Shrut Mahapooja

Author(s): Kirtiyashsuri
Publisher: Ramchandrasuri Smrutimandir Anjan Pratishtha Mahotsav Samiti

Page 84

GYOJ
૭. જ્ઞાનબિંદુ
આ ગ્રંથનું પ્રમાણ-૧૨૫૦ શ્લોકનું છે. જ્ઞાન એટલે શું ?, જ્ઞાનના ભેદ કેટલા ? દરેક જ્ઞાનનું સ્વરૂપ શું? ભિન્નતા કયા કારણે ? સમ્યક્તને લઈને જ જ્ઞાનને પ્રમાણ તરીકે ગણી શકાય વગેરે અનેક બાબતો નયસાપેક્ષપણે સૂક્ષ્મવિચારશ્રેણીથી વર્ણવી છે. છેવટે મલ્લવાદિ શ્રી સિદ્ધસેન દિવાકર સૂ. મ. તથા જિનભદ્રગણિજીના કેવલજ્ઞાન-દર્શન અને તેના ઉપયોગની બાબતમાં વિચારો જણાવી સંમતિતર્કની તે વિષયની ગાથાઓનું સ્પષ્ટ વિવેચન દર્શાવી નયવાદની અપેક્ષાએ તેનું એકીકરણ બતાવ્યું છે. ૯૮. દ્વાત્રિશદ્ધાત્રિશિકા :
દાન વગેરે ૩૨ પદાર્થોનું યથાર્થ સ્વરૂપ જણાવવા માટે ૩૨ વિભાગ અને દરેક વિભાગને બત્રીસ બત્રીસ શ્લોકમાં સંપૂર્ણ કરેલા હોવાથી સ્વોપજ્ઞ સટીક પપ૦૦
શ્લોકપ્રમાણ છે. આ ગ્રંથના દરેક વિભાગમાં નવ્ય ન્યાયની ભાષામાં ઊંડામાં ઊંડા તત્ત્વજ્ઞાનને જણાવવામાં આવ્યું છે. ૯૯. દેવધર્મ પરીક્ષા
દેવો સ્વર્ગમાં પ્રભુપ્રતિમાની પૂજા કરે છે. પ્રતિમા નહિ માનનારા સ્થાનકમાર્ગી લોકો તે દેવોને અધર્મી કહે છે, આ વાત ખોટી છે એમ સાબિત કરનારો આ ગ્રંથ છે. ૨૭ મુદ્દાઓ લક્ષમાં રાખીને ગ્રંથકાર મહર્ષિએ મૂળ ૪૨૫ શ્લોક પ્રમાણ આ ગ્રંથની રચના કરી છે તે મુદ્દાઓ વિશેષે જાણવા યોગ્ય છે. ૧૦૦. ધર્મપરીક્ષા (કર્તા – ઉ. યશોવિજયજી મ.)
આ ગ્રંથ પૂર્વપક્ષના નિરાકરણ સ્વરૂપ છે. ઉસૂત્રભાષણ, મિથ્યાત્વના પ્રકાર, વ્યવહારરાશિ, સકામ-અકામ નિર્જરા, મરીચિનું વચન, જમાલિનું સંસાર પરિભ્રમણ, કેવલી દ્રવ્યહિંસા, જળજીવ વિરાધના વગેરે અનેક વિષયોની તાર્કિક-માર્મિક વિચારણા પૂર્વપક્ષ-ઉત્તરપક્ષ દ્વારા રજૂ કરી છે. ૧૦૧. જ્ઞાનાર્ણવઃ
મહામહોપાધ્યાય યશોવિજયજી મ. રચિત આ ગ્રંથમાં પાંચ જ્ઞાનનું સ્વરૂપ, જ્ઞાનના પ્રકારો તથા તેનું સ્વરૂપ, અનેક મતની સમીક્ષા, પ્રત્યક્ષ-પરોક્ષ વિભાગ, સમ્યગ્રુત, મિથ્યાશ્રુત વગેરે વિષયોનું વિસ્તારથી વર્ણન છે. અનેક ગ્રંથોમાં આવેલા જ્ઞાન અંગેના વિધાનોનો સુંદર નયસાપેક્ષ સમન્વય આ ગ્રંથમાં કરવામાં આવ્યો છે. ૧૦૨. માર્ગ પરિશુદ્ધિ " મહોપાધ્યાય યશોવિજયજી મહારાજે આ ગ્રંથના ૩૨૦ શ્લોકમાં સુવિશુદ્ધ માર્ગે કોને કહેવાય તેની પ્રરૂપણા કરી છે. નિશ્ચય-વ્યવહાર, ઉત્સર્ગ-અપવાદથી માર્ગનું કથન કરેલ જYos
શ્રુત મહાપૂજા