNa nimama rUpI ItyAdi padonuM vyAkhyAna karela nathI, te prastuta sUtramAM sarvathA adaiSNavavI che. je pado prastuta sUtranA pratimAMnA pAThamAM daTa, te ja jIvAbhigama pATha anusAra saMgata pAThanI vyAkhyA karela che. dhe caMdra vaktavyano sUryAdi vaktavya viSayamAM atideza che. caMdrAdinA siMhAdi saMkhyA saMgrahaNI be gAthA kahe che - ahIM saMgatinI pradhAnatAthI vyAkhyAnanA dRzyamAna prastuta darza-pratimAM AgaLa sthita hovA chAta pahelAM - e pramANe sUryavimAna ityAdi AlAvAnI vyAkhyA karavI. jemake - caMdravimAnavAhaka anusAra sUryavimAnonA vAhako paNa varNavavA. cAvatuM tArA rUpanA vimAna vAhako paNa varNavavA. cAvatu padathI grahavimAna ane nakSatravimAnanA vimAnavAhako paNa varNavavA. vizeSa e ke - devonI saMkhyA, arthAt badhAM jayotikonA vimAnavAhaka varNanasUtra samAna ja che, temAM saMkhyAbeda vyAkhyA karAnAra gAthA vaDe jANavo. te A varDsamANa gAthA 16,000 devo hoya che. caMdra vimAnamAM, 2 vra samuccaya arthamAM che tathA sUrya vimAnamAM paNa 16,000 devo hoya. 8000 deva graha vimAnamAM hoya, 8ooo devo nakSatra vimAnamAM hoya. ahIM graha ane nakSatramAM pratyekamAM A saMkhyA alaga alaga jANavI. tethI pratyeka tArA vimAnamAM babbe hajAra devo kahevA. have dazamadvAra prazna kahe che - * sUtra-348 thI 35o :[34] bhagavana ! A caMdra, sUrya, graha, nakSatra, tArA rUpamAM koNa sava 12 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 zIghagati che ane koNa sarva zIghatara gatika che? gautamAM caMdra karatAM sUrya sarva zIghagati che, sUrya karatAM graho zIghagati che, graho karatAM napao zalupati che, nakSatro karatAM tArA zIghagati che. teima jANo. sarva aAgati caMdro che, sarva zIghagati tArA che. [3xe] bhagavat ! caMdra, sUrya, graha, nakSatra, tArAmAM koNa sarva maharvika che, koNa sarva avARddhika che ? gautama! tArArUpathI no mahaddhika che, napho karatAM graho mahahika che, graho karatAM sUrya mahaddhika che, sUrya karatAM caMdro mahatika che, [e pramANe kramazaH mahadiktA jANavI.) sauthI paddhika tArA che, sarva mahaddhika caMdra che. [35] bhagavAna ! jaMbUdvIpa dvIpamAM eka tArAthI bIja tArA vacce keTaluM abAdhA aMtara kahela che ? gautama, AMtara be prakAre che - vyAghAtima, nivyaghiAtima. be tAra vacce nivyaghiAtima aMtara jaghanyathI 500 dhanuSa che ane utkRSTathI be gAu kahela che. be tAsa vacce vyAghAtima AMtara jaghanyathI 266 yojana ane utakRSTathI 1ra,ra4ra yojana kahela che. * vivecana-348 thI 350 : bhagavad ! A caMdra, sUrya, graha, nakSatra, tArArUponI mathe koNa badhAmAM - caMdrAdi cara jyotikothI zIghagati che, A sarva atyaMtara maMDala apekSAthI che, koNa sarva zIghagati tarapha che ? ahIM baMnemAM je prakRSTa hoya, tene mATe 'taraka' kahyuM. A sarva bAhya maMDalanI apekSAthI kahela che. atyaMtara maMDalanI apekSAthI sarvabAhya maMDala gatipakarSanA suprasiddhapaNAthI kahela che. bhagavaMta kahe che - gautama ! caMdra karatAM sUrya sarva zIghagatika che. sUryo karatAM graho ItyAdi sUtrArthavat jANavuM. muhartagatimAM vicAra karatAM pachI-pachIno gati prakarSa Agamaprasiddha che. tethI ja badhAMthI ala-maMda gati jenI che te. e prakAre caMdra che tathA badhAMthI zIghagati tArA che. have agiyAramuM dvAra kahe che - bhagavan! A caMdra, sUrya, graha, nakSatra, tArarUpamAM koNa sarva mahaddhika che ? koNa sarvathI apakaddhika che ? bhagavaMte kahyuM - gautama ! tArArUpathI nakSatro mahaddhika che, nakSatrothI graho ItyAdi sUtrArthava jANavuM. tethI ja badhAMthI alagaThaddhivALA tArA che, badhAMthI mahAmaRddhika caMdra che. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 thI 350 193 194 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 ahIM bhAvanA A pramANe che - gati vicAraNAmAM je jenAthI zIgha kahela che, te tenAthI Rddhi vicAraNAmAM u&mathI mahaddhika jANavA. have bAramAM dvAra saMbaMdhI ypot bhagavad ! jaMbUdvIpa dvIpamAM tArAthI bIjA tArAnuM aMtara keTalI abAdhAthI kahela che ? bhagavaMte kahyuM - gautama ! aMtara be prakAre che - vyAghAtika ane nirvAghAtika. vyAghAta - parvatAdi khalana, temAM thAya te vyAghAtika. nirvAdhiAtika - vyAghAta rahita, svAbhAvika. - temAM je nivyaghiAtika aMtara che, te jaghanyatI 500 dhanuSa ane utkRSTathI be gAu che. A jagatu svAbhAvathI jANavuM. je vyAghAtika aMtara che, te jaghanyatI 266 yojana che. A niSaghakUTAdinI apekSAthI jANavuM. tethI kahe che - niSad parvata svabhAvathI 400 yojana uMco che, tenI upara 500 yojana uMco kUTa che te mULamAM 500 yojana laMbAI-pahoLAIthI madhyamAM 335 yojana, upara-25 yojanA che. tenA uparanA bhAgamAM samazreNi pradezamAM tathAgatu svAbhAvathI ATha-ATha yojananI abAghA karIne tArA vimAna bhramaNa kare che, tethI jaghanya vyAghAtima aMtara 266 yojana thAya che, utkRSTathI 12,242 yojana merunI apekSAthI che. mera apekSA kahevAnuM kAraNa - merumAM 10,000 yojana, merunI baMne bAju abAdhAthI 11ra1 yojana che. tethI 10,000 + 1121 + 111 coma badhI saMkhyAno saravALo karatAM 12,24ra yojana thAya. e pramANe tArAthI bIjA tArAnuM aMtara kahela che. have temAM dvArano prazna karatAM kahe che - * sUtra-351 thI 355 : [351) bhagavAna ! jyotiSendra jyotirAja caMdranI keTalI AgamahiNIo kahelI che? gautama! cAra agramahiSIo kahelI che, te A pramANe - caMdraprabhA, jyonAbhA, arcimAlI, prabhaMkarA. - temAM eka eka agamahiSIno cAcAra hAra devIno parivAra batAvAyela che. eka-eka AgamahilI bIjI hajAro devInI vikavaNA karavAne samartha hoya che. e pramANe ghI maLIne 16,ooo devI niSajJa thAya che te A kuTi-caMdranuM aMta:pura che. bhagavana jyotindra jyotiSarAja caMdra caMdrAvatuMsaka vimAnamAM caMdrA rAjadhAnImAM sudhamAM sabhAmAM kuTita-aMtaHpura sAthe mahatuM hatuthI nRtya-gItavAjiMtra yAvata divya bhogopabhoga bhogavIne vicaravAne mATe zuM te caMdra samartha che kharo? gautama! nA, e artha samartha nathI. [2713] bhagavana! jyotiSendra caMdranI caMdrAvatuMsaka vimAnamAM caMdrA rAjadhAnImAM sudhamAM sabhAmAM mANavaka caitya taMbhamAM vajamaya goLa-vRtta-samugakamAM ghaNAM jinasakriya rahelA hoya che. te caMdra tathA bIja ghaNAM devo ane devIne arcanIya yAvatu paryApAsanIya che. te kAraNathI gautama ! caMdra tyiAM bhoga karo] samartha nathI. paraMtu caMdra sudhamAM sabhAmAM 4ooo sAmAniko sAthe e pramANe yAvata divya bhogopabhoga karato vicaravA kevaLa parivAra RddhithI samartha che, paNa maithuna nimite bhoga karavA samartha nathI. badhAM graho AdinI vijA, vaijayaMtI, jayaMtI, aparAjitA nAme cAra agamahiSio che. e pramANe 176 grahonI A vijayAdi nAmathI cAra amahiNIo che, tema jANa. [35] graho - (1) aMgAraka, (2) vikAlaka, (3) lohitAMka, (4) zanighara, (5) Adhunika, (6) pAdhunika, (3) kaNa, (8) kaNaka, (9) kaNakaNaka, (10) kaNavitAnaka, (11) kaNasaMtAnaka. [33] graho - (1ra) soma, (13) sahita, (14) AzvAsana, (15) kApaga, (16) kabUka, (17) ajanka, (18) duMdubhaka, (19) fkha, (20) zaMkhanAbha, (21) zaMkha vAbhi e traNa. 3i54] e pramANe bhAvaketu paryata grahonA nAmo kahevA joIe. te badhAMnI agamahiNIo vijayAdi cAra nAme che. (355] bhagavana! caMdravimAno devonI sthiti keTalo kALa che ? gautama ! jaghanyathI temanI sthiti 1/4 palyopama che, utkRSTathI temanI sthiti eka lAkha varSa adhika palyopama che. caMddhavimAnamAM devInI sthiti janyathI 1/4 palyopama che, utkRSTa sthiti 50,000 vaSadhika AIpalyopama che. o sUrya vimAnamAM devonI sthiti jaghanyathI /4 palyopama, utkRSTa sthiti 1000 vaSadhika palyopama che. sUrya vimAnamAM devInI sthiti jaghanyathI 1/4 palyopama, utkRSTa 5oo varSAdhika ardha palyopama ce. 0 graha vimAnamAM devonI sthiti jaghanya / palyopama, utkRSTathI eka palyopama kahelI che. graha vimAnamAM devInI sthiti jaghanya palyopama, utkRSTathI sthiti ardhapalyopama kahelI che. * nAma vimAnamAM devonI jaghanya sthiti / palyopama, utkRSTa sthiti ardhapalyopama kahelI che. nAga vimAnamAM devInI jaghanya sthiti palyopama, utkRSTa sthiti Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 351 thI 355 195 sAdhika palyopama kahelI che. 0 tAsa vimAnamAM devonI jadhanya sthiti , palyopama, utakRSTa sthiti 1/4 palyopama kahevI che. tAsa vimAnamAM devInI jaghanya sthiti , palyopama, utkRSTa sAtireka 1/8 palyopama kahelI che. * vivecana-351 thI 355 : caMdranI pragnasUtra sugama che, uttara sUtramAM cAra agramahiSI te A pramANe caMdraprabhA ItyAdi cAra. cAra saMkhyAnA kathana pachI parivAra kathana - ekaika devIno cAra-cAra hajAra devIno parivAra kahela che. arthAt ekaika agramahiSInI cAra-cAra hajAra pADI che. have vidurvaNA sAmarthya - te AvA svarUpanI agamahipI paricAraNA avasaramAM tathAvidha jyotikarAja caMdra devanI IcchAne pAmIne potAnA samAna rUpavALI hajAra devI vika che. svAbhAvika vaLI ukta prakAre ja che. tethI badhI maLIne 16,ooo devI caMdradevanI hoya che. ahIM je rIte amarendrAdinI guTika vaktavyatAnA adhikAramAM sva-va parivAra saMkhyAnusAra vikuNIya saMkhyA kahI, te pramANe ja jIvAbhigamAdimAM caMdra devanI paNa cAra-cAra hajAra svaparivAranusAra vikuNA dekhAya che. ahIM tema nathI, te matAMtara jANavuM. - 4 - A caMdradevanI guTika-aMtaHpura che ItyAdi. have caudamA dvArano prazna kare che - bhagavana ! zuM jyotikendra caMdra caMdrAvataMsaka vimAna mathe caMdrA rAjadhAnImAM sudhamasibhAmAM tapura sAthe mahatu ItyAdi pUrvavatuM. viharavAne samartha che ? tenA uttara sUramAM kahe che - gautama! A artha samartha nathI [na vicarI zake. kayA kAraNe bhagavan! A pramANe kahyuM ? - jyotikendra caMdra caMdrAvataMsaka vimAnamAM caMdrA rAjadhAnI sudhamasabhAmAM aMtaHpura sAthe mahatuM Ahata gIta-vAjiMtranRtyasaha cAvatuM divya bhogopabhAga bhogavavA samartha che ? gautama ! jyotikendra caMdranA caMdrAvataMsaka vimAnamAM caMdrA rAjadhAnImAM sudhamasabhAmAM mANavaka nAme caityavatu pUjaya staMbha che, temAM vajamaya goLa-vRta saMpuTarUpa bhAMDamAM ghaNAM jina asthi sthApita hoya che, te caMdrane tathA bIjA ghaNAM devo ane devIone caMdanAdi vaDe arcanIya, stuti vaDe vaMdanIya, praNAmathI namasyanIya, puSpo vaDe pUjanIya vastrAdi vaDe sakAraNIya, pratipatti vizeSathI sanmAnanIya che tathA kalyANabuddhithI paryApAsanIya che. ukta kAraNathI ema kahevAya che ke gautama ! te samartha nathI. jinezvaranI jema jina asthimAM paNa temane bahamAna hovAthI tathA AzAtanAnA bhayathI [samartha nathI. kahyuM. 196 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 have e pramANe kapAtIta devonI mAphaka AnI paNa apavicAratA che ke nahIM, te AzaMkAne dUra karavA kahe che - caMdra sudharmAsabhAmAM 4000 sAmAniko sAthe, ukata prakAre cAvatuM zabdathI saparivAra cAra agramahiSIo sAthe ItyAdi badho ja lAvo ahIM kahevo joIe. divya bhogane yogya je bhoga - zabdAdi, tene bhogavIne viharavAne, ahIM vizeSathI kahe che - vana * parivAra-parikaranI praddhi-saMpatipaNe, A badhAM mArA paricAraka che, huM Amano svAmI chuM e pramANe potAnI Rddhi vizeSane darzAvavAthI Ama kahyuM, paNa maithuna pratyaya - kAmakrIDA nimite bhoga bhogavI zake nahIM, te sivAyanA bhoga bhogavato vicAravA samartha che. - have prastuta upAMganA Adarza-pratimAM paNa dekhAya che ane jIvAbhigamAdi upAMgomAM paNa dekhAya che te sUryagramahiSI kathana - jyotirAja sUryanI keTalI agramahiSIo kahI che ? gautama ! cAra agramahiSI kahI che - sUryapabhA, AtaprabhA, arcimAlI, prabhaMkarA. bAkI badhuM caMdrava kahevuM. mAtra sUryAvartaka vimAnamAM sUrya sIMhAsanamAM ema bolavuM. have grahAdinI agramahiNInuM kathana - grahAdimAM Adi zabdathI nakSatra ane tArAo paNa kahevA. badhe vijayAdicAra jANavI. 176 grahonI - jaMbUdvIpavartI be caMdranA parivArabhUta grahonA bamaNAM, 88 x 2 = 136, A anaMtarokta vijayAdi agramahiSI kahevI. * x * ahIM sUkAdarbhamAM pahelAM kahela nakSatradevatA sutranI upekSA karIne krama prAdhAnyathI vyAkhyAna karavA pahelAM 88 graho kahe che - (1) aMgAraka, (2) vikAlaka, (3) lohitAMka, (4) zanaizcara (5) sAdhunika, (6) prAdhanika. pachI kanaka sAthe eka dezathI samAna nAma jemanA che te kanaka samAna pAMca nAmo che te A - (9) kaNa, (8) kaNaka, (9) kaNakaNaka, (10) kaNavitAnaka ane (11) kaNasaMtAnaka. pachI sogaM gAyA kahe che - (12) soma, (13) sahita, (14) AzAsana, (15) kAyapaga, (16) kabuka, (1) ajamaka, (18) duMdubhaka. zaMkha samAna nAmo-zaMka zabdAMkitA te traNa che, te A pramANe - (19) zaMkha, (20) zaMkhanAbha, (21) zaMkha vaNabha. - X - X - sugamAM yAvatu zabdathI A pramANe jANavuM - [e vRttikArIe ahIM 3 thI 6 e pramANe sAta gAthAo nodhelI che, jemAM 88grahomAMnA ukta ra1 graho sivAyall, tenI pachInA nAmo-anukrame jaNAvelAM che, tyArapachI A ja gALAnI yAkhyA karatAM te nAmone saMskRtamAM noMdhelA che, amoe anuvAda karatAM te offmonI bhASAkIya punarukti na karatAM mAtra gujarAtImAM te-te grahonA effmo Avazyaka vyAja saha noMdhela che. kaMsa zabdathI upalalita traNa nAmo - (22) kaMsa, (23) kaMsa nAbha, (24) Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ J351 thI 355 19 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 | naga devatA varuNa aja vRddhi nap zatabhiSam pUrvAbhAdrapadA utarAbhAdrapadA revatI azvinI bharaNI kRtikA rohiNI prathA azva cama. agni prajApati soma mRgazira Adra kaMsa varNAbha. tyArapachI] nIla ane suya zabdanA viSayabhUta babbe nAmo saMbhave che, tethI sarva saMkhyAthI cAra nAmo thAya, te A pramANe - (25) nIla, (26) nIlAvabhAsa, (27) rupI, (28) rayAvabhAsa. bhAsa zabdathI be nAmanA upalANI (29) bhasma ane (30) bhammarAzi. pachI (31) tila, (32) tilapuSpavarNa, (33) daka, (34) dakavarNa, (35) kAya, (36) vaMdhya. (39) IndrAni , (38) dhUmaketu, (39) hari, (40) piMgalaka, (41) budha, e pramANe AgaLa (42) zuka, (43) bRhaspati, (44) sahu, (45) agasti, (46) mANavaka, (43) kAma sparza, (48) dhurama, (49) pramukha, (50) vikaTa, (51) visaMdhika, (52) prakA , (53) jaTAla, (54) aruNa, (55) agni , (56) kAla, (57) mahAkAla, (58) svastika. (59) sauvastika, (60) vardhamAnaka, (61) pralaMba, (62) nityAloka, (63) nityodhata, (64) svayaMprabha, (65) avabhAsa, (66) zreyaskara, (67) kSemaMkara, (68) AzaMkara, (69) prazaMkara jANavA. | (90) araja, (31) viraja, (72) azoka, (33) vItazoka, (94) vimala, (5) vitata, (36) vivasa, (37) vizAla, (38) zAla, (9) suvata, (80) anivRtti, (81) ekaTI, (82) dvijaTI, (83) kara, (84) karika, (85) rAjA, (86) agala, (87) puSaketu ane (88) bhAvaketu. e pramANe graho nize jANavA. Q nakSatronA adhidaivatadvArathI temanA nAmone kahevA ahIM sUtramAM be gAthA kahe che - * sUtra-356 thI 358 : [35] brahmA, viSNu, vasu, huNa, aja, vRddhi, pUsA, za, yama, agni , prajApati, soma, rudra, aditI, bRhaspati ane sarSa (e rIte pahelI gAthAmAM 16 nAmo kaw.] [35] pitA, bhaga, aryamA, savitA, vaSTA, vAyu, pachI-IndrAni, mitra, Indra, nigati, Apa, vizva [e bIjI 12 nAmo nAga devatAnA kahA che.] [58] A be saMgrahaNI gAthA kahI che. * vivecana-356 thI 358 :ahIM nakSatra ane tenA devatAnuM koSTaka banAvela che. krama | nakSatra nakSatra devatA | abhijituM brahmA zravaNa dhaniSThA vasu punarvasu puSya AzleSA maghA pUrvAphAgunI uttarAphAgunI ha aditi bRhaspati sarpa pitA bhaga aryamA savitA vaya vAyuM IndrApti mitra rimA svAti vizAkhA anurAdhA jyeSThA mUla pUvaSADhA uttarASADhA nimarkati Apa [zaMkA sva svAmI bhAva saMbaMdha pratipAdaka bhAvAMtarathI kaI rIte devatA nAmathI nakSatra nAmo saMprApta thAya ? [samAdhAna] adhiSThAtAmAM adhiSThayano upacAra thAya che. A 28 nAmonI vijayAdi nAmathI cAra agramahiSI kahevI. tArAonI koTAkoTI pramANa saMkhyAnA kAraNe nAmathI temano vyavahAra muzkela hovAthI tenI upekSA karI che. temanI paNa pratyekanI ukta cAra agramahiSI jANavI. have paMdaramAM dvArano prazna karavAne kahe che - pragnAdi sugama che. vizeSa e ke - palyopamano cotho bhAga mAtra sthiti hoya che, * x * caMdra vimAnamAM caMdradevanA viSNu Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ /356 thI 358 19 sAmAniko, AtmarakSako Adi vase che. tethI caMdra sAmAnikanI apekSAthI utkRSTa Ayu jANavuM. kemake temane ja utkRSTa Ayu saMbhave che. jaghanyAyu AtmarakSaka devonI apekSAthI che. - zeSa badhuM sugama che. * x - have 16-muM dvarA-pRcchA - * sUtra-359,360 : [3pa9] bhagavAna ! A caMdra, sUrya, graha, nakSatra ane tArAmAM koNa konAthI aza, mahu, tulya ke vizeSAvika che? gautamAM caMdra ane sUrya baMne tulya che, te baMne sauthI thoDAM che. tenA karatAM nAmo saMkhyAtapaNAM che, nakSatrothI graho saMkhyAlagaNAM che, graho karatAM tArA saMkhyAmAM che. [36] bhagavat ! jaMbUDhIpadvIpamAM jadhanyapade ke utakRSTapade badhAM maLIne kaTelAM tIrthakaro kahelA che ? gautama jaghanya pade cAra ane utkRSTa pade 34 tIrthakaro badhAM maLIne jaMbUdvIpamAM kahelAM che. bhagavAna ! jaMbUDhIpadvIpamAM jaghanyapade ke utkRSTapade badhAM maLIne keTalAM cakravartI kahelAM che ? gautama! jaghanya pade cAra ane utkRSTa pade 30 cakravartI jaMbUdvIpamAM badhAM maLIne hoya tema kahyuM che. jeTalAM cakavartI hoya teTalAM baladevo hoya che ane vAsudevonI saMkhyA paNa te pramANe ja jaNavI, tema kahyuM che. bhagavAna ! jaMbudvIpa dvIpamAM badhAM maLIne keTalAM nidhirano kahelA che? gautama! badhAM maLIneM 306 nidhirano kahelAM che. bhagavAna ! jaMbUdvIpamAM keTalAM so nidhirano zIghatAthI paribhogapaNe Ave che ? gautama ! jaghanyatI 36 ane utkRSTathI 270 nidhirano zIutAthI paribhogamAM Ave che. bhagavAna ! jaMbUdvIpamAM badhAM maLIne keTalAM paMcendriyarano kahelAM che ? gautama! badhAM maLIne ra10 paMcendriya rano che. bhagavAna ! jaMbUdvIpadvIpamAM jaghanyapade ke utkRSTapade keTalAM paMcendriya rano zIghatAthI paribhogamAM Ave che? gautamAM jaghanya pade-ra8 ane utkRSTa pade-ra10 paMcendriya rahano zIghatAthI paribhogamAM Ave che. - bhagavAna ! jaMbUdvIpamAM badhAM maLIne keTalAM ekendriya rano kahelAM che ? gautama badhAM maLIne ra10 ekendriyarano che. bhagavana! bhUdvIpa dvIpamAM keTalAM ekendriyarano zIutAthI bhiogamAM Ave tema kahela che ? 200 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 gautama! jaEInya pade-ra8 ane utkRSTa pade-ra10 ekendriya no zIghatAthI paribhogamAM Ave che. * vivecana-359,360 : bhagavan! A anaMtarokta pratyakSa pramANa gocara caMdra, sUrya graha, nakSatra ane tArAmAM koNa konAthI ala-toka, va - vikalpa samuccayArthe che. koNa konAthI bahuvadhu che, koNa konAthI tulya che, koNa konAthI vizeSa che ? gautama ! caMdra ane sUrya A baMne paNa paraspara tulya che. kemake pratidvIpa ane prati samudramAM caMdra ane sUryonI samasaMkhyA che. paraMtu bAkInA grahAdithI-badhAMthI aya che. tenA karatAM nabo saMkhyAlagaNAM che. kemake caMdra-sUrya karatAM namonI saMkhyA aTTAvazagaNI che.. tenA karatAM graho saMkhyAlagaNAM che, kemake nakSatro karatAM graho sAtika traNaguNAM kahelAM che. tenA karatAM tArA saMkhyAlagaNAM che, kemake koTAkoTI gaNAM che. A rIte soLamuM aA-bahuddvAra kahyuM. - have jaibUdvIpamAM jaghanya ane utkRSTa pade tIrthakarone pUchavA mATe kahe che - bhagavan! jaMbUdvIpamAM ItyAdi. bhagavanjaMbUdvIpamAM jaghanya pade - sarvatoka sthAnamAM ke utkRSTapade - sarvotkRSTa sthAnamAM vicAraNAM karatAM keTalAM tIrthakaro sava- sarvasaMkhyAthI - kevalI daiTa mAtrAthI kahela che ? gautama ! jaghanyathI cAra prApta thAya che. te A rIte- jaMbUdvIpanA pUrvavidehamAM sItA mahAnadIne be bhAga karatAM dakSiNa ane uttara dizA-bhAgamAM ekaikanA sadbhAvathI ane be pazcima videhamAM paNa sItodA mahAnadIne be bhAga karatAM te pramANe ja be jinendro, e baMne maLIne cAra hoya. bharata ane airavatamAM ekAMta suSamAdimAM jinendrono abhAva ja hovAthI cAra kahyAM che. utkRSTa pade sarvasaMkhyAthI 34-tIrthakaro kahelAM che, te A rIte - mahAvidehamAM prativijayamAM ane bharata tathA airAvatamAM paNa eka-eka tIrthakarano saMbhava che, mATe badhAM maLIne 34-thAya. A viharamAna jitanI apekSAthI jANavuM, janmanI apekSAthI nahIM. * -- have ahIM ja jaghanya-utkRSTa pado vaDe cakI vize pUche che bhaNavanA jaMbadvIpadvIpamAM jaghanya pade ke utkRSTa padamAM keTalAM cakravartI kahelAM che ? bhagavaMte kahyuM - gautama! jaghanya pade cAra caDI hoya, upapatti tIrthakaronI mAphaka jANavI. | utkRSTa pade 30-cakravartI sarvasaMkhyAthI kahela che. kaI rIte ema pUchatAM kahe che - babIza vijayomAM cAramAM vAsudeva svAmIpaNe hoya ja, tethI cAra vijayone Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e/359.360 201 vajIne 28 vijayomAM cakI kahevA, bharata ane airAvatamAM be maLIne kula 30 cakI thAya. jyAre mahAvidehamAM utkRSTathI 29-cakravartI hoya, tyAre niyamathI cAra ardhacakIno saMbhava che, temanA nirAddha kSetramAM cakravartI saMbhavatA nathI kemake baMne sAthe hoI na zake. have ahIM te pramANe baladeva ane vAsudevane kahe che - baladevo paNa teTalAM ja phATapade ane jaghanyapade hoya che, jeTalAM cakravartInI saMkyA kahI, vAsudevo paNa teTalAM ja hoya kemake teo baladevanA sahacArI ja hoya che. ukata vidhAnano artha - jyAre cakravartI utakRSTapade 30 hoya tyAre avazya baladeva ane vAsudeva jaghanapadamAM cAra hoya kemake temano cArano avazya saMbhava che. tethI AmanuM paraspara saha anavasthAna lakSaNa virodhabhAvathI anyatara Azrita kSetramAM anyatarano abhAva che. ( dhe teo nidhipatio hoya che, tethI jaMbUdvIpadvIpamAM nidhinI saMkhyA pUchatAM kahe che ke - jaMbUdvIpa dvIpamAM keTalAM nidhiratno - ulTa nidhAno che, je gaMgAnadInA mukha sthAnamAM cakravartI hastagata paripUrNa cha khaMDano divijayathI nivRtta thaI aThThama tapa karIne pachI AtmasAt kare che. tenI savagraha-sarvasaMkhyAthI keTalAM kahyAM che ? bhagavaMte kahyuM - gautama ! 306 nidhirano sarvasaMgAthI kahela che, te A pramANe - nava saMkhyaka nidhAnone 34 vaDe guNatAM A 306 nidhinI cokta saMkhyA prApta thAya. A prarUpaNA satAne AzrIne karAyela che, te pramANe jANavuM. have nidhipatinA keTalAM nidhAno vivakSita kALe bhogya thAya che, e pramANe prazna karatAM kahe che - jaMbudvIpadvIpamAM keTalAM so nidhiratno paribhogyapaNe utpanna thayA pachI prayojana hoya tyAre cakravartI vaDe vyApArkamANapaNe zIgha athatu cakravartInI abhilASA utpaNa thayA pachI vinA vilaMbe upayogamAM Ave che ? bhagavaMte kahyuM - gautama! jaghanyathI 36, kemake jaghanyapadavartI cAra cakravartI hoya. tethI navA nidhAnane cArathI guNatAM 36 thAya. utkRSTa padamAM 270 nidhirana paribhogyapaNe jaldI Ave che. kemake utkRSTa pade 30 cakI hoya, tene 9 vaDe guNatAM 270 thAya. have jaMbUdvIpavartI cakravartInI rana saMkhyA pUche che - bhagavad ! jaMbUdvIpamAM keTalAM paMcendriyarano-senApati Adi sAta, tenI sarvasaMkhyAthI keTalAM so kahyA che ? gautama ! 210 paMcendriyarano sarvasaMkhyAthI kahela che. te A rIte - utkRSTa pada vata 30 cakInA pratyekanA sAta paMcendriya ratnonA sabhAvathI 30 x karatAM 210 saMkhyA prApta thAya. 202 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 [zaMkA sarva saMkhyAthI nidhinI pRcchAmAM 34 vaDe guNelA, ahIM paMcendriya ratnomAM 30 varDa guNana kema ? [samAghAna cAra vAsudeva vijayamAM tyAre te paMcendriyarano prApta thatAM nathI, jyAre nidhio niyatabhAvavathI sarvadA prApta ja hoya che, tethI rana sarvasaMkhyA sUtramAM ane rakta paribhoga sUtramAM saMkhyAkRta koI ja bheda na samajavo. have ratna paribhoga sUtra kahe che - baMdhU ItyAdi. te prAyaH vyAkhyAta hovAthI vyakta che, pachI ekendriya ranono prazna - te paNa spaSTa che. vizeSa che - ekendriya rano cakAdi sAta hoya che. pachI ekendriya rakta paribhoga sUTa che, te paNa vyakta ja che. have jaMbUdvIpanA viThaMbhAdinI pRcchA - * sUtra-361 thI 363 : [61] bhagavan! jaMbUdvIpa dvIpa keTalI laMbAI-pahoLAIthI, keTalI paridhithI, keTalA udvedhathI, keTalAM udad uccatvathI, keTalo savAMgathI-baMne maLIne kahela che ? gautama (1) jaMbadvIpa dvIpanI laMbAI ane pahoLAI eka lAkha yojana che. (2) tenI paridhi - 3,16,227 yojana, 3 koza, 128 dhanuSa ane 1all aMgulathI kaMIka vizeSa kahelI che. (3) jaMbUdvIpa dvIpano udvedha-bhUmigata uMDAI 10eo yojana che ane (4) sAtireka 9,000 yojana uM uMco che. (5) e rIte sarvagraNI sAdhika eka lAkha yojana kahela che. [36] bhagavana ! jaMbUdvIpa hIpa zAzvata che ke zAzvata ? gautama ! jaMbUDhIpadvIpa kathaMcita zAzvata kahela che, ane kathaMcit Azaald che, tema kahela che. bhagavAna ! kayA hetuthI ema kahe che ke - jaMbUdvIpa kathaMcit zAzvata che ane kathaMcita azAzvata che ? gautama dravyAtivANI zAzvata che ane vaNa paryAyiogI, gaMdha pacayiothI, rasa payayogI ane sparza paryAyothI jaMbUdvIpa azAzvata che, te kAraNathI he gautamAM ema kahela che ke - jaMbUdvIpadvIpa kathaMcita zAzvata che ane kathaMcita azAzvata che. bhagavad ! jaMbUdvIpa kALathI jyAM sudhI raheze ? gautama jaMbUDhIpadvIpa kyAreya na hato tema nathI, kyAreya nathI tema paNa nahIM, kayAreya na ho, tema paNa nathI. te hato * che ane raheze. te dhava, nitya, zAzaad, avyaya, avasthita, nitiya evo jaMbUdvIpa dvIpa che, te pramANe kahela che. [63] bhagavAn ! jaMbUDhIpadvIpa zuM pRthvI pariNAma che ?, A pariNAma Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ja61 thI 363 203 204 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 che , jIva pariNAma che? gugala pariNAma che ? gautama te pRnI pariNAma paNa che, apariNAma paNa che, jIva pariNAma paNa che ane pugala pariNAma paNa che. bhagavAna ! jaMbUDhIpadvIpamAM sarve prANo, sarve jIvo, sarve bhUto ane sarve satvo pRedIkAlikapaNe, akAyikapaNe, teukAyikapaNe, vAyukAyikapaNe, vanaspatikAyikapaNe pUrve utpanna thayela che ? hA, gautama ! anekavAra ke anaMtavAra utpanna thayA che. * vivecana-361 thI 363 : A sUgamAM laMbAI-pahoLAI-paridhi pUrve vyAkhyAta che. pharI prazna viSayIkaraNa to udvedhAdi kSetra dharma prazna karaNanA prastAvathI vismaraNazIla ziSyajanonA smaraNarUpa upakArane mATe che. tethI udvedhAdi sUtramAM jaMbUdvIpa dvIpa, ahIM dvIpa zabdano napuMsakaliMge nirdeza che. * x - keTalAM uThedha-uMDavathI arthAt bhUmimAM praviSTavathI kahela che ? keTalo urva uccavavI . jamInamAMthI nIkaLela uccatvathI kahela che ? tathA keTalo sarvasaMgAthI - uDava ane uccatta, baMne maLIne kahela che ? bhagavaMte kahyuM - gautama laMbAI, pahoLAI, paridhi viSayaka praznonA uttara sUtra pUrvavat jANavA. udvedhAdi nirvacana sUtramAM 1ooo yojana udvedha kahyo. - sAtireka 99,000 yojana ud uccatva kahyuM. - sAtireka 1,00,000 yojana sarvasaMkhyAthI kahyA. [zaMkA uDatvano vyavahAra jaLAzaya AdimAM ane uccatva vyavahAra parvata ke vimAnAdimAM prasiddha che. Avo vyavahAra dvIpamAM kaI rIte saMbhave che ? avyavahAru che. [samAdhAna samabhUlathI AraMbhIne ratnaprabhAnI nIce 1000 codana sudhI jatAM adhogrAma vijayAdimAM jaMbUdvIpanA vyavahAranA upalabhyamAnavathI uMDavano vyavahAra have A jaMbUdvIpa kevA pariNAmavALo che, te prazna - bhagavad ! jaMbUdvIpa dvIpa zuM (1) pRthvI pariNAma * pRthvInA piMDamaya che ? (2) apU pariNAma - jaLanA piMDamaya che ? ane (3) AvA prakAre skaMdha - acija aMdhAdiva ajIva pariNAmavALo paNa hoya evI AzaMkAthI pUche che ke - zuM jIva pariNAma - jIvamaya che ? ghaTAdi ajIva pariNAma paNa hoya che, evI AzaMkAthI pUche che - zuM pudgala pariNAma - pudgalanA skaMdhathI niSpanna athatui kevala pudgala piMDamaya che ? tejasa to ekAMte suSamAdimAM anutpannatvathI ane ekAMte duSamAdimAM vivastapaNAthI jaMbadvIpamAM tenA parimANa aMgIkAra karavAmAM kyAreka ja prasaMga Ave. vAyunA atiyalapaNAthI tenA pariNAmamAM dvIpanA paNa alavanI Apatti che, te baMne rasvataH ja saMdehanA aviSayapaNAtI praznasUtramAM kahela nathI. bhagavaMte kahyuM - gautama ! jaMbUdvIpamAM (1) parvatAdivALo hovAthI pRthvI pariNAma paNa che, (2) nadIdrahAdi hovAthI ampariNAma paNa che, (3) mukha vanAdimAM vanaspati Adi hovAthI jIva pariNAma paNa che. jo ke svasiddhAMtamAM pRthvI ane rASTra pariNAmatvanA grahaNathI jIva pariNAmava siddha ja che, to paNa lokamAM temanA jIvapaNe vyavahAra na hovAthI pRthaka grahaNa karela che. vanaspati Adino jIvava vyavahAra to sva-para baMnemAM saMmata che. pugala pariNAma paNa mUrNapaNAnA pratyakSa siddhAvathI kahela che. teno zo artha ? jaMbUlIpa ja skaMdharUpa padArtha che. te avayava ane samuditapaNAthI thAya che. have jo A jIvapariNAma che, to badhAM jIvo ahIM pUrve utpanna thayA che ke nahIM, te AzaMkAthI kahe che - bhagavad ! jaMbUdvIpa dvIpamAM (1) sarve prANo - beIndriya, teIndriya, caurindriya, (2) sarve jIvo - paMcendriya, (3) sarve bhUto - vanaspati, (4) sarve savo - pRthvI, apa, teu, vAyukAyika. AnA dvArA ahIM sAMvyavahArika rAzi viSayaka ja prakhe che. - anAdi nigodathI nIkaLelAM ja prANa, jIvAdi rUpa vizeSa payaya pratipattithI. pRthvIkAyikapaNe, akAyikapaNe, teukAyikapaNe, vAyukAyikapaNe, vanaspatikAyikapaNe pUrve utpanna che ? bhagavaMte kahyuM. hA, gautama ! e pramANe che. je rIte praznasUtra kahyuM, te rIte ja uttaramAM prati uccAraNIya che - pRvIkAyikapaNe yAvatu vanaspatikAyikapaNe pUrve utpanna thayale che, kemake kALakramathI saMsAranuM anAdipaNuM siddha che. jo ke badhAM prANAdi jIva vizeSo ekasAthe utpanna thayA nathI, kemake badhAM jIvono eka kALe jaMbUdvIpamAM pRthvI Adi bhAvathI utpAda thAya to sarve devanArakAdi bhedano abhAva thAya, paraMtu tevuM thatuM nathI. kemake tevo jagat svabhAva che. keTalIvAra utpanna thayA che, tema pUchatAM kahe che - anekavAra athavA anaMtavAra utpanna thayA kemake saMsAra anAdi che. tathA jaMbUdvIpamAM utpanna tIrthakara, jaMbudvIpanA meranA pAMDuka vanamAM abhiSeka zilA upara abhiSikta karAtA hovAthI, jaMbUdvIpanA vyapadezapUrvaka abhiSekanA thavAne kAraNe uccasva vyavahAra paNa AgamamAM suprasiddha ja che. have tenA zAzvata azAzvatAdino prazna - A, je rIte pUrve pAvarapedikAnA adhikAramAM vyAkhyA karI te rIte ahIM paNa jaMbUdvIpano vyapadeza jANavo. e pramANe zAzvata-azAzvata ghaTa niranvaya vinazvara deTa, to Ane paNa tenI mAphaka kema na jANavo - te kahe che. A paNa pUrve pAvara vedikAnA adhikAramAM kahela che. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ J361 thI 33 206 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 have jaMbUdvIpa nAmanI vyutpatti pUche che - * sUtra-364,365 - [64] bhagavat ! kayA hetuthI jaMbudvIpane jaMbudvIpa kahe che ? gautama bhUddhISa dvIpamAM te-te dezamAM, tyAM-tyAM ghaNAM jaMbu vRkSo, jaMbu vano, jaMbU vanakhaMDo che, te nitya kusumita yAvata piDama-maMjarI-avataMsaka dhara che, zrI vaDe ati upazobhita thaI rahelAM che. jaMbU sudarzanAmAM nAdetanAme maharvika yAvat palyopamanI sthitiAyuvALo eka deva vase che. te kAraNathI he gautama! te jaMbadvIpa dvIpa kahevAya che. [65] tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIra mithilA nagarInA mANibhadra caityamAM - ghaNAM zramaNo, ghaNA zramaNIo, ghaNAM zrAvako, ghaNI zAvikAo, ghaNAM devo ane ghaNI devIo maLe - jaMbUdvIpa prApti nAmaka AdhyayananuM e pramANe AkhyAna karyuM. e pramANe bhASaNa karyuM. e pramANe prajJApanA karI ane e pramANe prarUpaNA karI. AyoM! A adhyayano artha, hetu, prazna, kAraNa ane vyAkaraNapUrvaka vAraMvAra teno upadeza karyo. tema huM tamane kahuM chuM. * vivecana-364,65 - bhagavad ! kayA kAraNe jaMbUdvIpa dvIpa ema kahevAya che ? gautama ! jaMbUdvIpa dvIpamAM te-te dezamAM, te-te dezanA te-te pradezamAM ghaNAM jaMbUvRkSo ekaika rUpe virala sthita che. ghaNAM jaMbUvana - jaMbUvRkSo samUha bhAvathI rahelAM che. tathA ghaNAM jaMbuvanakhaMDa - jaMbUvRkSa samUho vijAtiya vRkSa mizrita che. temAM paNa jaMbUvRkSanI ja prAdhAnyatA che, te prastuta varNakanuM sAphalya che, anyathA bIjA vRkSonA vanakhaMDathI nirmitabhUta jaMbUdvIpa pada pravRtti nimittatvamAM asaMgatI cAya. te kevA che ? nitya-sarvakALa, kusumita cAvat padathI nitya mAyita, nitya lavacika, nitya stabakita ItyAdi kahevuM. jenuM vyAkhyAna pUrve vanakhaMDanA vanamAM karAyela che. ukata varmaka yukata vRkSo zrI vaDe ati upazobhita thaIne rahelA che. A nitya kusumitatva Adi jaMbavRkSAne uttarakura kSetranI apekSAthI jANavA. anyathA A varSAkALa bhAvi puSpa phalodayavathI pratyakSa bAdhA Avaze. A jaMbUvRkSa bahula dvIpa jaMbUdvIpa e pramANe kahevAya che. - - athavA - - jaMbU sudarzanA nAmathI anAdata nAme - pUrve jaMbUvRkSAdhikAramAM vyAkhyAta nAmavALo mahartika, mahApUtika ItyAdi pacopamasthitika deva tyAM vase che. te kAraNathI ema kahe che ke - A jaMbUdvIpa che. sUtrano eka deza ja bIjA sUkadezanuM smaraNa karAve che - - tethI jaMbUDIpa evuM nAma zAzvata che, je kadI na hatuM tema nahIM, nathI tema paNa nahIM, nahIM haze tema paNa nahIM. cAvatuM A nAma nitya che, tema jANavuM. jIvAbhigamanI pratimAM tema dazarvila che, A kayA AkAra ane bhAva pratyAvatAravALo jaMbUdvIpa che, te cotho prazna kahevo. have prastuta tIrtha-dvAdazAMgI-banA sUtraguMcanakartA zrI sudhamasviAmIjI potAnA gurava abhimAnane choDIne prastuta graMcanA upadarzanapUrvaka nigamana vAkya kahe che - 'tA ' ItyAdi. zAzvata - zAzvata nAmapaNAMthI satarUpa A jaMbUdvIpa che, te bhAva che. satuM bhAvane vItarAgo apalApita karatAM nathI, tethI zramaNa bhagavaMta mahAvIra, mithilA nagarImAM mANibhadra caityamAM ghaNAM zramaNo, ghaNI zramaNIo, ghaNAM zrAvako, ghaNI zrAvikAo, ghaNAM devo ane ghaNI devIonI madhye [rSadAmAM paraMtu ekAMtamAM nahIM, koI ekalAne nahIM, te rIte - yayota ukatAnusAra mAdhyAti - vAcya mAga kathana kare che. khAsa - vizeSa vacanathI kathana kare che, prasApati - vyakta paryAya vacanathI kahe che, e pramANe prarUpe che. AkhoyanA abhidhAnArthe kahe che - jaMbUdvIpa prajJapti e nAme chaThuM upAMga che. (ahIM vRttikAra maharSi graMtha zloka pramANamanA viSayamAM A pratino, pUjya malayagiri mahArAjano, ItyAdi mata TAMke che, TAMkIne te zlokasaMkhyAnA taphAvatanA viSayamAM pote samAdhAna paNa Ape che ItyAdi badhuM bahuzrutagamya hovAthI tenI noMdha ame letA nathI.] have guNonI vibhAvanA karatAM kahe che - mArca - sarva pApathI dUra rahe te Arya arthAt ahIM teno artha che. zrI vardhamAnasvAmI, tethI ja sarva sAvadhanA varjanapaNAthI - "sAvadha nirarthaka tucchArthaka na bolavuM joIe." e vaktAnA prAmANyathI vacana prAmANya kahevAya che, tema jANavuM. athavA zrI sudhamasviAmI dvArA A saMbodhana zrI jaMbUsvAmI parave karAyela che ke - he Arya! adhyayana - prastuta jaMbUdvIpa prApti nAmaka svataMtra adhyayanamAM, paNa "zaaparijJA" AdinI mAphaka zrutaskaMdhanI aMtargatu rahela hoya tevuM adhyayana na samajavuM. * paraspara samuccayArthe che. hetune ane praznane ane kAraNane ane vyAkaraNane. "pUjUtha - vismaraNazIla zrotAnA anugrahane mATe vAraMvAra prakAzana vaDe athavA prativastu nAmAryAdi prakAzana vaDe jaNAve che. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 jaMbUdvIpapajJapti upAMgasUtra-saTIka anuvAda/3 vyAkRt karyuM. nivefSa - sudhamasviAmI jaMbUsvAmIne pratibolyA ke - "huM kahuM chuM" arthAt guru saMpradAyathI Avela A jaMbUdvIpa prApti nAmaka adhyayana che, paraMtu svabuddhi vaDe upekSita nathI. ahIM 3patti evo vartamAna nirdeza traNe kALamAM vartatA arahaMtomAM jaMbUdvIpaprApti upAMga viSayaka artha praNetA rUpa vidhinA darzanArthe karAyela che tema jANavuM. ahIM graMthanA paryavasAnamAM je zrI mahAvIra svAmInuM nAma kathana che, tene caramamaMgala jANavuM. muni dIparatnasAgare karela vakSaskAra-7-zno TIkA sahitano anuvAda pUrNa [364,365 ra09 AnA dvArA gurunI parataMtratA jaNAvI. - temAM martha - jaMbUtIpAdi padono aqI. te A rIte - "bhagavanuM ! te kayA hetuthI jaMbUDhIpadvIpa ema kahevAya che ? gautama ! jaMbUdvIpa dvanIpamAM tyAM tyAM ghaNo jaMbUvRkSa ItyAdi che - x * x * athavA jaMbU sudarzanAmAM anAdaMta deva vo che, ItyAdi - X - X * mATe tene jaMbUdvIpa kahe che." - tathA hetu - nimita, te A pramANe- "bhagavan! caMdra jyotipendra jyoti rAja caMdrAvataMsaka vimAnamAM - X-X - X * aMtaHpura sAthe - X - X * bhoga bhogavavA samartha che ? * x * x * gautama ! jayotiSendra caMdra * x * x * tenI sudhamAM sabhAmAM * x * vajamaya goLa dAbaDAmAM ghaNAM jina asthi che - x * x * te ghaNAM devone arcanIyAdi che - X - X - te kAraNe caMdra tyAM maithuna nimitte bhoga na bhogave. to ukta sUtra hetu pratipAdaka che. tathA prazna - ziSya pUchelA arthanA pratipAdanarUpa. jemake lokamAM paNa kahevAya che ke - AnA vaDe prazno samyak kahevAyA. anyathA sarvathA sarvabhAvavid bhagavanane prazvya arthanA abhAvathI kaI rIte prazna saMbhave ? jemake - bhagavat ! jaMbUdvIpa nAme dvIpa kyAM che ? te dvIpa keTalo moTo che ?, te dvIpa kayA AkAre che ? - x - 4 - gautama ! A jaMbUdvIpa dvIpa badhAM dvIpa samudronI sauthI aMdaranA bhAge ane sauthI nAno che, vRta - telanA puMDalAnA saMsthAne saMsthita ItyAdi * * * * * * * x - che. tenI paridhi 3,16,223 yojata Adi * x - x - che. ItyAdi. tathA rA - apavAda, vizeSa vacana. vizeSa A - pada garbhitasUjha kahevuM joIe. jemake - bhagavan! jaMbUDIpa dvIpamAM airAvata nAme varSa kSetra kayAM kaheluM che ? gautama! zikharI parvatanI uttare, uttara lavaNasamadranI dakSiNe ItyAdi - x * x * te airavatotra sthANunI kaTakanI bahulatAvALuM che, ItyAdi * * * * * e pramANe jevI vaktavyatA bharata kSetranI kahI, tevI ja saMpUrNa svatanI jANavI. - X - X - ukta atideza sUtramAM * vizeSa e ke - ravata cakravartI, airAvata deva che, mATe airAvata varSojha jANavuM. tathA thAkSara - apRSTanA uttararU5, te A rIte - bhagavad ! jyAre sUrya sarvavyaMtara maMDalane upasaMkramIne cAra care che, tyAre eka eka muhUrtamAM keTalAM kSetramAM jAya che? gautama ! para51 yojana, ItyAdi * x - x - temAM aMte kahe che - "ahIM rahelo manuSya 47,263 yojanathI * * * * sUrya dRSTipathamAM jaldI Ave che. - x - ahIM ziSya e pUchela nathI, to paNa paropakAramAM pravRtta bhagavaMte svayaM. - X - X - X - X - X - X - X - 1 jaMbUdvIpa prApti upAMga sUtrano | 1 TIkA sahitano anuvAda pUrNa 1 - X - X - X - X - X - X - X -' $ bhAga-27mo pUrNa che. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama saTIka anuvAdanuM vibhAgIkaraNa 15 - 16 | 17 | AgamanuM nAma bhAga kramAMka AcArAMga | | 1 ane 2 sUtrakRtAMga 3 ane 4 sthAnAMga 5 thI 7 samavAyAMga bhagavatI 9 thI 13 jJAtAdharmakathA 14 upAsakadazA, aMtakRtadazA, anuttaropapAtikadazA, praznavyAkaraNa vipAkazruta, aupapAtika rAjapraznIyA jIvAjIvAbhigama 17 thI 19 prajJApanA 20 thI 22 sUrya/caMdra-prajJapti 23,24 jaMbUdvIpa prajJapti 25 thI 27 nirayAvalikA paMcaka ane payannAsUtro-10+1 | 28 nizItha, vyavahAra, bRhatkalpa dazAzrutaskaMdha ane jItakalpa mahAnizIthA Avazyaka 31 thI 34 piMDaniryukti, oghaniryukti | 35 | dazavaikAlika 36 uttarAdhyayana 37 thI 39 naMdIsUtra | 40 anuyogadvArA kalpa (bArasA) sUtra | 42. 29 30 ] 41.