________________
૭ - ઉપાસકદશાંગ સૂત્ર (૮૧૨ શ્લોક પ્રમાણ) અભયદેવીય ટીકા (૮૦૦ શ્લોક પ્રમાણ)
આ ઉપાસકદશાંગ સૂત્રમાં ભગવાન શ્રી મહાવીર પ્રભુના બાર વ્રતધારી મુખ્ય દશ શ્રાવક સંબંધી રોચક સંક્ષિપ્ત વર્ણન છે. જેમાં આદર્શ શ્રાવક જીવનનો બોધ થાય છે. ગોશાલાનો નિયતિવાદ તેમજ ગોશાલાએ પરમાત્માને આપેલી મહામાયણ, મહાગોપ, મહાસાર્થવાહ, મહાધર્મક અને મહાનિર્યામિકની યથાર્થ ઉપમાઓનું વર્ણન છે. ૮ - અંતકૃદશાંગ સૂત્ર (૯૦૦ શ્લોક પ્રમાણ) અભયદેવીય ટીકા (૪૦૦ શ્લોક પ્રમાણ).
આ અંતકુતુદશાંગ સૂત્રમાં અંતકતું કેવલીઓનું વર્ણન આવે છે. “અંત સમયે કેવલજ્ઞાન પામી અંતર્મુહૂર્તમાં મોક્ષે ગયા હોય તેને અંતકૃતુ કેવલી કહેવાય છે. દ્વારિકા નગરીનાં વર્ણનથી આ આગમની શરૂઆત થાય છે. દ્વૈપાયન દ્વારા દ્વારિકાનો નાશ, અર્જુન માલી, અઈમુત્તા, શત્રુંજયનો અધિકાર જણાવ્યો છે. શ્રેણિક રાજાની ૨૩ રાણીઓની તપશ્ચર્યાનું સુંદર વર્ણન છે. ૯ - અનુસરોપપાતિકદશાંગ સૂત્ર (૧૩૦૦ શ્લોક પ્રમાણ) અભયદેવીય ટીકા (૫૬૩૦ શ્લોક પ્રમાણ)
આ સૂત્રમાં શુદ્ધ ચારિત્રનું પાલન કરી અનુત્તર દેવવિમાને ગયેલા એકાવતારી ૩૩ ઉત્તમ આત્માઓના જીવનચરિત્ર છે. ખુદ મહાવીર પ્રભુએ જેમની પ્રશંસા કરી હતી અને એક માત્ર જેમના શરીરનું વર્ણન કર્યું હતું તે ધન્ના-કાકંદીની કઠોર તપસ્યાનું રોમાંચક વર્ણન પણ છે. જે તપશ્ચર્યાથી તેઓનું શરીર હાડપિંજર જેવું બની ગયું હતું. ૧૦ - પ્રશ્નવ્યાકરણ સૂત્ર (૧રપ૦ શ્લોક પ્રમાણ) અભયદેવીય ટીકા (૯૦૦ શ્લોક પ્રમાણ)
આ સૂત્રમાં હિંસા-જૂઠ-ચોરી-મૈથુન-પરિગ્રહ એ પાંચ મહાપાપોનું વર્ણન તથા તેના ત્યાગરૂપ પાંચ મહાવ્રતોનું સ્વરૂપ જણાવેલું છે. પૂર્વકાલમાં મંત્ર-તંત્ર-વિદ્યા અતિશયોની અનેક વાતો તથા ભવનપતિ આદિ દેવો સાથે વાત કરવાની તથા ભૂત-ભાવિને જાણવાની માંત્રિક પદ્ધતિઓ આ આગમમાં હતી. ૧૧ - શ્રી વિપાકાંગ સૂત્ર (૧૧૦૭ શ્લોક પ્રમાણ) અભયદેવીય ટીકા (૯૦૦ શ્લોક પ્રમાણ)
આ સૂત્રમાં અજ્ઞાન અવસ્થામાં હિંસા આદિ ભયંકર પાપોના ફલ (વિપાક) રૂપે પરભવમાં કારમી પીડા અનુભવનારા દશ મહાપાપી જીવો અને ધર્મની ઉત્તમ આરાધનાથી પરભવમાં સુંદર સુખ અનુભવનારા દશ ધર્મી જીવોનાં ચરિત્રનું વર્ણન છે.- મૃગાપુત્ર (લોઢીયો) અને મહામુનિ સુબાહુના પ્રસંગો અદ્ભુત છે. ૪૪
હONS
શ્રત મહાપૂજા
