________________
વૈરાગ્યકલ્પલતા/શ્લોક-૨૦ અવતરણિકા :
મુનિ શક્ર કરતાં પણ અધિક ભોગવિલાસ કરે છે તે બતાવે છે – શ્લોક :
श्रद्धाधृतिक्षान्तिदयासुमेधामुख्याप्सरोभिर्विलसत्यजत्रम् । वैराग्यरूपे खलु नन्दने यः,
शक्रोऽपि कस्तस्य मुनेः पुरस्तात् ।।२०।। શ્લોકાર્ચ -
શ્રદ્ધા, ધૃતિ, ક્ષત્તિ, દયા, સુમેધારૂપ મુખ્ય અપ્સરાઓ સાથે વૈરાગ્યરૂપી બગીચામાં જે સતત વિલાસ કરે છે, તે મુનિની આગળ શક્ર પણ શું છે? અર્થાત્ કાંઈ નથી. ૨૦II ભાવાર્થ :(૧) મુનિની શ્રદ્ધા
મુનિને શ્રદ્ધા છે કે સર્વથા સંગ વગરની અવસ્થા જીવ માટે એકાંતે હિતકારી છે અને સંગવાળી અવસ્થા જીવની વિડંબણા છે. સર્વજ્ઞ એવા વિતરાગે સંગ વગરની અવસ્થાની પ્રાપ્તિના ઉપાયભૂત આ સન્માર્ગ સ્થાપેલ છે અને ભગવાનને બતાવેલ સન્માર્ગ સર્વ કલ્યાણનું કારણ છે. આ પ્રકારની સ્થિર શ્રદ્ધા મુનિને હોય છે. (૨) મુનિની યુતિઃ
વળી, સર્વથા સંગ વગરની અવસ્થાની પ્રાપ્તિનો ઉપાય ભગવાનનું વચન છે, તેથી પૈર્યપૂર્વક મુનિ ભગવાનનાં વચનનું અવલંબન લઈને તે પ્રકારે યત્ન કરે છે અને તે પ્રકારના યત્નને અનુકૂળ એવું જે વૈર્ય છે તે મુનિની ધૃતિ છે. (૩) મુનિની ક્ષાન્તિઃ વળી, ક્રોધના પ્રતિપક્ષભૂત ક્ષમાની પરિણતિ જીવ માટે એકાંત હિતકારી
