Book Title: Acharanga Sutra Part 01
Author(s): Manekmuni
Publisher: Mohanlal Jain Shwetambar Gyanbhandar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/034249/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "aho ! zrutajJAna graMtha jIrNoddhAra 202 Agama graMtha bhASAMtara AcArAMga sUtra bhAga - 1 : dravya sahAyaka : dIkSA dAnezvarI pU. A. zrI guNaratnasUrIzvarajI ma.sA.nA AjJAvartinI tapasvinI pU.sA. zrI puSpalatAzrIjI ma.sA.nA ziSyA pravartinI gurUmAtA pU.sA.zrI puNyarekhAzrIjI ma.sA.nAM suziSyA pU.sA. zrI anupamarekhAzrIjI ma.sA. Adi ThANAnI preraNAthI royala koplekSa jaina saMgha, borIvalI, muMbaI jJAnakhAtAnI upajamAMthI : saMyojaka : zAha bAbulAla somala beDAvALA zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra zA. vimaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, sAbaramatI, amadAvAda-5 (mo.) 9426585904 (o.) 22132543 saMvata 2072 I. 2016 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra pRSTha 84 ___810 010 011 saMyojaka-zAha bAbulAla saremala - (mo.) 9426585904 (o.) 22132543 - ahoshrut.bs@gmail.com zAha vImaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, amadAvAda-05. aho zrutajJAnam graMtha jIrNoddhAra - saMvata 2065 (I. 2009) seTa naM.-1 prAyaH aprApya prAcIna pustakoM kI skena DIvIDI banAI usakI suucii| yaha pustake www.ahoshrut.org vebasAiTa se bhI DAunaloDa kara sakate haiN| kramAMka pustakanuM nAma -TI5152-saMpaES 001 | zrI naMdIsUtra avacUrI | pU. vikramasUrijI ma.sA. 238 | 002 | zrI uttarAdhyayana sUtra cUrNI | pU. jinadAsagaNi cUrNIkAra 286 003 zrI arhadgItA-bhagavadgItA pU. meghavijayajI gaNi ma.sA. | 004 | zrI arhaccUDAmaNi sArasaTIkaH pU. bhadrabAhusvAmI ma.sA. | 005 | zrI yUkti prakAzasUtraM pU. padmasAgarajI gaNi ma.sA. | 006 | zrI mAnatuGgazAstram pU. mAnatuMgavijayajI ma.sA. | 007 | aparAjitapRcchA zrI bI. bhaTTAcArya 008 zilpa smRti vAstu vidyAyAm zrI naMdalAla cunilAla somapurA 850 | 009 | zilparatnam bhAga-1 zrIkumAra ke. sabhAtsava zAstrI 322 zilparatnam bhAga-2 zrIkumAra ke. sabhAtsava zAstrI 280 prAsAdatilaka zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI 162 | 012 | kAzyazilpam zrI vinAyaka gaNeza ApaTe 302 prAsAdamajarI zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI 156 014 | rAjavallabha yAne zilpazAstra zrI nArAyaNa bhAratI goMsAI 352 015 | zilpadIpaka zrI gaMgAdharajI praNIta 120 | vAstusAra zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI dIpArNava uttarArdha zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI 110 | jinaprAsAda mArtaNDa zrI naMdalAla cunIlAla somapurA 498 | jaina graMthAvalI zrI jaina zvetAmbara konphransa 502 | hIrakalaza jaina jyotiSa zrI himatarAma mahAzaMkara jAnI 021 nyAyapravezaH bhAga-1 zrI AnaMdazaMkara bI. dhruva 022 | dIpArNava pUrvArdha zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI 023 anekAnta jayapatAkAkhyaM bhAga-1 pU. municaMdrasUrijI ma.sA. 452 024 | anekAnta jayapatAkAkhyaM bhAga-2 zrI eca. Ara. kApaDIA 500 025 | prAkRta vyAkaraNa bhASAMtara saha zrI becaradAsa jIvarAja dozI 454 026 | tattpopaplavasiMhaH | zrI jayarAzI bhaTTa, bI. bhaTTAcArya 188 | 027 | zaktivAdAdarzaH | zrI sudarzanAcArya zAstrI 214 | 028 | kSIrArNava zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI 414 029 | vedhavAstu prabhAkara zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI ___192 013 018 020 hAra 454 226 640 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 824 288 520 034 (). 324 302 196 190 202 480 30 | zinjaratnAkara zrI narmadAzaMkara zAstrI prAsAda maMDana | paM. bhagavAnadAsa jaina zrI siddhahema bRhadavRtti bRhannyAsa adhyAya-1 pU. lAvaNyasUrijI ma.sA. | zrI siddhahema bRhadvRtti bRhannyAsa adhyAya-2 pU. bhaviSyasUrinI ma.sA. zrI siddhahema bRhavRtti bRhannyAsa adhyAya-3 pU. bhAvasUri ma.sA. zrI siddhahema bRhavRtti bRhannyAsa adhyAya-3 (2) pU. bhAvasUrinI ma.sA. 036. | zrI siddhahema bRhavRtti bRhannyAsa adhyAya-5 pU. bhAvasUrina ma.sA. 037 vAstunighaMTu prabhAzaMkara oghaDabhAI somapurA 038 tilakamaznarI bhAga-1 pU. lAvaNyasUrijI 039 tilakamagnarI bhAga-2 pU. lAvaNyasUrijI tilakamajharI bhAga-3 pU. lAvaNyasUrijI sakhasandhAna mahAkAvyam pU. vijayaamRtasUrizvarajI saptabhaphImimAMsA pU. paM. zivAnandavijayajI nyAyAvatAra | satiSacaMdra vidyAbhUSaNa 044 vyutpattivAda guDhArthatattvaloka zrI dharmadattasUri (bacchA jhA) 045 sAmAnya niryukti guDhArthatattvAloka zrI dharmadattasUri (bacchA jhA) 046 saptabhInayapradIpa bAlabodhinIvivRttiH pU. lAvaNyasUrijI. vyutpattivAda zAstrArthakalA TIkA zrIveNImAdhava zAstrI nayopadeza bhAga-1 taraSiNIkaraNI pU. lAvaNyasUrijI nayopadeza bhAga-2 tarakiNItaraNI pU. lAvaNyasUrijI nyAyasamuccaya pU. lAvaNyasUrijI syAdyArthaprakAzaH pU. lAvaNyasUrijI dina zuddhi prakaraNa pU. darzanavijayajI 053 bRhad dhAraNA yaMtra pU. darzanavijayajI 054 | jyotirmahodaya sa. pU. akSayavijayajI 228 60 218 190 138 296 (04) 210 274 286 216 532 113 112 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAna bhaMDAra bhASA | sa pU. lAvaca 218. 164 saMyojaka - bAbulAla saremala zAha zAha vImaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIzana sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, mahAvAha-04. (mo.) 8427585804 (yo) 2213 2543 (5-mela) ahoshrut.bs@gmail.com maho zrutajJAnamajtha ddhiAra - saMvata 2075 (5. 2010)- seTa naM-2 prAyaH jIrNa aprApya pustakone skena karAvIne DI.vI.DI. banAvI tenI yAdI. yA pustasI www.ahoshrut.org vebasAITa 52thI upl stGirls srI zAze. krama pustakanuM nAma tA- TIra-saMpaES pRSTha 055 | zrI siddhahema bRhadvRtti bRhanyAsa adhyAya-6 | pU. lAvaNyasUrijI ma.sA. 296 056| vividha tIrtha kalpa pa. jinavijayajI ma.sA. 160 057 bhAratIya jaina zramaNa saMskRti ane lekhanakaLA | pU. pUNyavijayajI ma.sA. 058 | siddhAntalakSaNagUDhArtha tattvalokaH zrI dharmadattasUri 202 059 | vyApti paJcaka vivRtti TIkA | zrI dharmadattasUri jaina saMgIta rAgamALA . zrI mAMgaroLa jaina saMgIta maMDaLI | 306 061 | caturviMzatIprabandha (prabaMdha koza) | zrI rasikalAla eca. kApaDIA 062 | vyutpattivAda Adarza vyAkhyayA saMpUrNa 6 adhyAya |saM zrI sudarzanAcArya 668 063 | candraprabhA hemakaumudI saM pU. meghavijayajI gaNi 516 064| viveka vilAsa saM/. | zrI dAmodara goviMdAcArya 268 065 | paJcazatI prabodha prabaMdha | saM pU. mRgendravijayajI ma.sA. 456 066 | sanmatitattvasopAnam | saM pU. labdhisUrijI ma.sA. 420 06764zamAtA vahI guzanuvAha gu4. pU. hemasAgarasUrijI ma.sA. 638 068 | moharAjAparAjayam saM pU. caturavijayajI ma.sA. 192 069 | kriyAkoza saM/hiM zrI mohanalAla bAMThiyA 428 070 | kAlikAcAryakathAsaMgraha saM/4. zrI aMbAlAla premacaMda 406 071 | sAmAnyanirukti caMdrakalA kalAvilAsa TIkA | saM. zrI vAmAcaraNa bhaTTAcArya 308 072 | janmasamudrajAtaka saM/hiM zrI bhagavAnadAsa jaina 128 073 meghamahodaya varSaprabodha saM/hiM zrI bhagavAnadAsa jaina 0748na sAmudrina pAMya jtho 14. zrI himmatarAma mahAzaMkara jAnI | 376 4. 14. 060 322 532 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '075 374 238 194 192 254 guja. | 260 | jaina citra kalpadruma bhAga-1 16 | jaina citra kalpadruma bhAga-2 77) saMgIta nATya rUpAvalI bhAratanAM jaina tIrtho ane tenuM zilpa sthApatya 79 | zilpa cintAmaNi bhAga-1 080 | bRhad zilpa zAstra bhAga-1 081 bRhad zilpa zAstra bhAga-2 | bRhad zilpa zAstra bhAga-3 083. AyurvedanA anubhUta prayogo bhAga-1 kalyANa kAraka 085 | vi2nIvana joza kathA ratna koza bhAga-1 kathA ratna koza bhAga-2 088 | hastasagnIvanama 238 260 guja. | zrI sArAmArUM navAva guja. | zrI saYTmArUM navA guja. | zrI vidyA saramA navIna guja. | zrI sArAmAkuM navAva guja. | zrI manasubhAna kukaramala | zrI jagannAtha aMbArAma guja. | zrI jagannAtha aMbArAma guja. | zrI gagannAtha maMvArama guja. | . vantisAgaranI guja. | zrI vardhamAna parvanAtha zAstrI saM./hiM zrI naMdalAla zarmA guja. | zrI levalAsa gIvarIna lozI guja. | zrI levalAsa navarIna lozI saM. | pU. meSavinayanI saM. pU.vinayanI, pU. puNyavijayajI AcArya zrI vijayadarzanasUrijI 114 '084. 910 436 336 087 230 322, (089/ 114 endracaturvizatikA sammati tarka mahArNavAvatArikA 560 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra krama 272 saM. 240 254 282 466 342 362 134 70 316 224 612 307 saMyojaka-zAha bAbulAla saremala - (mo.) 9426585904 (o.) 22132543 - ahoshrut.bs@gmail.com zAha vImaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, amadAvAda-05. aho zrutajJAnam graMtha jIrNoddhAra - saMvata 2067 (I. 2011) seTa naM.-3 prAyaH aprApya prAcIna pustakoM kI skena DIvIDI banAI usakI suucii| yaha pustake www.ahoshrut.org vebasAiTa se bhI DAunaloDa kara sakate haiN| | pustaka nAma kartA / TIkAkAra bhASA | saMpAdaka/prakAzaka 91 | syAdvAda ratnAkara bhAga-1 vAdidevasUrijI saM. motIlAla lAghAjI punA 92 | syAdvAda ratnAkara bhAga-2 vAdidevasUrijI | motIlAla lAghAjI punA 93 | syAdvAda ratnAkara bhAga-3 bAdidevasUrijI | motIlAla lAghAjI punA 94 | | syAdvAda ratnAkara bhAga-4 bAdidevasUrijI motIlAla lAghAjI punA | syAdvAda ratnAkara bhAga-5 vAdidevasUrijI | motIlAla lAghAjI punA 96 | pavitra kalpasUtra puNyavijayajI sArAbhAI navAba 97 | samarAGgaNa sUtradhAra bhAga-1 bhojadeva | TI. gaNapati zAstrI 98 | samarAGgaNa sUtradhAra bhAga-2 bhojadeva | TI. gaNapati zAstrI 99 | bhuvanadIpaka padmaprabhasUrijI | veMkaTeza presa 100 | gAthAsahastrI samayasuMdarajI saM. | sukhalAlajI 101 | bhAratIya prAcIna lipImAlA gaurIzaMkara ojhA hindI | munzIrAma manohararAma 102 | zabdaratnAkara sAdhusundarajI saM. haragovindadAsa becaradAsa 103 | subodhavANI prakAza nyAyavijayajI saM./gu | hemacaMdrAcArya jaina sabhA 104 | laghu prabaMdha saMgraha jayaMta pI. ThAkara saM. orIenTa insTITyuTa baroDA 105 | jaina stotra saMcaya-1-2-3 mANikyasAgarasUrijI saM, AgamoddhAraka sabhA 106 | sanmati tarka prakaraNa bhAga-1,2,3 siddhasena divAkara sukhalAla saMghavI 107 | sanmati tarka prakaraNa bhAga-4.5 siddhasena divAkara sukhalAla saMghavI 108 | nyAyasAra - nyAyatAtparyadIpikA satiSacaMdra vidyAbhUSaNa esiyATIka sosAyaTI 109 | jaina lekha saMgraha bhAga-1 puraNacaMdra nAhara | puraNacaMdra nAhara 110 | jaina lekha saMgraha bhAga-2 puraNacaMdra nAhara saM./hi | puraNacaMdra nAhara 111 | jaina lekha saMgraha bhAga-3 puraNacaMdra nAhara saM./hi / puraNacaMdra nAhara 112 | | jaina dhAtu pratimA lekha bhAga-1 kAMtivijayajI saM./hi | jinadattasUri jJAnabhaMDAra 113 | jaina pratimA lekha saMgraha daulatasiMha loDhA saM./hi | aravinda dhAmaNiyA 114 | rAdhanapura pratimA lekha saMdoha vizAlavijayajI saM./gu | yazovijayajI graMthamALA 115 | prAcina lekha saMgraha-1 vijayadharmasUrijI saM./gu | yazovijayajI graMthamALA 116 | bIkAnera jaina lekha saMgraha agaracaMda nAhaTA saM./hi nAhaTA bradharsa 117 | prAcIna jaina lekha saMgraha bhAga-1 jinavijayajI saM./hi | jaina AtmAnaMda sabhA 118 | prAcina jaina lekha saMgraha bhAga-2 jinavijayajI saM./hi | jaina AtmAnaMda sabhA 119 | gujarAtanA aitihAsika lekho-1 girajAzaMkara zAstrI saM./gu | phArbasa gujarAtI sabhA 120 | gujarAtanA aitihAsika lekho-2 girajAzaMkara zAstrI saM./gu | phArbasa gujarAtI sabhA 121 | gujarAtanA aitihAsika lekho-3 girajAzaMkara zAstrI phArbasa gujarAtI sabhA 122 | oNparezana ina sarca oNpha saMskRta menyu. ina muMbaI sarkala-1 | pI. pITarasana raoNyala eziyATIka jarnala 123|| | oNparezana ina sarca oNpha saMskRta menyu. ina muMbaI sarkala-4 pI. pITarasana raoNyala eziyATIka jarnala 124 | oNparezana ina sarca oNpha saMskRta menyu. ina muMbaI sarkala-5 pI. pITarasana raoNyala eziyATIka jarnala 125 | kalekzana oNpha prAkRta enDa saMskRta inskrIpzansa pI. pITarasana | bhAvanagara ArcIoNlaoNjIkala DipA. 126 | vijayadeva mAhAtmyam | jinavijayajI |saM. jaina satya saMzodhaka saM./hi 514 454 354 337 354 372 142 336 364 218 656 122 764 404 404 540 274 saM./gu 414 400 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra 754 84 194 3101 276 69 100 136 266 244 saMyojaka-zAha bAbulAla saremala - (mo.) 9426585904 (o.) 22132543 - ahoshrut.bs@gmail.com zAha vImaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, amadAvAda-05. aho zrutajJAnam graMtha jIrNoddhAra - saMvata 2068 (I. 2012) seTa naM.-4 prAyaH aprApya prAcIna pustakoM kI skena DIvIDI banAI usakI suucii| yaha pastakewww.ahoshrut.org vebasAiTa se bhI DAunaloDa kara sakate haiN| krama | pustaka nAma kartA / saMpAdaka bhASA | prakAzaka 127 | mahAprabhAvika navasmaraNa sArAbhAI navAba guja. | sArAbhAI navAba 128 | jaina citra kalpalatA sArAbhAI navAba guja. sArAbhAI navAba 129 | jaina dharmano prAcIna itihAsa bhAga-2 hIrAlAla haMsarAja guja. | hIrAlAla haMsarAja 130 | oparezana ina sarca opha saM. menyu. bhAga-6 pI. pITarasana aMgrejI | eziyATIka sosAyaTI 131 | jaina gaNita vicAra kuMvarajI ANaMdajI guja. jaina dharma prasAraka sabhA 132 | daivajJa kAmadhenu (prAcina jyotiSa graMtha) zIla khaMDa saM. braja. bI. dAsa banArasa 133 | | karaNa prakAzaH brahmadeva saM./aM. sudhAkara dvivedi 134 | nyAyavizArada maho. yazovijayajI svahastalikhita kRti saMgraha | yazodevasurijI guja. yazobhAratI prakAzana 135 | bhaugolika koza-1 DAhyAbhAI pItAMbaradAsa guja. | gujarAta varnAkyulara sosAyaTI 136 | bhaugolika koza-2 DAhyAbhAI pItAMbaradAsa guja. | gujarAta varnAkyulara sosAyaTI 137 | jaina sAhitya saMzodhaka varSa-1 aMka-1,2 jinavijayajI hindI | jaina sAhitya saMzodhaka punA 138 | jaina sAhitya saMzodhaka varSa-1 aMka-3, 4 jinavijayajI hindI | jaina sAhitya saMzodhaka punA 139 | jaina sAhitya saMzodhaka varSa-2 aMka-1, 2 jinavijayajI hindI | jaina sAhitya saMzodhaka punA 140 | jaina sAhitya saMzodhaka varSa-2 aMka-3, 4 jinavijayajI hindI | jaina sAhitya saMzodhaka punA 141 | jaina sAhitya saMzodhaka varSa-3 aMka-1,2 / / jinavijayajI hindI / jaina sAhitya saMzodhaka punA 142 | jaina sAhitya saMzodhaka varSa-3 aMka-3, 4 jinavijayajI hindI | jaina sAhitya saMzodhaka punA 143 | navapadonI AnupUrvI bhAga-1 somavijayajI guja. | zAha bAbulAla savacaMda 144 | navapadonI AnupUrvI bhAga-2 somavijayajI | guja. zAha bAbulAla savacaMda 145 | navapadonI AnupUrvI bhAga-3 somavijayajI guja. zAha bAbulAla savacaMda 146 | bhASavati zatAnaMda mArachatA saM./hi | eca.bI. guptA enDa sansa banArasa 147 | jaina siddhAMta kaumudI (ardhamAgadhI vyAkaraNa) ratnacaMdra svAmI prA./saM. | bhairodAna seThIyA 148 | maMtrarAja guNakalpa mahodadhi jayadayAla zarmA hindI | jayadayAla zarmA 149 | phakkIkA ratnamaMjUSA-1, 2 kanakalAla ThAkUra saM. harikRSNa nibaMdha 150 | anubhUta siddha vizAyaMtra (cha kalpa saMgraha) meghavijayajI saM./guja | mahAvIra graMthamALA 151| sArAvali kalyANa vardhana saM. pAMDuraMga jIvAjI 152 | jyotiSa siddhAMta saMgraha vizvezvaraprasAda dvivedI saM. brIjabhUSaNadAsa banArasa 153| jJAna pradIpikA tathA sAmudrika zAstram rAmavyAsa pAnDeya saM. | jaina siddhAMta bhavana nUtana saMkalana | A. caMdrasAgarasUrijI jJAnabhaMDAra - ujjaina hastaprata sUcIpatra hindI | zrI AzApuraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra 2 | zrI gujarAtI zve.mU. jaina saMgha-hastaprata bhaMDAra - kalakattA | hastaprata sUcIpatra hindI | zrI AzApuraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra 274 168 282 182 384 376 387 174 320 286 272 142 260 232 160 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra | pRSTha 304 122 208 70 310 zA 462 512 264 | tIrtha 144 256 saMyojaka-zAha bAbulAla saremala - (mo.) 9426585904 (o.) 22132543 - ahoshrut.bs@gmail.com zAha vImaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, amadAvAda-05. aho zrutajJAnam graMtha jIrNoddhAra - saMvata 2069 (I. 2013) seTa naM.-5 prAyaH aprApya prAcIna pustakoM kI skena DIvIDI banAI usakI suucii| yaha pustake www.ahoshrut.org vebasAiTa se bhI DAunaloDa kara sakate haiN| | krama | pustaka nAma kartA/saMpAdaka viSaya | bhASA saMpAdaka/prakAzaka 154 | uNAdi sUtro opha hemacaMdrAcArya | pU. hemacaMdrAcArya | vyAkaraNa | saMskRta johana kriSTe 155 | uNAdi gaNa vivRtti | pU. hemacaMdrAcArya vyAkaraNa saMskRta pU. manoharavijayajI 156| prAkRta prakAza-saTIka bhAmAha vyAkaraNa prAkRta jaya kRSNadAsa guptA 157 | dravya parikSA aura dhAtu utpatti | Thakkara pherU dhAtu saMskRta /hindI | bhaMvaralAla nAhaTA 158 | Arambhasidhdhi - saTIka pU. udayaprabhadevasUrijI jyotISa saMskRta | pU. jitendravijayajI 159 | khaMDaharo kA vaibhava | pU. kAntIsAgarajI zIlpa | hindI | bhAratIya jJAnapITha 160 | bAlabhArata | pU. amaracaMdrasUrijI | kAvya saMskRta paM. zIvadatta 161 | giranAra mAhAtmya daulatacaMda paraSottamadAsa / tIrtha saMskRta /gujarAtI | jaina patra 162 | giranAra galpa pU. lalitavijayajI saMskRta/gujarAtI | haMsakavijaya phrI lAyabrerI 163 | praznottara sArdha zataka pU. kSamAkalyANavijayajI | prakaraNa hindI | sAdhvIjI vicakSaNAzrIjI 164 | bhAratiya saMpAdana zAstra | mUlarAja jaina sAhitya hindI jaina vidyAbhavana, lAhora 165 | vibhaktyartha nirNaya giridhara jhA nyAya saMskRta caukhambA prakAzana 166 | vyoma batI-1 zivAcArya nyAya saMskRta saMpUrNAnaMda saMskRta yunivarsiTI 167 | vyoma vatI-2 zivAcArya nyAya saMpUrNAnaMda saMskRta vidyAlaya | 168 | jaina nyAyakhaMDa khAdyam | upA. yazovijayajI nyAya saMskRta /hindI | badrInAtha zukla 169 | haritakAvyAdi nighaMTU | bhAva mitha Ayurveda saMskRta /hindI zIva zarmA 170 | yoga ciMtAmaNi-saTIka pU. harSakIrtisUrijI | saMskRta/hindI | lakSmI veMkaTeza presa 171 | vasaMtarAja zakunam pU. bhAnucandra gaNi TIkA | jyotiSa khemarAja kRSNadAsa 172 | mahAvidyA viDaMbanA pU. bhuvanasundarasUri TIkA | jyotiSa | saMskRta senTrala lAyabrerI 173 | jyotirnibandha zivarAja | jyotiSa | saMskRta AnaMda Azrama 174 | meghamAlA vicAra pU. vijayaprabhasUrijI jyotiSa saMskRta/gujarAtI meghajI hIrajI 175 | muhUrta ciMtAmaNi-saTIka rAmakRta pramitAkSaya TIkA | jyotiSa saMskRta anUpa mizra 176 | mAnasollAsa saTIka-1 bhulAkamalla somezvara jyotiSa saMskRta orienTa insTITyUTa 177 | mAnasollAsa saTIka-2 bhulAkamalla somezvara | jyotiSa saMskRta orienTa insTITyUTa 178 | jyotiSa sAra prAkRta bhagavAnadAsa jaina jyotiSa prAkRta/hindI | bhagavAnadAsa jaina 179 | muhUrta saMgraha aMbAlAla zarmA jyotiSa | gujarAtI | zAstrI jagannAtha parazurAma dvivedI 180 | hindu esTrolojI pitAmbaradAsa trIbhovanadAsa | jyotiSa gujarAtI pitAmbaradAsa TI. mahetA 75 488 | 226 365 saMskRta 190 480 352 596 250 391 114 238 166 368 88 356 168 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra saMyojaka-zAha bAbulAla saremala - (mo.) 9426585904 (o.) 22132543. E-mail : ahoshrut.bs@gmail.com zAha vimaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, amadAvAda-380005. aho zrutajJAnam graMtha jIrNoddhAra - saMvata 2071 (I. 2015) seTa naM.-6 prAyaH aprApya prAcIna pustakoM kI DijiTAijhezana dvArA DIvIDI banAI usakI suucii| yaha pustakewww.ahoshrut.org vebasAiTa se bhI DAunaloDa kara sakate haiN| krama viSaya | bhASA pRSTha pustaka nAma kAvyaprakAza bhAga-1 | saMpAdaka / prakAzaka pUjya jinavijayajI 181 | saMskRta 364 182 kAvyaprakAza bhAga-2 222 183 kAvyaprakAza ullAsa-2 ane 3 330 184 | nRtyaratna koza bhAga-1 156 185 | nRtyaratra koza bhAga-2 ___ kartA / TikAkAra pUjya mammaTAcArya kRta pUjya mammaTAcArya kRta upA. yazovijayajI zrI kumbhakarNa nRpati zrI kumbhakarNa nRpati zrI azokamalajI | zrI sAraMgadeva zrI sAraMgadeva zrI sAraMgadeva zrI sAraMgadeva 248 504 saMskRta pUjya jinavijayajI saMskRta yazobhArati jaina prakAzana samiti saMskRta zrI rasIkalAla choTAlAla saMskRta zrI rasIkalAla choTAlAla saMskRta /hindI | zrI vAcaspati gairobhA saMskRta/aMgrejI | zrI subramaNyama zAstrI saMskRta/aMgrejI | zrI subramaNyama zAstrI saMskRta/aMgrejI | zrI subramaNyama zAstrI saMskRta/aMgrejI | zrI subramaNyama zAstrI saMskRta zrI maMgeza rAmakRSNa telaMga gujarAtI mukti-kamala-jaina mohana graMthamAlA 448 188 444 616 190 632 | nArada 84 | 244 zrI caMdrazekhara zAstrI 220 186 | nRtyAdhyAya 187 | saMgIratnAkara bhAga-1 saTIka | saMgIratnAkara bhAga-2 saTIka 189 | saMgIratnAkara bhAga-3 saTIka saMgIranAkara bhAga-4 saTIka 191 saMgIta makaranda saMgIta nRtya ane nATya saMbaMdhI 192 jaina graMtho 193 | nyAyabiMdu saTIka 194 | zIghrabodha bhAga-1 thI 5 195 | zIghrabodha bhAga-6 thI 10 196| zIghrabodha bhAga-11 thI 15 197 | zIghrabodha bhAga-16 thI 20 198 | zIghrabodha bhAga-21 thI 25 199 | adhyAtmasAra saTIka 200 | chandonuzAsana 201 | maggAnusAriyA saMskRta hindI sukhasAgara jJAna prasAraka sabhA 422 hindI sukhasAgara jJAna prasAraka sabhA 304 zrI hIrAlAla kApaDIyA pUjya dharmotarAcArya pUjya jJAnasundarajI pUjya jJAnasundarajI pUjya jJAnasundarajI pUjya jJAnasundarajI pUjya jJAnasundarajI pUjya gaMbhIravijayajI eca. DI. belanakara 446 |414 hindI sukhasAgara jJAna prasAraka sabhA hindI sukhasAgara jJAna prasAraka sabhA hindI sukhasAgara jJAna prasAraka sabhA saMskRta/gujarAtI | narottamadAsa bhAnajI 409 476 siMghI jaina zAstra zikSApITha 444 saMskRta saMskRta/gujarAtI zrI DI. esa zAha | jJAtaputra bhagavAna mahAvIra TrasTa 146 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra saMyojaka-zAha bAbulAla saremala - (mo.) 9426585904 (o.) 22132543. E-mail : ahoshrut.bs@gmail.com zAha vimaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, amadAvAda-380005. aho zrutajJAnam graMtha jIrNoddhAra - saMvata 2072 (I. 2016) seTa naM.-7 prAyaH aprApya prAcIna pustakoM kI DijiTAijhezana dvArA DIvIDI banAI usakI suucii| pRSTha 285 280 315 307 361 301 263 395 krama pustaka nAma 202 | AcArAMga sUtra bhAga-1 niyukti+TIkA 203 | AcArAMga sUtra bhAga-2 niyukti+TIkA 204 | AcArAMga sUtra bhAga-3 niyukti+TIkA 205 | AcArAMga sUtra bhAga-4 niyukti+TIkA 206 | AcArAMga sUtra bhAga-5 niyukti+TIkA 207 | suyagaDAMga sUtra bhAga-1 saTIka 208 | suyagaDAMga sUtra bhAga-2 saTIka 209 | suyagaDAMga sUtra bhAga-3 saTIka 210 | suyagaDAMga sUtra bhAga-4 saTIka 211 | suyagaDAMga sUtra bhAga-5 saTIka 212 | rAyapaseNiya sUtra 213 | prAcIna tIrthamALA bhAga-1 214 | dhAtu pArAyaNam 215 | siddhahema zabdAnuzAsana laghuvRtti bhAga-1 216 | siddhahema zabdAnuzAsana laghuvRtti bhAga-2 217 | siddhahema zabdAnuzAsana laghuvRtti bhAga-3 218 | tArkika rakSA sAra saMgraha bAdArtha saMgraha bhAga-1 (sphoTa tattva nirUpaNa, sphoTa candrikA, 219 pratipAdika saMjJAvAda, vAkyavAda, vAkyadIpikA) vAdArtha saMgraha bhAga-2 (SaTkAraka vivecana, kAraka vAdArtha, 220 | samAsavAdArtha, vakAravAdArtha) | bAdArtha saMgraha bhAga-3 (vAdasudhAkara, laghuvibhaktyartha nirNaya, 221 __ zAbdabodhaprakAzikA) 222 | vAdArtha saMgraha bhAga-4 (AkhyAta zaktivAda chaH TIkA) kartA / TikAkAra bhASA saMpAdaka/prakAzaka | zrI zIlaMkAcArya | gujarAtI | zrI mANeka muni zrI zIlaMkAcArya | gujarAtI zrI mANeka muni zrI zIlaMkAcArya | gujarAtI zrI mANeka muni zrI zIlaMkAcArya | gujarAtI zrI mANeka muni zrI zIlaMkAcArya gujarAtI zrI mANeka muni zrI zIlaMkAcArya | gujarAtI | zrI mANeka muni zrI zIlaMkAcArya | | gujarAtI | zrI mANeka muni zrI zIlaMkAcArya | gujarAtI | zrI mANeka muni zrI zIlaMkAcArya | gujarAtI | zrI mANeka muni zrI zIlaMkAcArya | gujarAtI zrI mANeka muni zrI malayagiri | gujarAtI zrI becaradAsa dozI A.zrI dharmasUri | saM./gujarAtI | zrI yazovijayajI graMthamALA zrI hemacaMdrAcArya | saMskRta A. zrI municaMdrasUri zrI hemacaMdrAcArya | saM./gujarAtI | zrI becaradAsa dozI zrI hemacaMdrAcArya | saM./gujarAtI | zrI becaradAsa dozI zrI hemacaMdrAcArya | saM./gujarAtI zrI becaradAsa dozI A. zrI varadarAja saMskRta rAjakIya saMskRta pustakAlaya vividha kartA saMskRta mahAdeva zarmA 386 351 260 272 530 648 510 560 427 88 vividha kartA / saMskRta | mahAdeva zarmA 78 mahAdeva zarmA 112 vividha kartA saMskRta raghunAtha ziromaNi | saMskRta mahAdeva zarmA 228 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -'. che AcArAMga sUtra che kamaLa niryukti ane TIkAne AdhAre bhASAMtara che (bhAga 1le.) - - lekhaka- munirAja zrI mANeka munijI. - - - - - prasiddha kartA- jhaverabhAi rAyacaMda baMgaDIvALA, A sekreTarI. zrImAna mehanalAlajI jaina . jJAna bhaMDAra gopIparA-surata - - - - Atti 1 lI | vIra saM. 24 47 prita 700 * : - * - - jaina vijya" priliMga presamAM mulacaMda kasanadAsa paDiyAe chAyuM-surata. -- -- mUlya 1-8-0 : - Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMga sUtra prastAvanA. pUrve sAdhune vaDI dIkSA ApatAM pahelAM tene jIvasvarUpa jANa karavAmAM Ave ane jIvane bacAvavAthI pitAne bhaviSyamAM duHkha na thAya; tevA hetuthI AcArAMga sUtranuM paheluM adhyayanazastra parijJA" nAmanuM ziSyane zikhavavAmAM AvatuM. jo ke, hAla tene bhale daza vikAlika sUtranAM prathamanAM cAra adhyayana zIkhave che. tyArapachI vaDIdIkSA apAya che, paNa AcArAMga sUtranuM A adhyayana ghaNuMja upacogI hovAthI; tathA sAdhune jInuM svarUpa yogya rIte jANavAmAM Ave, ane evuM vartana rAkhe ke jethI, bIjA jIvone koIpaNa rIte pIDA na thAya; temaja sAdhune AcAra zuM che, te je zrAvaka jANatA hoya te, pramAdI sAdhu AcAra pramANe pAlana na karI hoya tevAne chata zatru rAjAnI mAphaka zrAvaka ThekANe paNa lAve. e hetuthI mULasUtra, tathA niyukti kAyama rAkhI zIlAMkAcAkRta TIkAnA AdhAre A bhASAntara karavAmAM AvyuM che. gaMdhasti AcAryakata pUrve hatI; tevuM TIkAkAre lakhyuM che, paNa te samajavI kaThaNa hovAthI temaNe saraLa TIkA karI; paNa mArA jevA buddhivALAne e saraLa TIkA paNa ghaNuM kaThaNa lAge che. mATe vadhAre saraLa thAya; tevA hetuthI meM bhASAMtara karavA banate prayatna karyo che, te paNa saMskRta jANanAre TIkAne sAthe rAkhIne vAMcavuM te vadhAre sAruM che-zabdanA artharUpa Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) samaya-suMdara mahArAje saraLa dIpikA banAvelI che, ane tenA upa thI pArzvacaMdrasUrie khAlAvamedha (junI gujarAtImAM) karela che, tenA AdhAre 2jI devAja vigeree gujarAtI bhASAntara paNa karela che. prophesara-daramAM jekobIe kalpasUtra sAthe tenuM aMgrejI bhASAntara paNa karelu che. te chatAM TIkAnuM bhASAntara niyuOkti sahIta kyAMya paNa thayaluM nakkI hAvAthI me... prayAsa karyAM che. AvA kAryomAM khIja vidyAmAnI madada maLavI sulabha na thavAthI; vAravAra tapAsI joya chatAM jo, kAipaNa jagyAe virUddha lakhAyuM haiAya te, vidvAnoe kRpAkarIne mane jaNAvavuM ke, bIjA bhAgamAM sudhArA karI zakAya. mULa viSaya. jIvanA bheda ahI' pRthvIkAya apakAya teukAya vAukAya vana spatikAya ane trasakAya lIdhA che, tenA uddezA anukrame na letAM vAyunuM svarUpa maMdabuddhivALA zIghra na samaje; mATe chevaTe tenA uddeza lIdhA che. A bhAgamAM je je viSayeA je je pAne che, te paNa joDe batAvela che. zuddhipatra paNa Apela che. " muni mAzuka .. prasiddhakartAnI vijJapti. A pustaka badhAne levAne savaDa paDe; mATe kharca jeTalI 'mata' rAkhelI che, ane e kAca lu rahe te mATe zeTha nagInada ghelAbhAI jhaverI je devacaMda lAlabhAinA pustakAra krUDanA eka trasTI che. temaNe rUA 501) chapAmaNI kharcanA mATe ApelA che, tathA jhaverI raNacheDabhAi rAyacaMda mAtIcaMdabhAie za. 200) Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Apela che. te sivAya bIjA gRhasthoe je je madada ApelI che. athavA pUrve grAhaka thayela che, te lIsTa A sAthe che, temane dhanyavAda ApavAnI khAsa jarUra che, tathA dareka pustaka lakhavAmAM, tathA vAMcavAmAM ane rahetA zrAvake cu lAlabhAI dALIyA vigee banatI sahAya ApI che, tathA zeTha phakIracaMda nagInabhAI kapuracaMda, jhaverI tathA temanA munIma kapuracaMdabhAIe jJAnakhAtAne hIsAba vigere rAkhI je sahAya karI che, te badala teo dhanyAne pAtra che. vaLI A bhaMDAra taraphathI dhArmika pAThazALA calAvavA phakIrabhAI nagInacaMda jhaverI tathA kesarIcaMda kalyANacaMda jhA taraphathI A varSa mATe rU. 50) 2 50) nI madada maLI che, temaNe dareke sahAyatA karavI joIe. tA. 14-7-1921 / jhaverabhAI rAyacaMda baMgaDIvALA surata, gopIpurA. sekreTarI mehanalAla . jainajJAna bhaMDAra Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAraga sUtra paheluM adhyayanaviSaya anukramaNikA pRSTa. 24 35 TIkAkAranuM maMgaLAcaraNa tathA TIkAne hetu vIgere AcAryanA chatrIsa guNe niryuktikAranuM maMgaLAcaraNa AcAra tathA aMganA nikSepa AcAra zabdanA eka arthamAM vaparAtA zabdo AcArAMga sUvamAM adhyayana padanuM varNana 27 AcArAMgamAM chevaTane sAra prarUpaNA che 28 brahma (brAhmaNa ) tathA brahmacaryanuM varNana cAra varNa tathA tenA peTA vibhAge nava adhyayananuM varNana pariNA tathA pratyAkhyAna parijJAnuM varNana che. paheluM sUtra tathA tenuM varNana daza saMjJA sUtra bIjI dizAonuM varNana prajJApakanI aDhAra dizA sutra trIjuM huM kyAMthI Avyo chuM vigera vicAraNA traNaso tresaTha matanuM varNana kALanI mukhyatA 64-65 aniyati tathA svabhAvanuM varNana izvaranI mukhyatA AtmavAdInuM varNana chAnuM svarUpa pizAcanuM chAta tathA kriyAvAdInA cerAzI bheda ajJAnInA 67 bheda 41 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 74 75 thI 80 uparanI saMnA upara traNa kathAo 82 84 85 87 88 re re el e; vinayavadAnA 32bheka sUtra ceAthuM viziSTa saMjJAvALA zu ANe che ? ' sUtra 5 su``AbhavAdI kAne kahevA jaina Agama pramANe AtmAnI siddhi surya huM AtmAnI traNe kALamAM siddhi sUtra 7 mu kavAdI sa'sArathI mukta thaze. sUtra 8 mu amane na haNanArA saMsAramAM bhame che. cerAsI lAkha vigere. yunienu varNana, ati jIve ghaNAM du:kho bhAgave che. sUrya 10muM te na bhogavavuM paDe mATe bhagavAne parijJA batAvI sUtra 11muM jIvA vaMdana, mAna, pUjA vigere mATe hiM'sA kare che. vera gyanA upadezanA zlokA 87 103 sUtra 12 13mu pUrve batAvelI cheOMja pApa kriyAe che. 14 pahelA udaisA samApta. 106thI 143 pRthvi kAyanuM vana temAM 16 sudhI satrA tathA 105 sudhI niyuktinI gAthAe 144thI 176 apakAyanuM varNana sUtra 30 sudhI tathA niyukti 115 suryA che. 177thI 200 agnikAyanuM varNana sUtra 38 sudhI, ni; 125 sudhI 201thI 234 vanaspati kAyanu' varNana sUtra 47 sudhI ni. 156 sudhI 235thI 256 traSakAyanuM varNana sUtra 54 na. 163 257thI 274 vAyukAyanu varNana jita zatru rAjAnI kathA 75thI 280 vaDI dIkSAnI saMkSipti vidhi edha sAthe Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTa ja " " pa 11 1ra 13 25 3. 31 phara 41 48 ve 61 193 17 hara 3 21 lAina 19 2 - 13 ha 4 chUTa 19 14 7 3 21 13 13 pa . 1 zuddhipatra. azuddha prajJA ene karelA maMgaLa paNa yukata tI bhASa karatAM khuNa che. hiMthI sthApavA vya Azrama svIkAra mA ceniyAmAM oNTa sAtha kiu zuddha. parinA ane karele maMgaLa, paccaya yukta tI bhAva karatAM guNa dhithI sthApanA, dravya, Azra svIkAra che. samAnA ceAni, mATe sAvadha jIva je Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (9) zuddha - azuddha mAM chava zastrajo lAIna 1 12 17 18 21 1 2 121 122 126 138 144 145 145 157 157 (uMbara) tvathI) tene baMdhAya kayAdi dizA thAya. na baMdhAya kyAMdi che tene dIkSA thAya.) 159 18 165 athe athe 177 munine munine jJAtA 17 jJAtA he 220 ghI AraMbhathI drAkSa 16 zrI, nirvANa nirvAna, 227 241 248 , 248 24 264 273 273 274 sukha, sukha 18 1 4 riNA riyA chone, chajjI jIvane 4 annI Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (15) dharmAtmAone sUcanA. dravya ane jIvana e keTalI salAyamAna varatu che te jANavA lakhAya che. jhaverI kesarIbhAI khImacaMda jeo jaina barDIga gepIpurA kamITIne meMbara hatA ane temAM vAraMvAra putranI mAphaka vidhAthIonI saMbhALa letA hatA, teo A AcArAMganuM henDabIla bharyA pachI deva darzana karyA pachI sAMjanI gADImAM besatAMja, kAla dharma pAmyA che. vaLI khImacaMdabhAI uttamacaMda jeo suratanI bhejanazALAnA dekharekha rAkhanArA hatA ane jemaNe ra5) rU. A khAtAmAM Apela che teo pustaka maLe te pahelAM kALadharma pAmyA che eTalA mATe dareke dharmanuM kAma karavAmAM jarA paNa DhIla karavI nahIM. - purUSotama mAtara ane jANItA hatA. teo yuvAna avasthAmAM kALa dharma pAmatA temanA pustakone rUpeNa aTakAvavA sobhAgacaMda lalubhAi harakhacaMde pAMtrIsa rUpiyA ApI pustako bhurIyAbhAI chANacaMdanI dharmazALAmAM A bhaMDAra mAraphate apAvela che. 'kAla kare se Aja kara, pIche kare so aba. avasara tera jAyega, zara karaze kaba. AcAmanA bIjA cAra bhAge anukrame nakaLaze; tathA dazavikAlikanA prAyaH bIjA be bhAga nIkaLaze; temAM jemane madada karavI heya; temaNe jhaverI phakIracaMda. kapuracaMda upara surata gopIpurAmAM lakhavuM. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM namo viitraagaay| zrI AcArAMga sUtrabhASAMtara (zrI sudharma svAmIe raceluM zrI zrata kevalI bhadrabAhu racita niryukti sahita) AcArAMga sUtra maLa tathA zrI zIlAMkarAcArye racelI TIkAnuM gujarAtI bhASAMtara che na rA . haNe mehane mehane leka jANe, kharA tatvane je sadAe pichANe, namuM tehane de sadA jJAna sArUM, mane tAranArA kadI nA visAruM. jayati samasta vastu paryAya vicArA pAsta tIrthaka vihitai kaika tIrtha naya vAda samUha vazAt pratiSThitam bahuvidhabhaGgisiddha siddhAnta vidhUnita malamalImasam tIrthamanAdi nidhanagatamanupamamAdinataM jinazvaraiH / [onA jeNe badhI vastu tathA tenA paryAyanA vicAra batAvavA vaDe bIjA tIrtho (maMtavya)ne dUra karyA che ane eka Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [2] eka tIrthanA nayAdanA samUhane lIdhe pratiSThA pAmelu' ane bahu prakAre bhagI batAvavA vaDe siddha karelA siddhAMtathI, jeNe, kumArUpa maLanI kALAza dhoI nAMkhI che, tathA je anAdinidhana (sarvadA paNA) ne pAmelu` che, ane anupama tathA jInezvarAe upadeza ApatA pahelAMja jene namaskAra karyA che te tI yava'tu vate` che. AcArazAstraM suvinizvitaM yathA, jagAda vIro jagate hitAyayaH / tathaiva kiJcidataH saevame. ' punAtu dhImAn vinayArpitAgiraH || jevI rIte zrI vIra bhagavAne jagatanA hitane mATe sArI rIte nizcaya karelA AcAra zAstrane vaLyuM tevIja rIte te zrI buddhipUrNa vIra bhagavAna pote kaMika khelanAra evAnI A mArI vinayathI arpaNa karelI vANI tene pavitra kara. zastra parijJA vivaraNa, matibahugahanaM ca gandhahasti zatam / tasmAtsukha bodhArthaM gRhNAmpaha majasA sAram // gandhahasti, AcAye' kareluM' 'zastra padijJAnu'' vivaraNa Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) bahu mahenata lIdhA chatAM paNa na samajI zakAya tevuM hovAthI tene jaladI ane thoDI mahenate baMdha thAya (samajI zakAya) teTalA mATe tene sArI mAtra grahaNa karUM chuM. ahiM A nizcaye rAga dveSa eha vigerethI hArelA sarva saMsArI che je zarIra ane mana saMbaMdhI aneka ati kaDavAM duHkhonA samUhathI pIDAyelA che, te dUra karavAne mATe heya upAdeya padArthanuM jJAna meLavavA temaNe yatna karavuM joIe, te yatna viziSTa viveka vinA na thAya, ane te zreSTha viveka je Apta purUSa azeSa (tamAma) atizaya (atIndriya jJAna vigere) ne samUha prApta karelo hoya, temanA upadeza vinA na maLe ane te Ama purUSa rAga, keSa, meha, vigere dene sarvathA kSaya kyathI thAya te doSa rahita jinezvaraja che tethI ame ahaMna jinezvaranA vacanane anuga (arthakathana) karIe chIe te cAra prakAre che te A pramANe che. (1) dharma kathAga (2) gaNitAnuyoga (3) dravyAnuciga ane (4) caraNa karaNAnuga. temAM dharma kathAnuga uttarA dhyayana vigere, gaNitAnuga sUrya prApti vigere, dravyAnuga cAda pUrva tathA saMmati vigere nyAyanA gra, ane caraNa karaNanuNa te A AcArAMgAdi sUtra che te Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuga badhAmAM mukhya che kAraNa ke bAkInA traNamAM tene artha batAvela che. kahyuM che ke "caraNa paDivatti he jeNiyare tiNi aNuoga"tti tathA caraNa paDivatti he UM, dhamma kahA kAla dikkhamAdIyA / davie daMsaNa sohi, saNa suddhassa caraNaM tu // 1 // cAritranA svIkArane mATe bAkInA traNa anuge che. vaLI caraNanA svIkAranAM kAraNe dharma kathA kALa ane dikSAdika che. dravyAnugathI darzana zuddhi (sAcA tatva upara AsthA) ane tenAthI cAritra grahaNa thAya che. gaNadharee paNa tethI ja tenuM paheluM vivecana karyuM che. tethI te pramANe AcArAMgane pahele anuga karIe chIe. have te anuga mekSa denAra hovAthI temAM vija havAne saMbhava che. kahyuM che ke, zreyAMsi bahu vidhAni, bhavanti mahatAmapi; atre yasi pravRttAnAM, kApi yAnti vinaaykaaH||1|| jeTalAM sArAM kAryo che temAM meTAene vidane paNa Ave che paNa akalyANamAM pravartanArAone koIpaNa jagAe vina AvatuM nathI eTale teo game tema varte che tene kaI aTakAvatuM nathI, te sarva vineine nAza thavA mATe Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgaLa kahevuM joIe, te maMgaLa Adi madhya ane aMta evA traNa bhede che temAnuM "the 3 hajo mANA jIva mA A bhagavAnanuM vacana hovAthI prathama maMgaLa che, athavA zrata eTale zruta jJAna te nadI sUtramAM gaNatuM hovAthI maMgaLa che, e maMgaLa vinA vidane Icchita zAstranA arthane pAra pahoMcavAnuM kAraNa che; madhya maMgaLa lokasAra adhyayananA pAMcamAM uddezAnuM sUtra che. "nA vihae pari puNe cii samaMsi bhomme uvasaMtarae sArakha mALa ahi hRda (kuMDa)ne guNe vaDe AcAryonA guNenuM kIrtana che ane AcAryo pAMca parameSThImAM hevAthI maMgaLa che. A bhaNelA Icchita zAstrArthane sthira karavAne mATe che. chelluM maMgaLa navamA adhyayanamAM chelluM sUtra che "miniTe mAruM gAjI hAmaid samithAlI ahiA abhinitanuM grahaNa "saMsAra mahAtarU kaMdane chedIne khAtrIthI dhyAna karavAnuM hovAthI maMgaLa che (dIkSA pALanAre ema cekasa mAnavuM ke have mane saMsAra bhramaNa nahi thAya) A chevaTanuM maMgaLa ziSya ane praziSya tene parivAra kAyama rahevA mATe che ke je stra bhaNIne svaparane prati badhe che) adhyayanamAM sUtro maMgaLapaNe batAvavAthI adhyacananuM paNa maMgaLapaNuM jANI levuM tethI. vizeSa kahetA nathI athavA A AkhuM zAstraja jJAnarUpa hovAthI maMgaLa che Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane jJAnathI sakAma nirjarA thAya che. nirjarAmAM tenI cakkasa khAtrI che. lakhyuM che ke jaM annANI kammaM, khavei bahuyAhiM vAsa koDIhi / tanANI tihiM gutto, khavei ussA samittaNaM // 1 // na kareDe varSe ajJAnI je karma khapAve te jJAnI ane traNa guptine dharanAre zvAse zvAsa mAtramAM khapAve che. maMgaLa zabdanuM nirUkta (padane tene artha kare te) A che; mane bhavathI dUra kare te maMgaLa athavA mane, gaLa eTale vina na thAo, athavA gAla eTale nAza, zAstrane na thAo (mAruM bhaNeluM sthira ane upayogI thAo) ahiM bAkI rahela AkSepa (vAdInI zaMkA) ane parihAra (samAdhAna) vigere anya granthathI jANavA. have AcArane anuga kare che arthanuM kahevuM te anuga, athavA sUtranI pachavADe artha batAve te eTale paheluM sUtra bhaNAvavuM ane pachI tene artha batAva athavA aNu te nAnuM sUtra tene vizALa artha kahe te, te A pachInA kahevAtA dvAre vaDe jANavuM te A pramANe che. nikkheve gaha nirutti, vihipavittI yakeNa vAkassa tahArabheSalakkhaNa, tadariha parisAya suttattho // 1 // Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (A daza vaikAlika sUtranI niryaktinI pAMcamI gAthA che. temAM nikSepa nAma vigere sAta prakAre che. nAma ane sthApanA e nikSepa sugama che. dravyathI anuga be prakAre che AgamathI ane te AgamathI temAM AgamathI jJAtA hoya paNa temAM upayoga na rAkhe, ane AgamathI zarIra, bhavya zarIra, ane tenAthI judo aneka prakAre che. dravya vaDe eTale sATikA (khaDI) vigerethI, athavA dravyane eTale AtmA paramANu vigerene anuga athavA dravyamAM eTale niSadyA vigeremAM anuyoga thAya, te dravyAnuyega, kSetrAnugamAM, kSetravaDe, kSetrane, athavA kSetramAM anuga te e pramANe che kALa vaDe kALane athavA kALamAM anuga jANa vacanAnuga te eka vacana vigerethI jANavA, have bhAvAnuyeganuM varNana kare che te be prakAre AgamathI, ane te AmathI, AgamathI, jJAtA ane upaga rAkhanAra, ne AgamathI Apazamika vigere bhAve vaDe tenA arthanuM kahevuM; A zivAya bAkInuM Avazyaka sUtrathI jANavuM; kAraNa ke ahiM A te anuga mAtrane viSaya che. A anuga AcAryane AdhIna hovAthI, koNe karyo, te dvAra batAve che. tenAM upakrama vigere cAra dvAra che. te ghaNA upagI hovAthI batAve che. keNe karyuM ane te Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8i kevA joIe te batAve che. ahiM AcAryanA chatrIza guNa batAve che. deza kula jAi rUdI saMghayaNI dhihajuo aNAsaMsI avikatthaNo amAI thira pari vADI gahiya vako // 1 // jiya pariso jiyanido majjJatyodesakAla bhAvannU Asanna laddha paibho NANAviha desa bhAsaNNU // 2 // paMca viha AyAre jutto suttattha tadu bhaya vihinnU AharaNa heu kAraNa Naya NiuNo gAhaNA kumalo / / sasamaya parasamaya viUgambhIrodittimaMsivosomo guNasaya kaliojutto pavayaNa sAraM parikaheuM // 4 // Arya dezamAM utpanna thayela te badhAne sahelAIthI bodha ApI zake che pitAnuM kuLa te IphavAku vigere tathA sAtakuLa, te zreSTha hevAthI mAthe AvelA bejhane upADatAM thAktA nathI "mAtAnI jAti" te uttama hoya te vinayA. dika guNavALA thAya cheane jyAM suMdara AkRti tyAM guNa rahe che tethI rUpa lIdhuM; saMhanana ane dhIraja A bethI yukta hoya te upadeza vigeremAM kheda na pAme, a nAzaMsI hovAthI sAMbhaLanArA pAse vastrAdika na mAge avikathana hovAthI hitamita belanAre che amAthI te kapaTI na hovAthI sarvatra vizvAsa karavA yogya che, sthira paripATI te bhaNelA Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra tathA arthane na bhUle, grAhya vAkya tenI AjJA badhA mAne, chata parSada rAjA vigerenI mATI sabhAomAM hAre nahiM; chata nidra hevAthI nidrAlu ziSyane apramAdIpaNe sahelAIthI jagADe, madhyastha hovAthI badhA ziSyone gya rIte rAkhe che, dezaLa bhAvane jANanAra hovAthI sukhathI guNa prAptinA dezamAM vicare che, Asanna labdha pratibhA (hAjara javAbI hovAthI) zIghra paravAdInA uttara ApavAmAM samartha che, pite judI judI bhASAnI vidhi jANa hoya te judA judA dezamAM janmelA ziSyane sahelAIthI samajhAvI zake che, jJAnAdi pAMca AcAre yukta hovAthI temanuM vacana mAnanIya che. sUtra artha baMnenI vidhi jANa hovAthI joIe tevI rIte utsarga apavAdane prapaMcane batAve che. hetu, udAharaNa, nimitta, naya tenA vistArane jANanAre, vyAkula thayA vinA, hetu vigere barAbara batAve che. grAhaNa kuzaLa hovAthI ghaNI yuktiothI ziSyane samajAve che, jaina ane bIjA matane jANItA hovAthI darekanI sthApanA ane khaMDana kare che. gaMbhIra te khedane sahenAre, ane dIptimAna te paranA tejamAM na jAya; zivanA hetuthI ziva eTale te jyAM vicare tyAM marakI vigere roganI zAMti thAya, saumya hovAthI tene dekhIne tenI AMkhe AnaMda pAme, seMkaDe guNethI vAnA Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10] yukta te prazraya (bhakti) vigerethI yukta A pramANe sUri (AcArya) pravacananA kathanamAM egya jANa. (AvA guNe vALA AcArya sUtra arthe bhaNave) e anuganA meTA nagaramAM pesavAnI mAphaka (jaina siddhAMtamAM pisavAne mATe cAra anuyoga dvAre teja vyAkhyAna aMga che) te kahe che (1) upakama, (2) nikSepa, (3) anugama, (4) naya, temAM upakama te upakamaNa athavA jenA vaDe upakama karIe athavA jene karIe athavA jemAM karIe tene artha A thAya che ke kahevAnA zAstrane pUruM samajAvavA mATe ziSyanuM te tarapha lakSa kheMcavuM te upakrama A upakama be prakAre che (1) zAstra saMbaMdhI tathA (2) leka saMbaMdhI zAstra saMbaMdhI anupUrvI nAma, pramANa, vaktavyatA, arthAdhikAra, ane samavatAra, ema cha prakAre che. nikSepaNa te nikSepe jenA vaDe jenAthI jemAM thAya te nikSepa che. upakamamAM lAvelA sAMbhaLanAra ziSyane pAse lAvIne kahevAnA zAstranuM nAma vigere batAvavuM. te traNa prakAre che. egha niSpanna, nAmaniSpanna, sUvAlApakaniSpanna, temAM aMga adhyayana vigerenuM sAmAnya nAma sthApavuM te egha niSpanna che, ane AcAra, zAstra, parikSA, vigere, vizeSa abhidhAna nAma sthApavuM ane sUtranA AlAvAnuM nAma vigere sthApavuM, te sUtra AlApaka niSpanna jANavuM. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [11] have anugama kahe che. jenA vaDe athavA jenAthI athavA jenAmAM anugamana thAya te anugama jANu eTale te arthanuM kathana che. A anugama niryukita anugama, ane sUtrAnugama, ema be prakAre che. pahele niryuM kita anugAma, traNa prakAre che. nikSepa niryukti, tathA upadyAta nikita, tathA sUtra spezika niryukti anugama che. temAM pahele nikSepa pite che temAM sAmAnya vizeSa kahevAvaDe edya niSpanna ane nAma nipaja, e be nikSepa vaDe kahela sUtranI apekSAe che. tenuM lakSaNa have pachI kaheze, upaghAta ni. a. Abe gAthAo vaDe jANa. // use Nideseya, Niggame khettakAla puriseya // kAraNa payala kkhaNa gaye samo yAraNA'Numae // 1 // kiM kati vihaM kassa kahiM kesa kahaM kecciraM havai kAlaM kaisaMtaramavirahiyaM bhavAgarisa phAsaNaNirattI // 2 // - udeza, nideza, nirgama, kSetra, kAla, purUSa, kAraNa, pratyaya, lakSaNa, naye, samAvatAra, anumata; /, keTalA prakAranuM, kenuM, kyAM, kenAmAM, kevIrIte, keTale kALa che, keTaluM aMtara vALuM, aMtara rahita, bhAvAkarSa sparzanA nirUkti lArA jANavuM have sUtra spezika niryukti, anugama kahevA mATe sUtronA avayavanA AkSepane na vaDe samAdhAna kahevAnuM che te Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] anugama sUtra sAthe thAya che. te sUtra sUtranA anugAmamAM che. te uccAraNa rUpe tathA padada rUpe che, anaMta dharma vaDe abhyAsita (yukta) vastu che. te ekaja dharma vaDe dere che. eTale vibhAga pADe che. te jJAna vizeSa "naye che. te nigama vigere sAta che, have AcArAMganA upakama vigere anuga dvAranuM yogya rIte thoDuM kahevAnI IcchAvALA badhAM vidane zAnta karavAne tathA maMgaLa mATe, tathA vidvAna . nenI pravRtti mATe, saMbaMdha, abhidheya, prajana, batAvanAra niyukitanI gAthAne niryukitakAra kahe che. vaMdittu savvasiddhe jiNea aNu ogadAe savve / / AyArassa bhagavao nijjuttiM kitta issAmi // 1 // temAM 'sarva sidhdhane tathA jinezvarene vAMdine A balavAthI maMgaLa vacana che. "anuga' dAyakone kahevA vaDe saMbaMdha vacana thayuM "AcAra sUtranuM te abhidheya vacana che. "niryukti karIza te prajana batAvyuM. A dukAmAM artha che. paNa avayavane artha kahe che. "vada dhAtu namaskAra ane stuti arthamAM che. temAM namaskAra kAyA vaDe thAya, ane stuti vANavaDe thAya, A baMnene bhAva mana vaDe thAya, tethI mana, vacana, ane kAyA, e traNe vaDe paNa namaskAra karyo jANa. have siddha zabdane artha kahe che. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [13] jemaNe kAM bALI nAMkhyAM te siddha; eTale sarvathA karmathI rahita jIva te siddha jANavA, ane adhA zabda sAthe letAM badhA siddha jANavA, eTale padara bheke siddha thAya che te tIrtha, tIrtha, anaMtara, paraMpara, vigere paNa sidhdhAnA bheda jANavA te badhA sidhdhAne namaskAra karIne A saMbadha che. te badhe joDavA, rAga dveSane je jIte te jina jANavA teja tIrtha'kara che, te atIta, anAgata, ane vartamAna, e traNa kALanA sarva kSetramAM rahenArA eTale paMdara karma bhUmi vigere sthAnamAM rahelA temane paNu, namaskAra karyAM ane anuyAga kahenArA sudharyAM svAmI vigerethI laIne, bhadrabAhu je niyuktikAra che, te pAte pAtAnAthI pUnA AcAryane namaskAra kare che. A namaskAramAM ema paNa AmnAya batAvavAthI, pAtAnI svecchA dUra karI jANavI. ane pAte paNa gurU. pAse je jANyuM te kahyuM 'zA' A anyaya vaDe pUrva ane uttara kriyAnA saMbadha che te khatAve che. eTale namaskAra karIne yathArtha nAmaviLA AcAra bhagavatnI, nityu - kti karaze, bhagavat zabdathI AcArAMga bhaNanArane atha dharma prayatna, guNa,nI prApti thaze tethI te bhagavat vizeSaNa vAparyuM che. p niyukti eTale nizcaya artha batAvanAra yukti tene kahIza eTale aMdara rahelI niyuktine pratyakSa kahIza, Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] // 1 // huve jevI patijJA karI che teja kahevAne nizceSAne ceAgya padane suhRd banIne AcArya mahArAja ekaDAM karIne kaDe che. AcAra aMga sukhaMdha, baMbhacaraNe taheva sattheya // pariNAe sajAe, nikvevo taha disANaM ca // 2 // AcAra, aMga, zruta, skaMdha, brahma, caraNa, zastra parijJA, saMjJA, dizA e zabdonA nikSepA karavA joie. temAM AcAra, brahma, caraNu, zastra parijJA, e zabdo nAma nizceSAmAM jANavA tathA aMga, zrutaskaMdha, zabdo Adha niSpanna nikSepAmAM ane saMjJA, dizA, e zabdo, sutrAlApakaniSpanna nizceSAmAM jANavA eTale darekanA "keTalA nikSepA thAya te batAve che. caraNa disA vajjANaM. nikkhevo cakka oya nAyavvo caraNaMmi chavi ho khalu, sattaviho hoiu disANaM | 3 | b caraNu ane dizA, cheDIne bAkInA badhA zabdonA cAra prakAranA nikSepa che. caraNanAM cha prakAranA ane dizAnA sAta prakAranA nikSepa jANavA, ahiM kSetra kALa, vigere jyAM ghaTe tyAM ceAjavAM // 3 // nAma sthApanA vigere cAra prakAre badhAmAM vyApe che, te kahe che. jatthayajaM jANijjA nikkhevaM nikkhive niravasesaM jatthaviyana jANijA, cakkayaM nikkhive tattha // 4 // Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [15] jyAM eTale caraNa, ane dizA, zabdanI AdimAM je nikSepa kSetra kALa, vigere saMbaMdhI jANe tyAM saMpUrNa kare jyAM saMpUrNa na jANe tyAM AcArAMga vigeremAM nAma sthApanA dravyabhAva, e cAra nikSepa kare A upadeza che gAthArtha pradeza aMtaranA prasiddha arthanA lAghavane IcchanArA niyuMtikAra gAthA kahe che. AcAra aMgamiya pubuTTio caukkanikakhevo navaraM puNa nANattaM bhAyAraMmi taM vocchaM // 5 // | daza vaikAlika trIjA adhyayananI zulika AcAra kathAmAM acArane pUrve kahele nikSepa che, ane aMgane caturaMga adhyayanamAM che. A uttarAdhyayananuM trIjuM adhyayana che. ahiM je vizeSa che, te kahie chIe, bhAvAcArane ahiM viSaya che te kahyA pramANe batAve che. ' tasse gaTTha pavattaNa, paDhamaMga gaNI taheva parimANe samAyAre sAroya, sattIha dArehi nANattaM // 6 // bhAvAcAranA eka arthavALA zabda kahevA, tathA kace prakAre pravRtti thAya, te AcAranuM pravartana thayuM te kahevuM tathA A paheluM aMga che te batAvavuM tathA gaNI (AcArya) tenuM keTalA prakAranuM A sthAna che. te kahevuM tathA parimANa Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ batAvavuM ke ATaluM che tathA kayuM kyAM samAya che te batAvavuM, tathA sAra kahe, A dvArevaDe, pahelA bhAva AcArathI ene bheda jANa A samudAya artha che. ene avayavArtha niti kAraja kahe che. AyAro AcAlo AgAlo AgAroya AsAso Ayariso aMgatiya AiNNA''jAi AmokkhA // 7 // je vartanamAM mUkAya te AcAra jANa e nAma vigere cAra nikSepAye jANa, nAma sthApanA sugama cheDIne dravya nikSepamAMjJa zarIra, bhavya zarIra tathA benAthI judo (vyatirikta) dravyAcAra A gAthAvaDe jANa. NAmaNa dhomaNa vAyaNa sikkhA vaNa sukaraNA virohINi vvANi jANi loe vyAyAraM viyANAhi // 8 // nAmana, ghAvana, vAsana, zikSaNa, sukaraNa, je avirodhI kaLe che te lekamAM dravyAcAra jANe dazavaikAlIka atra trIjA adhyayanamAM juo (peTa bharavAne mATe A lekamAM je kaLA zikhAya che te dravyAcAra jANo bhAva AcAra be prakAre che (1) kika (2) lekara temAM lekika te jena zivAyanA dhama kRtya che je anyadarzanIe paMcarAtri vigerene kare che te jANave, ane kettara te Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] jJAnadarzana vigerene pAMca prakAre jANavo, temAM jJAnAcAra ATha prakAre che. kAle viNae bahumANe, uvahANe tahA aNiNhavaNe; vaMjaNa attha tadumaye, advaviho NANa mAyAro // 1 // kALamAM, vinayathI, bahumAna pUrvaka, tapazcaryAnI sAthe, bhaNanAra gurUne guNa na bhUlatAM sUtra artha ane te bane zuddha bhaNe te ATha prakArane jJAna AcAra che, have darzana AcAra ATha prakArane che te batAve che. nissaMkiya nikaMkhiya, nivitigicchA amUDhadiSTiya uvavUha thirI karaNe vacchalla pabhAvaNe aTTa // 2 // zaMkA rahita, anyamatanI vAMchA rahita, saMdeha rAkhyA vinA, amUDha draSTipaNe, bhAva caDAvI, paDatAne sthira karIne, baMdhubhAva rAkhI, tana, mana, dhanane, sadupayoga karI, jaina dharmane prabhAva vadhAre che te darzanAcAra ATha prakArane che. have cAritrAcAra ATha prakArane che te batAve che. tinnevaya guttIo paMcasamiio aTThamili yAo payavaNa mAI u imA, tAsuThio caraNa saMpanno // 3 // traNa gupti te mana, vacana, kAyAne, pApa vyApAramAM ke dharmanA sarAga viSayamAM na rokavuM te gupti che. ane Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [18] sabhALIne cAlavuDa, khelavuM, khAvuM, vastu levI, mUkavI, ane zarIra vigerenA mela aceAgya sthAne na nAkhavA te pAMca samiti che. te ATha pravacana mAtA kahevAya che. temAM rahelA caraNu cukta sAdhu kahevAya che. tapa AcAra bAra prakAranA che te nIce pramANe aNasaNa mUNo yariyA vittI saMkhevaNaM rasaccAo kAya kaleso saMliNayAya bajjho tavo hoi // 4 // pAyacchittaM viNao veyAvaccaM taheva sajjhAo jhANaM ussaggo viya abhitarao tavo hoi // 5 // AhAra tyAga, Adhu leAjana, khAvAnI cIjonu pramANu, svAdiSTa vastunA tyAga, kAyAne kaSTa, tathA aMgane saMkocI rAkhavu, e cha prakAre mAhya tapa che. ane pApanu prAyazcita levu', guNIne vinaya karavA, temane cegya vastu purI pADavI, dharmajJAna bhaNavuM, azubha dhyAna cheADIne nirmaLa dhyAna karavuM', tathA kAusagga karavA, e cha prakAre abhyatara tapa che. vIoNMcAra aneka prakAre che. aNi hi bala virio parakka mahajo jahutta mAutto jujaiya jahAthAmai nAyavvo vIriyA yAro // 6 // dharmanA kAmamAM, paramArthanA kAmamAM, peAtAnuM maLa Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane utsAha yathA egya paNe upagamAM vApare e vIryAcAra jANa. jemAM dharma kriyAmAM besavuM, uThavuM, namaskAra kara, javuM, AvavuM, e badhAmAM vidhi pUrvaka ullAsathI citta sthira rAkhIne nizcala paNe kare, A pAMca prakArane AcAra batAvanAra A sUtraja bhAva AcAra che ema badhI jagoe jANavuM, have AcAranI pachI AcAlanI vyAkhyA kare che. atigADha (cIkaNuM) karma jenA vaDe sarvathA calAyamAna thaI jAya te AcAla che tene nikSepa cAra prakAre che, nAma sthApanA cheDane dravya nikSepamAMgzarIra, bhavya zarIra, cheDIne tenAthI jude dravya AcAla te vAyu che, (ke te vAya badhAne kaMpAve che) ane bhAva AcAlamAM A pAMca prakArane jJAnAdi AcAraja jANa, have AgAla zabdane nikSepa lakhe che, AgAlana teja samapradezamAM rahevuM che, tenA cAra nikSepo thAya che, nAma sthApanA sugama che, dravyamAMz zarIra, bhavya zarIra, zivAya vyatiriktamAM pANI vigerenuM nicANamAM rahevAnuM che. ane bhAva AgAla te jJAnAdika pAMca AcAra che. te AcAra rAgAdi rahita AtmAmAM rahe che. have Akara lakhe che, tenI aMdara AvIne kare te Akara, tenA cAra prakAre nikSepa che. dravya vyatirikata nikSepamAM cAMdI vigerenI khANe che ane bhAva Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [20] AkAramAM jJAnAdi AcAra che. tenuM pratipAdana karanAra Aja grantha che. nirjarAdi ne je AtmAnA guNa che te temAMthI maLe che, have AzvAsa zabda lakhe che, jemAM AzvAsa levAya che, tenA cAra nipAmAM dravya vyatirikatamAM cAnapAtra dvIpAdi (vahANa ane dviIpa DUbatAne AdhAra bhUta) bhAvAzvAsa te jJAnAdi che, have Adarza zabda batAve che, jemAM dekhAya te Adarza, tenA nAmAdi cAra nipAmAM, dravya vyatirikatamAM, darpaNa, ane bhAvAdaza jJAnAdi pUrve kahela te che. kAraNa tenI aMdara kartavyatA dekhAya che. have aMga batAve che. jenAmAM pragaTa karAya te aMga, temAM dravya nikSepamAM vyatirikata zarIranAM aMga, mAthuM, bhujA, vigere levAM. bhAva aMga te A, AcAra sUtraja che. have AcIrNa lakhe che. te upayogamAM levAnA arthamAM che. te AcaNa nAmAdi cha prakAre che. zvAcI vyatirikatamAM, siMhAdinuM ghAsa khAvAnuM choDIne mAMsanuM bhakSaNa che, kSetrA cIrNamAM vAhika dezamAM sakatu (sAthe) khAya che, ane kekaNamAM piyA khAya che. have kAlA cIrNamAM jemake unALAmAM rasavALa caMdanane lepa lagAve che tathA kASAyikI gaMdha. rasavALI lagAve che tathA pATala, sirIza, ane mallikA, e phale vahAlAM lAge che tenI gAthA. saraso candana paMko, agbai sarasAya gandha kAsAI Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [21] pADali sirIsa malliya, piyAiM kAle nidAhami // 1 // artha upara kahyo che], bhAvAcImAM jJAnAdi paMcaka che. tene pratipAdaka AcAra grantha che. have, A jAti lakhe che. jenAmAMthI saMpUrNa janma pAme, te paNa cAra prakAre che, dravya nikSepAmAM vyatiriktamAM manuSya vigere jAti levI ane bhAva A jAtimAM jJAnAdi AcArane janma ApanAra Aja grantha che. have A mekSa zabda kahe che. jemAM sarvathA mukAya te AkSaNa che, te AmekSanA cAra nikSepa che. temAM dravya vyatirikatamAM, heDamAMthI paga chuTa karavAnuM che, ane bhAva AmekSamAM, ATha kamane jaDamULathI kADhanAra. A AcAra grantha che. upara batAvelA AcAra, AcAla, AgAla, AkAra, AbadhAsa, Adarza, aMga, AzIrNa, A jAti, ane A mekSa, e, daza zabda kiMcit vizeSa batAvanArA ane ghaNe bhAge maLatA eka arthamAM che, jemake IndranA paryAyavAcI zabda zakra, puraMdara vigere che, ane eka artha kahenArA, chada, citi, ba, anulemI, vigere pratipattinA artha mATe batAvyA che. kahyuM che kebNdhaannu lomayA khalu satthaMmiya lAghavaM asaMmoho saMta guNa dIvaNAviya egaTTa guNA havaMte e // 2 // Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] baMdha, anumatA, lAghava, asaMmeha, sadgaNa dIpana e zAstramAM nizcaya karIne ekAIne guNa che (judA judA dezanA rahevAsI ziSyane samajavAmAM A paryAthI arthanI kitA sArI thAya che ane barAbara samajavAthI temAM pravRtti hoMsathI thAya che) chA have pravartanA dvAra kahe che, bhagavAne kyAre AcAra grantha kahyo te batAve che. savve siM AyAro titthassa pavattaNe paDhamayAe sesAI aMgAI ekkArasa ANu pucIe // 8 // badhA tIrthakare tIrtha sthApe te vakhate prathama AcArane artha kahe tema pUrvamAM ane vartamAna ane bhaviSyamAM paNa jANavuM tyArapachI bIjA agyAra aMgane viSaya kahe. che ane sAMbhaLIne ziSyane hitArthe gaNadhara bhagavate eja anupUrvIvaDe sUtranI racanA kare che TAmAM A pahele zA mATe kaho te batAve che. AyAro aMgANaM paDhama aMga duvAla saNhaMpi itthaya mokkhovAo esayasAro pavayaNassa // 9 // A AcAra grantha bAra aMgomAM paheluM kahIne tenuM kAraNa batAve che. ahiM mekSane upAca je caraNa karaNa che te batAve che. A pravacanane sAra che kAraNa ke te mu. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [23] mikSane hetu che. ema svIkAryuM che. ane e AcAramAM rahele, bIjA aMgenuM azcayana karavAne gya che. tethI tene paheluM batAvyuM che . 9 / have gaNidvAra kahe che, sAdhu varga athavA guNene gaNa jene hoya te gaNI ane AcArane AdhIna gaNipaNuM che te batAve che. AyAramni ahIe janAohoi samaNa dhammou tamhA AyAra dharo bhaNNai paDhamaM gaNihANaM // 10 // je AcAra, adhyayanathI daza prakArane kSAtyAdi athavA caraNa karaNa Atmaka zramaNa dharma jANIte thAya che, tethI badhA gaNipaNanA kAraNamAM AcAra dharapaNuM paheluM athavA mukhya gaNisthAna che || 10 . (gaNipaNuM koNa dharAve tene uttara e sUcavyuM ke badhA guNemAM mukhya guNa AcAra che mATe tene AcAra sAre ho joIe) have parimANa batAve che. A adhyayanathI, padathI, e be prakAre batAve che. - NavabaMbha cera maio, aTThArasa paya sahassio veo havai ya sapaMca cUlo bahu bahu taraopayaggeNaM // 11 / / temAM adhyayanathI nava brahmacarya nAmathI adhyayanarUpa A grantha che. ane padathI haDhAra hajAra padarUpa che, veda Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [24] . zabdathI ema batAve che ke, jenA vaDe, heya, ane upAdeya, padArthonuM svarUpa jANe te veda, A kSApazamika bhAvamAM vartanAre A AcAra grantha che (AcArane badale mULamAM veda zabda vAparyo che, tenI sAthe pAMca cUDAo che. tethI pAMca cuDAvALA thAya che. kahevAmAM je bAkI khulAse karavAnuM hoya te batAvanAra cuDA kahevAya che. temAM pahelI sAta adhyayanavALI che. te A pramANe piMDesaNa sejjiriyA~, bhAsajjAyAya vatthayoMe sA upa,i mAtta, piMDeSaNa, zayyA, IryA, vigere sAta adhyayanavALI che, bIjI satta sattikA, trIjI bhAvanA, ethI mukti, ane pAMcamI tenizIthA dhyayana "du go ghai" ti temAM cAra cUlikArUpa bIje zrutaskaMdha, umeravAthI bahu ane nizItha nAmanI pAMcamI yulikA umeravAthI bahatara, ane anaMta, gama, paryAya bahatama che te pada parimANavaDe thAya che (AnuM vivaraNa AgaLa karaze) me 11 / - have upakamanI aMdara samavatAranuM dvAra che, temAM, A cuDAe nava brahmacarya adhyayanamAM samAya che te batAve che. AyAra ggANattho, bambha ceresu sosamoyaraha so'viya satya pariNA,eNpiDi atyo samoyaraha / 12 / Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [25] satya pariNA attho, chasmuvi kAyesu so samo yaraI chajjIvaNiyA attho, paMcasuvi vaelu oyarai // 13 // paMcaya mahavvayAI, samoyaraMte ya savva davvekhaM savvesiM pajavANaM, aNanta bhAgammi oyarai // 14 // AcAra ane, artha brahmacaryamAM avatare che, ane tepaNu zastra parissAmAM samudAya artha samAya che . 12 , ane zastra parikSAne artha che te che kAcamAM samAya che, ane cha vaNiAne artha paMca mahA vratamAM samAya che, In 13 I ane pAMca mahAvrata che te sarva dravyamAM samAya che, ane sarve paryAnA anaMta bhAgamAM e dravya samAya che. te 14 TIkAkAre gAthAo sahelI samajIne TIkA karI nathI, mATe sAdo artha upara lakhe che. paNa AcAra agra te culikAo jANavI, eTale ema sUcavyuM ke, cUlikAo. brahmacaryamAM samAya che, bAkI upara mujaba che. temAM dravya te dharmAstikAya vigere cha levAM, ane paryAyamAM agurU laghu vigere che. temanA anatame bhAge vratane avatAra thAya. 1 12-13-14I ziSyane prazna, mahAvatene badhA dravyamAM avatAra kevI rIte thAya ane sarva paryAmAM kema na thAya tenuM samAdhAna kare che. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chajjIvANayA paDhame, bIe carimeyasaba davAI sesA mahavvayA khallu, tadeva deseNa vvANaM // 15 // cha vaNikAya pahelA ane bIjAmAM che, ane chellA mAM sarva dravya che, ane bAkInA mahAvrate dravyanAM eka dezamAM che. have mahAvratane upara pUchelA prazna samajAve che. je abhiprAyavaDe preraNa karI te batAve che. NaNu savva Nabha paesA, gaMta guNaM paDhama saMjamahANaM chaviha parivuDDhIe, chahANA saMkhayA seDhI // 1 // anneke pajAyA ?, jeNuva uttA caritta visayammi je tatto gaMta guNA, jesiM tamaNaMta bhAgammi // 2 // anne kevala gammati, te maI teyake tadambhahiyA ? evaMpi hoja tullA, NANaMta guNattaNaM juttaM // 3 // ||co0|| seDhIsu NANadaMsaNa, pajAyA teNa tappamANesA ihapuNa caritta metto, vaogiNo teNa te thovA // 4 // A gAthAone TuMkAmAM artha batAve che. (nanute asUyAnA artha mAM che) saMyama sthAna asaMkhyAta che. temAM je jaghanya che, te jeone vibhAga na thAya evuM, nAnuM ApaNe kapie te paryAvaDe khaMDiye te, ananta, avibhAga, paliDedarUpa che. ane te paryAya saMkhyAvaDe nidiSTa karIe Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [27] te badhA AkAza pradezanI saMkhyAthI ananta gaNuM che. eTale AkAzanA jeTalA pradeza che tene varga karIe teTaluM che. tethI bI vigere sthAne vaDe asaMkhyAta gacchamAM javAvaDe ananta bhAga AdivRddhivaDe che sthAnamAM rahenArI asaMkhyaya sthAna gata zreNI thAya che. A pramANe ekapaNa sthAna sarva paryAye yukta hoya te gaNatarImAM gaNI zakAya nahi tyAre kevI rIte badhA gaNI zakAya ? eTalA mATe, have kyA bIjA paryAye? che jeonA ananta bhAge vrate rahe che. je paryAye buddhimAM pahoMce te levA bAkInA kevaLI gamya che tene bhAvArtha e che ke kevaLI jANe paNa na kahe vAya tevA paryAne paNa temAM umeravAthI bahupaNuM thAya eja pramANe jJAna ane seya e bannenA tulya paNAthI bane barabaraja che. tethI ananta guNo na thAya mATe ziSyanI A zaMkAne dUra karavA AcArya kahe che je A saMyama sthAna zreNI kahI te badhA cAritra paryA tathA jJAnadarzana paryAya sahita laIe te paripUrNa thAya, sarva AkAza pradezathI te paryAye anaMta guNa thAya. ahiM phakta cAritra mAtra upayogIpaNAthI paryAne ananta bhAga vRttipaNuM sUcavyuM tethI tamAre batAvele deSa lAgu paDatuM nathI. have sAradvAra kahe che. kene karyo sAra te batAve che. aMgANaM kiM sAro, AyAro tassa havai ki sAro! Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (28) aNu ogatthosAro, tassa viya parU vaNA saaro||16|| ane zuM sAra che? uM. AcAra tene zuM sAra? u. anuga artha, ane tene sAra prarUpaNA che. gAthAne artha sarala hovAthI TIkA nathI phakta anuga artha eTale kahevAne viSaya ane tenI prarUpaNA eTale pitAnI pAse che te bIjAne samajAvavuM vaLI sAro parU vaNAe, caraNaM tasta viya hoi nivvANa nivvANasta usAro avvAbAhaM jiNA viti // 17 // prarUpaNAne sAra cAritra (svartana che. ane tenA vaDe mokSa che. ane mekSane sAra avyAbAdha sukha che evuM jInezvara deva kahe che. have zrutaskaMdha ane padanA nAmAdi nikSepo vigere pUrva mAphaka kahevA ahiM A bhAva nikSepAnuM kAma che. te bhAva thataskaMdha brahmacarya rUpa che. ethI brahma, caraNa e be zabdonA nikSepo karavA te kare che. baMbhammIya caukaM, ThavaNAe hoi baMbhaNuppattI sattAhaM vaNNANaM, navaNha vapaNaM tarANaMca // 18 // temAM brahma tenA cAra nikSepa che. nAma brahA, te keInuM nAma haya, asadubhA sthApanAmAM akSa vigeremAM kalpanA karavI, ane sadbhAvanA sthApanAmAM brAhmaNe jaI paherI Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra9) hoya tevI AkRti vALI mATI vigere dravyanI mUrti hoya athavA sthApanAmAM kahevAtA saMbaMdhamAM brAhmaNanI utpatti kevI thaI te batAvavI te prasaMgane laIne sAta varNa ane nava varNataranI utpatti batAvavI joIe te batAve che. ekA maNusta jAI, rajjuppatIi do kayA usabhe tiNNeva sippa vaNie, sAvagadhammammicattAri // 19 // jyAM sudhI rUSabhadeva bhagavAna gAdIe beThA mahetA tyAM sudhI manuSya jAtI ekaja hatI. ane rAja gAdIe beThA pachI bhagavaMtane AzrayIne je rahyA te kSatriya kahevAyA ane bAkInA zoca karavAthI ane rUdana karavAthI zuddha kahevAyA ane agninI utpatti thatAM temAMthI lehAra vigere nA zilpa tathA vepAranI vRttie gujarAna karavAthI vaizya kahevAyA ane bhagavAnane kevaLajJAna thayA pachI temanA putra bharata mahArAjAe kAkaNI ratna vaDe lAMchana karavAthI te zrAvake ane teja brAhmaNe kahevAyA te saMbaMdhamAM curNikAra nice mujaba kahe che. je rAjAne AzrayI rahyA te kSatriya kahevAyA ane bIjA gRhapati kahevAyA. jyAre agni utpana thaye tyAre pAka rAMdhavuM) ne AzrayI zilpIo ane vepArI thayA, temanAM zilpa ane vepAra vaDe taiye utpanna thayA ane jinezvare dIkSA lIdhI, ane rAjagAdI bhAratane maLI. tyAre jeoe zrAvakane dharma svIkAryo te brAhmaNa Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (30) kahevAyA. teonuM kartavya e hatuM ke lekene kahetA "mALa, mo, arthAt kaI ajJAna dazAthI jIvenuM duHkha visArIne tene mAre te teo dharma priya thaIne rahetA ke jIvane na mAre, duHkhana de, AvI mANasomAM dharma vRtti karAvavAthI teo mAMaTI, grAhI, kahevAyA. ane jeo zilpa vinAnA tathA dharma rahita hatA te ame khela chIe evuM mAnIne kAma paDatAM hiMsA, cerI vigere karatAM duHkha AvatAM zero rUe tethI zudra kahevAyA. e pramANe traNa je zuddha jAtio kahI. te ane bIjI jAtio ekavIsamI gAthA vaDe batAvaze. have varNa ane vaNatarathI thayela saMkhyA batAve che. saMjoge solasagaM, sattayavaNNAu nava ya aMtariNo e e dovi vigappA, ThavaNA baMbhassa NAyavvA // 20 // saMga vaDe seLa varNa thaI temAM sAta varNa ane nava varNatara jANavI. AvarNa ane vaNatara evA be bheda sthApanA brahma jANavA. have pUrve kahelI traNa varNane athavA pUrve kahelI sAta varNane batAve che. pagaI caukkagANaM, tareyate Tuti satta vaNNAu ANataresu caramo, veNNA khalu hoi NAyavvo // 21 // cAra mULa jAti brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zudra che. temAMthI eka bIjAnA saMgathI traNa traNa utpanna thaI. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [31] jemake brAhmaNathI kSatriya strI sAthe je putra thAya te pradhAna kSI ya athavA saMkara kahevAya e pramANe kSatriya purUSathI vaizya strI sAthe jANavuM tathA vaizya purUSa ane zudra strI heya te te pramANe darekamAM pradhAna ane saMkara kahevA e pramANe sAta vargo thAya che. anaMtare thayA te AnantarA te gomAM carama varNane vyapadeza thAya che jemake brAhmaNa purUSathI kSatriyANI strIthI kSatriya thAya vigere ane te svAsthAnamAM pradhAna thAya che. have nava vANutaranAM nAme batAve che / 21 , aMbaTugga nisAyAya ajogavaM mAgahAya sUyAya khattA(ya) videhAviya caMDAlA navamagA huMti // 22 // - aMbai, ugra, nizAda, ayogava, mAgadha, sUta, kSattA, videha, ane cAMDAla e kevI rIte, te batAve che. . rara ! egaM aMtarie iNamo, aMbaDo ceva hoi uggoya biiyaMtaria nisAo, parAsaraM taMca puNavege // 23 // paDi lome suddAI, ajogavaM mAgaho ya sUoa egaMtarie khattA, vedehA ceva nAyavvA // 24 // bitiyaMtare niyamA, caMDAlo sovi hoi NAyayo aNu lome paDilome evaM e e bhave bheyA // 25 // Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (32) A gAthAone artha nIcenA lakhANa uparathI jANa te A pramANe che - brahma purUSa kSatriya purUSa brAhmaNa purUSa zuka purUSa vizva purUSa vaizyA chIddhI strI zuddhI strI vaizyA strI kSatriyA strI aMbaSTa uSya niSAda a0 agava mAgadha | | pArAsara | kSatriya purUSa zudra purUSa viThya purUSa zudra purUSa brahma strI kSatriyA strI brahma strI brahma strI sUta kSattA videha cAMDAla uparanA kaSTamAM batAvyA te pramANe nava varNatara thayAM. have vaNataranA saMgathI kenI utpatti thaI te kahe che. uggeNaM khattAe, sogago veNavo videheNaM aMbaDIe suddI,ya bukkamo jo nisAeNaM // 26 // sUyeNa nisAIe, kukkarao sovi hoi NAyavvo eso pIo bheo, cau vviho hopa NAyavyo // 27 // ene artha paNa nicenA kepTakathI jANa te A pramANe che. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ugra purUSa kSattAzrI pAka [33] videha purUSa niSAda kSattA strI a'khaTTI athavA purUSa vaiNava zudrI strI zudra purUSa niSAda strI kukakuraka musa sthApanA brahma purA thayA. have dravya brahma khatAve che, For sarIra bhavio, annANI vatthi saMjamo ceva bhAve vatthi saMjama, gAyatrI saMjamo ceva // 28 // jJa zarIra, bhavyazarIra, zivAya zAkaya, paritrAjaka, vigere anya danIya sAdhuonA zarIra mAtra eTale strI maga tyAga paNa tatva trodha vinAnuM brahmacarya vrata tathA vidhavA athavA paradeza gayelA pativALI, athavA patie dUra karelI je strI icchA vinA paNa mULanI maryAdAe brahmacarya pALe chatAM kuzIla sevanArane sahAyatA kare tathA kuzIla bIjA pAse karAve te dravya brahma jANavuM bhAva brahma te sAdhue sarvathA aDhAra bheke je sayama pALe ane indriya nirodha kare te. A sattara bhede je sayama che tenAthI ghaNe aMze maLatu che. upara je aDhAra bheda kahyA te A pramANe. mana, vacana, kAyAvas karavuM ane vavu' ane anumedavu e devatA sabaMdhI vaikriya zarI rathI ane manuSya tiryaMcInuM Arika zarIra te sabadhI eTale traNa karaNa traNa cega ane be zarIra e traNe ne 3 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (34) guNAkAra karatAM aDhAra bheda thAya te devInI sAthe kAma rati sukha na leMgave tema manuSya tathA tIrthaya strI sAthe paNa na bhegave te traNa karaNa sahita pALe te brahmacarya aDhAra bheda bhAva brahma jANavuM. have caraNanA nikSepa kahe che. caraNami hoi chakaM, gai mAhAro guNoM va caraNa ca khittami jaMmi khitte, kAle kAlo jahiM jAo (3) Real - te caraNanA nAma vigere cha nikSepa che. te sugama nAma sthApanA cheDIne, jJa zarIra, bhavya zarIra vinA dravya nikSepa caraNa traNa prakAre che. gatibhakSaNa ane guNa, temAM vicaraNa te gamana jANavuM. AhAra caraNa ke lADu vigere khAvAnuM che. guNa caraNa be prakAre temAM lekika te dravyane mATe hAthI gheDA vigerenI zikSA che athavA vaidyakI vigere zIkhavavI ane lakattaramAM sAdhue upayoga vinA cAritra pALe athavA keIne ThagavA mATe uparathI cAritra pALe. jema udAyI nRpane mAravA mATe vizva ratna sAdhue bAra varSa caritra paryuM. kSetra caraNamAM je kSetre gati AhAra vigere carAya (upagamAM levAya) te. athavA je kSetramAM vyAkhyAna karAya ane zabdanA sAmAnya rIte aMtarbhAvathI zAlI kSetra vigeremAM javuM te kSetra caraNa che. ane kALa caraNamAM paNa te pramANe jANavuM. eTale je kALe vyAkhyAna cAle te kALacaraNa jANavuM. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [35] have bhAva caraNa kahe che. bhAre gai mAhAro, guNo guNa vaopasatya mapa satthA guNa caraNe pasatyeNa, baMbharA nava havaMti // 30 // bhAva caraNa paNa gati AhAra ane guNa bhede traNa prakAranuM che. gati caraNamAM sAdhu upaga paNe yuga mAtra (sADA traNa hAtha) daSTithI dekhIne cAle te, bhakSaNa caraNa paNa zuddha piMDa (betALIza doSa rahita) AhAra gocarI vigeremAM vApare, guNa caraNa te aprazastamAM mithyA draSTi ane samyapha daSTiene keIpaNa jAtane abhilASa (niyANuM) karIne cAritra pALe te. ane prazastamAM kaI paNa jAtanI abhilASA vinA mekSane mATeja ATha karma chedavAne mATe mULa uttara guNanA samUhavALuM je cAritra pALavAmAM Ave te ahiMA, A prazasta guNavALA bhAva cAritrathI ja adhikAra che jethI nava adhyayana mULa ane uttara Na sthApanArA che te nirjarAne mATe upayogamAM levAmAM Ave che. e navanA anukULa artha batAvanAra nAmane kahe che. satya pariNA1 loga vijao2 ya sIosaNija3 sammattaM4 tahoiHjanApura tA mahAparidorr74 zA amae yAvimokhyoTa upahANapnuya9 ca navamagaM bhaNiyaM icce to AyAro, AyAraggANi sesANi // 32 // Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A gAthAne artha spaSTa che paNa ema samajavuM ke A nava adhyayana rUpa AcAra che ane bAkI je bIjA thatA skaMdhanAM adhyayana che te agrANi eTale AcArane sahAyatA karanArAM che. have upakramamAM rahele artha adhikAra be prakAre che (1) adhyayanane arthAdhikAra, tathA udezAne arthAdhikAra che temAM pahelAnuM varNana kare che. jiasaMjamo1 alogo, jaha bajjhai jahayataM pajahi gharazA suha duHkha titi kkhAviya,3 sammattaM4 logasAro5 8 rerA nissaM gayAiya chaThe,moha samutthA parI sahuva sggaa||7 nijANaM8 ahamae navame ya jiNeNa evaMti 9 // 34 // - te zastra parikSAmAM A arthAdhikAra che. jIva saMyama eTale jene duHkha na devuM tathA hiMsA na karavI. te vAta jInuM astitva samajAye chate thAya che. tethI tenuM ane stitva tathA pApanI virati batAvanAre ahIM artha adhikAra che. leka vijayamAM leka je badhAya che te tyajavuM eTale vijita bhAva lekavaDe eTale saMyamamAM rahine sAdhue ajJAna leka jema kamathI baMdhAya tema teNe na baMdhAvuM te jANavuM. te ahiM artha adhikAra che. trIjAmAM saMyamamAM rahela sAdhue kasAya jItavA vaDe eTale anukULa athavA Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [35] pratikULa upasarga AvI paDatAM sukha duHkhamAM madhyastha bhAva rAkhavA, cAthAmAM pUrva kahelA adhyayananA viSayane jANunArA sAdhue tApasa vigerenA kaSTa ane tapazcaryAnA pratApe tene ATha guNavALu azvaya ( aSTasiddhi) prApta thAya tene dekhIne paNa peAtAnA nirmaLa bhAvamAM khalanA na pAmatAM dRDha samyakatvapaNe rahevu.... ane pAMcamAmAM cAra adhyayana vaDa sthiratA karIne asAra parityAgavA vaDe eTale sa'sAranI suMdara vastuonA meha choDIne traNa ratnarUpa jJAna, darzana, cAritra je leAkasAra che temAM udyamavALA thavu. chaThThAmAM pUrve kahelA guNavALA sAdhu niHsvArtha banIne apratibaddha svarUpe thavuM. sAtamAmAM saMyamAdi guNayukta sAdhune pUrvanA pApanA udbhayathI mAha utpanna karanArA pariSatu athavA upasarga thAya te samyak prakAre sahana karavA. AThamAmAM nirmANu che. te aMtakriyA sarva yukta sAdhue sArI rIte karavI. navamAmAM pUrva" kahelA ATha adhyayanamAM je je atha che te zAsana nAyaka vahemAna ravAmIe barAbara pALyA che. ane te bIjA sAdhuo kharebara utsAhathI pALe tethI batAvyA che. te kahyuM che ke tittharo caraNANI, suramahio sijjhipavyayadhu vaMmi aNigRhiba balavirio, samvatthAmesu ujjamai // 1 // kiM puNa ava sesehi, duHkkhakkhaya kAraNA suvihi ehiM hoMti na ujjamiyavvaM, sapacca vAryami mANusse // 2 // Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [38] tIrthaMkara je cAra jJAnanA dharanAra, devatAothI pUjita, ane nizcaya karIne mekSamAM janAra che chatAM paNu zakti pramANe khaLa ane vIryane upayAgamAM laine badhA maLathI udyama kare che teA du:khAnA kSaya karavAne khAkInA suvihita purUSoe khAtrIvALA mokSa mArga mATe vighnavALA manuSya janmamAM udyama kema na karavA; (A e gAthAne paramAtha e che ke tIrthaMkara jJAnathI ANanArA ane devAthI pUjita chatAM mekSane mATe udyama kare to khIjA DAhyA purUSe manuSya janmamAM sukhane adale aneka duHkha AvanArAM jANIne zA mATe mekSa ApanArA cAritra dharmamAM peAtAnI saMpUrNa zaktithI udyama na karavA ?) have uddezAnA arthAdhikAra zastra parijJAnA A pramANe che. jIvo chakkAya paru, vaNAya tesiM vaya baMdhoti / viraIe ahigAro, satyapariNNA e NAyacvo // 35 // ** temAM pahelA uddezAmAM sAmAnyapaNe jIvanu astitva siddha karavu, ane bAkInA uddezAmAM vizeSa prakAre pRthivIkAya vigerenuM astitva khatAvavu ane badhAne cheDe je karmanu baMdhana che tenI virati batAvavI. A cheDe mUkela hovAthI pratyeka uddezAnA viSayamAM joDavu'. pahelA uddezAmAM jIvatu varNana, tenA vadhathI khadhana, ane tenAthI pAchA haThavuM te virati che. ahiM zastra parijJA e nAmamAM e padya che. temAM pahelA zasra padanA nikSepA batAve che. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [39] davaM satthaggi visanneha, bilakhAra loNa mAIyaM / bhAvoyaduppa utto, vAyAkAo aviraI yA // 36 // zastranA nikSepa nAma vigere cAra prakAre che. vyatirikata dravya zastra te talavAra vigere. agni, viSa, sneha sudhI tela vigere ) amya kSAra, lavaNa, (mIThuM vigere) che. bhAvazastra te duSTa dhyAna che eTale aMtaHkaraNa tathA vacana ane kAyAmAM je avirati che. te jIvane ghAta karanArI hevAthI duSTa vRtti che te bhAvazastra jANavuM have parijJAna paNa cAra nipA kahe che. daba jANaNa paJcakavANe, davie sarIra uvagaraNe mA uuir RALA, pacavA mA II rU7nA dravya parijJA be prakAre che. temAM paNa parijJA ane pratyAkhyAna parijJA che. jJa pariztAnA be bheda che. AgamathI ane ne AgamathI. AgamathI jJAtA paNa tene upaga na heya. ne AgamathI traNa prakAre che. temAM jJa zarIra ane bhavya zarIra zivAya vyatirikta dravya parijJA je kaMI dravyane jANe temAM sacitta AdinuM jJAna thAya tethI te pazcichedya davyanA pradhAnapaNathI dravya parijJA che. te ja pramANe pratyAkhyAne parijJA paNa jANavI. temAM vyatirikta dravya pratyAkhyAna parissAmAM deha upakaraNa vigerenuM jJAna thavuM ane upakaraNa te rajoharaNa vigere levAM. kAraNa ke te sAdhakatama Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [40] paNe che. ane bhAva pirajJAmAM paNa e prakAra che. na rijJA ane pratyAkhyAna parijJA . temAM AgamathI jJAtA ane upayega rAkhavAvALA jANavA ane te AgamamAM jJAna kriyArUpa adhyayanaja che. nA zabdanA ardha kriyA ane jJAna e mizraNu khelanAra artha che. teja pramANe pratyAkhyAna bhAva parijJAne paNa jANavI, AgamathI pUrva pramANe che. paNa nA AgamathI prANAtipAtanI nivRttirUpa jANavI. te mana vacana ane kAyAe traNa ceAga ane kRta, kArita ane anumati ( karavu' karAvavu, anumodavu) ema nava prakAre hiMsAthI aTakavA rUpa jANavu. nAma niSpanna nikSepo puro thayo. have AcAra vigere ApanAranA ane te sahelathI samajAya mATe draSTAMta batAvI vidhi kahe che. * jema koi rAjAe potAnu navu.nagara sthApavAnI IcchAthI jamInanA bhAgA karIne sarakhe bhAge pradhAnane ApyA. teja pramANe kacaro dUra karavA zalya ( kAMTA vigere ) dUra karavA tathA jamIna sarakhI karavA pAkI iMTonA cAtarAvALA mahela banAvavA tathA ratna vigere caDhuNu karavA upadeza Apyo. tethI te pradhAnAe rAjAnA upadeza pramANe peAtAnu kArya karIne rAjAnI maherabAnIthI icchita bhAgane bhogavyA. A daSTAMta che. tenA uparathI ema samajavu ke rAjA samAna AcArya pradhAna samAna ziSya gaNeAne bhUkha'DarUpa sayama tene Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4i1 barAbara samajAvIne mithyAtvAdi kacaro dUra karI sarva upAA thiI zuddhane dIkSA ApIne sAmAyika saMyamamAM draDha karIne pAkI ITonA ceharA samAna vratane ApavAM tenA upara mahela samAna AcArane samajAva. temAM rahele mumukSu badhAM zAstrarUpa rane prApta kare che ane mekSanuM sukha meLave che. have sUtra anugamamAM akhalitAdi guNa lakSaNavALuM sUtra uccAravuM tenuM lakSaNa A che. apparagaMya mahatthaM, battIsA dosa virahiyaM jaM ca / lakSaNa juttaM suttaM, aTThahiya guNohiM uvaveyaM // 1 // cheDA belamAM mahAna arthane ane batrIza doSa rahita lakSaNayukta ATha guNe karIne yukata bolavuM. te A pramANe che. 'suryame AusaM teNaM bhagavayA eva mkkhaayNTTa bekiM o aver ava" (go ) sUtranA guNa batAvyA pachI paheluM sUtra upara batAvyuM che mune " ItyAdi A sUtranI saMhitAdi kamavaDe vyAkhyA kare che. temAM (1) saMhitA te AkhuM zuddha sUtra uccAravuM joIe te batAvyuM. have (2) padaraccheda kare che. zra, mayI, Ayumana ! tena mAvatA, bANAma, , pa, nosaMsA, mavati, AmAM chevaTanuM pada kiyA pada che. bAkInAM nAma, sarvanAma, vizeSaNa, vigere che. padacheda sUtra anugama kahyA pachI have sUtranA padArtha kahe che. eTale mULa graMthakartA Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (42) bhagavAna sudharmasvAmI pitAnA mukhya ziSya jaMbUsvAmIne A pramANe kahe che. meM bhagavAna mahAvIra pAse A pramANe sAMbhaLyuM che (tema kahevAthI graMthakAre potAnI buddhivaDe kahevAne niSedha karyo che. paNa sarvajJa mahAvIre je kahyuM te pote kahe che.) he Ayuzmana (jAti vigere uttama guNa hoya chatAM paNa ziSyanuM AukhuM je lAMbu hoya te pite sArI rIte bhaNIne bIjAne bhaNAvI zake mATe A ziSyane AzirvAdanuM vacana che) meM sAMbhaLyuM che paNa paraMparAe nahi. ahi AcAra sUtra kahevAnI IcchAthI tene artha tIrthakare kahyo hevAthI "tena' zabdavaDe AyuSmana vizeSaNa tIrthakarane paNa lAgu paDe, athavA "rAmurAtA zabdavaDe sudhI mAM svAmI pote paNa samajAya, eTale bhagavAnanA caraNane sparza karatA evA meM sAMbhaLyuM tethI gurUne vinaya batAve tathA "rAvatA zabdavaDe gurU pAse rahI meM sAMbhaLyuM tema tamAre paNa gurUkula vAsa seva ema sUcavyuM. (AyuSyanA zabdanA judA judA traNa artha batAvyA. pAchalA be artha "mAnusaina" tathA "gAvasaMte e be pAThAntara che tene A zrayI jANavA bhagavat zabda aizvarya Adi cha uttama guNe yukta bhagavAna che ema sUcavyuM. ane kaI vidhie kahyuM te tena' zabda vaDe jANavuM. AkhyAta zabda vaDe kRtakRtva (kartA paNuM) dUra karavA vaDe AgamanuM arthathI nityapaNuM Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [43] kahyu ' zabda vaDe A kSetra, pravacana, AcAramAM, athavA zastra parijJAmAM saMbaMdha che athavA A sAMsAramAM keTalA jIvA je jJAnaAvaraNIya Adi ATha kama yukta che. temane sa'jJA (smRti) thatI nathI. A padAtha batAvyeA che have padiva grahamAM samAsa na hovAthI matAnyA nathI. have cAlanA eTale zaMkA thAya te kahe che. akAra vagere niSedha karanArA laghu zabdanA saMbhava ahiM thAya chatAM zA mATe nA zabdo niSedha mATe vAparyA ? have prati avasthA ( samAdhAna ) kare che. tamArU' kahevuM ThIka che. paNa ahiM ne zabda vAparavAmAM prekSApUrvakAritA (vizeSa hetu) che te khatAve che. jo akAra vigere laie te sa niSedha thAya jema ghaTa nahi te aghaTa tethI ghaTanA bilakula niSedha thayA paNa teve atha levA nathI kAraNake prajJApanA sUtramAM deza sanA sarva prANIone khatAvI che te badhAnA akAra zabdathI niSedha thAya. have daza saMjJA matAve che. gAtama svAmInA praznamAM mahAvIra bhagavAna uttara Ape che. daza saMjJA che. sAMbhaLe-(1) AhAra (2) bhaya (3) maithuna (4) parigreDa (5) krodha (6) mAna (7) mAyA (8) lebha (9) Adya (10) leAkasanA. A daze saMjJAnA sarvathA niSedha thAya che te na thAya mATe 'nA'zabda vAparyAM. 'nA' zabdane arthAM savA~ niSedhavAcI paNa che. tema threDA niSedha paNa tAvanAra che. jemake neA ghaTa khelatAM ghaTanA abhAva sama Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [44] jAya tema prakaraNAdi prasakatanuM vidhAna paNa thAya te vidhIya mAna karatAM pratiSedhya avayava grIvAdi niSedha karavAthI bIjo samajAya athavA ghaTane badale paTa vigerenI pratIti thAya. pratiSedhayati samastaM prasaktamartha ca jagati no zabdaH sa punastada vayavovA tasmAdarthAntaraM vA syAt // 1 // - A lekane bhAvArtha upara AvI gayuM che. ahiM paNa sarva saMjJAne niSedha kara nathI paNa je viziSTa saMjJA eTale jenA vaDe AtmAdi padArthanuM svarUpa jemAM jenuM eka gatimAMthI bIjI gatimAM gamana kevI rIte thAya che tenI saMjJA (jJAna) keTalAka ne nathI ema ne zabdavaDe batAvavuM che. have niryuktikAra sUtranA avayanA nikSepane artha batAve che. dane saJcittAI, bhAveNu bhavaNa jANaNA saNNA mati hoi jANaNA puNa,aNubhavaNA kamma sNjuttaa||38 saMjJA zabda nAmAdi bhedathI cAra prakAre che. nAmasthA panA sugama che ane dravyamAM jJazarIra bhavya zarIra choDIne vyatiriktamAM sacitta acitta ane mizra ema traNa bheda che. sacitta te hAtha vigere dravyathI pAna bhejana vigerenI saMjJA karAya te, acitta te vijAdithI, ane miznathI te dIvA havigerethI je saMjJAne baMdha thAya te jANavI. bhAva saMjJAmAM anubhava ane jJAna saMjJA che. temAM Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [45]. DuM kahevAnuM hovAthI jJAna saMjJA batAve che. manana eTale mati te avadha che. te matijJAna vigere pAMca bhede che. eTale jJAnanA pAMca bhedamAM kevaLajJAna kSAyika bhAvamAM che. ane mati, zruta, avadhi, ane manaparyaya e cAra jJAna kSaya upazama bhAvamAM che. te kSAyikI ane kSAthaupazamikI saMjJAo jANavI ane anubhava saMjJAmAM pitAnA karelA kartavyathI tenAM phaLa bhegavatAM jene je baMdha thAya che te anubhava saMjJA jANavI. tenA seLa bheda che te batAve che. AhAra bhaya pariggaha, mehuNa sukha dukakha moha viti koha mANa mAya lohe, soge loge ya dhammohe // 39 // - AhAranI IcchA te AhAra saMjJA, A saMjJA tejasa zarIra nAmane karmanA udayathI ane asAtA vedanI thatAM sarve saMsArI jIvene ochA vadhatA pramANamAM bhukha lAge, che te jANavI, bhaya saMjJA te trAsarUpa jANavI. parigraha saMjJA te mUcharUpa jANavI. maithuna saMjJA te strI purUSane paraspara prema thAya te purUSa veda vigere jANavA. A mehanIya karmanA udayathI thAya che. sukha dukha e be saMjJAo sAtA ane asAtArUpe anubhavatAM vedanIya karmanA udayathI che. meha saMjJA te mithyA darzanarUpa mehanA udayathI che vicikitsA saMjJA te cittanI vihuti (bramaNA)thI mehanA udayathI tathA Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAvaraNIyanA udayathI che. ke saMjJA aprItirUpa, mAna saMjJA gavarUpa, mAyA saMjJA vakatarUpa, ane lebha saMjJA mRddhirUpa che. zaka saMjJA vipralApa tathA vaimanasvarUpa che. A badhI mehanA udayathI jANavI. leka saMjJA pitAnI IcchAthI game tema vikalpa karIne lekamAM AcaraNa thAya che te, jemake putra vinAnA prANIne leka (svarganI prApti) nathI. kutarA che te yakSa che. vipra deve che. kAgaDA dAdAo che. merenA pIMchAnA vAparavAthI garbha rahe ItyAdi keTalIka vAte jJAna AvaraNanA kSaya upazamathI tathA svArtharUpa mehanA udayathI saMjJA thAya che. - dharma saMjJA kSamA rAkhavI vigere uttama che te mehanIya karmanA kSaya upazamathI thAya che, e sAmAnyapaNe levAthI paMcendriya samyaphaSTi tathA mithyASTione paNa heya che. paNa egha saMjJA te avyakata upaga rUpa che. te velAnA samUhanuM upara caDavApaNuM vigere cinha rUpa che. te jJAnAvaraNIya karmanuM DuM kSaya upazama thatAM A saMjJA thAya che tema jANavuM paNa ApaNe te pahelAM kahelI jJAna saMjJAnI jarUra hovAthI tene adhikAra che. ane tene niSedha karyo jANa ke keTalAka ne gati AgatinuM jJAna nathI. have niSedha saMjJAnebedha thavA mATe sUtra kahe che taM jahA purityamAo vA disAo Agao Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [47] ahamAMsa, dAhiNAo vA disAo Agao ahamaMsi, paJcatthimAo vA disAo Agao ahamaMsi, uttarAo vA disAo Agao ahamaMsi, uDaDhAo vA disAo Agao ahamaMsi, aho disAo vA Agao ahamaMsi, aNNayario vA disAo aNudisAo vA Agao ahamasi, evaM megesiM No NAyaM bhavati ( sU. 2) ta jahAthI laIne bhavati sudhI sUtra che. temAM pitAnA pratijJAtAnA arthanuM udAharaNa che. ane purasthimA vigere prAkRta zilI ane magadhadezanI bhASAnA anusAre ahiM pUrva dizA jAgavI temAM pAMcamI vibhakita levI ane vA zabdathI uttara pakSanI apekSAne AzrayI vikalpa artha jANa jemake khAvuM athavA sUvuM e pramANe pUrvathI ke dakSiNa dizAthI huM Avyo chuM. ahiM je dekhADe te dizA jANavI e ati haja eTale dravya athavA dravyanA bhAgane vyapadeza kare che (TIkAkAre sUtra sugama hovAthI khule arthe kahyuM nathI paNa ema jANavuM ke pUrva dakSiNa pazcima uttara u4 tathA nIcI athavA bIjI kaI dizA ke khuNAmAMthI huM Avyo chuM te keTalAka lokone jANamAM nathI.) have dizA zabadanA nikSepa niryuktikAra kahe che. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [48] nAmaM ThavaNA davie, khitte tAveya paNNavaga bhAve esa disA nivakhevo, satta viho hoi NAyavvo // 40 // nAma, sthApanA, dravya, kSetra, tApa, prajJApaka, bhAva. ema sAta rUpe dizAnA nikSepo jANavA. sacitta agni kAi vastunuM dizA evu nAma, te nAma dizA. citramAM lakhela jaMbudvIpa vigerenA nakazAmAM dizAnA vibhAga sthApavA te sthApanA krizA che. have dRgya dizAnA nikSepo kahe che. terasa payasiyaM khalu tAvai esuM bhave pae se jaM davvaM ogADhaM, jahaNaNayaM taM dasa disAgaM // 41 // dravyaDhizA AgamathI ane nA AgamathI ema me prakAre che. agamathI dizAnA jANanAro paNa upayoga na rAkhe. ane no AgamathI jJazarIra bhagna zarIra cheADIne nyatirikata tera pradeza vALuM drazya tene AzrayI nizce A prava te che te, tera pradezamAM rahevu ja. te drazya ddizA che paNa deza dizAvALuM keTalAke kaheluM chete na levu'. pradeza eTale paramANu temanA vaDe utpanna thayela kA gya teTalA pradeze eTale kSetranA teTalA pradezeAmAM rahelu' sAthI nAnu dravya AzrayIne daza dizAne vibhAganI parikalpanAthI dravya dizA jANavI. tenI sthApanA A pramANe che. traNa khaDukavALA nava pradeza citrIne cAre dizAmAM eka eka grahanI vRddhi karavI, have kakSetra dizA kahe che. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [49] aha paraso rupago, tiriyaM loyassa majja yAraMbhi esa pabhavo disANaM, elevabhave aNu disANaM // 42 // tirthaMk lokanA madhya bhAgamAM ratna prabhA pRthivInA upara bahumadhya dezamAM merU parvatanA aMtaramAM be sAthI nAnA pratara che. enA upara cAra pradeza gAyanA stananA AkAre ane nice paNa tevIja rIte cAra ema ATha pradezanA cAkhuNA rUcaka nAmanA bhAga che. tyAMthI dizA ane anu dizAonI pravRtti thai che tenI sthApanA A pramANe che. teonAM nAmeA kahe che. iMda ggei jammAya, nerutI vAruNI ya vAyavyA somA IsANAvIya, vimalAya tamAya boddhavyA // 43 // emAM iMdranA vijaya dvArane anusarIne pUrva diza jANavI. bAkInI pradakSiNAthI sAta jANavI, 'cI te vimaLA ane nIcI te tamA jANavI. emanu svarUpa batAve che. dupae sAI duruttara, egapaesA aNuttarAceva cauro cauro yadilA va urAi aguttarA duNi // 44 // cAra mahA dizA te khacce pradeza Adi aMge pradeza uttare vadhelI ane cAra vidizAe eka pradeza racanArUpa emAM uttara vRddhi nathI. ane uMcI nIcI dizAnu joDaku te anuttara che te cAra pradeza vigere racanAvALu jANavu. vaMLI aMto sAI Ao, bAhira pAse apajja dasiAo 4 - Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [50] savvANaM tapaesA, savvAya bhavaMti kaDa jummA // 45 // e badhI e madhyamAM sAkrika che, kAraNa ke rUcakane lIdhe che. ane bahArathI alAkane AzrayI rahevAthI apa vasita (ananta) che, daze paNa krizAe ananta pradezAtmikA thAya che. ane badhI dizAomAM je pradeze che. te cAre bhAge bhAgatAM cAra cAra zeSavALA thAya che te badhA pradezarUpa dizAe AgamanI sannAe kaDa jummA zabdavaDe khelAya che AgamamAM A pramANe che. kahaNaM bhaMte! jummA paNNattA goyamA cattAri jummA paNNattA, tajahAkaDa jumme te ue dAvara jumme kalioe se keNaNaM bhete evaM buccai goyamA ! jeNarAsI cakka gAvahAraNaM avahIramANe avahIramANe caupajja vasiesiyA, seNaM kaDa jumme evaM tipajja vasie, te ue dupajja vasiedAvara jumme, ega pajja vasie kalioe "tti. 4 gAtama svAmI puche che he bhagavan! keTalA yugma kahyA che ? uttara-DuM gAtama cAra yugma kahyA che (1) kRta yugma (2) gyeja (3) dvApara yugma (4) kalyAja yugma prA. zA mATe ema kaheA che ? uttara. huM gAtama-je rANImAMthI cAra cAra laIe temAM jeTalA cAra cAra zeSa rahe te kRta yugma Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [51] jANavA, traNa pradeza vadhe te myAja, e vadhe teA dvApara, ane eka varSe te kalpeja, yugma ema jANavuM. have tenuM sthAna kahe che. sagaDuDI saMThiAo, mahAdisAo havaMti cattAri muktAvalI ya cauro, do caiva havaMti ruyaganibhA // 46 // pUrva vigere cAra meTI dizAe zakaTa uI (gADAnA uMTaDAnA AkAra) saMsthAna vALI che. ane vidizAe muktAvaLInA AkAre che. ane uMcI nIcI banne dizAo rUcaka AkAre che. have tApa dizAo batAve che. jassa jao Aico, udeisA tassa hoi pUvva disA jattoa atthameiDa, avara disA sAu NAyantrA // 47 // dAhiNa pAsaMmiya dAhiNA disA uttarA u vAmeNaM eyA cattAri disA, tAvakhitteu akkhAyA // 48 // have je dizAmAM sUrya utkraya thaIne tApa Ape tene pUrva dizA athavA tApa dizA kahevI. ane jyAM sU Athame te pazcima dizA, pUrva tarapha mAM karIne ubhA rahIe te jamaNI bAjunI dakSiNa ane DAkhI bAjInI uttara dizA jANavI. A badhA nyapa deze che. kAraNa ke eka bIjAne zrI ApUrva vigere dizAo che. tevA bIjA paNa vyapa dezeA che. te prasagane lIdhe matAve che. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [para] je maMdarassa pUveNa maNussA dAhiNeNa avareNa je Avi uttareNaM, savvesiM uttaro meru // 49 // sabvesiM uttareNaM, meru lavaNo ya hoi dAhiNao pUveNaM uTTheI, avareNaM atthamaha sUro // 50 // merU parvatanA pUrva thI je manuSya kSetra dizAne aMgIkAra kare che. te rUcakanI apekSAe jANavI. tenA uttaramAM merU ane dakSiNamAM lavaNa samudra jANavA, aa pramANe tApa dizA svIkArI che ( ahiM AM samajavAnuM che ke ApaNe ja bUDhIpanA dakSiNamAMbharata kSetramAM chaie eTale ApaNI apekSAe evRta kSetra uttaramAM che. paNa eja merUnI apekSAe ApaNe tenI uttaramAM chIe kAraNa ke sUrya goLAkAre pharatAM ApaNI je pazcima teja temanI pUrva dizA thAya che vigere gurU gamathI jANavu huMva prajJApaka dizA kahe che. jatthagajo paNNavao, kamsa visAhai disAsu ya NimittaM jatto muhobaThAI, sApubvA pacchao avarA // 51 // || prajJApaka (bAlanAre!) koIpaNa jagAe ubhele hoya te dizAonA maLathI kaipaNa nimitta kahe te je dizAmAM sanmukha bese te pUrva ane pAchaLanI apara (pazcima) jANavI. nimittanA kahenArA A upalakSaNathI anya paNa kAI khIjA Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [43] vyAkhyAna kare te paNa temAM gaNavA, have bIjI dizA sAdhavAne kahe che. dAhiNa pAsaMmi udAhiNA disA uttarAu vAmeNeM / gyAsi mantareNaM, aNNA cattAri vidisAo // 52 // eyAsiM ceva aTTaha maMtarA aTThahuMti aNNAo / solasa sarIra ussaya bAhallA savba tiriya disA // 53 // hA pAyatANaM, ahodisA sIsa uvarimA uDDhA / eyA aTThArasavI paNNa vargAdisA muNe yavvA // 54 // evaM pappi ANaM dasaNha aTThAraha ceva ya disANaM / nAmAI vucchAmi jahakkama ANu puvIe // 55 // pUvvAya pUva dakkhiNa dakkhiNa taha dakkhiNAvarA ceva / avarA ya avara uttara uttara puvyuttarA caiva // 56 // sAmutthANI kavilA khelijA khalu taheva ahidhammA / pariyA dhammAya tahA sAvittI paNNa vittIya // 57 // heA neraiyANaM ahodisAu varimA u devANaM / guyAI nAmAI paNNava gassA disANaMtu // 58 // e sAta gAthA sarala che chatAM artha batAvIe chIe (paNa TIkA karI nathI) pUrva dizA tarapha moDhuM karIne ubhA rahIe tA jamaNe hAthe dakSiNa dizA ane DAbe hAthe uttara dizA jANavI. dareka e dizAnI vacamAM cAra vidizA Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [54] (khuNAo) jANavA IT para I e AThanI vacamAM bIjI ATha dizAo che. te maLIne soLa jANavI. zarIranI uMcAInA pramANamAM save tirya dizAo jANavI 53. lekanuM svarUpa manuSpAkAre che. paga paheLA karIne ubhA rahetAM be paganI vaccene bhAga te adha (nIcI) dizA jANavI. ane mAthAnA uparanI urdhva (uMcI) dizA jANavI tenuM bIjuM nAma vimaLA che. A aDhAra dizAo prajJApanA dizAo jANavI, 54. A pramANe kalpita daza ane ATha maLI aDhAra dina zAo che. tenA nAma anukrame kahuM chuM. papa. pUrva, pUrva dakSiNa, dakSiNa pazcima, pazcima pazcimettara, uttara, uttarapUrvaka samulyANa, kapilA, belijA, ahidharmA, paryAdharmA, sAvitrI, prajJAvitrI, narakanI heThe adizA che ane devakanI upara urva dizA che. A nAma prajJApanA dizAnAM che pada. 17, 28. have emanAM saMsthAna (AkAra batAve che) solasa tiriya disAo sagaDuDI saMThiyA muNeyavvA domalla gamUlAo, uDDheaahavi ya disAo // 59 // seLe tiryapha dizAe zakaTa uddhi (gADAnA uMTaDA) na AkAre jANavI. eTale prajJApakanA pradezamAM sAMkaDI ane bahAra pALI che. nArakI ane devakanI nIcalI ane u. palI dizAo zarAvalA (capaNIA)nA AkAre jANavI. kAraNa ke mAthAnA mULamAM ane paganA mULamAM nAnI hovAthI Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [55] malika ane buna, taLIA) nA AkAre jatI vizALa thAya che. A badhAnuM tAtparya yaMtrathI jANavuM (yaMtra maLyuM nathI) have bhAva dizA batAve che. maNuyA tiriyA kAyA,tahaDaggabIyA caukagA cauro devA nerai yAvA, aTTarasahoti bhAvadisA // 60 // manuSyanA cAra bheda thAya che (1) saMmUInaja (purUSAdikanA maLa mUtrathI janmelA) (2) karma bhUminA garbhaja (3) akarmabhUminA garbhaja (4) aMtadvapanA gaja, te pramANe tiyAmAM be iMdriyavALA, traNa ikvivALA, cAra idriyavALA ane pAMca indriyavALA e cAra bhede che. ane pRthivI, pANI agni, vAyu, e cAra kAyA che. tathA vanaspatikAyamAM, agra, mULa, skaMdha ane parva, e cAramAM jyAM bIja hoya te bIja pramANe cAra bheda thayA. temAM nArakIya ane devane umeratAM aDhAra bhede jIvane vyapadeza karAya che (A aDhAra bhede jIva batAvya) bhAva dizA te prakAre aDhAra jANavI ahiM sAmAnya dizAnuM grahaNa chatAM je dizAmAM jIne. avijJAna (ma aTakavA ) paNe gati Agati spaSTa karI te sarvatra saMbhave che. te dizAvaDe ApaNe adhikAra che tethI tene ja nitikAra sAkSAt batAve che. kAraNa ke bhAva dizAthI avinAbhAvI (sAthe ja rahenArI ) prasaMganA sAmarthathI adhikRtaja che tethI tene mATeja bII dizAe ciMtavIe chIe. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pi6] paNNa vaga diladvArasa, bhAva disAo'vitatti yA ceva ikikaM vidhejA, hadaMti aTThArasa dvArA // 31 // paNNa vaga disAe puNa, ahigAro ettha hoi NAyanyo jIvANa puggalANa ya, eyAsu gayA gaI asthi // 62 prajJApakanI apekSAe aDhAra bhede dizA che. ane ahiM bhAvadizA paNa teja pramANe pratyeka saMbhave che. ethI ekeka prajJApaka dizAne bhAvadizAnA aDhAra aMka vaDe guNavA. tenI saMkhyA 18*18=324 emAM upalakSaNathI tApadizA vigeremAM paNa yathA sabhava pejanA karavI. kSetra dizAmAM paNa cAra mahAdizAone saMbhava che paNa vidizA vigerene saMbhava nathI kAraNa ke teomAM phakata eka pradezapaNuM hovAthI tathA vAra pradezapaNuM hevAthI saMbhava nathI 61-6ra che A dizA sagane samUha te pUrve "gaoLa vara vinA gALo gaNapara, 'kahela vacanathI lIdhuM che. sutrane avaya vArtha A pramANe che. ahiM dizA zabdathI prajJApaka dizA pUrvAdi cAra ane urva adhe maLIne cha grahaNa karI che ane bhAva dizA te aDhAre paNa che, anudipha grahaNa karavAthI prajJApakanI bAra vidizA jANavI. (uparanA cAra khUNA tathA nIcalI pUrve kahelI cAra dizA tathA khuNA maLIne bAra jANavA) temAM asaMzIone A baMdha nathI tathA saMTIone paNa keTalAkane hoya ane keTalAkane na hoya ke, huM Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [57] amuka dizAmAMthI Ave chuM (janma lIdhe che.) ga epti noLA mavatti e pramANe prativiziSTa dizA ane vidizAmAMthI mAruM AvavuM thayuM evuM keTalAka jIve nathI jANatA. A kahevAnuM tAtparya vAkya che (uvavAI sUtranI TIkAne A dhAre A trIjA sUtrane avataraNa bhAga che. ane cuNikAnA abhiprAya pramANe vizvAmi' zabda vaDe payaMta upasaMhAra vAkya che, bhavati sAthe taMjahA eTaluM adhika vAkya che. have niryuktikAra teja kahe che kesiMci nANasANA, asthi kesicinatyi jIvANaM ko'haM paraMmiloe, AsI kayarA disAovA // 33 // keTalAka che jemane jJAna varaNIya karmane (vadhAre) kSaya upazama hoya temane jJAna saMjJA che. keTalAkane te A varaNa vadhAre hovAthI jJAna saMjJA nathI jevI saMjJA nathI te batAve che ke huM parakamAM eTale pUrva janmamAM manuSyAdi kaI gatimAM hate? enAvaDe bhAva dizA lIdhI, athavA kaI dizAthI huM Ave? enA vaDe te prajJApaka dizA lIdhI. jemake keI dArUnA nisAmAM lecana gherAyale jenuM mana avyakata vijJAnavALuM che. te bhUlIne zerImAM paDI gayele tenI vAsane lIdhe AvelA kUtarAthI tenuM moTuM caTAya te samaye tene ghera keI lAve te paNa nasAmAM zuM banyuM te nase u. taryA pachI jANatA nathI ke huM kyAMthI Avyo chuM tevI rIte Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [58] bIjI gatimAMthI AvelA viziSTa jJAnarahita manuSya vagere paNa jANatA nathI have upalIja saMjJA nathI paNa tene khIjI saMjJA paNa nathI te sUtrakAra khatAve che. asthi me AyA uvavAie, natthi meM AyA uvavAie, kehUM AsI ? ke vAio cUeiha peccA mavijJAna ? ( F. ;) asti' te mArI AtmA vidyamAna che chaThThI vibhakti aMte hAvAthI mama' sAthe zarIranA sabaMdha matAnye ke zarIranA mAlIka adara rahelA AtmA te niratara gatimAM pravRta thayelA te pAte jIva che. have te kevA che? Apa pAtika che. pharI pharIne eka janmamAMthI bIjA janmamAM javuM te upapati che. temAM thavu. te ApapAtika che. A sUtravarDa saMsArInu svarUpa batAve che. te mArA AtmA A prakAre che ke nahi' tevu jJAna keTalAka ajJAnI jIvAne nathI hAtu ane hu kANu chu pUrva janmamAM nArakIya, pazu, manuSyAdi ke deva hatA, ane tyAMthI A manuSya janmamAM AvelA ane maraNa pachI pharI vakhata huM kyAM pedA thaIza e pramANe koI jAtanuM jJAna nathI hatu. jo ke ahiM badhI jagApara bhAva dizAvaDe adhikAra ane prajJApaka dizAvaDe che. tApaNa pUrva sUtramAM sAkSAt prajJApaka dizA lIdhI che ane ahiM* tA bhAva ddizA che ema jANavu'. vAdInI za'kA, Rddhi' sa'sArIAne Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 dizA vidizAmAMthI AvavA vigerenI viziSTa saMjJA niSedha thAya paNa sAmAnya saMjJAne nahiM. A vAta saMjJI, je dharma AtmA che tene siddha karyA pachI thAya che. kahyuM che ke dharmI siddha thAya te dharmanuM ciMtavana thAya che. have tamAre mAnela. AtmA pratyakSa Adi pramANa gecarathI, dUra hovAthI tenI siddhi nahiM thAya ane te pramANe vicArIe te AtmA pratyakSathI artha (AtmA) sAkSAtkArIthI viSayI thatuM nathI (najare najara dekhAtuM nathI, kAraNa ke te ikiyenA jJAnathI dUra che. ane atIndriyapaNuM svabhAvathI prakRSTa paNe che. ane atIkyi paNathI ja tenuM avyabhicArI kArya vigerenuM cinha tene saMbaMdha grahaNa karavAne asaMbhava che. (atIndriya te sarva che. ane te jANe, paNa bIjA sAmAnya mANasane jANe te kevI rIte mAne) jevI rIte pratyakSa siddha thatuM nathI tevI rIte anumAna paNe paNa siddha thatuM nathI, kAraNa ke AtmAnI. apratyakSa paNAthI tenI sAmAnya grahaNa zaktinI utpatti na thAya tathA tyAM buddhi pUrvaka anumAna paNa kevI rIte thAya, jema A be pramANa lAgu na paDe tema Agama pramANanI vivikSAnA pratipAdyamAnamAM anumAnanA aMta bhAva che ane bIjI joe bAhA arthamAM saMbaMdhane abhAva hevAthI apramANa che. athavA pramANa paNa mAnIe te paraspara virodhI hovAthI Agama pramANe nakAmuM che (judAM judAM Aga eTale jaina ane jainetaramAM ekaja Agama nathI tethI badhA pramANabhUta Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 6i0) nAgamane namAne) ane tenA vinA sakala arthanI utpatti paNa artha pattithI siddha thatI nathI. tethI je pratyakSa anumAna, Agama, upamAna, arthapattithI, dUra che. ane A saMbadhI chaThThA pramANanA viSayane abhAva che. te AtmA siddha pratijJA. thaI zakoja nathI te pragathI batAve che. (1) AtmAnathI ja heta. daSTAMta. kAraNa te pramANa paMcakana viSayathI dura che. gadheDAnA zIMgaDA mAphaka. - tenA abhAvamAM viziSTa saMjJAnA pratiSedhanA abhAvanA saMbhava vaDe sUtranI utpattija nathI (vAdI kahe che ke, pramANu paMcakathI AtmA siddha thatuM nathI te pachI sUtranI racanA karavAnuM kAraNa zuM) jainAcAryanuM samAdhAna, tame je kahyuM te saghaLuM gurUnI sevA kyA vinA svaradAcAranuM vacana che sAMLo. pratijJA. - (1) AtmA pratyakSa ja che, tene guNa jJAna che tenuM pitAnA jJAnathI ja siddhapaNuM che. ane svasaMvit niSNAe. draSTAMta viSayanI vyavasthitio che. ghaTa paTa vigerene paNa rUpAdi guNa pratyakSa paNe AMkhanI sAmeja che tethI, maraNanA abhAvinA prasaMgathI bhUtane guNa cetanya che evI zaMkA na karavI. hetu Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [61] kAraNa ke tenA tenI 'sAthe haMmezAM sannidhAnaneA sabhava che. tyAgavA ceAgya, grahaNa karavA ceogya. tyAgavuM levu', e khadhAnI pravRtinA anumAna vaDe ApaNI mAphaka pArakA - mAnI paNa siddhi thAya che. A pramANe eja dizAe upa mAna Adi pramANane paNa potAnI buddhi vaDe peAtAnA viSayamAM DAhyA mANase yathA saMbhava ceAjavAM kevaLa mAnIndra (ji nezvara ) nA A Agama vaDeja viziSTa sajJA niSedhanA dvAra vaDe huM chuM ema AtmAnA ullekha vaDe AtmAne sadbhAva siddha karyo che. ane jainAgama zivAyanA bIjA Agame anAma purUSanA banAvelAM hAvAthI a pramANuja che. ahi' AtmA che. enAja vaDe kriyAvAdinA badhA bhedo samAyA ane AtmA nathI, e vacanavaDe A kriyAvAdIonA matAnA AnI a'dara samAveza karelA che. ane ajJAnI tathA nainiyakanA badhA bhedo temAM samAtA haiAvAthI samAvyA che. jainetaranA bhedo A pramANe che. asiya mayaM kiriyANaM, akiriya vAINa hoi culasII annANiva sattaTThI, veNaha ANaM ca battIsA // 1 // 180) bhaida kriyAvAdIonA che ane a kriyAvAdInA 84) bheda che ane ajJAnInA 67) bheda che. tathA vinavyavAdI AnA 32, bheda che. temAM jIva, ajIva, Azrarsa, andha, punya, pApa, savara, Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirjara, ane mekSa e nava padArtha che te sva, para, e. be bhedathI tathA nitya ane anitya e be vikalpa vaDe tathA kALa niyati svabhAva, Izvara, ane AtmA, e pAMca badhA sAthe guNatAM 94ra4ra4pa-180 bheda kiyA vAdInA thayA AnuM astitva mAnanArA A pramANe kahe che. - (1) jIva svathI ane kALathI nitya che, (2) jIva svathI ane kALathI anitya che (3) jIva parathI ane kALathI nitya che (4) jIvaparathI ane kALathI anitya che. e pramANe kALanA cAra bheda thayA, e pramANe niyati, svabhAva, Izvara, AtmA vigerenA cAra cAra vikalpa thAya, te pAMca cekaDAM gaNatAM 20) thAya. A jIva sAthe thayA. A pramANe ajIvAdI AThanA bhedo levA eTale 180) bheda thayA. temAM svathI eTale pitAnAja rUpavaDe jIva che paNa paranI upAdhivaDe hava paNa ke dIrgha paNAnI mAphaka nathI te nitya ane zAzvata che. paNa kSaNika nathI kAraNa ke te vartamAnanI mAphaka bhUta ane bhaviSyamAM paNa che. kALathI eTale kALaja A duniyAnI sthiti ane utpatti tathA pralayanuM kAraNa che. kahyuM che ke - kAla: pacati bhUtAni, kAla:saMharate prajAH / zArApuDu kArti, vANi para kAma che? kALaja bhUtane paripakava kare che. ane teja sarve prajA Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [63] no nAza kare che. badhA sutelA hAya tApaNa kALatA jAgeja che. mATe kALa du:khethI paNa ulaMghana thaI zakAtA nathI. ane te atindriya che. tathA gheADA kALe tathA ghaNA kALe thatI kriyAthI jaNAya che. hIma, garamI, varSA, vigerenI vyavasthAnA hetu che. tathA kSaNa, lava, muhurta, prahara, aherAtra, mAsa, rUtu, ayana, sa'vatsara, yuga, kalpa, pApama, sAgaropama, utsarpiNI, avasarpiNI, pudagala parAvarta, atIta, anAgata, vartamAna, sarva, addhA vigerenA vyavahArarUpa che. tathA bIjA vikalpamAM kALathIja AtmAnu astitva svIkAryuM che. paNa pahelA ane bIjA vikalpamAM bheda eTale che ke A anitya che ane pUrvanA nitya hato. bijA vika5mAM 5ra AtmAthIja sva AtmAnI siddhi svIkArI che. paNa kevI rIte parathI AtmAnuM astitva svIkArI zakAya ? uttara AtA prasiddhaja che ke sarva padArtha para padAnA svarUpanI apekSA e, potAnA rUpanA paricchedaka che. jemake dIdhanI apekSAe hasva paNAnu jJAna che ane hastanI apekSAe dIdha paNAnu jJAna che. emaja AtmA zivAyanA staMbha, kuMbha, vigere dekhIne tenAthI judo je padArtha temAM Atma paNAnI buddhi pravarte che. tethI AtmAnu svarUpa te pIja nizcaya thAya che. paNa potAnI meLe nahi. ema trIjo viklpa siddha thaye, ceyA vikalpamAM pahelAnI mAphakaja Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che e cAra vikalpa che. te pramANe bIjA niyatithI ja AtmAnuM svarUpa nizcaya kare che. "Aniyati zuM che? uttara padArthonuM jevI rIte avara sthapaNe thavApaNuM heya tene janArI niyati che - prAptavyo niyatibalA zrayeNa yortha: sovasya mAti nRNAM zubho'zubhovA. bhUtAnAM mahati kRtepihi prayatne, nAma mata mAvinohita nA ghaNA niyati baLanA AzayathI je padArtha meLavavAne hoya che te hAya zubha hoya ke azubha paNa te mANasane avazya maLe che. have te aTakAvavA ke pheraphAra karavA mANaso prayatna kare te paNa bhAvIne nAza na thAya ane abhAvyanI prApti na thAya. * AmarakarI nAmanA parivArtA matane prAyaH anusaranArI che. - bIjA keTalAka svabhAvane ja saMsAranI vavasthAmAM joDe che. - prazna e svabhAva zuM che ? uttara-vastune pitAne ja te pariNati bhAva te svabhAva che. kahyuM che ke, kaTanAM karotti taius, vivitra mA . pakSiNAMca svabhAvataH sarva midaM pravRttaM, na kAma cAro'sti kutaH tha: zA Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [65] kAMTAonI tIkSNa NIne DhALu manAve che ? ane mRga tathA pakSIomAM vicitra bhAva kANu utpanna kare che? kharI rIte te badhu svabhAvathIja thAya che. temAM kAI khAsa maDenata letu nathI. tyAre prayatna zAmATe mukhya gaNavA ? svabhAvataH pravRttAnAM nivRttAnAM svabhAvataH nahi kartteti bhUtAnAM yaH pazyati sa pazyati // svabhAvathI pravarte lA che. ane svabhAvathI nivRta thayelA che tevA prANIonu huM ka'i paNa karanAro nathI ema je mAne che teja dekhe che. ( dekhatA che ) kenAjitAni nayanAni mRgAGganAnAm, ko'laGkaroti rucirAGga ruhAn mayUrAn kazvotpaleSu dala saMnicayaM karoti, kovAdadhAti vinayaM kulajeSu puMssu // 3 // mRgalInI AMkha kANu javA gayuM che, temaja mayura vagerenA pIchAmAM zAbhA kANu karavA gayuM che. ane kamaLanI pAMkhaDIone sArI sudara rIte kaNa gAThavavA jAya che tathA kuLavAna purUSanA hRdayamAM vinaya kANu mukavA jAya che ? ( kAI nahi, te badhu svabhAvathIja thAya che evu svabhAvavAdI mAne che ). have bIjA kahe che ke A badhu... jIva vigere je kai 5 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [66] che te izvarathIja utpanna thayuM che. ane tethIja svarUpamAM rahe che, prazna A izvara kANu che ? uttara-aNimAhi~ azva ca cAgathI te Izvara che. kahyuM che keH-- ajJo janturanIzaHsyA, dAtmanaH sukha duHkhayoH // Izvara prerito gacchet zvabhraM vA svarga meva vA // 1 // annajantu AtmAnA sukha duHkhanA kAraNamAM asamartha che paNa izvaranA prerAyalA svaga agara narkamAM jAya che. tathA bIjAo kahe che ke jIvAdi padArtha kAlAdithI svarUpana.pAmatA nathI tyAre kevI rIte che ? uttara AtmAthIja che. prazna e AtmA kANu che ? utara-AtmAthI khIjuM' nahi evuM advaita mAnanArA vizvanI pariNati rUpa AtmAja mAne che kahyuM che ke eka evahi bhUtAtmA bhUte bhUte vyavasthitaH ekaSA bahudhA caiva drazyate jala candra vat // 5 // nizcaye ekaja bhUtAtmA sarva bhUtAmAM rahelA che. ane te ekalA chatAM jema cadra pANImAM judo judo dekhAya che, tema te AtmA, bhUta bhUtamAM dekhAya che. vaLI kahyuM che kepuruss evedaM sarvaM yadbhUtaM yacca bhAvyam' iti je A jagatamAM badhu thayu che ane thavAnu che te saghaLu eka purUSaja che. vigere e pramANe jIva paNa Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [67] pitAthI ane kALathI nitya che ItyAdi upara pramANe badhuM javuM. tevI ja rIte akriyAvAdIonA paNa bhedra che. te nAstitva vAdI che. temAM paNa, jIva, ajIva, Ava, baMdha, saMvara, nirjara, tathA mekSa e sAta padArtha che. te sva ane para e be bhedavaDe tathA kALa, chA, niyati, svabhAva, Izvara, ane AtmA, e cha devaDe ciMtavatAM-84) vikalpa thAya che. te A pramANe che. jIva svataH eTale pitAnAthI ane kALathI nathI temaja jIva, parathI ane kALathI siddha tho) nathI. A pramANe kALa sAthe letAM be bheda thayA, teja pramANe cachA tathA niyati vigeremAM paNa sarve jIva padArthamAM bAra thAya e pramANe achavamAM paNa bAra levA. te bAra saptaka eTale 84) thayAM tene artha A che. jIva pitAnA kALathI nathI. ahiM padArthonA lakSaNavaDe sattA nizcaya karAya che. athavA kAryathI nizcaya karAya che? ane AtmAnuM tevuM kaMI paNa lakSaNa nathI ke jenA vaDe ame tenI sattA svIkArIe. temAM aNuothI parvata vigerene saMbhava thAya tema paNa nathI. vaLI lakSaNa ane kAryavaDe vastu na meLavIe te vidyamAna nathI jema AkAzanuM kamaLa vidyamAna nathI tema, teTalA mATe A mA nathI. bIjo vikalpa paNa je AtmAne pitAthI nathI svIkArate te AkAzanA kamaLanI mAphaka parathI paNa nathI. athavA sarva padArthonAja para bhAgamAMnA adarzanathI ja sarva arvApha (?) bhAga sUmapaNAthI ane ubhaya (te bane) nA Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (68) mana upalabdhithI sarve anupalabdhithI,nAstitvane svIkArIe chIe kahyuM che ke - yAvad izyaM parastAvad bhAgaH saca nadRzyate. ityAdi jeTaluM dekhAya che teTaleja bhAga pachavADe che. ane te dekhAte nathI vigere tathA maMchAthI AtmAnuM astitva nathI (nAstitva che). prazna, AyacchA te zuM che? uttara' abhisaMdhI (anAyAse) arthanI prApti thAya te yadacchA che. ' atakito pasthi tameva sarva, citraM janAnAM sukha duHkha mta, kAkasya tAlena yathAbhi ghAto, na buddhi pUrvotra vRthAbhi mAnaH zA satyaM pizAvAsma vane vasAmo, bheriM karAtrairapi na pRpA thadANiti roza vAtrA, mar pizAvAda ___ paritADayanti // 2 // ' vinA vicAranuM A mANasanuM AzcaryakAraka sukha dukhanuM thavuM te upasthita thayeluM ja che. jema kAgaDAnA besavAthI tADanuM paDavuM thAya te jema kAgaDAe pADayuM nathI tema jagatamAM je kaMI thAya che, te buddhi pUrvaka nathI. paNa temAM konuM cheTuM abhimAna che (ke meM A karyuM) 1. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [9] ame vananA pizAcA chIe te kharU che. ame hAthathI brerIne aDakatA paNa nathI te paNa caDhacchAe leAkA ekaThA thAya che ane kahe che ke pizAcA bherIne vagADe che. 1. (paMca tatramAM Ane maLatu eka draSTAMta che. koI lazkaramAMthI chUTA paDelA bherIvALA sihanA mArathI marI gaye| ane tenI bherI vAMdarAnA hAthamAM AvI te koI vakhata vagADe ane te pahADamAM jAya te leAkane sabhaLAya tethI AjImAjInA leAkA gabharAyA ke pahADanI aMdara pizAcA bherI vagADI DarAve che. tethI leAkeA DarIne nAsavA lAgyA temAM koi hiMmatavAne phUla lai vAMdarAone ekaThAM karI temanI pAsethI bherI lai lIdhI ane leAkeAnA vahema maTADayeA ? jema kAgaDAnA besavAthI tADanu jhADa paDe te paNa temAM kAgaDAnI buddhi nathI ke mArA upara tADa paDaze, tema tADanA abhiprAya nathI ke kAgaDA upara paDuM chatAM te beu thAya che. e pramANe, bAkInuM paNa vinA vicAranuM, ajA kRpANI, Atura bheSaja, adha kaTaka vigere draSTAMtA paNa jANI levAM e pramANe aMdhA prANIonAM, janma, jarA, maraNa vigere lekamAM je kaMi thAya te badhuM kAkatAlIya nyAya mAphaka jANavu, evIja rIte, niyati svabhAva, Izvara, AtmA vagerethI paNa A AtmAne, asiddha karavA, (eTale AtmAnI dareka rIte asiddhi batAvavI) kriyAvAdInA 84 bheda thayA. have ajJAnIonA 67 bheda batAve che; te A pramANe. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [70]. pUrve juvAdi nava padArtha kahI gayA, tenI sAthe utpatti dazamI levI te dazene sat, asata, sadasata, avyakAvya, sahu vaktavya, asaddha vakatavya, ane sadasaktavya, A sAta bheda vaDe jANavAne zaktimAna nathI temaja jANavAthI zuM prajana che? tenI bhAvanA nice mujaba, jIva vidyamAna che ema keNa jANe che? athavA jANavAthI zuM lAbha? athavA jIva avidyamAna che athavA jANavAthI zuM lAbha? e pramANe ajIvAdikamAM paNa sAta vikalpa, te pramANe sAta sAta gaNatAM 63) bhAga thayA temAM cAra bIjA umeravA te A che. vidyamAna (chatI) bhAvanI utpatti ke jANe che? athavA jANavAthI zuM prajana? bAkInA traNa vikalpa utpattinA uttara kALA padArthanA avayavanI apekSAe che. tene saMbhALa te nathI tethI te traNa nathI kahyA eTale cAra bhAMgA saMbhave. te umeratAM kula 67) thayA. AmA chava sata che te koNa jANe che. tene artha e che ke. Ine viziSTa jJAna nathI ke je IndriothI atIta jIvAdi padArthone jANI zake ane temanA jANavAthI kaMI paNa phaLa nathI jemake jIva nitya, sarvagata mUrta jJAnAdi guNa upeta athavA uparanA guNethI vyatirikta che. ane tethI kayA puruSArthanI siddhi thAya tethI ajJAna ja zreya che. vaLI tulya aparAdhamAM, ajJAnatAthI karavAmAM lekamAM svalpa doSa che. ane, teja pramANe kAramAM paNa A Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [71] Trika (manathI pApa karanAra) anAga (ajANya) sahazAkAra jaladI,) vigere kArya thAya temAM kSullaka (nAne) bhikSu tathA vira, upAdhyAya, AcArya ne anukrame vadhAre vadhAre prAyazcitta che, tevuM bIjA vikapamAM paNa javuM. vinaya vAhInA 32 bheda A pramANe che. devatA, rAjA, yati jAti, sthavira, adhama, mAtA, pitA, e AThamAM mana, vacana, kAyA, ane pradAna, e cAra prakAre vinaya kare te A pramANe, A devatAone mana, vacana, kAyA, ane deza kALanI utpatti pramANe dAna devA vaDe vinaya kare. A vinayathI ja svarga, apavarga, nA mArgane teo svIkAre che. ane nIcavRtti (nIce namavuM) ane namratA batAvavI te vinaya che. badhI jagAe A pramANe vinaya vaDe deva vigeremAM lIna thayeluM. svarga mokSane meLavanAre. thAya che. kahyuM che ke, viNayA NANaM NANAo, daMsaNaM dasaNAhi caraNaM ca // caraNAhiM to mokkho, mokkhe sokkhai aNASAhaM // 1 // vinayathI jJAna, jJAnathI darzana, darzanathI cAritra, cAritrathI mokSa ane mekSathI avyAbAdha sukha che. ahi A kriyAvAdIomAM astitva che. chatAM temAM paNa keTalAkamAM AtmAne nitya, anitya, katAM, akartA, mUrta, amUrta, zyAmAka taMDula mAtra, aMguThAnA parva eTale Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIvAnI zIkhA samAna, hadayamAM rahele, vigere paNa te papAtika che. tathA akriyAvAdIomAM AtmAja nathI te kayAMthI ApapAtika ( utpanna thanAra) paNuM siddha thAya? ane ajJAnIe AtmAne viSe apratipatti nathI karatA paNa teo jJAnane nakAmuM mAne che. vinayavAdIone paNa AtmAnA astitvamAM asvIkAra nathI paNa vinaya vinA bIjuM ekSa sAdhanaja nathI evuM mAne che. temAM sAmAnya AtmAnA astitva svIkArathI akiyAvAdIone dura karyA ( temanA mAnavAne khoTuM karyuM ) ane AtmAnuM namAnavuM temAM A paNa temaNe vicAravuM joIe. zAstA zAstraM ziSya, prayojanaM vacanahetudRSTAntaH santi na zUnyaM bruvataH, tad bhAvAcA pramANaM syaat||1|| pratiSadhR pratiSedhau,stazce cchUnyaM kathaM bhavetsarvam tada bhAvenatu siddhA, apratiSiddhA jagatyarthAH // 2 // upadeza, zAsa, ziSya, prajana, vacana, hetu, ane draSTAMta che te badhAM bolanArathI zUnya nathI. tenA abhAvathI te apramANe che. ( AtmAnuM astitva svIkAre teja badhAM kAmanAM che. nahi te teonuM bolavuM ja AtmAnA abhAve apramANa che.) 1 - pratiSedha karanAra ane pratiSedha je zUnya heya te badhuM kevI rIte thAya ane pratiSedha karanAranA abhAvamAM prati Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [73] Siddha evA jagatanA padArtho siddha thAya e pramANe jainAcArya kahe che. ke AdarekanuM ahiMja yathAyogya rIte nirAkaraNa samajavuM. vacamAM samajavA mATe vAdIe zaMkA karelI ke AtmA nathI te sUtra zAmATe karavuM tenuM samAdhAna karyuM. have cAlu vAta kahe che. - temAM ahiM keTalAkane tenI khabara nathI ke huM kyAMthI A chuM enA vaDe keTalAkane ja saMjJAne niSedha karavAthI keTalAkane che te paNa kaheluM samajavuM. temAM sAmAnya saMjJAnuM dareka prANImAM siddhapaNAthI ane tenuM kAraNa jANavAthI ahiMA akiMcit paNe che (sAmAnya saMjJAnuM vizeSa prayajana nathI) paNa ahiM viziSTa saMjJAnI jarUra che ane te keTalAkane ja hovAthI tathA te saMjJAnuM bIjA bhavamAM janAra AtmAne spaSTa svIkAre che te sAupagI paNAthI sAmAnya saMjJAnA kAraNanA pratipAdanane choDane phakta viziSTa saMjJAnA kAraNone sUtrakAra batAve che - sejaM puNa jANejA saha saMmaha yA e paravAgaraNeNa aNNesiM aMti evA socA taMjahA-purathi mAo, pAdisAo, Ago ahamasi, jAva apraNayario, disAo aNu disAo dA Agao ahamasi, eva maMgesiM jaM NAyaM bhavati asthi me AyA, uvavAhae joimAo (disAo) aNudi Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAo vA, aNusaMcarai, savvA o disAo aNu disAo so'haM (sU. 4) te jANe te huM, AmAM se' zabda mAgadhI zailI pramANe prathamAnA eka vacanamAM che. "" zabdavaDe jANavuM ke je pUrve kahele jANanAre eTale jene vadhAre kSaya upazama hoya te vicAre che ke pUrve kahelI dizA ane vidizAmAMthI mAruM Agamana thayuM che. tathA huM pUrva janmamAM keNa hate devatA, nArakIya, ke tiryaca, athavA manuSya hate athavA strI, purUSa ke najSaka hate? athavA bhaviSyamAM huM A manuSya janmathI marIne devAdi zarIramAM jaIza evuM vicAre ane samaje AthI ema samajavuM ke kaI paNa anAdi saMsAramAM bamaNu karate prANI dizAmAMthI Agamanane na jANe (dareka na jANe) paNa je viziSTa saMjJAvALe hoya te jANe te mati jJAnavALe eTale jenI buddhi khIlelI hoya tene bhAvArtha e che ke AtmAnI sAthe jenI subuddhi heya te subuddhivaDe kaIka bhavyAtmA jANe che sUtramAM "as as gAI" tti zabdathI ema sUcavyuM ke matinuM Atma svabhAvapaNuM haMmezAM che paNa vaizeSika matavALA matine AtmAthI judI mAne che ane AtmAthI samavAya vRttimAM joDAyelI che. tevuM nahiM je putti eTale pitAnI buddhivaDe temAM bhinna paNa azvAdika pitAnAM mAne che tethI mati paNa Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [5] judI thaI jAya tevI zaMkA na thAya mATe sa zabda vizeSaNamAM che. ane saha (sAthe) zabda badhe lAgu na paDe ane AtmAnI sAthe haMmezAM rahyA chatAM prabaLajJAna Avara vaDe DhaMkAvAthI sadA viziSTa bAdha nathI. have te mati sanmati athavA svamati, te avadhi, mana:paryAya, ane kevaLajJAna, jAti smaraNa, e cAra bheda jANavI. temAM avadhi, mana:paryAya, ane kevaLa jJAnanuM svarUpa, bIja sthAnamAM vistArathI kahyuM che. ane jAti smaraNa jJAna te matijJAnane vizeSa bedhaja che. tethI A pramANe AtmAnI cAra prakAranI mati vaDe keka viziSTa dizAnI gati Agati jANe che. ane keka para (zreSTha) te tIrthaMkRta sarvajJa che. paramAthethI tene ja parazabdanuM vAccapaNuM hevAthI parapaNuM chevAthI parapaNuM Ape che tenAvaDe vyAkaraNa te upadeza te upadezathI jene tathA tenA bhede pRthvI vigere tathA tenI gati A gatine bIjo paNa jANe che. bIjA ja tIrtha. kara zivAya atizaya jJAnI evA kevaLI vigere pAse sAMbhaLIne jANe che ane je jANe che te sUtra avayavaDe batAve che. ke huM pUrva dizAthI AvyuM chuM ke dakSiNa, 5zcima, uttara, uMcI nIcI ke bIjI kaI dizA vidizAmAMthI Ave che. evuM viziSTa kSaya upazama AdivALAne tIrthakara tathA anya atizayajJAnI evA purUe jemane bodha Apela che temane AjJAna hoya che, tathA prati vi Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [76) ziSTa dizAmAMthI AgamananA parijJAna zivAya bIjuM paNa AvuM jJAna tene thAya che ke jema huM pUrve hatuM tema jANuM chuM ane have pachI mArA A zarIrane adhiSThAtA (atmiA) jJAna darzana,upaga lakSaNavALe upapAdaka (bhavAMtaramAM janA2) ane asarva gata (zarIra mAtra pramANa vALe) bhetA, mUrti rahita, avinAzI, zarIra vyApI, ItyAdi guNavALo mAre AtmA che. te AtmAnA ATha bheda che dravya, kaSAya, yoga, upaga, jJAna, darzana, cAritra, vIrya AtmA, ema ATha prakAre che. temAM ahiM A mukhyatve upaga AtmA vaDe adhikAra che. ane bAkInA bhede tenA aMza tarIke upayogamAM levAya che, tethI batAvyA che. - te pramANe mAre AtmA che. je amuka dizAmAMthI ke vidizAmAMthI gati prAgya karmanA upAdAnathI tene anusAra cAle che. pAThAntaramAM anusaMcaratIne badale anusaMsaraI pATha che. tene artha A pramANe che ke dizA vidizAonuM gamana athavA bhAva dizAmAMthI Agamana, tene yAda Ave che, have sUtra avayava vaDe pUrvanA sUtronA kahelA arthane upasaMhara che. (batAve che.) badhI dizAo ane anu dizAomAMthI je Ave che ane anusare che. athavA anusare che. te huM e ullekha karavA vaDe AtmAne bhAva siddha thAya che. ane pUrva vigere prajJApaka dizAo badhI grahaNa karI che. ane Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [77] bhAva dizAe paNa lIdhI che A kahelA gaMbhIra ane nikitakAra khule batAvavA mATe niryuktikAra traNa gAyAne sAthe kahe che. jANaI sayaM maIe, annasiM vAvi aMtie socA jANaga jaNa paNNavio, jIvaMtaha jIva kAevA // 34 // itya ya saha saMmaha atti, jaM e aM tatya jANaNA hoI ohI maNa pajjava, nANa ke vale jAi saraNe y||65|| paravai vAgaraNaM puNa, jiNa vAgaraNaM jiNA paraMna tthi aNNasiM socaMtiya, jiNe hiM savvo proannnno||66|| | kaI prANI saMsAramAM bhramaNa karate avadhi vigere upara kahelI cAra prakAranI pitAnI matI vaDe jANe che. ananupUrvI nyAya pragaTa karavA mATe pachavADe lIdheluM ane jenuM A pada paheluM kahe che. athavA cAM , A pada vaDe atiSaya jJAtionI pAse sAMbhaLIne jANe che tathA vALA givLaviga" A vAkaya vaDe para vyAkaraNa paNa grahaNa karyuM tenA vaDe A artha che. jJApaka eTale tIrthakarane prajJApita (bedhela) paNa jANe che. je viSa cane jANe che te piteja batAve che. sAmAnyathI jIvane A padavaDe adhikRta udezAne arthAdhikAra kahe che. tathA jIva ane kAyAne te pada vaDe pRthivIkAyAdine batAvavA vaDe bAkInA have pachInA chae udezAnA adhikAra ane anukame kahe che. * - - - Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8] - ahiM "tAramati A pada sUtramAM che. temAM kALA padavaDe jJAnane utpanna kareluM che "mana" pAnuM jANavAnA arthamAM che. kAraNa ke manana teja mati ( buddhi che mATeane te jJAna kevuM che. te batAve che. avadhi, mana paryAya kevaLa ane jAti samaraNa, rUpavALuM che. temAM avadhijJAnI hoya te saMkhyAtA ane asaMkhyAtA bhavane jANe che e pramANe manaH paryAyajJAnI paNa jANe che. paNa kevaLIte niyamathI anaMtA (tamAma) jANe che. tathA jAti smaraNavALe niyamathI saMkhyAtA bhavane jANe che bAkInI vAta spaSTa che. A 64-65 TIkA nahiM chatAM chAsaThamI gAthAne artha De - tAvIe chIe. "para vaI vAgaraNa te jinavyAkaraNa jANavuM jinezvarathI para bIje nathI, tathA bIjAonI pAse sAMbhaLIne, tathA jinezvarathI sarva para anya che. nicenI kathAothI jaNAze ke kaI bhavyAtmAne dharma rUcinI mAphaka svayaM jAti smaraNa pragaTa thAya che. keIne jinezvara pAsethI sAMbhaLIne thAya che. jema mahAvIra svAmI pAse tama svAmane thayuM tathA anya pAse eTale mallinAtha bhagavAnanA mitrone malli kumArIe yuvAvasthAmAM baMdha karatAM (mi ne) jAti samaraNa jJAna thayuM. e nicenI kathAthI samajAze. ahiA sahasammati vigere parijJAnamAM sukhathI samajAya mATe traNa dAMte batAve che. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [79) - vasaMtapura nagaramAM jItazatru nAme rAjA che tenI dhAraNI nAmanI mahAdevI (paTTarANI) che. tene dharmagrI nAmane putra thaye, te rAjA eka divasa tApasapaNe vrata levAnI IcchAvALo dharUcine rAjya seMpavAnI taiyArI karavA lAgyA. te joIne dharmarUcie petAnI mAtAne puchayuM ke mAre pitA rAjya zAmATe taje che? mAe kahyuM beTA! A nArakI vigerenA sakaLa duHkhanA hetubhUta tathA svarga ane mekSa mArgamAM vidana karanAra agalA ( AgaLI ) samAna tathA avazya dukha denArI lakSamI vaDe zuM prayojana che? paramArthathI A lekamAM paNa abhimAna mAtra phaLa devAvALI che. tethI tene choDIne ja sakaLa sukhanuM sAdhana je dharma teja karavAne tAre pitA udyama kare che. dharmarUci te sAMbhaLI che ke je lamI AvIja che te mArA pitAne huM aniSTa chuM ke je AvI sakaLa doSane dhAranArI lakSamI mane sepe che. ane sakaLa kalyANanA heta dharmathI mane dUra karAve che? ema kahI pitAnI AjJA laIne bApa sAthe pote paNa tApasanA AzramamAM gaye. tyAM badhI, tApasa saMbaMdhi kriyA yathA yogya karI ane rahe. ekadA amAvAsyAnA pahelAM eka divase kaI tApase urdu dhoSaNA karI ke he tApase ! AvatI kAle anAkuTTi che. ( agate pAkhI, aje) che. tethI Ajeja samit ( hemanA lAkaDAM) pula kuza ( darbha ) kaMda, phaLa, mULa vigere Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8] hamaNAja laIza. A sAMbhaLIne dharmacie pitAnA bApane pUchayuM ke tAta! A anAkuTTI zuM che. teNe kahyuM beTA! kaMdaphaLa vigere chedavAnuM kAma amAvAsyA vigere divase na karAya kAraNa ke te kApavA vigerenI kiyA sAvadha (pApavALI) che. te sAMbhaLIne A vicAravA lAgyuM ke huM mezAM anAkuTTi thAya te kevuM sAruM. A pramANe vicAra karate hatuM tevAmAM amAvAsyAne divaseja tapavana pAse jatAM sAdhuonuM darzana thayuM te sAdhuone teNe pUchyuM che bhAIo ! Aje tamAre anAkuTTI kema nathI jethI tame A aTavImAM nikaLyA che? teoe paNa kahyuM ke amAre te AkhI jIMdagI sudhI anAkuTTija che. ema kahIne sAdhu cAlatA thayA. dharmarUcine A sAMbhaLI, IhA, apaha, ane vimarzavaDe jAti smaraNa jJAna thayuM ke huM pUrvabhavamAM dIkSA laIne devakanA sukhane anubhavI ahiM AvyuM chuM. te pramANe teNe viziSTa dizAonuM Agamana pitAnI mati eTale jAti smaraNarUpa jJAnavaDe jAyuM. ane pratyeka buddha (gurU vinA pitAnI meLe dIkSA lenAra) thaye e pramANe bIjA paNa valkala cIrI, zreyAMsakumAra vigere ahiM jANavA - have para vyAkaraNanuM udAharaNa kahe che. gautama svAmIe mahAvIra prabhune pUchyuM ke he bhagavana! mane kevaLajJAna zA mATe utpanna thatuM nathI ? bhagavAne kahyuM. he maitama tamAre mArA upara ghaNe sneha che tethI teNe kahyuM he bhagavana? Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zA mATe mane tamArA upara ATale badhe sneha che? tyAre bhagavAne kahyuM ke pUrvamAM ghaNA bhavathI tAre ane mAre A saMbadha hatuM tethI. cira saMsiTThosime, pariciyosime goyame tyevamAdi. he maitama! tuM mArI sAthe ghaNe kALa rahele che. tathA ghaNA kALane mArI sAthe paricita che ItyAdi. A adhikArane tIrthakare kaheluM sAMbhaLIne paNa viziSTa dizAnuM Agamana vigerenuM jJAna thayuM. bIjAnI pAse sAMbhaLeluM tenuM udAharaNa have kahe che. malilakumArIne cha rAjya putro je jANatA hatA te paraNavAne mATe AvelA, temane pitAnA avadhi jJAnavaDe baMdha karavA mATe jevuM pUrvamAM sAthe rahIne dIkSA lIdhelI, ane dharmanA phaLathI jayanta nAmanA anuttara vimAnamAM je sukha bhegaveluM te kahI batAvyuM ane te sAMbhaLIne e mi je, ochA pApavALA hatA temane bedha thaye ane viziSTa dizAnA AgamananuM jJAna thayuM. teja saMbadhe A gAthA che. kiM thatayaM pamhuTuM, jaMca tayAbho ! jayaMtapavaraMmi / bucchA samaya nibaddhaM, devAta saMbharaha jAti // 1 // he mitre ! ApaNe jayaMta vimAnamAM rahelA ane tyAM ghaNA kALa sudhI sukha bhegaveluM te bhUlI gayA? tene yAda te kare, A traNa gAthAne tAtparya artha che. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - have ApaNI cAlu vAtane kahIe chIe. ke nize je " che te huM A pada vaDe ahaMkAra jJAna vaDe AtmAno ullekha vaDe pUrva vigere dizAomAMthI pitAnA AtmAne Ave ane jarApaNa kAraNa vinA bhava bramaNamAM paDele pitAne dravyArthapaNe nitya ane paryAya artha paNe anitya chuM ema je jANe che, teja kharI rIte AtmavAdI che. evuM sUtrakAra batAve che. se AyAvAdI loyAvAdI kammAvAdI kirighAvAthI ( phU0 1) ' te eTale je pUrve nAraka, tiryaMca, manuSya, devatA vigere bhAva dizAmAM ane pUrva dizA vigere prajJApaka dizAmAM bhamele pite pitAnA AtmAne akSaNaka, amUrta, vigere lakSaNavALe jANe che. te AtmavAdI, eTale AtmAne belavAnA svabhAvavALe che. ane je pUrva kahevA pramANe AtmAne na svIkAre te anAtma vAdI (nAstika) jANavA. vaLI je AtmAne sarva vyApI, nitya, ane kSaNIka mAne che, te paNa anAtma vAdI che. kAraNa ke sarva vyApI AtmAne niSkriya paNuM hevAthI bIjA bhavamAM saMkrAMnti na thAya, ane sarvathA nityapaNe paNa, apragyuta, anutpanna, sthira, eka svabhAva, e nityanuM lakSaNa hevAthI, maraNane abhAva thAya. ane bhava saMkrAnti paNa naja thAya, sarvathA kSaNika mAnavAmAM paNa nirbheLa vinAzathI, teja huM, AvuM pUrva tathA uttaranuM anu Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8i3) saMdhAna (jeDANa na thAya. je AtmavAdI che. te ja paramArthathI leka vAdI che. kAraNa ke aveleke (jue) che te "leka * eTale prANI gaNuM, tene besavAne jene svabhAva che te A vacanavaDe jeo AtmAne advaita mAne che, tenuM khaMDana karavA AtmAnuM bahatva karyuM. athavA evaliI ne badale "o pati e zabda laIe te leka cAdarajaju pramANa che. te athavA prANIgaNa temAM AvavAnA svabhAvavALe A vacana vaDe viziSTa AkAza khaMDanI "lekasaMjJA " batAvI ane temAM jIvAstikAya ( jIvasamUha ) nA saMbhavathI jIve gamana Agamana sUcavyuM che. teja jIva dizA vigeremAM javAnA jJAnavaDe AtmavAdI ane levAdI saMvRta (yukta) che ane te asumAna (prANa dhAraNa karanAra) che. karmavAdI eTale jJAnAvaraNIya ATha karma che. tene bolavAnA svabhAva vALe kAraNa ke nizcaya, mithyAtva, avirati, pramAda kaSAya gethI pahelA prANIo gati AgatinA karmane grahaNa kare che. tyAra pachI te te virUpa rUpavALI niomAM -utpanna thAya che. ane karma che te. prakRtti, sthiti, anubhAva, pradezarUpa cAra prakAre jANavA. A vacanathI kALa, yacchA, niyati, Izvara, AtmavAdI je ekAnta mAnanArA che, te. manuM khaMDana karyuM jANavuM. tathA je karmavAdI tejakiyAvAdI che kAraNa ke keganA nimitte karma baMdhAya che. ane eTale vyApAra che. ane vyApAra kriyArUpa che. tethIja karmane kArya Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8i4]. paNe bolavAthI tenuM kAraNa kriyAne paNa paramArthathI belanA che. kriyAnuM karma nimittapaNe nAgamamAM prasiddha che. te A pramANe AgamamAM che. ___ jANaM bhaMte ! esa jIve sayA samiyaM eyai veyai calati phaMdati ghaTTati tippati jAva taM taM bhAvaM pariNamati tAvaM caNaM aTTha viha baMdhae vA sattaviha baMdhae vA chaviha baMdhae vA egaviha baMdhae vA. NoNaM abaMdhae tti // he bhagavana. A jIva hamezAM samAna vadhe che ke vadhAre vadhe che, cAle che, pharake che. athavA hipe che (gati kare che) te te bhAvane jyAM sudhI pariName che tyAM sudhI ATha prakArane karma baMdha ke, sAta prakArane, cha prakArane, ke eka prakArane, ke baMdha vinAne che? (ahiM uttara nathI paNa jyAM sudhI teramA guNasthAna sudhI jIva saMsAramAM hoya tyAM sudhI yegI kriyA karanAra heAya e AThanA, sAtanA chanA, ane ekanA baMdhanavALo anukrame hoya che. te granthAtarathI jANavuM. e pramANe bIjAonI zaMkA nivAraNa karavAgatama svAmIe pUchayuM ane mahAvIra prabhue uttara Ape tethI ema batAvyuM je karmavAdI che teja kiyAvAdI jANavA. A vacanathI sAMkhya matavALA je AtmAne kiyA vinAne mAne che temanuM khaMDana Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have pUrve kahelI AtmapariNata rUpa kriyAne viziSTa kALa batAvanAra "ti pratyayavaDe kahetAM ga" nAma huM pratyaya sAdhavA gya AtmAne teja bhavamAM avadhi, manaH paryAya kevaLa jJAna, jAti maraNa, e cAra viziSTa saMjJA zivAya paNa traNe kALamAM pharasanAra matijJAnavaDe saMda bhAvane avagama ( jANapaNuM ) batAvavAne mATe kahe che , akarissaM ca'haM kAravestu ca'haM, karao Avi kANu vijJAna (phU0 2) ahiM A sUtramAM bhUta, vartamAna ane bhaviSya kALanI apekSAe traNa tathA te traNa sAthe karavuM. karAvavuM ane anumedavuM gaNatAM nava vikalpa thAya che. te A pramANe che. meM karyuM karAvyuM ane kartAne bhale jAye, huM karuM chuM karAvuM chuM, ane karAvanArane anukuM chuM. huM karIza, karAvIza, ane kartAne bhale jANaza, emAM pahele ane Tele e be bhAMgA sUtramAMthI ja lIdhA che tethI karIne bAkInA madhyamAM AvI gayA tethI nave bhAgAnuM grahaNa thayuM { lIdhA) eja arthane pragaTa karavA bIjo vikalpa che ke huM karAvIza e sutravaDelI che. A nave bhAgA sutramAM be cakAra hevAthI tathA apizabda levAthI te nava sAthe mana, vacana, kAyA ciMtAvatAM 27) bhede thAya che. te A pramANe, meM karyuM ahiA huM kAra zabda vaDe AtmAnA ulekha karanAra zabda Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaDe viziSTa kriyAnA pariNAma rUpa AtmA batAve che. tene A bhAvArtha che. teja chuM ke jenA vaDe meM A dehAdinI pahelA yuvAvasthAmAM Indriyane vaza paDelA viSayarUpa viSa vaDe mAhita thaelA anya cittavaDe te te akAryane anuSThAnamAM tatpara thaIne mAre anukULa karyuM" (mane gamyuM te karyuM ) kahyuM che ke, vihavA bale naDiehiM, jAI kIrati jovaNa mennN| vayapariNAmesariyAi, tAiMhiyae khuDakaM ti // 1 // vaibhavanA ahaMkAra vaDe nAcelA (nATaka karelA) e devananA mada vaDe je je kR karAyAM che. te badhAM budrApAmAM yAda AvIne hRdayamAM zalyanI mAphaka khaTake che. tathA meM karAvyuM enA vaDe bIjA mANasane A kAryamAM pravartate joIne meM pravRtti karAvI. tathA karanArane AjJA ApI. A pramANe karyuM karAvyuM ane anumadhuM e bhUtakALa sUcaka che. ane karuM chuM, karAvuM chuM, vigere vacanavaDe vartamAna kALa sUcavyuM che. tathA karIza, karAvIza, ane karanArane anudIza. e vacanathI bhaviSyakALa sucA A traNa kALanA pharasavA. vALA vacanavaDe deha, Indriya, thI jude AtmA bhUta, vartamAna bhaviSya saMbaMdhi kALa pariNAma rUpe AtmAnuM asti tvanuM jAnapaNuM sucavyuM che. ane jANapaNuM te ekAMta kSa NikavAdIne ke ekAMta nityavAdIne na saMbhave tethI A vacana vaDe temanuM khaMDana karyuM, Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [87) AtmAnuM kiyAnA pariNAmavaDe pariNAmapaNuM zvIkAryuM che tethI (kSaNikavAdI vigerenuM khaMDana thayuM che.) ane tenAja anusAre saMbhava anumAnathI atIta anAgata bhAvamAM paNa AtmAnuM astitva jANavuM athavA A kriyA prabaMdhanA pratipAdanathI karmanA upAdAna rUpa che. je kriyA che tenuM svarUpa batAveluM jANavuM. . 6. . have ziSya prazna puche che ke ATalI ja kriyA che ke bIjI kaI che tene A cArya mahArAja batAve che. eyAvaMti savvAti logasi kammasamAraMbhA parijANiyavyAbhavaMti (sU07) ATalI ja viziSTa kriyAo je pUrve kahelI che, te sarva leka eTale prANa samUhamAM karmane samAraMbha che te atIta, anAgata, vartamAna bheda vaDe karyuM, karAvyuM, ane ameryuM e vaDe tamAma kriyAne anusaranAra kare che e zabdavaDe badhI kriyAne saMgraha thAya che. ATalI ja kriyAo jANavI. bIjI nahi ane parijJA be prakAranI che. jJapariNA ane pratyAkhyAna parijJA temAM jJaparijJA (maLelA bedha) vaDe AtmA ane baMdhanuM astitva che. pUrve kahelI karma samAraMbhanI badhI kiyAo vaDe jANapaNuM thAya che. ane jANyA pachI pratyA khyAna parijJAvaDe badhA pApane AvavAnA heturUpa karmanA samAraMbhanA paccakhANa karavA joIe (bane tyAMsudhI cheDavA joIe) ATalA sAmAnya vacanavaDe jIvanuM astitva sAdhyuM che. ane te AtmAnuM dizAonuM je bhramaNa tenA hetuonA Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8i8] batAvavA sAthe apAne batAvavA kahe che. athavA je AtmA tathA karma vAdI che, te dizAonA bramaNathI chuTaze ane jeo karmavAdane nathI mAnatA teone kevA vipAka bhegavavA paDaze te batAve che. ___ apariNAya kammA khalu ayaM purise joimAo disAo aNudisAo aNu maMcarai, savvAo disAo savvAo aNudisAo sAheti (sU0 8) je purUSa (purimAM zayana karanAra te purUSa) athavA sukha duHkhethI pUrNa te kaIpaNa jaMtu athavA mANasa ahiA purUSanuM pradhAnapaNuM hevAthI te lIdhe che. paNa purUSa zabda upalakSaNamAM cAre. gatimAM pharanAre prANI le. te prANu athavA purUSa dizAane vidizAmAM saMcare te karmanA svarUpane jANatA nathI. tethI aparijJAta karyA che. ( sUtramAM khalu zabda nizcayarUpa che.) te nice dizA vidizAmAM bhame che. paNa kamane jANanAre bhamate nathI A upalakSaNa che. paNa ema jANavuM ke aparijJAta AtmA ane aparijJAta kviAvALe paNa jANa ane je aparijJAta karyA che. te dareka dizA vidi zAomAM pitAnA karelA karmo sAthe bIjI gatimAM saMcare che. (mULa sUtramAM sarva zabda eTalA mATe che ke badhI prajJApaka dizAo tathA bhAva dizAone paNa sAthe saMgraha ka) 8 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te AtmA tathA karmane na jANanAre zuM phaLa pAme che, te batAve che. ____ aNe garUvAo joNIo saMdhei, virU varUve vAre di saMve re ( go ) aneka saMkaTa vikaTa vigere rUpa ni che te - namAM utpanna thAya che. emanuM svarUpa jemAM udArika zarIra vagaNAnA pule sAthe jIva pite joDAya che te. eTale jenuM upattisthAna te enI che. cenAonuM svarUpa aneka prakAranuM che "haMvRta" eTale DhaMkAyelI "vivRtta' eTale khullI tathA banne prakAranI, tathA zIta, ane upaNa ema bhede che. athavA corAzI lAkha bheda che nIce pramANe, puDhavI jala jalaNa mAruya, ekake satta satta lkkhaao| vaNa patteya aNaMte, dasa coddasa joNi lkkhaao||1|| vigaliMdi esu dodo, cauro cauro ga NAraya surekheN| tiriesu huti cauro, coddasa lakkhAya maNuetu // 2 // pRthivI, pANI, agni, vAyu, e darekanI sAta sAta lAkha ni che. pratyeka sAdhAraNa vanaspatikAyanI cida ane dasa lAkhanI che. vikalendriya eTale be Izvi, traNa Indriya cAra Indriya, darekanI babbe lAkha che. ane nArakIya tathA devakanI cAra cAra lAkha che. tiryaMca paMcendriyanI paNa cAra Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAkha ane manuSyanI cauda lAkha che. tathA zubha azubha bhedavaDe niyenuM aneka rUpa paNuM che. te gAthAothI batAve che. mIyAdI joNIo, caurAsI tIya saya shssaaii| asubhAo ya subhAo, tatthasubhAo imA jANa // 1 // - zItAdi bhedathI rAzI lAkha yoni che. tenA zubha ane azubha evA be bheda che. temAM zubha yuni nIce pramANe. asaMkhAu maNussA, rAIsara saMkhamAdi AUNaM / titthagara nAmagotaM, savva suhaM hoi nAyavvaM // 2 // tatyaviya jAi saMpannatAdi, sesAuhuMti anubhaao| devesu kivisAdi, sesAo hutiu subhAo // 3 // paMciMdiya tiriekhaM, iya gaya rayaNe havaMtiu subhaao| sesAo asubhAo, subhavaNNe gidiyA dIyA // 4 // deviMda cakATTI, taNAI mAttuM ca titthagara bhAvaM / aNagAra bhAvi tAviya, sesAu aNaMta sopattA // 5 // asaMkhya AyuvALA (jugalIA manuSya) ane saMkhyAtA AyuvALA rAjezvara vigere tathA tIrthaMkara nAma zetravALA je jIva hoya che. temane badhuM zubha hoya che. ane temAM paNa jAti maraNa jJAnavALA vigere zubha hoya che. ane bAkInA azubha jANavA. ane devAnimAM paNa kiviSiyA zivAya bIju devanie zubha jANavI. ra-3. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcendriya tiryaMca nImAM ghaDA, hAthI, vigere je caka vRttinAM ratna che, te zubha ni tathA zubha varNavALA, ekendriya vigere zubha hoya che (4) devendra tathA cakravRti paNAmAM tathA tIrthakara bhAvane mUkIne tathA bhAvita anagAre (sAdhu) mukIne bAkInA anantavAra nine pAmyA. A aneka rUpavALI nine dizA vidizAmAM paryaTana karanAre karmane na jANanAre AtmA pitAnI sAthe joDe che (nimAM bhame che ) eTale enI sAthe saMdhi kare che. kaI jagAe "saMghAvaI " pATha che. tene artha e che ke vAraMvAra te nimAM jAya che. ane tenA saMdhAnane anubhave che te batAve che. virUpa eTale bibhatsa amane jJarUpa vALA spaze je duHkha denAra che te dukha samuhane sparza karavAthI pIDAya che. "tata dhyaa" zabdathI tene vyapadeza karyo che mATe jANavuM ke dukhe bhagave che. A te upalakSaNa mAtra vedanA che. ke evA sparzane anubhavIne dukha bhegave tevI rIte zarIra saMbaMdhI ane mana saMbaMdhI paNa dukhe. anubhave che. ( nArakInI aMdara jIvene te sthAnanI vedanA zarIrane paDe che. tema manamAM vikalpanA paNa ghaNAM dukhe che. te batAvyAM che.) ahiM sparza grahaNa karavAthI ema samajavuM ke sparza Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna badhA saMsArI chane che. tethI saMsAramAM rahenArA savA jene samuha duHkha bhegave che. ema batAvavA mATe sparza lIdhe che. vaLI ahiM A paNa kahevuM ke kharAba evA 35, 2sa, Adha, mane zam tena. 5 bhanubhava cha. 25nu virUpa rUpa thavAnuM kAraNa pUrve karelAM je pApe te udayamAM AvatAM kAraNarUpa thaIne kAryamAM sparza paNe anubhavAve che. ema jANavuM. vicitra karmanA udayathI karmanuM svarUpa na jANanAre saMsArI sparzAdi virUpa rUpa aneka judI judI nimAM vipAkathI eTale phaLarUpe bhagave che. kahyuM che ke - taiH karmabhiH sajIvo, vivazaH saMsAra cakramupayAti / dravyakSetrADA bhAva bhinna, mAvarttate bahuzaH // 1 // narakeSu devayoniSu, tiryagyoni ca manuSyayoniSu c| paryaTatighaTiyantravadAtmAvibhraccharIrANi // 2 // satatAnu baddha muktaM, duHkhaM narakeSu tIna pariNAmam / tiryakSu bhaya kSuttRDadhA, di duHkhaM sukhaM cAlyam // 3 // sukha duHkhe manujAnAM, manaH zarIrA zraye bahu viklpe| sukha mevahi devAnAM, duHkhaM svalpaM ca manasi bhavam // 4 // karmAnubhAva duHkhita, evaM mohAndhakAra gahana yati / andha iva durgamArge, bhramati hi saMsAra kAntAre // 5 // duHkha pratikriyArtha, sukhAbhilASAca punarapitu jiivH| Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [63) prANi vadhAdIna doSA, nadhitiSThati mohsNchnnH||6|| banAti tato bahuvidha, manyatpunarapi navaMsu bahu karma / tenAthapacyate puna, ragne ragniM pravizya ca // 7 // evaM karmANi punaH punaH, sa banastathaiva muMzcaMzca / sukha kAmo bahuduHkha, saMsAra manAdikaM bhramati // 8 // evaM bhramataH saMsAra sAgare, durlabhaM manuSyatvam / saMsAra mahatvA dhArmika, tvaduSkarma baahulyaiH|| 9 // AyAdazaH kularUpa, sapadAyuzca dAghamArAgyam / yati saMsargaH zraddhA, dharma zravaNaM ca mati taikssshym||10|| etAni durlabhAni, prAptavatopi dRDhamohanIyasya / kupathAkule'haMdukto'ti durlabhojagati snmaargH||11|| " te karmothI jIva pasvaza thaIne saMsAra cakane pAme che. ane dravya, kSetra, kALa, ane bhAva, e cAremAM ghaNIvAra badalAya che mA narakamAM devani tiryaMca eni ane manuSya enimAM ghaTI yaMtranI mAphaka navAM navAM zarIra karIne AtmA bhame che mArA haMmezA bAMdhelAM pUrve kahelAM tIvra pariNAmavALAM narakanA dukhe bhagave che. tathA tiryaMca nimAM, bhaya, bhUkha, tarasa, vadha tathA mAra vigere ghaNAM duHkho ane zaiDAM sukhane bhegave che pa3 manuSyanA sukha duHkhamAM mana ane zarIra AzrayI bahu vikalpa che. eTale temAM sukha dukhane Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9i4) nizcaya nathI eTale devene sukha te che paNa temane mana saMbaMdhI DuiM duHkha che kA karmanA anubhavathI duHkhI thayele AtmA aMdhanI mAphaka mehAnvakAre gahana ane kaThaNa mArga vALA saMsAra rUpa vanamAM jIva nizcaye bhame cheupA (paNa nIkaLI zakti nathI) duHkhane dUra karavA ane sukhanI IcchAthI pharIne paNa mehathI gherAyale jIva prANIvadha vigere doSa (dharmane nAme adharma) kare che mAdA te ajJAnI che tethI ghaNe prakAre ghaNAM pApa ane tethI ekavAra agnimAMthI nIka- - bele bIjI vakhata agnimAM ja praveza kare tenI mAphaka duHkhathI baLe che hA A pramANe te chavakane pharI pharIne bAMdhate ane bhegAvIne mukta thate anAdi kALathI sukhanI IcchAvALo bahu dukhavALA saMsAramAM bhaNe che che e pramANe saMsAra sAgaramAM bhamatAM bhamatAM durlabha manuSyapaNuM pAmIne vizALa saMsAramAM vinarUpa adhArmikatva duSkarma prAya hevAthI (jI. dharma karI zakatA nathI lA Arya deza, uttamakuLa, rUpa, saMpadA Ayu, ane lAMbA kALa sudhI AregyatA tathA yati (sAdhu) saMsarga tathA temanA vacana upara zraddhA tathA dharmanuM sAMbhaLavuM ane tenI buddhimAM vicAra karavAnI zakti AvavI e badhuM durlabha che mA te maLe te badhuM thAya chatAM paNa cIkaNu mehanIya kamathI kupathamAM paDelA jene A jagatamAM jInezvare kaheluM sanmArga pAma bahuja muzkela che. 11 athavA je purUSa badhI dizA vidizAmAM anusaMcare Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. tathA aneka rUpavALI niyAmAM daDe che. ane virUpa rUpavALA sparzane anubhave che. te manuSya karma baMdhananI kiyAthI ajANe hevAthI, mana, vacana, ane kAyAvaDe karma kare che. pote jANatA nathI ke meM pUrve karelAM che. karUM chuM ane je karIza te badhA karmo jene duHkha devA rU5 hevAthI te sAvadha che ane te baMdhananAM hetu che. ane tethI ajJAna dazAmAMja te ne pIDA karanArAM kRtyamAM taiyAra thAya che ane tenAthI ATha prakAranAM karma baMdha thAya che. ane tenA udayathI aneka rUpavALI enimAM anukrame avatare che ane virUpa rUpavALA sparzane anubhava kare che. pAlA je Aja pramANe che. te zuM karavuM te batAve che. tattha khalu, bhagavatA pariNNA paveiA (ma. 10) upara kahelA vyApArane meM karyo karUM chuM ane karIza, evI AtmAnI je pariNati che, te svabhAvapaNe mana vacana ane kAyAnA vyApAra rUpamAM parijJAna te parijJA che. ane te prakarSathI prazasta che. ema zrI mahAvIra prabhue batAvyuM che. ema sudharmA svAmI jaMbusvAmIne kahe che te parijJA be prakAranI che. jJaparijJA ane pratyAkhyAna parijJA temAM bhAgavAna kahe che ke sAvAda vyApArathI baMdha thAya che. ema jANavuM te jJapariNA che ane tyAgavuM te ne pratyAkhyAna parijJA che. nitikAra teja arthane kahe che. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] tatya akAri kari saMti, baMdha ciMtA kayA puNo hoi saha sammaiA jANai, koi puNa hetu jantIe // 67 // temAM eTale kayAthI adhAtA karmoMmAM zu' thayuM te kahe che. karyu. ane karIza A bhaviSya ane bhUtakALa levAthI vacamAM rahela vartamAna kALa paNa AvI jAya che tathA karavA sAthe karAvavuM ane kartAne anumedavu e darekanA traNa traNa bheda gaNatAM nava thayA te Atma pariNAma ghaNe cAga ( vyApAra rUpe lIdhelA jANavA temAM A Atma pariNAma rUpa kriyA vizeSavaDe madhanI ciMtA karI che eTale adhanuM upAdAna lIdhu che. kAraNa je jaina zAstramAM kahyuM che ke cAga nimitte kama adhAya che' ane A koika purUSa jANe che je ne sanmati athavA svamati AtmAnI sAthe che. te avadhi manaH paryAya kevaLa jJAna tathA jAti smaraNu rUpa jJAna che tenA vaDe jANe che, ane keItA pakSa dharma, anvayavyatireka lakSaNa vALI hetunI yuti vaDe jANe che. have ajJAnI jIva zA mATe AvA kaDavA vipAkavALA karmanA Azrava rUpa hetubhUta kriyA vizeSamAM pravarte che? A ziSyanA praznanA uttara Ape che. " imassa caiva jIviyasya parivaMdaNa mANaNa pUyaNAe jAI maraNa moyaNAe dukkha paDighAya he (sU011) Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [7] temAM jenA vaDe jIve che te jIvita enAthI AyuSkarma vaDe prANanuM dhAraNa karavuM che. ane te dareka prANIne jANItuM che. tethI pratyakSa Asanna vAcI ? zabdavaDe prayAga karyo che (gujarAtImAM A kavitA mATe vaparAya che) cakAra have pachI kahevAnI jAti vigerene sAmaTe artha batAve che. evakAra nizcaya vAcaka che. tenA vaDe jANavuM ke AjIvita taddana sAra vinAnuM (nakAmuM) ja che tathA vIjaLInA jevuM caMcaLa che. jemAM bahu vina che, te jIvitanA lAMbA sukhane mATe kriyAomAM pravarte che. te A pramANe, | huM rega vinA jIvIza, sukhathI bhege bhegavIza. vaLI vyAdhi dUra karavA mATe nehapAna (madira vigere pIvuM) tathA lAvakapizita (titaranuM mAMsa) bhakSaNa vigere kriyAmAM varte che. tathA alpa sukhane mATe abhimAna grahavaDe AkuLa cittavALA thaI ghaNA AraMbha parigrahavaDe bahu azubha karmo upArjana kare che. kahyuM che ke devAsasI pravara yoSida pAya zuddhA, zayyAsanaM karivarasturago ratho vaa| ar mizibitArAnapAnamAtrA, rAjJaH parAkkamiva sarva mavehi zeSam // 1 // suMdara be prakAranAM vastra, yuvAna strI, sukha upajAve evI suMdara zayyA, Asana, hAthI, ghoDA, rathavALA rAjAne Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8i) paNa kALa AvI pahoMce che. te vakhate vadhe kahelA niyamathI bAMdhI ApelA khAnapAna sivAya bIjuM badhuM pArakA jevuM ja thaI jAya che ema samaje. 1 che puSTyarthamannamahi yatpraNidhi prayogaiH . saMtrAsadoSakaluSo nRpatistu bhuGkte parika javAmAAti saikAma tatsvAdutAM bhRzamupaiti na pArthivAnnam // 2 // kara cAkara dvArAnA trAsathI pIDAya rAjA pitAnI puSTine mATe je anna khAya che. paNa bhaya vinAne ane zAMtInA sukhamAM prItIvALe sAdhu bhikSAmAM je AnaMda mAne che te AnaMda ane svAda rAjAnuM anna ApatuM nathI. rA. ... bhRtyeSu mantriSu suteSu manorameSu kAntAsu vA madhu madAGkarite kSaNAsu vizrambha metina kadA cidapi kSitIzaH marvAbhizaGkitamateH katarattu maukhyam // 3 // nakamAM, pradhAne mAM, badhI rIte sundara evA putramAM, ane suMdara nayanavALI pitAnI strImAM paNa rAjA kaI divasa vizvAsa rAkhI zako nathI. te badhI jage para zaMkA vALAne te sukha kyAMthI ja hoya ! 3. tethI A pramANe na jANate e tarUNa kamaLa khAkharAnA pulanI mAphaka caMcaLa chavitamAM AnaMda mAnanAra Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane ene haNavA vigere kRmAM AnaMda mAnavAthI temAM pravarte che. ane te badhuM jIvitana, parivaMdana, mAna, pUjanane mATe kare che. ( ahiM parivaMdanane artha saMstava ane prazaMsA che.) eTale prazaMsA mATe pApa kare che. jemake huM mera vigerenA mAMsa bhakSaNathI, baLavAna, tejathI dedIpyamAna devakumAra je lekemAM prazaMsA pAtra thaIza, tathA mAnana, (ubhA thavuM, Asana ApavuM, hAtha joDI page lAgavuM) vigeremAM yogya thaIza evI IcchAthI tene mATe ceSTA karIne karma ekaThAM kare che. tathA pUjana eTale draviNa, (dhana), vastra, anna, pAna, satkAra, praNAma tathA sevA vigere rUpavALI che te athavA tene mATe kriyAomAM karmAvaDe AtmAne deve che. te ja pramANe vIra bhegA vasuMdharA mAnIne laDAIo kare che, ane daMDanA bhayathI prajA Dare ema dhArI daDe che. jevI rIte prazaMsA mAna ane pUjAnA bhukhyA rAjAe adharma kare che. te pramANe bIjA jIvone AzrayI paNa jANI levuM (popakAra mATe tana mana tathA dhana ApatAM je ke yatkiM. cit kriyAo lAge che, ane tenAthI prazaMsA vigere paNa thAya che. tene niSedha A jagoe nathI. paraMtu jeo khAsa rAjA athavA moTA amaladAre ke AgevAne khoTI meTAI levA alpa jIdagIne mATe duSTa kRtya karI prajAne paDe che, temane niSedha karyo che.) ahi vaMdana vigerenA hRddha samAsa Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (100) karIne tAdarthyamAM cothI vibhakti che, eTale jIvitanA pari vaMdana, mAna, pUjanane mATe kama AzravamAM ajJAna saMsArI ja pravarte che. A samudAya artha che. phakata parivaMdana vigere mATeja karma bAMdhe che. ema nahiM paNa bIjA mATe paNa bAMdhe che te batAve che. janma, maraNa, ane mukAvuM eTale jAti, maraNa, tathA mecana samAhAra hRddha karIne tAda catuthI vAparI eTale prANIo janma, maraNa, ane mekSane mATe tevI kriyAmAM pravartamAna banI karmone grahaNa kare che. temAM janma mATe kecaari (kAtikeya) nuM vaMdana Adi kriyA kare che. tathA je je uttama vastuo ahiM brAhmaNa vigerene Ape che te te bIjA janmamAM bhegavaze e pramANe manue paNa kahela che. vAri dastRptimApnoti, sukhamakSayyamannadaH tilapradaH prajAmiSTA-mAyuSka mbhyprdH|| pANI ApanAre tRpti pAme che. anna ApanAra akSaya sukha bhogave che. tala denAre icchita prajAne pAme che. ane abhayadAna denAre dIrdhAyuSI thAya che. 11 che ahiM ekaja subhASita che. abhaya pradAna te tuSa (bhAtanAM choDAM kusakI) mAM kaNikA kaNakInI mAphaka che. e pramANe kumArga upadezathI hiMsAdimAM pravati cha kyiA kare che tathA maraNane mATe piMDadAna vigerenI kriyAmAM pravarte che. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (101) athavA mAre saMbaMdhI eNe mAryo che. ema dhArI tenuM vera vALavA mATe tenA vadha baMdhamAM pravarte che. tathA pitAnA maraNanI nivRtti mATe durgA vigere devIe mAgele bakarA vigerene bhoga Ape che. athavA yaza dharmanI mAphaka ATAne kukaDo banAvIne dhare che. tathA mekSane mATe jenuM citta ajJAnathI gherAyeluM che, evA manuSya paMcAgnitapa vigere je prANIone duHkha denArAM anuSThAna che, temAM pravartamAna thaIne karma grahaNa kare che. athavA jAti maraNa bannethI sukAvA mATe hiMsAdi kriyA kare che. A zivAya "vA mA mokaLarg" tti, bIje pATha che. tene artha e che ke bhejanane mATe kRSiI (khetI) vigeremAM pravartelA pRthivI, pANI, pavana, agni, vanaspati, tathA be, traNa, cAra, pAMca IndriyavALA je jIve che, temane mAravA mATe udyamAna thAya che. ( AmAMnA manuSyanA zAntimaya jIvana mATe grahasthane je khAsa jarUranAM kRtya che, te cheDIne AraMbha parigraha vizeSa paNe na karavA tathA sAdhuone mATe sarvathA zAtimaya jIvana gujAravA AraMbha parigrahane niSedha che.) tathA duHkhanA pratighAta (dara karavA) mATe dhyAna rAkhI pitAnA rakSaNa mATe AraMbhe kare che. jemake vyAdhinA pIDAyalA tetaranuM mAMsa tathA madira vigerenuM pAna kare che. tathA vanaspatinA mULa, chAla, pAMdaDAM, rasa vigerethI siddha thayele zata pAka vigerene mATe agni Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] vigerene samAraMbha vaDe pApa pite kare che. bIjAthI karAve che. ane anya karanArane anude che A pramANe atIta anAgata kALanuM paNa mana vacana kAyAnA vaDe karmanuM grahaNakare che, tevuM samajavuM. tathA duHkha nAza karavA mATe tathA sukhane meLavavA mATe saMsAra saMbaMdhI strI putra gharanuM rAca racIluM vigere grahaNa kare che. tathA tene meLavavA tathA rakSaNa karavA te kriyAo karavAmAM pravartelA rahI pApa karmane seve che. kahyuM che ke , ___ Adau pratiSThAdhigame prayAso, dAreSu pazcAdgRhiNaH sutessu| kartu punasteSu guNaprakarSa, chAta ghara nAra saMsArI jIva pahelAM pratiSThA meLavavAmAM prayAsa kare. che. tyAra pachI paraNavAmAM, pachI putra meLavavAmAM ane pachI tene guNavAna karavAmAM ane tethI paNa vadhAre sAra thAya tema karavAmAM prayAsa karyA kare che. A pramANe kriyAvizeSathI karmopArjana karIne judI judI dizAomAM saMcare che. ane aneka rUpavALI jeniemAM janme che. ane virUpa rUpavALA sparzane vede che. AvuM samajIne kiyA vizeSanI nivRtti karavI.. | 11 che have kiDyA vizeSa ATalI ja che te batAve che. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (103) eyAvaMti savvAvaMti lAgaMsikamma samAraMbhA parijhALa i vyA mati ( 0 22) - mAgadhI dezI bhASAnI prasiddhivaDe mULa sUtramAM "eyAvaMti salvAvati " zabda che. tene paryAya eTalIja badhI kriyAo badhA lekane viSe eTale dharma adharma astikAya thI avacchinna (viTAyalA) AkAza khaMDamAM kriyA vizeSa che. paNa enAthI adhika nathI ema jANavuM. pUve enuM grahaNa karela che, evuM tAtparya che. eTale pitAnA AtmA mATe bIjA mATe tathA te banne mATe A leka ane paralekanA atIta, anAgata ane vartamAna kALamAM karyuM karAvyuM ane anumedavAvaDe AraMbhe thAya che. te badhAne pUrve grahaNa karelA che. te jyAM lAgu paDe tyAM javA che 12 A pramANe sAmAnyapaNe jIva, astitva sAdhIne tene duHkha denArI viziSTa kiyAonuM baMdha hetupaNuM batAvI, tene upasaMhAra dvAravaDe virati batAve che. ___ jassete logasi kamma samAraMbhA pariNAyA bhavaMti se hu muNi pariNAya kamme (sU0 13) ttibemi I uthanAra ? bhagavAna sarva vastunA jANanArA kevaLa jJAna vaDe sAkSAt jANIne A pramANe kahe che. je mumukSu che, tene pUrva kahelA samAraMbha kriyA vizeSa che. athavA jJAnAvaraNI Adi AThama Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10] karmanA upAdAnanA hetu che. te kriyA vizeSa ja che. te sArI rIte karma baMdhana hatu paNe jANelA che. mULamAM hu zabda avadhAraNa arthamAM che. ane jagatanA traNe kALanI avasthA mAne te muni teja muni jJaparijJA vaDe karmane jANanAre ane pratyAkhyAna parijJA vaDe karma baMdhanA hetuo je samasta vacana kALanA vepAra che. tene tyAge. A saMsArI vepAra tyAgela muni mikSanA aMgabhUta jJAna ane nirvadya kiyA je che, tene grahaNa kare, kAraNuM ke jJAna kriyA vine mokSa nathI. tethI kahyuM che ke, jJAna kriyAmAM mota, iti zabdathI ATale A Atma padArthane vicAra che ane karma baMdha hetune vicAra che te saMpUrNa paNe u zA vaDe samApta karyo te batAvanAra che. athavA Iti zabdathI Aje huM kahuM chuM. pUrve kaheluM ane have kahIza te badhuM bhagavAna pAse sAkSAta sAMbhaLIne kahuM chuM A pramANe zastra parijJAnamAM pahele uddeza samApta thayA. cheudeze pahelo samApta che have bIjo udeze kahe che. pahelA ane bIjA sAthe A saMbaMdha che. pahelAmAM sAmAnyapaNe jIva astitva sAdhyuM ane have te jIvane indriyAdi pRthivI vigerenuM astitva batAvavAnI IcchAthI kahe che. athavA pUrve pari. jJAta karma paNa te munipaNAnuM kAraNa batAvyuM. paNa je Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [15] aparijJAta karma paNAthI muni na bane, ane virati cAritra) na le, te pRthivI vigere jIva enimAM bhramaNa kare che. have pRthivI vigere zuM che ? kayAM che? te batAvavA ane tenuM vizeSa astitva jaNAvavA A bIjo uddezo kahe che tethI A bIjA AvelA uddezAnA cAra anugadvAramAM kahelA nAma niSpanna nikSepamAM, pRthivI e uddeze che. tathA udezonA nikSepA vigere bIjI jagAe batAvelA hovAthI ahi nahi batAvIe ane pRthivInA je nikSepa vigere saMbhave te nitikAra batAve che. puDhavIyenikkhevo, parUvaNAlakkhaNaM parImANaM / uva bhogosatthaM veyaNAya vahaNA nivittIya // 18 // pUrve jIvanA uddezAmAM jIvanI prarUpaNa kema na karI? evI zaMkA na karavI kAraNa ke jIvAtmA sAmAnya che. tene vizeSa AdhArapaNe pRthyAdirUpapaNe hovAthI sAmAnya jIvanuMupabhega vigerenuM thavuM asaMbhava che. (jIva je khAya che. athavA je je jIvane vinAza kare che. te jIvane nahiM paNa chava saMbaMdhI kAyane che.) mATe jIvane badale pRthivI vigerenI carcAthI jIvanI ciMtavanA karI che temAM pRthivIne nAmAdi nikSepa kahe ane prarUpaNAmAM tenA suma, bAdara vigere bhede kahevA, ane lakSaNa te sAkAra ane anAkAra upayoga ( sAmAnya dekhavuM te anAkAra ane vizeSa dekhavuM Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [106] te sAkAra, tathA kAya yAga vigere che. parimANu eTale savartita leAkanA prataranA asaMkhyeya bhAga mAtra che. ane upabhAga te zayana, Asana ane ca'kramaNa cAlavu vigere che. zastra te sneha, amla, (khA) rasa tathA khAra vigere che. vedanA te peAtAnA zarIramAM avyakata cetanArUpa, te sukha duHkhanA svabhAva che ema jANavu. vadha, te karyuM, karAvyu, ane anumegha, e vigerethI jIvanA upamana rUpa che. nivRtti eTale apramattapaNe sAdhunA saMna, vacana, kAya guptivaDe jIvAne duHkha na devuM te. A badhA gAthAmAM AvelA zabdonA TuMkAmAM atha che. paNa vizeSa tA niyuM - kitakAra anukrame kahe che. - nAmaM ThavaNA puDhavI, davva puDhavIya bhAva puDhavIya / eso khalu puDhavIe, nikkhevo cauvviho hoi // 69 // nAma sthApanA pRthivI, tathA dravya ane bhAva pRthivI, ema cAra prakAre pRthivInA nikSepa thAya che. tevA atha gAthAmAM che. have nAma sthApanA sugama hovAthI tene cheDIne drazya pRthivInA nikSepe! kahe che. davvaM zarIra bhavio, bhAveNaya hoi puDhavijIvou / jo puDhavi nAma goyaM, kammaM veei so jIvo // 70 // dravya pRthivI AgamathI ane nAAgamathI ema be prakAre che. AgamathI jANanArA paNu, tene temAM upayega Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [107] nathI, ane nAAgamathI pRthivI padArthane jANanArA jIva, zarIra mUkI gayelo te. jJa zarIra ane bhaviSyamAM jANaze te ALaka vigere bhavya zarIra, A be zivAya drazya pRthivI jIva, eka bhavika, adhdha AyuSya, tathA abhimukha nAmagAtra che. e traNa bheda che. ( Anu varNana dazavaikAlikamAM, vRkSanA nikSepAmAM chapAyaluM che. pAne 51 me jovuM. ) bhAva pRthivI jIva, je pRthivI nAmAkrikama udayamAM AvyuM hoya tene vede che. nikSepaDhAra pUrU thayu. have praznapaNAkAra kahe che. duvihAya puDhavi jIvo, suhumAtaha bAyarAya logaMmi / suhumAya savvaloe, doce vaya bAyara vihANA // 71 // pRthivI kAyanA be bheda che. sUkSma ane mAdara. te A pramANe, sUkSma nAma kama nA udbhayathI sUkSma, ane bAdara nAmakamanA udayathI bAdara, karmanA udayathI temanuM sUkSma AdarapaNuM che. indricothI na dekhAya te sUkSma, ane ( indriyethI dekhAya te Adara, ) vyavahAramAM khera ane AmaLuM eka bIjAnI apekSAe nAnAM moTAM gaNAya paNa te ahi' na levu, dAkhaDAmAM ThAMsI ThAMsIne bharelA gadhanA avayavAne chuTA phUMkayA hAya ane temAMthI sugadhI uDe. ane dAkhaDA khAlI thaI jAya paNa dekhAya nahi. tenI mAphaka salAka vyApI ThAMsI ThAMsIne bharelA sUkSma pRthivI Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [108) kAya che. ane bAdara, te mULa bhedathI be prakAre che. te batAve che. duvihA vAyara puDhavI samAsao saha puDhavi khara puDhavI saNhAya paMcavaNNA, avarA chattIsa ivihANA // 72 // saMkSepathI bAdara pRthivI be prakAranI che. suMvALI bAdara pRthivI, ane khaDabacaDI baMdara pRthivI, temAM suMvALI bAdara pRthivI lIlI, kALI, lAla, pILI ane dhaLI, ema pAMca prakAranI che. ahiMA guNanA bhedathI guNIne bheda jANa. have khaDabacI pRthivI 36 prakAranI che te batAve che. puDhavIya sakarA vAlugA, ya uvale silAya lonnuse| aya taMva tauasIsaga, ruppa suvaNNe ya vahare ya // 3 // hariyAle hiMgulae, maNosilA sAsagaMjaNa pvaale| abbha paDalabbhavAlua, bAyara kAye mANi vihANA74 gomejayeya ruyage, aMko phalihe ya lohi yakkha ya / maragaya masAra galle bhuya moyaga iMda nileya // 7 // candappahaM verulie, jala kaMte ceva sUrakaMte ya / e e khara puDhavIe, nAmaM chattI sayaM hoI // 76 // pahelI gAthAmAM pRthivIne caMda bheda che. bIjImAM hari tAla vigere ATha ane trIjImAM gomedaka vigere daza ane thImAM cakkAnta vigere cAra bheda che. ahiM pahelI be Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [19] gAthAvaDe sAmAnya pRthivInA bheda kA e uttaranI be gAthA vaDe maNinA bheda batAvyA. A gAthAo spaSTa hevAthI TIkAkAre vadhAre khulAso karyo nathI. paNa sAmAnya buddhivALA mATe badhA bhedo lakhIe chIe (1) pRthivI (2) zarkarA (3) vAlukA (4) upala (5) zIlA (6) luNa (7) usa (8) leDuM (9) tAMbu (10) taravuM (11)sIsuM (12) rUpuM (13) senuM (14) vaja (15) haratAla (16) hiMgaleka (17) maNazIla (18) sAsaka (19) sura (20) paravALuM (21) abhrakanA patarAM (22) abrakanI retI e bAdarakAyanA bheda che. ane maNinA bheda che te have kaheze. (23) gameda (24) rUcaka (25) aMka (26) sphaTIka (27) lehitAkSa (28) marakata ( pAnuM ) (29) masAlgala (30) bhujamecaka (31) IndranIla nIcenI TippaNI uparathI jaNAya che ke caMdana geruM haMsaga, A vigare ratnanAja bhede che, te batrIsamuM jANavuM (33) caMdraprabha (34) vairya (35) jalakAMta (36) suryakAMta sUma bAdara bhedane e pramANe batAvIne have varNa vigerenA bhedavaDe pRthivInA bhede batAve che. vaNNa rasa gaMdha phAse, joNippamusa bhavaMti sNkhejaa| NegAi sahassAI, huMti vihANaM mi ikike // 7 // A varSe te dhoLA vigere pAMca, ane rasa te tIkhA vigere pAMca, ane gaMdha te sugaMdhI tathA dugadhI evA be tathA Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [110] praH kaka vigere ATha sparza temAM ekeka varNAdikamAM paNa ni vigere ghaNAja bheda thAya che, saMgeyanuM anekarUpa paNa hevAthI, viziSTa saMkhyAnA arthane kahe che. aneka hajAra eka eka varNAdikanA bheda thAya che. kAraNa ke bhede nithI, ane judA judA guNethI thAya che. ane te badhA maLI sAta lAkha eni pramANa che. pRthivIkAyanuM svarUpa prajJApanA sUtramAM kahyuM che ke - "tatthaNaM jete pajattagA eesiNaM vaNNA deseNaM gaMdhA deseNaM rasA deseNaM phAsA deseNaM sahassaggaso vihANAI saMkhejAI joNi pamuha saya sahassAI pajjattayaNissAe apajattayA vakkamaMti, taM jatthego tattha niyamA asaMkhenA, settaM khara bAyara puDhavI phayA >> - temAM je paryApta che, te pitAnA varNa AdezathI, baMdha, rasa, ane sparza AdezathI, hajAra prakAranA bhedo che. ni vigere lAkhe gaNatrIe che ane paryAptAnI nizrAe, apa ptA bhutakame che. eTale jyAM eka paryApta hoya tyAM ane saMkhyAta aparyApta hoya che. A pramANe khara bAdarapRthivIkAya jIva jANavA. ahiA saMvRtta nivALA pRthivIkAyika kahyA, ane te sacitta, acitta, ane mizra, tathA zIta Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [111] uNa ane te beka ema bheda jANavA, A ninA bheda che. teja pharIthI niryuktikAra khulAsAvAra kahe che. je vapaNami ya ikike, gaMdhaMmi rasammi taha ya phaasmmi| nANatti kAyavyA, vihANae hoi ikikaM // 7 // varNAdika ekeka bhedamAM hajAre prakAre judA judApaNuM jANavuM. jemake kALe raMga e sAmAnya che, paNa temAM bhamare, kele, keyala, (gavala) ane kAjaLa keImAM vadhAre ane kaI ochI kALAza che. te bheda che. tethI koI kALuM ane keI tethI kALuM kaI vadhAre kALuM e pramANe lIlA vigere badhA raMgamAM jANavuM. te pramANe rasa, gaMdha, ane sparzamAM paNa jANavuM tathA raMgomAM paNa paraspara meLavavAthI dhUsara, kezarI, kabUra, (kAbaracivuM) vigere bIjA raMganI paNa utpatti thAya che ema vicArIne kahevuM. e pramANe varNAdikanA pratyekamAM praka ane aprakaSapaNe paraspara anudha ( sarakhAmaNuM) vaDe ghaNu bhedo thAya che ema jANavuM. have pharIthI paryApta vigerenA bheda jaNAve che. je pAyare vihANA, pajattA tattiA apjttaa| suhamAvi huMti duvihA, pajattA ceva apajattA // 72 // je bAdara pRthivIkAyanA bheda batAvyA te jeTalA paryAptAnA che teTalAja aparyAptAmAM che. A sarakhApaNuM bhedane AzrayIne mAnavuM chenuM sarakhApaNuM na mAnavuM. kAraNa ke Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [11] eka paryAptAne AzrayI asaMkhyAta aparyAptA hoya che. sUkSma paNa paryAptA ane aparyAptA ema be bhede jANavA, paNa aparyAptAnI nizrA paryAptA. utpanna thAya che. jemAM eka aparyApta tyAM tene AzrayI asaMkhyAta paryAptA ni hoya che. have paryAptie batAve che: AhAra sarIriMdiya, UsAsa vaomaNo'hi nivvattI hoti jato daliyAo, karaNaM paisAu pajjattI // 1 // - AhAra, zarIra, indriye, zvAse zvAsa, vacana, mana, eonI abhinivRtti (saMpUrNa rIte prApti) thAya che. je samUhethI karavuM tenI te paryApti kahevAya, eTale eka gatimAMthI janAra bIjI gatimAM utpanna thAya tyAM prathama pudrahane grahaNa karIne nirvAha kare che. te karaNa vizeSa vaDe eTale AhArane lIdhe juduM khela rasa vigere bhAva vaDe pariNAma pamADe, tevuM karaNa vizeSa eTale AhAra tene paNi kahe che. e pramANe bIjI paryAptio paNa jANavI. (AtmA karmane AzrayI navI gatimAM utpanna thatAM je zakti vaDe AhAranAM pudrA laI zake te zakti te AhAra paryApti jANavI. teja pramANe AhAra lIdhAthI zarIrarUpe banAve te zaktine zarIra paryApita jANavI teja pramANe badhI jayItio jANavI.), temAM ekendriya jIne AhAra, zarIra, Indriya, ane ucchavAsa nAmanI cAra paryApti Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (113) che. A cAra paryAptione aMta muhartamAM (aDatALIsa minITanI aMdara) jIva grahaNa kare che. anApta paryApti eTale paryApti pUrI karyA vinAne je jIva heya te apa pta kahevAya, ane je paryApti pUrI kare te paryApta kahevAya. pRthivI kAyane vigraha A pramANe karo. pRthivI teja kAya jenI che te pRthivI kAya jANavA, jema sUma bAdara bhede siddha thAya che temAMnA prasidha bheda udAharaNathI batAve che. rukkhANaM gucchANaM, gummANa layANa vallivalayANaM / navInara nAnAM, putra sAthe zAkhA | 80 ' jema vanaspatine jhADa vigerenA bhedavaDe judA judApaNuM jANIe tema pRthivIkAyamAM paNa jANe. jemake vRkSa e vigere, guccho te vegaNa, zalakI ane kapAsa vigere che. gulma che te nava mallikA keraMTaka vigere, latAmAM punnAga azoka latA vigere ane valImAM tarIuM vALa ane kezAtakI vigere che. valayamAM ketakI ane keLa vigere che. vaLI pharIthI vanaspati bhedanA daSTAMtavaDe pRthivInA bhede batAve che. osahi taNa sevAle, paNaga vihANe ya kaMdamUleya / jaha dIsaha nANattaM, puDhavI kAye tahA jANa // 8 // jema vanaspatikAyanA auSadhi vigere bheda che tema pRthivI kAyanA paNa jANavA, auSadhimAM zAlI (kada) vigere Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [114] tRNamAM da vigere zevALa te pANInA upara mela khAje che te, panakate lAkaDA vagere upara ula ( lIlaNu phulaNa ) vigere pAMca varNanI hoya che. kada te suraNa vigere mULa te uzIrAdi ( sugadhI vALA ) vigere, A sUkSma hovAthI eka, e, vigare bheda thatA nathI. have jenI saMkhyA thaI zake te matAve che. ikkasma duue tihava, saMkhijANavana pAsiuM sakA / dIsaMti sarorAI, puDhavi jiyANaM asaMkhANaM ||82 // gAthA spaSTa che tenA atha A che ke, eka, be, traNa, ane sakhyAtA jIvA eka eka zarIramAM rahenArA dekhAtA nathI. paNa asa`khyAtA jIvAnA asaMkhyAtA zarIra sAthe maLe tyAre tenA samUha ApaNI najare Ave, evAM temanA jhINAM zarIra che. A kevI rIte mAnavAmAM Ave ke, 'pRthivakAyamAM paNa jIva che ? uttara-temAM rahelA zarIranI upalabdhIthI zarIramAM aenAra AtmAnI pratIti che jema gAya, gheADA, vigeranI pratIti thAya che tema ahiM` paNa jANavI te batAve che. * e ehiM sarIre hiM paJcakamvaMte paru vidyAhuti / sesA ANAgijjJA, cakkhu phArsa narja Iti // 83 // asaMkhyAtapaNe meLavAtA pRthivI zakarA vigere judA bhedavALA zarIravaDe te zarIravALA zarIravaDe sAkSAt kahevAya Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [11] che. bAkInA sUkama je ApaNI buddhinI bahAra hevAthI te jinezvaranI AjJA pramANe mAnavA joIe kAraNa ke te cakSue dekhAtA nathI. ahi "sparza' e zabda mULamAM che. tene artha cakSune viSaya ema kare. prarUpaNa dvAra purU thayuM. have lakSaNadvAra kahe che. uva oga joga anjhava, sANe mahasuya ackkhdNsey| ahavihodaya lesA, santussAse kasAyAya // 84 // temAM pRthivIkAya vigere sthAnidhi (eka jAtanI uMgha) nA udayathI je upayoga zakti avyakta che te jJAna darzana rUpavALI che. eja rUpe upaga lakSaNa che. tathA roga te kAyAne ekaleja che. ane dArika tathA audArika mizra tathA kAmaNarUpa vRddha mANasanI lAkaDI samAna karma dhArI. jIvone AlaMbana mATe vaparAya che. tathA adhyavasAya te AtmAnA sUphama pariNAma vizeSa che. ane te lakSaNa che. avyakta caitanya purUSanA manamAM utpanna thayelI ciMtA vizethanI mAphaka te lakSamAM na Ave tevA jANavA tathA sAkAra upagamAM samAveza thAya tevA mati, zrata ajJAnayukta pRthivIkAyika jIva jANavA tathA sparzana Indriya vaDe acakSu darzana pAmelA jANavA tathA jJAna AvaraNIyAdi ATha prakAranA karmanA udayane bhajana nArA tathA bAMdhanArA jANavA. tathA lezyA te adhyavasAya vizeSarUpa che. temAM kRSNa, nIla, kAti, ane taijasa. e Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [116). cAra lesthAne teo meLave che. tathA dazavidha saMjJA pAmelA che. te pUrve AhAra vigere kahi gayA chIe. tathA sUkSama urasa nizvAsa sahita che, kahyuM che ke - 'puDhavi kAiyANaM bhaMte ! jIvA ANavanti vA pANavAMtavA Usasanti vA nIsasanti vA? goyamA! avirahiyaM satayaM ceva ANavanti vA pANavanti vA jasamanti vA nIsasanti vaa| - gatima indrabhUti mahArAja pUche che. he bhagavana! pRthivI kAvika che zvAsa vigere le che? tyAre jinezvara bhagavAna kahe che. he gatama! jarA paNa visAme lIdhA vinA pRthivI kAca usAse nisAse lIdhA kare che. tathA kaSA (krodhAdi) paNa sUkSama hoya che. e pramANe jIva lakSaNe te upara vigerethI laIne kaSAya sudhInA prathivI kAyanA jIvamAM hoya che. ane te jIva lakSaNa samUhavALI hovAthI manuSyanI mAphaka pRthivI paNa sacitta jANavI. zaMkA-ApanuM kahevuM te asiddhavaDe asiddhaja sAdhavA jevuM che. kemake upayoga vigere lakSaNe pRthivI kAyamAM pragaTa dekhAtAM nathI! uttaratamAruM kahevuM satya che ke upaga vigere lakSaNo pRthivI kAyamAM pragaTa dekhAtAM nathI. kAraNa ke te lakSaNe temAM apragaTapaNe che. jema keI mANasa ghaNaja pramANamAM na caDe tevuM madirApAna kare ane tenuM citta vyAkuLa thaI Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [117] jAya tethI tene pragaTa bhAna hotuM nathI paNa sUkSama hoya che teTalA mATe kaMI tene acitta na gaNI zakAya teja pramANe bIjI jagAe paNa apragaTa cetanAne saMbhava jANu. zaMkA-ahiM pIdhelA vigeremAM zvAsozvAsa vigere avyakta cetanAnuM cinha che. paNa pRthivIkAyamAM tevuM jarA paNa cinha dekhAtuM nathI. samAdhAna-tema nathI, pRthivIkAyamAM paNa mAMsanA aMkura (masA)nI mAphaka samAna jAtivALA latAnA unmedAdi cetanAnuM cinha che. kAraNa ke avyakta cetanAvALAmAM paNa jemAM eka paNa cetanAne dAkhala (cinha) maLI Ave che evI vanaspatinI mAphaka cetanA mAnI levI. ane vanaspatimAM jIva (cetanya) che. ema cekhuM jaNAya che. kAraNa ke teo rUtu, rUtumAM rUtune lAyaka kula phaLa Ape che. (ciMtanya vinAnI sukI vanaspati phaLa ApI zakatI nathI) tethI vanaspatimAM citanya che ema avyakta ane upayoga vigere lakSaNa temAM hevAthI siddha thayuM. ke pRthivI sacitta che. zaMkA pattharanI pATa vigere kaThaNa pudgalavALAne cetanA kayAMthI hoya? tenuM samAdhAna karavA nicenI gAthA kahe che. aTThI jahAsarIraMmi, aNugayaM ceyaNaM kharaM diTuM evaM jIvANu gayaM, puDhavisarIraM kharaM hoI // 85 // jema zarIramAM raheluM hADakuM kaThaNa che paNa cetana che. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [118] (kAraNa ke haMmezAM vadhatuM dekhAya che, tevI ja rIte jIvana vALuM pRthivI zarIra kaThaNa che. have lakSaNadvAra kahIne turataja parimANadvAra niryuktikAra kahe che. jevAyara panjattA, payarassa asaMkha bhAga mittAte / khesA tinnivirAsI, bItuM loyA asaMkhijA // 86 // pRthivIkAya cAra prakAre che te A pramANe che. . (1) bAdara paryAptA (2) bAdara aparyAptA, () suma paryAptA (8) sukSma paryAptA, temAM je bAdara paryAptA che. te saMvartita lekamAM je pratara che tenA asaMkhyaya bhAga mAtrAmAM rahenArA pradezane je samUha tenI barobara jANavA. bAkInI traNa sazIo pratyeka che. te asaMkhyAta kAkAzanA jeTalA AkAza pradeza tenI rAzI pramANe jANavA. A cAre bhede anukrame eka ekathI ghaNAja jANavA kahyuM che ke, ___savvatthovA bAdara, puDhavi kAiyA panjattA, bAdara puDhavi kAiyA apajattA, asaMkheja guNA, suhuma puDhavi kAiyA, apajattA, asaMkhejaguNA suhuma puDhavi kAiyA pajattA asNkhejgunnaa| bAdara paryAptA saithI cheDA che. tenA karatAM bAdara apaptA asaMkhyAta guNa che. tenAthI sUi aparyAptA asaM. khyAta guNA ane tenAthI sUi paryAptA asaMkhyAta guNA che. have bIjI rIte traNa rAzInuM parimANa batAve che. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [119] pastheNava kuDaveNava, jahakoi miNija savva dhannAI / sarva vipramALA, vAta royA annugrA ! 87 // jema koi mANasa peAtAnA badhA anAjane prastha athavA kuDava (eka jAtanA mApa)thI mApe che tevIja rIte jo keIpaNa mANasa asadbhAva prajJApanAne agIkAra karIne A jagataneja kuDava rUpa banAvIne madhyama avagAhanAvALA pRthivIkAyanA jIvane jo mApavA mAMDe teA asakhyAta lekane pRthivIkAyanA jIvA pUrI nAkhe, have bIjI rIte parimANu batAve che. logA gAsapae se, ikkiM nikkhive puDhavi jIvaM / evaM mavijamANA, havaMti loyA asaMkhijA // 88 // leAkAkAzanA pradezamAM eka eka pRthivIkAyanA jIva sukIe ane tevI rIte je mApa karIe tA asakhyAta leka bharAya. have kALathI parimANu patAvavAnI icchAvALA niryuM tikAra kSetra ane kALanuM sukSma mAdarapaNAne kahe che, niuNou hoi kAlo, tatto niyuNayarayaM havai khittaM / aMgula ser3hI mitte, osappiNIo asaMkhijA // 89 // samaya rUpALa atyaMta nipuNa arthAt sukSma che. te nAthI paNa kSetra ghaNuMja sUma che. kAraNa ke eka AMgaLa zreNImAtra paNa kSetranA pradezeAne eka eka samaye khaseDavA mAMDIe teA asaMkhyAta utsarpiNIe ane avasarpiNIe Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [120] cAlI jAya teTalAja mATe kALathI paNa kSetra ghaNuM ja sUma che. have cAlatuM parimANa pahelA kALathI batAve che. aNu samayaM ca paveso, nikkhamaNaM ceva puddhvijiivaannN| kAye kAyaTiyA, cauro loyA asaMkhijA // 20 // - pRthivI ane pRthivIkAyamAM dareka samaye praveza ane bahAra AvavuM thayA kare che. te eka ja samayamAM keTalAne praveza thAya che, 1. ane keTalAnuM bahAra nikaLavuM thAya che. 2. tathA kahevAtA eka samayamAM keTalA pRthivIkAyanA je pariNAma pAmyA saMbhave che. 3. tathA pRthivI kAyanI sthiti keTalI che. 4. e pramANe cAra vika kALathI kahevAya che. temAM ghaNuMja (asaMkhyAta) lekAkAza pradezanA parimANavALA ja eka samayautpanna thArya che ane nAza pAme che. asaMmeya kAkAza pradeza pramANe pRthivIpaNe pari NAma pAmelA che ane zarIranI sthiti paNa che. mArI mArIne asaMkhyAta kAkAza pradeza parimANa kALa tyAM utpanna thAya che. e pramANe kSetra ane kALathI parimANa pratipAdana karIne have te sarva paraspara maLIne (seLabheLa thaIne) rahelAM che te batAve che. bAyara puDhavikAiya pajatto annamana mogaaddho| sesA ogAhaMte suhamA puNa savva logaMmmi // 11 // Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (121 bAdara pRthivIkAya paryApta je AkAza khaMDamAM ja rahyo che te AkAza khaMDamAM bIjA pRthivIkAya jIvanuM zarIra avagaDheluM che. ane bAkInA aparyAptaka jIve paryAptAne AzrayIne aMtarA rahitanI prakriyAvaDe utpanna thAya che. te paryApta pRthivIkAyane avagADha AkAza pradezamAM avagAhelA (samAIne rahelA) che. ane je sUme che te badhA. lekamAM avagADhelA che. have upagadvAra kahe che. cakamaNe yahANe, nisIyaNa tuTTayaNeya kykrnne| . uccAre pAsavaNe, uvagaraNANaM ca nikkhivaNe // 12 // AleSaNa paharaNa bhUsaNeya kaya vikkae kisIeya / bhaMDANaM pi ya kuraNe, uva bhoga vihI maNussANaM // 13 // | cAlavuM, ubhA thavuM, nice besavuM, suvuM kRtaka putrakaraNa (mATInAM pUtaLAM banAvavAM) uccAra, pezAba, tathA upakaraNa mUkavuM 92 tathA lIpavuM, ojAra dAgInA banAvavA vigere levA vecavA, khetI karavI, vAsaNa banAvavA vigeremAM mANasene pRthivIkAya upabhoga (vaparAza) mAM Ave che. je ema che te zuM karavuM te kahe che. e ehiM kAraNe hiM, hiMsaMti puDhavikAie jiive| sAyaM gavesamANA, parassadukkhaM udIrati // 94 // upara kahelA cAlavA vigere kAraNemAM pRthivInA jIvane haNe che. zA mATe? te batAve che. je je pitAnA Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] sukhane vahe che. ane paranuM duHkha bhUle che ane keTalAka divasa ramaNIya bhoganI AzAthI jemanI indri kheMcAyelI che te vimUDha cittavALA banelA che. ane tethI teo pRthivIkAyamAM rahelA jIne dukha utpanna kare che. enA vaDe pRthivIkAyanA dAnathI udaya thayela zubha phaLane udaya pratiyukta che. ( A TIkAkAranuM vacana lekamAM je bhUdAnathI zubha phaLane udaya manAya che tethI ulaTuM che. eTale makSa vAMchA ke pRthivIkAya jIvene duHkha na thAya mATe te dAna devAnI abhilASA na karavI paNa grahastha pitAnA saMsArika kAmamAM te vAparate hoya ane temAMthI paropakArArthe ceDI pRthivInuM dAna Ape te tene niSedha nathI ) have zadvAra kahe che. jenA vaDe kiyA thAya te zastra be prakAranuM che. dravya zastra ane bhAvazA. have dravya zastra paNa samAsa ane vibhAgavaDe be prakAranuM che. temAM paheluM samAsa dravya zastra kahe che. halla kulia visa kudAlA, littaya miga siMga kaTTha maggi y| uccAre pAsavaNe. etu samAsao satthaM // 95 // haLa, keSa, jhera, kedALa, trika ( ), maganuM zIMga, lAkaDuM, agni, jhADe, pizAba A saMkSepathI dravya zastra che. have vibhAga dravya zastra kahe che. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [123] kiMcI sakAya satthaM, kiMcI parakAya tadubhayaM kiNcii| eyaMta davvasatyaM bhAvaya asaM jamo satthaM // 96 // kAMI aMze pRthivInuM zastra pRthivI bane te te svakAya zastra che. ( eTale judA judA raMganI mATI vigere ekaThI thAya te paraspara pIDAkAraka che.) tathA parakAya zastra te pANI vigere pRthivIne aceta banAve che. ane bane sAthe te pANIthI bhIMjAelI pRthivI te bIjI pRthi. vInuM zastra che. A badhAM dravya zastra che. paNa asaMyama eTale mana, vacana, kAyAne kharAba rIte upayogamAM levAM te bhAva zastra che. have vedanA dvAra kahe che. pAyaccheyaNa bheSaNa, jaMghoru taheva aMga vaMgesu / jahahuMti narAduhiyA, puDhavi kAye tahA jANa // 17 // jema paga vigere aMga upAMgamAM chedana bhedana karavAthI mANasane duHkha thAya che. te ja pramANe pRthivIkAyamAM paNa te jene vedanA jANe che ke pRthivIkAyane paga, mAthuM, garadana vigere aMge nathI te paNa zarIranA chedanathI vedanA avazya che. e batAve che. natthiyasiM aMguvaMgA, tathANu ruvAya veyaNA tesiN| kesiMci udIraMti, kesiMca'ti vAyae pANe // 98 // aDadhI gAthAne artha upara kahyo che. pAchalIne kahe. che. keTalAka pRthivIkAyanA jIne AraMbha karanArA te Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [124] ine vedanA udIre che. ane keTalAkanA te tethI prANa paNa jAya che. teja daSTAMta bhagavatI sUtramAM Apela che. jemake cAra dizAmAM cakathI ANa pheravanAra cakravartInI, sugaMdha pIsanArI vana madamAtI baLavAna dAsI kAcA AmaLA jeTalA pramANavALA sacitta pRthivInI geLIne ekavIza vAra gadhepaTTamAM kaThaNa zilA putraka (pIsavAne pathara) vaDe pIse che. te paNa keTalAka pRthivIkAyanA jene phakta tene saMghaTTa thAya che. keTalAkane paritApa ane keTalAka mare paNa che. ane keTalAka ivene zilApatrakane sparza paNa thatuM nathI. have vadhadvAra kahe che. pavayaMtiya aNagArA, Naya tehi guNehi jehiM anngaaraa| puDhavi vihiMsamANA, nahute bAyAhi aNagArA // 19 // ahiM keTalAka jinetara sAdhu vezane laine kahe che ke ame anagAra chIe, prajita chIe paNa teo nirvadya anuSThAnarUpa je karyo anagAra kare che, te teo karatA nathI. have te anagAra guNamAM kema nathI vartatA, te batAve che. teo haMmezAM maLadvAra tathA hAthe page sApha karavAmAM pRthivI jIvene vipatti karanArA dekhAya che. tathA bIjI rIte paNuM maLa dvArane nilepa karavAne tathA durgadha rahita karavAne zakya che. tethI yati guNa kalApathI zUnya evA anagArene belavA mAtrathI ja yukti vinA anagArapaNuM maLatuM Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [125] nathI. (AthI ema samajAvyuM ke yatioe pRthivIkAyane pIDA na thAya mATe hAtha dhovA vigeremAM mATIne upayoga na kara. ) ahiMA pahelI gAthAnA pahelA ardha bhAgavaDe pratijJA che. pAchalI aDadhI gAthAthI hetu che. tathA uttara gAthAnA ardha vaDe sAdhacce daSTAMta che. ke jainetara ti paNAnuM abhimAna karavA chatAM yatiguNamAM pravartatA nathI, kAraNake teo pRthivInI hiMsAmAM pravarte che. ane je je pRthivInI hiMsAmAM pravarte che, te yatiguNemAM pravartatA nathI. jemake gRhasthIo have daSTAMtavALuM nigama ne kahe che. aNagAra vAiNo puDhavihiMsagA nigguNA agArisamA niddosattiya mahalA, viraha dugaMchAha mahalatarA // 10 // ame yati chIe ema belIne pRthivIkAyanI hiMsA karanArA yatio grahasthAzramI jevAja che. sAma artha kahe che: sacetanA pRthivI che. e jJAnanA abhAvamAM tene samAraMbhavaDe doSavALA chatAM ame nirdoSa chIe ema mAnanArA pitAnA doSa jovAmAM vimukha hovAthI teo malIne hadayavALA che chatAM dhAryapaNathI sAdhujana Azrita nirvadya anuSThAnavALI viratinI niMdA kare che. ane vadhAre melIna bane che. A sAdhu nidAthI anaMta saMsArIpaNuM batAvyuM jANavuM A be gAthA sUtramAM kahelA ane anusaranArI chatAM vadhadvAranA avasaramAM niryuktikAre kahI che. tenuM Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124] vyAkhyAna piteja karavuM te nyAyayukata che kAraNa ke gAyA piteja kahelI che. te sUtra nIce batAve che. - laja mANA puDho pAsa aNagArA motti ege pvymaanntyaadi| A vadha kare, kAva, ane anumoda ema traNa prakAre thAya che, te batAve che. keI mayaM vahaMtI, keI annahiMu vahAviti / keI aNu mannaMtI, puDhavikAyaM vahemANA // 101 // gAthAne artha spaSTa che te paNa kahIe chIe. keTalAka leke jIvane svayaM mAre che. keTalAka bIjA pAse vadha karAve che ane keTalAka vadha karatAne anumode che. have tene Azrita bIjAone paNa vadhu thAya che ema batAve che. jo puDhavi samAraMbhai, annaviya so samArabhai kAe / aniyAe aniyAe, disseya tahA adissey||10|| - je pRthivIkAyane haNe che te tene Azraya karIne rahelA pANI tathA be Indriya vigere ghaNA dazya tathA adazya jIvane haNe che. jema ke ubara (uMbara) tathA vaDanuM phaLa vigere je khAya te phaLamAM rahelA bIjA ne paNa khAya che tema samajavuM kAraNane lIdhe athavA akAraNa, manathI dhArIne athavA aNajANe pRthivI ane haNe che. ane tene haNatAM dekhAtA che deDakA vigere, tathA na dekhAtA Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [127] evA pAMca varSanA panaka vigere jene haNe che. have te vadhAre spaSTa kare che. puDhavi samAraMbhatA, haNaMti tannilie ya bahu jIve / suhume ya bAyare ya, pajatte yA appajatte // 103 // | pRthivIkAyane samAraMbha karatAM tene AzrayIne rahelA sUkSma ane bAdara paryApta ane aparyApta evA aneka jIne te haNe che. ahiM sUmene vadha kharI rIte thatuM nathI. paNa pariNAmanI azuddhithI tenI nivRttinuM paccakhANa na karyuM hoya tyAM sudhI tenA vadhane deSa lAge che. have viratidvAra kahe che. evaM vi yANi Urja, puDhacIe nikkhi vaMti je daMDaM / tiviheNa savva kAlaM, maNeNa vAyAekAeNaM // 104 // upara kahelA vacanane anusare pRthivInA jIvone jANIne tathA tene vadha tathA baMdha jANIne pRthivIkAyanA jIne haNavAnI vRttithI dUra thAya che te have pachInI gAthAmAM kahevAtA aNagAra thAya che. teo mana, vacana, kAyA, vaDe pRthivInA jene kaI divasa haNe nahi. have nahiM ane anumodanA paNa na kare, AvuM vrata je AkhI jIMdagI pALe te aNagAra che. bAkI rahelA aNagAranA lakSaNo have kahe che. guttA guttIhiM savvAhi, samiyA samiIhiM saMjayA / jayamANagA suvihivA,erisamA huMti anngaaraa|105 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [128] - mana, vacana, kAyA, e traNene kabajAmAM rAkhavAthI guptA tathA pAMca samiti te IryA bhASA, eSaNa, vigerethI cuta eTale samyak rIte ubhA thavuM suvuM, cAlavuM vigere kriyAmAM udyama karanAra, te saMyata sarva prakAre nirdoSa yatna karanArA tathA samyadarzana vigere anuSThAna jeenuM sAruM che te guNavALA jaina aNagAra hoya che. paNa pUrve batAvelA mAtra nAmathI ja aNagAra pRthivIkAyanA jIvene haNanAra zAkya mata vigerenA sAdhuo na levA. nAma niSpanna nikSepa samApta thaye. have sUtra anugamamAM asmalitAdi guNa yukta sUtra uccAravAnuM che. te A che. aTTe loe parijuNNe dusaMghahi avijANae assi loe pavvAhie tattha tatthaM puDho pAsa aaturaavaritAti (phU. 24). pUrvane saMbaMdha batAve che. teramA sUramAM parijJAtakarmo muni hoya che. paNa je karmanA bhedane jANa nathI te ane parijJAta karyA pite bhAva Arta hoya che. te batAve che. vaLI pahelA sUtra sAthe A saMbaMdha che. sudhI svAmI kahe che ke he jaMbU! meM sAMbhaLyuM, zuM sAMbhaLyuM ! te kahe che. pUrva udezAmAM kaheluM che ane A paNa sAMbhaLyuM cheke "adde vigere tathA paraspara saMbaMdha A pramANe che. "je hiM bo sammA masi phari ka' te kevI rIte te jene saMjJAna Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129] hoya te batAve che. te che piDAyelA che. tethI batAve che. 'de' AtanA nikSepa cAra prakAre che. nAma sthApanA sugama che. jJazarIra, bhavya zarIra ane te bethI vyatiritane AgamathI davyA gADA vigerenA cakramAM udvImULa ( () mAM je letAne pATe (La) caDAve che te dravyarta che. bhAvArta paNa be prakAre che. AgamathI AgamathI temAM AgamathI jJAtA te A padArthane jANanAra ane upayogamAM rASTranAre ane te AgamathI dayika bhAvamAM vatanAre te rAga dveSarUpa grahavaDe gherAyelA aMtarAmAvALe priyana viyega vigere duHkha saMkaTamAM nimagna bhAvArta tarIke gaNAya che. athavA zabdAdi viSaye je viSanA vipAka jevA che, temAM tenI AkAMkSA hovAthI hita ahitanA vicAramAM zUnya manavALa hovAthI bhAvAtta che. te karmane ekaThAM kare che. jethI soiMdiya vasadRNa bhaMte / jIve kiMdhA kiM ciNAi kiM uva ciNAi gogamA ! aTTha kampna pagaDIo, siDhilabaMdhaNa vaDAo dhaNiya paMdhaNa paddhAo pakarei jAva aNAdiaM caNaM aNavadaggaM dIhamaI cAuraMta saMsAra kantAra maNu pari yhaa|| - zrIvIrane prazna-he bhagavAna ! kAnathI sAMbhaLavAne rasIe banI pIDAte jIva zuM bAMdhe che. zuM ekaThuM kare che. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (130) zuM upacaya kare che? uttara-hetama, ATha karmanI pravRtio je zithila baMdhavALI hoya tene gADha baMdhanavALI kare che. te kayAM sudhI ke jema anAdi kALathI rakhaDate Avele tema anaMta kALanA lAMbA paMthanA cAra gativALA saMsAra kAMtAramAM bhramaNa karaze; e pramANe bIjI cAra IndriyenA viSayamAM te sparza Indriya sudhI samajavuM. e ja pramANe kedha, mAna, mAyA, lebha, darzana mehanIya, cAritra mehanIya, vigerethI bhAva Arta saMsArI che. paNa cAra gatimAM bhramaNa karanArA jANavA. kahyuM che ke - rAgadoSa kasAe hiM, iMdie hiya paJca hiN| duhA vAmoha NijaMNa, aTTA saMsAriNo jiyA // 1 // - rAga dveSa ane kaSA vaDe pAMca Indri tathA be prakAranA mohanIya karmathI saMsArI pIDAyelA che. athavA jJAna AvaraNIya vigere zubha azubha je ATha prakAranAM karma che tenAthI pIDAya te keNa che? tene uttara kahe che. avaleke te leka eka, be, traNa, cAra, pAMca indri thavALe jIva samUha te ahiM leka jANa leka zabdanA nAma, sthApanA, dravya, kSetra, kALa, bhava, bhAva, ane paryAya e ATha prakAre nikSepa batAvI temAM aprazasta bhAva udaya vALA lekavaDe ahiM adhikAra kahe, kAraNa ke eTale jana samUha Arta che te sarva paridhana nAma paripela nisAra Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [131] che. aupazamika vigere prazasta bhAva rahita athavA avyabhicArI mokSa sAdhana vinAne che. | (sakhyadarzane jJAna cAritra te mekSane upAya tenA vinA saMsArI jIva mAtra duSTa bhAvamAM rahI pite pIDAya che. ane bIjAne pIDI navAM cIkaNuM karma bAMdhI cAre gatimAM anaMta kALa bhame che.) parighuna zabda be prakAre che. dravyathI ane bhAvathI temAM bhAvathI sacitta paridhana te jINuM zarIravALA buDhe athavA jINuM ( junuM) jhADa ane acitta dravya parighana te jIrNa vastra vigere ane bhAva paridhuna te dayika bhAvanAnA udayathI prazasta jJAna vigerethI rahita kema vikala? anaMta guNenI parihANIthI kahe che. pAMca, cAra, traNa, be eka iMdriyavALA cha kramathI jJAne vikala ( ochA jJAnavALA ) che. temAM siAthI ochA jJAnavALA sUkSma nigadanA aparyApta che je prathama samaye uitpanna thayelA hoya te jANavA. kahyuM che kesrv nikRSTo jIvasya, dRSTa upayoga eSa vIreNa / sUkSma nigodA paryApta, kAnAM saca bhavati vijnyeyH||1|| sauthI ochA jJAnavALA jIvane upaga mahAvIra prabhue nigodanA aparyApta chane dekhe che. e jANavuM. tasmAtprabhRti jJAna vivRddhi, ISTA jinena jIvAnAm / labdhinimittaHkaraNaiH kAyondriya vaangmnohgbhiH||r Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [132) tyAra pachI jayenI labdhinA nimitte kAraNe tathA kA. ndriya, mana, vacana, vaDe jJAnanI vRddhi thAya che, ema jInezvare kheluM che. 2 have te viSaya ane kaSAyathI pIDAyela prazasta jJAna huna (haNa) kevI avasthAvALe thAya che, te batAve che. du dha eTale dharmanI ane cAritrathI prApti saMbadhI je bodha tene ghaNI muzkelIthI samajAya che (samajavuM durlabha che.) jema metA munine samajavuM kaThaNa paDayuM hatuM athavA brahmadatta cakravartI mAphaka tene bodha Apa. muzkela hate (tenA pUrva bhavanA bhAIe jJAnathI jANuM pite sAdhu banIne tene baMdha Avyo paNa ghaNuM prayAsa chatAM ne samajAyAMthI sAdhu thAkI gaye paNa brahmadatta na samaye ane phare karma karI narakamAM gaye.) zA mATe AvuM kare? te kahe che. viziSTa avadha rahita te A pramANe ajJAna banele zuM kare che? te kahe che. A pRthivIkAya lekane atizaya pIDA kare che. tenA projana mATe davA vigerethI pIDA karatAM judI judI jAtanAM zastrovaDe te ene DarAvI te te khetI karavI khANa khedavI ghara karavuM vigere judA judA kAryomAM jarUra paDatAM te jene pIMDa kare che. tevuM gurU mahArAja ziSyane kahe che ke tuM je pRthivIkAyanA uparaja badhAne Azraya hovAthI praka eTale mukhyatve pIDA pRthivIkAyane ja thAya, tathA vya Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [133] dhAtu bhaya tathA calanamAM paNuM thAya che. eTale TIkAkAre vyathitanA be artha lIdhA. pIDA karavI athavA bhaya pamADe tathA pazya zabdathI eka dezamAM eTale ceDAthI bIjuM raheluM te paNa levAya te siddhAMta zilIvaDe prAkRta bhASAnI rItI pramANe ghaNe Adeza levAya eTale ziSyane kahyuM ke, je, ziSya pUchayuM zuM? uttara-le ke pitAnA prajanamAM pRthivI kAyane niraMtara paDe che.) Atura zabdavaDe sUcavyuM ke viSaya kasAya vigerethI pIDAyalA che (ahiM pRthivIkAyane viSaya cAlatuM hovAthI) tene vAraMvAra paDe che. bahu vacanane nirdeza karavAnuM kAraNa e che ke tene AraMbha karanArA ghaNA che. athavA leka zabda che te darekamAM saMbaMdha rAkhe che. eTale keI leka (chava samUha) viSaya kaSAyathI pIDAyela che. bIje kAyathI parijINuM che. kaI duHkha saMbaMdha che. ane koI viziSTa jJAna rahita che. e badhAe duHkhI jI pitAnI IcchAo pUrI karavA tathA sukha meLavavA A pRthivIkAyanA jIne aneka prakAranA upavaDe paritApa upajAve che eTale ghaNI pIDA kare che 14 zaMkA-eka devatA vizeSathI AdhAravALI pRthivI rahelI che. te vAta mAnavI zakya che. paNa temAM asaMkhyAta che . samUha rahe che. e vAta mAnavI kaThaNa che. jenAcArya te zaMkA dUra karavA kahe che. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [134] saMti pANA puDhosiyA lajamANA puDho pAsa aNagArA motti|ege pavayamANA jamiNaM virUvaruvehi satthehiM puDhavi kamma samAraMbheNaM puDhavisatthaM samAraMbhe mANA aNegarUve pANe vihiMsaha (sU015) saMti zabdathI vidyamAna che. je judA judA bhAve aMgu LanA asaMkhyaya bhAga svadehanI avagAhanAvaDe pRthivISayane AzrayIne rahyA che. tethI zAstrakAra kahe che ke pRthivI te ekaja devatArUpa nathI, paNa jenuM judA judA zarIranuM saMdhAna thaIne pRthivI aneka IvenI banelI che. tethI sacetanapaNuM ane aneka jIne temAM Azraya che. evuM pRthivInuM svarUpa khulluM batAvyuM che. ane e jANIne tenA AraMbhathI vatelAne batAve che ke tame je sAdhupaNuM kahetA che te te jenI rakSA kare nahite lajajA pAmaze. ahiM lajajA be prakAre che leka saMbaMdhI te vahu sasarAnI lAja kADhe che. tathA subhaTa vigere pitAnA amaladArathI yuddhamAM hAratAM zaramAya che. te ane kettara lajajA te sattara prakArane saMyama che. tethI kahyuM che ke lajjAdayA sNymvNbhcermityaadi| . lAja, dayA, saMyama, brahmacarya, vigere kArya che lAjane artha e che ke saMyama anukAnamAM rahI tenI maryAdA pAlana karIne bIjA ne na paDavuM athavA jenetara sAdhu Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [15] pRthivIkAyanA samAraMbha rUpa asaMyama karavAthI lajajA pAmatA. evA pratyakSa jJAnIothI tathA pakSa jJAnIothI che, temane tuM che tevuM ziSyane gurU kahe che A kahevAthI sUcavyuM ke zive kuzaLa anuSThAna pravatinA viSayamAM rahevuM ke tene teonI mAphaka lajAvuM na paDe, jainetara jIva dayAnuM svarUpa jevuM bole che tevuM karatA nathI e dekhADavA jainAcArya kahe che ke jene pitAne ame agAra eTale ghara tenAthI rahita eTale anagAra (yati) chIe ema bele che. te zAkyamata vigerenA sAdhue jANavA. ema batAve che te kahe che ke ameja jaMtu rakSAmAM tatpara chIe tathA ame kaSAya ajJAnarUpI aMdhakArane dUra karyA che. e pramANe belanArA pratijJA mAtra je anarthanuM mULa te vyartha bole che. jema keI atyaMta sucIdra ( ) te cosaTha vAra mATIthI snAna karanAra ane gAyanA maDadAnI zucine dUra karIne pAcha karma kara ( ) nA kahevAthI cAmaDAM hADakAM mAMsa, snAyu vigerene pitAnA upayoga mATe tene saMgraha kare teja pramANe teNe pavitratAnuM abhimAna dhAraNa karyA chatAM zuM tyAkhyuM ? kaMIja nahiM te pramANe zAkyamata vizerenA sAdhuo anagAra vAdane vahana kare che. paNa anagAranA guNemAM jarApaNa vartatA nathI ane grahasthanI carcAne jarA paNa ulaMghatA nathI evuM dekhADe che enuM A sarva jana Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [[36] pratyakSa evu kRtya pRthivI kAcatA jIvane judA judA prakAranA haLa kADhALI, khanitra vigerethI jIvone haNe che. ane pRthivIkAyanA samAraMbhamAM pRthivIkAyanA zasrAvaDe pRthivIkAyanA jIvAne haguvA sAthe tene AzrayIne rahelA khIjA jIvA pANI vanaspati, vigerene haNe che. tenA bhAvArtha A che ke jIva mAtrane bacAvavAnI pratijJA karI jIvanuM svarUpa jANavAnI darakAra karatA nathI ane grahastha mA pRthivI kAryanA samAra'bha karIne aneka prakAre pRthivInA jIvAne tathA tene AzrayI rahelA aneka jIvAne haNe che. A pramANe zAkya vigerenuM pArthiva jaMtu sAthe verabhAva matAvI temanu atipaNuM khatAvI have sukhAnA abhilASa ghauM karavuM' karAvavu anumAvuM tathA te traNa karaNa sAthe caiganI pravRtti khatAve che. tattha khalu bhagavayA pariNNA paveiyA, immamma caiva jIviassa parivaMdaNamANaNa pUghaNAe jAimaraNa moyaNAe dukkhapaDi ghAya he sa sayameva puDhavi satyaM samAraMbha annehiM vA puDhavi satyaM samAraMbhA veha aNNe vA puDavi satyaM samAraMbhaMte samaNu RTE (0 11 ) tyAM pRthivIkAyanA samArabhamAM zrI vardhamAna svAmI bhagavAne AvuM kahyuM che ke have pachInA kahevAtA kAraNeAvaDe Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [137] "pa cha. sukhanA abhilASIe karavA karAvavA ane anumedavAvaDe pRthivIkAyane samAraMbha kare che, tenA kAraNe batAve che. ( 1 ) nAzavaMta jIvananA parivaMdanamAnanA pUjana mATe tathA janma maraNa ane mukita mATe tathA duHkhane dura karavA mATe pite sukhane abhilASI ane duHkhane dveSI banI pite pitAnA vaDeja pRthivI zastrane samAraMbha kare che bIjA jI pAse karAve che. ane karatAne anumode che. ema ajJAna dazAthI pUrvakALamAM karI bhaviSyamAM karaze e pramANe manavacana kAyAnA karma vaDe javuM, AvI jenImati che tenuM zuM thAya che te batAve che. taMse ahiAe taMse abohie setaM saMbujjJa mANe AyANIyaM samuTThAya socA khalu bhagavao aNagArANaM iha megosa NAtaM bhavati esa khalu gaMthe esa khalu mohe esa khalu mAre esa khalu garae iccatthaM gaDDhie loe jAmiNaM virUvarUvehiM satyahi puDhavi kramma samAraMbheNa puDhavi satthaM samAraMbhamANe aNNe aNegarUve pANe vihiMsai, se bemi appege aMdhamanbhe apege aMdhamacche appege pAyamabhe appege pAyamacche appege, gupphamanbhe appege gupphamacche appege, jaMghamanbhe2 appege jANumanbhe2 appege Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [138 urumame 2 apege kaDimanbhe 2 appege NAbhimanbhe 2 appege udara madhe 2 appege; pAsa. manbhe 2 appege piDhimambhe 2 appege, uramanbhe 2 appege hiyayamanbhe 2 apege thaNamanbhe 2 appege khaMdhamanbhe 2 appege bAhumanbhe 2 appege hatthamanbhe 2 appege aMgulimanbhe 2 appege gahamanbhe 2 appege, gIvamanbhe 2 appege haNumanbhe2 appege, haTThimanbhe 2 appege daMtamambhe 2 appege, jimbhamabha 2 appege tAlumanbhe 2 appege galamabbhe 2 appege gaNDamanbhe 2 appege kaNNamabhe 2 appege NAsamanbhe 2 appege acchimambhe 2 appege bhamuhamanbhe 2 apege NiDAlamanbhe 2 appege sIsamanbhe 2 appege, saMpasArae appege, uddavae, itthaM satthaM samAraMbha mANasta icchete AraMbhA aparipaNAtA bhavati (sU0 10) upara kahelAM pApanA kRtye je pRthivIkAyane dAkha devA rUpa che te karavA karAvavA tathA anamedavAthI tene bhaviSyakALamAM ahitane mATe thaze tema dhilAbha (samyakatva thI vimukta karaze. kAraNa ke prANuM gaNanA upa manamAM prava telAone cheDe paNa hitane lAbha nahi thAya. je kaMI bhagavAna pAse athavA tene ziSya kharA sAdhu pAse pRthivI Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [139] kAyanA AraMbhane pAparUpa jANIne bhAve che te AvuM mAne che. jeNe pRthivInuM jIvapaNuM jANyuM che, te paramArthane jANanAre sAdhu pRthivIkAyanA zAstranA samAraMbhane ahitapaNe. sArI rIte jANanAro pite samyadarzana vigere svIkArIne bacAve che. have te kevA pratyayathI mAne che te batAve che. kAM te te bhagavAna pAse kAM to kaI sAdhu pAse samajIne bacAve che. manuSya janmamAM tatvane pratibaMdha pAmelA sAdhu e A jANyuM che. zuM jANuM che? te batAve che. A pRthivIkAyanuM zastra jene samAraMbha aSTa prakAranA karmane baMdha che khalu zabdathI nize jANavuM tathA kAraNamAM kAryane upacAra kare te nadaka (gaMdu pANI) jema pagane regI. banAve che tethI paga rega tarIke jANItuM che te nyAye pRthivIkAyane samAraMbha mehanIya karmanA baMdharUpa che. vaLI mehane hetu hovAthI pRthivIkAyane samAraMbha kAraNa ane ATha karma te kArya che ema sUcavyuM te mehanIya karmanA be bheda che. ane aThAvIza prakAranI karma prakRti che. te jANavI. vaLI maraNanuM hetu hovAthI mArarUpa che, eTale pRthivI kAyane mAre te pitAnA Ayukarmane kSaya kare che. arthAt akALe mare che. tathA narakane hetu hovAthI te narka che. ApaNuM sahevAsathI nIce je pRthivI che temAM naraka che, temAM sImaMta vigere duHkhadAI sthAnemAM narakanA cha tarIke Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] rahI duHkha bhegave che. AthI azAtA vedanIya karma bAMdhavAnuM sUcavyuM. che. zaMkAeka prANInA nAza karavAthI pravRttimAM ATha prakArane karmabaMdha kevI rIte thAya? . uttara-marAtA jaMtunA jJAnane rokavAthI jJAnAvaraNIya karma baMdhAya che. evI rIte badhA karmomAM javuM ane purve kahelA jJAnI sAdhuoe bIjuM paNa AvuM jANeluM che, te batAve che. ke AhAra bhUSaNa tathA upakaraNane mATe tathA parivaMdana, mAnana, pUjanane mATe ane dukhanA pratighAta mATe leka (prANIgaNa) ghelA banela che. ( kArya akAryane jANatA nathI ) A pramANe ati pApanA samUhanA vipAkarUpe phaLa evA pRthivIkAyanA samAraMbhamAM ajJAnI ajJAnavaza mUrzita thayele AvAM kAryo kare che. te batAve che. A pRthivIkAyanA jIne virUpa zastrAvaDe pazivIkAyane samAraMbha karate pRthivIkAyanA jene haNe che. ane tenI sAthe pRthivI zastraviDe pRthivInuM nikaMdana kare che. athavA haLa, kudALA vigerethI aneka prakAre samAraMbha kare che. ane tene haNatAM tene AzrayIne rahelA be IdriAdi chene haNe che. vAdInI zaMkA ArekA ( hadapAra javAya che, kAraNa ke je na jue, na sAMbhaLe, na sUghe, na jAya, te kevI rIte vedanA anubhave ane te vAta ame mAnIe? Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ liM41] A bAbatamAM AcArya mahArAja daSTAMtathI samAdhAna kare che. tame pUchayuM mATe pRthivIkAyanI vedanA huM kahuM chuM, api zabda yathAnA rUpamAM che. jema ke janmathI ape. bahere, meMge, kaDhIo paMgu, tathA hAtha paga vigere avayavathI zithIla vipAka sUtramAM kahelA duHkhI mRgAputra jevA purve karelA pApathI azubha karma udayamAM AvatAM hita ahita, prANitathA tyAgathI vimukha sarva prakAre duHkhI, jotAM ApaNane tenA upara ati karUNa Ave teja pramANe aMdha vigere guNa yukata dukhIne keI bhAlAnI aNIvaDe bhede chede te paNa te bApaDe dukhI che. ane chedate bhedato na dekhe na sAMbhaLe ane muMgApaNAthI na rUe te ApaNe tene vedanAne abhAva mAnIzuM? athavA temAM jIvane abhAva mAnI zakAze. e ja pramANe pRthivInA che paNa avyakta cetanAvALA janmAMdha, baherA, muMgA, paM vigere guNavALA purUSa mAphaka jANavA athavA jema pacendriya che je spaSTa cetanAvALA che, temane keMIpaNa pagamAM bhede, che e pramANe gupha (ghuTaNa) vigeremAM paNa duHkha de tathA eja pramANe jaMghA, jAnuM, urU-kaTI, nAbhI, peTa, paDakhAM, pITha, chAtI, hRdaya, stana, kaMdha, bAhu, hAtha, AMgaLI, nakha, gaLuM, haDapacI, haiThe, dAMta, jIbha, tALavuM, gaLuM, hamaNa, kAna, nAka, AMkha, bhU, lalATa, zira vigere avaya Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] vamAM chedana, bhedana vigere thatAM vedanA utpanna thatI dekhAya ' che te ja pramANe atizaya mahanA ajJAnane bhajanArA, syAnadhi (ghora nidrA) nA udayathI avyakta cetanAvALA prANIone avyakta vedanA thAya che ema jANavuM. ahiM bIjuM daSTAnta kahe che. jema keI mANasa durNa buddhithI jIne bebhAna kare ane lebhAna karyA pachI tene mAre ane jIvarahita kare te tenI vedanA prakaTa dekhAtI nathI paNa tene vidanA aprakaTa che. evuM ApaNe jANIe chIe te ja pramANe pRthivIkAyanA jIne paNa jANavuM (dArU pIne ghelA thayelA athavA vyaMtara vigerethI ghelA banelAne jorathI mAratAM te vakhate tene duHkha pUruM paDatuM dekhAtuM nathI paNa cetanA AvatAM tenA mArane teija sArI rIte jANI zake che. tathA zIzI suMghADa DekaTara kApapa kare che te mAluma paDatuM nathI paNa te nasA karatAM vadhAre vAra rahe te pele sAkSAt duHkha anubhavate dekhAya che. athavA vadhAre vAra na rahe te daradInAM prANa paNa jAya che.) e pramANe pRthivInA jInuM paNa jANavuM. have pRthivIkAyanuM jIvatva sAdhIne tathA judAM judAM zastronA mAravaDe pIDA thatI batAvIne tenA vadhamAM thatA baMdhane batAve che. | (seLamAM sUtramAM sugama artha dhArIne TIkAkAre pUre artha lakhe nathI mATe zeDo khulAse karIe chIe ke te Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [143] ahitane mATe adhIne mATe thAya che. evuM jANIne AdaravA yogya cAritra vigere laI sAdhu vicAre che ke jinezvarane tathA sArA sAdhuone A mAluma che ke pRthivIkAyanI hiMsA te kamane gAMsaDe, moha, mAra, narka che. chatAM tenI aMdara leka gRddha banIne virUpa zastrovaDe pRthivIkAyane aneka prakAre duHkha de che. te daSTAMta batAve che ke pRthivIkAya jIvo aMdha mAphaka nasavALA mAphaka avyakta cetanavALA che. tene duHkha de che. jema te AMdhaLAne paga ghuMTI-pIMDI jhAMga, jAnu, nAbhI, keDa, udarathI chevaTa mAthA sudhI dukha de che tema pRthivIkAyane duHkha de che. A bhAvArtha che.) ___ ettha satthaM asamAraMbha mANassa icchete AraMbhA pariNAtA bhavaMti, taM pariNAya mehAvI neva saMyaM puDhavi matthaM samAraMbhejA gevaNNehiM puDhavi satthaM samAraMbhavejA NevaNe puDhavi satthaM samAraMbhate samaNu jANejA, jasmete puDhavi kamma samAraMbhA pariNAtA bhavaMti se hu muNI pariNAta kammetti bemi (sU0 17) rUti kriya ahiA pRthivIkAyamAM dravya ane bhAvathI bhinna be zastra che tathA dravya zastra te svakAya ane parakAya tathA be rUpavALuM batAvyuM ane bhAva zastra te asaMyama eTale kharAba dayAna tathA Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [144 mana, vacana, kAyAne khasaba upayoga batAve A banne prakAranuM zastra calAvI chedavuM, khetI karavI vigere sabhAraMbhanAM kAme baMdha hetupaNe jemaNe jANyAM nathI te ajJAta ane jemaNe jANyA che. te parijJAta che. te batAve che. ahiM pRthivIkAyamAM banne prakAranuM zastra na calAvanArA pUrve kahelA samAraMbhane pAparUpa jANIne tene tyAgelA je aNa gAre te parikSAta jANavA. A vacanathI e sUcavyuM ke ahiM A virati eTale jIvane duHkha na devuM te batAvyuM. have te viratine khule khullI batAve che. eTale pRthivIkAyanA samAraMbhamAM baMdha jANIne medhAvI (buddhimAna) zuM kare? te batAve che. A pRthivI zastra je dravyabhAve bhinna che, te pite na karAve na anude e pramANe mana, vacana, kAya, tathA atIta, anAgata, kALanA paNa paccakhANa kare ke mAre pRthivIkAyanA jIvone kaI paNa rIte dukha na devuM vigere. A pramANe karelI nivRttivALo muni che, ema jANavuM paNa bIjA nahi, have A viSayane saMkelatAM kahe che ke jeoe pRthivI jIvanI vedanAnuM svarUpa jANyuM che tathA pRthivI edavI khetI karavI temAM karmabaMdhane hetu che. te jANyuM che. tethI jJaparijJAvaDe jANIne pratyAkhyAna parijJAvake tene tyAge te muni che. A pramANe ane prakAranI parikSAvaDe jANe tathA je tyAge tene ATha prakAranA karma Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (145] nabaMdhAya te sAvadha anuSThAna tyAgavAthI te parisAta kama muni jANe. paNa na tyAganAre zAkayAdi muni na jANa. travImi zabdane arthe pUrva mAphakaja che. zastraparijJAne bIjo udeze puro thaye. pRthivIne uddeze pure thaye. have apakAyane uddeze kahe che. tene saMbaMdha A pramANe che. gayA udezAmAM ane temAM pRthivIkAyanA jIva siddha karyA tenA vadhamAM karma baMdha batAvyuM ane chevaTe mokSa mATe virati dharma batAvya, teja pramANe have anukrame AveluM apakAyanuM jIvatva ane tenA vadhamAM baMdha ane karavI joItI virati batAve che. A pramANe bIjA ane trIjA udezAne saMbaMdha che. tenA cAra anuyAga dvArA kahevA temAM nAma niSpanna nikSepamAM apakAyane uddeza che. ane jevuM parva pRthivIkAya jIvanuM svarUpa samajAvavAne mATe nikSepA vigere je nava dvAra kahyAM hatAM te ahiM samAnapaNe hevAthI teja kAyama rAkhI kaMIka vadhAre batAvavAnI IcchAthI uddhAra karI niryuktikAra kahe che. Austa vidArAI, tAI jAiM havaMti puDhavIe / nANattI uvihANe, parimANu vabhoga satthe ca 106 // apakAyanA pRthivIkAyamAM batAvyA pramANe navadvAre che. phakta bheda eTale ja che ke vidhAna ( prarUpaNA ) parimANa, upabhega, zastra, saMbaMdhamAM te pRthivIthI judI rIte che ema jANavuM. ca zabdathI lakSaNa viSaya che. te zabda nizcaya 10 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] vAcaka che. eTale pRthivIkAya ane apakAya phakata vidhAna vigeremAMja judA che bIjAmAM nahi ema jANavuM. have vidhAna eTale prarUpaNa te saMbaMdhI judApaNuM batAve che. duvihA u Au jIvA, suhumA taha bAyarA ya logNmi| suhamAya savvaloe, paMcava ya bAyara vihANA / / 10 / / . apakAyanA jIva lekamAM sUkSma ane bAdara ema be prakAre che. temAM sukSama badhA lekamAM che. paNa bAdaranA pAMca bheda che. have tenI prarUpaNa kare che. suddho dae ya ustA, hime ya mahiyA ya harataNu cev| bAyara Au vihANA, paMca vihA vaNiyA e e||108 zudhdhadaka te taLAva, nadI, samudra, kuMDa, avaTa ( ) vigeremAM raheluM paNa te esasivAyanuM jANavuM. ane rAtamAM athavA paDIe je ThAra paDe che jene gujarAtamAM jhAkaLa kahe che. te avazyAya ( sa ) che. ane ziyALAmAM ThaMDA pulanA samuhanA saMparkathI jaLa baraphInA salA jevuM kaThaNa thAya che te hima che. ane garbha mahinAmAM sAMja savAra je dhumADA jevuM paDe che te dhumasa athavA mahIkA kahevAya che ane zarada tathA varSAnA kALamAM lIlI vanaspatinA upara pANInAM biMdu paDe che. te jamInanA snehanA saMparkathI utpanna thayele haratanuM kahevAya che. A mukhya pAMca bheda bAdara apakAyanA che. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [147] zakA-pannavaNa sUtramAM bAdara apakAyanA ghaNu bheda batAvyA che jemake karA, thaDe une pArakSatra, kaTu, amla, lavaNa, varUNa, kAleda, uSkara, kSIra, dhRta, Izurasa, vigere bhedo batAvyA che. te zA mATe? uttara-A badhA bheda bAdara apakAyanA che kharA, paNa badhA bhedane pAMca bhedamAMja samAveza thAya che jemake karA kaThaNa hovAthI himamAM tene samAveza thAya che ane bAkInAone zuddhodakamAM samAveza thAya che, phakata teonuM bhinnapaNuM sparza, rasa, sthAna, varNa, vigeremAMja che. (jema ke samudranuM pANI mAtra judA judA pANInA pudgale temAM maLelA hovAthI svAdamAM khAruM che paNa te zudhdhadakaja che.) zaMkA-je evI rIte pAMcamAMja badhAne samAveza thato hoya te pannavaNA sUtramAM bIjA bhedene pATha kema Ave? uttara-strI, bALa, ane maMda buddhivALAne sahelathI samajAya te mATe bheda pADayA che. prazna-tyAre ahiM niryuktikAre kema bheda na batAvyA ? uttara-prajJApanA adhyayana te upAMga che ane ArSa vacana che. temAM badhA bhedo levA gya che. ane tyAM badhA bhedo batAvavAthI strI vigerene vadhAre lAbha thAya, ane niktie te sUtranA artha sAthe ekatA kare che, tethI lIdhA nathI, tethI adoSa che. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [48] upara kahelA bAdara apakAyanA saMkSepathI be bheda che. paryAptA ane aparyAptA temAM aparyApta te varNa vigerene na pAmelA ane paryAptA te varNa, gaMdha, rasa, ane sparzane AdezavaDe hajAre bheTavALA che. ane tethI saMkhyaya ni pramukha lAkhe bhede thAya che te jANavuM. A badhAnI saMskRta ni jANavI. ane te ni sacina, acitta, mizra ema traNa bhede che. tathA zIta uSNa, ane mizra ema traNa bhede che. e pramANe gaNatAM apakAyanI sAta lAkha yoni thAya che. have prarUpaNa pachI parimANa dvAra kahe che.. je bAyara pajjattA payarassa asaMkha bhAga mittAte / sesAtini virAsI, vIsuM lokA asaMkhijA // 109 je bAdara apakAya paryApta che te saMvartita leka khataranA asaMkhyAtamAM bhAgamAM je pradeza rAzI che tene barAbara che. ane bAkInA je traNa rahyA te mathaka asaMkhyAta lekakAza pradeza rAzI pramANa jANavA paNa temAM ATaluM vizeSa che ke bAdarapRthivIkAya paryAptAthI bAdara apakAya paryApta asaMkhyAta guNa che, ane bAdara pRthivIkAya aparyAptAthI bAdara apakAya aparyAptA asaMkhyAta guNa che, temaja suma pRthivIkAya aparyAptAthI sukSama apakAya aparyAptA vizeSa adhika che ane sumi pRthivIkAya paryAptAthI sukSama apakAya Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] paryApta vizeSa adhika che. have parimANa dvAra kahyuM. pachI ca zabdathI sucaveluM lakSaNakAra kahe che. jaha hathista sarIraM,kalalA vatthassa ahaNo vavannassa hoi udagaMDagassa ya, esuvamA sandha jiivaann||110 zaMkA-apUkAya jIvanathI tenuM lakSaNa samajAtuM nathI jema pizAba vigere dravya che tema pANI paNa ajIva che, AcAryanuM te saMbaMdhI daSTAMta sAthe samAdhAna-jema hAthaNInA peTamAM gabha utpanna thavA sAthe drava chatAM te cetana chetevI ja rIte apUkAyanuM paNa sacetana paNuM jANavuM. athavA pakSInA turta utpanna thayelA iMDAmAM jyAM sudhI kaThaNa bhAga cAMca vigere baMdhAyA nathI tyAM sudhI ghaNuM pANI hoya chatAM te cetana che tema apakAya paNa cetana che ema jANavuM. hAthaNIne garbha tathA iMDAnuM pANuM levAnI jarUra eTalIja ke temAM vadhAre pANI hovAthI sArI rIte draSTAMta samajAya che. turta utpanna thayelA ema kahevAthI sAta divasa sudhInuM levuM tyAM sudhI ja, kalala rahe che pachI te te garbhane bhAga kaThaNa thaI jAya che, have apakAyanI sacetanatA upara anumAna kare che te nIce pramANe. zastrathI na haNAyuM hoya tyAM sudhI dravapaNuM che teTalA mATe pANI hAthaNInA garbhe kalalanI mAphaka cetana che. ahiM Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [150] vizeSaNa levAthI prasavaNa vigerene niSedha jANa. teja pramANe bIjuM anumAna pragathI batAve che. - aMDAmAM rahelA kalalanI mAphaka prANanuM davapaNuM nAza nathI thayuM tethI te pANuM sacetana che. tathA paNa jIva zarIra che. kAraNa ke, chedI zakAya che, bhedI zakAya che, urADI zakAya che, pI zakAya che, bhagavAya che. suMdhAya che, svAda levAya che, sparza karAya che, dekhAya che ane dravyapaNe che. A badhA zarIranA dharmo pANImAM che mATe te cetana che. (A badhe saMbaMdha batAvIne pANI e jIve zarIra che ema batAvyuM.) ane AkAza varjine bhUtanA je dharma te rUpa AkAra vigere paNa levA. sarva jagAe A daSTAMta che. sAstAvizANa ( ) nA samUhanI mAphaka jANavuM zakA-rUpapaNuM, AkArapaNuM, vigere dharmo paramANuomAM paNa che. tethI tamAre hetu anekAMta doSavALe che. uttara-ema nathI kAraNa ke ahiM che, chedyatva vigere hetu paNa sAthe lIdhelA che ane te badhuM IndriyanA vyavahArane anupAtI ( sAthe rahenArA) che. te pramANe paramANu nathI. A prakaraNathI atIndriya paramANune vyavachedakaryo. ' athavA vipakSaja nathI kAraNa ke sarve pula dravyonuM dravyazarIrane svIkAra karyo che. ane jIva sahita ane najIva sahita ATaluM vizeSa che. kahyuM che ke Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [151] taNavo NabhAti vigAra, mutta jAita o'NilaMtAu aNu abra vigere vikAravALAM mUrta jAtipaNAthI pRthivathI vAyu sudhI eTale pRthivI, pANI, agni ane vAyu e cAranAM zarIra zastrathI haNAyelA te nirjIva che. ane zastrathI na haNAyelA te sajIva che e pramANe zarIrapaNuM siddha thatAM pramANa thAya che. (1) hIma ke jage para pANa paNe hevAthI bIjA pANInI mAphaka sacetana che. (2) ane pANI sacetana che kAraNa ke kaI jagapara bhUmi datAM deDakAMnI mAphaka uchaLI Ave che. | (3) athavA AkAzamAMthI paDatuM pANI sacetana che. kAraNa ke te AkAzamAM svAbhAvika rIte utpanna thatAM mAchalAnI mAphaka uchaLI paDe che. upara kahelA badhA lakSaNe apakAyane maLatA AvatAM hovAthI apakAya sacetana che. have upabhega dvAra kahe che. pahANe piyaNe taha dhoyaNe ya, bhattakaraNe ase e a| Aussa u paribhogo, gamaNA gamaNe ya jiivaannN||111 - nahAvuM, pIvuM, devuM, rAMdhavuM, sIMcavuM tathA nAva vigerethI javuM AvavuM temAM pANI kAma lAge che. tethI tenA Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (15) bheganA abhilASI che A kAraNene udezIne apakAyanA vadhumAM pravarte che, te batAve che. e e hiM kAraNe hiM, hiMsaMtI Au kAie jIve / sAyaM gavesamANA, parassa dukkhaM udIrAMti // 112 // - khAna, avagAhana vigere kAraNe AvatAM indinA viSayanA viSamAM mehita thayelA che nirdayapaNe apakAyanA jene haNe che. kAraNa ke pitAnA sukhanI icchA hovAthI pArakAnA hita ahitanA vicArathI zUnya hovAthI keTalAka divasanA sthAyI manohara juvAnInA madathI tapela cittavALAnI sArAsAra viveka rahita, tathA vivekI purUSanA saMsarga rahita rahIne pANI vigere nA duHkhane udIrIne paNa kare che. ekaM hi cakSu ramalaM sahajo viveka, ___ stadvadbhi reva sahasaMvasatirdvitIyam / etadvayaM bhuvi na yasya sa tatvato'ndhaH, __ tasyApamArga calane khA koparAdhaH / / jene svabhAvika nirmaLa viveka che te eka cakSuvALA kahevAya che. ane vivekavALA purUSane saMga te manuSyane bIjI AMkha gaNAya che. te beuthI je rahita che te kharekharI rIte jotAM te AMkhavALA hoya chatAM AMdhaLAja che te te purUSa kadI kharAba raste jAya che temAM te bicA Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [15] ne zuM gune che? (viveka tathA vivekI purUSanI saMgata vinAne AdamI jarUra ADe raste jAya che.) have zastra dvAra kahe che. ussicaNa, gAlaNa, dhovaNe ya uvagaraNa matta bhaMDeya / bAyara AukAe, eyaMtu samAsao satthaM // 113 // dravya ane bhAva e be bhede zastra che. ane dravya zastra paNa samAsa ane vibhAga e be bhede che. temAM samAsathI dravya zastra A che kuvAmAMthI keza vigerevaDe paNa uce caDAvavuM te Urva siMcana che. ane ghana (ghaTTa) masuNa (kamaLa) vastrathI gALavuM tathA vastra vigere upakaraNa carma keza, kaDAyuM, vigere vAsaNa dhovAM vigeremAM A pramANe aneka rIte bAdara apakAyanAM zastro jANavA (eTale A kAraNe jene pIDA thAya che.) gAthAmAM "tuM" zabda vibhAganI apekSAe vizeSaNa artha che. have te vibhAgathI batAve che. kiMcI sakAya satthaM kiMcI parakAya tadubhayaM kiNcii| eyaMtu davya satthaM, bhAveya asaMjamo satthaM // 114 // | kiMcit svakAya zastra te taLAvanuM pANI nadInA pANIne duHkha de ane kiMcit parakAya zastra te, mATI, sneha (tela, vigere) khAra vigere, pANInA ane haNe che. kicita 'ubhaya eTale pANImAM maLelI mATI vigere bIjA pANInA jIvane haNe che. paNa bhAvazAstramAM te pUrve kahyA mujaba Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (154 pramAdane, kharAba dhyAnavALAne mana, vacana, kAyAe pALe asaMyama che. bAkInAM dvAre pRthivIkAyanI mAphaka jANavAM te kahe che. sesAI dArAI, tAI jAiM havaMti puDhavIe / evaM Auddese, nijjuttI kittiyA esA (hoi)||115 - nikSepa, vedanA, vadha, ane nivRtti jema pRthivIkAyamAM batAvyAM tevI rIte apakAyanA uddezAmAM paNa niryukti eTale nizcayathI artha ghaTanA batAvI che. (eTale ema jANavuM ke apakAyanA jIne vadha karavAthI baMdha thAya che ane te samajI buddhimAne apakAyanA jene duHkha na devuM e sarva virati dharma svikAra.) have sUtra anugamamAM akhakhalita vigere guNayukta sUtra uccAraNa karavuM te nIce pramANe, saMbaMmi, jahA aNagAre ujjukaDe niyAya paDi. vaNe amAyaM kuvvamANe viyAhie ( sU0 18) pUrva sUtra sAthe A sUtrane ema saMbaMdha che ke gayA uddezAmAM chellA sUtramAM pRthivIkAyane samAraMbha tyAge te munI ema kahyuM hatuM. paNa teTalAthIja saMpUrNa munI nA thavAya te batAve che. sudharma svAmI kahe che ke "meM bhagavAna pAse pUrve sAMbhaLyuM temAM A paNa jANavuM."eTale pUrvane sUtra sAthe A sUtrane saMbaMdha joDAye. mULamAM '' zabda che tene artha gujarAtImAM "te thAya che. eTale pRthivi Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAya samAraMbha tyAge ane tenI sAthe bIjuM zuM tyAge te saMpUrNa aNagAra thAya. athavA ke aNagAra na thAya te huM kahuM chuM. __"aNagArAmotti ege payavamANetyAdi ".. jemane ghara nathI te "aNagAra che. ahIMA yati vagere zabda cheDIne aNagAra zabda lIdhe tenuM kAraNa batAve che. gharanuM tyAgavuM te munipaNamAM prathama gaNAya che kAraNa ke ghara Azraya kare te ghara saMbaMdhI pApa karyo karavA paDe ane muni te nirdoSa anuSThAna karavAvALA hoya che te batAve che. Aju te akuTila saMyama eTale manavacana kAyAnI kharAba ceSTAne nidhi karIne sarva prANInA rakSaNa mATe pravRtti karavAthI dayAnuM eka rUpaja che. ane badhI jagAe tenI akuTila' (saraLa) gati che athavA mekSa sthAnamAM gamana karavA saraLa zreNI je aju zreNI gati kahevAya che te meLavavA sarva prakAre saMvaravALuM saMyama pALavAthI mekSa maLe. ahIM kAraNamAM kAryane upacAra karIne saMyaMma te sattara prakarane batAvele saraLa sAdhu mArga tene kare ArAdhe) te jukArI che. enAthI ema sUcavyuM ke saMpUrNa saMyama anuSThAna karanAra saMpUrNa aNagAra che A muni zuM phaLa pAme te batAve che. yajana te yAga, niyata eTale nizcita e be maLIne niyAga eTale mekSa mArga, ahIM A saMgata Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (156) arthapaNAthI dhAtuonuM samyaga jJAna darzana cAritrarUpa paNe saMgata che. te niyAga samyaka darzana jJAna cAritrya rUpa mekSa mArga che tene svIkArele te niyAga pratipanna jANe. pADAntaramAM nikAya pratipanna che. eTale nirgata kAya te audArika vigere zarIra jenAthI athavA jemAM che. te nikAya tene pAmelI tenuM kAraNa samyapha darzana vigere pitAnI zakti pramANe anuSThAna karavAthI ane niSkapaTapaNe AcaravAthI te amAyAvI thAya che te batAve che. ahiM mAyA eTale badhAM dharma kAryamAM pitAnA vIryane upayogamAM na lete. tethI ema sUcavyuM ke amAyAvI eTale upara kahelA vIryane upayogamAM le te ane agrahita, bala, vIrya eTale saMyama anuSThAnamAM parAkrama batAvanAre aNagAra kahyo. A vacanathI tenA saMbaMdhI badhA kaSAne paNa apagama (dUra karavuM) jANa. (A AkhA sUtrane sAra e che ke he jaMbU-prabhu pAse meM sAMbhaLyuM che ke jeo sattara prakArane nirdoSa saMyama pALe samyadarzana jJAnacAritranI ArAdhanA kare tathA pitAnI zakti gopave nahiM tathA badhA kaSAya vigere durguNene cheDe temaneja sAdhu jANavA) kahyuM che kesohiiy ujjuya bhUyassa dhammo suddhassa ciTThaitti. - prAyazcitta te niSkapaTInuM che, ane dharma pavitra bhAvavALAne che. te A badhI mAyA velaDIne dUra karI zuM kare? te kahe che. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [157 jAe saDAe nikkhaMto tameva aNupAlijA kSittivitti (01) vadhatA saMgama sthAna kaMDaka rUpavALI zraddhAvaDe dikSA lIdhelI te AkhI jIMdagI sudhI pitAnI nirmaLa zraddhA pALe kAraNa ke prAyaH e niyama che ke pariNAma ucca bhAvamAM caDelA hoya tyAre ja disA le che. ane pAchaLathI saMyama zreNIne pAmele tene pariNAma vadhe ghaTe, athavA barAbara rahe temAM vRddhikALa ke hAnikALa eka samayathI mAnIne utkarSathI aMtarmuharta jANa paNa ethI vadhAre kALa saMkaleza ke vizuddhi na hoya. kahyuM che kenaantrmuhuurtkaalmtivRty zakyaM hi jagati saMGkleSTum nApivizoDuM zakyaM, pratyakSohyAtmanaH sorthaH // 1 // upayoga dvaya parivRttiH, sAnirhetukA svabhAvatvAt AtmapratyakSohi svabhAge vyarthA'trahetUktiH // 2 // aMtamuhurta kALane ullaMghIne jagatamAM vadhAre kaleza karavAne zaktimAna nathI teja pramANe AtmAne zuddha karavAne paNa vadhAre kALa zakya nathI te AtmAne artha pratyakSa che (tethI vadhAre vAra pariNAma na Take kaMIka pheraphAra thayoutA. be upaganI parivRtti te svabhAvathI ja hetu rahita che. kAraNa ke svabhAva te AtmAthI pratyakSaja che. ane tyAM hetu batAvavA vyartha ja che. 2 ane avasthita kALa te vRddhi, Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [118] hAni, lakSaNavALA bane ane yava madhya, ane vaja madhya e benI mAphaka ATha samaya che. tyAra pachI avazya badalAya A vRddhi hAninuM raheluM pariNAma te kevaLI jANe, paNa kevaLa jJAna vinAnA chadAstha jIvene jaNAya nahi. je ke pravajyA lIdhA pachInA kALamAM siddhAMta sAgarane avagAhana karate saMvega vairAgya bhAvanA bhAvika aMtara AtmAvALe kaI muni vadhatA pariNAma ne bhaje che. te ja kahyuM che ' jaha jaha suyamAvagAhai, ai saya rasa pasara taha taha palhAi muNI, nava nava saMvega saDAe // 1 // - muni jema jema zrutane avagAhe, bhaNe) tema tema atizaya rasanA prasarathI saMyuta apUrva AnaMdane navA navA saMveganI zraddhAvaDe pAme che, te paNa vadhavAvALA zeDA ane uttama bhAvamAMthI heThe paDanArA ghaNA tethI kahIe chIe ke te zraddhA pALe eTale niraMtara uttamabhAva vadhAre, have te kevI rIte pALe, te kahIe chIe, zaMkA cheDIne pALe, A zaMkA be prakAranI che. sarva zaMkA ane deza zake A sarva zaMkAmAM nezvarane mArga che ke nahi? ane deza zaMkAmAM apakAya vigerenA jIve che ke nahi ? kAraNa ke pravacanamAM vizeSa prakAre kahine batAvela che. tethI tathA spaSTa cetanA liMganA abhAvathI jIve nathI vigere zaMkAone dUra karI sAdhunA Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [159) saMpUrNa guNene pALe. athavA vistrota be prakAre che. dravyathI nadI vigerenA jharaNe jorathI cAle che te, ane bhAva visrota te mikSa tarapha samyadarzana vigere jharaNethI mekSa mArgamAM cAlanArAone ulaTuM gamana thAya (adhamabhAve pariName) temane choDIne saMpUrNa aNagAranA guNene bhajanAre thAya che. te paNa zraddhA pALavAnA arthamAM che. vaLI- vinA pUrA saMga eTale pUrvane saMbaMdha je mAtA pitA sAthe che tathA pAchale saMbaMdha je sasarA vigere sAthe che te banne saMgane choDIne zraddhA pALe temAM jene A upadeza devAya che te zaMkA athavA kubhAvanA cheDIne zraddhAnuM pAlana karavuM tene ja kahevAya che. tethI ema samajavuM ke je bUsvAmIne kahe che ke tame AvuM saMyamanuM rUDuM anuSThAna karaze eTaluM ja nahi paNa bIjA mahA satvavALA purUSe thaI gayA te paNa pUrve A pramANe karatA hatA te batAve che. paNayA vIrA mahA vIhiM ( ma0 20 ) pariSaha, upasarga, kaSAya, temanI senAnA vijayathI vIrapada pAmelA ane mahAna paMtha samyadarzana vigere rUpa mekSamArga je jinezvara vigere sapue vAraMvAra vAparele tene anusarIne vIrya vALA banI saMyama anuSThAna kare che. tethI uttama purUSathI A mArga upayogamAM levAya che. evuM batAvI temaNe pADelA mArgamAM vizvAsavALA, 1 che. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ziSya saMyama anuSThAna sukhathIja karaze, upadeza karyA pachI kahe che, ke leka vigere che temAM tamArI buddhi apakAyanA iva vigere viSayamAM asaMskArI hovAthI na pahoMce te paNa bhagavAnanI AjJA che. tethI mAnavuM joIe te kahe che logaMca ANAe abhisamecA akuo bhayaM (g0 22) ahiM leka zabdathI cAlatA prasaMge apakAyane viSaya hovAthI apakAyaneja le te apakAya lekane ane e zabdathI anya padArtho ne AjJAvaDe eTale jinezvaranAM vacana nanI bhaha mAnyatAthI sArI rIte jANIne A apakAyanA jIve che. evuM mAnIne temane kaI prakAre bhaya na thAya e akuta bhaya saMyama pALe athavA akute bhaya eTale apakAya jIvane samuha che te keIthI bhaya na vache, kAraNa ke temane paNa maraNanI bIka lAge che. mATe bhagavAnanI AjJAthI tenI rakSA karavI temanI rakSA mATe zuM karavuM te kahe che. se mi va sayaM loga abhAikvijA va attANaM anmAikkhijA, je loyaM anbhAikkhaha, se attANaM abhAikvai, je attANaM anbhAikkhai, so samAvavA (jU0 ra2) sudhamAM svAmI kahe che ke he jaMbu jemeM bhagavAna pAse sAMbhaLyuM che. te ja tane kahuM chuM paNa kalpanA karIne nathI Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udakamAM zastra te udakaja zastra calAve che. ane tethI te karma karatAM vanaspati tathA beIndriya jIva vigere haNe che. tyAM AgaLa mizca karIne jinezvara deve parijJA batAvI che ke, jema A kavitavyanAja parivaMdana, mAnana, pUjana, janma maraNathI mUkAvAne mATe tathA duHkhane nAza karavA je kare che te, batAve che. pite pANInA ne samAraMbha kare che, bIjAo pAse samAraMbha karAve che. ane samAraMbha karanArAne anude che. te karavuM karAvavuM anumedavuM ane tenAthI apakAyanA jIvene duHkha thAya che, tenuM phaLa A pramANe che. ahita mATe abodhilAbha mATe arthAta pANInA ne dukha denAranuM ahita thAya che tathA samyakatva (dharma bIja) nAza thAya che. A badhuM samajanAre purUSa grahaNa karavA cogya samya darzana vigere sArI rIte bhagavAna athavA susAdhuo pAse sAMbhaLIne A lekanA keTalAka sAdhuone je jANapaNuM thAya che te batAve che. A apakAyane duHkha devuM te kharekhara abhya, (pApane samUha ekaThA tha) meha, mAra, narka che. chatAM tene a vRddha thayela leka pANIne duHkha denArAM virUpa zastrovaDe pANane duHkha devA sAthe tene AzrI bIjA aneka jIne judI judI rIte haNe che, te badhuM pUrva mAphaka jANavuM. pharIthI sudhamAM svAmI kahe che ke A apakAya saMbaMdhI tatvanuM mA bIjA ane haNe che, te sudhamAM rasa Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [166] vRttAMta meM pUrva sAMbhaLyu te udakamAM rahelA prANI perA, matsya vigere je jIvA che tene paNa pANInA samArabha karanArA haNe che. athavA bIjo sabadha A che ke pUrva kahelu udaka zAstra smAra bhatA khIjA aneka jIvAne aneka rIte haNe che. za'kA--e kevI rIte jANavuM zakya che? uttara-jIvA che. te ame pUrva kahI gayA chIe. zakA--te keTalA che. ? uttara-jIvA aneka che. ahiM'A jIvanuM pharI upAdAna udamAM rahelA ghaNAM jIvA che te jaNAvavA mATe karyuM che tethI ema samajavu' ke eka eka jIva bhedamAM udakane zrI asaMkhyAta prANIo che. e pramANe teo apakAyano samArabha karatAM te purUSA yANIne tathA pANInA AzrayanA ghaNA jIvAne mAranArA thAya che. te jANavuM. have zAkayAdi udaka Azrita eindriya jIvAne icche che paNa uttakane nahi, te batAve che. ihaM ca khalu bho ! aNagArANaM udaya jIvA viSayA ( 50 24 ) ahiM'A jJAtaputra mahAvIra tenA pravacana te khAra aju je gaNI piTaka nAme oLakhAya che. temAM sAdhuone matA-nyu che ke uttakarUpa jIva che ane ' ca * zabdathI tene ' Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1967) Azrita peArA chedanaka, leAdraNaka, bhamarA, mAchalAM vigere aneka jIve che. temAM avadhAraNa phaLa A che ke jaina zAstra mAphaka bajAmAM AvI rIte pANInA jIvA siddha nathI karyAM. za'kA--jo ema hoya, ke pANIja jIva che te tenA vAravAra padmabhAga karatA sAdhuo paNa pANInA jIvAnA ghAtaka siddha thaze ? uttara--ema nathI paNa ame pANInA sacitta, acitta ane mizra ema traNa bheda mAnIe chIe ane acitta, apakAyano upabhAga thAya, evI vidhi che. paNa sacitta athavA mizra pANI sAdhu na vApare, prazna--A pANI acitta svabhAvathI thAya che ke zastranA sabadhathI ? uttara-banne prakAre. emAM je aplAya svabhAvathI acitta che, tene jo bAhya zastranA saMparka na thAya, to tene acitta jANanArA paNa kevaLajJAnI manaHparyAyajJAnI avidha tathA zrutajJAnI munio paNa tene vApare nahi; kAraNa ke tethI maryAdA tuTI javAnI bIka rahe che. jemake gurU para'parAthI sAMbhaLIe chIe ke, bhagavAna zrI mahAvIra pUrNa niLa pANIthI ulasat taraMgavALA tathA zevALa samUtrasa vigere jIva rahita ane jemAM badhA pANInA jIvA acitta thai gayelA che evA eka acitta pANIthI bharelo moTo kuMDa dekhIne Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [18] paNa ghaNuMja tarazathI pIDAtA pitAnA ziSyane te pANI pIvAnI AjJA na ApI tathA acitta talanuM gADuM sthIiM. lanA paginI anujJA anavasthA dezanA rakSaNa mATe na ApI zrutajJAnanuM pramANapaNuM batAvavA mATe, kAraNa ke svabhAvathI acitta apakAya kevaLa jJAnathIja jaNAya, paNa zratajJAnathI na jaNAya, ane sAdhuone zrutajJAnapaNe cAlavAnuM hovAthI teja pramANe karyuM, jemake sAmAnya zrutajJAnI hatya te bAhya InjananA saMparkathI garama thayeluM teja acitta jaLa che ema mAne che. paNa lAkaDAnA tApa vinA pANI pitAnI meLe acitta naja thAya ema vyavahAra che. bAhya zastranA saMparkathI judA pariNAmane pAmeluM eTale tene varNa gaMdha vigere badalAya te acitta thayeluM kahevAya, ane teja sAdhuene vAvavuM kape, have te zastro batAve che. ... satthaM cetthaM aNuvIi pAsA, puDho satthaM paveiyaM ( 0 ) jenAthI prANIe zasya thAya (marAya) te zastra, te UMce caDAvavuM gALavuM upakaraNa dhovA ane pitAnI kAyA vigerethI je pUrva avasthAthI vilakSaNa rUpavALA thavuM, te jenA vaDe thAya, te pANInuM zastra kahevAya, jemake agni pudgala aMdara javAthI DuM piMgaLa (pILuM) pANI garama thAya che, te gaMdhathI paNa dhumADAnA gaMdha jevuM thAya che. rasathI paNa Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [169] virasa thAya che, ane sparzathI uSNu hAya che. tathA traNa ukALA ( ubharA ) Avela hAya, evu' aAkhara ukALelu pANI hoya te ka2e che. zivAyanuM nahi. vaLI kacarA karIya ( chANAM ) gomutra uSa vigere tathA indhana ( lAkaDAM) thI stAka ane madhya evA ghaNA bhedathI eTale thADAmAM thoDu nAMkhe evI cAbhagInI bhAvanA karavI e pramANe traNa prakAranu zastra che. ahiM'A ' ca' zabda avadhAraNa arthamAM che. tethI ema jANavu ke pUrva khatAvelAM traNa zastra eTale pANInA je kapaDAM vigere dhAvAthI svabhAva badalAya te svakAya zastra tathA agnithI tapAveluM tathA kacarA vigerethI maLelu evu traNa prakAranu pANI je acita thayelu hoya teja levuM. A apakAyanA viSayamAM vicArIneja ame A enuM zastra che teja batAvyuM. pazya kriyApadavaDe ziSyane preraNA karI ke te tu jo ( ke A pANInAM zastra che. ) teja batAve che ke 25 muM sUtra che temAM judAM judAM utsecana ( chAMTavu' ) vigere zastra bhagavAne batAvyAM che. athavA pAThAntaranAM A pATha che ke ae puDhopAsaM paveditaM / e pramANe judAM judAM lakSaNavALA zasrovaDe pariNAmane pAmelu pANI grahaNa kare ema apAza batAvyu' eTale apAzathI ema sucavyu ke acitta pANI le te kama baMdha na thAya e pramANe sAdhuone, sacitta tathA mizra pANI tyAgIne Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10] kevaLa acitta pANIe kAma calAvavuM, jeo zAkyAdi sAdhue che. te apAyanA upabhegamAM lIna thayelA che, teo niyamathI apakAyane haNe che. ane tene AzrayamAM rahelA bIjAone paNa haNe che. AthI teone phakta prANAtipAtane doSa nathI lAgatuM, paNa bIjA deze sAthe lAge che. te batAve che- aduvA adinAdANaM ( sU0 26) athavA zabdathI bIjA pakSanA upanyAsa dvAravaDe abhyacaya batAvavA mATe che tethI ema jANavuM ke acitta na thayeluM pANI vAparavAmAM prANAtipAtane deSa lAge che ema nahI paNa tenI sAthe adattA dAnane paNa deSa lAge che. kAraNa ke apakAyanA jIe je zarIre meLavyAM che, teoe temane vAparavAnI AjJA ApI nathI, ke tame amane vApare, chatAM teo vApare che. jema keI bhikSu zAkyanA sacitta zarIramAMthI TukaDe chedI le te lenArane adattAne deSa lAge che. kAraNa ke te pArakI vastu che. jema keI pArakI gAya vigere carI jAya te cera gaNAya, eja pramANe apakAyanA jIe je zarIra grahaNa karelAM che te bIjA le te adattA dAnane doSa avazya lAge, kAraNa ke svAmIe temane AjJA ApI nathI. zaMkA-jene kuve ke taLAva hoya tenI AjJA laIne Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [171] kei pANI pIe, te temAM svAmIe ekavAra AjJA ApavAthI doSa lAgatA nathI tema pArakAnu Dhora DAya, ane te AjJA Ape ane bIjo mAre, temAM doSa nathI A paNa sAdhya avasthAvALuMja ame kahelu che. uttara--A paNa sAdhya avasthAne cAgya batAvyu che kAraNa ke pazu paNu zarIra paNa karavAthI vimukhaja che. ane Aya maryAdA AlanArAo mATethI kharADA pADatA pazune mAre che. te zA mATe adattA dAna na thAya? kAraNa ke paramArtha ciMtAe jotAM koi pazu vigerene kAI khIje mAlIka nathI. have vAdI kahe che ke, jo jainAnA kahevA pramANe mAnIe, te vyavahAranI aMdara badhA lekamAM prasiddha gAyanA dAna vigerenI rUDhI tuTI jAya. jainAcAya bhale e pApa sabaMdha tuTI jAya, paNa tethI te pazu vigere dAsI tathA aLadanI mAphaka duHkhI nahi' thAya ane haLa tathA talavAranI mAphaka bIjAonA duHkhanI utpattinuM kAraNa paNa nahi thAya enAthI vyatirikta ane lenAra tathA denAra bannene ekAMtathI upakAra karanArI, ApavA lAyaka khIjI vastu jinendra matavALA batAve che. kahyuM che. keM- yatsva yamaduHkhitaM syAt, naca para duHkhe nimitta bhUtamavi evara muvaprad aaN, dhamete tavethama // ? // Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (172] - je pite duHkhI na thAya ane bIjAne duHkha devAmAM nimitta na thAya ane kevaLa upakAra karanArI vastu hoya teja dharmane mATe ApavI joIe, A uparathI e siddha thayuM ke pazu vigerenuM ApavuM te paNa adattA dAna ja che. have e deSane pitAnA siddhAMtanA svIkAranA dvAravaDe vAdI bIjA deSa dura karavAne mATe kahe che. kappai Ne kappar3a Ne pAuM, aduvA vibhUsAe ( 7) azastra upahata (sacitta) jaLa vAparanArAone A preraNA karatAM teo A pramANe kahe che. A amArI pitAnI buddhithI samAraMbha karatA nathI. kiMtu amArA AgamamAM nirjIva pAvaDe na niSedha karavAthI amane pIvAne tathA vAparavAne kalpe che. ane judA judA prajanamAM upabhoga karavAnI ane AjJA ApI che. jema ke AjIvika (gazAlanA matavALA ) tathA bhasmaranAthI vigere kahe che ke amane pANI pIvAne kare che, paNa nahAvAne nahi, tathA badha matavALA ane parivrAjaka vigere kahe che ke snAna, pAna, avagAhana, vigere badhAmAM ane sacitta jaLa kape che, te pitAnA nAma laIne batAve che. athavA pANI amArA zarIranI zobhA mATe amArA siddhAMtamAM batAvyuM che. vibhUSA eTale hAtha, paga, maLadvAra tathA mukha vigere vAM, tathA vastra vAsaNa vigere jovAM e Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [173] pramANe snAna vigere pavitra anuSThAna karanArane kaMI paNa che nathI jainAcArya temanuM khaMDana karIne kahe che ke e pramANe teo vyartha vacana belanArA parivrAjaka vigere pitAnA siddhAMtanA upanyAsavaDe mugdha buddhivALAne meha pamADIne zuM kare che, te kahe che. puDho satthe hi viudRnti (sU0 28) vibhinna lakSaNavALA eTale judI judI rIte chAMTavA vigere zastrothI te anAthI virUddha AcaraNa karanArA apakAyanA ane temanA jIvanathI dUra kare che. athavA judA judA zasrovaDe apakAyanA jAne chede che. mULasUtramAM kuru dhAtu che, tene artha chedananA rUpamAM che have temanA kahelA Agamane anusaranArAonA matane asArapaNe batAvavA kahe che. ja kiM na nivAWIg (phU. 2) cAlatA viSayamAM teonA mata pramANe svIkAre chete teo pANI pIvAmAM nhAvAmAM chevAmAM vApare te te siddhAMta syAddavIda yukitavaDe khaMDana thayechate nizcaya karavAne teo samartha nathI teonI yukitao kevaLa nizcayane mATe samartha nathI eTaluM ja nahiM paNa temanA Agama paNa nizcaya karavAne samartha nathI. prazna - kevI rIte temanA Agema nizcayane mATe samartha nathI" Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [174] uttara--temane evu* pUchavuM ke tamArA Agama ko che ke jenA AdezavaDe tamArA apakAyanA AraMbha che ! te prativiziSTa anupUrvI vinyasta va pa vAkya samUhavALA Asa purUSe kahelA Agama che ema kaheze athavA te te nitya akartRka che, ema kaheze te pahelAnA uttaramAM eja kahevu ke jene mAnelA te tenA Apta (vizvAsalAyaka purUSa) che. tethI te dUra karavA yogya che kAraNa ke te anAsa che. tethI akAyanA jIvAnu` tene jJAna nathI athavA tene jJAna hoya chatAM tenA vadhanI AjJA ApelI che. tethI tamArI mAkaja te anAsa che. kAraNa ke ame pANInuM jIvapaNu pUrve sAdhI ayA chIe ane tethI temanA kahelA siddhAMtA paNa saddharmanI preraNAmAM apramANa thaze ane zerImAM pharatA purUSanA vAkya mAphaka te vAkaye paNa anAsa purUSanAM kahelAM che emaja manAze. have vAdIo ema kahe ke amArA Agama Asa praNIta nathI paNa nitya akartRkaja che, to nityapaNuM siddha thaze nahiM, kAraNa ke tamAro Agama vaNu pada vAkyavALA che. tethI sat ka che. ane vidhi tathA pratiSadharUpavALA che. ubhaya saMmata satRka graMthanI mAphaka svIkAravA cagya che. athavA AkAzAhinI mAphaka tamArA grathane tamArUM nitya mAnavuM ame apramANu gaNIe chIe, kAraNa ke AkAzanI mAphaka tamArA siddhAMta nitya nathI paNa temAM haMmezA pratyakSanI peThe pheraphAra dekhAya che. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [175 vaLI jeo vibhUSAsUtra batAve che, tenA avayavamAM paNa prazna pUchatAM uttara devAne teo samartha nahi thAya, jemake ame kahezuM ke-catine cagya snAna nathI, kAraNake AbhUSaNanI mAphaka te kAmAMga che. ane snAnamAM kAmAMgatA sarva jana prasiddha che. kahyuM che kesnaanN madadarpa kara kAmAMgaM prathama smRtam / tasmAtkAmaM parityajya naivasnAMti dameratAH // 1 // snAna, mada ane darpa karanAruM che, ane te kAmanuM prathama aMga kaheluM che, tethI kAmane cheDIne indriyanA damanamAM rahenArA snAna nathI karatA, vaLI zaicane mATe paNa pANI purUM nathI, kAraNa ke te pANIthI phakata bAhyA malaja dUra karAya che, paraMtu aMdara rahele kamane mela dUra karavA mATe pANuM samartha nathI, tethI zarIra vAcA ane mane temanI akuzaLa vartaNuMka rekavArUpa bhAva zAcaja karma kSaya karavAne samartha che, paNa te pANIthI sAdhdha thAya tema nathI. : prazna-zA mATe pANI samartha nathI? uttara-sarva padArtho anvaya vyatirekane AzrI che. kAraNa ke pANImAM rahenArAM mAchalAM vigere pANImAM sadA snAna karatA hovA chatAM paNa teonuM mAchalApaNuM dura thatuM vathI ane pANIthI snAna nahi karanAra maharSio vicitra tapa vaDe saMsAra bhramaNanuM karma haNe che, tethI e siddha thayuM ke Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16] temane siddhAMta nizcayane mATe samartha na thaye. tethI A pramANe pANInA chAnuM azatrupaNuM siddha karIne tenI pravRtti ane nivRttinA vikalpanuM phaLa batAvavAnA dvAravaDe samApta karavAnI IcchAthI jainAcArya AkhA udezAne artha kahe che. ettha satthaM samAraMbha mANassa iccee AraMbhA apariNAyA bhavaMti etya satthaM asamArabhamANassa icchete AraMbhA pariNAyA bhavaMti taM pariNAya mehAvI va sayaM udaya satthaM samAraMbhejA jevaNNe hiM udaya satthaM samAraMbhAvejA udaya satthaM samAraMbhaMte'vi aNNe Na samaNu jANejA, jassete udaya satya samAraMbhA pariNAyA bhavaMti sehu muNi pari. owAta che (sU0 20 ) ttiri . rUti graMthoDa zALA che A apakAyamAM dravya bhAvarUpa zastrane vAparanArane A samAraMbhe baMdha kAraNapaNAthI aparijJAta che. ( pANInA ine haNavAthI karma baMdha thAya che te jANatA nathI ) ahiMA apakAyanA jIvane zastra samAraMbha karatAM A samAraMbhe karma baMdhanuM kAraNa che. te jJaparijJAthI sAdhu jANItA thAya che. ane pratyAkhyAna pariNAthI te samAra dUra kare che. te Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [177] pratyAkhyAna parijJAne vizeSathI jJa parijJApUrvaka khatAve che. udakanA Ara Mbha karaveza khadha mATe che, evuM jANIne maryAdAmAM rahelA DAhyA puruSa potAnI meLe ukane nAza ma nAra zasra na calAve, calAvazave nahi; ane calAvanArane anumAde nahi. je munine uddekazasranA samAra`bha anne prakAre jANItA che, teja munine sara kahe che vaLI huM ja', me' sAMbhaLyu... che, te tane kahuM chuM. // trIjo uddeza pUruM thaye. # have cAthA uddeze! kahIe chIe; tene trIjA sAthe A saMbadha che. trIjA uddezAmAM munipaNAnA svIkAra mATe akAya batAvyA. have munitvanA svIkAra mATe krame AvelA agnikAyanA uddezA batAve che. (agninA jIvo batAvavA cAthe uddezA kahe che,) tenAM upakrama vigere cAra anuyeAgadvAra kahevAM; temAM nAma niSpanna nikSepamAM tejas uddeze evu'nAma che. temAM teja zabdanA nikSepA vigere dvAra kahevAM; ane ahiyAM pRthivInA vikalpa mAka keTalAMka dvArAmAM atideza ( jUdApaNuM ) tathA vilakSaNapaNAthI bIjA dvArAnu pa ( pANInuM ) uddhAra ( khAkI rahelAM ) e ene dhyAnamAM laIne niyuktikAra gAthA kahe che. tessa vi dArA, tAI jAI havaMti puDhavIe / nANatI u vihANe, parimANu va bhoga satye ya // 116 // agninA paNu dvAra vigere nikSepA pRthvImAM khatAnyA Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [178] che, teja pramANe che, paNa je apavAda che, te kahe che. vidhAna, parimANa, upabhega, ane zastra e nikSepamAM bheda che, paNa bIje judApaNuM nathI. mULamAM "ca" zabdathI ahiM lakSaNa dvArane parigraha che. have jevI patijJA karI, te pramANe niryuktikAra dvArA batAve che . duvihA ya teu jIvA, suTumA taha bAyarA ya logNmi| suhamAya savvaloe, paMceva ya bAyara vihANA // 11 // agnikAyanA jIve sUphama, ane bAdara ema be prakAre che, temAM sUkSma te sarva lekamAM che, ane bAdara agnikAyane pAMca bheda che te batAve che. iMgAla agaNi accI, jAlA taha mummure ya boddvdhe| bAyara teu vihANA, paMca vihA vaNiyA e e||118|| temAM dhumADo, tathA javALA vinAnuM baLeluM lAkaDuM, te aMgAre, tathA InjanamAM rahela baLavAnI kriyAnA viziSTarUpavALa, tathA vIjaLI, ane ulkApAta, tathA azanIthI ghasAtAM utpanna thayela, tathA sUryakAnta maNinA saMskRta vigerethI utpanna thayela te agni che, tathA baLavAnA saMbaMdhamAM rahele javALA vizeSa te aci, ane aMgArAthI judI paDI te saMbaMdha vinAnA je bhaDakA, te vALA, ane kaI kaI agninA kaNa (taNakhA) ane bhasma uDe che, te muramura ema pAMca bheda bAdara agni-kAya che, ane Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [179) e bAda aninuM pitAnuM sthAna ciMtavatAM manuSya-kSetramAM aDhI dvIpa, ane be samudramAM vyAghAta na hoya, tyAre paMdara karma-bhUmimAM che, ane vyAghAtamAM phakta pAMca mahAvidehamAM hoya che. jyAre bhArata eravatamAM jugalI hoya, tyAre bAdara agnikAya na hoya.) e zivAya bIje bAdara agnikAya hoya. have upapAta ciMtavatAM lekanA asaMkhyaya bhAga vartI che. siddhAntamAM A pramANe kahyuM che - udavAyeNaM dosu, uDDhakavADesu tiriya loya taheya tene artha A pramANe che. aDhI dvIpa be samudranI bAhalya (laMbAI) pUrva pazcima dakSiNa svayaMbhUramaNa paryata, Ayata ( vistAravALA) urva adhe leka pramANu kamADa, te benI vacamAM rahelA bAdara agnimAM utpanna thatAM tene vyapadeza akhikAya (nAma) pAme che. tathA tipha leka pramANa thALInA AkAramAM rahe bAdara agnimAM utpanna thayelo bAdara agnikAyane vyapadeza pAme che. bIjA AcArya A pramANe kahe che, ke te benI vacamAM rahele eTale tiryaka leka e tastha te tiryapha leka tathA temAM rahele utpanna thavAnI icchAvALe bAdara agnine vyapadeza pAme che. A vyAkhyAnamAM kamADanI aMdara rahele ja le ane te banI uMcA kamAMDanI vacamAMne A kahevAvaDe teja AvyuM che. tethI tenI vyAkhyAnA abhiprAyane ame samajI zakatA nathI (AvuM TIkAkAra lakhe che.) kabATanI sthApanA A pramANe che. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [18] samughAtavaDe sarva leka vartI che. ane pRthivakAya vigere mAraNatika samughAtavaDe marAyelA khAdara agnimAM utpanna. thanArA tenA vyapadezane pAmanAra sarva lekavyApI hoya che. ahiM jayAM bAdara agnikAya payatA hoya tyAMja bAdara aparyApta hAya kAraNake paryAptAnI nizrAye aparyApta utpanna thAya che. tethI e pramANe sUkSama ane bAdara paryAya ane aparyAptAnA bheda dareka babbe prakAre che. ane te varNa, rasa, gaMdha, sparzanA AdezavaDe hajAre prakAranA bhedavALI saMkhyayani pramukha zatasahastra (lAkha) bhedanA parimANavALA hoya che, tyAM teonI saMvRta, ane uSNa eni che, te sacitta acitta ane mizra, evA traNa bhedavALI che, ane e agnikAyanI badhI maLIne sAta lAkha cani che. - have mULamAM je ca zabda che, tene samuzcita je lakSaNadvAra che te kahe che. ' jaha deha pariNAmo rattiM khajoya gassa sA uvmaa| jariyassaya jaha umhA taovamA teu jiivaannN||11|| jema dehanA pariNAma, te prativiziSTa zarIra-zakti che, te rAtrImAM Aga jaNAya che, tevI rIte A dehanuM parimANa jIva prAganI nivRtta zakti dekhADe che. evI rIte ja aMgArA vigerenI paNa prativiziSTa-prakAza vigere zakti anumAnamAM levAya che. ke, jIva prayoga vizeSa vaDe A prakaTa Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [11] thaI che. (TIkAkAre niryuktine artha karatAM AgIyAnuM daNAMta batAvI aMdhArAmAM te prakAze che, tenI upamA laI jema prakAzathI AgI jIva che, tema agni paNa prakAza vigere zaktithI jIve che. A prayoga che, ane te zarIranA parimANa vaDe batAvyuM tema agnikAya paNa jIva mAna;) " athavA tAvanI garamI jIvanaprayAgane cheDIne jatI nathI; paNa te jIvathI adhiSita-zarIranI aMdara ja rahe che. Aja upamA agnikAyanA jIvane che, ane marelA tAvavALA ke japara dekhAtA nathI. ( maryA pachI tAva cheteja nathI). eja pramANe anvaya vyatireka vaDe agninuM sacittapaNuM mukta (jena siddhAnta) graMthanI utpattinA mukha vaDe svIkAryuM che. have prAga (anumAna) batAvIe chIe, tene artha A che. - aMgArA vigere jIva zarIra che. kAraNa ke jema sAsnA viSANa vigere bhedAya che, tema te paNa che. chedyatvAdi hetu gaNathI yukta che. te pramANe AtmAnA saMgathI prakaTa thaye aMgArA vigerene prakAza pariNAma che. ane te zarIramAM rahele hevAthI siddha thAya che. ane tenuM daSTAMta AgInA zarIranuM pariNAma mAphaka jANavuM. teja pramANe AtmAnA saMprayoga pUrvaka aMgArA vigerethI garamI che. ane te zarImAMja rahelA hovAthI jaNAya che. jemAM tAvanI garamI jIvatA zarIramAM che, tema aMgArA vigerenI garamI paNa chava zarI Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [182 ramAMja hevI joIe, ema jANavuM. ahiM sUrya vigerenA prakAzathI anekAnta (deSavALe) hetu nathI kAraNa ke badhAne Atma pragapUrvaka uSNa pariNAmanuM bhajavApaNuM che. tethI amAre hetu, anekAMta nathI paNa nirdoSa che. vaLI agni sacetana che. tene yathAyogya AhAra maLavAthI tenA zarIranI vRddhi thaI vikAra pAme che. mATe temAM vikArapaNuM che. jemAM purUSanuM zarIra jayAM sudhI cetana (cetana) hoya tyAM sudhI AhArathI vRddhi pAme che, AvAM lakSaNathI agnikAcanA che nizcayathI mAnavA. lakSaNadvAra samApta. have parimANadvAra kahe che. je bAyara pajattA paliassa asaMkha bhAgamittA u| sesA tiNNivirAsI, vIsuM logA asNkhijaa||120 je bAdara paryApta agnikAyanA jIve che, te kSetrapa pamanA asaMkhyaya bhAga mAtramAM vati pradeza rAzInA parimANavALA che, ane te bAdara pRthvI-kAyaparyAptAthI asaMkhyaya guNahIna che, bAkInI traNa rAzIe pRthvIkAyanI mAphaka jANavI, paNa bAdara pRthivIkAya aparyAptAthI bAdara agnikAya aparyApta asaMkhya guNahIna che, ane sUkSma pRthivIkArya aparyAptAthI sUkSma anikAya aparyApta vizeSa hIna che. sUphama pRthivIkAya paryAptAthI sUkSama agnikAya paryApta vadhAre hIna che. have upabhegadvAra kahe che. ' Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [183) dahaNe, payAvaNa, pagAsaNe ya se e ya bhatta karaNe y| bAyara teu kAe, uvabhoga guNA maNussANaM // 12 // mRta-zarIra vigerenA avaye bALavA tenuM nAma dahana; TADha vigere dUra karavA je agninI pAse bezIne tApIe chIe, tenuM nAma pratApana, tathA prakAza (ajavALA) mATe dIve vigere je bALa; tenuM nAma prakAzana, tathA raI karavA mATe je lAkaDAM vagere bALavAmAM Ave, tenuM nAma bhakatakaraNa; ane TUMka vigere rogamAM je bApha le che, tenuM nAma da, (athavA mAra vigere lehInI gAMTha upara zeka karavAmAM Ave che te.) vigere aneka kAmomAM agnine upabhega (upaga) thAya che. AvAM kAraNe pitAne AvatAM niraMtara AraMbhamAM rahelA gRha athavA sukhanA abhilASI 9 yatipaNAne DeLa karanArA anikAyanA jIvane haNe che te batAve che. e e hiM kAraNe hiM, hiMsaMtI teu kAie jIve / sAyaM gavesamANA, parasta dukkhaM udIraMti // 122 // upara batAvelA dahana vigerenA kAraNe anikAyanA jIne saMdhaTTana paritApa apadrAvaNu (hiMsA) kare che. ane tevaDe potAnA AtmAnuM sukha vAMchanArA bAdara agnikAyane duHkha upajAve che. have zastrakAra kahe che. te dravya ane bhAva ema be prakAre che. vaLI dravya zastra paNa samAsa ane vibhAga ema be prakAre che. have samAsathI dravya zastra batAve che, Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] puDhavI Au kAe, ullAya vaNasmai tasA pANA / bAyara teukAe, eraMtu samAsao satyaM // 123 // dhaLa, pANI, lIlI vanaspati, trasa jIve e bAdara agnikAyanAM sAmAnya zastro che. have vibhAgathI dravya zastra kahe che. kiMcI sakAya satyaM, kiMcI parakAya tadubhayaM kiNcii| eyaMtu davya satthaM, bhAveya asaM jamo matyaM // 124 // keIka svAyaja zarUpa thAya che, eTale eka agnikAyathI bIjA agnikAyane duHkha paDe che. jemake tRNane agni ane pAMdaDAne agni paraspara eka bIjAthI duHkha pAme che. koI parakAya zastra che, jemAM pANI azciyana ne haNe che ane ubhaya zastrane tuSa, karISa, (chANAM) vigerethI maLela ari bIjA agnine zastra rUpa che. (ahiM ubhayathI ema samajavuM ke cheDA baLatAM mArIvALAM chANAM tathA baLatAM bhAtanA choDa vigere agni sahita hoya che tethI agni ane pRthivi ema beu maLI ubhaya thayAM.) mULamAM "tuM" zabda che te bhAva zastranI apekSAe vizeSa artha che ane pUrve kahela samAsa vibhAga rUpa pRthivI tathA svakIya vigere dravya zastra che. have bhAva zastra batAve che. bhAvamAM zastra te asaMyama che. te mana, vacana, tathA kAyAnuM kharAba dhyAna rUpa lakSaNa che. pUrve kaheluM vyatiriktanA dvAranA atideza dvAravaDe samApta karavAnI IcchAthI niryuktikAra kahe che. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 185] sesAI dArAI, tAI jAiM havaMti puddhviie| evaM teuddese, nijjutti kittiyA esA // 125 // pUrve kahelAM dvArA je pRthivIkAyanA udezAmAM kahelAM te tejasa kAyanAM paNa samajavAM. te badhI niyuktio agnikAyanA udezamAM lAgu paDe, ema samajavuM. - have sUvAnugamamAM akhalitAdi guNayukta sUtra kahevuM te A che. se bemi va mayaM loga abbhAikkhejA, Neva attANaM abhAikvejA, jeloyaM anbhAikkhai, se attANaM anbhAikkhai, je attANaM anbhAikkhai, amAravaTTa (phU. 22) ene saMbaMdha pUrva mAphaka che. jevI rIte meM sAmAnya Atma padArtha pRthivI apakAya jIva vibhAganuM varNana karyuM, tevI rIte huM ahiM eka sarakhe jJAna pravAhavALe agnikAya jIvanA svarUpavALe upalaMbhathI utpanna thayela, jIva vacanane saMmada (AnaMda) jene thaye che. e huM kahuM chuM. zuM? te batAve che. ahiM A prakaraNa saMbaMdhathI leka zabdavaDe agnikAya leka kahyo, tethI te agni lekane jIvapaNe pitAnI meLe uDAvI na de (jIvapaNe mAne) e abhyA khyAna (na mAnavA) mAM AtmAnuM paNa nihya jJAna vizejene guNa samUha che, tenA vaDe tenuM abhyAkhyAna karavuM thAya Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [186] che. ane ApaNe pUrve AtmAnuM jIvapaNuM sAdhyuM. te uDAvavuM. te nyAya nathI e pramANe tejaskAyanuM paNa jIvapaNuM sAdhavAthI abhyAkhyAna karatAM yuktimAM na avatare, ane e pramANe yuktithI Agama baLa prasiddha agnikAyane uDAvA jatAM AtmAnuM paNa abhyAkhyAna thAya che. keI kahe bhale thAo, AcArya kahe tema nahi te batAve che. 'neva gattA sabhApuranA ? darekane anubhavatA jJAna guNavALA darekanA zarIramAM rahelA AtmAne na uDAve, tenA zarIramAM rahevApaNathI koI paNa icchita phaLanA uddezavALAe A zarIramAM rahevApaNAthI A zarIra ApyuM che, tathA A zarIra kaI paNa uddezathI choDyuM che, vigere hatuovaDe jIvatva ame sAdhyuM che, tene ja pharIne sAdhavuM te vidvAnonA manane daLelAne daLavA mAphaka AnaMda na pamADe. ne e rIte AtmAnI mAphaka agni-lakane (jIvapaNe) sAdhela che. ane ati sAhasika hoya te tene uDAvavA cAhe, (pharI pramANa mAge; ) te pitAnA AtmAne paNa uDAve che, ane je AtmAne te hamezAM agni-lekane uDAve che, kAraNake vize sAmAnyapUrvaka rahelA che, ane AtmAnuM sAmAnyapaNe siddha thatAM, pRthivI vigere Atma-vibhAga siddha thAya; paNa bIjI rIte na thAya, kAra ke, sAmAnyanuM vizeSamAM vyApakapaNuM che, ane vyApakanI nivRttimAM vyAsanI paNa nivRtti avazya thavAnI (AthI ema sUcavyuM ke, jIvapaNuM darekamAM sAmAnya che, ane manuSya Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [187] deha ke, agnipudgalanI banelI deha, tenI apekSAe vizeSa bheda paDe, ane je agnine jIva na mAne te na mAnanArane pitAnI dehamAM pite rahele che, te paNa na manAya) tethI A agni-leka sAmAnya AtmAnI mAphaka uDAva nahi, paNa jIva che, ema mAnavAnuM batAvyuM. - have agni-jIvane svIkAra thayuM che, te tenA viSayamAM samAraMbha karatAM (agnikone duHkha detAM) kaTukaphaLa parihAranA upanyAsa mATe sUtra kahe che. je dIha loga satthassa, kheyaNNe se asatyasta kheyaNNe, je asatthassa kheyaNNe, se dIha loga sa (Q0 rU2) * je mumukSu (mekSane abhilASI) che, te jANe che ke - dileka eTale vanaspatikAya che te sthiti vaDe, tathA parimA vaDe tathA zarIranI UMcAI vaDe badhA ekendriya che. karatAM dIrgha che, mATe dIrdhaka kahevAya che te saMbaMdhI kAyasthiti mATe sUtra-pATha che te nIce pramANe - vaNastai kAie NaM bhaMte vaNassaha kAi etti kAlao kevaciraM hoi ? goyamA ! agaMtakAlaM aNaMtAo ussappiNNi, ava sappiNio khettao aNatA loyA asaMkhejA poggala pariyaTTA, teNaM puggala pariyahA AvaliyAe asaMkhejai bhAge Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [188) ane pariNAmathI te kupanna varaNa jAphA mate ! kevatikAlassa nillevaNAsiyA ? goyamA ! paDuppanna vaNassaikAiyANaM natthi nillevaNA, tathA zarIranI uMcAithI vanaspati uMcI (dIrgha) che. te batAve che. vaNassaikAiyANaM bhaMte ! ke mahAliyA sarIro For youriaa ? goyamA ! sAiregaM joyaNa mahassaM sarIro gaahnnaa| vIra prabhune puche che he bhagavana ? vanaspatikAya kALathI keTalI lAMbI che. ) uttara-camA anaMtakALa atI utsapiNI avasapiNI lAMbI che. kSetrathI ananta leka pramANe che. asaMkhyAta pula parAvarta thaI jAya che. te muddala parAvate AvalIkAnA asaMkhyAtA bhAgamAM che. - have parimANathI AzrayI prazna pUche che ke he bhagavan! prati utpanna vanaspati kAIka jIne keTalAka kALe nirlepa (khAlI) thAya? uttara-prAta utpanna vanaspati kAyika jIvane nirlepa koI divasa nathI. prazna-he bhagavana! vanaspatikAyanI zarIra avagAhanA kevaDI moTI hoya? uttara-eka hajAra ejana karatAM kaIka vadhAre che. te Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 19]. pramANe bIjA ekendriya mAM avagAhanA nathI, tethI vanaspati sarva prakAre dIdhuM che. te siddha thayuM, ane zastra agni che, ane te maTI javALAnA samUhavALuM agni zastra, badhA jhADanA samudAyane nAza kare che, tethI azvi, jhADanuM zastra che. prazna-badhA lekamAM prasiddha evuM (sidhu) agni evuM nAma na letAM agninuM dIrdha zastra nAma kema ApyuM? uttara-A prekSA pUrvaka karyuM che. paNa abhiprAyane vicAryA vinA nathI karyuM. kAraNa ke A agni utpanna kare che, athavA saLagAvele badhA prANIonA samudAyane ghAta kare che. ane vanaspatikAyanA dAhamAM pravarte chatAM bIjA aneka prakAranA jIvene tethI paNa vadhAre pramANamAM ghAta karanAra thAya che, kAraNa ke vanaspatimAM, kRmi, kIDIye, bhamarA, kabutara, dhApada, (hiMsaka prANI) vigerene tyAM saMbhava che. vaLI jhADanI pilamAM pRthivIkAya paNa hoya. ane pANI jhAkaLanA rUpe hamezAM hoya che. vAyu paNa cheDA caMcaLa svabhAvavALuM kemaLa kuMpaLane AzrayI saMbhave che. tethI agnikAyanA samAraMbhamAM pravartele upara kahelA jene nAza kare che. ahiM (vizALa) arthane sUcavavA sUvakAre agnikAyA zabda na letAM dIrghaleka zastra zabda grahaNa karyo, te pramANe daza vaikAlika sUtranA chaThThA adhyayanamAM 33 thI 35 gAthA. sudhI kahyuM che ke - Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [190] jAya teyaM na icchanti, pAvagaM jalaita e / tikkhamannaparaM satyaM savvao'vidurAsayaM // 1 // pANaM paDiNaM vAvi, uDDhaM aNu disAmavi / ahe dAhiNao vAvi, dahe uttara oviya // 2 // bhUyANa mesa mAghAo havva vAho nasaMsao / taM pava pAvaTThA, saMjao kiM ci nArabhe ||3|| uttama purUSaSa dedIpyamAna agnine khALavA icchatA nathI kAraNa ke te badhI rIte duHkha ApanAra sAthI jhINAmAM jhINu eka zastra che. // 1 // pUrva pazcima uMce nIce tathA khuNAAmAM tathA dakSiNa dizAmAM // 2 // agnikAya vanaspati jIvanA ghAtaka che. temAM jarA paNa zaka nathI, tethI dIvAne mATe athavA tApavAne mATe paNa sAdhuo kai paNa AraMbha na kare. // 3 // athavA khAdara tejasakAya paryAmA jIvA thADA che. ane bAkInA pRthivIkAya vigerenA jIyA ghaNA che. - gninI bhAva sthiti paNa traNa divasanI che. tethI te nAnI che, ne AkInA pRthivI, pANI, vAyu, ane vanaspati vigerenI anukrame ( utkRSTa sthiti) khAvIza hajAra, sAta hajAra, traNa hajAra, ane daza hajAra varSa pramANa hovAthI te dIgha che ethI dIdha leka te pRthivI vagere temanuM A agnikAya zasra che ema jANavu. tenA kSetrane jANanArA nipuNa agnikAyane varNa vIgerethI Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 191) jANe che, tathA agnine sarva prANIone kheda pamADavAne eTale bALavAne vyApAra levAthI, pAka vagere aneka zaktikalApatha vadhelA moTA maNinI mAphaka jAjavalyamAna hoya, te agnine vyapadezane pAme che, te agni (jene duHkha ApanAra) hevAthI sAdhuoe tene AraMbha na kare e eTale bIjA prANIonA khedane jANanAra te khedajJa-muni che, ethIja dIrghaleka zastra (agni)nA khedane jANanAra teja sattara prakAranA saMyamane khedajJa che. arthAt munine saMyama azastra che. te saMyama nizcayathI keIpaNa jIvane na mAre; tethI azastra che, tethI saMyama je sarva sattane abhaya denAra che, te AdaravA vaDe agni-jIva saMbaMdhI AraMbha taja sahela che, ane pRthivIkAya vigerene samAraMbha paNa tyAgave ema vartanAra sAdhu-saMyamamAM nipuNa mativALo che, ane nipuNumatipaNAthI paramArthane jANanAra agni samAraMbhathI pAchA haThIne saMyama anuSThAnamAM pravarte che. - have kahelAM ane AvatAM lakSaNo vaDe avinA bhAvitva (sAthe rahenAra) batAvavA mATe viparyaya (ulaTApaNA) vaDe sUtranA avayavane vicAra kare che. je vAgharecAri' je azastravALA saMyamamAM nipuNa che, te nizcayathI dIrghalaka zastra (agni)nA kSetrane jANanAra; athavA khedane jANa nAra che. saMyamapUrvaka agni viSaya khedane jANavA paNuM hovAthI tathA agniviSaya khedanuM jANavApaNuM jemAM che, teja Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] saMyamanuM anuSThAna che. A sivAya bIjI rIte saMyamane asaMbhava ja che. tethI A gayuM, AvyuM phaLa prakaTa kareluM che. 1. A batAveluM keNe jANyuM te batAve che. "hArio sUtra 37 thI jANavuM athavA sArA vaktAdi prasiddha thaye vAkyanI prasiddhi thAya che. te kahe che. . vIre hiM evaM abhi bhUyadidaM, saMjae hiM sayA kadAthA para hiM (sU0 ) ghanaghAtI karma samUha dura karavA sAthe te ja vakhate kevaLa jJAnarUpa lakSmI prApta karavAthI vizeSa prakAre rAje che. tethI vIra te tIrtha kare che. te vIrae arthathI A dekhyuM (prakAzya) ane gaNadharee te sAMbhaLIne sUtrathI agni zastra dekhyuM. ane azarUpa saMyama dekhyuM che. prazna-teoe zuM karI A prApta karyuM ? uttara-parAjaya karIne, te parAjya cAra prakare che, nAma sthApanA sugama che, dravya parAjaya te zatrunI senA vigerene parAjya kare athavA sUryanA prakAzathI caMdra, graha, nakSatra, vigerenuM teja DhaMkAI jAya che te. ane bhAva abhibhava (rAjya) te pariSaha upasargane samUha je zarU5 che, te tathA jJAna darzananuM AvaraNa tathA meha ane aMtarAya e cAra karmanuM nAza karavuM te bhAva parAjaya che, pariSaha ane upasarga vigere senAne jItavAthI nirmaLa cAritra maLe che. ane Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [193] caraNanI zuddhithI jJAna AvaraNa Adi karmanA kSaya thAya che; ane te kamanA kSayathI AvaraNa rahita kAi jagAe na haNAya, tevuM sa'pUrNa jANavA yeAgya padArthane jaNAvanAra kevaLa jJAna thAya che, ene bhAvArtha A che. ke te vIrAe pariSaddha, upasa, tathA jJAnadarzana, AvaraNIya mAha ataMrAya kamate jItI kevaLa jJAna prApta karIne, te jJAna vaDe teoe jANyu che, ke A agnikAya paNa jIva che. vigere. " temaNe A kevI rIte prApta karyuM; te batAve che. caraNa sabhyatlR prakAre varte, te satyata eTale prANAtipAta (jIva hiMsA) vigerethI pAchA heMDelA, temaNe sa kALa (cAritra) nA svIkAra karyAM, tenA mULa ane uttara guNu evA e bhedamAM temaNe niraticAra (doSa rahita) udyama karyAM. tathA madya viSaya, kaSAya, vikathA ane nidrA e pAMca prakAranA pramAda sarva kALa cheDayeA. tethI te apramatta banyA, evA anelA mahAvIrAe kevaLa jJAna cakSu vaDe A dIrgha loka zastra (agni) tathA azastra te saMyama evu' dekhyu. ahiyAM 'cahnaH zabda grahaNa karavAthI iryAM samiti vagere guNA levA, ane apramAda, grahaNa karavAthI madyapAna vigerenA niSedha jANavo. A uparathI ema siddha thayuM', ke A pradhAna purUSoe svIkArelu, agnikAya zasra apAyanuM kAraNa 13 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [194) che, mATe apramatta sAdhuoe tene choDavuM joIe, evI rIte khullA batAvelA aneka deSanA samUhavALA agni zaane upabheganA lebhathI, pramAda vaza thayelA, jeo na choDe, temane uddezIne temanAM kaDavAM phaLa thAya che, te batAve che - je pamatte guNaTThIe sehu daMDetti pavuccai (sU0 34) je magha viSaya vigere pramAdathI pramAdI thaI rahe te asaMta che, ane rabdhana, pacana, prakAza, AtApanA, vigere agni guNene prajavAthI, te guNAthI (svArtha sAdhaka ) mana, vacana kAyAne durUpayega karanAra, agni zAstranA samAna raMbha vaDe prANIone daMDa devAthI pite daMDa rUpe ja che. evuM prakarSathI kahevAya che. jema AyuSya che temAM ghI vigerene vyapadeza karAya che, (ghI vigere yogya padArtha maLavAthI jIvana vadhe che.) ethI have zuM karavuM, te kahe che. taM pariNAya mehAvI, iyANiM No jamahaM pUvva mair vbApu ( 21 ) te agni kAyanA samAraMbhamAM daMDa rUpa phaLane jANIne jJaparijJA vaDe jANavuM, ane pratyAkhyAna parijJA vaDe doDavuM, te be parijJA vaDe mayAdamAM rahele, te medhAvI (sAdhu) have pachI nA kahevAtA prakAre vaDe AtmAmAM viveka kare, te prakAra batAve che. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [944] 'iyANItyAdi ' ne agni sabhAralane viSaya prabhAha vaDe Akula aMtaHkaraNa vALA banIne meM karyAM, tene have jinezvara bhagavAnanA vacanathI agni samArabha dara tatvane me' jANyu, tethI have te nahi karUM, paNa bIjA matanA khIjI rIte khelanArA ulaTu' kare che te khatAve cheM. lajamANA puDho pAsa, aNagAra motti ege pavada mANA, jamiNaM virUva vehiM matyehiM agaNi kamma samAraMbheNaM, agaNi matthaM sAraMbha mANe, apaNe aNegarUde pANe vihiMmaMti / tattha khalu bhagavatA pariNNA paveditA, hamAsa ceva jIvi assa, parivaMdaNa mANaNa pUrANAe, jAi maraNa moyaNAe, dukkha parighAya heu se sayameva agaNi satyaM samAra bhaTTa, aNNe hiMvA aNi matthaM samAraMbhAve, aNNevA agaNi satthaM samArabhamANa samaNu jANa, taM se ahiyAe, taM se abohi Ae, seta saMbujjhamANe, AyANIyaM samuTThAya, socA bhagavao aNagArANaM iha megesiMNAyaM bhavati esa khalu gaMdhe esa khalu mohe, esa khalu mAre, esa khalu free, itthaM gaDdie loe jamiNaM virU varU vehiM Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16] satthe hiM agaNi kamma samArabha mANa aNNe aNega sve pANe vihiMsaha (mU0 36) uparane eTale 36mA sUtrane artha pUrve bIjA sUtromAM kahI gayA chIe, chatAM bAkIne gheDe kahevAya che. pitAnA AgamamAM kahelA anuSThAna karanArA, athavA pApa anuSThAna karavAthI lajajA pAmelA, judA judA matavALA zAkya vigere sAdhuo kevA che, te tuM je, evuM AcArya pitAnA ziSyane saMyamamAM sthira karavA mATe kahe che. teo potAne aNagAra tarIke belanArA che chatAM teo kevuM virUpa Acare che, jethI teo lajajAya che, te batAve che, je A virUpa rUpavALAM zastro vaDe agninuM kArya AcaravAthI agni zastrane samAraMbha karatAM bIjA aneka Ivene haNe che. (ane te aNagAra kahevAya, chatAM bIjA ne haNe, te zarama bhareluM kRtya che.) temAM jinezvare parijJA batAvI che, ke vyartha jIvananA, mAnana, pUjana, vaMdana, tathA janma maraNathI chuTavA mATe duHkhane dUra karavA mATe je kare che, te batAve che te parivaMdana vigerenA athI pitAnI meLe agni bALe, bIjA pAse baLA, tathA bALanArAone anude che, te agni zastrane samAraMbha tenI sukhanI IcchAe karavA chatAM tene tenAthI ahiM tathA parakamAM ahitane mATe thAya che. ane tenI dharma zraddhA nAza pAme che, tenuM AvuM A asadAcaraNa Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [197] batAvyuM, tethI sAro ziSya anikAyane samAraMbha pApane mATe che, evuM jANe, tethI samyapha darzana vigere jinezvara pAse athavA keI sArA sAdhuo pAse sAMbhaLIne keTalAka sAdhuone kevuM jJAna, thAya te batAve che. agni bALavI, te karma baMdhanane hetu hevAthI te graMtha che, meha, mAra, tathA narka che, kAraNa ke tethI narka ja thAya che. AvuM chatAM je vRddha thayela leka che, te je kare che, te batAve che. A virUpa zastrAvaDe anikAyane samAraMbha kare che, ane te AraMbhathI aneka jIvene haNe che, tevI rIte agnine samAraMbha karanArA judA judA ane haNe che. te batAve che. sebemi-saMti pANA puDhavi nissiyA taNa nissiyA pattaNissiyA kaTTa nissiyA gomayaNistiyA kaMyavara NissiyA,saMti saMpAtimApANA Ahaca saMpayaMti, agANaM ca khalu puTThA ege saMghAya mAvacaMti, je tattha saMghAya mAvajaMti, te tattha pariyAvajaMti, je tattha pariyAvajaMti, te tattha dIti (phU0 rU7) * te huM kahuM chuM ke, agnikAyanA samAraMbhathI judA judA jIvonI hiMsA thAya che. je meM pratijJA karI te batAvuM chuM. pRthikAya eTale; prANio pRthivIkAyapaNe pariNamelA che, athavA tene Azrita kRmi, kIDI, pataMga, kuMthuM, gaMdu Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [198] pada (juA) sApa deDakA, viMchI karka Taka (karacalA) vigere tathA vRkSagulamalatAne samUha vigere, ane ghAsa-pAMdaDAM vigerenA Azrita rahelAM pataMgIyAM, IyaLo vigere tathA lAkaDAmAM rahelAM ghuNa udhaI, kIDIo, tathA tenAM IMDAM vigere ane chANa vigeremAM rahelA kathuA patraka vigere, tathA kacaro te, pAMdaDAM, ghAsa dhaLane samUha; tenI aMdara rahelAM kamI kIDA pataMga vigere che. A sivAya uDatA AvIne paDavAnA svabhAvavALA, athavA Amatema jatA AvatA te saMpAtika che. jevA ke, bhamarA, mAkhI, pataMga, macchara pakSI, vAyu vigere saMpAtika jIva che, te uDIne, pita paDe athavA jerathI agni baLatAM uMce tenI zIkhA jatAM te uDatAM atuo agnimAM paDe che. A pramANe pRthivI vagerene AzrI rahelA jInuM zuM thAya che? te batAve che. rAMdhavuMpakAvavuM ( nibhADA vigerene) tApana, vigere agnithI guNa (svArtha) vAMke avazya agnine samAraMbha kare che, ane tenA samAraMbhamAM pRthivI vageremAM Azraya laI rahelA jIvanA AvA hAla thAya che, te batAve che. keTalAkanuM agnivaDe saMghAta (zarIranuM saMkecavuM) meranA pIMchA mAphaka bane che (mULa sUtramAM sUtra chaMdapa hevAthI mAgadhInI rIti pramANe bIjI vibhaktine artha trIjImAM le, eTale agnine, tene badale agnie, athavA anivaDe Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [19] ema artha kare, tathA "ca zabdathI vizeSa artha che. khala zabda nizcaya vAcaka che.) eTale bIjAne A pratApa nathI paNa agnine ja che. athavA bIjI rIte letAM agninI bIjI vibhakti sAtamImAM laIe te "spaSTa zabdane artha patita eTale pahelAM, e kare, eTale agnimAM paDelAM keTalAMka patagIo vigere jIve ekapaNe adhika zarIra saMkecanapaNAne pAme che ane jeo agnimAM paDayA te badhA ja tApathI mUchita thaI jAya che. sUtrakAra mahArAje anya vibhakti zA mATe lIdhI ke ApaNe bIjIne artha trIjI vibhaktimAM levuM paDe? uttara-magadha dezamAM te pramANe cAle che. athavA eka bhASAmAMthI bIjI bhASAmAM vyAkhyA karatAM vikalpa thAya che. te batAvavA A karyuM. ane adhyAhAra vigere paNa vyAkhyAna aMga che, evuM A sUtravaDe ziSyane jaNAvyuM che. prazna-ahiM te adhyAhAra vigere kyA che? uttara-adhyAhAra, vipariNAma vyavahita kalpanA, guNa kalpanA lakSaNA (asaMvita vAkyane saMbhavita paNamAM lAvavuM te) ane vAkya bheda che tevI rIte ahiM bIjane artha samImAM pariNAma pAme che, je agnimAM paDe che. teo kRmi, kI, bhamarA, naLIA vigere prANa choDe che. tethI agni samAraMbhamAM ekalA agni jatune vinAza nathI, paNa pRthivI ghAsa pAMdaDAM Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ri00). lAkaDAM chANAM tathA kacarAmAM rahelA jaMtu tathA uDIne ke uchaLIne paDanArA jaMtuo paNa avazya nAza pAme che. tethI ja bhagavatI sUtramAM kahyuM che ke, do purisA sarisakyA anna mannehiM saddhiM agaNi kAyaM samAraMbhaMti, tatthaNaM ege purise agaNi kArya samujjAleti, ege vijaveti, tatthaNaM ke purise mahA kammayarAe ? ke purise appa kamprayarAe ? goyamA ! je ujAleti, se mahA kammayarAe, je vijaveti, se appa kammayarAe. prazna-be sarakhI vayanA purUSa sAthe ari kAyane AraMbha kare, temAM eka agni kAyane bALe. ane bIje tene bujhAve, temAM vadhAre karma baMdhana kene? ane ochuM kare ? uttara-he maitama je bALe, tene mahAna karma baMdha lAge, ane je bujhAve, tene DuM lAge che. evI rIte agni kAyane AraMbha ghaNA ene upadrava karanAre che, ema jANIne mana vacana ane kAyAthI, tathA karavuM, karAvavuM ane anamedavuM, te agni kAya saMbaMdhI karma tyAgavuM, te batAve che. ___ etya satthaM asamAraMbha mANassa icchete AraMbhA pariNAyA bhavanti, taM pariNNAya mehAvI va Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [21] sayaM agANi satyaM samAraMbhe, neva'NNehiM agaNi satthaM samAraMbhAvejA, agaNi satthaM samAraMbhamANe aNNe na samaNu jANejA, jassete agaNi kamma mamAraMbhA pariNAyA bhavanti, sehu muNI pari. gori , (phU. 28.) riSi kRti caturtha udeza | A agnikAyanA svakAya tathA parakAya, ema be bhedavALA zastranA AraMbha karanArane rAMdhavuM raMdhAvavuM; vigere baMdhahetu che, evuM temane jJAna nathI, paNa Aja agnikAyanA zastrane AraMbha karavAmAM deSa lAge che, evu jemane jJAna che, eTale jJa parijJA vaDe temaNe jANyuM che, ane jANIne pratyAkhyAna parijJAvaDe tene tyAga kare che, teja munI paramArthathI pariNA karmo (gItArtha) che, evuM jinezvara pAse meM sAMbhaLyuM che, ane teja tane kahuM chuM. / cothA uddezAnI TIkA samApta. I e udeze kaho. have pAMcame kahIe chIe, tene A saMbaMdha che. gayA udezAmAM tejasakAya kahyuM ane have avikaLa (saMpUrNa) sAdhuguNanA svIkAra mATe krame AvelA vAyukAya batAvavAnA vakhate, vanaspatikAyanA jIvanuM svarUpa batAvIe chIe. prazna-zA mATe A kama ulaMghe che? Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ T] [22] uttara--vAyu AMkhe dekhAtuM na hovAthI tenI zraddhA thavI muzkela che, tethI badhA pRthivI vagere ekendriya prANa-gaNune jANanAre ziSya sukhethIja vAyujIvanA svarUpane mAnaze; ane "anukrama teneja kahe ke, jenA vaDe jIvAdi to mAnavAmAM zive utsAhavALA thAya, ane vanaspatikAya badhA lekane pratyakSa che, tathA prakaTa-jIvanAM cinhanA samUra hathI yukata che, tethI teja vanaspatikAyane prathama kahIe chIe. e pramANe saMbaMdhathI AvelA A vanaspatikAyanAM cAra anu gadvAra kahevAM, jyAM sudhI nAma niSpanna nikSepamAM vanaspati udeze che, te vanaspatinA pitAnA bhedane samUha batAvavA pUrva prasiddha arthanAM TuMkANanAM dvAra vaDe niyuktikAra kahe che. puDha vIe jedArA vaNasaha kAe vihuMti te ceva / nANattI u vihANe, parimANuva bhoga satyeya // 126 // pRthivIkAyanAM jANavA mATe je dvAre kahyAM teja ahIM vanaspatimAM jANavA paNa judApaNuM prarUpaNA parimANa upabhega, zo, ane ca zabdathI lakSaNamAM paNa judApaNuM jANavuM; temAM prathama prarUpaNA-svarUpa batAvavA kahe che duvihavaNassaha jIvA, suhumA taha bAyarAya logaMmi suhumAya savva loe, docevaya bAyara vihANA // 127 // vanaspati sUkama ane bAdara, ema be bhede che, temAM Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (23) sUkSama che, te sarva lekamAM vyApta ane ekAkAra hovAthI cakSuthI grahaNa thatI nathI. bAdaranA be bheda che te batAve che. patteyA sAhAraNa, bAyara jIvA samAsao duvihA; bArasa viha'NegavihA, samAsao chavvihA huMti samAsathI bAdara be prakAre che. pratyeka ane sAdhAraNa temAM pAMdaDAM pula, phaLa, mULa, skaMdha vigere darekamAM jude jude jIva je vanaspatimAM hoya te pratyeka vanaspati jIva jANavA ane sAdhAraNa vanaspati che eka bIjAne joDAyelA ananta jene samUha eka zarIramAM sAthe rahelA che. pratyeka zarIravALAnA bAra bhede che, ane sAdhAraNanA aneka bhedo che, paNa te samAsathI cha prakAre jANavA, temAM prathama pratyeka vanaspatinA bAra bheda batAve che. rukkhA gucchA gummA, layAya, vallIya pavvagA ceva taNa valaya hariya osahi, jalaruha kuNAya thodavA ArA chedAya te vR, te be prakAranA che, eka asthika, (ekaThaLIyAvALAM,) tathA bahabIjavALAM che, temAM lImaDe, AMbe, kezaba, sAla (sAga), aMkala pIlu, zatsakI vigere ekabIjavALAM che, ane Umare ( ) kaDuM astika (aga Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204] thIo) TImarU bIlu AmaLuM phaNasa dADama bI vigere aneka bIjavALAM che, rIMgaNAM (vaMgaNa), kapAsa, jape jAsuMdI) AhakI (tuvera), tulasI, kusumarI, pIpaLI, nILI (gaLI) vigere gucchAvALAM che. navamAlikA, seyika, keraTaka baMdhujIvaka, bANa, karavIra kerAM), siMduvAra, vicakita jAti (jAI) yuthika vigere gulma che, ane panAga azoka, capa, AMbe, vAsaMti, ati muktaka kuMdalatA vigere, latAo che. keLAne vela, kALaMgaDAne vele, tRpuSI (kAkaDInA velA ), sukhI, vALa, elAlakI. tathA paTeLI (paLAne vela)vigere velaDIo che. tathA zeraDI, vALa, suMTha, zara, vetra zatAvarI ( ) vAMsa ( ) naLa ( C) veNuka ( ) vigere parvaga kahevAya che, ane jotikA (dhaLI dare) kuza, darbha, pakA, arjuna, surabhi, kurUviMda vigere ghAsa kahevAya che. tathA tADa tamAla, takhalI zAla saralA ketakI-keLa, kedI, vigere valaya kahevAya, tAMdaLajodhuyA. rUha. vastula ( ) badarakAmAjara, pAdika cihipAlakI vigerene harita (bhAio) kahe che, ane zAlI (bhAta), trahI, (DAMgara) ghauM, java, kalama, masUra, tala, maga, aDada, ceLA, kulathI, aLasI, kusubha, kedarA, kAMga, vigere auSadhi kahevAya che. udakAvaka ( ) panaka zevALa kalabukA, pAvaka, karUka (kemerU) utpala (lAla kamaLa) pala, kumuda (piyaNI), nalina, puMTha Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [205] rIka vigere jalarUha kahevAya che. ane bhUmisphoTa nAmanA, Aya, kAya, kuhuNa 'Duka, uddehalIka, zalAkA, sarpa chatra vigere kuNu kahevAya che. A pratyeka jIvavALA jhADAnA mULa, skaMdha, kaMda, chAla, zAkha, pravAla vigeremAM asakhyAtA pratyeka jIvA jANavA, ane pAMdaDAM phUla eka jIvavALAM mAnavAM. sAdhAraNa vanaspatinA paNa aneka bheda che, jema ke, lAhI, nihu, stubhAyikA, azva kI siMha kaNI, zrRMgabera (AduM), mAlukA, mULA, kRSNukaMda, suraNa, kAkAlI, kSIrakAkAlI vigere che. A badhI vanaspatinA saMkSepathI cha bheda che, te bhedIne banAve che. aggabIyA mUla bIyA, khaMdha bIyA ceva pora bIyAya bIya rUhA samucchima, samAsao vaNasaI jIvA // 220 // temAM kAra'Taka vigere agrakhIjavALAM che. keLa vigerene mULamAM khIja che. nihu zaki aNika ( araNI ) vigerene kA~dhamAM khIja che, ane zeraDI, vAMsa, netara vigerene patramAM bIja che, ane khIjathI uge, te bhAta vigare jANuvA; ane samUInathI padminI zrRMgATaka (zIMgADu') pATha ( ) zevala, vigere thAya che. e pramANe samAsathI cha prakAre batAvyA paNa A zivAya bIjA nathI; ema jAvu. huve pratyeka vanaspati kevA lakSaNavALI hoya che te batAve che. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [26] jaha sagala sarisa vANaM, silesa missANa vattiyAvaTThI patteya sarIrANa, taha huMti sarIra saMdhAyA // 131 // jema badhA sarasene rasa pahoMce che, tenAthI mizrItanI vaLelI vArtAmAM pratyeka pradezomAM kamakarIne sidhdhArtha (sarasava) rahyA che, paNa ekabIjAne aTakIne rahyA nathI. (darekanI vacamAM saheja aMtara rahe che.) ane kadAca curNa thAya, tyAre anya anya bheLA thAya che, mATe AkhA grahaNa karyA che; jema A rahe che. te pramANe pratyeka vanaspatinA zarIrane samUha che; ane jema sarasava te pramANe vanaspatimAM jIve rahyA che, jema rasathI mizrIta thayelA sarasava che, tema rAga zreSavaDe ekaThA karelA karma pudgalanA udayathI mizrita jANavA, pAchalI aDadhI gAthAvaDe batAvela daSTAMta sAthe sarakhApaNuM grahaNa karavAthI batAvyuM che, have Aja arthamAM bIjuM daSTAMta kahe che. jahavA tila sakuliyA, bahuehiM tilehiM meliyA saMti patteya sarIrANe taha huti sarIra saMghAyA // 132 // - jemake tila zabyulikA eTale vadhAre tala nAMkhIne banAvelI che, te piLImAM tela rahelA che, tevI rIte pratyeka zarIrevALAM vRkSonA zarIra samUha hoya che ema jANavuM (AmA Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [27] talanI revaDInuM paNa daSTAMta cAle) have pratyeka jIvenuM eka adhiSThinapaNuM batAvavA kahe che. nANA viha saMThANA, dIsaMtI ega jIviyA pattA khaMdhAvi ega jIvA, tAla sarala nAli erINaM / 133 // judA judA saMsthAna (AkAra) jemAM che te judA saMsthAna vALAM pAdaDAM dekhAya che te eka eka jIvathI adhiSThita jANavA tathA tAla sarala nALIyerI vigerenA DALAM paNa jIva adhiSThata jANavAM, ahI aneka jIvanuM adhiSThita paNuM saMbhavatuM nathI, bAkInA bhAgamAM aneka jIvanuM adhiNita paNuM sAmarthyathI batAveluM jANavuM, have pratyeka tarUnA jIvarAzInuM parimANa batAvavA kahe che. patteyA pajatA, seDhIeN asaMkha bhAga mittAte logA saMkhappajatta, gANa sAhAraNANaMtA // 14 // pratyeka tarU che paryApta heya, te saMvartita khUNe karelI lekanI zreNInA asaMkhyaya bhAgavata AkAza pradezanI rAzI barobara jANavA, ane te bAda teja skAya paryApAnA rAzithI asaMkhyAta guNa jANavA, paNa je aparyApta pratyeka vanaspati chava che, te asaMkhyAta lekanA jeTalA pradeza thAya, teTalA jANavA, ane te paNa bAdara apayata teja skAyanA jIva rAzIthI asaMkhyAta guNa che. paNa sUkSama Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ri08] vanaspati pratyeka zarIra paryApta ke aparyAptAja, nathI kAraNa ke sAdhAraNuM anantA che. evuM pUrva vizeSaNa kaheluM che, ane sAdhAraNa vanaspatinA cha sUma, bAdara, paryAptA ane aparyAptA ema, cAra bhede judA judA annata lekenA jeTalA AkAza pradeza che, teTalA jANavA, ATaluM temAM vizeSa che, ke sAdhAraNa bAdara paryAptAthI bAdara aparyAptA aMsakhyAta guNa che, ane bAdara aparyAptAthI sUma aparyAptA asaMkhyaya guNo che, tenAthI paNa sUkSma paryApta asaMkhyAta guNA che. have A vanaspatinA chanuM jIvatva jeo IcchatA nathI temane jIvapaNuM batAvavA niryuktikAra kahe che. eehiM sarIrehiM, paccakkhaMte parU viyA jIvA sesA ANAgijjhA, cakkhuNA je nadisati // 13 // pUrve batAvelA tarU zarIravaDe pratyakSa pramANavALA viSaye vaDe sAkSAt vanaspatijI sAdhyA che, tenuM A pramANe anumAna karavuM. (1) A zarIra jIvavyApAra vinA AvAM na thAya. (2) jIvazarIra vRkSe che, kAraNake, akSa (Indriye) thI jaNAya che. hAtha vigerenA samUhavALA zarIranI mAphaka daSTAMta che. (3) kadAcita sacitta paNa vRkSe che, kAraNake, te jIvanuM zarIra che. hAtha vigerenA samUhanuM daSTAMta che. (4) maMdavijJAna sukha vigerevALA jhADe che, kAraNake temAM avyakata cetana samAyeluM che. sUtelA vigere puruSanuM daSTAMta che. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | ri09) teja pramANe kahyuM che kevRkssaadyo'kssaagruplbdhibhaavaa, pANyAdi saMghAta tadvatsa jIvA api dehatAyAH suptAdi vat jJAna - suvA itA. vRkSe vigere IndriyanI upalabdhinA bhAvathI hAtha vigerenA samUhavALA ja zarIranI mAphaka dehe che tenI mAphaka te dehavALA ja sUtelA vigerenI mAphaka jJAna sukha vigere vALA che. (bhAvArtha upara AvI gayuM che, bAkInA sUkSama che te AMkhethI dekhAtA nathI tethI jinezvaranI AjJAe pramANu karavA ane bhagavAnanuM vacana satya tathA rAgadveSa vinAnuM kaheluM hovAthI AjJA pramANe che. mATe te mAnavuM joIe have sAdhAraNanAM lakSaNa kahe che. sAhAraNa mAhAro sAhAraNa ANa pANa gahaNaM ca sAhAraNa jIvANaM sAhAraNa lakkhaNaM evaM // 136 // eka zarIramAM sAthe rahIne AhAra vigere jeo eka sAthe le, te sAdhAraNa vanaspati jIve che. ane teja ananta kAya ivenuM sAmAnya rIte eka sAthe AhAra le, tathA zvAsozvAsa levAnuM hovAthI te sAdhAraNanuM lakSaNa che, ene bhAvArtha e che ke eka jIva AhAra le ke 14 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (210) zvAsozvAsa le, tyAre badhA anantA che AhAra le, tathA zvAse zvAsa le, have tene vadhAre khulAsA sAthe kahe che. egAsa ujaM gahaNaM, bahuNa sAhAraNANa teceva jaM pahuyANaM gahaNaM, samAsao taMpi egassa // 137 // eka jIva je zvAsecchavAsane gya pudgale le, te ghaNA sAdhAraNa ane upayogamAM Ave; ane je ghaNA che le, te ekane paNa teja kAma lAge che. have je bIjethI uge che te vanaspati kevI rIte prakaTa thAya che, te batAve che. joNibhUe bIe jIvo, vakkamai sova annovA jo'viya mUle jIvo, sociya patte paDhamayAe // 138 // ahI bhUta zabda che, te avasthAbatAve che. ni avasthAvALA bIjamAM ninuM pariNAma na choDe tyAM sudhI bIjarUpe che. kAraNa ke, bIjanI be avasthA che. peni avasthA ane ameni avasthA, jyAre bIje ni avasthAne na cheDe, eTale eka jIve bIjane cheDayuM nathI, tyAM sudhI enivALuM che, ahIM enine e artha che ke temAM jIvane utpattinuM sthAna nAza pAmyuM nathI, tevI nivALA bIjamAM jIva AvIne utpanna thAya che. have te bIjamAM pUrvanA bIjane jIva, athavA anya nave jIva AvIne utpanna thAya che, ene bhAvArtha e che, ke jIve jyAre AyujyanA kSayathI bIjAne tyAga karyo, tyAre ane jyAre te Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (211] bIjane pRthivI pANI vigere saMga thaye, tyAre koI vakhata te pUrvane jIva tyAM AvIne pariName che, kaI vakhata bIjo paNa Ave che, ane je mULapaNe jIva pariName, teja prathama patrapaNe paNa pariName che; eka jIve mULa patrane karanAra che, ane paheluM pAMdaDuM je che te A bIjane "samU chuna avasthA che te bhU, jaLa, kALa,nI apekSAe kahevAya che. A niyamathI batAvela che. paNa bAkInA kizalayA vigere mULa jIva pariNAmathI pragaTa thayelAM nathI, ema batAveluM jANavuM, tethI ja kahevuM che ke - samvo'vi kisalao khalu, uggamamANo aNantao maNizo ? | sarve kuMpaLo utpanna thatI vakhate anantakAya che, have bIjAM sAdhAraNanAM lakSaNa kahe che. cakkAgaM bhaja mANassa, gaMThI cUNNa ghaNo bhave puDhavI sarisa bheeNaM, aNaMta jIvaM viyANehi // 139 // je mULa, kaMda, chAla, patra, puSpa, phaLa vigerene bhAgelAM cakrAkAra saMmacheda (bhaMga) thAya che. tathA jene gAMTha, parva athavA bhaMga sthAna rajathI vyApta che, athavA je vanaspati bhedatAM pRthivI sarakhA bhedavaDe kedAranA upara sUkI tarInI mAphaka puTabhede bhedAya che. tene ananta kAya jANe have bIjA lakSaNe kahe che. ' Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [212] gUDha sirAgaM pattaM sacchIraM, jaMca hoi nicchIraM > jaM puNa paNa saMdhiya, anaMta jIvaM viyANAhi // 140 // jene gUDha sIravALAM tathA khIravALAM pAMdaDAM hoya ane khIra na paNa hAya, tathA jenA sAMdhA na dekhAtA hoya te ananta kAya jANavA, e pramANe sAdhAraNa jIvAne lakSaNathI matAvI have anatakAvya vanaspatinAM nAmA batAve che. sevAla kattha bhaNiya, avae paNaeyakiMnae yahaDhe ee anaMta jIvA, bhaNiyA aNNe aNega vihA / 1410 sevAla, katya, bhANika, Avaka, pannaka, kaNva, haTha, vigere anata jIvA aneka prakAranA kahelA che. ema khIjA paNa jANavAM, have pratyeka zarIravALAnAM eka vigere jIvanu grahaNa kareluM zarIra batAvavA kahe che. egassa duNha tiNhaya, saMkhijANava tahA asaMkhANaM patteya sarIrANaM, dIsaMti sarIra saMghAyA // 142 // eka jIve grahaNa kareluM, zarIratADa, sarala, nALIyera, vigerenA skadha che tathA te cakSuthI grahaNa karAya che tathA misa ( taMtu ) mRNAla, karNikA, kuNuka, kaTAhanu eka jIvanuM grahaNapaNuM che. ane te cakSuthI dekhAya che. ane be, traNa, sabhyeya, asabhyeya, jIvAnu grahaNa kareluM paNa (zarIra) cakSuthI dekhAtuM jANavu. prazna-tyAre anantakAyanu te pramANa che ke kema ? uttara tema nathI te batAve che. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 213] ikasta duNha tiNhaya, saMkhijANava na pAsiuM sakA dIsaMti sarIrAI, nioya jIvANa'Na tANaM // 14 // eka vigerethI laIne chevaTe asaMkhyAta saMkhyAnA anaMta tarU nA judA zarIra dekhAtA nathI. kAraNa ke tene abhAva che. eka vigere jIve grahaNa kareluM anaMta cha sudhInuM zarIra juduM nathI kAraNa ke anaMtA nuM piMDa rUpe ekaja zarIra che. prazna-tyAre te kevI rIte ane zarIravALA jANavA? te batAve che. uttara-bAra nigada je ananta jIve che temanA zarIre dekhAya che, paNa sUma nigadanA zarIre dekhAtA nathI. kAraNa ke ananta jInA samUhapaNe zarIre chatAM te ati sUkSama che, ane nigada che te niyamathI anaMta jIvene samUha hoya che. kahyuM che ke - golAya asaMkhejA, tiNioA asaMkhayA gole ekeko ya nioe, aNaMta jIvo muNepavyo // 1 // asaMkhyAtA nigadanA geLA che, ekeka gALAmAM asaMkhyAta nigada che ane ekeka nigodamAM anaMtA jIve che e pramANe vanaspatinA vRkSAdi pratyeka vigere bhedathI tathA varNa, gaMdha, rasa, sparzanA bhedathI hajAronI saMkhyAmAM bheda ane ni vigere bhede lAkhonI saMkhyAmAM che, ane vana Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ri14) spatinI saMvRtA ni che, te sacitta acitta ane mizra ema traNa bhede che tathA zIta, uSNa, mizra evA traNa bheda che. e pramANe gaNatAM pratyeka tarUonI nInA daza. lAkha bheda che, ane sAdhAraNa vanaspatinA da lAkha bheda che. ane bannenI kula keTI 25 kareTha lAkha jANavI; A vidhAna dvAra kahyuM, have parimANa dvAra kahe che, temAM prathama sUkSama anaMta jIvenuM parimANa batAve che.' pattheNava ku'veNava jaha koi miNijja savva dhannAI evaM mavija mANA, havaMti loyA aNaMtAu // 144 / / prastha (mApa) athavA kuDava vigerenA mApathI kaI badhA dhAnyane mApe, ane bIjI jagAe nAkhe e pramANe kaI sAdhAraNa vanaspatinA ne leka rUpa kuDa karIne mApe bIje nAkhe te mApatAM anaMtA leke bharAI jAya, have bAdara nigodanuM parimANa batAve che. je bAyara pajatA, payarassa asaMkha bhAgamittAte; sesA asaMkha loyA, titrivi sAhAraNANatA 145 // je paryApyA bAdara nigada che, te saMvartita khaMDA karelA badhA lekanA prataranA asaMkhyaya bhAga vati pradeza rAzI parimANuM jANavA vaLI te pratyeka zarIra bAda vanaspati paryApta chathI asaMkhyAta guNa che. bAkInI traNe rAzI pratyeka asaMkhyaya leka AkAza pradeza parimANavALA Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [15] che, have te traNa rAzI batAve che (1) aparyApta bAdara nida (2) aparyApta sUma nigoda (3) paryApta sUkSma nigada e traNe kamathI saMkhyAmAM bahatara (eka ekathI adhika) jANavA, paNa sAdhAraNa cha saMkhyAmAM tenAthI anaMta guNa che. A, jIvanuM parimANa che, paNa pUrve cari rAzI kahIM te jIvanuM nahIM paNa nimedanuM parimANa jANavuM, have parimANakAra kahyA pachI upabhogadvAra kahe che. Adare vajAra, zALarat #aa ja AvaraNa paharaNasna a, satya vihANesa abhsu|146| phaLa, pAna, kuMpaLa, mULa, kaMda, chAla, vigere khavAya che ane, paMkho, kaDAM ( cuDIo ) kavalaka ( ) argala vigere upakaraNa bane che tathA khATale pATIla suvA mATe che. tathA AnaMdaka ( mAMcI) che tathA pAlakhI vigere yAna che; tathA gADInA dhusAM, pATIAnAM DhAMkaNa ane lAkaDI musaLI (ke) vigere hathIyAra che tathA tenAM ghaNAM prakAranAM zastro che, tenA zara, dAtaraDAM, talavAra, charI, vigere gaMDa (hAthe?) upayogI paNe che. tathA bIje paNa paribhoga vidhi che te batAve che. Auja kaTTha kamme, gaMdhaMge vattha malla joe ya jhAvaNa viyAvaNesu a, tillavihANe a ujaae|1471 paTala (DhAla) bherI vaMza vINA jhallarI vigere vAI Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [216] che tathA pratimA (putaLIo) thAMbhalA, bAraNAM, tenI zAkhA vigere kASTa karma che. tathA bAlaka (vALA kuMcI) priyaMgu (rAyaNa) pAMdaDAM damanaka kaMda ne zIra devadArU vigere sugadhInAM aMga che. tathA jhADanI chAlanAM kapaDAM, tathA rUnA vastro che. tathA nava mAlikA bakula caMpaka punnAga azoka, mAlatI, vicakila vigerenI mALAo bane che; tathA lAkaDAM bALavAM, te baLataNa che. tathA ThaMDA dUra karavA tApa kare te che. tala, aLasI, sarsava, iMgudI, je tISamatI karaMja vigerenAM tela che. tathA dIvaTa, ghAsa, cUDA, beya) lAkaDAnI masAla vigerethI udyata (prakAza) karAya che. A badhAM kAryomAM vanaspati kAyane upabhegA thAya che. A batAvIne have upasaMhAra kare che. eehi kAraNehiM hiMsaMti vaNassaI bahujIve; sAyaM gavesamANA, parassa dukkhaM udIraMti // 148 / / uparanI be gAthAmAM batAvelA kAraNathI zAtA sukhane vAMchanAra manuSya pratyeka tathA sAdharaNa vanaspati kAyanA ghaNA ne samAraMbha karIne vanaspati vigere ekendriyAdi jIvane duHkha utpanna kare che, have zastra batAve che te dravya ane bhAva ema be bhede che, ane dravya zastra che te paNa vibhAga tathA samAsa ema be bhede che, temAM, samAsa zastra batAve che. kappaNi kuhANi asiyaga, dattiya kudAla vAsi parasU Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ri17) satthaM vaNassaIe, hatthA pAyA muhaM aggI // 149 / / jenAthI chedaya, te kalpanI (kataraNI), kehADI; asicaga (dAtaraDuM) dAtrikA (nAnuM dAtaraDuM) kedALI, vAMsale, parazu (pharazI) e vanaspati chedavAnAM zastra che, ane hAtha paga vigere tathA agni e sAmAnya che. have vibhAga zastra kahe che. kiMcI sakAya satthaM, kiMcI parakAya tadubhayaM kiMcI eyaMtu davva satthaM, bhAvaya asaMjamo satthaM // 150 // - lAkaDI vigere kaI svakAya dravya zastra che. pASANa agni vigere kaI parakAya zastra che tathA dAtaraDI kahADe vigere je hAthAvALAM te ubhaya zastra che. A dravya zastra jANavA ane mana vacana kAyAthI kharAba vartana asaMyama rUpa bhAva zastra che. - have A badhI niyaktine artha samApta karavA kahe che. sesAI dArAI tAI jAiM havaMti puDhavIe evaM vaNassaIe nijjuttI kittiyA esA // 151 // have je dvAre kahevAM bAkI rahyAM te badhAM pRthivIkAyamAM kahelAM che, te jANI levAM, tethI kAranA kahevAthI vanaspatikAyamAM niryukitao batAvelI jANavI. * have sUtra anugamamAM akhalita vigere guNe vALuM sUtra bhaNavuM (uccAraNa karavuM) joIe te kahe che. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [21] taNo karissAmi samuTThAe, mattA maimaM, abhayaM vidicA, taM je No karae, eso varae, ettho varae, esa aNagAre tti pavuccaI (sU. 39) A sUtrane 38mA sUtra sAthe tathA pahelA vigere sUtra sAthe prathama kahyA mujaba saMbaMdha kahe, pUrve kahyuM ke zAtA (sukhanA vAchake vanaspati jaMtane nizcaye duHkha utpanna kare che. tethI tenuM mULaja (karmabaMdha paNe thaIne) dukhathI gahana evA saMsAra sAgaramAM jIvene bhADe che, evuM kaDavuM phaLa jANanAre badhA vanaspati kAyanA jIne dukha devAnI rItIthI sarvathA nivRtta (dara) thavAnuM AtmAmAM Icche che. te batAve che. vanaspati kAyane thatI pIDAne jANIne huM havethI duHkha nahI dauM, athavA te vanaspati dukha devAnA kAraNa rUpa je chedana bhedana che, tene mana, vacana, kAyAthI nahI karuM, na karAvuM, karanArane bhale na jANaza have kevI rIte karIza, te batAve che. | sarvaze batAvelA mArgane anusarIne samyagU dikSAnA mArgane svIkArIne badhA pApanA AraMbhene tyAga karate thake, vanaspatine duHkha thAya, te AraMbha nahIM karIza. AthI saMyama kiyA batAvI, ethI ema sUcavyuM ke ekalI kriyAthI ja mekSa thAya, ema nahI paNa jJAne jANavuM, tathA kiyA te pramANe karavI, e be prakAre mokSa maLe che kahyuM Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [219) nANaM kiriyA rahiyaM, kiriyA mettaM ca doviegatA na samatthA dAu je jamma maraNa dukkha dAhAI // 1 // kiyA rahita ekaluM jJAna, athavA jJAna rahita ekalI ziyA, e bane ekalA heya te janma maraNanA dukhane chedavA (mekSa ApavA) samartha nathI. (paNa banne sAthemaLe teja mekSa maLe che.) jethI mokSa meLavavAmAM viziSTa kAraNabhUta jJAna ja batAvavA kahe che. jene yathAyogya mAnI jANI zuM kare) te kahe che. buddhimAna te upadezane gyA che tevA ziSyane gurU kahe che ke he buddhimAna suziSya, dikSA laIne jIvAdi padArthone jANIne mokSa prApta kare che te pramANe tuM paNa jJAna bhaNIne cAritra pALIne mekSa meLava, kAraNa ke samyaphajJAna pUrvaka karelI kiyA saphaLa (mekSa ApanArI) che. pharI ahIM kahe che jemAM jene abhaya (bhaya vinAnuM) pada che. te abhaya rUpa saMyama sattara bhedavALe che. te sarva bhUtanI rakSA karanAra saMsAra sAgarathI tAranAra nirvAhaka jANIne (dareka purUSa) vanaspatinA AraMbhathI nivRti levI (dUra rahevuM) joIe teja have vivarIne batAve che. je paramArtha tatvane jANanAra che, teNe vanaspatinA Arabhane kaDavAM phaLa ApanAra jANIne na kara, kAraNa ke je AraMbha na kare, teneja "prativaziSTa iSTa phaLa (mekSa)nI Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [20] prApti che. paNa je vinA vicAre mUDha thaI aMdha banIne va, tene mekSa prApti nathI, kAraNa ke IcachelA sarvottama sthAne pahoMcavAmAM pravarte che je kiyA kare, te kiyA tenA adhapaNAthI virUpa (ulaTe raste dore) che, ema mAnavuM tevI rIte ekaluM jJAna paNa kriyA vinA mokSa na Ape. jemake eka gharamAM Aga lAgI tyAre eka paMgu dekhAvA chatAM pAMgaLApaNAne lIdhe nIkaLavAnI IcchA chatAM nIkaLI na zake, teja pramANe munione samajavuM, ke A pramANe bedha pAmIne temaNe AraMbhane tyAga kare, e pramANe je samyak jJAna pUrvaka je nivRtti cAritra anuSThAna kare. teja samasta AraMbhathI nivRtta thayela che, ema batAve che. "teja vanaspati saMbaMdhI mukta thayelA che jeo pUrve barAbara jANI AraMbha na kare," have te A pramANe nivRtti lenAra sAdhuo zAkyAdimAM paNa che ke nahI? ke ahiM jIna zAsanamAMja che? te ziSyanA praznamAM uttara kahe che. A jinezvaranA matamAMja paramArthathI che, paNa bIje tevuM jIva dayAnuM svarUpa batAvyuM nathI, kAraNa ke jevI pratijJA le tevuM nirvagha anuSThAna karavAthI nivRtti mArga sAdhana padavALA gaNAya, paNa bole tevuM na pALe, te zAkayAdi sAdhu na gaNAya tethI jaina matane anusaranArAja anagAra (sAdhu) kahevAya, te batAve che, ke pUrve kahelA sUtrArtha pramANe cAla Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rira1] nAra, tathA ghara vinAne utkRSTathI aNagAra kahevAya che. zA mATe utkRSTathI? te batAve che. je aNagAra, nAmane cAgya kAraNa bhUta guNenA samUhane Adare che, te utkRSTathI che. ane "iti" zabda mULamAM che, te sAdhu kahevAya, A vAtane pUrI kare che, eTale ema samajavuM ke "jIva rakSA aNagAranuM lakSaNa che. paNa zuM nathI, paNa jeo A paramArtha sAdhaka anagara guNene choDIne zabdAdi (sArAM gAyana vigere) IcchIne temAM pravarte che, ane vanaspati nI apekSA (rakSA karavI) ne visare che, te sAdhu nathI; A madhura zabda vALAM vAjI vanaspatinAM bane che. tethI tenuM duHkha visArIne pitAne kRtrima AnaMda lenArA rAga rUpa viSaya viSanA nazAthI gherAyelA capaLa lecana vALA (rasika jI) narakAdi cAra gatimAM bhramaNa karanArA jIve jANavA, jene te naraka vigeremAM bhramaNa karavuM hoya teja zabda (madhura gAyana) vigerenA rasI A bane che. A arthane prasiddhi mATe pUrve kahelAM ane pachInA lakSaNavALAM bIjAM bIjA avadhAraNuM phaLane nizcaya thavA mATe sUtra kahe che. je guNe se AvaTe, je AvaTe se guNe ( sU0 40 ) je zabdAdi guNa (rasa) te Avarta che jemAM che paribhramaNa kare che. te saMsAra pite Avarta che. ahIM mukhya kAraNane ja kArya pramANe kahyuM che, jemake "nala" (gaMdu) Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [222) pANI pagane rega che tema gAyana vigerene rasa te saMsAranuM kAraNa hovAthI te saMsAra che. sUtramAM eka vacana havAthI ema sUcavyuM ke je purUSa gAyana vAjIMtra vigerene rasIo thAya, te AvartamAM paDe che, ane je Avarta ( saMsAra ) mAM paDe che, te zabdAdine rasI thAya che, ahIM ughatA caMcu ( vAcAla) puche che ke prayAga Ama kare, ke je guNamAM varte te AvartamAM varte, paNa je AvartamAM varte te guNamAM vartaja e kAMI niyama nathI, kAraNa ke sAdhuo AvartamAM che, paNa guNamAM nathI, tenuM kema? AcArya kahe che tamAruM kahevuM satya che. AvartamAM yati ( sAdhuo ) rahe che paNa teo guNa (gAyana) mAM pravartatA nathI, paNa rAga dveSa parvaka guNemAM je te, te ahIM levA ane sAdhuone tene abhAva hovAthI na hoya ane temane saMsAra rUpa Avarta dukha na hoya, paNa sAmAnyathI saMsAramAM paDavuM, ane sAmAnya zabdo vigere guNo prApta thavA saMbhave che. tethI upalabdhine niSedha nathI paNa ahIM rAgadveSanA pari NAmavALe je guNa ( rasa ) hoya tene sa dhune niSedha che, temaja kahyuM che. kaNNa soknehiM sahahiM pembha nAbhini vesae vigere sUtra che. kAnane sukha ApanAra zabdomAM (sAdhu) prema na kare vigere tathA : Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rira3] na zakyaM rUpamadRSTuM, cakSurgocara mAgatam rAgadveSautuyau tatra tI yudhaH parivarjayet // 1 // cakSu AgaLa AveluM rUpa na jovAya e zakya nathI paNa paMDita purUSe tyAM je rAga dveSa thAya te tyajavA joIe guNanuM vadhAre paNuM vanaspatithI kevI rIte che te batAve che. veNu, vINA, paTaha, mukuMda, vigere je je vAjI che te badhAnI vanaspatithI utpatti che tenAthI manahara zabda nIkaLe che tethI vanaspatinuM pradhAnapaNuM temAM batAvyuM che bIjI rIte vicArIe te taMtrI carma pANI vigerenA sagathI paNa zabda utpanna thAya che ane rUpamAM lAkaDAnI pUtaLIo tathA gharanAM teraNa, vedika, staMbha, vigeremAM paNa ramaNIyapaNuM AMkhane che. ane gaMdhamAM kapura pATalA lavalI laviMga, ketakI sarasa caMdana, agurU, kakakela kAIlA phaLa jAti phaLa, patrikA, kesarA, mAMsI, chAla, patra vigerenI suMgadhI indriyane AnaMda ApanAra, thAya che. ane bisa mRNAla, mULa, kaMda, puSpa, phaLa, patra, kaMTaka, maMjarI, chAla, aMkura, kuMpaLa, araviMda (kamaLo, ne kesarA vigerene rasa jIbha indriyane bahu AnaMda Ape che. te rasa ghaNI jAtanA (dADamanAM sarabata vigere pratyakSa) che. tathA padminI patra, kamaLanuM daLa, mRNAla, valkala, dukula zATaka, (sADI) ozIkAM taLAInA eAchADa vigere komaLa heya te zarIrane sparzamAM sukha Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [224] Ape che. e pramANe upara kahelI vanaspatithI banelI vastunA zabdAdi guNamAM je te te saMsAramAM bhame ane je AvartamAM varte te rAga dveSa paNe vartavAthI guNemAM vate che. ema jANavuM te Avarta, nAma sthApanA vigerethI cAra bhedavavALe che nAma sthApanA sugama che. dravyA varta, te, (1) svAmitva (2) karaNa (3) adhikaraNa e traNamAM yathA saMbhava ja, nadI vigerene svAmIpaNAmAM kaI jagyAe jaLanuM paribhramaNa (geLAkAre pharavuM) thAya te, dravyAvarta, jANavuM, athavA haMsa kAraDa cakravAka vigere pakSI AkAzamAM uDA karatAM cakrAkAre phare. te, ane svAmitvamAM dravyanuM A varta jANavuM, have karaNa AzrayI kahe che. te bhamatAja jalavaDe je tRNa kaliMca vigere bhame te dravyAvarta jANavuM. tathA taravuM sIsuM, loDhuM cAMdI, sonuM, gALatAM gALavAnAM vAsaNamAM gaLAkAre bhame, te karaNa, dravyAva7 jANavuM, adhikaraNanI vivakSAmAM eka jala dravyamAM A varta che. ane cAMdI senuM, retikA. ( ) taravuM. sIsuM ekaThA karatAM ghaNA dravyomAM A varta che. bhAva Avata nAmane eka bhAvathI bIjA bhAvamAM Avarta thavuM athavA dayika bhAvanA udayathI narakAdi cAra gatimAM jIva bhame che te, jANavuM upara kahelA badhA AvartamAM phakata bhAva AvartathI prajana che. bIjAthI nathI, have e zabdAdi Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [25] guNe saMsAranA AvartamAM kAraNabhUta che, ane vanaspatithI kAraNa mukhyapaNe banelAM che, te kema? keda amuka niyata. dizAnA bhAgamAM vate che ke badhI dizAmAM varte che? te kahe che - uDDhaM ahaM tiriyaM pAINaM pAptamANe rUbAI pAmati, suNabhANe mahAI suNeti uDDhaM ahaM pAINaM mucchamANe ve mucchati sahesu Avi (sU. 41) kahenAranI dizAne aMgIkAra karavAthI uMcI dizAmAM rahelA rUpa guNe ne mahelanA mathALAmAM tathA havelIo, (sArI joIne) uMce (dareka jana jue che, tathA pahADanA zikhare caDela athavA mahela upara caDele nIce rahelAM rUpe (vastuo) jue che, ahIM adhaH zabdathI nicenI diza jANavI. ane gharanI bhIMte vageremAM rahelAM rUpe tiryapha zabdathI cAra dizA tathA cAra khUNA levA, te A pramANe pUrva vigere dizAmAM dekhAte cakSunA jJAnamAM pari Nata thaIne cakSumAM AvIne rahelAM pite dekhuM che, (prathama AMkhamAM pratibiMba paDe, tyAra pachI vastune nizcaya thAya che. tathA upara kahelI dizAomAM sAMbhaLate sAMbhaLe che, arthAta kAna daIne lakSya Ape teja barobara saMbhaLAIne samajAya che, ahIM upalabdhithI jJAna mAtra lIdhuM. paNa sAMbhaLavAthI ja ke dekhavAthI ja saMsAra bhramaNa nathI, paNa kadAcita rUpa vigeremAM mUcha kare te ene karma baMdha che. evuM 15 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [226] dekhI rAganA gadha rasa khatAve che, uva (uMcI) vigere dizAomAM rUpa pariNAma kare, tathA te pramANe zabdomAM tathA spardhAmAM rAganA piraNAma kare te, tene sUtramAM phI urdhva levAnuM e kAraNa che rUpa dekhIne rAgI bane che. ane rUpa viSayAnA samAveza thAya che. kAraNa ke ekanA grahaNathI tenI jAtInA adhAe levAya che, athavA pahelA tathA chelle, levAthI vacamAMnA AvI jAya ema jANavu. e pramANe viSaya leAkane batAvI vivakSita kahe che. baMdha thAya che. tyAM sArUM levAthI khIjApaNu ke, esa loe vidhAhie, ettha agutte aNANAe (sU. 42) -rUpa, rasa, gaMdha, sparzI zabda, viSaya nAmanA leka A kahyo jenAthI avalAkAya te leAka. A vastutaH zakhvAdi guNa lekamAM je purUSa mana, vacana, kAyAthI aNupta hoya athavA manathI dveSI thAya, athavA vAcAvaDe zabdAdinI prArthanA kare, athavA kAyavarTa zabdAniA viSaya bhAgamAM jAya. e pramANe je agupta hAya, te bhagavAnanI AjJAmAM vatA nathI. e pramANe guNu zu kare ! te kahe che. puNo puNo guNAsAe, vaka samAyAre (sU. 43) je aneka vAra zabdAdi guNanA rAgI banyA hAya, te potAnA AtmAne zabdAdvi viSayanI gRddhithI dUra karavAne samatha thatA nathI, ane pAchA na pharavAthI pharI pharI guNanA Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rira7] svAdu bane che. niraMtara kiyA karIne rasane svAda le che, ane te je thAya te batAve che. A "vakra te asaMyama che, teja narakAdi gatimAM laI jAya che. ane evA AcaraNane karanAro je che, te vakra samAcAravALA (saMyama rahita) avazyaja zabdAdi viSane rasika bane che. ane jene duHkha denAra hovAthI te vaka samAcAravALe jANa. . upara zabdAdi viSayanA rasane svAda karavAthI vRddha thayela tenAthI na bace te saMbaMdhamAM "apathya kerI ne rasika rAjA pite atisAranA regathI bure hAle mue, tema te paNa bure hAle mare che, (paNa svAdane cheDate nathI) e pramANe A viSaya rasamAM ekAnta hAre te zabdAdi viSayane svAda karavAthI vaMta ga? A pramANe Acare che. ( pADanAra mAvo (phU. 44). viSaya viSamAM mUcha pAmele, pramAdi sAdhu gRhastha bane che, je sAdhunuM liMga rAkhe ane zabdAdi viSayane pramAdi thAya, te paNa viratirUpa bhAva liMga rahita hevAthI te paNa gRhasthaja che. anya tIthI emAM hamezAM bolavAnuM juduM ane karavAnuM juduM ema che te batAve che. .. lajamANA puDho pAsa, aNagArA motti, ege pavada mANA jamiNaM virU virU vehi satyehi, vaNassai kamma samAraMbheNaM vaNassai satthaM samAraMbha Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (228] mANA, aNNe aNegarUve pANe vihiM saMti, tattha khalu bhagavayA pariNNA paveditA, imasla ceva jIvi yassa pari vaMdaNa mANaNa pUyaNAe jAtI maraNa moyaNAe dukkha paDighAya heuM, selathameya caNastai satthaM samAraM bhai, aNNehiM vA vaNalAi satthaM samAraM bhAvei, apaNe vA vastai, satthaM samArabhanANe samaNu jANai, taM se ahi Ae, to abohie, setaM saMyujjhamANe AyANIyaM samuhAe socA, agavao aNagArANaM yA aMtie iha megasiM pAya bhavati,-esa khalu gaMthe, esa khalu mohe, esa khallu mAre, esa khalu Naraye, iJcatya gaDhie loe, jamiNaM vikhvarU vehiM satthehiM, vaNassai kamma samAraMbheNaM, vaNassaha satthaM samAraMbhamANe aNNe aNegAve pANe vihiM saMti (sU. 45) agnikAyamAM pAne. artha batAve che, te pramANe ahI paNa jANe. vizeSa agnine badale vanaspatikAyane AraMbha karanAra pite vanaspatinA cha haNavAnI sAthe temAM Azraya karelA bIjA ne paNa haNe che. ane te chevaTe narakamAM jAya che. mATe uttama sAdhu-tene samAraMbha karatA. nathI tema karAvatA nathI ane karatAne bhale jANatA nathI, Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [29] have vanaspati kAyanuM jIvapaNuM siddha karavA cinha batAve che. sevami, imaMpi jAi dhammayaM, eyapi jAi dhammayaM, imaMpi buDDhi dhammayaM, eyapi yuDDhi dhammayaM imaMpi citta bhatathaM, eyapi citta maMtayaM, imaMpi chiNNaM milAi, eyaMpi chiNNaM milAi, imaMpi AhAragaM eyaMpi trANA, u ja ghara saLaa, phuji asAlatha, eyApa asAsaya, imApa caovacaiya, p, vAgha chu viparika dhamAM, eyapi vipariNAma dhammagaM, (sU. 46) - te huM jinezvara pAse tatva jANune kahuM chuM, athavA vanaspatinuM citanya je pratyakSa pramANathI jaNAya che te huM kahuM chuM, jevI pratijJA karI te pramANe batAve che. ahiM upadezane gya sUtrane AraMbha che. ane tene kahevAyegya purUSa hoya che. tenI pAse rahevApaNAthI te zarIra pratyakSa Asanna vAcI Idama" (gujarAtImAM "A") zabdavaDe sAdhu vicAra kare che. ApaNuM A manuSya zarIra janana (janma) nA dharmavALuM che. ane vanaspatinuM zarIra paNa te svabhAvavALuM che. ahiM A "iti" zabda sahita "ga" zabda che. te dareka jagyAe yathA" zabdanA artha mAM che, ane Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [30] bIjo "api zabda samuccayanA arthamAM che. tene artha A pramANe che. jema manuSyanuM zarIra bALa, kumAra, juvAna, tathA buTTA paNAnA vizeSa pariNAma vALuM che, tathA cetanA vALuM eTale jIvathI sadA adhiSThita che, kAraNuM ke tenI cetanA spaSTa dekhAya che. te pramANe A vanaspatinuM zarIra paNa che kAraNa ke janma pAmeluM, ketakInuM jhADa bALaka yuvA ane vRddhathI saMvRta (yukta) che. A sarakhA paNAthI janmanA dharmavALuM che banemAM kaI vizeSa bheda nathI, ke jenAthI jAti dharma paNuM chatAM paNa manuSya vigere zarIra sacetana hoya ane vanaspati zarIra tevuM nahIM. vAdIne prazna-jAti dharma paNuM vALa, nakha, dAMta vigeremAM paNa che ane tethI tamAruM lakSaNa vyabhicAra vALuM thayuM ane lakSaNa avyabhicArI joIe. tethI jAti dharma paNuM jIva liMga che e tamArI kalpanA ayukta che. uttara-janana mAtra satya che. paNa manuSya zarIramAM prasiddha evI bALa kumAra vigere avasthA paNuM che tene keza vigeremAM asaMbhava che. mATe tamAruM kahevuM ayukta che. vaLI keza ane nakha cetanA vALAthI adhiSThita zarIramAM utpanna thAya che, tevuM kahevAya che, ane teja pramANe vadhe che, paNa cetanA vALAne AdhAre rahI jhADa vigere uge che, tevuM tuM paNa IcchatA nathI. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [231] kAraNa ke tArA mata pramANe pRthivI acetana hovAthI tema thavu' ayukta che athavA jAti dharmAM vigere pUrve sUtromAM kahelA te badhAthI ekaja hetu che. bIjA hetunI jarUra nathI ane keza vigeremAM samudAya hetu nathI tethI amArUM lakSaNa ( hetu ) nirdoSa che. tathA jema A manuSya zarIra nira'tara bALa kumAra vigere avasthAthI vadhe che, te pramANe A vanaspatinAM zarIra te aMkurA, kisalaya, zAkhA, te prazAkhA vigerethI vadhe che tathA je manuSya zarIra cittavALu che tema vanaspatinuM zarIra paNa cittavALuM che. praznakevI rIte ? te batAve che. jenAvaDe cete te citta (jJAna) tenAthI manuSyanuM zarIra jJAna yukta che. teja pramANe vanaspatinuM paNa che. kAraNa ke dhAtrI, prapunnATa ( lajAmaNI ) vigerene uMdhavA tathA jAgavAnA svabhAva che tathA tenI nIce dATelA dhana samUhane potAnA ugavAvaDe chupAve che, tathA varSAnA meghanA avAjathI zizIranA vAyunA sparzathI ana rAnuM 'utpanna thavuM, tathA manu mana sA~gathI skhalAyamAna gativALI gherAyalA capaLa leAcanavALI strI jhAMjharavALA kAmaLa pagathI tADana kare, te azoka vRkSane padhruva ane kulanI utti thAya che; tathA sugadhavALA dArUnA kogaLA chAMTavAthI bakula phuTe che, tathA pRSTa prohika ( lajAmaNI ) ne hAtha vigere lagADavAthI saMkocAdi kriyA prakaTa jaNAya che ane A Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [2ka2) jhADa saMbaMdhI kahelI vartaNuka jJAna zIvAya na banI zake tethI vanaspatinuM sacittapaNe siddha thayuM tathA jema A manuSya zarIra ghA lAgatAM sUkAya che tema te paNa sukAya che, eTale manuSya zarIra hAtha vigeremAM chedayaluM sukAya che tema jhADanuM zarIra paNa pallava phala, kula, vigerethI chedayaluM sUkAtuM dekhAya che. A cetanane dharma nathI zAka bhAta vigerene AhAra karanAra manuSya zarIra che, tema vanaspatinuM zarIra paNa jamIna pANI vigerene AhAra karanAra che ane acetanene A AhArapaNuM kayAMya dekheluM nathI, tethI vanaspatimAM sacetana paDyuM che. tathA manuSya zarIra anitya che, hameza rahenArUM nathI, te pramANe A vanaspati zarIra paNa niyata AyuSyavALuM anitya che, te vanaspatinuM utkRSTa Ayu daza hajAra varSanuM che, tathA A manuSya zarIra kSaNe kSaNe "AvIcI maraNa vaDe azAzvata che, tema vanaspatinuM zarIra paNa che, tathA manuSyanuM zarIra jema ISTa aniSTa AhAra vigerenI prAptithI jADuM pAtaLuM thAya che, tema vanaspati paNa che, tathA A manuSya zarIra tevA tevA ragenA saMparkathI vividha pariNAmavALuM che, jema pAMDutva udara vRddhi, jaLaMdara) jApaNuM, pAtaLApaNuM, tathA AMgaLI nAka saDe tevA tathA bAlAdi rUpaveluM che te pramANe rasAyana neha vigerenA upagathI viziSTa kAnti baLa upacaya vigere rUpavALA Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eTale vizeSa pariNAma vALA thAya che te dharmavALuM vanaspati zarIra paNa che. tevA rege utpanna thavAthI, puSpa, phaLa chAla vigere sukAI jAya che tathA viziSTa dehada (dehalA) puravAthI, kula phaLa, vigerenA upacayathI vizeSa pariNAma dharmavALuM che. A pramANe batAvelA dharma samUhanA sabhAvathI tarUe sacetana che. ema jANavuM. evuM ziSyane gurU kahe che. e pramANe vanaspati cetanyane batAvIne tenA AraMbhamAM baMdha che tene tyAgarUpa virati sevavAthI munipaNuM pratipAdana karIne tene upasaMhAra karavA kahe che. ettha satthaM samArabha mANassa, iMcate AraMbhA aparimNAyA bhavaMti, etya satthaM asamArabha mANassa icchete AraMbhA pariNAthA bhavaMti, tapariNAya mehAvI, Neva sayaM vaNassaitthaM samAraMbhejA, kapaNehi vaNassai sasthaM samA bhAvejA jevaNaM vaNassai satthaM samAraM bhaMte lamaNu jANejA, jasse te vaNassati sattha samAraMbhA pariNAyA bhavati, sehu muNI pariNAya kamme (snU. 47 ) tibemi // paMcama A vanaspati kAyamAM dravya tathA bhAva beu bhedathI zarane AraMbha karanArAone A zastranA AraMbhamAM pApa Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [234] che, ema khabara na hAvAthI pratyAkhyAna parijJA vaDe tenA tyAga karatA nathI, ane je Arbha nathI karatA tene Arabha karavAmAM pApa che, ema khabara hAvAthI pratyAkhyAna parinA vaDe tenA tyAga kare che. ane jeo A vanaspati zastranA ArabhanA tyAga kare che, teja muni parajJAta karyAM kahevAya che. e badhu* pUrva mAka jANavuM evuM sudharmAM svAmI kahe che. ||zastra parijJA adhyayanamAM pAMcamA uddezAnI TIkA samApta thai have pAMcame uddeze batAvI chaThThA uddezAnA AraMbha kare che. A chaThThA uddezAnA pAMcamA sAthe je saMbadha che te batAve che. pAMcamAmAM vanaspatikAyanuM varNana karyuM. tyAra pachI chaThThAmAM trasakAyanA uddezAnu varNana AveluM. hAvAthI tenu svarUpa kharAbara oLakhavAne A trasakAyanA uddeza zarU kare che. tenAM upakramAdi cAra anuyoga dvArA che, te pUrva mAka kahevAM. jyAM sudhI nAma niSpanna nikSepAmAM trasakAyanA uddeza Ave tyAM sudhI levuM ane nAma niSpanna nikSepAmAM trasakAyanA uddeza e pramANe nAma rAkhavu tene nAma viSpanna nikSepe jANavA. trasakAyanAM pUrve kahelAM dvArAnA kramathI atideza karavA ane tenAthI kaika judAM lakSaNavALu dvArAnu varNana karavA mATe niyuktikAra gAthA kahe che. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (235) tasa kAe dArAI tAI jAI havaMti puDhavIe nANattI u vihANe parimANuva bhoga satthe y||152|| je trAsa pAme te trasa kahevAya teonuM zarIra te vasa kAya, tenA dvAre je pRthivI kAyamAM kahyAM teja pramANe che. paNa vidhAna parimANa upabhega, zastra, ane lakSaNa te dvAremAM kaMIka phera che. ahi niryuktimAM "ca" zabda grahaNa karela hovAthI lakSaNa dvAra lIdhuM che, temAMthI prathama vidhAna dvAra kahe che. duvihA khalu tasa jIvA laDitasA ceva gai tasA ceva laDIya teu vAu, teNahigAro ihaM natthi // 132 // trasa jIve be prakAranA che. hAle cAle te trasa kahevAya ane jIvavAthI eTale prANane dhArI rAkhavAthI jIva che, have te trasa jo be prakAre che (1) labdhi trasa (2) gati trasa; labdhi trasa tejaskAya trasa tathA vAyu trasa, ema be prakAre che. labdhi te zakti mAtra che, tejaskAya vasanuM varNana tejaskAyanA uddezAmAM AvI gayuM che. ane vAyu visanuM varNana vAyunA udezAmAM Avaze, tethI labdhi trasanI ahiM vadhAre jarUra nathI, tene choDIne gati vasanuM varNana kare che. te keTalA che ane tenA bheda kyA che te batAve che. neraiya tiriya maNuyA, surAya gaio cavihA ceva pajharsguttA ne pa nAthavA kA Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [36] nAraka eTale ratna prabhAthI AraMbhIne mahAtama pRthivI, paryata je narakamAM rahenArA jIve che, tenA sAta bheTa che. tathA dviIndriya, traNa Indriya, cAra Indriya, tathA paMcendriya vALA pazu pakSI tathA tIra chuM cAlanAra prANI vigere tiryaMca kahevAya ane maLa mUtramAM utpanna thanArA tathA garbhamAM utpanna thanArA te manuSya che, bhavanapati, vyaMtara, tiSka ane vaimAnika te sura che, A gata trasa kahevAya che. ane te cAra prakAre che. nAma karmane udaya thavAthI prApta karela gatine meLavavAthI te gati trasa kahevAya. A nArakAdi che paryApta ane aparyAptA, ema be prakAre jANavA, temAM paryApti cha prakAre che te pUrve kahi gayA chIe, te vaDe yathA taiyAra thayelA te paryAptA, ane tenAthI je viparIta te aparyAptA ane te aMtamUharta kALa sudhI aparyAptA jANavA. have bIjA uttara bhede kahe che. tidhihA tivihA jogI, aMDA pIa jarAuAceva beiMdiya te iMdiya, cauropaMcediyA, ceka // 165 // dAraM ahiM zIta, uSNa ane zIte Na tathA sacita acitta ane mizra tathA saMvRta vivRta tathA mizra tathA strI purUSa ane napuMsaka ema traNa traNa bhedathI traNa traNa ninAM jeDakAM ghaNAM che. te badhAne saMgraha karavAne mATe gAthAmAM be vakhata sivido lIdhuM temAM naraka jInI pahelI traNa bhUmimAM Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ri37) zIta ni che. ane ethImAM upara zIta nIce uSNa che, tyAra pachInI traNa bhUmimAM uNu ni che paNa mizra athavA zIta nathI. garbhathI janma pAmanAra, tiryaMca tathA manuSyanI ane badhA devenI zItaSNu ni che. paNa zIta tathA uSNa nathI. beIndriya, traNa, cAra, pAMca Indriya, maLamUtra vigeremAM utpanna thanArA tiryaMca tathA manuSyanI zIta uSNa ane mizra ema traNa prakAranI ni che. nAraka ane devAnI eka acitta ni che. sacitta tathA mizra hetI nathI. e IndriyAdi saMmUInaja paddhi tiryaMca manuSyanI sacitta acitta, ane mizra ema traNa prakAre enI che. garbhathI janmelAM tiryaMca tathA manuSyanI mini samajavI temaja nArakI tathA, devanI saMvRta ni che paNa asaMvRtta tathA mitha nahiM be traNa cAra indriyavALA tathA samUchana paMcendriya tathA manuSyanI vivRta ni che, paNa bIjI nathI, garbha vyutkAntika tiryaMca tathA manuSyanI saMskRta vivRta ceni che. eTale mizra nI samajavI, paNa saMvRta tathA vivRta nahiM, nArakI jIvo kevaLa napuMsaka nivALA che. tiya strI purUSa tathA napuMsaka ema traNe nivALA che. manuSya paNa evI traNa nivALA che. dezamAM strI tathA purUSa ema beja ceti che, tathA manuSya nI bIjI rIte traNa prakAranI che. te A pramANe (1) meMnnatA, temAM ahaMta Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [238] (tItha"kara) cakravartI, vigere sArA mANasonIja utpatti thAya che. (2) zaMkhAvAM, te cakravartInA strI ratnaneja hAya che, temAM phakta prANInI utpatti sa'bhave che, paNa temAM nava mahinA rahIne gabha pAkavAnI kriyA thatI nathI; (3) 'va'zI patrA' te ceti prAkRta ( sAdhAraNa ) manuSyone hoya che, tathA bIjA traNa bheda niyukti kAra batAve che. te A pramANe 'a'Daja 'pAtaja,' ane 'jarAyuja' temAM pakSI vigere aMDaja kahevAya tathA valgulI (bakarA haraNa) hAthInuM baccuM vigere pAtaja che ane gAya bhe'sa aLada manuSya ityAdi jarA yuja kahevAya che. A pramANe gati trase e traNa, cAra, pAMca indriyAnA bhedavALA che; A pramANe yAnI vigera bhedathI trasanu nirUpaNa thayu, have te dareka ceAninA saMgraha nicenI gAthAomAM karyAM che, te batAve che. puDhavi daga agaNi mAruya patteya nioya jIva joNINaM sattara sattA sattA sattaga dasa codasa ya lakkhA // 1 // vigali die dodo cauro cauro ya nAraya suresa tiriyANa hoMti cauro coddasa maNu ANa lakkhAI // 2 // sAta lAkha pRthivIkAya ceAni, sAta lAkha jalakAya ceAni, sAta lAkha agnikAya; sAta lAkha pavana, dazalAkha pratyeka vanaspati ane cAda lAkha sAdhAraNa vanaspati kAyanI ceAni che, DAA nikalendriya (be, traNa, cAra indriyavALA) Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [236 nI babbe lAkha yoni che, cAra lAkha nArakInI tathA cAra lAkha devAni che, cAra lAkha tiya caMpadrinI ane cida lAkha manuSyanI ni che. evI rIte badhI maLIne caryAzI lAkha eni nI thAya che; have kulanAM parimANa kahe che. kula koDisaya sahassA, battIsa 8 navaya paNa vIsA egidiya ghiti iMdiya, cauridiya hariya kaayaannN||1|| addha terasa bArasa, dasa dasa nava ceva koDilakkhAI jalayara pakkhica upAya, ura bhuya parisappa jiivaannN||2|| paNu vIsaM chavvIsaM, ca saya sahassAI nAraya surANaM bArasa ya saya sahassA, kula koDINaM maNussANaM // 3 // egA koDA koDI, sattANa utiMca saya sahassAha paMcAsaM ca sahassA kula koDINaM muNe yavvA // 4 // se prabhArI mAMmA 187500000000000 thAya cha A badhA kulane saMgraha che. prarUpaNA dvAra samApta thayuM. have lakSaNa dvAra kahe che. dasaNa nANa caritte. cariyA carie a, dANa lAbhe uva bhoga bhoga vIriya, iMdiya visae ya laDIya // 156 // uva oga joga ajjhava, sANe vIsuM ca laDi odaiyA (nnNudyaa)| aTTa vihodaya lesA, sannusAse ksaaea||15|| Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [24] | darzana, te sAmAnya upalabdhi (prApti) rUpa che, temAM cakSu darzana acakSu darzana, avadhi darzana, ane kevaLa darzana, ema cAra prakAre che. jJAna te mati, bhUta, avadhi, manaH paryAya ane kevaLa ema pAMca prakAranuM che, te jJAna pitAne tathA parane paricacheda karanAra jIvanuM pariNAma che, te pAnavaraNIyAdika karma javAthI spaSTa tatvane paricheda kare che; cAritra te, sAmAyika, chedapasthApanIya, parihAra vizuddhi, sUma parAya, ane yathAkhyAta ema pAMca prakAre che, cAritrA cAritra te zrAvakane deza virati dhula prANAtipAta vigerenuM nivRtti rUpa jANavuM, tathA dAna, lAbha, bega, upabhega, vIrya, zrotra, cakSu, nAka, jIbha, sparzana, e daza prakAranI doSa rahita jIva dravyanI labdhio che te jIvanuM lakSaNa che, tathA upaga te sAkAra ane nirAkAra ema be prakAre che, sAkAra upayoga ATha prakArane, ane nirAkAra upayoga cAra prakAra che, ga te mana, vacana, ane kAyAe karIne traNa prakAranuM che. mana pariNAmathI utpanna thayelA sUkSama adhyavasAye ghaNA prakAre che "vizvaku (judI judI) labdhiene udaya" prakaTa thAya che. te dUdha, madha, Asava vigere labdhio che tathA jJAnAvaraNIyAdi karmathI laIne aMtarAya sadhI ATha karmane pitAnI zaktinuM parimANa te udaya, che, vezyA te kRSNadi bheda vaDe ja prakAranI che, te zubha ane Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [241]. azubha kaSAya, ga, ane pariNAma, vizeSathI utpanna thAya che te, ane saMjJA te AhAra, bhaya, parigraha, mithuna. evI rIte cAra prakAre che, athavA daza bheda pUrve kahela che athavA ke dhAdi cAra bhede che te tathA "AghasaMjJA ane lakasaMjJA, che ane zvAse zvAsa te prANa ane apAna che. kaSAya tene kahe ke je saMsAranI prApti karAve te kedhAdika anantAnubaMdhIAdika bhedavaDe seLa prakAra che e be gAthAmAM mUkelA be indriya vigere jenAM lakSaNe yathA saMbhava jANavAM. e pramANe lakSaNane samudAya ghaDA vigeremAM nathI, teTalA mATe ghaTa vigeremAM paMDitajane acetanya paNuM svIkAre che; kahelAM lakSaNanA samUhane upasaMhAra karavAnI IcchAthI ane parimANudvAra kahevAnI IcchAthI niryuktikAra gAthA kahe che. ' lakkhaNamevaM cevau, payarassa asaMkha bhAgamittA u nikkhamaNe ya pavese, egAI yAvi emeva // 158 // (tu zabda paryApti vAcaka che) be indriAdi jenuM lakSaNa je darzanAdi kahyAM, teTalAja che ane te paripUrNa che, tenAthI vadhAre nathI; have parimANa kSetrathI kahe che. traNakAya payasA ne saMpatita leka prataranA asaMkhyaya bhAgamAM rahenArA pradeza rAzI parimANa (rAzi jeTalA) che A bAda tenA paryAyAthI asaMkhyaya guNA che trasakAya Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [242] paryAptAthI trasakAya aparyAptA asaAya guNA che. kALathI utpanna thatA trasakAya jIvA jaghanya sthAnamAM be lAkha sAgarApamathI nava lAkha sAgaropama sudhI samaya rAzi piramANu che; utkRSTa sthAnamAM paNa e lAkha sAgare pamathI nava lAkha sAgaropama piraNAma vALa ja che teja pramANe zAstra kahe che. "pappana tasa kAiyA kevati kAlassa nile vAsiyA ? goyamA ? jahannapae sAgaropama saya sahassa puhuttassa ukkosa pade'vi sAgaro vama saya sahassa puhuttassa" ', artha upara pramANeja che. have aDadhI gAthAthI niScamaNu ane praveza kahe che. jaghanya parimANathI eka e traNa athavA utkRSTa parimANuthI prataranA asabhyeya bhAga parimANu vALAja che. have avirahita nigama ane pravezavaDe parimANu vizeSa kahe che. nikkhama pavesa kAlo, samayAI ittha AvalI bhAgo aMto muhattaviraho udahi sahassA hie donni // 111 // vAra // jaghanya parimANathI aMtara rahita rahe chate, trasakAyamAM utpatti, ane niSkramaNa, eka samaye evA e yA traNavAra . thAya. utkRSTathI ahiM AvalIkAnA asceya bhAga mAtra Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [243] kALa sudhI niraMtara niSkama tathA praveza haiya, eka jIvanA aMgIkArathI jyAre viraha rahita ciMtavana karIe, tyAre chelI adhI gAthAthI batAve che. niraMtara rasa bhAvathI ja rahe che kAraNa ke eka jIva basa bhAve jaghanyathI aMtarmuharta rahine pharIthI pRzcikAya vigere ekendriyamAM utpanna thAya che te prakarSathI be hajAra sAgareyamathI adhika vasa bhAve niraMtara rahe che A pramANe pramANa dvAra purU thayuM, have upaga dvAra, zastra, vedanA e traNa dvArA pratipAdana karavAne kahe che. masAi paribhogo, satyaM satyAiyaM aNegavihaM sArIra mANasA ve, yaNA ya duvihA bahu vihAya * . | 20 | hA !' mAMsa, cAmaDI, vALa, rUvAM, nakha, pIchAM, nADIo, hADakAM, zIgaDAM, vigeremAM trasakAyanA ane upabhegA thAya che ane zastra te khagna temara, charI, pANI, agni. vigere trisa kAyanAM zastra te aneka prakAranAM che ane te svIkAya, parakAya tathA mizra tathA dravya ane bhAva ema bhedathI aneka prakAranAM che. tenI vedanA ahiM prasaMga hovAthI kahevAya che, A vedanA zarIrathI ane manathI utpanna thavAne saMbhava che. zarIra vedanA zalya, saLI, vigerene vAgavAthI thAya che, ane mananI vedanA vahAlAne viyAga ane pratikuLane saMga vigerethI Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [24] thAya che. aneka prakAranA tAva, atisAra, khAMsI zvAsa bhagaMdara, mAthAne rega, zUla, masA vigerethI utpanna thayelI tIvra hoya che, pharIne upabhegane vistAra karavAnI IcchAthI kahe che. maMsassa kei aTThA, kei cammassa kei romANaM picchANaM pucchANaM, daMtANaSTA vahijjaMti // 16 // keha vahati aTThA, kei aNaTThA pasaMga doseNaM kamma pasaMga pasattA, baMdhaMti vahaMti mAraMti // 12 // mAMsane mATe haraNa, sUara, Adi marAya che cAmaDI mATe citrAAdi marAya che, vALa mATe udara, Adi haNAya che, pIchAM mATe mera, gIdha, kapiMcaka, uMdara vigere haNa che. pucchane mATe camarI, gAye vigere, dAMtane mATe hAthI, sUara, vigere haNAya che e pramANe sarva jagapara saMbaMdha le. ahiM keTalAka pUrve kahelA prajanane uddezIne hiNe che, keTalAMka prayajana vinA paNa ramata gamatamAMja mAre che ane keTalAka prasaMga deSathI mRgane tAkIne mArelAM bANanI vacamAM AvI gayelAM aneka kapata, kapiMjala, pipaTa, keyala, mene, vigere haNe che tathA karma te khetI vigere aneka prakAranAM che te karavAmAM prerAyelA ghaNA visakone haNe che, deraDI vigerethI mAre che cAbuka tathA lAkaDI vigerathI tADana kare che, ane haNe che, tene jIvathI viyoga Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [245] karAve che. A prakAre dvAra samUha kahIne have badhI niyuMktinA arthanA upasaMhAra mATe kahe che, sesAI dArAI, tAI, jAI havaMti puDhavIe evaM tasa kAyaMmI, nijjuttI kittiyA esaa||16|| je dvAre kahyA te sivAyanAM jeTalAM kare che te badhAM pRthivI kAyanAM jevAMja samajavAM. ane pRthivIkAyanuM svarUpa nirmANa karatI vakhate je gAthAo kahI che, te badhI niryuMktio trasakAyanA uddezAmAM paNa kahI che, ema jANavuM, have sUvAnugamamAM akhalitAdi guNa yukta sUtra belavuM, te A pramANe. sebemi saMtime tasA pANA taMjahA-aMDayA poyayA jarAuA, rasayA saMseyayA samucchimA umbhithaI kavarUpa, gNa saMpatti pavRtta (phU. 48) A sUtrane anaMtarAdi saMbaMdha pUrva mAphaka jANe, je meM bhagavAnanA mukha kamaLamAMthI nIkaLelI vANI sAMbhaLIne avadhAraNa karI rAkhelI che ane tenAthI jevI rIte tatva prApta kareluM che te kahuM chuM. dvIyiAdi trasa jI prANI che, ane te keTalA prakAranA che, tenA bheda batAve che. te -A pramANe, "taMjahA' zabda vAkyanA upanyAsane mATe che. athavA je bhagavAnanA mukhamAMthI nIkaLyuM che, teja huM kahuM che, te batAvavA mATe che. iMDAMmAMthI je utpanna thAya te Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [246) aMDaja. pakSIo tathA ghareNI aMDaja che, je "pita" teja janme te pitaja. hAthI jaLa vigere pitaja che. ane jerAyuthI viTAyelA je thAya te jarAyuja, gAya bheMsa bakarAM mANase vigere jarAyuja che. osAmaNa, kAMjI dudha, chAza, dahi, vigeremAM rasathI je utpanna thAya te rasaja, ceLa vigere atyaMta nAnA cha rasaja che, parasevAthI utpanna thAya te saMda-- ja che, mAkaNa ju zatAdikA vigere sveja che, saMmuIne ja te pataMgIA, kIDIo, mAkhIo vigere, saMmaInathI utpanna thAya te saMmUchanaja che. ubhedanathI utpanna thAya te ubhedaja kahevAya, pataMgIyA khaMjarI pArIplava vigere udda bhIja kahevAya che. upapAtathI utpanna thAya te opapAtika. nAraka deva vigere ApapAtika che. e pramANe jene je saMbhava hoya teve ATha prakAramAM saMsArI jIvane janma thAya che teja vAta bIjA zAstramAM traNa prakAre kahe che ke Ina pavr am" (taNAI. jara, jU. 32) rasa daja udibhajana saMmuInamAM samAveza thAya che. ane aMDaja pitaja ane jarAyujane garbha jamAM samAveza thaI jAya che ane deva nArakIyane opapAtikamAM samAveza thaI jAya che. eTalA mATe tatvArtha sUtrakAre TuMkAmAM traNa ja prakArane janma ema kaheluM che ane ahiM ATha prakAre uttarabheda sahita batAvela che ane teja ATha prakAranA Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [247] janmamAM sarve saMsArI trasajI samAya che A ATha prakAranA janma vinAnA keI saMsArI jIva nathI. A trasa jIve ATha prakAranI cenine pAme che chatAM paNa badhA lekamAM de- khAtA bALaka strI purUSa vigere mANasane pratyakSa dekhAya tevAja che "nirAja e zabdathI trasenuM traNe kALamAM rahevA paNuM prasiddha thAya che arthAt keI kALasaMsAra (jagata) trasakAyathI rahita rahI ja zakatuM nathI, teja batAve che, paNa sAtti pati A aMDaja vigere prA ene samuha che, teja saMsAra ema kahevAya che. Ama kahevAthI trasa kAne utpatti prakAra AthI bIjo kaI nathI ema batAvyuM A ATha prakAranA bhUta samuhamAM tenI utpatti thAya che, te batAve che. sAviyA (phU. 46) - dravya ane bhAva ema be prakAre maMda che, temAM je atyanta zula athavA atyanta kRza thayelA heya, te dravya maMda kahevAya ane jenI vadhAre buddhi nathI e bAla tathA jenI buddhi kuzastro vAMcavAthI malina thaI hoya te bhAva maMda kahevAya (kAraNa ke naThArAM zAstro vAMcavAthI buddhi haNAI jAya che tethI buddhi vinAnA bALakanA jevuM ja vartana kare che kemake tene sArI buddhi hetI nathI ) ahiM bhAvamaMdanI sAthe prayajana che jene vadhAre buddhi nathI, evA bALane va Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [24] dhAre kaMI khabara na paDavAthI hita kAma karavA tathA ahita kAma choDavAnA prayatnamAM temanuM mana zunya hevAthI je hama zuM ApaNe ATha prakArane saMsAra kahI gayA, te temane, arthAt bhAva maMdane thAya che, je Ama che te pachI zuM ka. ravuM, te kahe che. nijjhAittA paDile hittA patteyaM pari nivvANaM savvesiM pANANaM savvesi bhUyANaM savvesijIyANaM sambosi sattANaM assAyaM apari nivvANaM mahanbhayaM dukkhaM ttimi tasaMti pANA padiso disAsuya (phU. 10) A pramANe gapALa strIthI AraMbhIne prasiddha thayeluM trasakAya barAbara ciMtavIne kahuM chuM. (kA pratyayathI uttara kriyA badhI jago para javI) pahelAM barAbara nizcaya karAya che ane tyArapachI tenA pratye upekSA [laya thAya che. ema batAve che. 'hi ra... ri pratyupezya eTale barAbara sArI rIte joI [vicArI ne zuM jovuM te batAve che. ekameka trasakAya pratyeka tipitAnAM sukha bhegavanArAM sarve prazuo che. bIjAnuM sukha bIjo bhagavate nathI, A sarve prANIone dharma che ema batAve che. be traNa cAra Indriya vALAM badhAM prANIo tathA badhAM pratyeka sAdhAraNa suma bA dara paryApta aparyApta tarUe je sarva bhUte che tathA garbhaththu Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [24] tika saMmuchanaja papAtika pacendriya che tathA pRthivI vyAdi ekendriya sarva satve vigere eka bIjAnA dukha eka bIjA bhegavI zakatAM nathI, paNa pitAnAM dukhe piteja bhagave che ahiM prANa vigere zabdone kharI rIte bheda nathI paNa nIcenA nyAya vacananA vyavahArathI bheda che. kahyuM che ke prANA vitri catuH proktAH bhUtAstu taravaH smRtAH jIvAH paMcendriyAH proktAH zeSAHsatvA udiiritaaH| be Indriya, traNa Indriya, cAra Indriya, cha prANa kahevAya che. tarUvRkSe vigere bhUta paMcendriya ja kahevAya che. ane bAkInA satva kahevAya 1 / athavA zabda vyutpatti dvArA samarUiDhanaya matavaDe bheda je te A pramANe che. hamezAM prANa dhAraNa karavAthI (prANe) prANIo che, traNe kALamAM rahetAM hovAthI bhUta che traNe kALamAM jIvavAthI jIva; ane haMmezAM vApaNAthI satva che, te ApaNe manamAM dhAraNa karIne jema pratyeka jIvanuM sukha che tema pratyekanI azAtA, mahAbhaya, duHkha vigere huM kahuM chuM, temAM je duHkha pamADe, te dukha zuM vadhAre che? "gaNAta" kaSTathI vedAya evA karmozanA pariNAma, tathA "gapara nirvANa ghaNuM sukha te parinirvANa re, na thAya, te apari nirvANa che, eTale cAre bAjuthI zarIra mana vigerene pIDA karanArUM tathA mAma mahAna (mATu) evuM je bhayane mahAbhaya" jenAthI Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [250]. bIje vadhAre bhaya heya nahiM te mahAbhaya kahevAya te thAya. che te batAve che- badhAM pANI zarIrathI thanArA tathA manathI thatAM dubethI udvega pAme che, iti zabda evakAra arthamAM che) e pramANe pahelAM kahyuM, tenuM tatva barAbara prApta karyuM che, e huM kahuM chuM. je kahevAnuM che te kahe che. tatItyAra" e prakAre asAtAdi vizeSaNa yukta duHkhathI parAbhava pAmelA prANe trAsa pAme che [udvega pAme che teja prANa dhAranAra te prANIo che. kayAMthI trAsa pAme che ? te batAve che "pragatIje dizA, khuNA vigerethI uga pAme che tathA ugamaNI vigere dizAmAMthI rahelA trAsa pAme che (udvega pAme che. A dizA ane anu dizA badhI prajJApana vidhithI sAdhelI dizAo jANavI; kAraNa ke jIvanuM te vyavasthAna che tathA kAku vacanathI Ama artha pratipAdana thAya che ] evI kaI dizA ke khuNe nathI ke jemAM trasakAya na hoya, athavA jyAM rahine trAsa na pAmatA hoya, jema ke zeTAne kIDe badhI dizAo tathA khuNAothI DarIne pitAnuM rakSaNa karavA mATe tArathI zarIrane vITe che te paNa mare che, bhAva dipha paNa tevI kaI nathI ke jemAM rahelA trasakA na Dare, zarIrathI ane manathI utpanna thanArAM dukhethI badhI pepara naraka vigeremAM paNa prANIo haNAya che teTalA Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ri51) mATe haMmezAM teonA manamAM vAsa rahe che ema jANavuM.. ema dizAe tathA khuNA vigere badhI jagopara trAsa pAme che, tethI ema mAnIe chIe ke dizA tathA khuNA vigeremAM trasakAye duHkha pAme che. kayAMthI duHkha pAme che ? uttara tene AraMbha karanArA tene nAza kare che. baLavAna nirbaLane mAre che ] pra-zuM karavA tene mAre che ? uttara-teo tene AraMbha kare che te nIce pramANe kahe che. __ tattha tattha puDhopAsa AturA pari tAvaMti saMti TTT gDha sighA (phU. 12) nice kahevAtAM te te kAraNe utpanna thaye aca, ajana, zeNita, vigere judAM judAM prajana utpanna thayethI teo haNe che. ema ziSyane kahe che, ke tuM je (zuM jevAnuM) te kahe che mAMsabhakSaNa, vigeremAM lupa thayelA mananA ThekANa vinAnA cAre bAjuthI judI judI vedanA karIne athavA prANane mAravAvaDe tene AraMbha karanArA , trasa jene paDe che, game tevI rIte AraMbhathI prANIone duHkha thAya che te batAvavA kahe che basaMtI tyAre evA judA judA prakAra ranA eka be, traNa, cAra, pAMca, IndriyavALA pRthivIne AzrayI rahelA ghaNuM prANIo che. ema jANIne pApa vina: Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [252] nAnuM anuSThAna karanArA thavuM, e abhiprAya che evuM nathI karatA teo bele che kaI ane kare che kaMI, (bele cha te 42tA nathI) te tAve cha___ lajamANA puDho pAsa aNaNArA motti ege pavaya mANA jamiNaM virU vasvehiM satyahiM tasakAya samAraMbheNa tasakAya satthaM samArabha mANA aNNe aNegarUve pANe vihiM saMti, tattha khalu bhagavayA pariNNA paveDyA, imassa ceva jIviyassa parivaMdaNa mANaNa pUyaNAe jAI maraNa moyaNAe dukkha paDighAya heuM se sayameva tasakAya satthaM samAra bhati aNNe hiMvA tasakAya satthaM samAraMbhAvei aNNevA tasakAya satthaM samArabhamANe samaNu jANai, taM se ahi Ae taM se abohIe setaM saMbujjha mANe AyANIyaM samuTThAya socA bhagavao aNagArANaM aMtie iha megesi NAyaM bhavati-esa khalu gaMthe esa khalu mohe esa khalu mAre esa khalu Naraye, iccatthaM gaDDhie loe jamiNaM virU varU vehiM satyahiM tasakAya samAraMbheNa tasakAya satthaM samAraMbhamANe aNNe aNNega rUve pANe vihiMsaMti (sU. 52) Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ripa3] vyAkhyAna pahelAM peThe jANavuM eTale anya leke aneka rUpe hAlatA cAlatA pANaone vadha kare che, ItyAdi parvanA jevuM ja vyAkhyAna karavuM. keIpaNa game te kAraNa laIne trasakAyane vadha kare che, te batAvavAne mATe kahe che. sevemi appege acAe haNaMti, appege ajijAe vahati appege maMsAe vahati, appege soNi pAe vahaMti, evaM hiyayAe pittAe, vasAe picchAe pucchAe vAlAe siMgAe visANAe daMtAe dADhAe gahAe hAruNIe aTThIe ahi miMjAe aTThAe aNaTThAe, appege hiMsiMsa metti vA vahati appege hiMsaMti metti vA vahati appege hiMsissaMti metti vA vati (g. 12) * jene mATe trasakAyanA saMmAraMbhamAM pravartelAethI vasakAya prANIo marAya che, te huM kahuM chuM, keTalAka ane mATe haNe che. ('gapi zabda uttara padanI apekSAe samuccaya artha mAM che) "je eTale keTalAka ane mATe Atura banIne jANe ke A dehane sArI rIte ghareNuM vigere ApIne pUjaze. eTalA mATe mAre che (haNe che) te A pramANe kheDakhApaNa vinAnA batrIza lakSaNa purUSane mArIne tenAja zarIra vaDe devIonI pAse keI vidyA maMtra sAdhane kare Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ripa4] che, ane tenI siddhine mATe durgAdi devIo je mAge te Ape che. athavA jeNe jhera khAdhuM hoya, te mANasane hAthIne mArIne tenA zarIramAM nAkhe che ane pachI viSa jharI (pacI) jAya che. tathA ajanane mATe cittA, vAgha, siMha vigerene mAre che. e pramANe mAMsa, lehI, haiyuM, pitta, carabI, pIchAM, puchaDuM, vALa, zIMgaDAM, viSANa dAMta, dAha, nakha, snAyu, hADakAM, ane hADakAnI miMjajhA, vigeremAM paNa kahevuM, ke mAMsane mATe bhuMDa varAha (sUara) vigere mAre , che, tathA trizUla ALekhavAne mATe lehI grahaNa kare che. sAdhanA karanArAo hadayane laIne velave che. pittane mATe mira vigere haNe che, vasAne mATe vAgha maghara bhUMDa vigere tathA pIchAMne mATe mara gIdha vigere, puMchaDAMne mATe rejha nAmanuM janAvara vigere, vALane mATe camarI gAya vigere zagane mATe haraNa geDa vigere mATe che. kAraNa ke te zIMgaDAMone yAjJika (yajJa karanArAo) pavitra gaNe che ane teo upayogamAM le che. viSANane mATe hAthI, varAha tathA zuMgAla vigere mATe che. (ahIM viSANanA zIMgaDuM hAthIdAMta tathA sUkarane dAMta ema traNe artha thAya che) tenA dAMta aMdhakArane nAza karatA hovAthI te upayogane mATe marAya che. dADhane mATe varAha vigere, nakhane mATe vAgha vigere, snAyune mATe gAya bheMsa vigere, asthine mATe Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ri5] zaMkha chIpa vigere, asthimijhiAne mATe pADA varAha vigere, evI rIte ghaNA leke pitAnA prayajana mATe haNe che ane keTalAka te koIpaNa prayajana zivAya kAcaMDA, gharoLI mAre che. ane bIjA keTalAka vicAre che ke A siMha, sApe, tathA zatrae mArA sagAne mAryo che, ema dhArIne tenuM vera levA mATe tene mAre che. athavA mane duHkha ApyuM, ema dhArIne paNa mAre che, athavA hAlamAM A siMha vigere bIjAone tathA ApaNane duHkha de che. mATe ene mAra joIe, ema dhArIne mAre che. athavA kaI vakhata A amane athavA bIjAne mAraze, ema dhArI sarpAdine mAre che, evA ghaNA prakAre trasaviSaya hiMsA batAvIne udezanA arthane pUro karavA kahe che. . ettha satyaM samArabha mANassa iccete. AraMbhA apariNAyA bhavanti, ettha satthaM aptamAraMbha mANassa icchete AraMbhA pariNAyA bhavanti, taM parigaNAya mehAvINeva sayaM tasakAya satthaM samAraMbhejA, Neva'NNehiM tasakAya satyaM samAraM bhAvejA, NevaNe tasa kAya satthaM samAraM bhaMte samaNu jANejA, jassete tasakAya samAraMbhA pariNAyA bhavaMti sehu muNI pariNAya kamme (sU. 54) timi // iti SaSTha Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [26] trasakAyanA samAraMbhathI virata thayela hovAthI teja muni ane pApakarmanuM pratyAkhyAna kareluM hovAthI teja 5rijJAta karmA kahe, ema saghaLuM jyAM sudhI A vAta Ave, tyAM sudhI badhuM purvanI peThe kahevuM. zrI sudharmA svA mI kahe che ke A badhuM huM bhagavAna trilekanA badhu 'parama kevaLajJAnathI badhA bhuvananA prapaMcane sAkSAtkAra karanAra vIra bhagavAnanA upadezathI kahuM chuM. e pramANe chaThTho udeze samApta thaye - chaThe udeze kahyo have sAtame AraMbhe che tene chAnI sAthe AvI rIte saMbaMdha che navA dharma pAmanArane duHkhathI zraddhA rahe che; tathA vAyunuM a5 paribhegapaNuM che mATe utkR 2 AvelA vAyunuM thoDuM je kaMI kahevAnuM che, te svarUpa nirUpaNa karaNane A udezAne upakama kare che tethI AvA saMbaMdhathI AvelA A udezAne upakama vigere cAra ane nAga dvArA kahevAM, jyAM sudhI nAma nipanna nikSepamAM vAyuuddezaka e pramANe temAM vAyunuM svarUpa nirUpaNa karavAne mATe keTalAMka dvAranA atideza jemAM rahela che evI gAthAnuM niryuktikAra kathana kare che. vAyussa'vi dArAI, tAI havaMti puDhavIe; nANattI u vihANe, parimANuva bhoga satyeya // 164 // je vAte vAyu tenAM je dvAre pRthivI kAcanAM uddezAmAM Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [257] pratipAdana karyA che, teja dvArA ahIM che, paNa vidhAna parimANa, upabhega, zastra ane ca zabdathI lakSaNamAM judApaNuM jANavuM temAM vidhAna pratipAdana karavA kahe che. duvihAu vAu jIvA, suhamA taha bAyarAu logmi| muhamAya savya loe paMcevaya bAyara vihANA // 16 // vAyu eja je jIva, te vAyu jIva che, e be prakAre che, sUma ane bAdara, tevAM nAma karmanA udayathI sUkSma, ane bAdara ema kahevAya che, temAM sUkSma sarva lekamAM vyApIne rahe che. ane vyAptivaDe te eka ghara jenAM bAraNAM jALIo vigerene vAsI daIe chIe, chatAM dhumADe aMdara rahe che tevI rIte rahe che bAdara bheda pAMca prakAre che, te bheda pratipAdana karavAne mATe gAthA kahe che. ukkaliyA maMDaliyA, guMjA ghaNavAya suddha vAyAya bAyara vAu vihANA, paMca vihA vaNiyA ee||16|| ' utkalika vAta, maMDalika vAta, zuM jAvAta, ane zuddha vAta ema bAdara vAyu pAMca prakAre varNavela che. temAM rahi hine majA (halesAnI) peThe je vAya, te utkalika vAyu vaLIAne je vAyu te maMDalika vAyu, nagArAnI mAphaka avAja karatAM karatAM je vAya te guMjAvAyu-atyaMta ghATe pRthivI vigerenA AdhArapaNAthI baraphanA jaththAnI mAphaka je rahela che te ghanavAyu. dhIre dhIre zIta kAla 17 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [258] vigeremAM je manda mantra vAyu Ave te zuddhavAyu kahevAya, ane je khIjA prajJApanAdi sUtramAM ugamaNI vigere dizAAnA je vAyu kahelA che. tenA AmAMja samAveza thai jAya che ema jANavuM. e pramANe A khAdara vAyunA pAMca prakAranA bhedo vaLyA. have lakSaNa dvAra kahe che, jaha devassa sarIraM, aMtaDANaM va aMjaNA IsuM / e oma Aeso vA'saMte'vi rUvaMmi // 167 // jema devanu zarIra AMkhothI dekhAtuM nathI chatAM, paNa che, ane sacetana che, ema manAya che, jevA peAtAnI zarU kita vaDe tevuM rUpa kare che, ke AMkhethI dekhI zakAtu' nathI tethI ApaNe ema nathI kahI zakatA ke te nathI athavA acetana che tevIja rIte vAyu paNa cakSunA viSaya thato nathI te paNa vAyu che ane cetana che. athavA bIjA dRSTAMtamAM jema lepa thavu vigere vidyA maMtrathI tathA aMjanathI manuSya paNa adrazya thAya che paNa tethI manuSyane nAstipaNu tathA acetanapaNuM na kahevAya. evI upamA vAyumAM paNa rUpa nathI chatAM thAya che ahi asat zabda aAvaka nathI paNa vAyunu' asad rUpa che, eTale tenu rUpa cakSuthI grahaNa thaka zakatu' nathI, kAraNa ke te paramANuM nI mAphaka sUkSma parimANavALe che, vAyu, rUpa, rasa, sparza, guNavALA che, ema mAnavuM che, paNa jema ' bIjAenA matamAM vAyu kevaLa 5 Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ri59. vAnara che, tema ame nathI mAnatA, prayAgane artha gAthAvaDe batAvyuM che. prAga A pramANe che. gAya ane azva vigerenI mAphaka vAyu bIjAe prerele vAMkI ane aniyamita gativALe hevAthI, cetanAvAna che." tiryaeja gamananA niyamanA abhAvathI ane aniyamita evuM vizeSaNa ApavAthI, paramANu sAthe vyabhicAra thavAne saMbhava nathI, kAraNa ke te niyamita gativALe che. jIva ane pudralanI "manu gati? (tA. ra0 2 phUTa 27) e vacanathI jANavuM. tathA A vAyu ghana, zuddha vAtAdi devALe, ane zastrathI na haNAye hoya, tyAM sudhI cetanAvALe che, ema samajavuM. have parimANa dvAra kahe che. je bAyara pajatA, payarassa asaMkha bhAga mittaate| sesA tinnivirAsI, vIsuM logA asaMkhijA // 138 (vAI) je bAdara paryApta vAyuo che te saMvartita leka prataranA asaMkhyaya bhAgamAM rahenArA pradeza rAzi parimANavALA che, ane bAkInI traNe rAzIe cAre tarapha judI judI asaMkhyaya lekAkAza pradeza parimANa thAya che, ahiM ATaluM vizeSa jANavuM ke "Adara apakAya paryAptAthI, bAdara vAyukAya paryAptA, asaMkhyaya guNa che bAdara apakAya aparyAptAthI, bAdara vAyu kAya aparyAptA, asaMkhya guNA Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ri60) che. sUma apakAya aparyAptAthI, sUma vAyu kAyA aparyAptA, kaIka vadhAre che, sUkSma apakAya, paryAptAthI sUphamavAyukAya paryAptA kaMIka vadhAre che. have upabhega dvAra kahe che. viyaNa dhamaNAbhi dhAraNa, ussicaNa phulaNa ANu paannuu| jAghara jANa, 3 jovA maLaskALa rA manuSyane paMkhAthI pavana nAMkhave, dhamaNathI phukavuM, vAyu dhAraNa karIne zarIramAM prANa apAnarUpe rAkha, vigere bAdara vAyukAyane upabhoga che. have zastra dvAra kahe che. temAM zastra dravya ane bhAva ema be bhedathI che temAM zastra kahe che. viaNe atAla vaMTe, suppasiya patta cela kaNNeya / abhi dhAraNAya bAhi, gandhaggI vAu satthAI // 170 paMkhe, tADanAM pAMdaDAM, sUpaDuM, cAmara, pAMdaDAM, vastrane cheDe vigere vAyunAM dravya zastra che ane pavana AvavAne mAge rUvAMnA chImAthI je bahAra Ave che te paraseve te zastra che. te abhidhAraNA che. tathA gadhe te caMdanavALe vigere tathA agninI javALA (bhaDakA ane tApa) (aMgArA) tathA ThaDe tathA une vagere ulaTa vAyu te prati pakSa vAyu grahaNa karavAthI svakAya vigere zastronuM sUcana thayuM eTale paMkho vigere parakAya zastra, tathA ulaTa vAyu svAya zastra che. e pramANe bhAva zastra paNa avaLe mArge Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [21] darelA mana, vANI, zarIra vigerethI vAyune pIDA rUpa jANavuM, have badhI niryuktinA arthane upasaMhAra karavA kahe che. sesAI dArAI tAI jAI havati puDhavIe / evaM vAuddese nijjuttI kittiyA esA // 171 // zeSa eTale kaho te sivAyanAM bAkInAM dvAra jeTalAM pRthivI kAyanA uddezAmAM kahyAM, teTalAM ahIM jANI levAM. e pramANe je pUrve niyukti kahI, te vAyukAyanA udezamAM paNa kahelI jANavI. nAma niSpanna nikSepa pUre thaye. have sUvAnugamamAM akhalitAdi guNa yukta sUtra belavuM te A che, "gha6 karaNa kucha ri, Ane uparanI sAthe e saMbaMdha che. ahiM pUrvanA uddezAnA chellA sUtramAM trasa kAyanuM pUrepuruM jJAna, ane tenA AraMbhane tyAga te munipaNAmAM kAraNa che, ema kahyuM vAyukAyanA viSayamAM paNa munipaNAmAM kAraNa che, tema kahevAya che tene paraMpara sUtra saMbaMdha A che "pha siddhi mATe ri ahiM keTalAkane A vAtanI khabara nathI. pra. jANeluM zuM che. judu gNa chatti, tathA Adi sUtra saMbaMdha A pramANe be vAra saMte miAki je meM pahelAM upadeza karyo, te ane have pachI kahevAya che, te meM bhagavAna pAse sAMbhaLyuM che. v gaNa sujcharg (phU0 16) Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [262). " tti niMdA utpanna thAya, tethI te prabhu arthAta niMdA karavAmAM samartha athavA gya, pra. kaI vastunI niMdA karavAmAM samartha ? uttara (* japa ) ejati eTale kaMpAve te eja, eTale vAyu kAraNa ke tene kaMpAvavAne svabhAva che; te ejanI "jugupsA" eTale niMdA tenuM sevana karavAmAM nivRtti temAM samartha thAya che. vAyu kAyanA samAraMbhanI nivRttimAM zaktivALA thAya che. athavA pAThAMtara "paMca - vadhArI paNAmAM eTale ukAvasthAmAM rahenArA evA sparza nAmanA, ekaja guNathI jaNAte, teTalA mATe eka eTale vAyu evA ekaja guNathI jaNAtA, evA vAyunI niMdAmAM samartha, "ca" zabdathI niMdAne samartha thAya, che, arthAt jIva che ema zraddhA karIne pachI tenA AraMbhane nide che. je vAyu kAya samAraMbha nivRttimAM samartha kahyo, te batAve che. ____ AyaMkadaMsI AhiyaMti NacA, je ajjhatthaM jANai se bahiyA jANai, je bahiyA jANai, se ajjhatthaM jANai, eyaM tula mannasi (sU056) (tAdhi $ ) ane vAta na te AtaMka eTale mahAkurachu paNAe jIvavuM te dukha che, ane te dukha be prakAre che. zarIranuM duHkha, ane bIju mananuM Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [263] duHkha che, temAM paheluM te, kaMTaka khAra, za, juo, tathA khaDa mAkaDI vigerethI utpanna thAya che. ane mananuM dukha te. vahAlAne viyega, ane hepIne saga (meLApa, irachelAne lAbha na thAya, daridratAthI udAsI thavuM, vigerethI thAya che, te be prakAranA duHkha che tene (pazyati) jue, ane tenA jevAmAM svabhAvavALo te " AtaMkadazI kahevAya arthAt avazya e beu prakAranAM duHkhe je huM vAyukAyanA samAra bhamAMthI nivRtta nahi thAuM, te mArA upara AvI paDaze. teTalA mATe A vAyu kAyane samAraMbha dAkhamAM kAraNabhUta che. ema kahyuM che, ema jANIne tenAthI nivRtta thavAmAM samartha thAya che, athavA AtaMka be prakAranuM che. (1) dravya (2) bhAva bhedathI che, temAM dravya AtaMkamAM A udAharaNa che, jaMbuddIve dIve bharahe, vAsaMmi atthi supasiddhaM, bahuNaya raguNa samiDaM, rAyagiha NAma jayaraMti // 1 // tatthAsi garuya dariyA, rimaddaNo bhuyaNa niggaya ghAvo, Abhi gaya jIvA jIvo rAyANAmeNa jiyasattU // 2 // aNa varaya garuya saMvega, bhAviodhamma ghosapA mUle; so annayA kayAI, pamAiNaM pAsae seha, // 3 // coijjaM tama bhikkhaM avarAhaM taM puNo'vi kuNamANaM tassa hiyarserAyA sesANayaM rakkhaNaTThAe // 4 // Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [264) AyarizANuNNAe ANAvai so uNiyaya puri sehiM tibbukkaDa vvehiM saMdhiya puvvaM tahiM khAraM // 5 // pakkhitto jatthaNaro NavaraM godoha metta kAleNa NijiNNa maMsa soNiya aDhiyasesattaNa muvei // 6 // dotAhe pUvamae purise ANAvae tahiM rAyA egaM gihattha vesa, bIyaM pAsaMDI'Ne vatthaM // 7 // puvvaM ciya sikkha vie, te purise pucche e thiNraayaa| ko avarAho esiM ? bhaNati ANaM aika maha // 8 // pAsaMDio jahutte Na vai attaNo ya AyAre pakkhi vaha khAra majjhe, khittA godoha mettss||9|| daTuNa'TThiva sese, te purise aliya rosarattaccho sehaM AlAyaMto, rAyAto bhaNai AyariyaM // 10 // tumhavi kovi pamAdI ? sAsemiya taMpi Natthi aNai gurU, jai dohi to sAhe, tumhe ciya tassa jANi hih||11|| seho gae NivaMmI, bhaNaI te sAhuNo uNa puNatti hohaM pamAya sIlo tumheM saraNAgao ghaNiya // 12 // jai puNa hoja pamAo, puNo mamaM saDDha bhAva rahi yassa tumha guNehiM suvihiya, to sAvaga rakkhasA mucce // 13 // Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [26] A movije, tArela, va, ugo nAza koviya matIya samae raNNA mari sAvio pacchA danAyaM kAdaMsI, attANaM savvahA Niyattei ahiyA raMbhAu sayA, jaha sIsodhamma ghosassa // 15 // gAthAone artha- jaMbudvipanA bharatakhaMDamAM bahu nagaranA guNathI samRddhivALuM ane suprasiddha evuM rAjagRha nAmanuM nagara hatuM. temAM ghaNAja garvavALA zatruone mardana karanAra ane cAre tarapha jene yaza phelAve che, e jIva ajIvane jANanAre jItazatra nAmane rAjA rAjya karate hate. pachI niraMtara mahAna saMvegane bhAvanAra evA teNe dharma gheSa AcAryano pagamAM keI vakhate kaI pramAdI ziSyane je. te ziSyane vAraMvAra aparAdhane Thapako apAtAM chatAM vAre vAre pramAda karate dekhIne tenA hitane mATe ane bIjAo tevA pApI na bane, mATe rAjAe AcAryanI AjJAthI pitAnA purUSa pAse tene belA, tathA tivra utkaTa vastuthI meLavIne khAra taiyAra rAkhA ga-5. te khAra e sakhta hatuM ke jemAM nAkhele mANasa gedeha (gAyane dehavAnA) vakhatamAM mAMsa, lehI vinAne phakta hADakAM mAtra rahe. gA-6. ane prathama saMketa karIne be maDadAM rAjAe maMgAvI rAkhyAM jemAM ekane gRhastha veSa, ane bIjAne Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [26]. bAvAne veSa hato. gA-7. pUrve zikhavelA mANasane rAjAe pUchayuM. ke A bannene zuM aparAdha che. teoe kahyuM eka vaDIlanI AjJA ulaMghe che, bIje pAkhaMDI (sAdhu) pitAnA zAsekta kahelA AcAramAM rahetuM nathI, tethI rAjAe kahyuM, gadeha mAtra kALa khAramAM nAMkhe che9o te be purUne hADakAM mAtra rahelAM dekhIne kheTA kedhathI AMkhe lAla karIne rAjA AcAryane ziSyanA dekhatAM kahe che. 10 he mahArAja tamArAmAM paNa kaI pramAdI hoya te kahe, huM tene megya zikSA karUM, gurUe tene kahyuM ke pramAdI nathI, ane kaI thaze te huM kahIza, athavA tame tene jANaze . 11 jyAre rAjA gaye, tyAre pele cele sAdhuone kahe che, ke have huM pramAdI nahi thAuM. huM tamArA zaraNamAM saMpUrNa Avele chuM. 12 je pharIthI mane pramAda thAya ane zaThabhAvarahita karavA tamArA guNavaDe tame suvihita che, tethI mane pramAda rAkSasathI mukAvajo ! 13 AtaMka ane bhayathI udina thayele te niraMtara pitAnA dharma anuSThAnamAM jAgrata thaye, tyAra pachI, te subuddhivALe thaye tyAre rAjAe samaya Ave tene kharI vAta kahI, ane kSamA mAgI, . 14 dravya AtaMkane dekhanAre pitAnA AtmAne hamezAM dharma ghoSanA ziSyanI mAphaka ahita AraMbhathI pite dUra rahe che. je 15 Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [67] tema bhAva AtaMkane dekhanAra naraka, tiryaMca manuSya ane devatAnA bhAvamAM vahAlAne viyAga vigere, tathA manuSya vige- " rene, zarIra ane mananA AtaMka (du) nA bhayathI, karIne vAyune duHkha devAnA samAraMbhamAM na pravarte, paNa A vAyune duHkhanuM kAraNa che. tathA te ahita che, ema samajIne tane che, tethI je vimaLa vivekabhAvathI AtaMkadazI hoya che, te vAyunA samAraMbhanI jugupsAmAM samartha che; hita, ahita, prApti, parihAra, eTale hita thAya, ahita dura thAya, evA anuSThAnanI pravRttimAM pite samartha che, tenAthI bIjo evAja purUSanI mAphaka eTale je kaI Atakane jANe, te vAyune AraMbha tyAge che, vAyukAya samAraMbhanI nivRttimAM kAraNa batAve che, AtmAne AgaLa karIne je te te adhyAtma che, ane te sukha duHkha vigere che. te adhyAtmane je jANe, eTale tenuM svarUpa samaje, te bahAranAM prANIgaNa je vAyukAya, vigere che, tene jANe che, jema mAre AtmA sukhane abhilASI thaI, dukhathI kheda pAme che, tema vAyu, vigerene paNa che, vaLI mane AveluM ati kaTuka azAtA vedanInA karmanA udayathI, azubha phaLa eTale duHkha AveluM che, te pitAne anubhava siddha che, tathA pitAnA AtmAmAM zAtAvedanI, karmanA udayathI zubha phaLarUpa sukha AveluM te sukha, dukha banene je jANe, te ja kharekhara adhyAtmane jANe che, e pramANe je adhyAtma vedI che, te pitAnA AtmAthI bahAra Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [68] rahelA vAyukAyAdi prANIgaNane, judI judI prakAranA upakramathI utpanna thayelA pitAthI ane pArakAthI ane manamAM thanArAM sukha duHkhane jANe che, eTale sva pratyakSa paNAthI pArakAnuM paNa anumAna kare che, paNa jene pitAnA AtmAmAMja evI subuddhi nathI, tevAne bahAra rahelA vAyukAya vigerenI apekSA kyAMthI hoya? ane je bahAranA chane jANe te yathAgyA adhyAtmane jANe che, kAraNa ke te bAhya ane adhyAtma eka bIjAnI sAthe AvyabhicAra vALAM che eTale samAna che) paranA * AtmAnA jJAnathI have zuM karavuM, te batAve che. A pramANe kahelA lakSaNa vALI tulAe taLa, tuM jemAM tArA AtmAne sarvathA sukhanA abhilASIpaNAthI rakSe che tema bIjAne paNa tuM bacAva, jema pArakAne temaja AtmAne e be tamAM samAna taLIne para ane pitAnuM sukha duHkha tene anubhava je, ane te pramANe kara. (AvuM gurU kahe che) kaTTeNa kaMTaeNa va, pAe viddhassa veyaNassa jaha hoi anivvANI savvattha jietu taM jANa // 1 // vaLI lAkaDAthI athavA kAMTAthI pagamAM lAgatAM jevI rIte tane vedanA thAya che. tevI rIte tuM bIjA jIvamAM paNa jANa, tathA marIza eTaluM sAMbhaLatAM tane je duHkha thAya che te pramANe te anumAna vaDe, bIjAne duHkha thAya che te jANavuM zakya che, ane pArakAnuM rakSaNa karavuM te paNa zakya che, tethI jema tulAe taLavAnuM Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [269] batAvyuM, te pramANe sva ane para samajanArA mANase sthAvara jaMgama jaMtunA samUhanA rakSaNa mATe pravarte che. kevI rIte varte che. te batAve che, iha saMti gayA davi yANAva kaMkhaMti jIviuM (phU017) A dayAne eka rasavALA jIna vacanamAM, zAnti (upazama) te prazame, savega, nirveda, anukaMpA, Astiyane batAvanAra lakSaNavALuM samyakdarzana jJAna, caraNane samudAya kahevAya te zAnti che. kAraNa ke te nirAbAdha mekSa nAmanI zAMtine ApanAra che tevI zAMtine prApti thayelA athavA zAMtimAM rahelA te zAMtigata jIvo tathA dravikA, eTale rAgadveSathI mukAelA che, temAM drava te saMyama sattara prakArane che, kAraNa ke je kaThina karma che, tene gALavAnA heturUpe te dravarUpa saMyamane dhare te dravika che, teo jIvitane dhAraNa karavAne IcchatA nathI, ke ame vAyukAyane duHkha daIne jIvIe, (dukha bhegAvIe, maravuM kabula karIe, paNa vAyune pIDA na ApIe) teja pramANe pUrve kahevA pramANe prathivI kAya vigerenI paNa ame rakSA karIzuM, samudAya artha A. pramANe che, A jaina pravacanamAM je saMyama che tenI aMdara je rahelA che, teo ja rAgadveSa rUpa je uMcA jhADe che, tene mULathI ukheDanArA che, ane teo ja parabhUta (anya ) ne Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (270] dukha daI sukhathI jIvavAnI IcchA rahita sAdhue che. paNa anyatra nathI kAraNa ke AvI kriyAnA bedhane bIje abhAva cha; mA prabhArI thaye chate- lajamANe puDho pAsa aNagArA moti ege pavaya mANA jamiNa virU varU vehiM satthe hiM vAu kamma samAraMbhaNaM vAu satthaM samAraMbhaNANe aNNe aNega ruve pANe vihiM mati / tatya khalu bhagavayA pariNA paveiyA, imassa cava jIviyasta pari vaMdaNa mANaNa pUyaNAe; jAI maraNa moyaNAe dukkha paDiyAya he se sayameva vAu satyaM samAraMbhati, aNNehiM vA vAyu satthaM samAraMbhAveha aNNe vAu satthaM samAraM bhaMte samaNu jANati, tase ahi Ae tase abohoe setaM saMbujjhamANe AyANIyaM sapATa karejA aga vao aNagArANaM aMtie hamAla gAvaM bhavati esa khalu gaMthe esa khalu esa khalu Nirae, icalthaM gaDhie loe jamiNaM virU varU vehi satthehiM vAu kamma samAraMbheNaM. vAu satyaM samAraMbhamANe aNNe aNega rUve pANe vihiM saMti (sU. 58) Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [271] sevomi saMti saMpAimA pANA Ahazca saMpayaMti yarisaM ca khalu puTThA ege saMghAya mAvarjati je tattha saMghAya mAvajaMti te tattha pariyAvajaMti, je tattha pariyAvajaMti te tattha udAyaMti, ettha satthaM samArabha mANasta icete AraMbhA apariNNAyA bhavaMti, ettha satthaM asamArabhamANassa iccete AraMbhA pariNAyA bhavaMti, taM pariNAya mehAvI va sarya vAu satthaM samAraMbhejA, NevaNNe vAyusatthaM samAraM bhAvejjA NevaNNevAra satyaM samAraMbhaMte samaNu jANejA jassete vAu satyaM samAraMbhA pariNNAyA bhavaMti sehu muNI pariNAya kamme (sU. 59)ttivemi. - pUrva mAphaka sUtrArtha che, have cha javanikAyanA viSayamAM vadha karanArAone apAya(kha) batAvIne jIvene tevuM duHkha na denArAone saMpUrNa munipaNuM batAvavA mATe sUtro kahe che, etthaMpi jANe uvAdIyamANA, je AyAre, Na ramaMti AraMbhamANA viNayaM vayaMti, chaMdo vaNIyA ajhovavaNNA, AraMbhAsattA, pakaraMti saMga (sU.60) prastuta vAyukAryamAM ane api zabdathI pRthivI vigeremAM paNa jeo samAzrita AraMbha kare che, te e karmane bAMdhe che. eka javanikAyanA vadhumAM, pravRtta thayele zeSa nikAyanA vadhanA Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [272) karmathI baMdhAya che zA mATe? ema ziSya pUchatAM kahe che ke he sujJa! eka jIvanikAyane AraMbha bIjI javanikAyanA upamadena zivAya na banI zake eTalA mATe tuM samajI le. A sAMbhaLanArane vicAravA kahyuM. (ahIM bIjInA arthamAM pahelI vibhakita che. tene A pramANe anvaya kare,) pRthivI vigerenA AraMbha karanArane bIjI kAyAnA AraMbha karavAthI upAdIya mAna ne jANuM. (arthAt teonI bIjIkAya mAravAne abhilASa na hoya, chatAM ekakAya haNatAM, bIjI kAya svayaM haNAI, javAthI mAranArane pApa lAge che; ) have kayA che pRthivI vigerene AraMbha karatAM zeSa kAyanA AraMbhanA karmathI baMdhAya che, te kahe che. jeo AcAramAM ramatA nathI, eTale paramArtha jANyA vinA jJAna, darzana, cAritra, tapa, vIrya, nAmanA pAMca prakAranA, AcAramAM jeo dhiraja na rAkhe, teo aghatine lIdhe pRthivAya vigerenA AraMbhI bane che teone bIjI kAyanA paNa pApa bAMdhanArA jANa. prazna-kayA leke AcAramAM ramatA nathI.? uttara-zAkya digambara tathA pAsasthA (cAritrathI patita) vigere. prazna zA mATe? uttara AraMbha karavA chatAM, teo pitAne saMyamavALA Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [273 mAne che. vinaya teja saMyama che. zALyAdi sAdhu-ame paNa vinayamAM rahelA chIe, ema bele che, paNa teo pRthivI vigere jInuM svarUpa jANatA nathI, ane kadAca mAne, te paNa teja Azrita AraMbha karavAthI jJAnAdi AcAranA vikapaNAthI AcAra rahita che. prema-evuM zuM kAraNa che ke pitAne AcAra vinAnA duSTa zIlavALA hovA chatAM saMyamavALA mAne che.? uttara-pitAnA chanda eTale abhiprAya pramANe pUrva para vicAra karyA vinA athavA viSayane abhilASa tenA chandavaDe upanIta AraMbhanA mArgamAM rahIne avinIta chatAM, pitAne vinaya che, ema bele che, adhika eTale vadhAre utpanna te AraMbhamAM lIna thayelA, viSayanA paribhegamAM eka cittavALA banI gayelA ane jIvene duHkha devAnAM karmo kare che, A pramANe viSayanI AzAmAM kheMcAyelA cittavALA zuM kare che? te batAve che. "AraMbhamANa" eTale sAvadha anuSThAna atizayathI kare che, teo A saMsAramAM anuSThAnavaDe ATha prakAranA karmane saMga kare che, athavA jeo AraMbha kare che te viSaya saMga kare che, ane te viSaya saMgathI saMsAra che. ghaNA vegathI je unmatAI kare, tethI bhAve karma baMdhAya, ane pachI aneka prakAranAM duHkhe. pita, eTale cha chava nikAyane ghAta karanAre vAraMvAra bhogave che have te AraMbhathI nivRtta thayele ke uttama hoya te batAve che. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [24] sevasumaM savva samaNNAgaya paNNANeyaM appA. NeNaM akaraNijaM pAvaM kammaM No aNNesi, taM paripraNAya mehAvI va sayaM chajjIva nikAya satthaM samAraMbhejA, NevaNNehiM channInikAya satthaM samAraM bhAvejA NevaNNe channIya nikAya satthaM samAraM bhaMte samaNu jANejA, jasse te chajIva nikAya satya samAraMbhA pariNAyA bhavaMti, sehu muNI pariNAya ja (phU. ) uttama kRti rasarAja | che. prati prathama madhyanA II pRthivInA udezAmAM vigere te kahelA nivRtti guNane bhajanArA, eTale cha javanikAyanA vadhathI pIche haThele che. tathA vasu te dravya ane bhAva ema be bhede che, dravya vasu, te, marata (pAnuM) IMdranIla (eka jAtanuM ratna) vajA (hIro) vigere tathA bhAva vasuM, te, samyapha darzana jJAna cAritra jene athavA jemAM vidyamAna che, te vasu mAna thAya, ahiM dravya vasu mukIne bhAva vasu letAM sAdhune bhAva vasu mAna leve, eTale je jJAnI heya te le; athavA jenAvaDe yathA vasthita vitha grahaNa karanArAM je badhAM jJAna che, jenA vaDe badhuM jaNAya che, te jJAne jenA AtmAmAM hoya te sarva samanvAgata prajJAnavALe eTale saMpUrNa baMdhathI yukta che. tathA sarva Indriya jJAna vaDe eTale pitAnI Indriya yathA Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [25] gya aviparIta viSayane grahaNa kare, te sarva avadha prajJAna vALe, pitAnA AtmA vaDe athavA sarva dravya paryAyamAM sArI rIte raheluM je prajJAna jenA AtmAmAM hoya, te AtmA, bhagavadvacana pramANa mAnIne dravya paryAyathI utpanna thayeluM je kaMI che, te bIjI rIte nathI tevuM mAne. ahIo sAmAnya tathA vizeSane jANavAthI saMpUrNa jANu, tathA egya vastu svarUpane jeNe nizcaya karyo che, te sarva sampapha prakAre prajJAna pAmele AtmA kahe; athavA zubha azubhane badho samUha tene saMpUrNa jJAnathI cAre gati, tenA tathA mekSa sukhanA svArUnA jJAnathI asthira saMsAra sukhamAM asaMtuSTa banI mekSa anuSThAnane karatAM sarve anukULa bAdha (prajJAna) vALe AtmA jANa, tethI A prakAranA AtmA vaDe. na karavA yogya tathA paralekamAM niMdanIya paNAthI hiMsAne akArya jANIte, te na karavA yatna kare che; have te chava vadha zA mATe akAya che? zA mATe tene yatna na kare? te kahe che. nIce pADe te pApa, ane karAya te karma, te pApa karma aDhAra prakAranuM che. te prANatipAtathI mithyAtva darzana zalya sudhI che te batAve che. * jIva hiMsA, juThuM, cerI, kuzIla, parigraha, kodha, mAna, mAyA, lebha, rAga, dveSa, kaleza, abhyAkhyAna, (TuM tehamata) cugalI. paraniMdA, harSa kheda, kapaTa karIne juThuM belavuM, tathA mithyAtva zalya, e aDhAra prakAranAM pApa pite na kare, na karAve, ane na anude, Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (276] eTale te aDhAra prakAranAM pApa saMpUrNa jANIne buddhimAna purUSa maryAdAmAM rahIne cha javanikAyanAM zastra je sva, parakAya bheda rUpa che tene pite na AraMbhe, na AraMbha karAve, na AraMbhatAne anude, A pramANe jeNe sArI rIte che javanikAyanA zastranA samAraMbhene parIkSA karIne jANyA che. tathA te viSayanAM pApa karmo paNa jANyAM che. te jJaparijJAe jANIne pratyAkhyAna parijJAe tyAga kare che, te muni badhA pApathI rahita che, tathA evA pUrve thayela vitarAga eTale rAga dveSathI bIlakula rahita evA purUSanI mAphaka jANa, ( ahiM "Iti" zabda adhyayananI samApti mATe che) pachI sudhamAM svAmI kahe che, ke pitAnI buddhithI nahIM, paNa bhagavAne kaheluM, te huM kahuM chuM. ahIM bhagavAna eTale jJAna AvaraNIya, darzana AvaraNIya, mehanIya, aMtarAya, e cAra karma AtmAnA guNane ghAta karanAra hovAthI, ghanaghAtI karma kahevAya che te dUra karavAthI saMpUrNa padArthanuM divya jJAna jeNe prApta karyuM che, tathA jene badhA Ino name che, tathA cetrIza atizayathI yukta che, evA zrI vardhamAna svAmI pAsethI upadeza sAMbhaLI meM A badhuM kahyuM che. A pramANe TIkAkAra kahe che ke, sUtrane anugama, nikSepa ane sUtrane sparza karanArI niryukti e badhuM kahyuM , have nigama vigere ne kahe che. te bIje sthaLe vistArathI kahyA che, ahiM te saMkSepathI be prakAranA che. te kahyA che, jJAna naya, ane caraNa naya, temAM jJAna naya, vALa mikSanA sAdhanamAM jJAnane pradhAna mAne che, kAraNa ke hita ahitanI Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [27] prApti tathA tyAga tenA vaDe che, ane jJAnanA AdhArathI ja badhAM duHkha kSaya thAya che, paNa teo jJAna mAphaka kriyA pradhAna mAnatA nathI, A jJAna nayavAda thaye, have caraNa naya kahe che teo caraNane pradhAna mAne che. sakala padArthamAM . anvaya vyatirekanA samadhigamya paNAthI te pradhAna che, jemake jJAna heya te paNa sakala vastune jANavA chatAM caritra vinA bhAvamAM dhAraNa karelAM karmone uchedana thAya, ane tenA vinA mokSane lAbha na thAya, tethI jJAna pradhAna nathI, paNa caraNa prApta thatAM sarva mULa ane uttara guNavALuM cAritra hevAthI, te prApta thatAM ghAtI karmane uccheda thAya che, ane tethI kevaLa jJAna thAya, ane tethI ja yathAkhyAta cAritra prApta thatAM agni javALAnA samUhathI jema kATa baLI jAya, tema te cAritrathI sakala karma samUha nAza thAya che, ane tethI ja AvyA bAdha sukhavALuM mokSa thAya, tethI cAritra teja pradhAna che. A bannenuM AcArya samAdhAna kare che. eka ekane pradhAna mAnavAthI ane bIjAne uDAvavAthI bane mithyA darzanIya (bhUlelA) che. kAraNa ke kriyA vinA jJAna nakAmuM che, ane jJAna vinA kriyA nakAmI che, jema dekhavA chatAM paga AgamAM baLI mue, ane deDavA chatAM AMdhaLo baLI mue, tethI jaina mata pramANe na je eka bIjA sAthe apekSA na rAkhe, te te mithyAtva rUpe rahI samyaphUbhAvane anubhavatA nathI, paNa paraspara apekSA rAkhI ekaThA thayelA paraspara artha batAvavAthI, samya Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [28] kUMpaNe (sAcA) thAya che, tethI kahyuM che, ke duniyAmAM jeTalA satya abhiprAce che, te naya che. paNa te na bIjAnI apekSA na rAkhe, te zatrurUpa thaI mithyAtvapaNe che. paNa eka bIjAne saMbodhI rahI ekatra thAya che te samyakatva thAya, te pramANe ahiM jJAna sUraNa bane maLIne mekSa prAptimAM samartha che. paNa ekaluM jJAna ke ekaluM caraNa nahi, A jinezvarane nirdoSa pakSa batAve, have bannenuM pradhAnapaNuM batAvavA kahe che. badhA nAnuM ghaNuM prakAranuM vakatavya sAMbhaLIne badhA nanuM vizuddha je tatva tene samaane te pramANe AdarIne caraNa guNamAM sthita sAdhu hoya, eTale caraNa ane guNa e beumAM je rahelo te caraNa guNa sthita che. ahiM guNathI jJAna levuM, kAraNa ke AtmA guNI che, tene guNa jJAna che, te bannene kaI paNa vakhata viyoga thatA nathI, tethI te sahabhAvika guNa che. A pramANe ghaNuM prakAre naya mArganuM svarUpa samajIne saMkSepathI jJAna cAritramAMja rahevuM A vidvAnane nizcaya che, paNa ekalA cAri. trathI ja jJAna vinA Icchita prApti na thAya. AgaLa aMdhanuM draSTAMta ApyuM che, te pramANe jJAna mAtrathIja DikyA vinA Ichita prApti na thAya, tathA paMgunuM draSTAMta ApeluM che, te A rIte, keI nagaramAM AMdhaLo tathA pAMgaLo bane rahetA hatA, te nagara baLavA lAgyuM tyAre badhA leke bhAgI gayA, paNa AMdhaLo tathA pAMgaLA rahI gayA, eka dekhe che, bIje doDe che, paNa jyAM sudhI banane na maLyA, tyAM sudhI duHkhI thayA, paNa jyAre banne maLyA. tyAre bannene chuTake Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [29 tha, jevI rIte aMdha, paMgu, bhegA thayA, tevI rIte jJAna caraNa banene pradhAna mAnI jJAna bhaNI kiyA kare te mokSa prApta kare che. A pramANe AcArAMganuM saMdeha bhUta paheluM adhyayana che jIva nikAyanuM svarUpa tathA tenA rakSaNane upAya batAvanAra che, je prathama madhya ane aMtamAM dayAnA eka rasavALuM ekAnta hita karanAra che, ane je mumukSu ziSya sUtrathI tathA arthathI bharyuM tathA zraddhA ane saMvega vaDe yathAyogya Atma svarUpe karyuM, tethI mahAvrata Are paNa te upasthApanA" (vI dikSA) ne egya jANI nizItha vigere sUtramAM batAvelA ka vaDe sacitta pRthivInA madhyamAM AcAryo gamana vigere karavA vaDe parIkSA karI ziSyane zraddhAvALe jANIne vaDI dIkSA ApavI tenI vidhi kahe che. sArI tithi, karaNa, nakSatra muhurta tathA dravya kSetra, bhAva, sArA dekhIne jinezvaranI mUrtine pravardhamAna stutio vaDe namaskAra karIne jinezvaranA pagamAM paDIne ubhe thayela AcArya ziSya sAthe mahAvrata ApaNa saMbaMdhI kAryotsarga karIne eka eka mahAvratane zarUAtathI AraMbhIne traNa traNa vakhata pATha bele, jyAM sudhI rAtri bhejana saMpUrNa viramaNa vratane pATha Ave, tyArapachI A pATha traNa vakhata uccAre. 'iccei yAI paMca mahatva yAI rAha bhoyaNavaramaNa chahAI attahiyaTTayAe upasaMpanjitA gaM vidA' - A pAMca mahA vrata chaThuM rAtri jana viramaNa vrata te pitAnA AtmAnA hita mATe prApta karIne vicarUM chuM pachI vAMdaNAM devaDAvI namIne ziSya bele, AjJA Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [28] tarIpa huM zuM beluM, tyAre AcArya he, jIne dharaNa kara (bola) tame mane mahA vrata arpaNa karyA che, ane have hita zikSAnI IcchA rAkhuM chuM, tyAre AcArya kahe saMsArathI tArA vistAra thAo, meza kinAre pahoMca, uttama gaNAthI vadha; A pramANe thayA pachI sugaMdhI vAsa kSepavaDe maThI bharIne ziSyanA mAthAmAM gurU mahArAja nAkhe, pachI ziSya vAMdaNa daIne pradakSiNA karIne AcAryane namaskAra karate pharI vade, e pramANe badhuM kriyA anuSThAna kare A pramANe traNa pradakSiNA karIne ziSya ubhuM rahe tyAra ja sAdhue tene mAthAmAM vAsakSepa nAMkhe, athavA yatinI janane sulabha kezara nAkhe, pachI kAryotsarga karAvIne AcArya kahe, he ziSya! sAMbhaLa tAre keTIka gaNa che, amuka kuLa che. vairI zAkhA, amuka AcArya, amuka upAdhyAya pravartinI sAdhvI amuka che, tathA bIjA vaDI dikSA ApavA gya hoya te anukrame ratnAdhika thAya che, pachI AMbila, athavA nIvi, athavA potAnA ga7 paraMparAmAM Ave tapa Acare che, A pramANe A adhyayana Adi madhya aMta kalyANa samUhavALa bhavya jananA samUhanuM mana samAdhAna karanAra che te adhyayana priyanA viyAga vigere dukhanA Avarta vALI tathA ghaNA kaSAyarUpa mAchalAM vigerenA samuhathI AkuLa viSama saMsAra rUpa nadIne tAravAmAM samartha che tathA eka dayArUpa rasa che. tethI vAraMvAra mumukSue bhaNavuM. A zilAkAcAryo kalI pAsa pariNA nAmanA pahelA adhyayananI TIkA samApta thaI (A granthanA leka ra21 che.)