________________
सुधा टीका स्था०३उ०१ सू०१० तिरश्वां-जलचरस्थलचरखचरप्ररूपणम् ६०७ परिस्पन्दादि सामों पेताः पोतजाः। यद्वा-पोतो वस्त्र तेन तत्समाजिता लक्ष्यन्ते। तथा च-पोता इच-वस्त्रसंमाजिता इव गर्भवेटनर्माऽनामृतत्वात जायन्ते-उत्प धन्ते इति, तथा-पोतात्-गर्मवेष्टनचम रहिनगर्भात् जायन्त इति वा पोतजाः । स्थलचर और खेचर, मनुष्य नपुंसक भी तीन के हैं-कर्म भूमिज, अकर्म भूमिज और अन्तरद्वीपज । __ पक्षी आदि जिसमें से प्रादुर्भून होकर बाहर निकलते हैं। ऐसे कोप का नाम अण्ड है, इस अण्ड से जिनकी उत्पत्ति होती है वे अण्डज हैं, गर्भ जन्म का यह एक लेद है । अर्थात् संस्मृच्छिम जन्म गर्भजन्म और उपपाद जन्म इस तरह से जन्म के तीन भेद होते हैं, इनमें पोतजन्मवालों के अण्डे ले जो पैदा होते हैं उनका और जो जरायु से पैदा होते हैं उनका गर्भजन्म होता है, अतः अण्डे से पैदा होनेवाले जितने जीव हैं वे सब गर्मजन्मवाले होते हैं । इसी तरह जो जरायु आदि ले वेष्टित नहीं होते हैं जिन्तु माताके उदर से बाहर निकलते ही परिस्पन्दादि (हलनचलनक्रिया ) सहित होते हैं वे पोतज हैं अथवा पोत नाम वस्त्र का है । उत्पन्न होते ही जो ऐसे ज्ञान होवें कि मानों ये वन से ही पुछे हुए उत्पन्न हुए है । अतः ये पोत जन्मचाले गर्भवेष्टनचर्म से अनावृत रहने के कारण वस्त्रसे संमार्जित हुए (3) य२ भतुष्य नपुसना ५९ का ४२ छे(१)-भ मूभिन, (२) १४ ભૂમિજ, અને (૩) અન્તરદ્વીપજ પક્ષી આદિ જેમાં પેદા થઈને બહાર નીકળે છે, એવાં કેષને અડ (ઇડું) કહે છે. ઈડામાંથી જે જીવની ઉત્પત્તિ થાય છે, તે જવને અંડજ કહે છે
ગર્ભજન્મનો તે એક ભેદ છે. એટલે કે સંસૂરઈમ જન્મ, ગર્ભ જન્મ અને ઉપપદ જન્મ, આ રીતે પણ જન્મના ત્રણ પ્રકાર પડે છે પિતજન્મ વાળાના ઈડાંમાંથી પેદા થનાર છે અને જરાયુમાંથી પેદા થનાર છે ગર્ભ જન્મવાળા હેય છે તે કારણે ઇડામાંથી પેદા થનારા જે જે જીવ હોય છે, તે બધાં ગર્ભજન્મવાળા જ હોય છે એ જ પ્રમાણે જે જ જરાયુ આદિધી વેષ્ટિત (વીંટળાયેલા) હોતા નથી પણ માતાના ગર્ભમાંથી બહાર નીકળતાની સાથે જ રિસ્પન્દાદિ (હલનચલન આદિ) કિયાથી યુક્ત હોય છે, તે જીવોને પિત જ કહે છે અથવા–પિત એટલે વસ્ત્ર જન્મતાની સાથે જ જે જીવો વસ્ત્રથી લૂછયા હોય એવા નિર્મળ લાગે છે તે છોને પિતા કહે છે પિતા જન્મવાળા જે ગર્ભવેઇન ચર્સથી અનાવૃત રહેવાને કારણે વસ્ત્રથી માજિત
