________________
૨૦૪
વૈરાગ્યકાલતા/શ્લોક-૧૯૧-૧૯૨ ભાવાર્થ
સામાન્યથી સારા પણ સાધુ કલ્યાણના અર્થે શ્રુતનું અધ્યયન કરે છે; છતાં અનાદિથી મોહના સેવનનો અભ્યાસ હોવાના કારણે દર્પનો નાશ કરનાર શ્રુત પણ ક્યારેક યોગ્ય જીવને મદનું કારણ બને છે. તેના નિવારણ માટે સમાધિવાળા મુનિઓ શાસ્ત્રના વચનથી આત્માને ભાવિત કરતાં વિચારે છે કે શ્રુતજ્ઞાન જેઓની પાસે અત્યંત અલ્પ છે તેવા માષતુષમુનિ પણ શ્રુતની સમાધિના બળથી કેવલજ્ઞાનને પામ્યા, અને દસપૂર્વધર એવા શ્રી યૂલિભદ્રજી પણ શ્રુતની વિક્રિયાને પામીને શ્રુતનો મદ કરીને, પાછળનાં ચાર પૂર્વોના અર્થની પ્રાપ્તિ કરી શક્યા નહિ. તેથી જે શ્રુત વિવેકી પુરુષને મદના નિવારણનું કારણ છે તે જ શ્રુત અસમાધિવાળા જીવોને કલ્યાણની પ્રવૃત્તિમાં અવરોધક એવા મદનું કારણ બને છે તેમ વિચારીને કષાયોના શમનમાં ઉદ્યમ કરનારા સમાધિવાળા મુનિઓ પ્રાપ્ત થયેલા શ્રુતથી મદ કરતા નથી. ૧૯૧ાા શ્લોક :
प्रज्ञामदाद् वादमदाच्च पृथ्व्यां, योऽन्यं जनं पश्यति बिम्बभूतम् (बिन्दुभूतम्)। मौनीन्द्रमार्गादसमाहितात्मा,
જયેન્ન: યાતિ પારા શ્લોકાર્ચ -
પ્રજ્ઞાના મદથી અને વાદના મદથી પૃથ્વીમાં જે મહાત્મા અશ્વજનને બિંદુભૂત જુએ છે અસમાધિવાળા કર્મથી ગુરુ એવા તે ભગવાનના માર્ગથી ભ્રંશ પામતા નીચે જાય છે. ૧લ્લા
ભાવાર્થ
અનાદિકા મોહના કારણે કલ્યાણ અર્થે સંયમ ગ્રહણ કરીને પણ કેટલાક મહાત્માઓ પોતાના પ્રજ્ઞાના મદથી અન્ય જીવોને બિંદુભૂત માને છે અર્થાત્ બોધ વગરના તુચ્છ માને છે અને વાદમાં પ્રતિવાદીઓને પરાસ્ત કરીને માને છે
