________________
૧
-
અભયદેવીય ટીકા (૩૧૨૫ ઃ શ્લોક પ્રમાણ)
૧૨ ઉપાંગ
શ્રી ઔપપાતિક સૂત્ર (૧૧૬૭ શ્લોક પ્રમાણ)
આચારાંગ સૂત્રનું ઉપાંગ છે. દેવ-નારકીના ઉપપાત-જન્મ, મોક્ષ-મન વગેરે મુખ્ય વિષય છે. શ્રેણિક મહારાજાની પ્રભુને વાંદવા જવાની અપૂર્વ તૈયારી, શ્રેણિક રાજાએ કરેલું વીર પ્રભુનું સામૈયું, અંબડ તાપસના જીવન પ્રસંગો તેના સાતસો શિષ્યો, કેવલી સમુદ્દાત તથા મોક્ષનું રોમાંચક વર્ણન આ આગમમાં છે.
૨
રાજપ્રશ્નીય સૂત્ર (૨૧૨૦ શ્લોક પ્રમાણ) મલયગિરિય ટીકા (૩૩૦૦ શ્લોક પ્રમાણ)
એ સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્રનું ઉપાંગ છે. જેમ પ્રદેશી રાજાએ કરેલ જીવની શોધ-પરીક્ષા કેશી ગણધર દ્વારા ધર્મબોધ, તેમનું સમાધિ-મૃત્યુ, સૂર્યાભદેવ તરીકે ઉત્પત્તિ, સમવસરણમાં કરેલા ૩૨ નાટકો, ભગવંતને પૂછેલા નાસ્તિકવાદના ગૂઢ-૬ પ્રશ્નોનું તાર્કિક નિરાકરણ આ આગમમાં છે. સિદ્ધાયતની ૧૦૮ જિન પ્રતિમાનું વર્ણન પણ છે.
*
3 શ્રી જીવાજીવાભિગમ સૂત્ર (૪૭૦૦ શ્લોક પ્રમાણ) મલયગિરિય ટીકા (૧૪૦૦૦ શ્લોક પ્રમાણ)
એ સ્થાનાંગ સૂત્રનું ઉપાંગ છે. પ્રશ્નોત્તર શૈલીમાં જીવ-અજીવ, અઢીઢીપ-નરકાવાસદેવવિમાન સંબંધી વિશદ વિવેચન છે. વિજયદેવે કરેલી જિનપૂજાનું વિસ્તૃત વર્ણન આ આગમમાં છે. અષ્ટપ્રકારી જિનપૂજાનો અધિકાર બહુજ રસપ્રદ છે.
-
શ્રી પન્નવણા સૂત્ર (મૂળ-૭૭૮૭ શ્લોક પ્રમાણ)
મલયગિરિય ટીકા (૧૬૦૦૦ શ્લોક પ્રમાણ)
એ સમવાયાંગ સૂત્રનું ઉપાંગ છે. પ્રશ્નોત્તર શૈલીના આ ‘ગ્રંથને લઘુ ભગવતી સૂત્ર’ પણ કહે છે. જૈન દર્શનના તાત્ત્વિક પદાર્થોનો સંક્ષિપ્ત વિશ્વકોષ સમાન છે. આમાં નવતત્ત્વની પ્રરૂપણા છે. છ લેશ્માનું સ્વરૂપ કર્મગ્રંથ સંયમ સમુદ્દાત જેવી મહત્ત્વની બાબતો સમજાવી છે. આ ઉપાંગ સૌથી મોટું છે. રત્નનો ખજાનો છે.
૫ શ્રી સૂર્યપન્નતિ (મૂળ-૨૨૯૩ શ્લોક પ્રમાણ) મલયગિરિય ટીકા (૯૦૦૦ શ્લોક પ્રમાણ)
આ ભગવતી સૂત્રના ઉપાંગ રૂપે છે. જેમાં ખગોળ વિદ્યાની મહત્ત્વની બાબતો ભરપૂર છે. સૂર્ય-ચંદ્ર-નક્ષત્રો-ગ્રહ આદિની ગતિના વર્ણન સાથે દિવસ-રાત-ઋતુઓ વગેરેનું વર્ણન છે. ખગોળ સંબંધી ખૂબ જ ઝીણવટભર્યા ચોક્કસ ગણિત સૂત્રો છે.
પરિચય પુસ્તિકા
૪૫
