________________
सुधा टीका स्था० ३ उ०१ सू० ९ वृक्षदृष्टान्तेन पुरुषप्ररूपणम् पत्रबहुलः । एवं पुष्पोपगः-पुष्पबहुलः १ फलोपगः-फलबहुलः, । दान्तिक योजनामाह-'एवामेव' इत्यादि, एवमेव अनेनैव पत्रोपगादिक्षदृष्टान्तेन त्रीणि पुरुषजातानि पुरुषपकाराः पुरुषविशेषाः प्रज्ञप्तानि, तत्र-पत्र पुष्पफलबहुला वृक्षा अर्थिषु सामान्यविशिष्ट-विशिष्टतरो-पकारकारिणो भवन्ति । तथाहि-पत्रबहुलावृक्षाश्छायादानेन, पुष्पवहुलाः-सुरभिगन्धदानेन, फलबहुलाः-फलप्रदानेनोपकुवन्त्यर्थिजनान् । एवं लोकोत्तरपुरुषा अपि शिप्यजनान् पत्रस्थानीयसूत्रदानेन, पुष्पस्थानीयार्थदानेन, फलस्थानीयोभयदानेनोपकुर्वन्तीति । एवं यथायोगमन्यवस्तुदानादिनाऽपि लोकोत्तरपुरुषा उपकारकारिणो भवन्तीति २। अथ पुरुषमइसी प्रकारसे जिनमें पुष्पों की बहुलता होती है वे पुष्पोपगवृक्ष हैं।
और जिनमें फल अधिक होते हैं वे फलोपगवृक्ष हैं। ये दृष्टान्तरूप में यहां प्रयुक्त किये गये हैं । अब दान्ति को इन के साथ घटित करतेहुए सूत्रकार कहते हैं-कि इसी तरह से पुरुषप्रकार -पुरुषविशेष भी तीन होते हैं-एक वे जो शिष्यजनों को पत्र स्शनीय सूत्रदान से उनका उपकार करते हैं। दूसरे वे जो पुष्पस्थानीय अर्थदानसे उनका उपकार करते हैं। तीसरे वे जो फलस्थानीय उभयदान ले सत्र और अर्थ दोनों के दानसे उनका उपकार करते हैं । पत्र पुष्प और फल इनसे बहुल जो वृक्ष होते हैं वे अधिजनों को सामान्य रूपसे विशिष्ट रूप से और विशिष्टतररूप ले उपकारी होते हैं । इसी तरह से लोकोत्तर पुरुष भी शिष्य जनों के पूर्वक्तिरूप से उपकारी होते हैं। इस तरह से अन्य वस्तु प्रदानादिद्वारा भी लोकोत्तर पुरुष जनता के उपकारी होते हैं ऐसा जानना चाहिये २। કહે છે અને અધિક ફળેથી સંપન્ન વૃક્ષને ફલેપ વૃક્ષ કહે છે હવે પુરુ
ના જે પત્રે પગ વૃક્ષ સમાન આદિ ત્રણ પ્રકારે ઉપર બતાવવામાં આવ્યા છે. તેની સ્પષ્ટતા કરવામાં આવે છે--પિતાના શિષ્યાને પત્રસ્થાનીય સૂત્રદાન દ્વારા જે ઉપકૃત કરે છે એવા પુરુષને પત્રપગવૃક્ષ જેવાં કહ્યા છે પિતાના શિષ્યને પુષ્પસ્થાનીય અર્થદાન દ્વારા ઉપકૃત કરનારા પુરુષને પુપપગ વૃક્ષ સમાન કહ્યા છે. ફલસ્થાનીય ઉભયદાનથી–સૂત્ર અને અર્થના દાનથી શિષ્યને ઉપકાર કરનાર ગુરુજનેને ફલેપગ વૃક્ષ સમાન કહ્યા છે.
જેમ પાન, ફૂલ અને ફળેથી સંપન્ન વૃક્ષે અર્થિજનેને સામાન્ય રૂપે, વિશિષ્ટ રૂપે અને વિશિષ્ટતર રૂપે ઉપકારક હોય છે, એ જ પ્રમાણે અન્ય વસ્તુના પ્રદાન આદિ દ્વારા લેકેત્તર પુએ પણ જનતાને માટે ઉપકારી થઈ ५ छ, सम सभा.
