________________
વૈરાગ્યકલ્પલતા/બ્લોક-રપપ-રપ૬
૨૬૭ ભાવાર્થ :
ઋષભદેવ ભગવાનની મરુદેવામાતાએ એકેન્દ્રિય અવસ્થામાંથી સીધી પંચેન્દ્રિય અવસ્થાને પ્રાપ્ત કરીને કેવલજ્ઞાનને પ્રાપ્ત કર્યું. તેથી પૂર્વના કોઈ ભવમાં ધર્મને પ્રાપ્ત કર્યો ન હતો છતાં જે તેમને કેવલજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ થઈ તેમાં સમાધિસિદ્ધ એવી સમતા જ હેતુ છે પરંતુ સંયમના કોઈ બાહ્ય આચારોનો યોગ હેતુ નથી, તેથી મોક્ષના અર્થીએ વિચારવું જોઈએ કે બાહ્ય સર્વ આચારો સમભાવની પ્રાપ્તિ દ્વારા જ મોક્ષનું કારણ છે, તેથી બાહ્ય સર્વ આચારોમાં તે રીતે જ ઉદ્યમ કરવો જોઈએ, જેથી સમભાવની પ્રાપ્તિ થાય અને સમભાવની વૃદ્ધિ દ્વારા સમાધિની વૃદ્ધિની પ્રાપ્તિ થાય અને સમાધિના બળથી પ્રાપ્ત થતી સમતા જ ક્રમે કરીને સંસારના ઉચ્છેદનું કારણ બનશે. માટે સમતાને લક્ષ્ય કરીને જ સર્વ પ્રવૃત્તિ કરવી જોઈએ. રપપા શ્લોક -
समाधिसाम्यास्तवपुर्ममत्वाः, मत्वा स्वभावं धृतशुद्धसत्त्वाः । न सेहिरेऽति किमु तीव्रयन्त्र
નિષ્પીડિતા સૂરિશિષ્યા પારદા શ્લોકાર્ચ -
સમાધિસામ્યથી અસ્ત થયું છે દેહનું મમત્વ જેમને એવા, તીવ્ર યંત્રથી નિષ્પીડિત, ધૃતશુદ્ધસત્ત્વવાળા, સ્કંદકસૂરિના શિષ્યોએ સ્વભાવને માનીને-યંત્રમાં પિલાવાનો દેહનો સ્વભાવ છે આત્માનો નહીં એ પ્રકારના સ્વભાવને માનીને, અર્તિને યંત્રમાં પિલાવાની પીડાને, શું સહન ન કરી? ર૫ા. ભાવાર્થ :
સમાધિ એ આત્માની સ્વસ્થ અવસ્થા છે અને સમાધિમાં સુઅભ્યાસ કરવાને કારણે સામ્યભાવને પામેલા હોવાથી દેહના મમત્વનો જેમણે નાશ કર્યો છે
