________________
सुधा टोका स्था०३ उ०१ सू० १३ उत्पादरूपलो कान्धकारादीनांनिरूपणम् ६१७ विमानवस्त्राभूषणादिवृद्धिं सुर्ति शरीराभरणादिदीर्ति, यशः- रूपार्ति, वलं शरीरं सामर्थ्य, वीर्यं - जीवामत्रं वल तथा पुरुषकारः - पौरुषाभिमान विशेषश्च पराक्रमःनिष्पादितस्वविषयः पुरुषकार एव चेति पुरूषकारपराक्रमं तत् सर्वम् उपदर्शयमानो देव विद्युत्कारं स्वराद मेघगर्जितशब्दं च करोतीति सम्बन्धः ॥ सू० १२ ॥ अनन्तरमुत्पातरूप विद्युत्कारस्त नित शब्दौ प्रोक्तौ, साम्प्रतमुत्पातरूपाण्येव लोकान्धकारादीनि पोडशच्या माह
मूलम् - तहिं ठाणेहिं लोगंधयारे सिया, तं जहा - अरिहंतेहिं बोच्छिज्ज माणेहिं, अरिहंतपन्नत्ते धम्मे वोच्छिजमाणे, पुचगर वोच्छिमाणे १ । तीहिं ठाणेहिं लोगुज्जोए सिया, तं जहा - अरिहंतेहिं जायमाणेहिं, अरिहंतेसु पव्त्रयमाणेसु अरिहं
होते हैं. तथा इस क्रिया में प्रयुक्त जो देव होता है उसके दर्प (अहंकार) और उल्लास भी होते हैं । अतः ऐसे देव के स्वस्थान से चलति और विद्युत्कार तथा गर्जनादि क्रियाएँ भी होती हैं । इसी से इन चलन, विद्युत्कार आदिकों का वैक्रियादिकरण को कारणरूप से कहा गया है । विमान वस्त्र आभूषण आदि समृद्धि का नाम ऋद्धि है, शरीर आभरण आदि की दीप्ति का नाम युति है, ख्याति का नाम यश है । शारीरिक सामर्थ्य का नाम बल है. जीव से उद्भूत वल का नाम वीर्य है, पुरुषार्थका नाम पुरुषकार है । यह पुरुषप्रकार ही पराक्रम है. इन ऋद्धि आदि को दिखाता हुआ देव विद्युत्कार और स्तनित शब्द को सेघ की गर्जना जैसे शब्द को करता है | सू०२ ॥
માનયુક્ત દેવ જ કરે છે. આ ક્રિયામાં પ્રવૃત્ત થનાર જે દેવ હાય છે તે દેત્રમાં ૪૫ ( અહંકાર ) અને ઉલ્લાસ પણ હાય છે તેથી એવા દેવ પેાતાને સ્થાનેથી ચલનક્રિયા, વિદ્યુત્કાર તથા ગર્જનાદિ ક્રિયાઓ પણ કરે છે. તેથી જ એવું કહ્યું છે કે આ ચલન, વિદ્યુત્કાર અહિ ક્રિયાઓ વૈક્રિયકરણ આદિને કારણે થાય છે.
विमान, वस्त्र, आभूषण आदि समृद्धिनु नाम ऋद्धि छे. शरीर, सालરણ આદિની દીપ્તિનું નામ વ્રુતિ છે. ખ્યાતિનું નામ યશ છે. શારીરિક સામ
નુ નામ મળ છે આત્મબળનું નામ વી છે. પુરુષાર્થનું નામ પુરુષકાર છે. તે પુરુષકાર જ પરાક્રમરૂપ હોય છે. પોતાની આ ઋદ્ધિ આદિનું પ્રદર્શીન કરતા દેવ વિધુત્કાર અને સ્તનિતશબ્દ-મેઘની ગર્જના જેવા અવાજ કરે છે. ! સૂ. ૧૨૫
श
७८
